docPlan wynikowy dla kl. I II i III
download 
Reklamacja Transkrypt
Plan wynikowy dla kl. I II i III
PLAN WYNIKOWY PRZEDMIOT: CHEMIA KL: I PROGRAM: DKW-4014-95/99 DZIAŁ: SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) /ŚCIEŻKA EDUKACYJNA/ Czym zajmuje się chemia? Regulamin pracowni chemicznej /Z/ Badamy właściwości fizyczne różnych substancji /Z/ Sporządzamy i rozdzielamy mieszaniny /Z/ WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) Uczeń: - zna wymagania z chemii na poszczególne oceny - wskaże podręcznik i zeszyt ćwiczeń, z których będzie korzystał na lekcjach chemii - wymieni zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej - wymieni dziesięć właściwości fizycznych substancji - określi osiem właściwości fizycznych danej substancji Uczeń: - omówi zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej - przeanalizuje karty charakterystyki substancji niebezpiecznych Uczeń: - wyjaśni dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom Uczeń: - odczyta z tablic właściwości fizyczne danej substancji - wyjaśni czy różni się ciało fizyczne od substancji - zbada doświadczalnie właściwości fizyczne substancji takie jak temperatura topnienia i wrzenia, przewodnictwo cieplne, rozpuszczalność w wodzie - sformułuje obserwacje i wyciągnie wnioski wynikające z przeprowadzonego doświadczenia - określi co to jest - sporządzi mieszaninę mieszanina substancji, substancji mieszanina jednorodna i niejednorodna - wymieni sposoby rozdzielania mieszanin i omówi na czym polegają - wykona proste czynności laboratoryjne, by rozdzielić mieszaninę na składniki - dokona podziału substancji ze względu na ich właściwości i skład oraz poda po dwa przykłady WYMAGANIA DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ Uczeń: - wskaże podręcznik i zeszyt ćwiczeń, z których będzie korzystał na lekcjach chemii - wymieni zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej - określi pięć właściwości fizycznych danej substancji - określi co to jest mieszanina substancji, mieszanina jednorodna i niejednorodna, poda po jednym przykładzie - wymieni sposoby WYMAGANIA NA CELUJĄCY (2+3+4+5+6) Uczeń: Zjawisko fizyczne, a - wyjaśni na czym reakcja chemiczna / polega zjawisko Z, E/ fizyczne, a na czym reakcja chemiczna, - poda różnice między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną oraz przykłady każdej z przemian Poznajemy język chemiczny /F/ - zdefiniuje pierwiastek i związek chemiczny - odszuka w układzie okresowym podane pierwiastki chemiczne - zna symbole podstawowych 21 pierwiastków - poda przykłady pierwiastków (metali i niemetali) i związków chemicznych Czym jest powietrze? /Z, E/ - wymieni główne składniki powietrza - wie, że czyste powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów - poda zawartość procentową poszczególnych gazów w powietrzu Otrzymywanie tlenu - wyjaśni na czym i badanie jego polega reakcja rozkładu właściwości Z, E/ - zapisze słownie przebieg reakcji - określi właściwości fizyczne tlenu - wyjaśni na czym polega reakcja syntezy i zapisze słownie przebieg reakcji - wie, co to są tlenki Dwutlenek węgla – - wyjaśni na czym jego właściwości i polega proces rozdzielania mieszanin - wie na czym polega zjawisko fizyczne, a na czym reakcja chemiczna - wykona proste czynności laboratoryjne i przeprowadzi proste doświadczenie demonstrujące przemianę chemiczną - wyjaśni dlaczego istniała potrzeba wprowadzenia symboliki chemicznej - wyróżni ze zbioru substancji pierwiastki i związki, mieszaninę i związek chemiczny, ze zbioru pierwiastków metale i niemetale - wyjaśni jaka jest rola powietrza w życiu i jakie jest zastosowanie powietrza w przebiegu niektórych procesów - w podanych przykładach zanalizuje przemianę chemiczną i zjawisko fizyczne - zbada przybliżoną zawartość tlenu w powietrzu - wymieni główne składniki powietrza - poda właściwości fizyczne powietrza - wyjaśni jaka jest rola tlenu w przyrodzie - omówi obieg tlenu w przyrodzie - wyjaśni czym różni się utlenianie od spalania - wymieni trzy właściwości fizyczne tlenu - wie, co to są tlenki - zdefiniuje reakcję syntezy i analizy - wyjaśni na czym - omówi obieg dwutlenku - na podstawie zapisu polega reakcja wymiany węgla w przyrodzie reakcji CO2 z magnezem - określi właściwości fizyczne i chemiczne - wskaże substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne reakcji - poda zastosowanie tlenu - określi właściwości chemiczne tlenu - wie, które symbole powinien opanować pamięciowo - zna symbole wszystkich pierwiastków grup głównych i czwartego okresu - zapisze równania omawianych reakcji wzorami i symbolami, dobierze współczynniki rola w przyrodzie /Z, E/ Stałe i zmienne składniki powietrza /Z/ Przyczyny i skutki zanieczyszczeń powietrza /Z, E/ fotosyntezy - wskaże reakcję charakterystyczną dla CO2 - określi właściwości fizyczne i chemiczne CO2 - wyjaśni co to stałe i zmienne