Business Intelligence – metamorfozy

Tytuł: CIO
Data: 02.2010
Barbara Mejssner
ZARZĄDZANIE
Business Intelligence – metamorfozy
Systemy Business Intelligence są używane przez firmy od dłuższego czasu. Jednak rynek na nie wciąż szybko
rośnie. Do 2012 roku powiększy się o 28%, a przez najbliższe 4 lata będzie rósł o ok. 7% rocznie. Nie tylko
zwiększa się obszar zastosowań, ale i same systemy zmieniają swój charakter i możliwości.
B
I ewoluuje wraz z rozwojem technologii, potrzeb klientów,
sytuacji na globalnym rynku. Jak wyglãdajã te zmiany?
Przede wszystkim nie sã to juő systemy wyğãcznie dla
duőych korporacji, coraz dynamiczniej wkraczajã na rynek
mağych i ijrednich przedsi÷biorstw. W firmach systemy analityczne
trafiajã na coraz niősze szczeble, aő do pracowników bezpoijrednio
kontaktujãcych si÷ z klientami. Badania Aberdeen wykazujã, őe
BI najbardziej potrzebujã pracownicy niőszych szczebli. „Narz÷dzia
BI najbardziej potrzebne sã menedőerom ijredniego stopnia. Oni
potrzebujã dost÷pu do danych na co dzieġ i muszã wykonywaå
dogğ÷bne analizy w róőnych przekrojach. Top menedőmentowi
moőe wystarczaå zestaw gotowych raportów i kokpity menedőerskie
pokazujãce najwaőniejsze wskaŏniki. Cz÷sto teő prezesi otrzymujã
gotowe raporty od menedőerów ijredniego szczebla” – mówi Anna
Turzaġska-Sadlej, dyrektor zarzãdzajãcy w Todis. Raport Aberdeen
„Bl: Six Steps to Enterprise Wide Business Intelligence” z 2009 r.
wykazağ, őe firmy, które zdecydowağy si÷ na wprowadzenie rozwiãzania BI do ogólnego uőytku, odnotowağy skrócenie czasu potrzebnego na zgromadzenie informacji niezb÷dnych do podj÷cia decyzji.
BI – duży wybór i ukłon w stronę branż
Dalsze zmiany to coraz wi÷ksza liczba rozwiãzaġ wst÷pnie przygotowanych dla konkretnych branő. BI idzie w ijlady przekonfigurowanych systemów ERP. Redukcja kosztów i nacisk na skrócenie czasu
implementacji spowodowağy znaczne zainteresowanie systemami
open source oraz aplikacjami budowanymi w technologii in-memory. Wyzwaniem dla producentów aplikacji analitycznych jest uporanie si÷ z nieusystematyzowanymi danymi i analizami w czasie
rzeczywistym. Podobnie jak w ERP, takőe wijród BI istniejã systemy
prekonfigurowane, czyli dostosowane do danej branőy i typowego
dla niej przebiegu procesów biznesowych. „Obecnie coraz wi÷kszã rol÷ odgrywa znajomoijå specyfiki funkcjonowania przedsi÷biorstwa. Firma, która zastanawia si÷ nad wyborem systemu BI,
powinna oczekiwaå, őe potencjalny dostawca juő w trakcie pierwszej
prezentacji przedstawi przykğady gotowych raportów, przydatnych
w codziennej pracy w odniesieniu do specyfiki dziağalnoijci branőy”
– mówi Tomasz Rutkowski, Product Manager, Comarch CDN XL.
Przykğadowo firma Lawson Software wprowadziğa na rynek rozwiãzania klasy BI Lawson M3 Analytics for Food & Beverage – specjalne rozwiãzanie dla branőy spoőywczej. Z kolei Sybase Industry
Warehouse Studios (IWS) stanowiã seri÷ predefiniowanych branőowych aplikacji BI przeznaczonych m.in. dla bankowoijci detalicznej,
rynków kapitağowych, sektora kart kredytowych, telekomunikacji i usğug. W Polsce od 2004 r. Centralny Oijrodek Informatyki
Górnictwa SA jest dostawcã systemów BI dla przemysğu wydobywczego w÷gla kamiennego. „Rozwiãzania prekonfigurowane to sprawa istotna. Decydujãc si÷ na gotowe rozwiãzanie, klient otrzymuje
gwarancj÷, őe projekt z duőym prawdopodobieġstwem zakoġczy
si÷ sukcesem i őe ostateczne koszty takiego wdroőenia b÷dã niősze”
– mówi Michağ Grochowski, Senior Sales Consultant w Oracle.
