PDF - Sabina Zalewska

Sabina Zalewska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Mediacja jako jeden z nowych sposobów pomocy małżeństwu i rodzinie
Mediacja w polskiej rzeczywistości prawnej pojawiła się wraz ze zmianą ustawy z
dnia 28 lipca 2005 roku w kodeksie postępowania cywilnego i niektórych ustaw
wspomagających.1 Od grudnia 2005 roku wszystkie sprawy cywilne mogą być odsyłane z
sądu do mediacji. Nie znaczy to, że nie była obecna wcześniej. Jednak dopiero od tego
momentu zaczęła wzrastać świadomość społeczna, co do znaczenia mediacji rodzinnej i
sposobów jej wykorzystania.
W Polsce ludzie, nie wiadomo dlaczego, stosunkowo rzadko korzysta się z pomocy
profesjonalistów w sytuacjach kryzysowych w rodzinie. Niezależnie od tego, czy konflikt
dotyczy ustalenia sytuacji w rodzinie, czy warunków rozwodu i opieki nad dziećmi. W
przypadku konfliktu rodzinnego i małżeńskiego należy zdefiniować to co jest do ustalenia, to
co może nam pozwolić na lepsze funkcjonowanie i życie. Mowa tu o wszystkich kwestiach,
których ustalenie z różnych powodów jest utrudnione.
W literaturze przedmiotu utożsamiana jest z ADR - Alternative (Appropriate) Dispute
Resolution (Alternatywne Metody Rozwiązywania Sporów), która oznacza szereg różnych
metod alternatywnych dla rozstrzygania sporów w procesie przed sądem powszechnym. W
skład pojęcia ADR wchodzą metody i procedury polegające na rozwiązaniu sporu przy
pomocy neutralnego, bezstronnego podmiotu trzeciego. W ramach ADR można wyróżnić
metody, które przyjęły za swoją podstawę negocjacje: mediacja, koncyliacja - stąd ich nazwa
"negocjacje prowadzone za pomocą osoby trzeciej" (assisted negotiation). Inne, jak chociażby
arbitraż, zawierają elementy o charakterze adjudykacyjny2. W polskim prawie brak definicji
legalnej mediacji. Samo słowo mediacja wywodzi się z greckiego medos - pośredniczący,
neutralny, nie przynależny do żadnej ze stron, i łacińskiego mediatio - pośrednictwo.
Pozostawiając na marginesie spory dotyczące definicji mediacji, można ją generalnie określić
1
Z dniem 10 grudnia 2005 r. weszły w życie uchwalone przez Sejm w dniu 28.7.2005 przepisy ustawy o
zmianie ustawy – Kodeks Postępowania Cywilnego (Dz.U. z 9.9.2005, Nr 172, poz. 1438) wprowadzające do
kodeksu mediację. Dzięki wprowadzeniu nowej instytucji rozszerzony został dostępny stronom katalog środków
prowadzących do rozwiązania zaistniałego pomiędzy nimi sporu.
2
Inaczej sądowym. Tryb adjudykacyjny – jest to najbardziej sformalizowany i zinstytucjonalizowany sposób
rozstrzygania konfliktu. W tym przypadku strony ani nie wybierają reguł rozstrzygnięcia, ani procedury.
Postępowanie toczy się według z góry ustalonych reguł i procedury np. według przepisów kodeksu karnego i
kodeksu postępowania karnego. Strony nie wybierają adjudykatorów. Są oni powoływani zgodnie z przepisami o
właściwości sądu: pl.shvoong.com
1
jako dobrowolne i poufne porozumiewanie się stron znajdujących się w konflikcie w