składniki powietrza - poda powody zanieczyszczeń wód i powietrza - zaproponuje metodę otrzymywania dwutlenku węgla uzasadni, że CO2 jest związkiem chemicznym - omówi zastosowanie azotu i gazów szlachetnych - wyjaśni na czym polega efekt cieplarniany, co to jest dziura ozonowa, kwaśne deszcze - omówi obieg azotu w przyrodzie - zaproponuje sposoby zmniejszania zanieczyszczeń powietrza i wody - wykaże zależność między rozwojem cywilizacji a występującymi zagrożeniami Wodór i jego - wymieni właściwości właściwości /Z, OC/ wodoru - uzasadni, że woda to związek wodoru i tlenu - zapisze słownie przebieg reakcji magnezu z parą wodną, określi jaki to typ reakcji, wskaże substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne - omówi jak można otrzymać wodór - dokona analizy poznanych właściwości wodoru i określi, które z nich są właściwościami fizycznymi, a które chemicznymi Reakcje utleniania – - wyjaśni na czym redukcji /Z/ polega reakcja utleniania, redukcji, co to jest utleniacz, reduktor - zapisze równania reakcji wymiany i wskaże w nich utleniacz, reduktor, proces utleniania, redukcji - zapisze słownie przebieg reakcji - poda przykład reakcji utleniania spotykanej w życiu codziennym Typy reakcji chemicznych /Z/ - wymieni typy reakcji chemicznych CO2 - wymieni stałe i zmienne składniki powietrza - wymieni najważniejsze zagrożenia cywilizacyjne tj. dziura ozonowa, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany, zanieczyszczenia powietrza i wody - wymieni właściwości wodoru - poda definicję reakcji utleniania i redukcji - wymieni typy reakcji chemicznych Podsumowanie wiadomości o substancjach chemicznych i ich przemianach - wie, co to są reakcje egzo i endoenergetyczne, poda po jednym przykładzie - rozróżni pierwiastki, związki i mieszaniny - określi właściwości fizyczne i chemiczne poznanych substancji - poda symbole najważniejszych pierwiastków różnego typu - określi typ reakcji na podstawie jej przebiegu - wie, co to są reakcje egzo i endoenergetyczne - zidentyfikuje substancje - zidentyfikuje substancje - określi właściwości mając podane o nich na podstawie schematów fizyczne i chemiczne informacje cząstkowe przebiegu ich reakcji poznanych substancji - poda symbole najważniejszych pierwiastków Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe DZIAŁ: BUDOWA ATOMU Poznajemy świat atomów /F/ - omówi jak zbudowana jest materia - omówi zjawisko dyfuzji i poda trzy przykłady dyfuzji z życia codziennego Masa atomowa i cząsteczkowa - wie co to jest masa atomowa i cząsteczkowa - odczyta masy atomowe pierwiastków Prawo zachowania masy - zna treść prawa zachowania masy - z pomocą nauczyciela - wie, że atom jest najmniejszą częścią pierwiastka zachowującą jego właściwości i że istnieją różnice we właściwościach atomów pierwiastków - obliczy masy cząsteczkowe prostych związków chemicznych - wie jaki jest rząd wielkości rozmiarów i mas atomów - rozwiąże proste zadania dotyczące tego prawa - poda najważniejsze założenia teorii atomistyczno – cząsteczkowej budowy materii - wykona doświadczenie - omówi jak potwierdzające zbudowana jest ziarnistość materii materia - wyjaśni dlaczego masy atomów i cząsteczek wyraża się w atomowych jednostkach masy - ustala jakie pierwiastki wchodzą w skład cząsteczek na podstawie ich mas cząsteczkowych - rozwiąże trudne zadania dotyczące tego prawa - obliczy masy - wie co to jest masa cząsteczkowe związków atomowa i wieloatomowych cząsteczkowa - ułoży zadanie dotyczące prawa zachowania masy - zna treść prawa zachowania masy - omówi rys historyczny związany z okryciem atomu - projektuje doświadczenie potwierdzające rozwiąże proste zadania dotyczące tego prawa Budowa atomu /F/ - potrafi omówić budowę atomu pierwiastka - wie co to są i jakie mają cechy cząstki elementarne (elektrony, protony, neutrony) - wie co to są elektrony walencyjne - wie co określa liczba atomowa Z i masowa A oraz w jaki sposób zapisuje się te liczby przy symbolu pierwiastka Co to są izotopy? - wie co to są izotopy /Z/ pierwiastka - wymieni rodzaje izotopów i scharakteryzuje każdy z nich Promieniotwórczość - wymieni rodzaje – korzyści czy promieniowania i ich zagrożenia dla właściwości ludzkości? /Z, E/ Układ okresowy - wie co to jest układ pierwiastków okresowy pierwiastków i chemicznych kto jest jego twórcą - zna treść prawa okresowości - wskaże położenie poznanych pierwiastków w układzie okresowym Budowa atomu na - poda informacje o tle układu pierwiastku na podstawie okresowego położenia w układzie okresowym prawo zachowania masy - określi liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie, gdy znane są liczby: atomowa i masowa - określi maksymalna liczbę elektronów na powłokach elektronowych - opisze budowę atomu - opisuje historyczne modele atomów - omówi budowę izotopów wodoru - wskaże zastosowanie izotopów - wyjaśni dlaczego bardzo często masa atomowa