Na rynku rozwiãzaġ BI nadal dominujã wielkie firmy informatyczne – SAP, SAS Institute, Oracle, IBM, Microsoft. Aplikacje BI
majã teő w ofercie krajowi dostawcy, m.in. Comarch, Controlling
Systems, Asseco BS, Teta, Macrologic oraz Solemis Group sprzedajãcy Prophix i Targit. W wielu przypadkach sã to moduğy oprogramowania ERP. Producenci zaczynajã myijleå o mniejszych klientach
– jesieniã 2009 IBM wprowadziğ na rynek rozwiãzanie IBM Cognos
Express dla ijrednich firm, moőliwe do wdroőenia w kilka godzin.
In-memory versus OLAP – miejsca starczy dla wszystkich
Opóŏnienie w dost÷pie do informacji i limitowana dost÷pnoijå
systemów BI powodujã ich ograniczonã uőytecznoijå dla procesów
operacyjnych. Alternatywã jest BI w technologii in-memory – rozwiãzanie, w którym zamiast relacyjnych baz danych i technologii
budowy kostek OLAP wykorzystuje si÷ asocjacyjnã baz÷ danych.
Technologia in-memory umoőliwia ğadowanie i przetwarzanie
podstawowych bloków danych w pami÷ci operacyjnej, dzi÷ki czemu
opracowane w niej rozwiãzania analityczne moőna uőytkowaå szybciej niő tradycyjne aplikacje. Naturalnym ijrodowiskiem technologii
in-memory wydajã si÷ organizacje, w których konieczne sã dziağania
optymalizujãce wydajnoijå i elastycznoijå uőywanych rozwiãzaġ BI,
zwğaszcza tam, gdzie wymagana jest analiza duőej liczby danych.
Technologia ğadowania danych do pami÷ci moőe si÷ przyczyniå si÷
do rozpowszechnienia narz÷dzi analitycznych w MSP. Wymaga ona
dobrych komputerów i sporych zasobów pami÷ci, co jest przeszkodã
w rozwoju rynkowym, bo duőe koijci pami÷ci DRAM sã zbyt drogie.
Do momentu duőej obniőki cen pami÷ci tylko niewielu vendorów
b÷dzie oferowaå i promowaå architektur÷ in-memory.
Na polskim rynku w technologii in-memory dost÷pne sã rozwiãzania QlikView firmy QlikTech, której przedstawicielem jest Hogart.
Wedğug Gartnera, do 2012 r. aő 70% najszybciej rozwijajãcych si÷
firm na ijwiecie wdroőy BI in-memory, choå juő dziij wijród uőytkowników sã najwi÷ksze organizacje, m.in. z sektora finansowego, medycznego i farmaceutycznego, FMCG czy motoryzacyjnego.
„Coraz cz÷ijciej si÷ga si÷ po technologi÷ BI in-memory. W 2009 r.
podpisaliijmy 20 takich kontraktów. Z jednej strony byğy to firmy
z sektora MSP, np. Dukato, ITAKA czy Kancelaria Wardyġski
i Wspólnicy, z drugiej – duőe podmioty – Securitas, EVER czy jeden
z najwi÷kszych banków. Firmy te wykorzystujã QlikView na pozio-
Jest miejsce dla
obu technologii
Wydaje się, że obydwa rodzaje BI, czyli tradycyjne aplikacje
oparte na relacyjnych bazach danych oraz in-memory, będą
istniały równolegle. Technologia OLAP często jest już w firmie
zaimplementowana i wdrożenie systemu BI jest wówczas
bardzo szybkie. Wykorzystanie OLAP odcina praktycznie
systemy dostarczające i pobierające dane – nie występuje wzajemne zakłócanie i spowalnianie pracy. Technologia in-memory wymaga natomiast zawsze indywidualnego definiowania
dostępu do danych z różnych systemów. Dodatkowo dane
z systemu źródłowego pobierane są każdorazowo w chwili
zadania pytania w systemie BI. Spowalnia to system źródłowy – szczególnie gdy jest wielu użytkowników. W technologii
in-memory trudniej jest także panować nad standaryzacją
danych – pobierane są one w konkretnej chwili. W przypadku
OLAP i hurtowni danych dokładnie zdefiniowany jest sposób zasilania hurtowni danymi i ich standaryzacja – np. dane
godzinowe, dzienne, tygodniowe. Zapewnia to powtarzalność
wyników. Systemy in-memory wymagają również większych
zasobów pamięci i większych mocy obliczeniowych komputerów poszczególnych użytkowników systemu.