obecności akceptowalnej, bezstronnej i neutralnej osoby trzeciej - mediatora. Powodzenie
mediacji zależy od gotowości stron do dyskusji na temat swoich potrzeb, niepokojów oraz
pomysłów na rozwiązanie sporu. Dzięki otwartości stron zaangażowanych w proces mediacji
możliwe jest osiągnięcie porozumienia, które jest jakby "uszyte na miarę" konkretnych
okoliczności danej sprawy, a nade wszystko potrzeb samych stron.3
Co to jest mediacja?
Mediacja to sposób rozwiązywania konfliktów przy udziale bezstronnych mediatorów,
którzy towarzyszą stronom w procesie uzgodnień. Mediacje rodzinne najczęściej prowadzi
para specjalnie do tego przygotowanych mediatorów - kobieta i mężczyzna. Ich zadaniem jest
usprawnienie komunikacji, zdefiniowanie tematów spornych, pomoc w określeniu potrzeb i
interesów stron oraz pomoc w wypracowaniu porozumienia. W sprawach rodzinnych
mediator pomaga członkom rodziny w przeprowadzeniu trudnej rozmowy w sposób
bezpieczny, uporządkowany, spokojny, tak by zmierzała w kierunku odpowiadających
obydwu stronom uzgodnień. 4
Mediacja jest nieformalną rozmową na temat rozwiązywania problemu, którą osoba
trzecia umożliwia i ułatwia. Polega na usprawnianiu komunikacji pomiędzy stronami i
budowaniu wzajemnego zrozumienia interesów. Mediator pomaga rozważać wszelkie
możliwe rozwiązania, negocjować je w warunkach współpracy i szukać takiego
porozumienia, które dla obu stron, będzie satysfakcjonujące i możliwe do wcielenia w życie.5
Mediacja staje się coraz bardziej znaną i popularną formą rozwiązywania konfliktów
rodzinnych; może pomóc w uzgodnieniu rozwiązania trudnych rodzinnych problemów, które
będzie odpowiadało obydwu stronom. W Polsce działa wiele ośrodków mediacyjnych i
organizacji zrzeszających profesjonalnych mediatorów, między innymi Stowarzyszenie
Mediatorów Rodzinnych czy Centrum Mediacji Partners Polska, w którym usługi prowadzone
są od prawie 10 lat.
Kim jest mediator i jaką pełni funkcję w procesie mediacyjnym?
Wystarczy, że konflikty rodzinne są zawiłe i często, z różnych powodów, trudno jest
dać sobie z nimi radę. Tu pojawia się mediator.
3
www.twoja-firma.pl
www.mediacjarodzinna.pl
5
Materiały szkoleniowe Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych, Warszawa, wrzesień – listopad 2007.
4
2
Mediatorzy są bezstronni, czyli nie stają za żadną ze stron. Nie oceniają nie tylko
osób, ale również ich zachowań oraz proponowanych rozwiązań. Profesjonalizm mediatorów
polega również na neutralności wobec sposobu rozwiązania konfliktu i uzgodnień
proponowanych przez strony. Mediatorzy akceptują każde rozwiązanie (nawet brak
porozumienia), które strony uważają za odpowiednie w ich sytuacji. Odpowiedzialność za
rozwiązanie konfliktu oraz kształt porozumienia spoczywa na stronach! Mediacja NIE jest
terapią, arbitrażem ani sądem. Mediatorzy potrafią określić, czy sprawa nadaje się do
mediacji, czy do terapii. Mediatorzy nie decydują i nie oceniają - tym mogą zająć się
sędziowie i arbitrzy.
Jakie są zadania mediatora:6