pierwiastka nie jest liczbą całkowitą - wyjaśni na czym polega zjawisko promieniotwórczości - wyjaśni zagrożenia związane z promieniotwórczością - poda przykłady szeregów promieniotwórczych - opisuje budowę układu okresowego - odczytuje z układu okresowego położenie pierwiastka, określa numer grupy i okresu - określa liczbę powłok - podaje liczbę elektronów walencyjnych - rysuje uproszczone modele atomów rozmieszczając elektrony na - potrafi omówić budowę atomu pierwiastka - wie co to są izotopy pierwiastka - wymieni izotopy wodoru - rozwiąże zadanie dotyczące okresu półtrwania promieniotwórczego izotopu - wie co to jest układ okresowy pierwiastków i kto jest jego twórcą - wykaże doświadczalnie, że z położenia pierwiastka w układzie okresowym można wnioskować o jego reaktywności - rysuje uproszczone modele atomów pierwiastków grup głównych szóstego poszczególnych powłokach Podsumowanie wiadomości o budowie atomu Sprawdzian wiadomości i umiejętności - określi zależność między budową atomu a położeniem w układzie okresowym okresu - obliczy masy cząsteczkowe związków chemicznych - przewidzi właściwości dowolnego pierwiastka na podstawie jego położenia w układzie okresowym - rozwiąże zadanie dodatkowe PLAN WYNIKOWY PRZEDMIOT: CHEMIA KL: II PROGRAM: DKW-4014-95/99 DZIAŁ: BUDOWA CZĄSTECZKI TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) Wiązanie chemiczne. Cząsteczki pierwiastków gazowych - odróżni atom od cząsteczki - zdefiniuje wiązanie kowalencyjne - napisze wzory elektronowe i kreskowe cząsteczek pierwiastków gazowych O2, N2, Cl2, H2 Cząsteczki związków chemicznych - zdefiniuje wiązanie kowalencyjne spolaryzowane i niespolaryzowane Wiązanie jonowe - zdefiniuje: jony, kationy, aniony, wiązanie jonowe - określi rolę elektronów walencyjnych w tworzeniu cząsteczek - wyjaśni na czym polega tworzenie się wspólnych par elektronowych - wyjaśni jak się tworzy cząsteczki związków chemicznych - zapisze określone liczby cząsteczek związków chemicznych - określi rodzaj wiązania w cząsteczce - określi rodzaj wiązania w cząsteczce - zapisze wzory kropkowe i kreskowe H2O, CO2, NH3, CH4 - wyjaśni w jaki sposób powstają jony i na czym polega tworzenie wiązania jonowego WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) WYMAGANIA DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - odróżni atom od cząsteczki WYMAGANIA NA CELUJĄCY (2+3+4+5+6) - wyjaśni na czym polega wiązanie kowalencyjne spolaryzowane - omówi tworzenie się wiązania koordynacyjnego na konkretnym przykładzie - określi rodzaje i ładunki - zdefiniuje: jony, jonów w strukturze na kationy, aniony, podstawie wzoru soli lub wiązanie jonowe tlenku Wartościowość pierwiastka w związku chemicznym - zna wartościowości podstawowych 21 pierwiastków ujęte w podręczniku - wyjaśni co to jest wartościowość pierwiastka Ustalamy wzory sumaryczne i strukturalne - wie co przedstawia wzór sumaryczny, a co strukturalny - określi liczbę pierwiastków oraz liczbę atomów wchodzących w skład związku chemicznego - zapisze wzór sumaryczny i strukturalny na podstawie wartościowości pierwiastków - zapisze wzór sumaryczny cząsteczki związku chemicznego na podstawie znajomości wzoru strukturalnego - poda nazwę związku na podstawie wzoru sumarycznego - obliczy stosunek wagowy pierwiastków w związku chemicznym - dokona prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu i prawa zachowania masy - dobierze współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji - odczyta zapisane równanie reakcji chemicznej - modelowo Prawo stałości składu - poda treść prawa związku chemicznego stałości składu - wie co to jest stosunek wagowy pierwiastków w związku chemicznym Równanie reakcji chemicznej - zdefiniuje równanie reakcji chemicznej i współczynniki stechiometryczne - wyjaśni na czym polega bilansowanie równania reakcji chemicznej - określi możliwe wartościowości pierwiastka na podstawie położenia tego pierwiastka w układzie okresowym - określi wartościowość pierwiastka w związku chemicznym - zna wartościowości: O, H, N, Cl, C, S, Mg, Cu, Fe, Na, K, Ca, Al., P - określi liczbę pierwiastków oraz liczbę atomów wchodzących w skład związku chemicznego - określi wzór związku chemicznego na podstawie stosunku wagowego pierwiastków w tym związku - rozwiąże trudne zadanie - poda treść prawa dotyczące prawa stałości stałości składu składu - zapisze za pomocą symboli i wzorów oraz uzgodni równania reakcji chemicznych przeprowadzonych na lekcjach - pisze równania różnych reakcji chemicznych - poda definicję równania reakcji chemicznej - rozwiąże bardzo trudne zadanie dotyczące prawa stałości składu Podsumowanie wiadomości o budowie cząsteczki - dopasuje do wzoru sumarycznego odpowiadający mu wzór strukturalny związku - rozróżni graficzne przedstawienie atomów i cząsteczek przedstawi przebieg określonej reakcji chemicznej - określi rodzaj wiązania