Komunikacja i asertywność

Zespół Kadry Kształcącej
ZHP Chorągwi Białostockiej
Temat: Komunikacja i asertywność
Prowadzący: phm. Monika Legieta – członkini ChZKK
Czas: 180 min.
Materiały: 3 bloki rysunkowe (z okładkami), małe karteczki na imiona, arkusz szarego papieru, marker,
karteczki „Jak asertywnie powiedzieć NIE” dla każdego uczestnika.
Przebieg
1. Poznaj swoje dobre i złe strony. – 10 min.
Uczestnicy kursu mają jedną minutę na wypisanie swoich trzech złych i trzech dobrych cech na
karteczce, następnie wstają i opowiadają o sobie. Ćwiczenie to uświadamia, że o wiele łatwiej nam
odszukać nasze złe cechy niż dobre oraz pozwala na zapoznanie się z uczestnikami kursu.
2. Wprowadzenie do tematu zajęć. – 10 min.
Prowadzący prosi uczestników by powiedzieli z czym kojarzy im się słowo „komunikacja”. Każda
osoba na kartce pisze swoją definicję „komunikacji”. Osoby dobierają się w czwórki, porównują swoje
definicje i tworzą wspólną. Cała grupa wspólnie ustala definicję ‘komunikacji’
3. Do czego służy komunikacja? – 5 min.
Krótka dyskusja podczas której uczestnicy dochodzą do wniosku, że komunikacja służy przekazowi
informacji ale również do wywierania wpływu na innych, oraz w jaki sposób umiejętność
odpowiedniej komunikacji wpływa na pracę drużynowego.
4. Dalszy ciąg historyjki - 10 min.
Cel: Ćwiczenie niezbędnych sprawności dla skutecznej komunikacji tj.: uważne słuchanie, rozumienie
i kreatywne nawiązanie do słów partnera.
Prowadzący opowiada początek dowolnej historyjki, następnie jego sąsiad z lewej kontynuuje ją,
dodając jedno zdanie. Z kolei jego sąsiad z lewej dodaje swoje zdanie i tak zabawa toczy się w kole.
Ważne, żeby uczestnicy uważnie słuchali, gdy inni mówią i nie stracili wątku. Nad własnym zdaniem
należy się zastanawiać dopiero wtedy, gdy poprzednia osoba skończyła swoje zdanie. Gdy komuś nic
nie przychodzi do głowy, mówi zwyczajnie "Ryba nie ma głosu" i tym samym daje znak sąsiadowi z
lewej, że może kontynuować.
5. Siad grupowy - 5 min.
Uczestnicy stają w kole i obejmują partnera w talii. Należy stać bardzo blisko siebie, prawie dotykając
się. Kolana i stopy powinny być złączone. Kiedy policzymy do trzech, wszyscy powoli siadają,
opierając się o kolano osoby z tyłu. Ażeby koło się nie rozerwało , należy zadbać, aby: było równe
koło, wszyscy siadali i wstawali w tym samym momencie.
6. Rysunek - 15 min.
Cel: zapoznanie się z różnicami między komunikacją jednokierunkową i dwukierunkową; poznanie
efektywności wpływania na innych poprzez stosowanie określonego typu komunikowania się.
Uczestnicy dzielą się na 3 grupy.
1
Zespół Kadry Kształcącej
ZHP Chorągwi Białostockiej
Ktoś z grupy otrzymuje kartę ćwiczeń RYSUNEK (okładka bloku
technicznego). Osoba ta ma opisać rysunek umieszczony na karcie wyłącznie za pomocą słów.
Pozostali uczestnicy starają się sporządzić taki sam rysunek na otrzymanych kartkach. Opisujący nie
może posługiwać się żadnymi środkami niewerbalnymi (np. rysować w powietrzu). Uczestnicy nie
mogą prosić o powtórzenie czy wyjaśnienie.
Kolejny raz uczestnicy starają się narysować rysunek lecz tym razem mogą prosić o powtórzenie,
wyjaśnienie.
Gdy
skończą
porównujemy
obie
wersje
rysunku
z
oryginalną.
Rozmowa na temat czynników, które utrudniały, pomagały w poprawnym sporządzeniu rysunku,
komunikacja jednokierunkowa vs dwukierunkowa - która i kiedy jest lepsza? Kiedy jest łatwiej, a
kiedy trudniej manipulować innymi?
7. Godzina bajek - 15 min.
Cel: uświadamianie roli uważnego i aktywnego słuchania; ukazanie, jak informacje są przekształcane
Trzech ochotników opuszcza pomieszczenie. Prowadzący czyta dowolną historyjkę. Potem woła
jednego z trzech ochotników i któryś z dotychczasowych słuchaczy ją jemu opowiada. Następnie
prowadzący woła kolejną osobę z zza drzwi i jego poprzednik - a więc pierwszy z trójki - opowiada
mu historię. Tak przebiega gra; jeden po drugim relacjonuje opowieść, aż wysłucha jej ostatni z trójki.
Pozostałe
osoby
muszą
jej
uważnie
słuchać
i
obserwować
co
się
dzieje.
Kolejnym etapem jest rozmowa - uzupełnianie luk w poszczególnych wersjach historyjki przez
uczestników, a także wspólne zastanowienie się, dlaczego tak się stało oraz co robić, by informacje nie
ulegały przekształcaniu.
8. Kwadrat – 10 min.
Uczestnicy ustawiają się w kręgu i biorą związaną linę do rąk. Na polecenie prowadzącego muszą w
jak najkrótszym czasie stworzyć różne figury geometryczne (kwadrat, koło, trójkąt) nie otwierając
oczu. Ćwiczenie to pozwala się rozluźnić a jednocześnie sprawdzić czy uczestnicy słuchają się
wzajemnie.
9. Wybory miss i mistera – 20 min.
Spośród uczestników wybieramy trzy grupy po troje ochotników, którzy będą kandydatami na miss
lub mistera. Wyprowadzamy ich do drugiego pomieszczenia. Spośród pozostałych uczestników
wybieramy
komisję
kwalifikacyjną,
która
ma
zadawać
pytania
kandydatom.
Kandydaci otrzymują wskazówki: w każdej grupie muszą się znaleźć osób:

wygadana, szybka, energiczna, zbyt pewna siebie, nie przyjmująca innego zdania

spokojna, nieśmiała, zakompleksiona, przyjmująca zdanie innych za pewnik

miła, spokojna, otwarta na zdanie innych ale posiadająca również własną opinię
Po wysłuchaniu kandydatów wszyscy uczestnicy wspólnie wybierają trzy osoby na stanowisko miss.
Powinny wybrać osoby nr 3. W całej grupie prowadzimy dyskusję co sprawiło, że wybraliśmy właśnie
te osoby.
10.
Metody bronienia się przed wywieraniem wpływu (manipulacjami) - ASERTYWNOŚĆ - 20 min.
Cel: poznanie metody bronienia się przed wywieraniem wpływu przez innych; kształtowanie
umiejętności asertywnego odmawiania; rozwijanie samoświadomości dotyczącej sposobów
2
Zespół Kadry Kształcącej
ZHP Chorągwi Białostockiej
przyjmowania wpływu - jak radzić sobie z manipulacją, naciskiem,
podejmować świadome decyzje na tak lub nie.
Prowadzący prosi, by każda z osób przypomniała sobie i zapisała na kartkę jakąś sytuację, w której
ktoś ją o coś poprosił, i:
 zgodziła się i obie strony były zadowolone
 zgodziła się, mimo, że nie było jej to na rękę
 odmówiła, ale obie strony czuły się z tym źle
 odmówiła i obie strony nie czuły się z tym źle
Następnie opowiadają o tym, jak się czuły w poszczególnych sytuacjach. Zastanawiają się, dlaczego
nie odmówiły a sytuacji b) i co zrobić, by czuły się lepiej w syt. c).
Każda z osób ma pomyśleć o rzeczy, której by nikomu nie pożyczyła. Następnie prowadzący prosi, by
uczestnicy odliczyli do dwóch i w parach ćwiczą asertywne odmawianie (1 osoba mówi najpierw co
jest jej rzeczą, której by nie pożyczyła, a osoba z pary ma o nią poprosić. Zadaniem osoby 1 jest
odmówienie w asertywny sposób, tzn. tak by nie urazić partnera i czuć się z tym dobrze). Każda z
osób dostaje najpierw kartkę z informacją "Jak asertywnie powiedzieć NIE" (poniżej). Następuje
zmiana ról. Krótkie podsumowanie jak się udało odmówić i czy udało się zastosować asertywne
prawa.
JAK ASERTYWNIE POWIEDZIEĆ "NIE"
 zacznij od wyraźnego, stanowczego "nie"
 nie tłumacz się, nie usprawiedliwiaj (podanie przyczyny to przesadne przepraszanie)
 pamiętaj, że masz prawo powiedzieć "nie"
 nie sprawiaj wrażenia jakbyś czekał, żeby cię przekonano byś zmienił zdanie
 pamiętaj, że "nie" jest odpowiedzią na konkretną prośbę, nie odrzuceniem osoby
 bierz odpowiedzialność za mówienie "nie" - nie miej za złe komuś, że cię o coś poprosił
 proś o więcej informacji, jeśli są ci potrzebne, by podjąć decyzję
11.
Podsumowanie zajęć, ewaluacja – 10 min.
12.
Piosenka na życzenie. – 5 min.
3