Ryszard Sadowski, prezes Solemis
Group
BI open source
– wcale nie taki tani
Wzrost popularności rozwiązań BI to także wzrost popularności rozwiązań BI open source. Za rozwiązaniami
tego typu przemawia brak kosztów licencji i tworząca się
społeczność open source. Jeżeli jednak mamy do czynienia z podejmowaniem przez firmę decyzji dotyczącej
jednego z jej krytycznych systemów, byłbym ostrożny we
wdrażaniu aplikacji open source, przynajmniej na tym etapie rozwoju. Jeżeli chcemy w 100% polegać na naszym
rozwiązaniu analitycznym, powinniśmy mieć pewność,
że będzie niezawodne oraz będzie dostępny dla niego
support producenta. Należy pamiętać, że koszty licencyjne często tylko zbliżają się do kosztów, jakie firma musi
ponieść na całe wdrożenie, w związku z tym korzyści
z rozwiązania open source mogą okazać się pozorne.
Michał Stadnicki, główny konsultant BI,
Sektor ERP, Comarch SA
mie strategicznym i operacyjnym” – mówi Marek Grzebyk, dyrektor
Departamentu BI w Hogart.
Open source, bez licencji, ale czy taniej?
Idzie nowe, czyli
wizualizacja i statystyka
Z badania Forrester Research wynika, őe ijrednio 45% firm uőytkujãcych oprogramowanie open source wykorzystuje aplikacje do obsğugi
najwaőniejszych procesów biznesowych. Uőytkowanie cz÷ijciowo
otwartych aplikacji BI deklaruje 33% respondentów zaliczonych do
tej grupy. Przyczynã wzrostu zainteresowania open source jest ch÷å
zmniejszenia kosztów operacyjnych. Redukcji kosztów zwiãzanych
z utrzymaniem ijrodowiska IT spodziewa si÷ 56% ankietowanych.
Wedğug analityków firmy Gartner, z roku na rok podwaja si÷
liczba wdroőeġ systemów BI udost÷pnianych na licencji open
source. Popularne na rynku sã takie systemy BI, jak Jaspersoft
Business Intelligence Suite, product firmy Jaspersoft Joins Open
Source Software Institute, oraz Pentaho BI Suite Enterprise Edition.
Zdaniem ekspertów Gartnera, popularyzacja rozwiãzaġ BI udost÷pnianych na licencji open source dotyczy zwğaszcza obszarów typowych i nie majãcych wi÷kszego wpğywu na zdobywanie przewagi
nad konkurencjã. „Z open source w BI jest jak z open source w rozwiãzaniach biznesowych – ma wiele kosztów ukrytych i wymaga
wi÷kszej wiedzy informatycznej firmy, która je wybierze. Dodatkowo
firma, wybierajãc rozwiãzania open source, wdraőaå je musi samodzielnie lub skorzystaå z pomocy kogoij, kto ma doijwiadczenie, czyli
takőe zapğaciå. Jedyna oszcz÷dnoijå dla klienta – na opğatach licencyjnych”– mówi Ryszard Sadowski, prezes Solemis Group.
Wszystko wskazuje, że nowy trend w aplikacjach BI to zwiększenie funkcjonalności związanych z eksplorowaniem i dostosowywaniem danych przy użyciu interaktywnych elementów
wizualnych. Na przykład wskazanie interaktywnego obrazu
na wykresie ma umożliwiać drążenie w dół lub w górę w celu
uzyskania dodatkowych informacji lub drążenie wszerz w celu
znalezienia źródła danych. Ponadto dzięki intuicyjnym kokpitom menedżerskim z interfejsem www i interaktywnym raportom kluczowe informacje mają być udostępniane w całym
przedsiębiorstwie, co sprzyja upowszechnieniu rozwiązania
wśród użytkowników. Dodatkową wartość ma prognozowanie
na podstawie modeli statystycznych oraz zaawansowanych
analiz. Chodzi o to, aby planowanie działań opierało się nie
tylko na doświadczeniu z poprzednich okresów, ale także na
złożonych obliczeniach, które zawężają spektrum scenariuszy
nawet o 85%. Osoba podejmująca decyzję porusza się wtedy
w przestrzeni 15-proc. ryzyka, co stanowi znaczne ułatwienie
oraz stabilną podstawę do wnioskowania i decyzji.