Stworzyć warunki dobrej komunikacji między stronami, umożliwiając lepsze
wzajemne zrozumienie.

Pomóc stronom ustalić najważniejsze kwestie do rozwiązania.

Skupić uwagę stron na problemie i jego rozwiązaniu.

Skupić uwagę stron na przyszłości, nie na przeszłości.

Dbać o atmosferę spotkania, sprzyjającą konstruktywnym rozmowom.

Dbać o zachowanie równowagi sił, nie pozwolić, by któraś ze stron zdominowała
drugą.

Umożliwić formułowanie wielu różnych propozycji rozwiązań.

Dbać, aby porozumienie było realizowane i możliwe do wcielenia w życie.
Jak przebiega mediacja? Mediację zwykle prowadzi para wykwalifikowanych
mediatorów (kobieta i mężczyzna). Ich rolą jest przede wszystkim ułatwienie procesu
porozumiewania się między stronami. Mediatorzy są w tym procesie bezstronni, czyli nie
opowiadają się za żadną ze stron i w równym stopniu angażują się w pomoc każdej z nich.
Nie oceniają zarówno osób, ich zachowań jak i proponowanych rozwiązań. Pozostają
neutralni wobec sposobu rozwiązania konfliktu i czynionych przez strony uzgodnień.
Mediatorzy akceptują wszelkie rozwiązania (w tym również brak porozumienia), które strony
uważają za właściwe w ich sytuacji. Odpowiedzialność za rozwiązanie konfliktu oraz kształt
porozumienia spoczywa na stronach. Mediacja ma charakter poufny. Sesja mediacyjna trwa
średnio od dwóch do czterech godzin. Na ogół potrzebne są dwa lub trzy spotkania. Właściwy
proces mediacji poprzedza spotkanie konsultacyjne, podczas którego strony konfliktu i
6
Tamże.
3
mediatorzy wzajemnie się poznają. Mediatorzy informują o przebiegu i zasadach procesu
mediacji i potwierdzają dobrowolność udziału obydwu stron. Klienci przedstawiają wstępnie
problem, który chcą rozwiązać oraz swoje oczekiwania wobec mediacji. Spotkanie
konsultacyjne kończy się podjęciem decyzji zarówno przez mediatorów, jak i strony, czy
sprawa może być rozwiązana na drodze mediacji. Aby rozpocząć proces mediacji, potrzebna
jest zgodna wola wszystkich zainteresowanych. Jeśli jej nie ma, strony otrzymują pełną
informację o innych możliwych formach pomocy: terapeutycznej, prawnej, duchowej.7
Jakie są zasady mediacji?
Mediacja opiera się na pięciu zasadach. Ich przestrzeganie stanowi o sukcesie mediacji.
1) Dobrowolność
Mediacja jest dobrowolna, a prowadzi się ją na podstawie uprzednio zawartej między
stronami umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji
(umowna lub sądowa). Co do zasady prowadzić ją można w każdym momencie, z tym że po
wszczęciu postępowania sądowego po zamknięciu pierwszego posiedzenia wyznaczonego na
rozprawę sąd może skierować strony do mediacji tylko na ich zgodny wniosek.8
2) Poufność
Poufność mediacji jest zagwarantowana przez kodeks postępowania cywilnego i dotyczy
głównie mediatora. Strony zaś nie mogą powołać mediatora na świadka w sprawie, chyba że
obie wyrażą zgodę na zwolnienie go z tajemnicy mediacji. Ponadto strony w ewentualnym
dalszym postępowaniu sądowym nie mogą się powoływać na żadne oświadczenia, deklaracje
czy oferty złożone podczas mediacji przez drugą stronę - sąd nie weźmie ich pod uwagę.
Także w umowie o mediację (ustnej lub pisemnej) strony i mediatorzy zobowiązują się do
przestrzegania zasady poufności. Jeśli taka jest wola stron, możliwe jest prowadzenie
mediacji, w której strony komunikują się jedynie za pośrednictwem mediatora, który
przekazuje drugiej stronie tylko uzgodnione wcześniej oświadczenia i propozycje.
Mediator nie udostępnia swoich notatek do wglądu dla stron czy innych osób. Sporządzone w
toku mediacji notatki podlegają zniszczeniu po jej zakończeniu.9 Poufność ujawniania w
mediacji faktów, opinii, uczuć czy zachowań stron zwiększa ich poczucie bezpieczeństwa i
buduje większą otwartość.
3) Bezstronność mediatora
7
www.mediacja.org
www.wierzbowski.pl
9
www.mediacja.org
8
4
Zasada bezstronności także znalazła odzwierciedlenie w treści przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego - art. 1833 Kpc mówi, iż mediator powinien zachować bezstronność.
Wskazać w tym miejscu należy, iż ustawodawca nie zagwarantował jednak mechanizmów
pozwalających na wyłączenie mediatora, co do bezstronności którego powstałyby
wątpliwości. Jednakowoż w świetle zasady dobrowolności wydaje się to usprawiedliwione,
albowiem w sytuacji, gdy strony powezmą wątpliwość co do bezstronności mediatora, każda
z nich może wnieść o zmianę mediatora lub też wskazać innego, bądź - w ostateczności zrezygnować z mediacji.10 Mediator nie opowiada się po żadnej ze stron, w równym stopniu
angażuje się w pomoc dla każdej z nich. Nie ocenia zarówno osób jak i ich zachowań, nie
poszukuje winnych zaistniałej sytuacji.11
4) Neutralność mediatora
Mediator jest osobą neutralną i bezstronną. Neutralność mediatora oznacza, iż nie będzie
on naciskał stron do przyjęcia preferowanych rozwiązań, ale pomoże im samym wypracować
takie rozwiązania, które uznają za najlepsze. Bezstronność zaś oznacza, że mediator nie
będzie faworyzował żadnego z uczestników, ani też popierał kosztem drugiej osoby.
Zadaniem mediatora jest zadbanie o to, by każdy z uczestników był pełnoprawnym partnerem
we wspólnym rozwiązywaniu problemu.12
5) Samodzielność stron w podejmowaniu decyzji
Mediator nie podejmuje decyzji za strony, nie rozstrzyga sporu. Nie jest sędzią, ani
arbitrem. Rolą mediatora jest zachęcenie stron do aktywnej współpracy przy poszukiwaniu
rozwiązania. To do nich należy decyzja. Jest ona rezultatem wolnego wyboru stron i płynie z
przekonania, że wypracowane rozwiązanie zaspokaja ich najważniejsze potrzeby. 13
W jakich sprawach stosuje się mediację rodzinną?
Rozwiązywanie konfliktów, w szczególności rodzinnych, wiąże się z dużymi
emocjami. Dlatego, że są to dla stron ważne tematy. Mediatorzy mogą pomóc w rozwiązaniu
tych trudnych sytuacji, bo są do tego profesjonalnie przygotowani. Jest jeden warunek
mediacji - strony muszą chcieć! Mediatorzy mogą pomóc w rozwiązywaniu najróżniejszych
konfliktów związanych z życiem w rodzinie. Oto wybrane przykłady:

Rozstanie - w sytuacji, gdy małżonkowie stają w obliczu decyzji o rozstaniu.
10
www.twoja-firma.pl
Materiały szkoleniowe Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych, Warszawa, wrzesień – listopad 2007.
12
www.klinikakonfliktu.pl
13
Materiały szkoleniowe Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych, Warszawa, wrzesień – listopad 2007.
11
5

Rozwód - w sytuacji okołorozwodowej, czyli przed rozwodem, (kiedy małżonkowie
podjęli już decyzję o rozstaniu), w trakcie rozwodu, a także po rozwodzie.

Konflikty małżeńskie / partnerskie Uzgodnienie zasad podziału obowiązków
domowych.
Ustalenie
sposobów
oszczędzania
lub
wydawania
pieniędzy.
Ustalenie zasad wychowywania dzieci (zakres swobód i obowiązków dzieci).
Ustalenie zasad spędzania wolnego czasu (dorosłych i dzieci).

Konflikty pomiędzy członkami bliższej i dalszej rodziny: Uzgodnienie zasad opieki
nad członkami rodziny - chorymi, niepełnosprawnymi, w podeszłym wieku.
Rozstrzyganie sporów majątkowych (np. podział spadku, lub zarządzanie wspólną
własnością). Ustalenie kontaktów z rodziną współmałżonki/współmałżonka. Nie
chodzi tylko o konflikty między teściami, teściowymi, zięciami i synowymi. Zasady
porozumiewania się pomiędzy dziećmi (adolescentami/dorosłymi) a rodzicami.

