Lista tematów na egzamin ustny z języka polskiego

Lista tematów na egzamin ustny z języka polskiego
w roku 2014
LITERATURA
1. Realizm naturalizm, surrealizm i inne konwencje w ukazywaniu miasta
w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Omawiając wybrane utwory, dokonaj
analizy kilku charakterystycznych zagadnień (np. człowiek w przestrzeni
miejskiej, sprzeczne postawy wobec miasta, antyurbanizm, obraz
mieszczaństwa, magiczność miejsc opisywanych, sposoby opisywania
miasta).
2. Apokryf w literaturze dawnej i współczesnej. Omów zagadnienie, analizując
wybrane przykłady tekstów związanych z Biblią lub opartych na
starożytnych apokryfach.
3. Sztuka portretu w gawędzie i literaturze gawędowej okresu romantyzmu.
Omawiając wybrane teksty literackie (np. „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza,
„Pamiątki Soplicy” H. Rzewuskiego, „Trzy po trzy” A. Fredry), wskaż różne
sposoby konstruowania wizerunku bohatera literackiego.
4. Topos świata – teatru w literaturze dawnej i współczesnej. Analiza
wybranych utworów i wpisanych w nie kontekstów filozoficznych.
5. Echa motywów i idei starotestamentowych w literaturze oraz kulturze
staropolskiej ( do połowy XVIII wieku ). Analiza wybranych przykładów.
6. Vanitas vanitatum” w barokowej poezji metafizycznej i współczesnej
literaturze absurdu. Analiza wybranych utworów
7. Koncept w literaturze epok dawnych- kategoria estetyczna, zasada
tworzenia, poetycki sposób poznania. Omów na wybranych przykładach.
8. Relacje z podróży w piśmiennictwie dawnych epok ( do końca XVIII
wieku). Omów temat, analizując wybrane teksty literackie.
9. Romantyczne figury nieskończoności – idea nieskończoności w metaforyce
i obrazowaniu, sposobie przedstawiania psychiki bohatera i w procesie
poznawania świata. Analiza przykładów z twórczości dwóch wybranych
autorów.
10.Liryka lat ostatnich Mickiewicza i Słowackiego jako zapis wewnętrznych
doświadczeń (próba porównania wybranych utworów).
11.Kreacja czasu i przestrzeni w polskiej literaturze romantycznej. Omów na
wybranych przykładach.
12.Doświadczenie surrealizmu w literaturze europejskiej I połowy XX wieku.
Omów funkcje i artystyczne sposoby kreowania obrazów surrealistycznych
na przykładach wybranych utworów literatury polskiej lub/i obcej.
13.Artystyczne wykorzystanie wyobrażeń i motywów ludowych w twórczości
polskich romantyków. Omów na wybranych przykładach dzieł.
14.Pozytywizm i nowoczesność. Dążenie do postępu i problemy z tym
związane. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady piśmiennictwa
doby pozytywizmu (publicystyka, proza powieściowa, nowelistyka).
15.Kobieta w podróży. Relacje XIX-i XX-wieczne. Omów temat na podstawie
wybranych przykładów wspomnień z podróży, pamiętników, listów
dokumentujących to doświadczenie.
16.Symbolizm w poezji Bolesława Leśmiana. Na przykładzie wybranych
utworów omów specyfikę języka i kreacji świata przedstawionego
w twórczości poety.
17.Dyskusje z romantycznymi mitami w literaturze polskiej. Omów problem na
kilku wybranych przykładach dzieł literackich.
18.Romantyczny dyskurs o roli i powinnościach poety. Omów problem na kilku
wybranych przykładach utworów literackich.
19.Legenda napoleońska w literaturze polskiej. Omów problem na wybranych
przykładach utworów literackich z różnych epok.
20.Sposoby wykorzystania tych samych motywów (np. miłość, zbrodnia
w literaturze popularnej i arcydziełach). Omów problem na wybranych
przykładach literatury XIX i XX wieku.
21.Między realizmem a kreacją. Romantyczne poematy o miłości. Rozwiń
temat, analizując trzy różne sposoby romantycznego mówienia
miłości(IV „Dziadów” Adama Mickiewicza, „W Szwajcarii” Juliusza
Słowackiego, „Assunta” Cypriana Norwida).
22.Twórczość Cypriana Norwida jako źródło tradycji literackiej
w dwudziestowiecznej literaturze polskiej. Analiza wybranych utworów.
23.Katastroficzna wizja kultury i cywilizacji w twórczości Stanisława Ignacego
Witkiewicza. Omów problem, analizując wybrane powieści, dramaty i teksty
filozoficzne.