chemicznego - napisze wzory sumaryczne i strukturalne związków chemicznych i odczyta ich nazwy - dobierze współczynniki stechiometryczne w równaniu reakcji - rozwiąże łatwy chemograf - przewidzi i zapisze produkty wybranych reakcji chemicznych - rozwiąże każdy chemograf Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe DZIAŁ: WODA I ROZTWORY WODNE TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) Woda źródłem życia na Ziemi /Z, E/ - poda nazwy procesów fizycznych zachodzących podczas zmiany stanów skupieni wody - odróżni parowanie od wrzenia - poda gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie - omówi obieg wody w przyrodzie - wyjaśni role wody dla organizmów żywych - wyjaśni dlaczego działalność człowieka powoduje zanieczyszczenie wód WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) WYMAGANIA DLA WYMAGANIA NA UCZNIÓW Z CELUJĄCY OBNIŻONYM (2+3+4+5+6) POZIOMEM WYMAGAŃ - określi w jaki sposób - poda nazwy można poprawić czystość procesów fizycznych wód naturalnych zachodzących - opowie o sposobach podczas zmiany uzdatniania wody stanów skupieni wody - poda gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie Woda jako rozpuszczalnik /Z/ Rodzaje roztworów / Z, E/ - wymieni rodzaje wód - wyjaśni co to jest rozpuszczalnik, substancja rozpuszczona, roztwór - wymieni 5 substancji, dla których woda jest dobrym rozpuszczalnikiem - wyjaśni co to jest roztwór: nasycony, nienasycony, stężony, rozcieńczony, koloidalny, właściwy, zawiesina - otrzyma roztwór danej substancji - dokona podziału roztworów ze względu na wielkość cząsteczek substancji rozpuszczonej i ilości substancji rozpuszczonej - wyjaśni na czym polega asocjacja - zbada doświadczalnie jakiego rodzaju substancje nie rozpuszczają się w wodzie - zakwalifikuje substancje do tych, które rozpuszczają się w wodzie lub nie - wyjaśni co to jest rozpuszczalnik, substancja rozpuszczona, roztwór - wyjaśni co to jest roztwór: nasycony, nienasycony, stężony Budowa cząsteczki wody /E/ - przedstawi budowę cząsteczki wody - zdefiniuje dipol - wyjaśni jakie są konsekwencje polarnej budowy cząsteczki wody - zna wzór wody - narysuje płatek śniegu Od czego zależy szybkość rozpuszczania się substancji? /Z, E/ - wymieni czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie - wyjaśni na czym polega proces krystalizacji - wyhoduje kryształy soli - wykaże doświadczalnie jakie czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie - wymieni czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie Rozpuszczalność substancji - wyjaśni co to jest rozpuszczalność i od czego zależy - posługuje się wykresem rozpuszczalności - rozwiąże proste zadanie dotyczące rozpuszczalności - rozwiązuje trudne zadania dotyczące rozpuszczalności - wyjaśni co to jest rozpuszczalność - posługuje się wykresem rozpuszczalności Stężenie procentowe roztworu - wyjaśni co to jest stężenie procentowe i poda wzór - na podstawie wykresu rozpuszczalności określi zależność między rozpuszczalnością, a temperaturą - obliczy stężenie procentowe oraz ilość substancji rozpuszczonej w - rozwiąże zadania tekstowe z uwzględnieniem stężenia procentowego - rozwiąże zadania - zdefiniuje stężenie tekstowe na stężenie procentowe i poda procentowe z wzór uwzględnieniem gęstości, - wyznaczy graficznie moment dipolowy cząsteczki wody - rozwiąże nietypowy problem rachunkowy dotyczący stężenia procentowego danym roztworze Stężenie procentowe roztworu a rozpuszczalność - zna różnicę między rozpuszczalnością a stężeniem procentowym - obliczy stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze Powtórzenie - przyporządkuje wiadomości o wodzie definicje poznanym i roztworach wodnych pojęciom - wskaże czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania - korzysta z wykresu rozpuszczalności - wyjaśni dla jakich substancji i dlaczego woda jest dobrym rozpuszczalnikiem - dokona prostych obliczeń związanych ze stężeniem procentowym roztworów i rozpuszczalnością - otrzyma roztwór nasycony z nienasyconego i odwrotnie - dokona obliczeń związanych ze stężeniem procentowym roztworów i rozpuszczalnością - rozdzieli na składniki roztwory właściwe i zawiesiny powstałych przez zmieszanie roztworów o różnych stężeniach, powstałych przez zagęszczenie lub rozcieńczenie roztworu - obliczy rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie jej nasyconego w tej temperaturze roztworu - sporządzi roztwory o określonym stężeniu - zaplanuje i wykona doświadczenie, zapisze obserwacje i sformułuje wnioski Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe DZIAŁ: KWASY I WODOROTLENKI TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) Elektrolity i nieelektrolity /Z/ - wyjaśni co to są elektrolity i nieelektrolity oraz wskaźniki - wymienia substancje zaliczane do elektrolitów i nieelektrolitów WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) WYMAGANIA DLA