Konflikt - w sytuacji konfliktu rodzinnego i małżeńskiego wynikające z odmienności
kultur, religii, konflikt w rodzinach zastępczych i adopcyjnych. Sprawy o ustalenie
kontaktów z dziećmi (po rozstaniu), sprawy dotyczące zmiany wyroku sądu
rodzinnego w części dotyczącej rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej nad
wspólnymi małoletnimi dziećmi rozwiedzionych małżonków.
Zasadniczo wszystkie konflikty i spory, w których strony chcą wspólnie wypracować
porozumienie, nadają się do mediacji. Może to zabrzmi dziwnie, ale w drodze mediacji
można rozwiązywać prawie wszystkie rodzaje konfliktów. Najlepiej korzystać z mediacji,
kiedy zauważa się, że nie można się dogadać. Zanim sprawa się skomplikuje i będzie
nadawała się do terapii, a warto zaznaczyć, że mediacja to nie terapia. Mediatorzy potrafią
określić, które sprawy nadają się do mediacji, a które do terapii.
W jakich sprawach mediacja nie będzie podejmowana?
- Kiedy w rodzinie ma miejsce przemoc.
- Kiedy do rozwiązania problemu potrzebna jest pomoc terapeutyczna.
- Kiedy jedna ze stron nie wyraża chęci udziału w mediacji.
- Kiedy jedna ze stron chce wykorzystać mediację do zaognienia konfliktu lub posłużyć się
nią do osiągnięcia jakiś ukrytych celów.
- Kiedy stosunek sił między stronami konfliktu sprawia, że wspólne podejmowanie decyzji
jest w praktyce niemożliwe.
- Kiedy żadna ze stron nie bierze pod uwagę możliwości ugodowego załatwienia spornych
kwestii.
6
- Kiedy jakieś niedawne traumatyczne przeżycia uniemożliwiają efektywne uczestniczenie w
mediacji jednej lub obu stronom konfliktu.
Mediacja rodzinna - metoda na konflikt
Czasami ciężko jest dojść do porozumienia z partnerem, partnerką lub innym
członkiem rodziny. To się zdarza, ponieważ konflikty są nieodłącznym elementem naszego
życia; są też czymś naturalnym. Czasami udaje się je rozwiązać własnymi siłami, a czasami
wydaje się to być zbyt trudne i wtedy chciałoby się skorzystać z pomocy. Właśnie taką
pomocą w rozwiązywaniu konfliktów jest mediacja. Wiele osób twierdzi, że konflikty są po
to, aby je rozwiązywać. Jest to słuszne stwierdzenie, ale w praktyce wymaga ono pewnego
wysiłku. Nie zawsze można rozwiązać konflikt samemu. Zdarzają się osoby, które nigdy nie
zechcą, aby w rozwiązaniu ich konfliktu uczestniczył ktoś z zewnątrz. Rozwiązanie konfliktu
zależy przede wszystkim od stron konfliktu, ale też od osób pomagających w jego
rozwiązywaniu. Czasem nie jest łatwo podjąć decyzję: „chcę rozwiązać konflikt, bo nie mogę
już dłużej z tym żyć”, „chcę, aby ktoś mi pomógł rozwiązać konflikt, bo nie daję rady”. Bywa
też tak, że osoby pomagające w rozwiązywaniu konfliktu inspirowane są przez strony
konfliktu
do
podejmowania
takich
metod
wspomagających
szybkie
satysfakcjonujących ustaleń, że rzeczywiście cel zostaje osiągnięty szybko.
dojście
do
14
Mediacja pomaga stronom osiągnąć porozumienie i zawrzeć ugodę przy pomocy
neutralnej osoby trzeciej, tj. mediatora. Mediator nie rozstrzyga sporu, nie udziela rad ani nie
wydaje opinii, pomaga tylko udrożnić kanały komunikacji w celu znalezienia rozwiązania,
które pozwoli jak najlepiej zaspokoić potrzeby obu stron; pomaga członkom rodziny w
przeprowadzeniu trudnej rozmowy w sposób bezpieczny i uporządkowany. Podstawowymi
cechami mediacji są bezstronność, poufność i dobrowolność. Mediacja prawie zawsze jest
szybsza od procesu sądowego, a co bardzo ważne, jest dużo tańsza.15
Mediacja doprowadza do rozwiązania akceptowanego przez obie strony, a nie do
werdyktu, w którym jedna ze stron może czuć się poszkodowana. W wielu wypadkach
oznacza to zamknięcie długotrwałego sporu, a co najważniejsze, niweluje prawie całkowicie
ryzyko powrotu do niego. Jest to bardzo ważne w sprawach rodzinnych, gdzie rozwiązanie
14
Katarzyna Beata Olszewska, Mediacja jako szansa na rozwiązanie konfliktu i pojednanie, www.cppmetanoia.com
15
A. Pietrzak, Mediacje rodzinne – zagadnienia ogólne, Nowiny Psychologiczne 2000, nr 4, s. 43 – 53.
7
konfliktu znacząco poprawia sytuację psychiczną (samopoczucie) stron, w szczególności
dzieci.16
Mediacja może być przydatna zarówno w sytuacji przejściowego kryzysu
małżeńskiego, w przypadku, kiedy małżonkowie podjęli decyzję o rozstaniu, lub po
rozwodzie. Pomaga ustalić zasady opieki nad dziećmi, wysokość alimentów, podział majątku
oraz wszystkie inne kwestie, które są ważne dla rozwodzących się. Ich ustalenie na drodze
mediacji może zmniejszyć niszczący wpływ negatywnych emocji, które zwykle towarzyszą
rozstaniu.17
To co wyróżnia mediację spośród innych sposobów rozwiązywania konfliktów to
skuteczność. Z danych Polskiego Centrum Mediacji w Warszawie wynika, że ok. 90 %
postępowań mediacyjnych kończy się zawarciem ugody pomiędzy stronami. Na podstawie
wcześniej przeprowadzonych badań w kilku krajach okazało się, że mediacja: 18
-
poprawia komunikację pomiędzy członkami rodziny;
-
redukuje konflikty na drodze dialogu;
-
prowadzi do polubownych rozstrzygnięć;
-
zapewnia ciągłość kontaktów pomiędzy rodzicami a dziećmi;
-
zmniejsza społeczne i ekonomiczne koszty rozwodów;
-
skraca czas konieczny do osiągnięcia wspólnych i zadawalających obie strony
rozwiązań.
Mediacja rodzinna - nowy sposób pomocy małżeństwu i rodzinie
Mediacja służy dobru człowieka i społeczeństwa. Coraz częściej i chętniej z tej formy
pomocy w rozwiązywaniu konfliktów korzystają różni ludzie, którzy znaleźli się w trudnej
dla siebie sytuacji. Często są to małżonkowie stojący w obliczu podjęcia decyzji o
rozwodzie czy separacji, małżonkowie będący już po rozwodzie, czy też przeżywający
kryzysy. Na mediację zgłaszają się narzeczeni, rodzice z dziećmi, sąsiedzi, nauczyciele i
uczniowie, sprawcy i ofiary przemocy.
Problematyka mediacji jako szansy na rozwiązanie konfliktu i pojednanie jest dziś
bardzo ważna. Naświetlenie mediacji z takiej właśnie perspektywy może stać się inspiracją
do praktykowania jej również jako sposobu pomocy rodzinie. Niezaprzeczalny jest fakt, że
16
Tamże.
M. Płatek, Mediacja – szansa dla pokrzywdzonego?, Niebieska Linia 2003, nr 2, s. 21 –24.
18
Zbigniew i Elżbieta Czwartosz, Mediacje między ofiarą i sprawcą, materiały robocze dla uczestników kursu;
J. Waluk, Mediacja jako instytucja dla pokrzywdzonego, Mediator 2006, nr 20.
17
8
mediacja służy dobru osób do niej przystępujących. Dobro w mediacji jest szeroko
rozumiane.
Z pewnością jego pierwszorzędnym dobrem jest samo rozwiązanie konfliktu, ale w
specyficzny sposób, nie przez mediatora, ale samych zainteresowanych. Czyli rozwiązanie
nie podaje się tu małżeństwu i rodzinie niejako „na tacy”. Rozwiązanie to muszą sami
zainteresowani sobie wypracować. Co więcej, musi to być rozwiązanie możliwe do
zrealizowania i wcielenia w życie.
Kolejnym dobrem, które wyraźnie się tu jawi, to zabezpieczenie stron przed ekspansją
jednej z nich. To znaczy, że strony muszą być tak samo silne i zaangażowane w proces.
Jeśli tak nie jest, mediator stara się wyrównać pozycje obu stron. Ma to ogromne
znaczenie, gdy w rodzinie występuje przemoc. Oto wyniki badań Chander z 1990 roku –
porównanie efektów mediacji w zależności od obecności przemocy:19

Ogólna liczba porozumień – 60%
- w rodzinach przemocowych – 69%;
- w rodzinach „normalnych” – 53%;

Ocena porozumienia
- uczciwe (66%);
- trwałe (62%);
- dobrze działające (75%);
- kompleksowe (66%).
Dobrem jest także to, że w mediacji małżonkowie mają czas na wyciszenie emocji,
przemyślenie problemu. Nie jest to łatwe, lecz dzięki technikom stosowanym w mediacji
możliwe do osiągnięcia. Sytuacje, które wzbudzają emocje u stron są trudne. Najczęściej
strony nie myślą o rozwiązaniu dogodnym dla obu stron. Myślą o własnych uczuciach i
emocjach. Jednak czas, który dają mediatorzy, sposób rozważania możliwości rozwiązań,
daje im możliwość spojrzenia na ich sytuację z innej strony. Jest to o tyle cenne dla
rodziny, że najczęściej wtedy dopiero można skupić się na DOBRZE wszystkich.
Wspomagają to wszystko zasady mediacji wspomniane wyżej, które pozwalają
małżonkom zachować twarz, uporządkować uczucia, poczuć się w tym procesie
bezpiecznymi i zaangażowanymi w proces.
Zakończenie
19
Cyt za: Materiały szkoleniowe Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych, Warszawa, wrzesień – listopad 2007.
9
Mediacja przychodzi z Zachodu. Doskonałym uzupełnieniem dla rozwijającego się w
Polsce arbitrażu może stać się instytucja mediacji, która od lat z powodzeniem jest
wykorzystywana w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych. Przykładowo na Florydzie
– gdzie w 1987 r. uchwalono jedną z pierwszych ustaw dotyczących mediacji – obecnie około
200 tys. spraw cywilnych rozwiązywanych jest właśnie tą drogą. Od 55 do 75 proc. z nich
kończy się ugodą zawartą przed mediatorem.
W Polsce nie ma tradycji. Zdaniem ekspertów, żeby mediacja przyjęła się na polskim
gruncie, potrzeba czasu. Nad Wisłą brakuje tradycji ugodowego rozstrzygania sporów – wiele
osób nie jest zainteresowanych mediacją, wierząc w większą moc wyroku sądowego. Dlatego
argument, że można taniej, szybciej i w sposób mało stresowy, może być niewystarczający,
aby przekonać Polaków, że spór można rozwiązać poza sądem, ale z takim samym skutkiem,
jak na drodze sądowej.
Jak długo nie przekonamy naszego społeczeństwa do korzystania z takiej formy
pomocy, tak długo będzie to marginalny sposób pomocy rodzinie. Jednak mam szczerą
nadzieję (i na to wskazują badania), że świadomość społeczna wartości mediacji wzrasta i
tym samym upowszedni się ona jako skuteczna pomoc rodzinie.
Bibliografia:
źródła trwałe
Czwartosz Zbigniew i Elżbieta, Mediacje między ofiarą i sprawcą, materiały robocze dla
uczestników kursu.
Kodeks Postępowania Cywilnego.
Materiały szkoleniowe Stowarzyszenia Mediatorów Rodzinnych, Warszawa, wrzesień –
listopad 2007.
Pietrzak A., Mediacje rodzinne – zagadnienia ogólne, Nowiny Psychologiczne 2000, nr 4, s.
43 -53.
Płatek M., Mediacja – szansa dla pokrzywdzonego?, Niebieska Linia 2003, nr 2, s. 21 –24.
Waluk J., Mediacja jako instytucja dla pokrzywdzonego, Mediator 2006, nr 20.
Źródła nietrwałe
Olszewska K. B., Mediacja jako szansa na rozwiązanie konfliktu i pojednanie, www.cppmetanoia.com
www.mediacja.org
www.mediacjarodzinna.pl
10
www.klinikakonfliktu.pl
www.twoja-firma.pl
www.wierzbowski.pl
Streszczenie anglojęzyczne:
Mediation is a way of solving conflicts with a help from impartial mediators who
accompany the two sides in the process of agreements. Family mediations are most often run
by a couple of specialised mediators – a woman and a man. Their job is to make the
communication easier, to define dispute topics, to assess needs and interests of the sides, and
to help them find the agreement. In family affairs a mediator helps family members have a
hard talk in a safe, orderly and peaceful way, so that it could achieve the purpose expected by
both sides.
Solving conflicts, especially in family, is connected with high emotions because these
are important matters. Mediators can help with solving these difficult situations as they are
specialised in it. However, there is one condition – both sides really need to want to find a
solution.
People in Poland, with no reason, relatively seldom use the help from professionals in
family crisis situations. Mediation is becoming a common and popular form of solving family
conflicts; it can help the sides find the solution in difficult family problems, which can be
suitable for both sides. In Poland, there are a lot of mediation centers and organisations which
associate professional mediators, among others, Stowarzyszenie Mediatorów Rodzinnych
(Family Mediators Association). Centrum Mediacji Partners Polska is one of the centres.
11