24.Refleksja nad historią i kulturą w poezji i eseistyce Czesława Miłosza. Na
wybranych przykładach przedstaw różne ujęcia tego tematu.
25.Rola konwencji onirycznej w kreowaniu świata przedstawionego. Omów
problem na wybranych przykładach utworów literackich z różnych epok.
26.Wędrujący poeta. Motyw artysty – obieżyświata w twórczości wybranych
poetów literatury dawnej i współczesnej. Omów problem na wybranych
przykładach utworów literackich z różnych epok.
27.Portrety Polaków w literaturze różnych epok i różnych narodów. Omów
zagadnienie na wybranych przykładach.
28.Postaci kobiecej tożsamości – Żmichowska, Orzeszkowa, Nałkowska.
Omów temat, analizując biografię i wybrane utwory jednej z wybranych
autorek
29.Poezja kobieca w Młodej Polsce (np. Wolska, Ostrowska),w dwudziestoleciu
międzywojennym (np. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska), w literaturze
współczesnej (np. Halina Poświatowska, Małgorzata Hillar). Omów na
przykładach celowo dobranych wierszy.
30. Moralny wymiar przeżycia wojennego i zapis pokoleniowej biografii
w wybranych utworach Tadeusza Różewicza, Krzysztofa Kamila
Baczyńskiego i Tadeusza Gajcego.
31.Somnambulicy, dekadenci, herosi” – tytuł książki Marii PodrazyKwiatkowskiej uczyń punktem wyjścia do analizy różnych kreacji
bohaterów literatury Młodej Polski. Przedstaw problem na wybranych
przykładach.
32.Twórczość Tadeusza Micińskiego na tle tendencji literackich Młodej Polski.
Analiza wybranych utworów.
33.Literackie zapisy refleksji nad filozofią i mechanizmami rządzenia. Omów
zagadnienie, analizując wybrane przykłady.
34.Oblicza klasycyzmu we współczesnej poezji polskiej (np. w liryce Czesława
Miłosza, Zbigniewa Herberta, Wisławy Szymborskiej, Jarosława Marka
Rymkiewicza). Omów wybrane przykłady.
35.Paraboliczny sens wędrówki bohaterów „Procesu” Kafki i
innych
wybranych bohaterów literackich.
36.Rola bohatera zwanego everymanem w literaturze XX wieku. Omów na
wybranych przykładach.
37.Formy paraliterackie w literaturze współczesnej. Omów to zjawisko,
analizując wybrane utwory.
38.Rola mitu i wyobraźni magicznej w liryce Józefa Czechowicza i wybranych
twórców „drugiej awangardy”. Przedstaw problem analizując wybrane
przykłady tekstów.
39.Funkcja folkloru i kultury peryferyjnej w poezji Mirona Białoszewskiego.
Analiza wybranych wiersz.
40.Wyobrażenie „małej ojczyzny” w polskiej literaturze współczesnej. Omów
na wybranych przykładach.
41.Literatura i sztuka jako temat rozważań w wypowiedziach literackich. Omów
zagadnienie, analizując wybrane przykłady tekstów z różnych okresów
historycznych.
42.„Ja wiem, że to niesłuszne” – tytuł tomu wierszy Stanisława Barańczaka
uczyń punktem wyjścia do analizy twórczości pokolenia 68. Omów na
wybranych przykładach twórców i ich utworów.
43.Filozofia jako klucz konieczny w interpretacji tekstu literackiego. Omów
problem analizując wybrane przykłady z literatury dawnej i współczesnej.
44.Witold Gombrowicz wobec różnych zjawisk kultury XX wieku
w „Dzienniku” (próba analizy i uogólnienia).
45.Rzeczywistość PRL-u w wybranych dziennikach literackich. Omów
problem, analizując wybrane przykłady.
46.Obraz „polskich miesięcy” (Październik, Marzec, Grudzień, Sierpień)
w wybranych utworach literackich.
47.Powieść – worek, w który wszystko wepchnąć można” (Stanisław Ignacy
Witkiewicz). Na wybranych przykładach omów kierunki rozwoju polskiej
prozy powieściowej po 1989r.
48.Literatura w służbie ideologii. Dokonaj analizy zjawisk literackich okresu
realizmu
socjalistycznego,
wykorzystując
przykłady
utworów
reprezentujących różne gatunki literackie.
49.Niezwykła kariera dziennika literackiego w polskiej prozie współczesnej.
Omów zagadnienie, analizując 3-4 przykłady.
50.Polski esej współczesny. Od Stempowskiego do Stasiuka. Dokonaj analizy
wybranych przykładów.