Duża analiza i mały Excel
Jak podzieli się rynek?
Aplikacje BI chcã objãå swoim zasi÷giem coraz wi÷kszã iloijå danych,
w tym dane nieustrykturalizowane. Naleőã do nich: dokumenty
tekstowe, e-maile, fora internetowe, informacje na portalach spoğecznoijciowych i inne treijci w Internecie, etc. Gartner zakğadağ optymistycznie, őe do koġca 2010 firmy za pomocã BI uporajã si÷ z takimi
danymi, moőe to jednak potrwaå dğuőej. IDC szacuje, őe okoğo 95%
informacji cyfrowej na ijwiecie wciãő jest nieusystematyzowana.
W marcu 2008 r. SAS Institute dla rozwiãzania tych problemów
przejãğ dostawc÷ oprogramowania do analizy j÷zyka naturalnego
– firm÷ Teragram. Wkrótce trafi do sprzedaőy Cognos 9, juő pod
szyldem IBM. Usprawnienia w nowej wersji systemu majã dotyczyå
m.in. moőliwoijci importowania nieustrukturalizowanych.
Jednak na rynku wciãő funkcjonujã substytuty narz÷dzi BI.
Najpopularniejszy jest Excel. Okoğo 10% uőytkowników stosuje
moduğy ERP, 25% przeszğo na aplikacje analityczne, a 65% nadal
korzysta z arkuszy kalkulacyjnych jako podstawy do analiz. „Jeőeli
przyjmiemy, őe struktura budőetu skğada si÷ z 1000 elementów, do
kaődego jest przypisanych 12 okresów budőetowych, dla kaődego
z nich wartoijci podawane sã dla kilkunastu miar i dodatkowo
utworzy si÷ 5 wersji danego budőetu, da to skal÷ zbioru danych, które
arkusz powinien zawieraå. Jeőeli uőytkownik chciağby wprowadzaå
dane na bardziej szczegóğowym poziomie, arkusz moőe napotkaå
granic÷ swoich moőliwoijci” – mówi Przemysğaw Adamczyk, analityk systemu TETA Controlling w TETA SA.
Nast÷pstwem korzystania z arkuszy jest brak zaufania do danych.
Aő 80% uőytkowników przyznaje, őe problemem jest poleganie
na indywidualnych arkuszach i r÷cznych procesach wprowadzania danych, uaktualniania ich i budowy reguğ przetwarzania. Na
Konrad Michael, IBM Cognos Brand
Manager
Rynek BI coraz wyraźniej dzieli się na trzy segmenty.
Pierwszy to narzędzia analityczne, będące integralną częścią systemów ERP. Ten segment, jak wynika z zeszłorocznych badań Gartner Group, będzie rósł w najbliższych
latach na przyzwoitym poziomie 7–8% rocznie.
Ten trend obserwujemy także na polskim rynku, gdzie
jeszcze kilka lat temu firmy zadowalały się aplikacjami
ERP. Dziś jednak coraz częściej pytają o dodatkowe funkcjonalności raportowania i analizowania.
Drugi segment stanowią rozwiązania BI in-memory, które
stopniowo wypierają technologię OLAP i wybierane są
zarówno przez duże, jak i przez mniejsze firmy. I wreszcie
trzeci segment to rozwiązania Corporate Performance
Management, adresowane głównie do dużych (międzynarodowych) organizacji.
Piotr Cierlik, dyrektor zarządzający,
Hogart
niezgodnoijå i integracj÷ z innymi systemami narzeka 20% badanych, w integralnoijå tak gromadzonych danych nie wierzy 15%
respondentów, a 10% nie ufa planom i budőetom przygotowanym
za pomocã arkuszy. „Firma, która opiera raportowanie na arkuszach
kalkulacyjnych, nie b÷dzie mieå cağoijciowego wglãdu w swoje dane”
– mówi Michağ Grochowski, Senior Sales Consultant w Oracle. CIO