Strategia na lata 2016-2025
Transkrypt
Strategia na lata 2016-2025
R A D A G M I N Y G O D K O W O STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY GODKOWO GODKOWO, PAŹDZIERNIK – GRUDZIEŃ 2015 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Godkowo ZESPÓŁ PROJEKTOWY OŚRODEK PROFILAKTYKI I EDUKACJI SPOŁECZNEJ MGR MIROSŁAW ŚLESIŃSKI - MODERATOR STRATEGII ANNA WOŁCZEK - EDYTOR GODKOWO, PAŹDZIERNIK – GRUDZIEŃ 2015 3 WSTĘP Strategia rozwiązywania problemów społecznych jest wyrazem zintegrowanego planowania społecznego. W najbardziej ogólnym ujęciu oznacza sposób osiągania wyznaczonych celów poprzez sterowanie procesem rozwoju, integracji, polityki społecznej, rozwiązywaniem problemów uzaleŜnień i przemocy. Formuła otwartego, ciągłego przewidywania i projektowania przyszłości powinna stanowić przydatne pragmatyczne narzędzie regulacji rozwoju w sytuacji, gdy nadmiar celów w stosunku do ograniczonych środków utrudnia podejmowanie bieŜących i przyszłych decyzji. Zmienność uwarunkowań zewnętrznych, występowanie sprzeczności a nawet konfliktów interesów i dąŜeń róŜnych grup społecznych narzuca konieczność przyjęcia negocjacyjnej formuły zarządzania polityką społeczną. Istotą jej jest dochodzenie do porozumienia społecznego, minimalizując sytuacje konfliktowe. Jest to zatem formuła kształtowania strategii elastycznych, otwartych i dynamicznych wobec przyszłości. Cele integracji powinny być wyrazem dąŜeń i aspiracji społeczności lokalnej zmierzających do rozwiązania zidentyfikowanych problemów, likwidacji barier i zagroŜeń oraz do wykorzystania wszelkich szans tkwiących w potencjale ludzkim i materialnym dla przyszłej integracji. Strategia jest więc instrumentem umoŜliwiającym podejmowanie decyzji zarówno w najbliŜszym okresie, jak i w odległej perspektywie. Zasady realizacji polityki długofalowej określają cele strategiczne i zadania związane z ich realizacją, działania i decyzje zarówno w najbliŜszym okresie, jak i decyzje w dalszym okresie powinny być podejmowane na podstawie niniejszej strategii. Społeczna akceptacja oraz identyfikacja mieszkańców z wypracowanymi celami dają szansę władzy lokalnej na przejście z poziomu administrowania do ZARZĄDZANIA POZIOMU polityką społeczną. Jako element Ŝywy Strategia będzie podlegać ciągłym zmianom – będą pojawiać się nowe, waŜne cele, a część z przedstawionych w dokumencie straci swoją aktualność. Ten ciągły proces zmian jest jak najbardziej poŜądany, poniewaŜ będzie on miernikiem działań i dąŜeń społeczności lokalnej. Strategia została przyjęta jako dokument przez Radę Gminy w dniu 18 grudnia 2015 r. Strategia została opracowana na lata 2016 – 2025. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 4 SPIS TREŚCI Wstęp ____________________________________________________________________ 3 I. Tok opracowania strategii _________________________________________________ 5 1.1. Podstawy prawne opracowania strategii ____________________________________ 6 II. Uczestnicy, proces uspołeczniania, procedury ________________________________ 6 2.1 Uczestnicy ___________________________________________________________ 6 2.2 Proces uspołeczniania___________________________________________________ 7 2.3 Słownik pojęć _________________________________________________________ 8 III. Wizja przyszłości i cel nadrzędny Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych _________________________________________________________________________ 8 IV. Charakterystyka środowiska społecznego __________________________________ 10 4.1 Krótka charakterystyka Gminy Godkowo __________________________________ 10 4.2 Podstawowe dane statystyczne Gminy Godkowo._____________________________10 4.3 Wybrane zagadnienia z diagnozy problemów związanych z uŜywaniem środków psychoaktywnych ______________________________________________________14 V. Pozycja strategiczna Gminy Godkowo _____________________________________ 27 5.1 Analiza SWOT _______________________________________________________ 27 5.2 Prospektywna wizja realizacji rozwiązań problemów społecznych w Gminie Godkowo ____________________________________________________________32 VI. Cele główne strategii, cele szczegółowe i ich realizacja _________________________ 35 6.1 Cele główne strategii __________________________________________________ 35 6.2 Cele szczegółowe i ich realizacja _________________________________________ 36 VII. System zarządzania i aktualizacji strategii _________________________________47 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 5 I. TOK OPRACOWANIA STRATEGII Bilans otwarcia + ankieta Konsultacje Społecznej Rady Seminarium Robocze Konsultacje z samorządem Diagnoza prospektywna problemy / szanse / zagroŜenia Konsultacje Społecznej Rady Cele i wizja Konsultacje z samorządem Seminarium robocze Akceptacja celów i wizji przez Programy Strategii Opinia Społecznej Rady Konsultacyjnej Ostateczna redakcja Strategii Uzgodnienie z administracją Uzgodnienie z administracją Zatwierdzenie przez Radę Gminy Opinia samorządu terytorialnego STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 6 1.1. Podstawy prawne opracowania strategii Ustawa z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze zmianami) obliguje Gminy do opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. Wg. Art. 17. 1. w/w Ustawy: „Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym naleŜy: 1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka..”; Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi stanowi: Wg art. 41 ust.2. w/w Ustawy: „Realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, jest prowadzona w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, stanowiącego część strategii rozwiązywania problemów społecznych, uchwalanego corocznie przez radę gminy. Program jest realizowany przez ośrodek pomocy społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej, lub inną jednostkę wskazaną w programie. W celu realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent miasta) moŜe powołać pełnomocnika”. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r o przeciwdziałaniu narkomanii stanowi: Wg. art.10 ust.2. w/w Ustawy: „Wójt (burmistrz, prezydent miasta) w celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1, opracowuje projekt Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, zwanego dalej „Gminnym Programem”, uwzględniając zadania określone w art. 2 ust. 1 pkt 1—3 oraz kierunki działań wynikające z Krajowego Programu. Gminny Program stanowi część gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych”. II. UCZESTNICY, PROCES USPOŁECZNIANIA, PROCEDURY 2.1 Uczestnicy Do prac nad budową Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych zgłosiło się 20 osób z terenu Gminy Godkowo, które wyraziły zainteresowanie w procesie planowania strategicznego. Wśród nich znalazły się osoby będące członkami Rady Gminy, jak równieŜ osoby z szeroko pojętej lokalnej społeczności niezwiązane bezpośrednio ze strukturami zarządzania w gminie. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 7 OSOBY UCZESTNICZĄCE W PRACACH NAD STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH – WSPÓŁTWÓRCY STRATEGII. Lp. Imię i Nazwisko Miejsce pracy, Funkcja 1. Halina Potrapeluk 2. Anna Kabłasz Hotel Młyn Klekotki Sołtys Skowrony Opiekun świetlicy wiejskiej w Szymborach 3. Joanna Rynkiewicz Opiekun świetlicy wiejskiej w Bielicy 4. Małgorzata Świstak Opiekun świetlicy wiejskiej w Godkowie 5. Alina Koroś Opiekun świetlicy wiejskiej w Skowronach 6. Wanda Matwiej ZUK w Godkowie - Sołtys Grądki 7. Marlena Staruch GOKSiR Godkowo 8. Anna Dubińska GOPS Godkowo 9. Małgorzata Hurman GOPS Godkowo 10. Izabela Charmuszko Sekretarz UG Godkowo 11. Jan Buszowecki 12. Tomasz Borkowski 13. Mariusz Dziki 14. Renata Korwel 15. Janina Stolica 16. Paweł Gajownik 17. Andrzej Sidor Gospodarstwo Rolne Lesiska, Radny Gminy Godkowo Gospodarstwo Rolne Miłosna, Wiceprzewodniczący Rady Gminy Godkowo Gospodarstwo Rolne Dobry, Przewodniczący Rady Gminy Godkowo Gospodarstwo Rolne Łępno, Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy Godkowo „Pomocna Dłoń”, Radna Gminy Godkowo Członek Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Gminy Godkowo „Pomocna Dłoń”, Własna działalność gospodarcza, OSP Godkowo, Radny Gminy Godkowo Gimnazjum w Dobrym 18. Sabina Sosnowska 19. Jan Szczęsny Opiekun świetlicy wiejskiej w Podągach Emeryt, część etatu w SP Godkowo 20. Joanna Kubiak UG Godkowo, GKRPA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 8 2.2 Proces uspołeczniania Poszczególne etapy planowania przeprowadzone zostały na spotkaniach, które odbyły się: 22 października, 12 listopada, 2015 roku. Uspołecznienie procesu planowania strategicznego jest wymogiem Unii Europejskiej i wiąŜe się w praktyce z zastosowaniem w procesie planowania co najmniej dwóch z czterech niŜej podanych zasad polityki strukturalnej Unii Europejskiej: - programowanie – obowiązek tworzenia długookresowych strategii i planów rozwoju na poziomie narodowym, wojewódzkim i wszędzie tam, gdzie jest to uzasadnione potrzebami lokalnymi – takŜe na poziomie gmin i powiatów, - subsydiarność – jasne określenie kompetencji władzy wykonawczej róŜnych szczebli i upowaŜnienie (na mocy stosowanych aktów prawnych) samorządów do programowania i realizacji polityki społecznej regionu, - partnerstwo – statutowy obowiązek konsultowania polityki społecznej z partnerami społecznymi na kaŜdym poziomie programowania polityki społecznej. - koncentracja – wybór i ustalenie hierarchii priorytetów w ramach programów operacyjnych i systematyczne zwiększanie przydziału środków na te działania w obszarach, na których koncentrują się problemy społeczne i ekonomiczne. W poniŜszej strategii zostały uwzględnione wszystkie 4 zasady. 