51.Jak współczesna proza polska mówi o historii? Analiza wybranych
przykładów.
52.Outsiderzy i „poeci przeklęci” w polskiej poezji współczesnej. Poprzez
analizę kilku przykładów omów przyczyny i formy buntu
53.Retoryczność w piśmiennictwie epok dawnych. Rozwiń temat, dokonując
analizy retorycznych właściwości wypowiedzi w trzech wybranych utworach
z różnych epok literackich.
54.„Ja” w obcym świecie. Bohater wobec społeczeństwa w powieści
dziewiętnastowiecznej. Przedstaw temat, omawiając wybrane przykłady.
55.Od dziennikarstwa do literatury. Omów temat, analizując twórczość Hanny
Krall lub Ryszarda Kapuścińskiego.
56.Nowe pokolenie polskiego reportażu. Omów charakterystyczne cechy
twórczości dwu lub trzech autorów (Wojciech Jagielski, Jacek Hugo -Bader,
Lidia Ostałowska, Mariusz Szczygieł, Wojciech Tochman, Artur
Domosławski).
57.Język a płeć. Zależność między sposobem mówienia a płcią mówiącego.
Omów problem, analizując wybrane teksty literackie.
58.Czas artystyczny w literaturze. Na wybranych przykładach z różnych epok
dokonaj analizy konstrukcji i funkcji kategorii czasu w utworach epickich.
59.Listy Zygmunta Krasińskiego na tle epistolografii epoki romantyzmu.
Dokonując analizy wybranych przykładów, odnieś je do utrzymanych w tej
konwencji gatunkowej wypowiedzi Adama Mickiewicza, Juliusza
Słowackiego, Cypriana Norwida.
60.Historie rodzinne w literaturze polskiej XIX, XX, XXI wieku. Dokonaj
analizy wybranych przykładów powieści obrazujących różnorodność
problemów i sposobów ich przedstawiania.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Lalki, manekiny w literaturze i tekstach kultury. Omów temat, analizując
wybrane przykłady.
2. Strategie naśladowania dramatu antycznego we współczesnym teatrze
i dramacie. Analiza wybranych przykładów.
3. Dialog literatury z fotografią: przywołania, aluzje, użycia. Analizując
wybrane przykłady literatury pięknej, ukaż, jak fotografia może towarzyszyć
tekstowi słownemu.
4. Postmodernizm jako sposób myślenia o współczesnej kulturze i przepis na
ciekawy tekst literacki (analiza zjawiska na wybranych przykładach).
5. Sposób ukazania Sarmaty w literaturze i innych dziedzinach sztuki.
Porównaj różne ujęcia tego motywu.
6. Teatr, cyrk, kabaret – mieszanie gatunków w polskim teatrze współczesnym.
Analizując wybrane spektakle (np. Tadeusza Kantora, Jerzego
Grzegorzewskiego, Mikołaja Grabowskiego, Zbigniewa Jarzyny, Krzysztofa
Warlikowskiego), omów funkcje tego zabiegu artystycznego.
7. Refleksja nad historią i kulturą we współczesnej polskiej poezji śpiewanej.
Omów zagadnienie, analizując kilka celowo dobranych tekstów poetyckich.
8. Wyspiański – dramaturg i inscenizator wobec doświadczeń Wielkiej
Reformy w teatrze europejskim. Analiza wybranych przykładów dramatu
i prac poświęconych sztuce inscenizacji.
9. Od przeświadczenia o niesceniczności po wielkie realizacje współczesnego
teatru – „Dziady” na scenie. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
Porównaj tekst literacki i jego inscenizacje.
10.Mit faustyczny w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na
wybranych przykładach.
11.Interpretacja mitów narodowych w adaptacjach filmowych Andrzeja Wajdy
i ich literackich pierwowzorach. Analiza wybranych przykładów.
12.Korespondencja młodopolskiej literatury i malarstwa jako urzeczywistnienie
idei syntezy sztuk (na wybranych przykładach).
13.Gatunki dramatu średniowiecznego i ich XX-wieczne realizacje sceniczne.
Omów na wybranych przykładach.
14.Teatr polityczny w Polsce XX i XXI wieku. Analiza wybranych spektakli,
określanych mianem teatru walczącego.
15.Różnorodność funkcji motywu tańca w wybranych tekstach literackich
i z innych dziedzin sztuki. Analiza wybranych przykładów.
16.Literacka i filmowa wizja PRL-u - analiza i interpretacja wybranych tekstów
kultury lat siedemdziesiątych.