WYMAGANIA NA UCZNIÓW Z CELUJĄCY OBNIŻONYM (2+3+4+5+6) POZIOMEM WYMAGAŃ - określi rodzaj substancji, - wyjaśni co to są używając odpowiednich elektrolity i wskaźników nieelektrolity oraz wskaźniki Poznajemy kwasy /Z, E/ - poda po trzy zastosowania i wzory sumaryczne kwasu solnego i siarkowodorowego - zapisze wzory strukturalne i równania reakcji otrzymywania kwasu solnego i srkowodorowego - wymieni właściwości fizyczne tych kwasów - wskaże resztę kwasową Tlenowe kwasy siarki - wie co to są tlenki - określi /Z, E/ kwasowe wartościowość reszty - poda wzory kwasowej sumaryczne kwasu - zapisze wzory siarkowego (IV) i (VI) strukturalne obu - wie jak bezpiecznie kwasów i równania rozcieńczyć kwas reakcji otrzymywania - omówi właściwości tych kwasów Poznajemy inne - poda wzory - zapisze wzory kwasy tlenowe /Z, E/ sumaryczne kwasu strukturalne tych fosforowego (V), kwasów i określi węglowego i wartościowość reszty azotowego (V) kwasowej - poda właściwości tych kwasów Dysocjacja jonowa - zdefiniuje jony, - wyjaśni dlaczego kwasów/Z/ kationy, aniony, roztwory niektórych dysocjację substancji przewodzą - poda jak dysocjują prąd elektryczny kwasy - omówi jak przebiega dysocjacja jonowa kwasów Wodorotlenek sodu i - napisze wzory - wyjaśni co to są wodorotlenek potasu sumaryczne i tlenki zasadowe /Z, E/ strukturalne - napisze równania wodorotlenków sodu i reakcji otrzymywania potasu tych wodorotlenków -wskaże podobieństwa w budowie cząsteczek tych kwasów - poda wzory sumaryczne kwasu solnego i siarkowodorowego - poda po trzy zastosowania tych kwasów - zaproponuje jak zbadać właściwości tych kwasów, zapisze obserwacje i sformułuje wnioski do doświadczeń - poda wzory sumaryczne kwasu siarkowego (IV) i (VI) - wie jak bezpiecznie rozcieńczyć kwas - napisze wzór tlenku kwasowego każdego z tych kwasów oraz równania reakcji otrzymywania - zaproponuje jak zbadać właściwości tych kwasów, zapisze obserwacje i sformułuje wnioski do doświadczeń - poda wzory sumaryczne kwasu fosforowego (V), węglowego i azotowego (V) - poda wzory kwasy azotowego (III), tlenku kwasowego tego kwasu i napisze równanie reakcji otrzymywania - napisze i odczyta równania reakcji dysocjacji kwasów - przeprowadzi modelowanie przebiegu dysocjacji - zdefiniuje jony, kationy, aniony, dysocjację - napisze równania dysocjacji stopniowej - omówi jak zbadać właściwości zasady sodowej - zapisze obserwacje i sformułuje wnioski do doświadczenia – reakcji sodu z wodą w obecności fenoloftaleiny - napisze wzory sumaryczne wodorotlenków sodu i potasu - poda zastosowanie tych wodorotlenków Wodorotlenek wapnia - poda wzór /Z, E/ sumaryczny wodorotlenku wapnia i jego zastosowanie - wie co to jest wapno palone i gaszone Przykłady innych - wyjaśni różnice wodorotlenków między wodorotlenkiem a zasadą Dysocjacja jonowa zasad - poda jak dysocjują zasady Odczyn roztworu, Ph /z, e/ - wie co to jest pH roztworu Podsumowanie wiadomości o kwasach i wodorotlenkach - wskaże wzory i nawy kwasów i wodorotlenków spośród wzorów i nazw różnych substancji - zachowa ostrożność przy rozcieńczaniu stężonych kwasów - poda właściwości - wie jak otrzymać zasadę wodorotlenku wapnia wapniową oraz jego wzór strukturalny i metodę otrzymywania - wie co to jest wapno palone i gaszone - korzysta z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków - poda przykłady zasad i wodorotlenków na podstawie tabeli rozpuszczalności - wie jak przebiega dysocjacja jonowa zasad - wyjaśni co jest przyczyną odczynu kwasowego, zasadowego i kiedy odczyn jest obojętny - określi do czego służy skala pH - rozróżni kwasy tlenowe i beztlenowe - omówi właściwości poznanych kwasów i wodorotlenków - napisze i odczyta równania reakcji otrzymywania kwasów i wodorotlenków - wie czym się różni wodorotlenek od zasady - zapisze wzór sumaryczny i strukturalny dowolnego wodorotlenku znając wartościowość metalu - napisze i odczyta równania dysocjacji zasad - doświadczalnie sprawdzi odczyn roztworu - zaproponuje sposób - wie co to jest pH zmiany odczynu roztworu roztworu - wskaże tlenki kwasowe i - określi substancje na zasadowe spośród podstawie analizy tlenków różnych chemografów pierwiastków - wyjaśni zależność między liczbą jonów H+ i OH- w roztworze a jego odczynem i pH - napisze i odczyta równania reakcji dysocjacji kwasów i wodorotlenków - zaproponuje metodę otrzymywania wodorotlenku miedzi (II) i żelaza (III) Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe DZIAŁ: SOLE TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) Poznajemy sole Ćwiczenia w pisaniu i rysowaniu wzorów soli Dysocjacja jonowa soli - określi jak jest - tworzy nazwy soli zbudowana cząsteczka soli WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) - tworzy wzory soli na podstawie nazw - narysuje strukturę wewnętrzna kryształu soli - wykona model kryształu soli Reakcja zobojętniania - omówi na czym /Z, E/ polega reakcja zobojętniania - omówi jak przebiega dysocjacja jonowa soli - zapisze i oczyta równanie reakcji dysocjacji soli - wyjaśni role wskaźnika w reakcji zobojętniania Otrzymywanie soli w reakcji metali z kwasami /Z, E/ - korzysta z szeregu aktywności metali - poda produkty reakcji - zapisze przebieg reakcji - zaproponuje sposób cząsteczkowo, jonowo i przeprowadzenia reakcji jonowo w sposób zobojętniania skrócony - przewidzi czy zajdzie reakcja między danym metalem a kwasem - zapisze równanie reakcji - zapisze równanie tej reakcji Reakcje tlenków metali z kwasami /Z, E/ Reakcje strąceniowe /Z, E/ - wie jakie produkty powstają w tej reakcji - wyjaśni co to są sole trudno rozpuszczalne - zapisze równania powstawania soli trudno rozpuszczalnych WYMAGANIA DLA WYMAGANIA NA UCZNIÓW Z CELUJĄCY OBNIŻONYM (2+3+4+5+6) POZIOMEM WYMAGAŃ - określi jak jest zbudowana cząsteczka soli - wykona model kryształu soli - na podstawie tabeli rozpuszczalności przewidzi przebieg - odczyta z tabeli rozpuszczalności czy sól jest dobrze czy cząsteczkowo, jonowo i jonowo w sposób skrócony reakcji soli z kwasem, zasada lub inną solą - zaproponuje jakich odczynników użyć do wytrącenia danej soli - zapisze równania otrzymywania soli wszystkimi możliwymi metodami Metody otrzymywania soli - poda schematy 3 metod otrzymywania soli - poda schematy 9 metod otrzymywania soli - zapisze równania otrzymywania soli 3 metodami Elektroliza soli /Z/ - wie na czym polega elektroliza - określi co to jest anoda i katoda - wyjaśni na czym polegają reakcje elektrodowe - napisze równania reakcji elektrodowych - określi zastosowanie procesów elektrolizy - pisze i odczytuje - przewidzi przebieg równania reakcji reakcji soli z kwasem, dysocjacji jonowej soli zasadą lub inną solą - pisze równania jonowe Podsumowanie wiadomości o solach - zna nazewnictwo i budowę cząsteczek soli - pisze wzory na podstawie nazw soli i odwrotnie - określi zastosowanie wybranych soli w życiu codziennym trudno rozpuszczalna w wodzie - poda schematy 3 metod otrzymywania soli - wie na czym polega - zapisze równania elektroliza elektrolizy soli - określi co to jest kwasów tlenowych anoda i katoda Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe DZIAŁ: SUROWCE I TWORZYWA POCHODZENIA MINERALNEGO TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) Skład chemiczny skorupy ziemskiej /Z, E/ - określi co to jest skorupa ziemska - wymieni najważniejsze pierwiastki występując w - wskaże miejsca w Polsce występowania pierwiastków w stanie wolnym WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) WYMAGANIA DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - określi co to jest skorupa ziemska WYMAGANIA NA CELUJĄCY (2+3+4+5+6) Skały wapienne i ich właściwości /Z, E/ Skały gipsowe /Z, E/ Tlenek krzemu (IV), jego odmiany i zastosowanie w produkcji szkła /Z, E/ Metale i ich właściwości /Z, E/ Surowce energetyczne /Z, E, OC/ Podsumowanie wiadomości - wyjaśni co to jest wapno palone, gaszone, zaprawa murarska - poda co jest głównym składnikiem skał wapiennych - poda zastosowanie gipsu - zdefiniuje hydraty - wymieni minerały, w których występuje tlenek krzemu - wymieni właściwości krzemionki - objaśni czym są rudy i stopy metali - wymieni podstawowe surowce energetyczne - wymieni rodzaje węgli kopalnych oraz produkty destylacji ropy naftowej - omówi budowę skorupy ziemskiej skorupie ziemskiej - wymieni właściwości skał wapiennych - wyjaśni znaczenie wapieni w budownictwie - zapisze równanie reakcji charakterystycznej dla wapieni i rozkładu skał wapiennych - objaśni przemiany chemiczne od skał wapiennych do zaprawy murarskiej - napisze wzór gipsu i - omówi jak otrzymać anhydrytu gips palony i zapisze równanie tej reakcji - poda zastosowanie gipsu - wyjaśni różnicę między substancja krystaliczną a ciałem bezpostaciowym - wymieni rodzaje szkła - poda z czego składają się stal, mosiądz, brąz, duraluminium - wyjaśni na czym polega korozja i pasywacja - wymieni właściwości metali i stopów - wymieni właściwości fizyczne ropy naftowej - określi zastosowanie produktów destylacji ropy naftowej - omówi wewnętrzną strukturę metalu - wyjaśni dlaczego częściej używa się stopów niż czystych metali - wyjaśni przyczyny poszukiwania nowych źródeł energii - oceni zalety i wady alternatywnych źródeł energii - poda zastosowanie wapieni i gipsu - odróżni skały wapienne od innych skał - określi znaczenie metali - przedyskutuje problemy ekologiczne związane z eksploatacją i - rozwiąże zadanie dotyczące stężenia procentowego roztworu hydratu - omówi wiązanie metaliczne - wymieni podstawowe surowce energetyczne wykorzystaniem surowców energetycznych Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe PLAN WYNIKOWY PRZEDMIOT: CHEMIA KL: III PROGRAM: DKW-4014-95/99 DZIAŁ: WĘGIEL I JEGO ZWIĄZKI Z WODOREM TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) Węgiel