2.3 Słownik pojęć WIZJA - dokąd zmierzamy, kim chcemy się stać, w imię jakich wartości działamy, MISJA – sens naszego istnienia i działania, PRIORYTETY – najwaŜniejsze cele, pierwszoplanowa sprawa (zgodnie z nomenklaturą NSRR), CELE (KIERUNKI STRATEGICZNE) – opisują poŜądane zmiany struktury powiązań i jakości w podsystemach rozwoju, ZADANIA – upodmiotowiony harmonogram działań (programów, czasów). III. WIZJA PRZYSZŁOŚCI I CEL NADRZĘDNY STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH Wizja rozwoju jest określeniem takiego obrazu gminy, jaki chcieliby osiągnąć za 10 lat mieszkańcy – uczestnicy procesu planowania. Wizja określa bardzo ogólnie dlaczego działamy, do czego dąŜymy, jakie chcemy osiągnąć cele, jeśli podejmiemy działania strategiczne W Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Godkowo wizję sformułowano w następujmy sposób: STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 9 Gmina Godkowo jest miejscem przyjaznym dla mieszkańców, umoŜliwiającym: • wysoki poziom Ŝycia poprzez zrównowaŜony rozwój gospodarczy • profesjonalną pomoc społeczną, wspierającą wzmacnianie własnych zasobów osób potrzebujących pomocy, sprzyjającą rozwojowi własnych zasobów • nowoczesną edukację, przyjazną róŜnym grupom wiekowym • dobrą opiekę medyczną i socjalną, • integrację społeczności lokalnej. Strategia pozwala zaplanować harmonijny plan rozwoju, przygotować konspekt działań zgodny z wcześniej wypracowaną wizją, ze szczegółowym podziałem na najwaŜniejsze obszary oraz ich poszczególne etapy realizacji. Pozwolą one przybliŜyć nas do wcześniej ustalonych zamysłów. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 10 IV. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA SPOŁECZNEGO 4.1 Krótka charakterystyka Gminy Godkowo Gmina Godkowo połoŜona jest w zachodniej części regionu Warmii i Mazur. Graniczy z gminami: Orneta, Wilczęta, Pasłęk, Miłakowo i Morąg. Gmina Godkowo zaliczana jest do obszaru „Zielonych Płuc Polski”. Cały obszar gminy usytuowany jest w strefie przejściowej pomiędzy Równiną Warmińską a Pojezierzem Iławskim. W krajobrazie gminy obserwujemy tereny pagórkowate, faliste oraz elementy rzeźby płaskorówninnej. Część regionu zajmują lasy z duŜym udziałem buków, okazałych dębów, sosny i lipy oraz z bogatym runem leśnym. W okolicznych lasach występują róŜnorodne gatunki zwierząt; daniele, lisy, dziki, sarny i jelenie. Symbolem i atrakcja gminy są licznie występujące tu bociany. Gniazda bociani przyozdabiają prawie kaŜdą wieś. Pełne uroku są tereny wokół jeziora Zimnochy, otoczonego pasmami trzcin. Okolice zlewni jeziora zdominowane są przez łąki i pastwiska. Specyficzny mikroklimat i flora stwarzają dogodne warunki do gniazdowania ptaków. Rejon mniejszego jeziora Okonie posiada równieŜ cenne walory przyrodnicze z ostoją lęgową dla ptactwa wodno – błotnego. Przez tereny gminy przepływają rzeka Pasłęka oraz Wąska. Główną funkcją gminy jest rolnictwo. Na terenie gminy znajduje się około 2.611 ha gruntów rolnych, znajdujących się w zasobach Agencji Nieruchomości Rolnej Skarbu Państwa. Gmina posiada szereg obiektów gospodarczych przeznaczonych do zagospodarowanie na cele rolnicze i nie tylko. Atutem gminy jest jej zwodociągowanie w 90 %. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 11 4.2 Podstawowe dane statystyczne Gminy Godkowo. Tabela 1. Podstawowe dane statystyczne Gminy Godkowo. LP. DANE LATA JEDNOSTKA 2003 1 2013 2014 Powierzchnia ha 16 660 UŜytki rolne ha 11 688,3 Lasy ha 861 w tym: 2 Ludność osoba 3605 3380 3386 Młodociani (do lat 14) osoba 691 523 506 Osoby starsze (pow. 60 lat) osoba 626 607 647 w tym: 3 Podmioty gospodarcze- (rejestrowane w systemie REGON) 20.10. 2015 r Osoby fizyczne prowadzące działalność 4 5 ilość 152 bd 80 Produkcyjne ilość bd bd 3 budowlane ilość bd bd 20 Handlowe ilość bd bd 10 Turystyczne ilość bd bd 3 Transportowe ilość bd bd 4 Pozostałe ilość bd bd 40 Lokale gastronomiczne ilość bd 3 3 Miejsca noclegowe ilość bd 69 79 bd 16 15 Struktura przedsiębiorstw Infrastruktura Sklepy róŜne 6 Zasoby mieszkaniowe Komunalne Szt/m2 Prywatne 7 bd 25/1174 25/1174 bd 736/- 764/- SłuŜba zdrowia Ośrodki zdrowia ilość 1 1 1 Apteki ilość 1 1 1 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 12 8 Oświata Punkty przedszkolne - 1 1 Szkoły Podstawowe ilość 2 2 2 Gimnazja ilość 1 1 1 Źródło: Urząd Gminy Tabela 2. Bezrobotni w Gminie Godkowo Zarejestrowani bezrobotni lp Osoby Liczba kobiety Z z rubryki 1 bezrobotne bezrobo prawe zarejestrowa tnych m do do 25 długot powy ne ogółem zasiłk roku rwale Ŝej 50 w PUP w u roku Ŝycia bezro Elblągu botni Ŝycia 1 2 3 4 5 6 1 Stan na 425 246 61 81 260 102 XII.2013 2 Stan na 353 204 39 61 235 81 XII.2014 Osoby do 12 mc-y szkole 7 19 niep ełno spra wni 8 21 14 17 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Elblągu Analiza porównawcza danych z lat 2013 i 2014 wskazuje na spadek bezrobocia w Gminie Godkowo, właściwie w kaŜdej kategorii wiekowej. Maleje takŜe liczba osób z prawem do zasiłku. Przyczyny mogą być róŜnorodne- od niechęci do pracy i wykorzystywania rejestracji do ubezpieczenia zdrowotnego poprzez pracę na czarno lub za granicą. Tabela 3. Ilość osób objętych pomocą społeczną z powodu trudnej sytuacji Ŝyciowej. 2013 R LICZBA ŚWIADCZENIOBIORCÓW OTRZYMUJĄCYCH POMOC 2014 R 718 719 718 719 0 0 LICZBA RODZIN 251 253 LICZBA OSÓB W RODZINACH 718 719 OGÓŁEM W TYM ZADANIA WŁASNE W TYM ZADANIA ZLECONE Analiza porównawcza wskazuje na utrzymywanie się stałej liczby osób potrzebujących pomocy i wsparcia ze strony Ośrodka Pomocy Społecznej. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 13 Tabela 4. Ilość osób objętych pomocą społeczną z powodu trudnej sytuacji Ŝyciowej. Mieszkańcy ogółem w 2013 i 2014 r – 3246 osób LICZBA GOSPODARSTW DOMOWYCH LICZBA OSÓB W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH % OGÓŁU MIESZKAŃCÓW LICZBA GOSPODARSTW DOMOWYCH 2013 rok UBÓSTWO LICZBA OSÓB W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH % OGÓŁU MIESZKAŃCÓW 2014 rok 210 610 18,8 207 596 18,4 0 0 0 1 3 0,09 35 185 5,7 39 206 6,35 1 1 0,03 1 1 0,03 11 292 8,9 103 260 13 45 1,4 7 23 0,7 DŁUGOTRWAŁA CHOROBA 7 17 0,5 6 16 0,5 ALKOHOLIZM 7 9 0,3 2 2 0,1 NARKOMANIA 0 0 0 0 0 0 SIEROCTWO OCHRONA MACIERZYŃSTWA BEZDOMNOŚĆ NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ BEZRADNOŚĆ 8,1 Źródło: Urząd Gminy Najczęściej powodem korzystania z pomocy społecznej jest ubóstwo. Kolejnym powodem niepełnosprawność oraz ochrona macierzyństwa. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 14 4.3 Wybrane zagadnienia z diagnozy problemów związanych z uŜywaniem środków psychoaktywnych. Prezentację wyników rozpoczniemy od rozpowszechnienia uŜywania róŜnych substancji psychoaktywnych: najpierw tytoniu, potem napojów alkoholowych, a w końcu pozostałych środków, w tym nielegalnych. Następnie zajmiemy się kwestią dostępności poszczególnych substancji. Przedstawimy takŜe ich środowisko wychowawcze mające istotny wpływ na zachowania ryzykowne dzieci i młodzieŜy. LICZBA PRZEPROWADZONYCH BADAŃ 1. Chłopcy 2. Dziewczęta Razem Szkoły Podstawowe Kl. VI Gimnazjum Kl I Gimnazjum Kl III 12 15 27 12 5 17 8 9 17 Uwaga: w analizie wyników badań nie uwzględniono 1 ankiety ze względu na jej niewiarygodność. Uczeń zaznaczył w pyt. 8 pozytywną odpowiedź przy kaŜdym środku psychoaktywnym, co jest niemoŜliwe ze względu na wiek, jak i sytuację psychospołeczną ucznia. PALENIE TYTONIU Rozpowszechnienie palenia tytoniu było badane w dwóch wymiarach czasowych – całego Ŝycia respondenta oraz ostatnich 30 dni przed badaniem. Pierwszy z nich pozwala na ustalenie zasięgu zjawiska eksperymentowania z tą substancją, tzn. podejmowania prób palenia tytoniu. Drugi przydatny jest do uchwycenia rozmiarów grupy aktualnie palących, a takŜe palących okazjonalnie lub regularnie. Porównanie wyników niepalenia papierosów w perspektywie czasowej. Szkoła Podstawowa VI klasa liczba % Gimnazjum Kl I liczba % Gimnazjum Kl III liczba % Nigdy nie paliłem w ciągu Ŝycia 23 85,20 6 35,29 2 11,76 Nigdy nie paliłem w ciągu ostatnich 30 dni 26 96,30 14 82,35 11 64,71 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 15 Wyraźnie widać, iŜ próby palenia papierosów nasilają się z wiekiem. RóŜnica między ostatnim miesiącem, a całym Ŝyciem w przypadku szkoły podstawowej jest niewielka, natomiast w III klasie Gimnazjum róŜnica jest istotna. Dane na temat doświadczeń z paleniem tytoniu zebranych na przestrzeni całego Ŝycia zawiera poniŜsza tabela. Ile razy w Ŝyciu (jeśli w ogóle) zdarzyło Ci się palić papierosy? Szkoła Podstawowa VI klasa liczba Nigdy nie paliłem 1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy 10-19 razy 20-39 razy 40 razy i więcej % Gimnazjum Kl I liczba % Gimnazjum Kl III liczba % 23 85,20 6 35,29 2 11,76 3 0 0 0 0 11,10 0,00 0,00 0,00 0,00 4 2 2 0 1 23,53 11,76 11,76 0,00 5,88 7 3 2 1 0 41,18 17,65 11,76 5,88 0,00 1 3,70 2 11,76 2 11,76 Palenie papierosów rozpowszechnione jest przede wszystkim w szkołach gimnazjalnych. W trzeciej klasie Gimnazjum „nigdy nie paliło tylko 11,76 %. Na wykresie poniŜej porównanie palenia papierosów w poszczególnych typach szkół: 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 SP kl. VI Gimnazjum kl I Gimnazjum kl III nigdy 1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy 10-19 2040 i razy 39razy więcej STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 16 PICIE NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH Napoje alkoholowe okazały się najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieŜy szkolnej, podobnie jak ma to miejsce w dorosłej części społeczeństwa. PoniŜej rozkład wyników: Ile razy (jeśli w ogóle) w Ŝyciu zdarzyło Ci się pić jakiś napój alkoholowy, tzn. piwo, wino, wódkę lub inny napój spirytusowy? Szkoła Podstawowa VI klasa Nigdy nie piłem 1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy 10-19 razy 20-39 razy 40 razy i więcej Gimnazjum Kl. I Gimnazjum Kl. III liczba % liczba % liczba % 23 85,18 2 11,76 1 5,88 4 0 0 0 0 14,82 0,00 0,00 0,00 0,00 3 3 4 1 2 17,65 17,65 23,53 5,88 11,76 3 2 5 3 1 17,65 11,76 29,41 17,65 5,88 0 0,00 2 11,76 2 11,76 Z analizy danych powyŜszej tabeli wynika, iŜ sięganie po alkohol szczególnie nasila się w Gimnazjach. Wśród uczniów klas VI szkół podstawowych odsetek niepijących wynosił 85,18, a w Gimnazjum – kl. III, tylko 5,88 . PoniŜej na wykresie porównanie picia alkoholu w Ŝyciu w poszczególnych typach szkół: 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 SP kl. VI Gimnazjum kl I Gimnazjum kl III nigdy 1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy 10-19 2040 i razy 39razy więcej STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 17 Porównanie wyników niepicia napojów alkoholowych w perspektywie czasowej. Szkoła Podstawowa VI klasa liczba Nigdy nie piłem: w Ŝyciu Nigdy nie piłem: w ciągu ostatnich 12 miesięcy Nigdy nie piłem: w ciągu ostatnich 30 dni % Gimnazjum Kl I liczba % Gimnazjum Kl III liczba % 23 85,18 2 11,76 1 5,88 26 96,30 5 29,41 3 17,65 26 96,30 11 64,71 9 52,94 Podobnie jak z papierosami eksperymentowanie z napojami alkoholowymi nasila się wraz z dorastaniem. Tendencja ta jest szczególnie widoczna w momencie przejścia dziecka do Gimnazjum. Dzieje się tak w I klasie i w III klasie Gimnazjum (pięciokrotny spadek abstynencji wśród uczniów w Ŝyciu w porównaniu do liczby pijących w ciągu ostatniego miesiąca). Tego zjawiska nie obserwuje się w szkole podstawowej. MIEJSCE SPOśYCIA ALKOHOLU Przypomnij sobie sytuację, w której ostatnio piłeś(aś) alkohol. Gdzie byłeś(aś) podczas picia? /MłodzieŜ mogła wskazać więcej niŜ jedno miejsce – dlatego liczba wskazań moŜe być większa niŜ liczebność/ Szkoła Podstawowa VI klasa liczba % Gimnazjum Kl. I liczba % Gimnazjum Kl. III liczba % JeŜeli piłem to: U siebie w domu 3 11,12 4 23,53 2 11,76 W domu u kogoś 2 7,40 4 23,53 5 29,41 Na ulicy, w parku, „pod chmurką” 0 0,00 6 35,29 5 29,41 W barze lub w pubie 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0 1 0,00 0,00 3,70 0 0 0 0,00 0,00 0,00 3 0 1 17,65 0,00 5,88 W dyskotece W restauracji Gdzie indziej MłodzieŜ najczęściej pije na ulicy, w parku (29,41% gimnazjalistów trzeciej klasy), u siebie w domu (11,76 %), u kogoś w domu (29,41%), na dyskotece (17,65 %). STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 18 UPIJANIE SIĘ Ile razy (jeśli w ogóle) zdarzyło Ci wódką w ciągu Ŝycia? się upić Szkoła Podstawowa VI klasa liczba Nigdy nie upiłem się 1-2 razy % napojem alkoholowym, tzn. piwem, winem lub Gimnazjum Kl. I liczba % Gimnazjum Kl III liczba % 26 96,30 13 76,47 9 52,94 0 0,00 2 11,76 5 29,41 3-5 razy 0 0,00 2 11,76 2 11,76 6-9 razy 10-19 razy 20-39 razy 40 razy i więcej 0 1 0 0,00 3,70 0,00 0 0 0 0,00 0,00 0,00 0 1 0 0,00 5,88 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Picie destrukcyjne nasila się w III kl. gimnazjum. Co drugi uczeń tej klasy upił się przynajmniej raz w Ŝyciu. UśYWANIE INNYCH SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH Do szerokiej grupy innych niŜ alkohol i tytoń substancji psychoaktywnych naleŜą takie substancje legalne jak leki przeciwbólowe i nasenne czy substancje wziewne oraz szeroka gama substancji nielegalnych. Pod pojęciem substancji nielegalnych rozumiemy tu substancje, których produkcja i obrót nimi są czynami zabronionymi przez prawo. W języku publicystyki substancje te często nazywane są narkotykami. PoniŜej rozkład wyników sięgania po środki psychoaktywne. Czy zdarzyło Ci się uŜywać kiedykolwiek, któregokolwiek z podanych niŜej środków? a) Marihuana i haszysz Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu b) Substancje wziewne Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu N=61 58 1 1 1 N=61 59 1 0 1 % 95,08 1,64 1,64 1,64 % 96,72 1,64 0,00 1,64 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 19 c) Leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu d) Amfetamina Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu e) LSD lub inne halucynogeny Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu f) Crack Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu g) Kokaina Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu N=61 h) Relevin N=61 Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu 57 0 0 4 N=61 60 0 0 1 N=61 61 0 0 0 N=61 61 0 0 0 N=61 60 0 0 1 61 0 0 0 N=61 i) Heroina Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu 60 0 0 1 N=61 j) Ecstasy Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu k) Grzyby halucynogenne Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu l) GHB Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu 61 0 0 0 N=61 59 1 0 1 N=61 61 0 0 0 % 93,44 0,00 0,00 6,56 % 98,36 0,00 0,00 1,64 % 100 0,00 0,00 0,00 % 100 0,00 0,00 0,00 % 98,36 0,00 0,00 1,64 % 100 0,00 0,00 0,00 % 98,36 0,00 0,00 1,64 % 100 0,00 0,00 0,00 % 96,72 1,64 0,00 1,64 % 100 0,00 0,00 0,00 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 20 N=61 m) Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły i strzykawki Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu n) Alkohol razem z tabletkami Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu o) Alkohol razem z marihuaną Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu p) Sterydy anaboliczne Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu r) „tzw. Dopalacze” Nie, nigdy Tak, w czasie ostatnich 30 dni Tak, w czasie ostatnich 12 miesięcy Tak, kiedykolwiek w Ŝyciu 61 0 0 0 N=61 59 0 0 2 N=61 59 0 0 2 N=61 61 0 0 0 N=61 59 0 0 2 % 100 0,00 0,00 0,00 % 96,72 0,00 0,00 3,28 % 96,72 0,00 0,00 3,28 % 100 0,00 0,00 0,00 % 96,72 0,00 0,00 3,28 Do braku kontaktu z narkotykami najczęściej przyznają się uczniowie szkół podstawowych – informują o kontakcie z tabletkami bez przepisu lekarza. W Gimnazjum liczba osób sięgających po środki psychoaktywne zwiększa się. PowyŜsze dane dotyczą rozprowadzane są podczas wszystkich badanych uczniów. Najczęściej narkotyki wspólnego brania. Dotyczy to przede wszystkim starszej młodzieŜy. Młodsi zaopatrują się u starszych kolegów– natomiast starsi uczniowie biorą wśród przyjaciół. REASUMUJĄC: DZIECI I MŁDZIEś W GMINIE GODKOWO MA ZNIKOMY KONTAKT ZE ŚRODKAMI PSYCHOAKTYWNYMI. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 21 RODZICE A UśYWANIE SUBSTANCJI PRZEZ MŁODZIEś Wśród róŜnych instytucji odpowiedzialnych za wychowanie najwaŜniejsza rola przypada rodzinie. TakŜe w kwestii uŜywania substancji rodzina, a szczególnie rodzice mogą mieć decydujący wpływ. Przyzwolenie ze strony rodziców lub brak zainteresowania stosunkiem dzieci do alkoholu i innych substancji moŜe sprzyjać ich uŜywaniu przez młodych ludzi a odpowiednio realizowana strategia wychowawcza moŜe zapobiec podejmowaniu i ponawianiu doświadczeń z substancjami. Doniosłość profilaktycznej roli rodziny podkreślana była przez większość dorosłych badanych w ogólnopolskich badaniach ankietowych zrealizowanych w 2002 r. z inicjatywy Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii i Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz powtórzonych w 2006 r. przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. W badaniach nad postawami wobec alkoholu przeprowadzonymi w 1995 r., takŜe przy finansowym wsparciu PARPA, ujawniła się tendencja do liberalizacji ze strony dorosłych w zakresie inicjacji alkoholowej przed wejściem w pełnoletniość. TakŜe zasady ustalone przez rodziców, oraz wsparcie emocjonalne udzielane dzieciom ma ogromny wpływ za zmniejszenie ryzyka sięgania po środki psychoaktywne przez dzieci. PoniŜej rozkład wyników w zakresie środowiska wychowawczego respondentów: Jak często poniŜsze stwierdzenia odnoszą się do Ciebie: a) Moi rodzice określili ścisłe zasady, co ja mogę robić w domu Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy lub prawie nigdy b) Moi rodzice określili ścisłe zasady, co ja mogę robić poza domem Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy lub prawie nigdy c) Moi rodzice wiedzą, z kim ja spędzam wieczory Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy lub prawie nigdy d) Moi rodzice wiedzą, gdzie ja spędzam wieczory Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Rzadko N=61 10 13 22 13 3 N=61 8 13 13 16 11 N=61 29 13 12 6 1 N=61 27 10 13 7 % 16,39 21,31 36,07 21,31 4,92 % 13,11 21,31 21,31 26,23 18,03 % 47,54 21,31 19,67 9,84 1,64 % 44,26 16,39 21,31 11,48 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 22 Nigdy lub prawie nigdy e) Mogę łatwo otrzymać wsparcie emocjonalne od matki lub ojca Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy lub prawie nigdy f) Mogę łatwo dostać pieniądze od matki lub ojca Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy lub prawie nigdy g) Mogę łatwo otrzymać wsparcie emocjonalne od mojego najlepszego przyjaciela Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Rzadko Nigdy lub prawie nigdy 4 N=61 35 13 8 4 1 N=61 8 13 15 13 12 N=61 24 18 12 3 4 6,56 % 57,38 21,31 13,11 6,56 1,64 % 13,11 21,31 24,59 21,31 19,67 % 39,34 29,51 19,67 4,92 6,56 Niepokojące jest to, Ŝe prawie co piąty respondent Ŝyje w środowisku rodzinnym, gdzie nie obowiązują Ŝadne zasady dotyczące tego co dzieci mogą robić poza domem (18,03%), a tylko 13,11 % informuje, iŜ rodzice określili ściśle zasady co mogą robić poza domem. Wsparcie emocjonalne w sytuacjach kryzysowych ze strony rodziców, dzieci otrzymują prawie zawsze (57,38%), często (21,31 %), czasami (13,11%). Podobnie młodzieŜ moŜe liczyć na wsparcie od swojego najlepszego przyjaciela. PROFILAKTYKA A UśYWANIE SUBSTANCJ PSYCHOAKTYWNYCH WaŜne jest na ile młodzieŜ ma świadomość dostarczania jej moŜliwości chronienia jej przed skutkami zachowań ryzykownych na terenie szkoły. Zacznijmy od kwestii zasięgu oddziaływań szkolnej profilaktyki. W jednym z pytań ankiety prosiliśmy badanych o przypomnienie sobie, czy uczestniczyli w jakichś zajęciach profilaktycznych w szkole w bieŜącym roku szkolnym. Pytaliśmy o zajęcia dotyczące narkotyków, alkoholu i tytoniu osobno. 1Czy w ubiegłym roku szkolnym brałe(a)ś udział w zajęciach w szkole (lekcji, spotkaniu) na których poruszano: N=61 % a) Kwestie picia alkoholu Tak 47 77,05 Nie 14 22,95 N=61 % b) Kwestie palenia tytoniu Tak 44 72,13 Nie 17 27,87 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 23 N=61 a) Kwestie brania narkotyków Tak Nie 47 14 % 77,05 22,95 Z tabeli wynika iŜ jedna czwarta uczniów nie uświadamia sobie udziału w zajęciach profilaktycznych. Warta sobie odpowiedzieć na pytanie – dlaczego? WNIOSKI Z ANALIZY WYNIKÓW Celem badania był przede wszystkim pomiar natęŜenia zjawiska uŜywania przez młodzieŜ substancji psychoaktywnych, ale takŜe ocena czynników wpływających na rozpowszechnienie. Wyniki badania wskazują na znacznie niŜszy poziom rozpowszechnienia uŜywania substancji nielegalnych, niŜ legalnych, szczególnie alkoholu i tytoniu. 1. Palenie papierosów rozpowszechnione jest przede wszystkim w szkołach gimnazjalnych. W szkole podstawowej tylko 14,80 % uczniów paliło kiedykolwiek w Ŝyciu, w Gimnazjum kl. III juŜ 88,24%. Najczęściej jest to palenie okazjonalne (1-2 razy). 2. Większość ankietowanych pije alkohol kilka razy w roku, chociaŜ aŜ 8,20 % respondentów zadeklarowało picie 40 razy i więcej w swoim Ŝyciu. W grupie tej przewaŜają chłopcy. Doświadczenia własne z piciem alkoholu ujawnia 60,66 % populacji badanych. Wyraźnie widać wzrost ilości osób pijących alkohol w poszczególnych typach placówek, od 14,82 % w szkołach podstawowych przez 88.24 % w I klasach gimnazjalnych do 94,12 % w III klasach gimnazjalnych. 3. Picie destruktywne / upijanie się/ nasila się w Gimnazjum / upiło się przynajmniej raz w Ŝyciu 47,06 % uczniów III klasy Gimnazjum. 4. Do braku kontaktu z narkotykami najczęściej przyznają się uczniowie szkół podstawowych . W Gimnazjum liczba „abstynentów narkotykowych” zmniejsza się o ok. 12 %. JeŜeli młodzieŜ juŜ sięga po narkotyki to najczęściej sięga po: • Marihuana i haszysz – 4,92 % • Leki uspokajające i nasenne bez przepisu lekarza – 6,56% • Dopalacze – 3,28 % STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 24 1. Dostępność do środków psychoaktywnych jest trudna do określenia – jednostkowe wskazania respondentów nie pozwalają na jednoznaczne zdefiniowanie tej dostępności. Według respondentów najłatwiej kupić środki psychoaktywne w mieszkaniu dilera (8,57 %), na ulicy, w parku (7,14), na dyskotece, w barze (5,71%), a takŜe na terenie szkoły (4,28 %). Natomiast na pytanie: Skąd wziąłeś(ęłaś) tę substancję? respondenci odpowiedzieli: - dostałem(am) od starszego kolegi/koleŜanki – 1 osoba - wziąłem z domu, bez pozwolenia rodziców – 1 osoba Zdecydowana większość badanych nigdy po substancje nielegalne nie sięgała. Wśród tych, którzy mają za sobą takie doświadczenia większość stanowią osoby, które co najwyŜej eksperymentowały z marihuaną lub lekami bez przepisu lekarza. Sprawozdanie z działań prowadzonych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Godkowie w 2014 roku Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Godkowie działała w 2014 roku w oparciu o: - Ustawę z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj Dz. U. z 2012r., poz. 1356) - Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Godkowo na 2014 rok - Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 rok. W ramach działalności w 2014 r. odbyło się 19 posiedzeń Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Do Komisji wpłynęło 13 wniosków, o objęcie postępowaniem osób, co do których zaistniało podejrzenie o naduŜywaniu alkoholu, w tym: - 5 wniosków wpłynęło od kuratorów sądowych - 3 wnioski z Posterunku Policji w Młynarach, - 2 wnioski z Zespołu Interdyscyplinarnego - 2 wnioski od rodzin osób uzaleŜnionych - 1 wniosek z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Godkowie. W trakcie posiedzeń GKRPA przeprowadzono 17 rozmów motywujących do podjęcia leczenia oraz z 1 osobą współuzaleŜnioną. Spośród osób zgłoszonych do podjęcia działań przez GKRPA jedna podjęła dobrowolnie leczenie odwykowe. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 25 Osoby, z którymi podjęto rozmowy kierowano do terapeuty przyjmującego w Punkcie Konsultacyjnym w świetlicy pod ośrodkiem zdrowia w Godkowie. W 2014 roku Punkt Konsultacyjny przyjmował dwa razy w miesiącu przez okres 10 miesięcy z wyłączeniem okresu wakacji, gdzie mieszkańcy mogli skorzystać z porad certyfikowanego terapeuty. Według danych uzyskanych z punktu w 2014 roku udzielono 173 porad osobom uzaleŜnionym i 17 porad osobom współuzaleŜnionym. Praca punktu konsultacyjnego skupiała się głownie na motywacji do podjęcia leczenia odwykowego oraz pomocy w utrzymaniu abstynencji osobom po ukończeniu terapii. W wyniku pracy punktu 4 osoby dobrowolnie podjęły leczenie odwykowe w zakładzie leczenia uzaleŜnień. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w ramach swojej działalności, w 2014 r. zaopiniowała wydanie 8 zezwoleń na sprzedaŜ lub podawanie napojów alkoholowych, będących kontynuacją oraz 3 zezwoleń jednorazowych wydanych w związku z organizacją imprez plenerowych. W ubiegłym roku na terenie Gminy Godkowo funkcjonowało 17 punktów sprzedaŜy alkoholu, na podstawie następujących zezwoleń: - 18 zezwoleń na napoje alkoholowe do 4,5% alkoholu oraz na piwo w tym 4 dotyczyły spoŜycia w miejscu sprzedaŜy - 14 zezwoleń na napoje powyŜej 4,5 % do 18% zawartości alkoholu z wyjątkiem piwa, w tym 1 dotyczyło spoŜycia w miejscu sprzedaŜy - 6 zezwoleń na napoje powyŜej 18 % zawartości alkoholu w tym 1 dotyczyło spoŜycia w miejscu sprzedaŜy. Wpływy pochodzące z opłat za wydanie i korzystanie z zezwoleń na sprzedaŜ napojów alkoholowych były źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W 2014 roku wyniosły one 27 954,33 zł. Wydatkowano kwotę 29 881,34 zł. RóŜnicę w kwocie 1 927,01 zł sfinansowano z innych środków budŜetu gminy. W zakresie działań profilaktycznych w 2014 roku dofinansowano: - spotkanie profilaktyczne dla 5 miejscowości organizowane przez mieszkańców Łępna w kwocie 500 zł, - rodzinny rajd rowerowy organizowany przez mieszkańców Łępna na kwotę 250 zł, - działania sołtysa Plajn w organizacji Dnia Dziecka i atrakcji związanych ze Świętami BoŜego Narodzenia – kwota 450,01 zł, - Rady Sołeckiej Kwitajny Wielkie kwotą 340 zł, - Festynu Rodzinnego Szkoły Podstawowej w Bielicy na kwotę 299,29 zł STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 26 - Dzień Dziecka i Dzień Matki w świetlicy wiejskiej w Skowronach kwotą 198,49 zł - święto Policji kwotą 300 zł - „DoŜynki Gminnych” kwotą 900 zł, - działań w Bielicy 345,32 zł - działania profilaktyczne w Osieku – 383,98 zł Sfinansowano takŜe 6 przedstawień o tematyce profilaktycznej dla szkół za kwotę 2 240 zł. RAZEM na działania profilaktyczne wydano 6 207,09 zł. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 27 V. POZYCJA STRATEGICZNA GMINY GODKOWO 5.1 Analiza SWOT Głównym narzędziem oceny uwarunkowań jest analiza SWOT. Jest to metoda słuŜąca do badania otoczenia organizacji oraz analizy jej wnętrza. Gmina Godkowo ma ograniczony wpływ na kształtowanie się procesów społeczno – prawnych będących w jej otoczeniu. MoŜe jednak w sposób aktywny wykorzystywać szanse oraz unikać zagroŜeń płynących z otoczenia. Analiza SWOT oparta jest na prostym schemacie klasyfikacyjnym, w którym czynniki wpływające dzielimy na: 1. wewnętrzne pozytywne – mocne strony (Strengths), 2. wewnętrzne negatywne – słabe strony (Weeknesses), 3. zewnętrzne pozytywne – szanse (Opportunities), 4. zewnętrzne negatywne – zagroŜenia (Threats). Ocena potencjału w aspekcie słabych i mocnych stron pozwala na określenie siły i słabości gminy w zakresie analizowanych sfer społecznych. Silny potencjał to baza umoŜliwiająca budowanie strategii, słabości to problemy i ograniczenia do pokonania. ZagroŜenia to ostrzeŜenie przed niepoŜądanym rozwojem warunków zewnętrznych, szanse to wsparcie i inspiracje dla lokalnej polityki społecznej. W toku dyskusji grupy zadaniowej ustalono, iŜ w Gminie nie występują istotne problemy społeczne związane z brakiem zamieszkiwania. W związku z tym zgodzono się na dołączenie do obszaru pomocy społecznej zadań pomocy mieszkańcom w poprawie jakości zamieszkiwania. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 28 ANALIZA SWOT (SKALA 1-5) EDUKACJA PUBLICZNA MOCNE STRONY - - działające świetlice wiejskie wyposaŜone w komputery i internet dobrze zorganizowana baza instytucjonalna sprzyjająca działaniom edukacyjnym: place zabaw, plenerowe miejsca spotkań, 2 szkoły podstawowe, gimnazjum, przedszkole, działanie biblioteki i GOKSiR przygotowani opiekunowie świetlic współdziałające organizacje pozarządowe wsparcie rad sołeckich i sołtysów wysoki poziom przygotowania kadry oświaty udział rodziców w procesie nauczania dobre wyniki testów kompetencyjnych zapewnione bezpieczeństwo uczniów SZANSE - pozyskiwanie środków z zewnątrz zwiększenie środków z budŜetu „Ŝeby wszystkim chciało się chcieć” OCENA 3 4 3 3 4 3 5 4 4 4 SŁABE STRONY - OCENA 3 2 2 mała aktywność społeczna społeczności lokalnej rotacyjność opiekunów świetlic (konieczne ustawiczne poszerzanie kompetencji opiekunów) duŜe rozproszenie terytorialne społeczności uczniowskiej- utrudniony dostęp do oferty, słaba aktywność seniorów, słaba oferta zajęć pozaszkolnych dla młodzieŜy i dorosłych niedostateczne przygotowanie edukacyjne rodziców, ZAGROśENIA - specyficzna mentalność społeczności lokalnej (negatywne nastawienie) małe zainteresowanie rodziców w jaki sposób dziecko spędza czas wolny, ubóstwo społeczeństwa i bezrobocie, agresja wśród nieletnich, OCENA 3 2 4 4 4 3 OCENA 4 4 4 3 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 29 OCHRONA ZDROWIA MOCNE STRONY - dostępność usług lekarza pierwszego kontaktu w dni robocze - w dni robocze funkcjonuje Gabinet stomatologiczny i Apteka. - pomoc w nagłych sytuacjach w miejscowej Przychodni i poprzez numer 112 SZANSE - propagowanie zdrowego stylu Ŝycia, promocji zdrowia i badań profilaktycznych. - dostępność zewnętrznych źródeł finansowania zakupu sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego. - wymuszanie przez Unię Europejską podniesienia jakości usług medycznych. - zmiana polityki Rządu RP w zakresie Ochrony Zdrowia. OCENA 3 3 2 OCENA 4 4 4 5 SŁABE STRONY - brak opieki zdrowotnej /w tym pediatrycznej/ całodobowej a takŜe w czasie weekendów. - ograniczona dostępność usług lekarzy specjalistów i badań diagnostycznych. - ograniczony dostęp do pielęgniarek szkolnych i szkolnych gabinetów stomatologicznych - brak nowoczesnej aparatury medycznej w Przychodni. - zły stan kondycji fizycznej mieszkańców, częste przypadki występowania chorób cywilizacyjnych /otyłość, choroby krąŜenia, wady kręgosłupa/. - brak usług rehabilitacyjnych w gminie. - niezdrowy styl Ŝycia. - niska świadomość mieszkańców na temat ratowania zdrowia i Ŝycia. - brak powszechnej profilaktyki zdrowotnej. ZAGROśENIA - braki kadrowe w słuŜbie zdrowia. - negatywny wpływ jakości produktów spoŜywczych i szerzenie się bezradności wśród ludności przed ich nabywaniem. - niepokojąco wysoka umieralność ludności zwłaszcza płci męskiej. OCENA 5 4 4 5 4 5 4 3 5 OCENA 5 3 3 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 30 POMOC SPOŁECZNA, PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE - - MOCNE STRONY OCENA wykwalifikowana kadra, zasoby lokalowe (świetlice), posiadanie środków transportu do przewozu osób niepełnosprawnych, dobra wspólpraca z organizacjami i organizacjami publicznymi (policja, OSP, Stowarzyszenia, Szkoły,.. przeszkolony Zespół Interdyscyplinarny, zatrudniony asystent rodziny, dostępność do oferty dla osób niepełnosprawnych intelektualnie dobra znajomość środowiska, 4 5 SZANSE OCENA pozyskiwanie środków na zatrudnienie socjalne ze środków Unii Europejskiej, współpraca z organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami, 5 4 4 4 4 5 4 SŁABE STRONY - istniejące bariery architektoniczne w miejscach publicznych ograniczone środki finansowe, brak dostępu do specjalistów (psycholog, pedagog, itp.) zbyt mała ilość kadry pomocowej, brak środków finansowych na prace Zespołu interdyscyplinarnego duŜo dokumentacji a za mało czasu na pracę socjalną, brak zapewnienia opieki do lat 4 brak kadry do opieki nad osobami starszymi słabe warunki lokalowe GOPS ZAGROśENIA - starzejące się społeczeństwo, zbyt niskie finansowanie Gmin, nieprecyzyjne przepisy OCENA 4 3 5 4 5 5 5 5 4 OCENA 4 4 4 4 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 31 PROFILAKTYKA I ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOMANII MOCNE STRONY - - działalność Punktu Konsultacyjnego dla osób uzaleŜnionych i ich rodzin, świetlice wiejskie (12) dobra współpraca z Policją, GOPS, Zespołem Interdyscyplinarnym, aktywne działalnie komisji rozwiązywania Problemów Alkoholowych(6 przeszkolonych członków) ograniczanie dostępności do alkoholu poprzez kontrole punktów sprzedaŜy napojów alkoholowych, szkolenie sprzedawców, uczestniczenie członków GKRPA w pracach Zespołu Interdyscyplinarnego i Grup Roboczych, realizacja ogólnopolskich programów