17.Malarstwo Marca Chagalla i pisarstwo Schulza – reprezentatywna sztuka
awangardowa I połowy XX wieku. Analiza wybranych dzieł.
18. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie drugiej połowy XIX
wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach..
19.Klasyczny i romantyczny kanon piękna. Przeprowadź analizę porównawczą
celowo dobranych dzieł literackich i plastycznych.
20. Najważniejsze dokonania legnickiego teatru. Sposób „czytania” tekstu
literackiego przez jego twórców. Analiza wybranych przykładów.
21.Rola muzeum w kształceniu literackim. Omów zagadnienie na kilku
wybranych przykładach.
22.Współczesny kabaret – jego rodowód, korelacja literatury z innymi
dziedzinami sztuk w nim obecnych. Omów problem na wybranych
przykładach.
23.Wzajemne inspiracje malarstwa i poezji – analiza wybranych przykładów
dwudziestowiecznej kultury.
24.Fantastyka w przestrzeni kultury (dawnej i współczesnej, druku
i multimediów). Omów temat, analizując różnorodne przykłady polskich
utworów literackich i tekstów kultury.
25.Groteska w kulturze polskiej XX wieku (literatura, teatr, film, malarstwo)
jako kategoria estetyczna i wizja rzeczywistości. Omów na wybranych
przykładach.
JĘZYK
1. Rodzaje i funkcje neologizmów obiegowych i artystycznych. Omów problem
na wybranych przykładach.
2. Język prozy historycznej. Omów koncepcje języka literackiego, analizując
wybrane utwory różnych epok.
3. Nie trać czasu! Czas to pieniądz. Obraz czasu utrwalony w polszczyźniew formach językowych i utworach literackich. Omów temat na podstawie
zgromadzonych przykładów.
4. Odmiany i funkcje stylizacji środowiskowej w powojennej powieści
polskiej. Analiza wybranych przykładów.
5. Poeci Nowej Fali na tropie fałszu i manipulacji językowej. Analiza
wybranych wierszy.
6. Mechanizmy manipulacji językowej w tekstach przemówień liderów polskiej
sceny politycznej. Analiza wybranych przykładów.
7. Nowomowa a język dzisiejszej propagandy politycznej. Analiza wybranych
przykładów.
8. Tendencje w dziedzinie nazewnictwa w formach tworzonych dziś dla
potrzeb handlu i usług. Analiza zgromadzonego materiału.
9. „Dałby Bóg, żeby buk nie wpadł w Bug”. Naruszenie norm ortograficznych
oraz zmiany we współczesnej pisowni w perspektywie historii polskiej
ortografii.
10.Jak pisarze wykorzystują w tekstach literackich właściwości języka
mówionego ? Analiza wybranych utworów.
11.Żywotność stylizacji biblijnej w literaturze dawnej i współczesnej (na
wybranych przykładach).
12.Muzyka w słowach. Muzyczne walory języka polskiego w komunikacji
codziennej i w tekstach śpiewanych. Analiza zgromadzonego materiału.
13.Scharakteryzuj styl utworów literackich wybranej epoki. Analiza językowostylistyczna reprezentatywnych przykładów.
14.Szkoła w polskim obrazie językowym. Analizując zgromadzony materiał
leksykalny (frazeologiczny), wytłumacz rolę myślenia metaforycznego
i metonimicznego przy tworzeniu pojęć związanych z nauczaniem.
15.Styl makaroniczny w piśmiennictwie i oratorstwie staropolskim. Jego
uwarunkowania kulturowe (analiza wybranych przykładów).
16.Stylizacja ludowa w dwudziestowiecznej literaturze polskiej. Analiza
wybranych przykładów.
17. Prozaizmy w poezji. Poetyzmy w prozie. Omów i oceń zjawisko na
wybranych przykładach największych dzieł literatury polskiej.
18.Język miłości, zakochanych, zbuntowanych i odrzuconych (omów
zagadnienie analizując przykłady twórczości W. Szekspira, romantyków,
A. Bursy, M. Hłaski).
19.List jako sztuka słowa. Dokonaj analizy cech językowych wybranych
tekstów (np. epistolografii romantycznej).
20.Analiza porównawcza źródeł i charakteru idiomów w języku polskim
i dwóch nowożytnych językach obcych. Omów temat, analizując wybrane
przykłady.
21.Troska o język narodowy dawniej i dziś. Porównaj sposób pielęgnowania
języka w czasach współczesnych i epokach wcześniejszych, biorąc pod
uwagę kwestie poprawności, dbałość o postać stylistyczną.
22.Język różnych gatunków wypowiedzi dziennikarskiej i różnych odmian
prasy. Analiza wybranych przykładów.