dziedzictwo krajobrazowe w gospodarowaniu przestrzenią

dziedzictwo krajobrazowe w gospodarowaniu przestrzenią

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I WA R S Z AW S K I E J
z. 53
Geodezja
2013
Adrianna Kupidura
Wydział Geodezji i Kartografii
DZIEDZICTWO KRAJOBRAZOWE
W GOSPODAROWANIU PRZESTRZENIĄ
Rękopis dostarczono 16.07.2013 r.
W pracy przedstawiono metodykę uwzględniania dziedzictwa krajobrazowego w gospodarowaniu przestrzenią na przykładzie procedury scaleniowo-wymiennej w procesie rozwoju obszarów wiejskich. W pierwszej części rozprawy przeprowadzono szczegółowe badania współczesnych
podejść zarówno do koncepcji krajobrazu, jak i do koncepcji dziedzictwa. Analizy objęły badania
podejść stosowanych w wybranych krajach Unii Europejskiej.
W pracy wprowadzono pojęcie dziedzictwa krajobrazowego. Zaproponowano autorską definicję tego pojęcia. Dziedzictwo krajobrazowe, stanowiące zarówno koncepcję teoretyczną jak i konstrukcję społeczną, potraktowano jako platformę łączącą podejścia różnych dyscyplin naukowych.
Proponowaną w pracy koncepcję dziedzictwa krajobrazowego potraktowano jako odniesienie dla
analiz i dyskusji związanych z wdrażaniem zapisów Europejskiej Konwencji Krajobrazowej.
W zaproponowanym podejściu do dziedzictwa krajobrazowego w gospodarowaniu przestrzenią
obszarów wiejskich na przykładzie procesu scaleniowo-wymiennego, wysunięto postulat konieczności uwzględnienia w procedurze scaleniowo-wymiennej wartości elementów dziedzictwa krajobrazowego. Zidentyfikowano możliwe obszary dziedzictwa krajobrazowego wsi. Zaproponowano
metodykę określania wartości gruntów z uwzględnieniem aspektów dziedzictwa krajobrazowego
w procedurze scaleniowo-wymiennej, w której wykorzystano wyniki wieloletnich badań autorki
pracy. W wyniku badań stwierdzono potrzebę stworzenia nowego systemu określania wartości gruntów w procesie scaleniowo-wymiennym, który uwzględniałby dodatkowo wartości historyczne,
kulturowe, estetyczne, symboliczne i przyrodnicze dziedzictwa krajobrazowego oraz uregulowania
kwestii jego dostępności. Zagadnienia krajobrazowe będą mieć szczególne znaczenie na obszarach
charakteryzujących się słabymi uwarunkowaniami do produkcji rolniczej. Zaproponowane wskazówki metodyczne odniesiono do terenów z potencjałem rozwojowym w kierunku rekreacyjnym.
W podejściu zaprezentowanym w pracy istotne jest założenie, że krajobraz (oprócz jego oczywistych związków z uwarunkowaniami przyrodniczymi i procesami historycznymi) jest funkcją określonych relacji społecznych.
W prezentowanym podejściu odniesiono się do kompleksowego, interdyscyplinarnego ujęcia
zagadnień związanych z rolą dziedzictwa krajobrazowego w gospodarowaniu przestrzenią, łącząc
elementy architektury krajobrazu, geodezyjnego urządzania obszarów wiejskich, wyceny nieruchomości, socjologii i psychologii.
Słowa kluczowe: dziedzictwo krajobrazowe, krajobraz wiejski, rozwój obszarów wiejskich,
scalenia gruntów
Summary
149
LANDSCAPE HERITAGE IN SPATIAL MANAGEMENT
Summary
This publication presents a methodology for considering landscape heritage in spatial management, which has been applied in a land consolidation procedure as part of a rural development
process. In the first part of the publication, detailed studies of contemporary approaches to landscape
and heritage are presented, and landscape heritage approaches that exist in selected EU countries are
examined.
The publication introduces the concept of landscape heritage and proposes its definition. Landscape heritage, understood as a theoretical concept as well as a social construct, is treated as a platform for integrating different approaches. The proposed landscape heritage concept is discussed
with reference to the current debate concerning the European Landscape Convention.
In the proposed approach, which considers landscape heritage during spatial management in
rural areas, the value of landscape heritage elements should be taken into account during land consolidation procedures. Potential rural landscape elements have been identified and a method of
rural land valuation that considers landscape heritage aspects has been developed. Surveys were
performed and the results have indicated the need for creation of a new land valuation system within
the land consolidation procedure that would consider the historic, cultural, aesthetic, symbolic, and
environmental values of landscape heritage. Public access to the landscape heritage elements should
also be considered in the valuation system. Landscape heritage aspects are especially important in
areas with poor agricultural conditions, and the proposed methodology has been applied to areas
with recreational potential. In the approach proposed in this publication, landscape is the result of
cultural and social relations in addition to its relationship with natural and historical processes.
The proposition presented in this publication relates to an interdisciplinary approach to the landscape heritage aspects in spatial management, which combines elements of landscape architecture,
rural development, real estate valuation, and psychology.
Key words: landscape heritage, rural landscape, rural areas development, land consolidation