profilaktycznych SZANSE - MoŜliwość rozszerzenia oferty działań profilaktycznych, terapeutycznych dzięki środkom z UE OCENA 4 3 4 SŁABE STRONY - 4 4 5 3 - OCENA częste rotacje opiekunów świetlic, brak świetlicy socjoterapeutycznej, brak terapii rodzinnej, brak grupy wsparcia AA, brak kadry psychologicznej i terapeutycznej, zbyt niska ilość środków na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii, przyzwolenie społeczne na zachowania dysfunkcyjne, bierność współmałŜonków/partnerów osób uzaleŜnionych w podejmowaniu współpracy w procesie wychodzenia z pułapki uzaleŜnienia i przemocy, niska świadomość zagroŜeń wynikających z uzaleŜnień słaba motywacja osób uzaleŜnionych do korzystania z oferty Punktu Konsultacyjnego ZAGROśENIA 4 - trudności do dostępu do terapeuty z poza terenu Gminy zbyt niska akcyza powodująca łatwą dostępność alkoholu, duŜe bezrobocie na terenie Gminy, OCENA 4 5 5 5 5 4 4 4 4 4 OCENA 5 3 4 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 32 5.2 PROSPEKTYWNA WIZJA REALIZACJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE GODKOWO W przeprowadzonych ankietach reprezentanci społeczności Gminy Godkowo określili w sposób szczegółowy oczekiwania realizacyjne w zakresie: EDUKACJA PUBLICZNA − programy profilaktyczne związane z zagroŜeniami(dopalacze, papierosy) i przemocą − szkolenie dla animatorów kultury − przeprowadzenie szkoleń dla rodziców mówiących, jak wspomagać rozwój dziecka od poczęcia, − organizacja kursów – tańca, rękodzielnictwa, zumby − utworzenie „Uniwersytetu III wieku dla osób 50+, − wprowadzenie w Gimnazjum obowiązku doradcy zawodowego, − zaspakajanie potrzeb edukacyjnych poprzez organizowanie róŜnego rodzaju kursów, np. językowych dla dorosłych, młodzieŜy (bardzo przydatne dla osób wyjeŜdŜających do pracy za granicę), − spotkania z rodzicami, na których pokazane byłyby problemy, z jakimi borykają się ich dzieci, − zachęcanie społeczeństwa do samokształcenia, − propagowanie zdrowego stylu Ŝycia, − spotkania mieszkańców gminy z osobami o specjalnym przygotowaniu psychologicznym zachęcającymi do działań ograniczających zagroŜenia społeczne, w ramach np. cokwartalnych spotkań z mieszkańcami gminy, OCHRONA ZDROWIA − większe oddziaływanie Wójta i Rady Gminy Godkowo na Dyrekcję NZOZ „Twoje Zdrowie” z siedzibą w Elblągu w zakresie usług zdrowotnych wymienionych w SŁABYCH STRONACH niniejszej diagnozy dotyczącej ochrony zdrowia w gminie Godkowo. − rozwaŜyć moŜliwość przejęcia miejscowej Przychodni Zdrowia pod władanie Urzędu Gminy Godkowo /utworzenie Gminnego Ośrodka Zdrowia w Godkowie/ − powołać/zatrudnić koordynatora który zajmie się inicjowaniem działań mających na celu podniesienie świadomości społecznej mieszkańców w zakresie poprawy zdrowia. − organizacja cyklicznych imprez rowerowych, które wykorzystają istniejące ścieŜki rowerowe STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 33 − edukacja prozdrowotna w szkole: pielęgniarka w szkole, przeglądy dentystyczne − propagowanie zdrowego odŜywiania − poszerzenie opieki o specjalistów, − przeprowadzenie wczesnego diagnozowania dzieci z problemami, wyłowienie dzieci z wadami i współpraca ze specjalistami, − publikacje ulotek i broszurek prozdrowotnych i umieszczanie w miejscach publicznych, POMOC SPOŁECZNA, PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE − większa aktywizacja społeczeństwa − więcej kursów dokształcających − utworzenie punktu konsultacyjnego – wsparcie dla osób pokrzywdzonych − prowadzenie Punktów przedszkolnych, − zwiększenie zatrudnienia w obszarze pomocy społecznej − pomoc finansowa w postaci bonów Ŝywnościowych do realizacji w Godkowie, − zajęcia w ramach świetlicy socjoterapeutycznej, − działanie w ramach Banku śywności (w strukturach i programach UE) oraz istniejącej współpracy z GOPS-em, − utworzenie klubu AA, − utworzenie większej liczby mieszkań socjalnych − opieka nad osobami starszymi, niepełnosprawnymi, PROFILAKTYKA I ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOMANII − motywowanie osób uzaleŜnionych i ich rodzin do korzystania z oferty Punktu Konsultacyjnego − zorganizowanie zajęć socjoterapeutycznej − prowadzenie terapii dla osób współuzaleŜnionych − stworzenie grupy wsparcia AA, zwiększenie działań profilaktycznych dla dorosłych − spotkania z dziećmi i młodzieŜą dotyczące uzaleŜnień, wykłady na temat szkodliwości, − prowadzenie profilaktyki i zajęć w szkołach zaczynając od dzieci najmłodszych, − wprowadzenie programu do pracy z rodzicami, − wzmoŜony monitoring sprzedaŜy alkoholu przy współpracy policji, STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 34 Z powyŜszych oczekiwań co do działań w obszarach rozwiązywania problemów społecznych oraz w oparciu o mocne strony Gminy moŜna sformułować cel nadrzędny strategii. Wysoka jakość Ŝycia mieszkańców Gminy Godkowo, Ŝycie wolne od zagroŜeń, dostępna profesjonalna pomoc społeczna, aktywne i zintegrowane grupy społeczne, samorealizujące się w działaniach prospołecznych. Cel ten jest syntetyczną i skróconą wersją myśli, które zawarte są w wizji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy. Jest to hasłowe wyraŜenie wizji rozwoju społecznego mieszkańców Gminy Godkowo. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 35 VI. CELE GŁÓWNE STRATEGII, CELE SZCZEGÓŁOWE I ICH REALIZACJA 6.1 Cele główne strategii Po uzyskaniu akceptacji społecznej wizji strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Godkowo, do której będzie dąŜyć społeczność lokalna w wyniku wdraŜania strategii oraz po przeprowadzeniu diagnozy prospektywnej przystąpiono do ustalenia priorytetów, celów głównych strategii. Cele główne określono dla pięciu obszarów: 1. Edukacja publiczna. 2. Ochrona zdrowia. 3. Pomoc społeczna i przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 4. Profilaktyka i Rozwiązywanie Problemów Alkoholowych i Narkomanii. Uwzględniając wyniki analizy SWOT, analizy potencjałów, oczekiwania realizacyjne liderów społeczności lokalnej wypracowano następujące cele główne: - dla obszaru „Edukacja publiczna” Świadome i aktywne społeczeństwo, kapitał ludzki oparty na wiedzy. Dostęp do kształcenia ustawicznego. - dla obszaru „Ochrona zdrowia” Zdrowe społeczeństwo, świadome zagroŜeń i potrafiące przeciwdziałać tym zagroŜeniom. - dla obszaru „Pomoc społeczna, polityka prorodzinna oraz jakość zamieszkiwania” Profesjonalna pomoc społeczna, zmieniająca świadomość społeczną, wspierająca jakość Ŝycia lokalnej społeczności, sprzyjająca w rozwiazywaniu własnych problemów, zachęcająca do samorealizacji. - dla obszaru „Rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii” Skuteczne rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii. Efektywny system przeciwdziałania naduŜywaniu środków psychoaktywnych. Realizacja tych celów odbywać się będzie poprzez realizację celów szczegółowych w poszczególnych latach. Cele szczegółowe i działania realizacyjne przedstawione zostaną w kolejnych rozdziałach. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 36 6.2 Cele szczegółowe i ich realizacja EDUKACJA PUBLICZNA PROBLEM - mała aktywność społeczna społeczności lokalnej rotacyjność opiekunów świetlic (konieczne ustawiczne poszerzanie kompetencji opiekunów) duŜe rozproszenie terytorialne społeczności uczniowskiej- utrudniony dostęp do oferty, słaba aktywność seniorów, słaba oferta zajęć pozaszkolnych dla młodzieŜy i dorosłych niedostateczne przygotowanie edukacyjne rodziców, CEL GŁÓWNY Świadome i aktywne społeczeństwo, kapitał ludzki oparty na wiedzy. Dostęp do kształcenia ustawicznego. CELE SZCZEGÓŁOWE - nowoczesny system oświaty, - dostępność bogatej oferty edukacyjnej, - wyrównywanie szans rozwojowych, - przyjazny klimat dla kształcenia ustawicznego. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 37 DZIAŁANIA STRATEGICZNE: LP. DZIAŁANIA / ZADANIA HARMONOGRAM NAKŁADY REALIZACJI 1 2 Kontynuowanie modernizacji bazy oświatowej. DoposaŜanie szkół w nowoczesny sprzęt i środki dydaktyczne. BudŜet gminy, fundusze 2016 – 2025 pomocowe, budŜet państwa BudŜet gminy, fundusze 2016 – 2025 pomocowe, budŜet państwa WSKAŹNIKI OSIĄGANIA CELU \ MINIMUM REALIZACYJNE Funkcjonalna baza oświatowa ŹRÓDŁA DANYCH Urząd Gminy WyŜszy poziom przygotowania uczniów do oczekiwań współczesnego Urząd Gminy świata Opracowanie i wdroŜenie zasad oraz 3 programów dostępu do usług edukacyjnych róŜnych grup 2016 – 2025 Bezinwestycyjne Wykształcone społeczeństwo Urząd Gminy społecznych. Likwidacja barier architektonicznych 4 placówkach oświatowych i kulturalnych. BudŜet gminy, fundusze 2016 – 2025 pomocowe, budŜet Większy dostęp do oświaty Urząd Gminy państwa STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 38 Zorganizowanie i wdroŜenie 5 róŜnorodnej oferty zajęć pozalekcyjnych z uwzględnieniem 2016 – 2025 BudŜet gminy, fundusze Wykształcone pomocowe, społeczeństwo BudŜet gminy, fundusze Wykształcone pomocowe społeczeństwo BudŜet gminy, fundusze Wykształcone pomocowe społeczeństwo Urząd Gminy moŜliwości komunikacyjnych. Przygotowanie i realizacja oferty 6 edukacyjnej dla rodziców i osób 2016 – 2025 starszych. Urząd Gminy Doskonalenie kadry pedagogicznej 7 uwzględniające nowoczesne techniki i potrzeby rozwojowe społeczności 2016 – 2025 Urząd Gminy lokalnej. Opracowanie i wdroŜenie metod i zasad 8 pomocy psychologicznej – Mniej dysfunkcji w procesie 2016 – 2025 Bezinwestycyjne pedagogicznej i medycznej. 9 WdraŜanie efektywnych programów profilaktycznych. dydaktycznym dzieci i Urząd Gminy młodzieŜy 2016 – 2025 BudŜet gminy, fundusze pomocowe Poprawa kondycji fizycznej i psychicznej dzieci, Urząd Gminy młodzieŜy i dorosłych STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 39 OCHRONA ZDROWIA PROBLEM - brak opieki zdrowotnej /w tym pediatrycznej/ całodobowej a takŜe w czasie weekendów. - ograniczona dostępność usług lekarzy specjalistów i badań diagnostycznych. - ograniczony dostęp do pielęgniarek szkolnych i szkolnych gabinetów stomatologicznych - brak nowoczesnej aparatury medycznej w Przychodni. - zły stan kondycji fizycznej mieszkańców, częste przypadki występowania chorób cywilizacyjnych /otyłość, choroby krąŜenia, wady kręgosłupa/. - brak usług rehabilitacyjnych w gminie. - niezdrowy styl Ŝycia. - niska świadomość mieszkańców na temat ratowania zdrowia i Ŝycia. - brak powszechnej profilaktyki zdrowotnej. CEL GŁÓWNY Zdrowe społeczeństwo, świadome zagroŜeń i potrafiące przeciwdziałać tym zagroŜeniom. CELE SZCZEGÓŁOWE - dobra opieka medyczna, - dostępne specjalistyczne lecznictwo, - profesjonalna profilaktyka. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 40 DZIAŁANIA STRATEGICZNE: LP. DZIAŁANIA / ZADANIA HARMONOGRAM NAKŁADY REALIZACJI WSKAŹNIKI OSIĄGANIA CELU \ MINIMUM REALIZACYJNE ŹRÓDŁA DANYCH Współuczestniczenie Gminy w koordynowaniu usługami medycznymi, 1 rozwaŜyć moŜliwość przejęcia 2016 – 2025 miejscowej Przychodni Zdrowia pod BudŜet gminy, budŜet Większa dostępność do usług Urząd Gminy, Placówki państwa medycznych Ochrony Zdrowia BudŜet gminy, budŜet Większa dostępność do usług Urząd Gminy, Placówki państwa medycznych Ochrony Zdrowia władanie Urzędu Gminy Godkowo Wspieranie instytucji zdrowia publicznego w organizowaniu 2 róŜnorodnych form pomocy 2016 – 2025 specjalistycznej i jej dostępności na terenie Gminy. 3 Edukacja do zdrowego stylu Ŝycia. 4 Opracowanie i wdroŜenie programu pomocy osobom uzaleŜnionym. 2016 – 2025 2016 – 2025 BudŜet gminy, fundusze Większa dostępność do usług Urząd Gminy, Placówki pomocowe, medycznych Ochrony Zdrowia BudŜet gminy, budŜet Więcej osób wychodzących Urząd Gminy, Placówki państwa z uzaleŜnienia Ochrony Zdrowia STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 41 POMOC SPOŁECZNA , PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE PROBLEM - istniejące bariery architektoniczne w miejscach publicznych - ograniczone środki finansowe, - brak dostępu do specjalistów (psycholog, pedagog, itp.) - zbyt mała ilość kadry pomocowej, - brak środków finansowych na prace Zespołu interdyscyplinarnego - duŜo dokumentacji a za mało czasu na pracę socjalną, - brak zapewnienia opieki do lat 4 - brak kadry do opieki nad osobami starszymi - słabe warunki lokalowe GOPS CEL GŁÓWNY Profesjonalna pomoc społeczna, zmieniająca świadomość społeczną, wspierająca jakość Ŝycia lokalnej społeczności, sprzyjająca w rozwiazywaniu własnych problemów, zachęcająca do samorealizacji. CELE SZCZEGÓŁOWE - wzmocnienie i rozwój zintegrowanej pomocy socjalnej, - wspieranie rozwoju kwalifikacji osobowych klientów pomocy społecznej, - rozwój zasobów osobowych i instytucjonalnych Ośrodka Pomocy Społecznej, - promocja samorealizacji, przedsiębiorczości. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 42 DZIAŁANIA STRATEGICZNE: LP. DZIAŁANIA / ZADANIA HARMONOGRAM NAKŁADY REALIZACJI 1 Modernizacja i rozwój bazy lokalowej Ośrodka Pomocy Społecznej. WSKAŹNIKI OSIĄGANIA CELU \ ŹRÓDŁA DANYCH MINIMUM REALIZACYJNE BudŜet gminy, fundusze 2016 – 2025 pomocowe, budŜet Pełna realizacja zadania państwa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Przygotowanie kadr pomocowych do 2 przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i przeciwdziałania 2016 – 2025 BudŜet gminy, fundusze pomocowe Pełna realizacja zadania Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej przemocy w rodzinie Poprawa efektywności Motywowanie klientów pomocy 3 społecznej do podnoszenia kwalifikacji 2016 – 2025 Bezinwestycyjne i rozwiązywania własnych problemów. społecznej osób bezrobotnych, wykluczonych społecznie. ograniczenie dysfunkcji Społecznej, ankiety Poprawa efektywności funduszy EFS realizowanych w zakresie aktywizacji i reintegracji Gminny Ośrodek Pomocy społecznych Udział w programach finansowanych z 4 udzielanej pomocy i 2016 – 2025 Fundusze Europejskie udzielanej pomocy i Gminny Ośrodek Pomocy ograniczenie dysfunkcji Społecznej społecznych STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 43 Inspirowanie władz do tworzenia 5 instytucji i organizacji 2016 – 2025 Bezinwestycyjne samopomocowych. Współtworzenie placówek opiekuńczo 6 – wychowawczych wsparcia dziennego BudŜet gminy, fundusze 2016 – 2025 dla dzieci i młodzieŜy. pomocowe, budŜet państwa Wspieranie i współuczestniczenie w 7 realizacji Gminnego Programu przeciwdziałania Przemocy i Ochrony Ograniczenie dysfunkcji społecznych Urząd Gminy Poprawa efektywności udzielanej pomocy i Gminny Ośrodek Pomocy ograniczenie dysfunkcji Społecznej społecznych Poprawa efektywności 2016 – 2025 BudŜet gminy, fundusze udzielanej pomocy i Gminny Ośrodek Pomocy pomocowe ograniczenie dysfunkcji Społecznej Ofiar Przemocy w Rodzinie. społecznych Opracowanie materiałów informacyjnych promujących 8 przedsiębiorczość, wychodzenie z kryzysu, zachęcających do samodzielnego rozwiązywania Poprawa efektywności 2016 – 2025 BudŜet gminy udzielanej pomocy i ograniczenie dysfunkcji Ankiety społecznych problemów Ŝyciowych. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 44 PROFILAKTYKA I ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOMANII PROBLEM - częste rotacje opiekunów świetlic, - brak świetlicy socjoterapeutycznej, - brak terapii rodzinnej, - brak grupy wsparcia AA, - brak kadry psychologicznej i terapeutycznej, - zbyt niska ilość środków na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii, - przyzwolenie społeczne na zachowania dysfunkcyjne, - bierność współmałŜonków/partnerów osób uzaleŜnionych w podejmowaniu współpracy w procesie wychodzenia z pułapki uzaleŜnienia i przemocy, - niska świadomość zagroŜeń wynikających z uzaleŜnień - słaba motywacja osób uzaleŜnionych do korzystania z oferty Punktu Konsultacyjnego CEL GŁÓWNY Skuteczne rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii. Efektywny system przeciwdziałania naduŜywaniu środków psychoaktywnych. CELE SZCZEGÓŁOWE - profesjonalna pomoc terapeutyczno – profilaktyczna, - racjonalna i efektywna profilaktyka problemowa, - skuteczne przeciwdziałanie uzaleŜnieniom, - promocja zdrowego stylu Ŝycia, przeciwdziałanie naduŜywaniu środków psychoaktywnych. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 45 DZIAŁANIA STRATEGICZNE: LP. DZIAŁANIA / ZADANIA HARMONOGRAM NAKŁADY REALIZACJI WSKAŹNIKI OSIĄGANIA CELU \ MINIMUM REALIZACYJNE Zwiększenie dostępności terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla 1 osób i rodzin uwikłanych w 2016 – 2025 uzaleŜnienia od środków BudŜet Gminy, fundusze pomocowe Poprawa sytuacji psychospołecznej, młodzieŜy i dorosłych, psychoaktywnych Opracowanie i wdroŜenie standardów 2 profilaktyki i przeciwdziałania 2016 Bezinwestycyjne alkoholizmowi. 3 WdraŜanie profesjonalnych programów profilaktycznych. 2016 – 2025 BudŜet Gminy, fundusze pomocowe Rozwijanie pomocy 4 socjoterapeutycznej poprzez wdraŜanie programów socjoterapeutycznych. 