i jego odmiany krystaliczne Uczeń: - określa położenie węgla w układzie okresowym - zdefiniuje zjawisko alotropii - wymieni odmiany alotropowe węgla Uczeń: - wymieni właściwości diamentu, grafitu, fullerenów - poda zastosowanie diamentu, grafitu, fullerenów Uczeń: - poda różnice w budowie wewnętrznej diamentu i grafitu oraz wynikające stąd konsekwencje - przeanalizuje budowę fullerenów Uczeń: - zaprojektuje i wykona doświadczenie pozwalające wykryć węgiel w substancjach organicznych - poda wzory półstrukturalne i strukturalne alkanów - określi wzór ogólny alkanów - zbuduje model cząsteczki alkanu - wyjaśni na czym polega spalanie, całkowite, - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji spalania całkowitego, Rodzina węglowodorów nasyconych - zdefiniuje szereg homologiczny i alkany - poda nazwy i wzory sumaryczne alkanów Właściwości alkanów - wymieni /Z, E/ właściwości fizyczne i chemiczne metanu WYMAGANIA DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ Uczeń: - zdefiniuje zjawisko alotropii - wymieni odmiany alotropowe węgla WYMAGANIA NA CELUJĄCY (2+3+4+5+6) Uczeń: - poda nazwy i wzory - narysuje wzory sumaryczne alkanów strukturalne i półstrukturalne izomerów alkanów - napisze równanie reakcji - wymieni spalania alkanu na wzorze właściwości fizyczne ogólnym i chemiczne metanu - zna rodzaje spalania Węglowodory nienasycone Etylen – głowa rodziny alkenów /Z, E/ półspalanie i spalanie półspalania i spalania niecałkowite niecałkowitego dowolnego alkanu - zdefiniuje alkeny i - narysuje wzory - zbuduje model alkiny strukturalne i cząsteczki dowolnego - poda nazwy i wzory pólstrukturalne węglowodoru sumaryczne alkenów i alkenów i alkinów nienasyconego alkinów - wie, że etylen jest - wyjaśni na czym - napisze, uzgodni i przedstawicielem polega reakcja odczyta równanie reakcji alkenów polimeryzacji spalania całkowitego, - zdefiniuje polimer, - poda zastosowanie półspalania i spalania monomer, etenu i polietylenu niecałkowitego etenu polimeryzację - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji przyłaczenia bromu, chloru, chlorowodoru, wodoru do etenu - zapisze równanie reakcji polimeryzacji etenu Acetylen jako przedstawiciel alkinów /Z, E/ - wie, że etyn jest przedstawicielem alkinów - objaśni skrót PCV - poda zastosowanie PCV Powtórzenie wiadomości o węglowodorach - wymieni rodzaje węglowodorów - poda wzory ogólne alkanów, alkenów i alkinów - zna nazwy i wzory sumaryczne węglowodorów - przyporządkowuje - na podstawie informacji o właściwościach rozpoznaje węglowodór - kwalifikuje węglowodory do danego szeregu homologicznego na - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji: otrzymywania etynu, przyłączania bromu do etynu, spalania i polimeryzacji etynu - napisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji otrzymywania PCV - pisze równania reakcji spalania i polimeryzacji - narysuje wzory strukturalne i półstrukturalne izomerów alkenów i alkinów - zdefiniuje polimer, monomer, polimeryzację - zaproponuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodór nasycony od nienasyconego - wykryje obecność węgla - przyporządkowuje w związkach pojęciom definicje organicznych - zapisuje równania reakcji otrzymywania polimerów stosowanych w życiu codziennym pojęciom definicje podstawie wzorów Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe DZIAŁ: POCHODNE WĘGLOWODORÓW TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA NA DOPUSZCZAJĄCY WYMAGANIA NA DOSTATECZNY (2+3) WYMAGANIA NA DOBRY (2+3+4) Kraina alkoholi /Z/ - wie jaka jest grupa funkcyjna alkoholi - zna wzór sumaryczny metanolu i etanolu Właściwości chemiczne metanolu i etanolu /Z/ - wie, że metanol jest silna trucizną Działanie alkoholu na organizm człowieka /Z/ - wie, że etanol jest trucizną - wie co to jest denaturat - tworzy nazwy - zbuduje model alkoholi cząsteczki alkoholu - rysuje wzory sytrukturalne, pólstrukturalne i sumaryczne czterech pierwszych alkoholi szeregu homologicznego - wyjaśni na czym polega fermentacja alkoholowa - poda właściwości fizyczne i chemiczne alkoholu etylowego - poda objawy zatrucia alkoholem - określi od jakich czynników zależy działanie alkoholu na WYMAGANIA NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) WYMAGANIA DLA WYMAGANIA NA UCZNIÓW Z CELUJĄCY OBNIŻONYM (2+3+4+5+6) POZIOMEM WYMAGAŃ - zna wzór sumaryczny metanolu i etanolu - wykona doświadczenie obrazujące, że etanol ścina białko - wie, że metanol jest silna trucizną - wie, że etanol jest trucizną i że nie wolno prowadzić pojazdu pod wpływem alkoholu - wykaże doświadczalnie, że alkohol może być kwasem Alkohole - narysuje wzór wielowodorotlenowe – sumaryczny gliceryny gliceryna /Z/ Kwasy karboksylowe / - zna nazwy Z/ zwyczajowe czterech pierwszych kwasów szeregu homologicznego - określi do czego służy kwas octowy Kwasy tłuszczowe /Z, E/ - wyjaśni dlaczego wyższe kwasy karboksylowe noszą nazwę kwasów tłuszczowych Estry – pachnąca kraina /Z/ - wymieni pięć właściwości estrów - określi do czego służą estry Podsumowanie wiadomości o pochodnych - zna nazewnictwo i budowę alkoholi i kwasów organizm człowieka - poda po trzy zastosowania etanolu i metanolu - określi właściwości fizyczne gliceryny - wymieni trzy zastosowania gliceryny - tworzy nazwy systematyczne kwasów - poda wzory sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne czterech pierwszych kwasów szeregu homologicznego - określi właściwości fizyczne i chemiczne kwasu mrówkowego, octowego, masłowego - określi do czego służą wyższe kwasy karboksylowe - poda nazwy i wzory kwasów: stearynowego, palmitynowego i oleinowego - wyjaśni na czym polega reakcja estryfikacji - zna najważniejsze właściwości i zastosowania - zapisze równanie reakcji spalania gliceryny - zapisze równania reakcji spalania i dysocjacji kwasu mrówkowego i octowego zapisze równanie reakcji fermentacji octowej - przeprowadzi i zapisze równania reakcji kwasów karboksylowych z metalami i wodorotlenkami - doświadczalnie zbada właściwości fizyczne kwasów tłuszczowych - zapisze równanie reakcji otrzymywania mydła sodowego - przeprowadzi reakcję kwasu stearynowego z zasada sodową - wyjaśni mechanizm mycia i prania - zapisze równanie reakcji estryfikacji - tworzy nazwy estrów znając nazwy substratów - na podstawie nazwy lub wzoru estru przewidzi nazwy i wzory alkoholu i kwasu, z których powstał ester - zapisze równania reakcji zobojętniania, dysocjacji i spalania - zna nazwy i wzory sumaryczne kwasu octowego i mrówkowego - określi do czego służą estry - odróżni doświadczalnie alkohol monohydroksylowy od polihydroksylowego - wykaże, że właściwości kwasów karboksylowych są podobne do właściwości kwasów nieorganicznych węglowodorów pochodnych węglowodorów kwasów karboksylowych Sprawdzian wiadomości i umiejętności - rozwiąże zadanie dodatkowe DZIAŁ: ZWIĄZKI CHEMICZNE W ŻYWIENIU I ŻYCIU CODZIENNYM TEMAT LEKCJI (JEDNOSTKI METODYCZNEJ) WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOPUSZCZAJĄCY Podstawowe składniki - wymieni chemiczne żywności podstawowe /Z/ pierwiastki występujące w organizmie człowieka - określi źródła białek, tłuszczy i cukrów Tłuszcze i ich - dokona podziału właściwości /Z/ tłuszczów - wymieni właściwości fizyczne tłuszczów Skład pierwiastkowy i - wymieni pierwiastki reakcje wchodzące w skład charakterystyczne białka białek /Z/ - poda czynniki powodujące denaturacje białka Słodko nam czyli - dokona podziału WYMAGANIA PODSTAWOWE NA DOSTATECZNY (2+3) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA DOBRY (2+3+4) WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE NA BARDZO DOBRY (2+3+4+5) - poda rodzaje składników pokarmowych - zna zasady prawidłowego żywienia - określi rolę białka, tłuszczu i cukru w organizmie człowieka - zaplanuje prawidłowy dzienny jadłospis - poda przykłady poszczególnych rodzajów tłuszczów - przeprowadzi reakcje zmydlania tłuszczów - wyjaśni na czym - zbada wpływ różnych polega proces czynników na białko denaturacji białka - wie, że podstawową cegiełka w budowie białka są aminokwasy - poda wzór - przeprowadzi reakcje - zbada skład pierwiastkowy białka - udowodni, że glukoza WYMAGANIA DLA UCZNIÓW Z OBNIŻONYM POZIOMEM WYMAGAŃ - określi źródła białek, tłuszczy i cukrów WYMAGANIA NA CELUJĄCY (2+3+4+5+6) - wymieni właściwości fizyczne tłuszczów - poda właściwości - omówi na czym polega reakcja biuretowa i wykaże doświadczalnie jakie związki ulegają tej reakcji - przeprowadzi próbę rzecz o cukrach /Z/ cukrów - poda właściwości fizyczne glukozy, sacharozy, skrobi, celulozy - wskaże gdzie występuje skrobia i celuloza Włókna i ich rodzaje / - poda rodzaje Z/ włókien sumaryczny glukozy - wymieni przykłady cukrów prostych i dwucukrów - określi do czego służy skrobia i celuloza Substancje uzależniające /Z/ - zna terminy: alkoholizm, narkomania, lekomania, nikotynizm Podsumowanie wiadomości i umiejętności - określi właściwości fizyczne cukrów, tłuszczów, białek - wie jakie skutki może mieć nadużywanie alkoholu, lekarstw - ma świadomość szkodliwości palenia tytoniu dla zdrowia palacza i osób w jego otoczeniu - wie, że narkotyki uzależniają - rozumie rolę składników pokarmowych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu - dokona podziału włókien Sprawdzian wiadomości i umiejętności charakterystyczne glukozy - zapisze równanie reakcji hydrolizy sacharozy - zbada właściwości fizyczne skrobi ma właściwości redukujące - wyjaśni znaczenie błonnika jako składnika pokarmowego fizyczne glukozy, sacharozy, skrobi, celulozy Trommera i Tollensa - odróżni doświadczalnie włókno bawełniane od wełnianego - rozwiąże zadanie dodatkowe OPRACOWAŁA: ELŻBIETA BILEWICZ-SZYRMER Ścieżki edukacyjne realizowane na lekcjach chemii: E – ekologiczna Z – prozdrowotna F – filozoficzna OC – obrony cywilnej