2016 – 2025 BudŜet Gminy, fundusze pomocowe ŹRÓDŁA DANYCH Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych WyŜszy poziom działań Urząd Gminy, Gminna Komisja profilaktycznych i Rozwiązywania Problemów naprawczych Alkoholowych WyŜszy poziom działań profilaktycznych i naprawczych WyŜszy poziom działań profilaktycznych i naprawczych Urząd Gminy, Placówki Oświatowe Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 46 Wspieranie i współuczestniczenie w 5 realizacji Gminnego Programu przeciwdziałania Przemocy i Ochrony 2016 – 2025 BudŜet Gminy, fundusze pomocowe Ofiar Przemocy w Rodzinie. Przygotowanie programu edukacji 6 rodziców – wdroŜenie programu 2016 – 2025 BudŜet Gminy „Szkoła dla rodziców”. Ograniczenie nasilania się zjawiska przemocy w rodzinie Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Poprawa sytuacji Urząd Gminy, Gminna Komisja psychospołecznej, Rozwiązywania Problemów młodzieŜy i dorosłych Alkoholowych Opracowanie i wydawanie ulotek promujących zdrowy styl Ŝycia, wolny 7 od zagroŜeń, wspieranie powstawania 2016 – 2025 Bezinwestycyjne miejsc do realizacji „zdrowego trybu Bardziej skuteczna pomoc w sytuacji kryzysowej Urząd Gminy, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Ŝycia”. Prowadzenie systematycznych badań 8 określających skalę zjawisk dysfunkcyjnych i potrzeb 2016 – 2025 BudŜet Gminy, Bardziej skuteczna pomoc w fundusze pomocowe sytuacji kryzysowej BudŜet Gminy, Bardziej skuteczna pomoc w fundusze pomocowe sytuacji kryzysowej pomocowych. 9 Rozwijanie systemu wsparcia dla rodzin osób uzaleŜnionych 2016 – 2025 Urząd Gminy Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Urząd Gminy STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 47 VII. SYSTEM ZARZĄDZANIA I AKTUALIZACJI STRATEGII. Istotnym wymogiem stawianym wszystkim dokumentom strategicznym jest wewnętrzny system zarządzania realizacją, określający organizację, zasady i sposoby wdraŜania, monitorowania oraz ewaluacji. Nie stworzenie tego systemu powoduje, Ŝe strategia staje się bardzo szybko dokumentem „martwym”. W celu sprecyzowania zarządzania realizacją Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych naleŜało odpowiedzieć na następujące pytania: a) kto będzie odpowiedzialny za koordynację procesu wdraŜania dokumentu? b) jak często i jakimi sposobami będzie odbywać się ocena jego realizacji? c) w jaki sposób i w jakim trybie będzie dokonywana korekta/aktualizacja strategii? Opracowując niniejsze „wytyczne” kierowano się załoŜeniem, Ŝe proces tworzenia oraz wysiłek wdraŜania strategii muszą być oparte na tej samej podstawie – partycypacji społecznej. A zatem, w naturalny sposób zaangaŜowanie oraz nabyte doświadczenie członków zespołu zadaniowego oraz osób uczestniczących w warsztatach planowania strategicznego powinny zostać wykorzystane na etapie wdraŜania strategii. Podmioty zarządzające realizacją strategii Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Godkowo zawiera cele i zadania, które stanowią wyzwanie dla społeczności lokalnej oraz gminnych instytucji publicznych i niepublicznych działających w sferze polityki społecznej. W związku z tym wdraŜanie Strategii wymaga ścisłej koordynacji i współpracy pomiędzy zainteresowanymi stronami, a efektywność procesu będzie zaleŜała w głównej mierze od podmiotów zarządzających realizacją: a) Wójt Gminy Godkowo – wykonuje uchwały Rady Gminy i budŜet gminy przy pomocy Urzędu Gminy w Godkowo ; odpowiedzialny za bieŜące wdraŜanie strategii; b) Rada Gminy w Godkowie – organ stanowiący w gminie; uchwala budŜet; pełni nadzór nad realizacją strategii; c) Gminne Forum ds. Społecznych – ciało doradczo-inicjatywne i opiniujące stanowiące zarazem forum wymiany doświadczeń i pomysłów na rozwój społeczny gminy, zwoływane nie rzadziej niŜ co dwa lata przez Wójta gminy Godkowo; w skład forum wchodzą liderzy społeczni oraz pracownicy instytucji polityki społecznej gminy, reprezentanci sektora publicznego (jednostki organizacyjne gminy, Sołectwa, policja, instytucje powiatowe), gospodarczego (prywatni przedsiębiorcy, rolnicy) i STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 48 społecznego (organizacje pozarządowe, parafie, grupy nieformalne) w gminie, w szczególności osoby, które brały udział w warsztatach planowania strategicznego. Instrumenty realizacji strategii Wśród szeregu instrumentów słuŜących realizacji Strategii, naleŜy wymienić instrumenty finansowe, administracyjno-prawne, z zakresu promocji i marketingu, monitoringu, a takŜe narzędzia słuŜące aktualizacji strategii. Głównym instrumentem finansowym słuŜącym realizacji zadań gminy jest jej budŜet, gwarantujący samodzielność finansową samorządu, uchwalany w formie uchwały budŜetowej na dany rok budŜetowy, stanowi roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów gminy. MoŜliwość realizacji zadań jest uwarunkowana w głównej mierze zakresem i charakterem dochodów budŜetowych. Trzeba stwierdzić, Ŝe poziom dochodów własnych gminy Godkowo nie wystarcza w stosunku do realizowanych zadań oraz potrzeb społecznych, niezbędny jest zatem sprawnie funkcjonujący mechanizm zasilania zewnętrznego budŜetu. WdraŜając Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych gmina będzie musiała oprzeć się o dostępne programy pomocowe, a takŜe prowadzić racjonalną współpracę finansową z organizacjami pozarządowymi, kościelnymi oraz sektorem przedsiębiorców. W tym sensie niezmiernie waŜna będzie akcja informacyjno-promocyjna na temat Strategii i procesów integracji społecznej, wykorzystująca Internet (głównie BIP), prasę lokalną, a takŜe promocję i reklamę bezpośrednią (na przykład zapraszanie do udziału w przedsięwzięciach samorządowych podmiotów mogących być partnerami w realizacji poszczególnych zadań). Monitoring i ocena wdraŜania strategii Monitoring jest to stała i ciągła obserwacja ilościowych oraz jakościowych zmian pewnych wielkości, mająca na celu zapewnienie informacji zwrotnych na temat skuteczności i efektywności wdraŜania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, a takŜe jego ocenę i zmianę (tam, gdzie jest to konieczne). Monitoring słuŜy badaniu i ocenie sposobu oraz efektywności dochodzenia do wyznaczonych celów i zadań, a takŜe poziomu ich osiągania. Przebieg procesu monitoringu i ewaluacji (oceny) postępów we wdraŜaniu GSRPS przedstawia poniŜszy schemat. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 49 Proces monitoringu i oceny Strategii Informacje, dane ilościowe i jakościowe, obiektywne dowody Zbieranie i gromadzenie Weryfikacja danych Opracowywanie Identyfikacja postępu, zagroŜeń i nieprawidłowości Ewaluacja (ocena) bieŜąca Przekazywanie dalej Podejmowanie działań naprawczych Ocena końcowa Raporty cząstkowe (jednostki organizacyjne gminy) Aktualizacja strategii Raporty ewaluacyjne Podstawowym dokumentem w procesie monitoringu będą raporty roczne realizacji zadań opracowywane przez Zespół ds. WdraŜania i Monitorowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. Raporty będą sporządzane do końca lutego roku następującego po roku sprawozdawczym, którego dany raport dotyczy, w oparciu o sprawozdania (raporty cząstkowe) jednostek organizacyjnych gminy z realizacji wyznaczonych dla nich zadań oraz wszelkie dane uzyskane od podmiotów publicznych oraz prywatnych zaangaŜowanych w politykę społeczną, w tym w szczególności od organizacji pozarządowych i kościelnych działających w sferze poŜytku publicznego. Raporty co dwa lata będą pełniły zarazem funkcję raportów ewaluacyjnych. Raporty przewodniczący Zespołu przekazuje Wójtowi Gminy, który następnie przedstawia Radzie Gminy informację o stanie wdraŜania strategii. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w realizacji Strategii, Wójt wspólnie z Zespołem ds. WdraŜania i Monitorowania podejmuje działania naprawcze, modyfikując plany operacyjne gminy. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 50 Aktualizacja strategii Przeglądy aktualizacyjne Strategii będą odbywały się co 2 lata. KaŜdorazowo będzie to cykl prac analogicznych do procesu tworzenia gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, poprzedzonych analizą zmian następujących w otoczeniu społeczno-gospodarczym (np. nowe uregulowania prawne, nowe moŜliwości pozyskiwania zewnętrznych środków pomocowych) oraz oceną postępów w realizacji Strategii, w tym poziomu zadowolenia lokalnej społeczności z podjętych działań w sferze polityki społecznej. Następnie na warsztatach ze społecznością, na podstawie zebranych materiałów (dane statystyczne, ankiety, sondaŜe opinii publicznej) i wyników monitoringu Strategii, zostaną opracowane poszczególne elementy strategii, które wymagają aktualizacji, a takŜe dokonana zostanie weryfikacja poszczególnych celów strategicznych, operacyjnych oraz zadań realizacyjnych. Przewodniczący Rady Gminy Mariusz Dziki STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH