garażowych - Ekspertbudowlany.pl

Transkrypt

A
G
A
budowa
Z
Y
instalacje
N
B
E
Z
P
Ł
ogrody
A
T
N
Y
9
wnętrza•budowa•instalacje•ogrody
wnetrza
A
G
A
budowa
Z
Y
30
w w w . e k s p e r t b u d o w l a n y . p l
str.
na
N
instalacje
B
E
Z
P
Ł
Bramy
Dobre
Zapra
Dobór
!"#
Ceram
PRZEGLĄD:
Farby do wnętrz
Zaprawy klejące
do płytek
Zaprawy
do cienkich spoin
Klimatyzatory
!"')& !"$*%
"&% ("' n "& %& #&#&"& % n '%&'%
M
PRZEGLĄDY PRODUKTÓW:
2006 (12)
ISSN 1730-1904 kwar talnik nakład 35 tys. egz.
n
n
2011 (3
GRUDZI
ISSN 17
2
Jak izolować fundamenty?
Kolektory słoneczne
Nastrojowa sypialnia
Wybór grzejników łazienkowych
Co powinniśmy wiedzieć o oknach?
OCIE
zabezpieczyć
taras
produktów
i nowości
3
CZYM
101
BEZPŁATNY KWARTALNIK
budowlany
PLEŃ
krok po kroku
Kol
wn
pol
ocieplić
dom
MALOWANIE
Oznacz
na pane
Tuje
w ogrodzie
więcej
107
systemy ocieplania ścian
ogrzewanie podłogowe
grzejniki łazienkowe
wiertarki
bitumiczne pokrycia
dachowe
JAK
wnetrza
oświetlić
łazienkę
EMY
Jak
SYST
podłogowe
PRZEGLĄD:
6
budowa
DOM
produktów
i nowości
MAGA ZYN BEZPŁATNY
M
ins ta l a c j e
wnetrza
e
pro
ona duk
wcy
okna
ty
ZANIM
kupisz
produktów
i nowości
pole
dla can
wyk
117
słoneczne
ogrody
ogrody
ins ta l a c j e
budowa
OGRZEWANIE
KOLEKTORY
4/2012 (40)
LIPIEC–SIERPIEŃ
ISSN 1730-1904
p rod
i no
CZYM
OCIEPLIĆ
budowa
ins ta l a c j e
ogr
y
m
a
m
wnetrza
w w w. e ks p e r t b u d ow l a ny. p l
MAGAZYN
BEZPŁATNY
naprawić
taras
wnetrza
www.ekspertbudowlany.pl
JAK
ogrody
A
T
N
Y
$ "%&'(&& )&( ( *)&
"&(%" &(("%*&( (
&*+" ,*+*+!" (
90
produktów
i nowości
w w w . e k s p e r t b u d o w l a n y . p l
6
2/2013 (44)
MARZEC–KWIECIEŃ
ISSN 1730-1904
2011 (36)
GRUDZIEŃ – STYCZEŃ
ISSN 1730-1904
Oznaczenia
na panelach
Tuje
w ogrodzie
Kolorowe
wnętrza
pole
dla can
wyk e
prod
ona
wcy ukty
PRZEGLĄDY PRODUKTÓW:
BEZPŁATNY KWARTALNIK BUDOWLANO – INSTALACYJNY
PRZEGLĄD
80
w w w. e ks p e r t b u d ow l a
MAGAZYN
BEZPŁATNY
6/2012 (42)
LISTOPAD– GRUDZIEŃ
ISSN 1730-1904
PRODUKTÓW
ogrody
2
2006 (12)
ISSN 1730-1904 kwartalnik nakład 35 tys. egz.
SKĄD SIĘ BIERZE
WILGOĆ
W DOMU
Inspirujące
GRZEJNIKI
Jak
dobrać komin
Jak
kupić dobre
kolektory słoneczne
Pomysły
na SUFIT
Eksperci
o BRAMACH
K
A
LN
EJ
GARAŻOWYCH
Y
S
wnetrza
budowa
in s ta l a c j e
ogrody
owa
ins ta l a c j e
www.ekspertbudowlany.pl [email protected]
EŁ
r.
st
j
ce
ię
w
6
W
IA
na
R
O
G
AT
E
K
W
A
O
N
produkty
i nowości
N
102
W NUMERZE
| NOWOŚCI
6
| WNĘTRZA
Sufit nie musi być nudny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Prosty sposób na piękny sufit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Gips szpachlowy i gładź gipsowa – kiedy i jak stosować
te produkty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Sufit nie musi być nudny
Przegląd gładzi gipsowych i mas szpachlowych . . . . . . . . . . . . . . . 14
| BUDOWA
Elewacja – wizytówka domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Eksperci o bramach garażowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Przegląd bram garażowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Jak izolować fundamenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Skuteczne metody osuszania ścian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Elewacja – wizytówka domu
Widno pod dachem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Przegląd okien dachowych na dachy płaskie . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Jak kupić okno dobrej jakości? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Dużo wody, głębsza rynna Galeco STAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Wybieramy orynnowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Przegląd systemów rynnowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
| INSTALACJE
Jak izolować fundamenty
Odkurzacze centralne – co warto o nich wiedzieć? . . . . . . . . . . . . . . 42
Ogrzewanie podłogowe
– jak uniknąć błędów w projektowaniu i wykonawstwie? . . . . . . . . . 46
Przegląd ogrzewania podłogowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Od czego zależy jakość kolektorów słonecznych . . . . . . . . . . . . . . . 52
Półka z narzędziami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Przegląd kolektorów słonecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Jaki komin – ceramiczne systemy kominowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Odkurzacze centralne – co warto o nich wiedzieć?
Bezbłędne instalacje z pompami ciepła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
| OGRODY
Zanim postawisz ogrodzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Ogodzenie na miarę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Ładny ogród nie musi być drogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
***
Od czego zależy jakość kolektorów słonecznych
Warto wiedzieć, Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
4
www.eksper tbudowlany.pl
nr 2/2013
rost traw. Z tego względu Ibe-
NOWOŚCI
ria dołączyła do grupy produktów ekologicznych.
UKŁADANKA Z KOSTKĄ
Dostępna w 4 kolorach (grafitowym, popielatym, kaszta-
Kostka Iberia, nowość w ofercie firmy Libet, została zaprojektowana przez mło-
nowym i pastello) kostka do-
dą projektantkę Weronikę Ludwik, absolwentkę Wydziału Form Przemysłowych
brze komponuje się z różnymi
ASP w Krakowie. Cechą wyróżniającą Iberię spośród standardowych kostek i płyt
stylami aranżacji przestrzeni
jest kształt wielokąta, który inspiruje do tworzenia różnorodnych wzorów i ukła-
przydomowych. Jest to pro-
dów – zarówno ażurowych, jak
dukt dekoracyjny, jednak ze
i szczelnie pokrywających teren
względu na dużą wytrzyma-
(kostkę można zaaranżować na
łość elementów, kostkę moż-
10 różnych sposobów). Kom-
na układać nie tylko na tara-
pozycje ażurowe, oprócz wa-
sach, w ogrodach i przydo-
lorów estetycznych, w natural-
mowych placach, ale także na
ny sposób przyczyniają się do
podjazdach.
odprowadzania wody do gruntu
Sugerowana cena netto:
oraz umożliwiają swobodny po-
2,20 zł za sztukę
NOWA JAKOŚĆ EKOGROSZKU
25–27 MJ/kg. Wysoka kaloryczność ekogroszku sprawia, że nośniki ciepła nagrzewają się szybko, powo-
Komfort użytkowania, dostępność, a przede wszyst-
dując w krótkim czasie osiągnięcie zadanej tempera-
kim wysoka energetyczność – to atuty ekogroszku
tury w pomieszczeniach. Wszystkie oryginalne opako-
Gold Line – nowego produktu marki Tani Opał. Eko-
wania ekogroszku Gold Line firmy Tani Opał mają cer-
groszek Gold Line to energetyczny, wysokiej jakości
tyfikat jakości, potwierdzający wiarygodność danych
pakowany węgiel kamienny o granulacji 5–25 mm.
analitycznych, tj.: granulacji, wilgotności, ilości pozo-
Wyróżnia się brakiem zdolności do spiekania, co po-
stałego popiołu z węgla.
zwala najefektywniej wykorzystywać jego energię.
Produkt przeznaczony jest do stosowania w kotle
Wysoką wartość opałową produktu zapewniają opty-
z podajnikami: ślimakowym, tłokowym oraz w pie-
malne proporcje siarki, popiołu i odpowiednia wilgot-
cach konwekcyjnych. Ekogroszek przechowywany
ność. Ekogroszek odznacza się ciepłem spalania rzę-
jest w workach foliowych, z systemem mikrowenty-
du 27–29 MJ/kg oraz wartością opałową na poziomie
lacj, o pojemności 25 kg.
ROCKWOOL – NOWA KATEGORIA WEŁNY SKALNEJ
Na rynku pojawiła się nowa gama lekkich wełen ROCKWOOL, przeznaczonych do
mineralnej, są niepalne i stanowią pasywną ochronę przeciwpożarową budynku
izolowania ścian działowych i poddaszy. Materiały podzielono na 3 kategorie róż-
(klasa reakcji na ogień A1), chronią przed hałasem, są w pełni naturalne i przyja-
niące się parametrami technicznymi. Różnią się także opakowaniami – tak, aby
zne dla środowiska, dają także gwarancję oszczędności – jednorazowa inwesty-
każdy mógł w prosty i szybki sposób dobrać produkty dopasowane do indywi-
cja służy latami i znacznie zmniejsza rachunki za ogrzewanie, podnosząc dodatko-
dualnych potrzeb.
wo wartość nieruchomości.
Nowe linie wyróżnia nie tylko kompleksowość i wysoka jakość. ROCKWOOL po-
Dzięki przemyślanej kategoryzacji nowych linii, wybór właściwych produktów nie
stawił również na nowy system pakowania próżniowego: paczki są mniejsze, choć
wymaga od klienta znajomości całej oferty materiałów. Na każdą oznakowaną gra-
zawierają więcej wełny, co znacznie ułatwia ich transport. Produkty pakowane są
ficznie grupę przypada odpowiednio dobrana pod względem ceny i parametrów pły-
w nowe, wzmocnione i lepsze folie, co zabezpiecza je przed uszkodzeniami w trak-
ta oraz mata. Wariant dobry (produkty zapakowane w przeźroczystą folię) obejmuje
cie transportu i składowania. Podobnie jak wszystkie produkty ze skalnej wełny
odpowiednio UNIROCK i MULTIROCK ROLL. Półkę o bardzo dobrych parametrach
(produkty zapakowane w białą folię z dopiskiem
PLUS) reprezentują ROCKMIN PLUS i MEGAROCK
PLUS, natomiast dla najbardziej wymagających
klientów przewidziano wełny z najwyższej półki (produkty zapakowane w czerwona folię z dopiskiem SUPER): SUPERROCK i TOPROCK SUPER. Całość dopełniają płyty ROCKTON o wysokich parametrach
akustycznych, idealne do wyciszania pomieszczeń
(produkt zapakowany w czerwoną folię z granatowymi pasami i symbolem głośnika).
Więcej informacji na www.rockwool.pl
6
nr 2/2013
BEZOKAPOWY SYSTEM RYNNOWY
NOWOŚCI
Współczesne trendy architektoniczne dają pierwszeństwo prostym i eleganckim
rozwiązaniom, które podnoszą walory całego projektu. Z myślą o takich minimalistycznych w wyrazie aranżacjach dachowych firma Galeco wprowadziła na rynek
krytego ocynkiem z powłoką po-
innowacyjny BEZOKAPOWY system rynnowy. Montowany bezpośrednio w ocie-
limerową tworzącą stałą, solidną
pleniu budynku idealnie synchronizuje się z pokryciem dachowym i elewacją, dzięki
i zwartą warstwę, chroniącą stal
czemu pozostaje całkowicie niewidoczny, spełniając jednocześnie wszystkie funk-
przed korozją. Rozwiązania te,
cje systemu odprowadzającego wodę.
stosowane do tej pory w sztan-
System BEZOKAPOWY zaprojektowano z myślą o niestandardowych bryłach do-
darowych systemach firmy Ga-
mów jednorodzinnych, budynków mieszkalnych i małych obiektów przemysłowych
leco – Stal i Luxocynk, gwaran-
pozbawionych klasycznych okapów. Opatentowane przez firmę Galeco rozwiąza-
tują trwałość i funkcjonalność
nie przełamuje dotychczasowe ograniczenia aranżacyjne, pozwalając architektom
przez wiele lat. Dzięki prosto-
wkomponować innowacyjne rynny w linię każdego obiektu.
kątnemu profilowi nowy system
Na system składają się stalowe rynny o prostokątnym profilu szerokości 125 mm
bezokapowy umożliwia schowa-
i rury spustowe wykonanej z PVC o wymiarze 70x80 mm. Rynny, stanowiące pod-
nie rynien oraz pionu spustowego
stawę systemu, powstały z połączenia najwyższej jakości rdzenia stalowego po-
w ociepleniu budynku. Prostokątny przekrój sprawia, że rynna jest
bardziej wydajna niż rynny o wymiarach 125 mm o profilu okrągłym. Innowacyjność nowego systemu polega również na zatrzaskowym połączeniu specjalnie zaprojektowanego haka doczołowego z maskownicą, która jest elementem służącym do zabudowy całego poziomu rynnowego. Hak wyposażony
w zamki umożliwia zatrzaśnięcie w nim maskownicy, którą w każdej chwili można
zdemontować, aby uzyskać dostęp do rynny. 10 wariantów kolorystycznych maskownicy umożliwia idealne wkomponowanie rynny, poprzez dobranie odpowiedniej barwy, do pokrycia dachowego lub elewacji. Na zamówienie istnieje możliwość
lakierowania maskownicy na dowolny kolor z palety RAL.
Sugerowane ceny brutto: rynna 4 m.b. w kolorze srebrnym – 95,94 zł; rura 4 m.b.
w kolorze jasnopopielatym – 59,04 zł.
reklama
nr 2/2013
7
NOWOŚCI
SKRZYNKI NA LISTY Z CZUJNIKIEM
Skrzynki na listy firmy Siedle, dostępne w ofercie TechnikaDesign.pl, mają wbudowany czujnik otrzymywania poczty, dzięki któremu komunikat o nowym liście
wyświetli się na panelu, smartphonie czy Ipadzie. Skrzynki na listy oferowane są
w 4 seriach: Select, Vario, Classic i Steel. Każda z nich charakteryzuje się odmien-
je zamknięta. Wnętrze skrzynki pokryte jest profilem chroniącym listy przed za-
nym wzornictwem i użyciem różnych materiałów, od aluminium dostępnego w do-
wilgoceniem.
wolnym kolorze z palety RAL, po eleganckie wykonania w stali nierdzewnej szczot-
Skrzynki dodatkowo mogą być wyposażone w domofon lub wideofon, dzięki któ-
kowanej, mosiądzu czy chromie.
rym stają się kompleksowym systemem domofonowym. Montaż skrzynek moż-
Skrzynki Siedle mają 3-punktowe zamknięcie i solidny zamek cylindrowy zapew-
liwy jest zarówno w jednej płaszczyźnie z otaczającą powierzchnią (nawet na
niający bezpieczeństwo otrzymywanej poczty. Drzwiczki do wybierania listów,
szkle), jak i tradycyjnie poprzez powieszenie na ścianie. Dostępne są również mo-
zamiast w bok, otwierają się do przodu, co zapobiega wypadaniu koresponden-
dele wolno stojące.
cji. Wytłumiona klapka wrzutowa nie stuka i nawet przy mocnym wietrze pozosta-
Sugerowana cena detaliczna: od 390 euro.
LAKIEROBEJCA ELEWACYJNA
Altax Woskowy – lakierobejca elewacyjna to pro-
Cechy produktu:

nie łuszczy się i nie pęka

ma bardzo wysoką wydajność: 20 m2 z 1 litra
dukt do stosowania za zewnątrz, z dodatkiem naturalnego wosku pszczelego. Nadaje się do malowania do-
przy jednokrotnym malowaniu

mów z bala, elewacji, podbitek, płotów i bram z drewna. Można go również stosować wewnątrz pomiesz-
zabezpiecza drewno przed niszczącym wpływem
czynników atmosferycznych

czeń do malowania boazerii, sufitów i ścian.
podkreśla naturalny rysunek drewna, nadając mu
ciekawy kolor lub, w wersji bezbarwnej, pozostawiając jego naturalną barwę

umożliwia drewnu oddychanie i oddawanie wilgoci na zewnątrz
nakładać cienką warstwą, za pomocą pędzla lub tam-
nawet w wersji bezbarwnej zabezpiecza przed
ponu, na surową, oczyszczoną i gładką powierzchnię
promieniowaniem UV, które powoduje rozpad ce-
drewna w stanie powietrzno-suchym, maczając tyl-
lulozy i szarzenie drewna
ko końcówkę pędzla i rozcierając go po jak najwięk-
poszczególne odmiany kolorystyczne produktu
szej powierzchni. Po odparowaniu rozpuszczalników
można ze sobą mieszać
(od kilku do kilkunastu minut) należy starannie prze-
gatunki trudno poddające się impregnacji (np.
trzeć pomalowaną powierzchnię suchym pędzlem, aby
dąb, akacja) należy impregnować wyłącznie po-
rozetrzeć pigmenty wzdłuż słojów drewna i zapewnić
przez wcieranie preparatu tamponem
uzyskanie optymalnego efektu dekoracyjnego. Zaleca
czas schnięcia: 12 godz.
się nanoszenie preparatu dwukrotnie lub maksymalnie
Przed zastosowaniem oraz w trakcie malowania lakie-
trzykrotnie, zawsze w odstępach umożliwiających wy-
robejcę należy starannie mieszać w celu zapewnienia
schnięcie poprzedniej warstwy. Cena brutto: 35,30 zł
jednorodnej konsystencji oraz barwy. Preparat należy
– 750 ml; 99,51 zł – 2,5 l i 188,81 zł – 5 l.
OKIENNICE Z ALUMINIUM
Firma Effector specjalizująca się od lat w obróbce powierzchniowej aluminium, rozszerzyła swój asortyment o nowy produkt – okiennice aluminiowe. Okiennice skutecznie zabezpieczają okna przed uszkodzeniem, hałasem z zewnątrz, uniemożliwiają wtargnięcie do domu intruza. Latem chronią wnętrza przed zbyt intensywnymi promieniami słońca, natomiast zimą – przed chłodem i wiatrem. Okiennice
marki Effector są wykonane w oparciu o wysokiej jakości profile aluminiowe i okucia wiodących europejskich marek (np. METRA, AGB). Effector oferuje następujące trzy typy mocowania: tradycyjny – poprzez przytwierdzenie okiennicy do muru,
bezpośrednio do ramy okna (po zamknięciu, zapewnia optymalną ochronę przed
czynnikami zewnętrznymi) lub na ościeżnicy. Okiennice można otwierać i zamykać
ręcznie albo wygodniej – za pomocą praktycznych mechanizmów: korbowego lub
8
sterowanego napędem elektrycznym. Maksymalne wymiary okiennic to 1200 mm
salnym, ponadczasowym wzornictwie. Mogą być wykonane w dowolnym kolorze
(szerokość)×2500 mm (wysokość skrzydła). Oferta firmy Effector obejmuje okien-
z palety RAL. Okiennice wykonane z aluminium są bardzo wygodne w utrzymaniu
nice o konstrukcji ramowej, wyposażone w lamele stałe lub ruchome, o uniwer-
i wytrzymałe na działanie niesprzyjających czynników atmosferycznych.
nr 2/2013
CERAMIKA W LUDOWYM STYLU
NOWOŚCI
Umywalki głębokie jak balie, drewniane tary, na których można przeprać delikatne
rzeczy, proste drewniane stołki zamiast szafek podumywalkowych – nowa ceramika łazienkowa marki Disegno w interesujący sposób łączy ludowy klimat z modnym minimalizmem. Kluczową rolę w kolekcji Catino odgrywa naturalność. Głębokie umywalki o cienkich rantach kojarzą się z baliami, w których można nie tylko wykonać higieniczne czynności, ale też zrobić drobne pranie. Do stylu umywalek dopasowane są meble podumywalkowe w postaci surowych, drewnianych
ław. Minimalizm formy przełamuje zestawienie różnych rodzajów i kolorów drewna – jasnego klonu oraz orzecha w wybarwieniach tanganika i canaletto. Do wyboru są 3 rozmiary ław: 100×50, 140×50 i 60×50 cm. Ci, którzy preferują jeszcze skromniejsze formy, mają do wyboru same blaty. Oferowane są one w 2 wielkościach: 140×50 i 100×50 cm. Aby zwiększyć funkcjonalność blatów, można je
wzbogacić w stylowe mosiężne relingi (frontowy oraz boczny).
Ceramika Catino przygotowana została w wersji stojącej oraz podwieszanej.
W wersji stojącej bidet i miska WC mają wymiary 42×54×50 cm, w wersji podwieszanej – 42×52×47 cm. Ofertę uzupełnia dopasowana kształtem deska sedesowa w wersji klasycznej oraz z systemem wolnego opadania.
W serii Catino dostępnych jest także 5 modeli ceramicznych umywalek: w wersji
stawianej proponowane są modele o szerokości 42, 60 i 80 cm. Wysokie na 35 cm
umywalki najkorzystniej prezentują się w towarzystwie naściennej baterii podtynkowej. Dwie pozostałe umywalki w serii to modele o szerokości 60 oraz 80 cm i wysokości 18 cm, przeznaczone do montażu naściennego.
Akcesoria dodatkowe proponowane w wersji Catino to stylowa drewniana mydelniczka do zawieszenia na rancie umywalki oraz drewniana tara do prania o formie
podobnej do mydelniczki. Oba elementy wykonane są z tego samego drewna, z którego przygotowano meble i blaty. Wyłącznym dystrybutorem marki Disegno Cera-
Opracowano na podstawie informacji od firm
Zdjęcia: serwis prezentowanych firm
nr 2/2013
reklama
mica na polskim rynku jest Coram Poland.
9
Fot. Benjamin Moore
WNĘTRZA
Anna Wilgocka
SUFIT
NIE MUSI BYĆ NUDNY
Sufit stanowi największą, jednolitą powierzchnię w pomieszczeniu, wolną od jakichkolwiek podziałów,
której dekoracyjny potencjał najczęściej nie jest wykorzystany. Projektanci wnętrz nazwali sufit „piątą
ścianą”, aby podkreślić jego istotny wpływ na ogólną kolorystykę i klimat wnętrza.
Fot. Benjamin Moore
Można eksperymentować, wprowadzając zdecydowany kolor lub
atrakcyjny wzór na suficie. We wnętrzu na zdjęciu w centralnej
części sufitu zastosowany został kolor nasyconej czekolady, otoczony eleganckim kremowym odcieniem. Dekoracyjny medalion wraz
z gustownym żyrandolem tworzą centralny punkt skupiający uwagę.
Dzięki takim zabiegom wnętrze nabrało ciepłego klimatu.
Fot. Benjamin Moore
Wyższe sufity są idealne dla kreatywnych działań projektantów.
W tym pokoju utrzymanym w neutralnych spokojnych barwach, ściany tworzą rodzaj tła dla wyrazistego dekoracyjnego motywu kwiatowego na ciemnym tle. Elementem zaskoczenia jest szeroki graficzny
pas niespodziewanie przechodzący ze ściany na sufit.
10
Fot. Benjamin Moore
Stosowanie odcieni neutralnych zapewnia spójny wyraz stylistyczny w całym domu. Jednak mocne akcenty kolorystyczne na sufitach
nadadzą wnętrzom swoisty urok i indywidualny charakter. Użycie
zdecydowanego koloru na suficie sprawia, że staje się on punktem
skupiającym uwagę. Kolorowy sufit podkreśla neutralną przestrzeń,
tworząc piękne uzupełnienie dla jasnych ścian.
Fot. Benjamin Moore
W tej jadalni ze smukłymi oknami, elegancki gzyms skutecznie
obniża wnętrze. Ciemny kolor lub skomplikowany wzór zastosowany
na suficie mógłby sprawić wrażenie zbyt ciężkiego. Jednak subtelny
i wyszukany odcień niebieskiego tworzy świetlisty wiosenny klimat
i optycznie powiększa wnętrze.
nr 2/2013
Jak pomalować sufit?
WNĘTRZA
Idealnie gładki i dokładnie pomalowany sufit jest elementem dopełniającym estetykę
wnętrza. Warto poświęcić mu zatem nieco uwagi i zadbać o jego staranne wykończenie.
Przed malowaniem
Pierwszym krokiem powinien być zakup niezbędnych narzędzi i akcesoriów. Do malowania dużych powierzchni, takich jak sufit, poleca się używanie wałka – posługiwanie
się nim jest łatwiejsze i szybsze niż malowanie pędzlem. Oczywiście najwygodniejszym
rozwiązaniem będzie wałek wyposażony w przedłużony uchwyt. Niezbędnymi akcesoriami są również: kuweta do farb, grubsza folia ochronna na podłogę i cieńsza na meble, taśma malarska oraz odzież ochronna.
Zanim przystąpimy do właściwego malowania, pierwszym etapem prac powinno być
dokładne oczyszczenie i wyrównanie powierzchni. Należy usunąć słabo przylegającą, łuszczącą się powłokę starej farby. Koniecznie trzeba też zlikwidować wszelkiego rodzaju zabrudzenia, plamy i zacieki. Ewentualne ubytki czy nierówności należy wypełnić masą
szpachlową, a następnie przeszlifować i odkurzyć.
Malowana powierzchnia powinna być sucha – w przeciwnym wypadku farba będzie
się łuszczyć. Przed rozpoczęciem malowania sufitu, warto go również zagruntować, szczególnie jeśli malujemy surowe podłoże.
reklama
Malowanie krok po kroku
Malowanie sufitu należy zacząć od okna, nakładając farbę równolegle do niego. Jeśli
w pomieszczeniu jest więcej niż jedno okno, zaczynamy od tego, przez które wpada najwięcej światła. Za każdym razem, gdy nabieramy farbę na wałek, należy odsączyć jej nadmiar w kuwecie.
Ważne jest zachowanie w malowanym pomieszczeniu właściwej wilgotności. Niska wilgotność względna może spowodować zbyt szybkie wysychanie farb wodorozcieńczalnych
podczas malowania, natomiast zbyt wysoka wilgotność może wydłużyć czas schnięcia produktów, a w rezultacie powstanie przebarwień lub różnic w połysku.
Poszczególne fragmenty malowanego sufitu należy łączyć między sobą techniką „mokre na mokre” – w przypadku dużych powierzchni wymaga to pracy zespołowej (minimum 2 osób).
Ważnym elementem jest sam sposób nakładania farby za pomocą wałka. Pracę tę można podzielić na dwa etapy: rozprowadzenie farby, a następnie jej wygładzenie (zawsze
w tym samym kierunku).
Po malowaniu
Maskującą taśmę malarską trzeba usunąć bezpośrednio po malowaniu, gdy farba jest
jeszcze wilgotna. W przeciwnym wypadku wraz z taśmą możemy zerwać kawałki farby.
Należy zapewnić odpowiednią wentylację i dobrze wywietrzyć pomieszczenie (aż do zaniku zapachu farby).
Fot. Benjamin Moore
Fot. Malfarb
nr 2/2013
W tym stylowym wnętrzu na suficie
zainstalowano ozdobne listwy, nawiązujące kolorystycznie i stylistycznie do obramowań kominka i listew zamontowanych
na ścianach.
11
WNĘTRZA
PROSTY SPOSÓB
NA PIĘKNY SUFIT
Odpowiednio ukształtowana forma sufitu urozmaica jego monotonną płaszczyznę i wzbogaca architekturę wnętrza.
N
ajwięcej możliwości urozmaicania
płaszczyzny sufitu stwarzają sufity podwieszane. Zamontowane
na odpowiedniej wysokości poprawiają ponadto wizualny odbiór wnętrza i pozwalają
optycznie kształtować jego przestrzeń. Sufity podwieszane mają jeszcze jedną zaletę,
ważną dla aranżacji wnętrz. W wolnej przestrzeni, jaka powstaje między stropem i sufitem podwieszanym, można ukryć instalacje
elektryczne, system wentylacji mechanicznej, klimatyzatory czy instalację ogrzewania powietrznego. Wówczas na powierzchni
sufitu będą widoczne jedynie wywietrzniki
wentylacyjne lub nawiewniki ciepłego powietrza.
Dla komfortu użytkowania pomieszczeń
liczy się inna właściwość sufitów podwieszanych – zdolność pochłaniania dźwięków,
dzięki czemu dobrze chronią przed ich przenoszeniem się z i do pomieszczeń znajdujących się piętro wyżej. Przydają się zwłaszcza
we wnętrzach, które chcemy wyciszyć, np.
w sypialniach czy pokojach do pracy.
Sufit to tradycyjne miejsce na montaż
oświetlenia, określanego jako ogólne lub podstawowe. Jego zadaniem jest dostarczenie odpowiedniej ilości światła do każdego zakątka
pomieszczenia. Sufity podwieszane znacznie
to ułatwiają, ponieważ dają możliwość swobodnego rozplanowania punktów świetlnych
i ich montaż w dowolnych miejscach.
Źródła światła mogą być montowane
w oprawach wbudowanych w sufit lub tuż
pod nim. Można je tak rozmieścić, aby dobrze oświetlały całe wnętrze lub tylko jego
wybrane fragmenty. Jeśli sufit ma zróżnicowaną wysokość, strumień światła emitowany przez schowane w nim lampki może
dekoracyjnie podkreślać linie jego podziału,
wprowadzając jednocześnie do wnętrza niepowtarzalny nastrój.
Stosując odpowiednie rozwiązania, możemy też za pomocą sufitu podwieszanego
optycznie podwyższyć niskie pomieszczenia.
Wystarczy podwiesić sufit tylko na fragmencie stropu, np. na jego obwodzie. Lampki zaś
umieścić nad płytą i skierować emitowane
przez nie światło na strop.
Wąskie wnętrze będzie wydawało się
szersze, jeżeli do wykończenia podwieszonego sufitu wykorzystamy podłużne panele
i ułożymy je prostopadle do dłuższej ściany.
Podobny efekt uzyskamy, instalując w suficie punkty świetlne tak, aby utworzyły poprzeczne pasy. Dodatkowo możemy jeszcze
na dłuższe ściany skierować mocne, ale rozproszone światło. Duże pomieszczenia, np.
w salon, będą sprawiały wrażenie mniejszych, jeżeli sufit zamontujemy jedynie na
jego obwodzie lub na środku.
OWAcoustic® PREMIUM OWA PLAN
Specjalny, bezspoinowy system sufitowy składający
się z wielkoformatowych płyt podtynkowych i konstrukcji krytej OWA-construct. Można go stosować
jako zamknięty sufit podwieszany lub w formie żagli
sufitowych, w kolorze białym lub innym. Takie elementy, jak lampy czy głośniki, można bez problemu
uwzględnić w suficie. Jeśli konieczny jest swobodny
dostęp do przestrzeni międzystropowej, wystarczy
zastosować klapy rewizyjne. System tłumi dźwięk
i redukuje czas pogłosu, a także zapewnia efektywną
ochronę przeciwpożarową. Jest szczególnie polecany
do stosowania w holach, korytarzach itp.; Materiał:
płyta z wełny mineralnej; Wymiary (dł.×szer.×gr.):
800×1200×20, 1200×2400×20 mm; Kolory: biały,
inne na zamówienie; Odporność na wilgoć: do 95%
RH; Odporność ogniowa: F 120/REI 120; Wskaźnik
pochłaniania dźwięku: αw = 0,60/ NRC = 0,65
OWAcoustic® PREMIUM BAMBOO
Płyta o gładkiej, pokrytej welonem szklanym fakturze, charakteryzująca się wysoką absorpcją dźwięku.
Przeznaczona do stosowania w pomieszczeniach
o wysokich wymaganiach akustycznych, np. biurach, salach konferencyjnych, aulach. Sprawdza się
również w pomieszczeniach, w których ważnymi
aspektami są design i wysoka ochrona ogniowa, np.
korytarze, hole, foyer itp.; Materiał: płyta z wełny
mineralnej wykończona welonem szklanym; Wymiary (dł.×szer.×gr.): 625×625×15, 625×1250×15 mm;
Kolory: biały; Odporność na wilgoć: do 95% RH; Odporność ogniowa: F 90/REI 90; Wskaźnik pochłaniania dźwięku: αw = 0,85/ NRC = 0,85; Współczynnik
odbicia światła: 87
12
OWA POLSKA SP. Z O.O.
ul. Prusimska 7, 60-427 Poznań, tel. 61 849 86 40, fax 61 849 86 45, [email protected], www.owa.com.pl
nr 2/2013
reklama
OWAcoustic® PREMIUM SINFONIA
System sufitowy składający się z płyt w neutralnych,
ciepłych tonacjach drewna. Podstawę tej linii tworzą
dziurkowane płyty sufitowe serii Schlicht i Sternbild
– w tej wersji z nadrukowaną powierzchnią. System
zapewnia najwyższą wydajność akustyczną absorbera klasy B w kombinacji z naturalnym surowcem,
jakim jest bambus. W rezultacie powstaje neutralna,
ciepła kolorystyka w naturalnej tonacji przy jednocześnie wysokich parametrach przeciwpożarowych.
System sprawdza się jako sufit o właściwościach
akustycznych w biurach o wysokim komforcie, foyer,
stołówkach zakładowych, korytarzach itp.; Materiał:
płyta z wełny mineralnej; Wymiary (dł.×szer.×gr.):
625×625×15–20 mm; Kolory: nadruk, wzór bambus
jasny lub ciemny; Odporność na wilgoć: do 95%
RH; Odporność ogniowa: F 120/REI 120; Wskaźnik pochłaniania dźwięku αw /NRC: płyty Schlicht
– 0,15/0,15, płyty Sternbild – 0,70/0,65, płyty regularnie dziurkowane – 0,55/0,60
WNĘTRZA
GYPREX Asepta
Płyta gipsowa do sufitów kasetonowych;
Rodzaj pomieszczeń, w których można
zastosować ten typ sufitu: kuchnie, łazienki, obiekty służby zdrowia i sklepy; Faktura,
kolory: powierzchnia laminowana folią PVC
o gładkiej fakturze, kolor biały; Wymiary
(dł.×szer.×gr.): 600×600×8 mm; Dopuszczalna wilgotność względna: 90%; Klasyfi-
Activ’Air
Produkty wykonane w technologii Activ’Air zawierają specjalny dodatek, który redukuje
poziom zanieczyszczeń gazowych w powietrzu. Stwierdzono zmniejszenie stężenia
formaldehydu o 70% (badania Eurofins), bez efektu reemisji.
Płyty sufitowe Rigips Gyptone i Gyptone Big są produkowane w technologii Activ’Air
– dbają o czystość powietrza, którym oddychasz.
70%; Ciężar 1 m2 płyty: 8 kg. Orientacyjna
cena netto za 1 m2 płyty: 65 zł
kacja ogniowa: B; Wskaźnik pochłaniania
dźwięku αw: 0,10; Wskaźnik izolacyjności
akustycznej wzdłużnej Dncw: 37 dB; Współczynnik odbicia światła: 85%; Masa 1 m2
płyty: 6,60 kg. Cena netto za 1 m2 płyty:
50 zł
GYPTONE (Activ’Air)
Płyta gipsowa z perforacją wykonana w technologii Activ’Air (zapewnia usuwanie formaldehydu z powietrza); Rodzaj pomieszczeń,
w których można zastosować ten rodzaj
sufitu: biura, hotele, szkoły, szpitale, restauracje i inne pomieszczenia; Faktura, kolory:
10 faktur o unikatowej perforacji i geometrycznym wzornictwie, kolor biały, możliwość malowania; Wymiary (długość/szerokość/grubość): 600×600×10 mm; Dopuszczalna wilgotność względna: 70%; Klasyfikacja ogniowa: A2; Wskaźnik pochłaniania dźwięku αw: 0,50–0,70, w zależności
od faktury; Współczynnik odbicia światła:
RIGITON
Płyta gipsowa perforowana do sufitów monolitycznych; Rodzaj pomieszczeń, w których można zastosować ten rodzaj sufitu:
biura, recepcje, korytarze, sale szkolne, centra
handlowe; Faktura, kolory: perforacja okrągła lub kwadratowa rozmieszczona równomiernie na całej powierzchni sufitu,
10 wzorów; płyta przeznaczona do malo-
SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION
PRODUCTS POLSKA SP. Z O.O.
BIURO RIGIPS W WARSZAWIE
RIGITON
ul. Cybernetyki 21, 02-677 Warszawa
Dział Techniczny 801 328 788
[email protected]
www.rigips.pl
reklama
GYPREX Asepta
wania na dowolny kolor; Wymiary
(dł.×szer.×gr.): 2000×1200×12,5 mm; Dopuszczalna wilgotność względna: 70%;
Klasyfikacja ogniowa: A2; Wskaźnik pochłaniania dźwięku αw: 0,30–0,70; Współczynnik odbicia światła: w zależności od
zastosowanej farby; Masa 1 m2 płyty: 8 kg.
Cena netto za 1 m2 płyty: 83 zł
reklama
SPECJALNA ZAPRAWA SZPACHLOWA
DO BEZTAŚMOWEGO SPOINOWANIA PŁYT G-K
KLEJ
GIPSOWY
zawiera włókna celulozowe
i poliamidowe
doskonała przyczepność
elastyczna
nr 2/2013
C-40
GS-20
beztaśmowe spoinowanie
płyt gipsowo-kartonowych
oraz uzupełnianie
pęknięć i rys
przyklejanie płyt
gipsowo-kartonowych,
sztukaterii oraz płyt
zespolonych do izolacji
13
WNĘTRZA
GIPS SZPACHLOWY I GŁADŹ GIPSOWA
KIEDY I JAK STOSOWAĆ TE PRODUKTY
Gips szpachlowy i gładź gipsowa to dwa różne produkty, o odmiennych właściwościach użytkowych i różnym zastosowaniu. Wyjaśniamy, czym się różnią i jak się je stosuje.
G
ips szpachlowy z reguły wykorzystuje się do korygowania większych
nierówności oraz precyzyjnego wyprowadzania kątów i płaszczyzn ścian oraz
sufitów, a decydują o tym jego właściwości
– wytrzymałość (większa niż gładzi) i możliwość nakładania jednorazowo stosunkowo grubej warstwy, nawet do 6 mm. Ponadto gips szpachlowy cechuje się bardzo wysoką przyczepnością do podłoża i może służyć do przyklejenia niewielkich, dekoracyjnych elementów z gipsu oraz do łączenia prefabrykatów gipsowych, np. ściennych płyt.
Ważną jego zaletą jest też wysoka twardość,
ale to powoduje, że trudniej go szlifować niż
gładzie gipsowe. Gipsy szpachlowe doskonale sprawdzają się zwłaszcza w starych budynkach, gdzie ściany i sufity zdecydowanie
nie trzymają pionu i poziomu. Możliwość nakładania jednorazowo grubej warstwy gipsu
pozwala zniwelować nawet duże nierówności w jednym cyklu roboczym, co skraca czas
i koszty prac.
Po wyrównaniu podłoża i wyprowadzeniu płaszczyzn ścian oraz sufitów za pomocą
gipsu szpachlowego można ich powierzchnie
malować lub tapetować. Jeśli jednak chcemy
uzyskać idealną ich gładkość, przydadzą się
gładzie gipsowe. Są to również wyroby na bazie spoiw gipsowych (gipsu naturalnego lub
syntetycznego), ale – w porównaniu z gipsami szpachlowymi – o drobniejszym uziarnieniu, pozwalającym uzyskać gładszą powierzchnię i korzystniejszy efekt estetyczny.
Gładzie gipsowe niwelują też niewielkie nierówności, pozostawione na poprzednich etapach prac. Drobne uziarnienie stwarza jednak pewne ograniczenia. Jednorazowo bowiem można nakładać cienką warstwę gładzi
– grubości do około 2 mm, mniejsza jest też
wytrzymałość mechaniczna tego materiału.
Gładź gipsowa jest łatwa do nakładania
i wygładzania oraz miękka w obróbce i szlifowaniu. Można ją stosować na wszystkich
podłożach mineralnych wewnątrz budynków, w pomieszczeniach mieszkalnych.
P SROÓWWY CSHŁ OI N
M EA S
ZP
PP R Z EEGGLLĄĄDD G KŁ A
ODL ZEI KGT I O
C ZSN
Y ACCHH L O W Y C H
THISTLE MULTI-FINISH
RIGIPS SUPER
Rodzaj: masa szpachlowa dwufunkcyjna; Opis
produktu: uniwersalna masa szpachlowa do spoinowania płyt gipsowo-kartonowych z taśmą zbrojącą. Najwydajniejsza masa na rynku. Z jednego
opakowania 25 kg otrzymuje się ok. 250 m.b. spoiny. Specjalna receptura redukuje skurcz i zapewnia
doskonałe parametry robocze; Podłoże: płyty gipsowo-kartonowe; Zastosowanie: do spoinowania
konstrukcyjnego oraz finiszowego połączeń płyt
gipsowo-kartonowych, z użyciem taśmy zbrojącej.
Daje możliwość spełnienia podwyższonych wymagań
estetycznych w stosunku do powierzchni szpachlowanych (standard Q3 = PSG3); Grubość warstwy: do
3 mm; Zużycie: średnie zużycie masy: ok. 0,25 kg/m2
(spoinowanie płyt g-k); Czas obróbki: ok. 40 minut;
Normy, atesty: PN-EN 13963; Opakowania: 5 kg,
25 kg. Cena brutto za opakowanie: 14,70 zł (5 kg),
61,20 zł (25 kg)
RIGIPS VARIO
Rodzaj: masa szpachlowa konstrukcyjna – typ 4B
(PN-EN 13963); Opis produktu: Rigips Vario służy
do szpachlowania połączeń płyt gipsowo-kartonowych z taśmą zbrojącą lub bez taśmy na krawędziach
półokrągłych KPOS i płytach Rigiton; Podłoże: płyty
gipsowo-kartonowe; Zastosowanie: spoinowanie
płyt g-k szczególnie tam, gdzie krytycznie ważna jest
wysoka wytrzymałość połączeń i łatwość obróbki;
Grubość warstwy: do 3 mm; Zużycie: średnie zużycie masy: ok. 0,25 kg/m2; Czas obróbki: ok. 40 minut;
Normy, atesty: PN-EN 13963; Opakowania: 5 kg,
12,5 kg, 25 kg. Cena brutto za opakowanie: 31,92 zł
(5 kg), 73,74 zł (12,5 kg), 134,75 (25 kg)
SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS POLSKA SP. Z O.O., BIURO RIGIPS W WARSZAWIE
ul. Cybernetyki 21, 02-677 Warszawa, tel. 22 457 14 57 lub 8, fax 22 457 14 55, Dział Techniczny 801 328 788, www.rigips.pl
14
reklama
Rodzaj: oryginalna bezpyłowa gładź gipsowa; Opis
produktu: unikalny na polskim rynku produkt służący do wykonywania gładzi w technologii bez szlifowania. Efekt finalny uzyskiwany jest w jednym cyklu
roboczym; Podłoże: tynki cementowe, tynki gipsowe,
bloczki gipsowe, gładki beton, płyty gipsowo-kartonowe; Zastosowanie: Multi-Finish to oryginalna
gładź angielska, która wymaga specjalnej techniki
aplikacji, tzw. skimmingu, w rezultacie uzyskuje się
idealną gładką powierzchnię bez uciążliwego szlifowania; produkt wymaga specjalistycznego przeszkolenia z zakresu aplikacji; Grubość warstwy: do 3 mm;
Zużycie: ok. 0,85 kg/1 m2 /1 mm; Czas obróbki:
ok. 90 minut; Normy, atesty: EN 13279-1 typ B1/20/2;
Opakowania: 25 kg. Cena brutto za opakowanie:
36,90 zł
nr 2/2013
P R Z E G L Ą D G Ł A D Z I G I P S O W Y C H I M A S S Z PA C H LO W Y C H
WNĘTRZA
CEKOL C-45 FINISZ
Typ zaprawy: biała gładź szpachlowa do cienkich
warstw; Zastosowanie: jest szczególnie polecana do
ostatecznego wyrównania i wygładzania powierzchni
przed malowaniem, w systemach suchej zabudowy
służy jako masa szpachlowa wykończeniowa; Rodzaj
podłoża: gipsowe, ceglane, betonowe, cementowe,
cementowo-wapienne, płyty g-k, jak również akrylowe powłoki malarskie charakteryzujące się odpowiednią przyczepnością do podłoża; Właściwości:
CEKOL C-45 Finisz jest masą szpachlową na bazie najwyższej jakości białych surowców naturalnych, spoiw
oraz środków modyfikujących; służy do wygładzania
i szpachlowania powierzchni przed malowaniem oraz
do uzyskiwania powłok o charakterze dekoracyjnym;
łatwo się szlifuje i pozostawia idealnie gładką, białą
i łatwą do pomalowania powierzchnię; nie żółknie
pod wpływem światła; po wyschnięciu nadaje się
do malowania wszystkimi rodzajami farb; jest szczególnie polecana do nakładania mechanicznego przy
zastosowaniu odpowiednich agregatów i narzędzi;
Zużycie: 1,5 kg/m2 /1 mm; Opakowania: 20 kg. Cena
brutto za opakowanie: 40 zł
CEKOL B-45 FINISZ
CEKOL C-45
Typ zaprawy: biała masa szpachlowa Gładki tynk na
bazie gipsu; Zastosowanie: doskonały podkład pod
farby emulsyjne i akrylowe, tapety; do renowacji starych tynków, tynkowania całych ścian, szpachlowania
płyt g-k (do spoinowania i uzupełniania rys i pęknięć
zaleca się stosowanie masy CEKOL C-40); Rodzaj podłoża: gipsowe, ceglane, betonowe, gazobetonowe,
płyty gipsowo-kartonowe; Właściwości: CEKOL C-45
jest doskonałym materiałem do przygotowania ścian
i sufitów wewnątrz budynków przed malowaniem,
tapetowaniem itp.; to sucha mieszanka wyprodukowana na bazie najwyższej klasy gipsu naturalnego
oraz szerokiej gamy dodatków uszlachetniających,
modyfikujących, uplastyczniających, opóźniających
wiązanie i zapewniających doskonałą przyczepność
do podłoża; jest produktem nietoksycznym w użyciu
i podczas eksploatacji; umożliwia wykonanie bardzo
gładkich powierzchni; nie żółknie pod wpływem
światła; do nakładania ręcznego i maszynowego
przy użyciu odpowiednich agregatów; Zużycie:
1,5 kg/m2 /1 mm; Grubość warstwy: 1–5 mm; Czas
przydatności do użycia: 45 minut; Opakowania:
1 kg, 2 kg, 5 kg, 10 kg, 20 kg, 40 kg. Cena brutto za opakowanie: 4,28 zł (1 kg), 8,04 zł (2 kg),
14,35 zł (5 kg), 26,31 zł (10 kg), 47,66 zł (20 kg),
90,79 zł (40 kg)
CEKOL A-45 FINISZ
Rodzaj: gotowa do użycia biała masa szpachlowa;
Opis produktu: CEKOL A-45 finisz nadaje się do ostatecznego wygładzania i wyrównywania powierzchni
przed malowaniem. Umożliwia uzyskanie idealnie
gładkiej, łatwej do pomalowania białej powierzchni.
Po wyschnięciu nadaje się do malowania wszystkimi
rodzajami farb. Nie żółknie pod wpływem światła.
Produkt można nakładać ręcznie i maszynowo przy
użyciu odpowiednich agregatów; Podłoże: beton,
gips, płyty g-k, wysezonowane tradycyjne tynki cementowo-wapienne; Zastosowanie: do wyrównywania i szpachlowania powierzchni przed malowaniem,
a także do uzyskania powłok, kształtów i faktur o charakterze dekoracyjnym; wzór tekstury uzależniony jest
od narzędzi; Grubość warstwy: do 3 mm; Zużycie:
1,5 kg/m2 /1 mm; Czas obróbki: masa wysychająca;
Normy, atesty: PN-EN 15824, Atest PZH; Opakowania: 3 kg, 8 kg, 24 kg. Cena brutto za opakowanie:
13,76 zł (3 kg), 22,26 zł (8 kg), 57,44 zł (24 kg)
Rodzaj: gotowa do użycia masa szpachlowa; Opis
produktu: CEKOL B-45 finisz jest gotową masą szpachlową na bazie dyspersji akrylowej oraz naturalnych
najwyższej jakości wypełniaczy. Produkt nadaje się
do nakładania ręcznego oraz mechanicznego za pomocą odpowiednich agregatów i narzędzi. W połączeniu z możliwością aplikacji mechanicznej stanowi
idealne uzupełnienie wykończeniowych etapów prac
tynkarskich z użyciem tynków gipsowych. Masa jest
plastyczna, łatwa w obróbce, po wyschnięciu łatwo
się szlifuje. Powierzchnię po wyschnięciu można malować wszystkimi rodzajami farb; Podłoże: beton,
gips, płyty g-k, wysezonowane, tradycyjne tynki
cementowo-wapienne oraz akrylowe powłoki malarskie charakteryzujące się dużą przyczepnością do
podłoża; Zastosowanie: do wyrównywania i szpachlowania powierzchni przed malowaniem, a także
do uzyskania powłok o charakterze dekoracyjnym,
do stosowania wewnątrz budynków; po wyschnięciu
umożliwia uzyskanie powierzchni o wyjątkowej gładkości, barwą zbliżonej do wysezonowanych tynków
gipsowych; Grubość warstwy: do 3 mm; Zużycie:
1,5 kg/m2 /1 mm; Czas obróbki: masa wysychająca;
Normy, atesty: PN-EN 15824 Atest PZH; Opakowania: 1,8 kg, 6 kg, 20 kg. Cena brutto za opakowanie:
8 zł (1,8 kg), 19,56 zł (6 kg), 42,93 zł (20 kg)
CEKOL GS-250
CEDAT SP. Z O.O. PRODUCENT WYROBÓW MARKI CEKOL
ul. Budowlanych 19, 80-298 Gdańsk, infolinia 801 623 565, [email protected], www.cekol.pl
nr 2/2013
reklama
Typ zaprawy: gładź szpachlowa; Zastosowanie: do
bezpyłowego wykonywania gładzi z obróbką „na
mokro” na ścianach i sufitach wewnątrz budynków.
Przeznaczony do nakładania ręcznego i maszynowego;
Rodzaj podłoża: wszystkie podłoża mineralne; Właściwości: jest suchą mieszanką gipsu syntetycznego,
wypełniaczy mineralnych i szerokiej gamy dodatków
uszlachetniających, modyfikujących, opóźniających
wiązanie oraz zapewniających doskonałą przyczepność do podłoża. Dzięki optymalnym parametrom wytrzymałościowym CEKOL GS-250 jest łatwy w obróbce,
jest produktem ekologicznym, nietoksycznym i łatwym
w stosowaniu, obróbka „na mokro” znacznie redukuje ilość pyłu powstającego podczas prowadzonych
prac; Zużycie: 1,5 kg/m2/1 mm; Grubość warstwy:
1–10 mm; Czas przydatności do użycia: 60 minut;
Opakowania: 18 kg, 20 kg. Cena brutto za opakowanie: 23,36 zł
15
BUDOWA
Agata Grudecka
ELEWACJA
Fot. Wienerberger
– WIZYTÓWKA DOMU
Tynk, cegła, kamień i drewno to najpopularniejsze rozwiązania, choć możliwości jest znacznie więcej. Elewacje domu można wykończyć różnymi materiałami, ale trzeba pamiętać, że powinny być one dobrane
do technologii, w jakiej wzniesiony jest dom, a także do jego architektury i otoczenia.
POPULARNE TYNKI CIENKOWARSTWOWE
P
o ułożeniu na ścianie tworzą cienką warstwę (grubości 1,5–3 mm), stąd ich nazwa. Można je stosować na wszystkie typowe podłoża zarówno w budynkach nowych,
jak i remontowanych, także zabytkowych.
Nadają się do wykańczania gładkich i równych ścian, wznoszonych np. z bloczków betonu komórkowego i silikatów, klejonych na
cienkie spoiny. Są również elementem systemów dociepleń z wełną mineralną lub styropianem. Tynki cienkowarstwowe to gotowe
do nakładania masy lub suche mieszanki do
zarabiania wodą, oferowane w bogatej gamie
kolorystycznej. Charakteryzują się trwałością i odpornością na niekorzystne działanie
czynników atmosferycznych oraz uszkodzenia mechaniczne. Ponadto zapewniają dobrą przepuszczalność pary wodnej i ochronę
przed grzybami. Dzięki tym wszystkim zaletom tynki cienkowarstwowe cieszą się dużą
popularnością. Dodatkowym argumentem
decydującym o ich wyborze jest to, że można
z nich uzyskać dekoracyjną fakturę elewacji,
która wpływa na wygląd budynku. Faktura gotowego tynku cienkowarstwowego zależy od wielkości ziaren kruszywa, a więc
16
od tego, jaką kupimy mieszankę, oraz od narzędzi użytych do jego zacierania. Najpopularniejsze są faktury typu kornik i baranek,
a także faktury drapane, które uzyskuje się
przez zacieranie tynku plastikową pacą. Zawarty w mieszance żwirek, tocząc się w trakcie zacierania, rysuje tynk zgodnie z ruchami pacy. Oferowane są także tynki struktu-
ralne, pozwalające na uzyskanie bardzo różnych efektów dekoracyjnych, które zależą
od pomysłowości wykonawcy i użytych narzędzi. Warto jednak pamiętać, że im mniej
gładka jest powierzchnia tynku, tym więcej
zbiera się na niej kurzu.
W zależności od użytego spoiwa tynki
cienkowarstwowe dzielą się na:
Fot. Śnieżka
nr 2/2013

akrylowe – dyspersyjne tynki akrylowe produkowane są w postaci masy gotowej do użycia. Są dużo mniej nasiąkliwe
od tynków mineralnych, więc nie ulegają
zabrudzeniom strukturalnym. Nie są natomiast obojętne elektrostatycznie, przez
co przyciągają drobiny kurzu. Tynki akrylowe są odporne na szkodliwe działanie
czynników atmosferycznych, ale mają niską paroprzepuszczalność. Tynki dyspersyjne są specjalnie chronione przed porastaniem glonami. Łatwo się je nakłada
i dostępne są w bardzo wielu kolorach.
silikonowe – dyspersyjne tynki silikonowe również produkowane są w postaci
masy gotowej od użycia. Ich kolory są in-

tensywne i trwałe. Charakteryzują się dużą
odpornością na szkodliwe działanie czynników atmosferycznych, wysoką paroprzepuszczalnością i elastycznością. Są mało
nasiąkliwe, dzięki czemu kurz i brud z otoczenia zmywają się z ich powierzchni wraz
z padającym deszczem. Występują w wielu
kolorach, odpornych na płowienie.
silikatowe – są paroprzepuszczalne i odporne na szkodliwe działanie czynników
atmosferycznych, skutecznie ograniczają korozję biologiczną. Występują zazwyczaj w pastelowych kolorach. Polecane są
zwłaszcza tam, gdzie występuje duże zanieczyszczenie powietrza, ponieważ mają
niską podatność na zabrudzenia.
BUDOWA
mineralne – są najtańsze spośród tynków cienkowarstwowych. Produkuje się
je na bazie cementu i wapna, czasem
z dodatkiem polimerów (tynki mineralno-polimerowe), które poprawiają przyczepność i elastyczność masy tynkarskiej.
Ich zaletą jest wysoka paroprzepuszczalność i trwałość. Wysokie pH zabezpiecza
je w sposób naturalny przed rozwojem korozji biologicznej, czyli porastaniem glonami. Wadą (w porównaniu z tynkami
dyspersyjnymi) jest ich większa nasiąkliwość i możliwość brudzenia strukturalnego. Charakter tynku pozwala uzyskać
jedynie podstawowe kolory (biały i odcienie pastelowe).
KOLOROWE FARBY
E
lewacje można również pomalować farbami elewacyjnymi. Trzy najpopularniejsze typy farb elewacyjnych to: akrylowe,
silikatowe i silikonowe. Oprócz nich są jeszcze farby o spoiwie mieszanym, np. silikonowo-silikatowe.
Wybierając farbę do pomalowania elewacji domu, trzeba wziąć pod uwagę jej paroprzepuszczalność, nasiąkliwość, elastyczność, zdolność ochrony przed korozją biologiczną, odporność na promieniowanie UV,
rodzaj podłoża itp. Właściwości poszczególnych rodzajów farb odpowiadają właściwościom opisanych wcześniej tynków cienkowarstwowych.
Fot. Baumit
NATURALNY KAMIEŃ
N
Fot. STEGU
nr 2/2013
a elewacje najczęściej wykorzystuje się
piaskowiec, granit, sjenit oraz niektóre
odmiany wapieni. Najbardziej wytrzymałe
i najtrwalsze są granit i sjenit, a najmniej odporne, zwłaszcza na działanie substancji chemicznych, wapienie. Płyty różnią się kształtem, sposobem wykończenia powierzchni (mogą być polerowane lub fakturowane)
i grubością. Przykleja się je do ściany specjalnym klejem lub przytwierdza do metalowego stelaża. Wybór techniki zależy od rodzaju
i stanu podłoża oraz ciężaru płytek.
Kamień naturalny polecany jest na cokoły, obramienia okien i drzwi oraz jako element dekoracyjny elewacji – przetrwa wiele lat bez skomplikowanych zabiegów konserwacyjnych.
Fot. Bruk-Bet
17
BUDOWA
SOLIDNA CERAMIKA
D
o wykańczania elewacji stosuje się dwa
rodzaje cegieł: licówkę lub klinkier.
Wyroby te różnią się właściwościami użytkowymi. Klinkier ma spieczone wszystkie
boki, a cegła licówka tylko dwa. Dzięki temu
jest bardziej odporny na uderzenia i zarysowania oraz mniej nasiąkliwy niż cegła licówka. Cegły licowe i klinkierowe mogą być pełne lub drążone, a ich powierzchnia może być
szkliwiona lub angobowana, gładka, wytłaczana lub ryflowana (z podłużnymi żłobieniami). Można kupić cegły w tradycyjnych
odcieniach czerwieni, a także brązowe, kremowe, piaskowe, białe czy oliwkowe. Ciekawy efekt można uzyskać, wykańczając elewację cieniowanymi cegłami klinkierowymi. Decydując się na klinkier, warto jednak
pamiętać, aby przy układaniu mieszać cegły
z kilku palet, ponieważ w różnych partiach
tego materiału mogą występować różnice kolorystyczne. Elewacje z materiałów ceramicz-
Fot. Röben
nych można wykonać już w pierwszej fazie
budowy. Jeśli ściany mają być trójwarstwowe, warstwa zewnętrzna może być jednocześnie elewacją. Natomiast ściany jednowarstwowe lub wykonane z innych niż ceramika
EFEKTOWNE DREWNO
NOWOCZESNE PANELE
N
ajefektowniej wygląda na elewacjach
domów z bali, gdzie stanowi jednocześnie jego konstrukcję. W domach wznoszonych w innych technologiach drewno stosuje się zwykle jako okładziny całych ścian
(drewniany siding) lub tylko ich fragmentów (szczytu, nadproży itp.). Spośród rodzimych gatunków drzew najtrwalsze są dąb
i modrzew, ale ze względu na ich wysoką
cenę często zastępuje się je świerkiem lub sosną. Drewno na okładziny zewnętrzne przed
położeniem musi być dobrze wysuszone i zaimpregnowane (najlepiej metodą ciśnienio-
Fot. DLH
18
materiałów, możemy obłożyć płytkami klinkierowymi. Mają one grubość od około 8 do
około 20 mm i kształtem zwykle odpowiadają klasycznej cegle. Po ułożeniu elewacja wygląda tak samo, jak wykonana z cegły.
E
Fot. DLH
wą) preparatami chroniącymi przed rozwojem pleśni, grzybów i owadów. Do tego celu
używa się zwykle preparatów rozpuszczalnikowych (barwiących lub bezbarwnych) lub
olejowych. Impregnaty barwiące występują
w różnych kolorach, podobnie jak farby przeznaczone do wymalowań zewnętrznych. Farba zakrywa jednak naturalny kolor i rysunek
drewna. Jeśli chcemy, aby rysunek był widoczny, pokryjmy elewację bezbarwnym lakierem. Na elewacjach dobrze sprawdzają się
też koloryzujące lakierobejce, które tworzą
na powierzchni drewna powłokę chroniącą
przed sinicą, grzybami i owadami.
lewacje domów o nowoczesnej architekturze można również wykończyć metalowymi panelami elewacyjnymi. Wykonane
są one ze stali lub aluminium. Duża różnorodność kształtów umożliwia ciekawe kreowanie wyglądu elewacji dzięki zastosowaniu pionowych i poziomych powierzchni. Panele elewacyjne są odporne na uszkodzenia
mechaniczne (uszkodzony panel można wymienić) i warunki atmosferyczne – zmiany
temperatury, deszcz, wiatr oraz promieniowanie słoneczne. Producenci oferują je w bogatej gamie kolorystycznej. Ich zaletą jest łatwy i szybki montaż oraz niebanalny wygląd elewacji.
Fot. Rheinzink
nr 2/2013
BUDOWA
PRZEGL ĄD BRAM
GARAŻOWYCH > str. 22
EKSPERCI
O BRAMACH GARAŻOWYCH
Wybór odpowiedniej bramy garażowej powinien być dobrze przemyślany, aby była ona wygodna w obsłudze, bezpieczna i pasowała do budynku, w którym będzie zamontowana. Poprosiliśmy specjalistów o odpowiedzi na pytania Czytelników związane z wyborem i eksploatacją bramy garażowej.
Grzegorz Koc
menadżer produktu
Wiśniowski
Na jakie czynniki należy zwrócić uwagę
przed wyborem bramy garażowej?
Wybierając bramę, musimy uwzględnić
kilka ważnych elementów, m.in. wielkość
działki i podjazdu oraz jego położenie, a także usytuowanie garażu i jego wysokość. Warto
przewidzieć również wielkość otworu wjazdowego, aby wygodnie wjechać do środka.
Na rynku istnieje kilka typów bram garażowych różniących się budową oraz sposobem otwierania: bramy segmentowe, roletowe, uchylne oraz najbardziej tradycyjne – bramy rozwierne. Ze względu na mechanizm otwierania, bramy uchylne i rozwierne nie mogą być jednak stosowane we
wszystkich przypadkach, gdyż wymagają zarezerwowania miejsca przed garażem, aby
umożliwić swobodny ruch skrzydeł. Skrzydło w bramie uchylnej podnosi się do góry,
wychodząc poza obrys budynku na długość
1,5 m, i taką odległość należy zachować,
ustawiając samochód przed garażem.
Jeśli mamy ograniczoną powierzchnię
przed garażem, warto wybrać bramę roletową lub segmentową. Jest to też ważne ze
względu na bezpieczeństwo użytkowników.
Płaszcz bramy segmentowej i roletowej unosi się pionowo do góry i chowa pod sufitem
(bramy segmentowe) lub zwija w skrzynkę
(bramy roletowe), dzięki czemu można ustawić samochód tuż przed garażem i swobodnie wjechać. Ze względu na mechanizm unoszenia, niektóre bramy segmentowe nie nadają się do niskich garaży z niewielką wysokością nadproża.
Według Prawa budowlanego brama w garażu powinna mieć co najmniej 2000 mm
20
wysokości i 2300 mm szerokości w wersji jednostanowiskowej, natomiast w wersji dwustanowiskowej 4800 mm szerokości.
Wybierając bramę garażową, powinniśmy
mieć na uwadze również kwestię dotyczącą
deklaracji zgodności z normami europejskimi. Jej potwierdzeniem jest znak CE, dający gwarancję zgodności z normą europejską
EN 13241-1. W przypadku bram automatycznych znak CE przyznawany jest bramie z napędem, czyli całemu urządzeniu, w którym
napęd jest idealnie dostosowany do bramy
i pracy, jaką będzie musiał wykonywać. Jeśli
brama i napęd mają znak CE, ale przyznany poszczególnym elementom osobno, nie
mamy gwarancji, że napęd będzie prawidłowo współpracował z bramą. Oddzielnie
kupowane komponenty mogą się stać przyczyną częstych awarii, ale przede wszystkim nie być bezpieczne dla użytkowników.
Wbrew pozorom nie jest to rozwiązanie tańsze, ponieważ biorąc pod uwagę koszty napraw, mogą one przewyższać cenę kompletnych bram automatycznych.
Dariusz Koczwara
konstruktor
Legbud Gargula
Kiedy lepiej wybrać bramę ocieploną,
a kiedy nieocieploną?
Obecnie na rynku bram garażowych są
dostępne różne wersje produktów, między
innymi bramy w wersji z ociepleniem i bez
ocieplenia. Klientowi stającemu przed wyborem, który rodzaj bramy kupić, mogę udzielić
kilku podstawowych rad.
Sprawa pierwsza, na którą kupujący
przede wszystkim zwróci uwagę, to cena
bramy. Brama z ociepleniem jest z reguły kilkadziesiąt procent droższa od bramy
bez ocieplenia. W tym miejscu kupujący powinien odpowiedzieć sobie na kilka pytań.
Czy zamykane pomieszczenie jest ogrzewane, czy też nie? Czy ściany pomieszczenia są
izolowane termicznie? Jeżeli tak, na pewno
warto zastosować bramę ocieplaną. Natomiast w przypadku, gdy zamykane pomieszczenie nie jest ogrzewane, nie ma izolowanych termicznie ścian, (np. garaż typu blaszak), a w przyszłości nie są planowane żadne prace związane z montażem ogrzewania
czy też termoizolacją ścian, dobrze sprawdzi
się brama bez ocieplenia.
Krzysztof Horała
prezes Hörmann
Polska Sp. z o.o.
Jak zapobiegać uciekaniu ciepła przez
bramy garażowe? Jakie warunki musi
spełnić brama garażowa w domu energooszczędnym?
Energooszczędny dom powinien mieć garaż wyposażony w bramę segmentową zbudowaną ze stalowych segmentów o grubości
nie mniejszej niż 42 mm. Brama taka musi
być dokładnie wypełniona pianką poliuretanową o bardzo wysokich właściwościach
termoizolacyjnych. Ważne przy tym jest, aby
pianka szczelnie wypełniała wszystkie zakamarki blatu.
Istotne są też łączenia między segmentami bramy oraz między segmentami a ościeżnicą. Chodzi nie tylko o odpowiednie uszczelki, ale także o jak najszersze krawędzie styku między segmentami. Warto też pamiętać,
że jeżeli sam panel bramy ma współczynnik
przenikania ciepła U = 0,5 W/(m2K), to dla
całego blatu bramy wyniesie on 0,9 W/(m2K),
a dla zamontowanej bramy o powierzchni
10 m2 U wzrośnie do 1,3 W/(m2K).
nr 2/2013
Małgorzata Borys
architekt
mamArchitekci
Do czego najlepiej dopasować kolor
i wzór bramy garażowej, aby współgrała
z elewacją budynku?
Dobór kolorystyki bramy garażowej może
przysparzać sporo kłopotów, ponieważ wielkość bramy sprawia, że jest to element wyróżniający się w bryle budynku. Warto więc
przed dokonaniem wyboru poznać ofertę dostępnych na rynku produktów, ale przede
wszystkim stworzyć spójną koncepcję kolorystyki całego budynku.
Do czego zatem dopasować kolor i wzór
bramy garażowej? Pierwsza odpowiedź to
oczywiście nawiązanie do stolarki/ślusarki
okiennej. Jeśli okna pomalowane są na jeden z kolorów z palety RAL, bramę dopasujemy idealnie. Dla tych, którzy wybrali
okna drewniane lub wykończone materiałem drewnopodobnym, producenci przygotowali szereg produktów zarówno z litego
drewna, jak i z okleiną. Tu gama produktów
jest już znacznie mniejsza, należałoby więc
bardzo starannie zestawiać kolory.
W sytuacji, w której nie uda się nam znaleźć identycznych okien, drzwi i bramy garażowej, proponuję określenie ogólnej zasady łączącej te elementy. Okna mogą pozostać
drewniane, brama garażowa w jednym ze
standardowych kolorów producenta, a drzwi
zewnętrzne możemy zaprojektować jako element łączący – zawierający wstawki z naturalnego drewna na gładkim tle. A może nasz
dom zostanie wyposażony w okiennice lub
żaluzje? Wykonanie tych elementów w kolorze bramy, zdecydowanie odróżniającym się
od okien, może bardzo korzystnie wpłynąć
na wygląd budynku, np. niebieskie okiennice (i brama) na tle białej ściany czy też grafit powtórzony w żaluzjach nadadzą budynkowi wyjątkowy charakter.
Nie zawsze jednak trzeba szukać inspiracji w stolarce. Budynek z wysuniętą z lica
ścianą garażu może mieć bramę nawiązującą
do ogrodzenia. Jeśli brama garażowa jest jedynym otworem na danej elewacji bądź bryła garażu została w jakiś sposób wyróżniona, wówczas wskazane jest stosowanie kolorów różnych od koloru okien. Tu powinniśmy raczej zadbać o harmonię z materiałem
wykończeniowym ściany (np. kolor tynku,
rodzaj kamienia czy okładziny).
Ci zaś, którzy nie są zadowoleni z żadnego dostępnego produktu, mogą wykończenie bramy o standardowej konstrukcji
zaprojektować i wykonać na indywidualne zamówienie. Tu możliwości są nieskończone i ograniczone wyłącznie zasobnością
portfela.
Dariusz Królik
product manager
Nice Polska Sp. z o.o.
Czy każdą bramę garażową można wyposażyć w napęd elektryczny?
Odpowiadając na to zagadnienie, należy
zacząć od tego, co jest jednym z najbardziej
kluczowych elementów, to znaczy od prawidłowego montażu bramy garażowej. Wbrew
częstemu wyobrażeniu, napęd elektryczny
nie służy temu, aby ukryć czy też zniwelować
niedociągnięcia popełnione podczas montażu bramy, a przede wszystkim zwiększeniu komfortu jej użytkowania. Istnieją także dodatkowe czynniki warunkujące możliwość zautomatyzowania bramy. Są to elementy związane z wymaganiami montażowymi, jak np. odpowiednia wysokość nadproża czy też głębokość garażu przy napędach montowanych pod sufitem. W przypadku napędów montowanych na wał bra-
my, elementem tym jest odpowiednia szerokość węgarka bocznego.
Warto również wiedzieć o tym, że w świetle przepisów prawa brama wraz z automatyką traktowana jest jako maszyna i powinna
zostać przebadana łącznie z napędami jako
urządzenie elektromechaniczne pod kątem
spełnienia wymogów maszynowych norm
europejskich. Potwierdzeniem pozytywnego
przejścia takich badań jest deklaracja zgodności z dyrektywami UE, wystawiona przez
producenta bramy garażowej lub automatyki.
Jest to dodatkowy czynnik, o którym należy
pamiętać, dokonując wyboru automatycznej
bramy garażowej.
BUDOWA
Energooszczędność bramy zależy także
od sposobu montażu. Najnowszym – skonstruowanym przez firmę Hörmann – systemem dodatkowo ograniczającym straty energii cieplnej jest montaż ościeżnicy ThermoFrame z zastosowaniem przegrody termicznej między ościeżnicą a ścianą budynku.
Dzięki tej przegrodzie elementy konstrukcyjne bramy nie stykają się bezpośrednio ze
ścianą, co minimalizuje powstawanie mostków cieplnych, będących przyczyną zwiększonych strat ciepła.
Jan Miękus
dyrektor handlowy
Novoferm
Jak zabezpieczyć garaż przed włamaniem?
W celu zwiększenia zabezpieczenia bramy garażowej przed włamaniem, firma Novoferm proponuje dodatkowe zabezpieczenie antywłamaniowe WK2. Oznaczenie WK2 oznacza klasę odporności na włamanie i stosowane jest zarówno do okuć okiennych, drzwi,
jak i systemów bramowych. WK2 to system
dodatkowych ryglowań do bramy garażowej
oraz napęd, dzięki którym wzrasta odporność
na włamanie do poziomu zgodnego z normą
europejską DIN V ENV 1627-1630 (potwierdza to niemiecki certyfikat TÜV NORD). Blachy wzmacniające mocowania oraz rolki dolne z dłuższym trzpieniem i zaczepy utrudniają wyważenie oraz podniesienie bramy, a dodatkowe wzmocnienie zamka utrudnia także jej otwarcie przez osoby nieuprawnione. Co
najważniejsze, system zawiera dodatkowe rygle obrotowe, które automatycznie ryglują bramę po zamknięciu. W przypadku bram z napędem, w zestawie są także dodatkowe blachy wzmacniające oraz utrudniające dostęp do
łańcucha i odryglowania napędu. Wszystko po
to, aby zapewnić komfort bezpieczeństwa we
własnym domu. Zestaw montażowy o klasie
bezpieczeństwa WK2 dostępny jest zarówno
do bram iso 45 ręcznych, jak i z napędem.
Więcej informacji na temat bram garażowych, ich doboru
oraz eksploatacji znajdziesz na:
nr 2/2013
21
PRZEGLĄD BRAM GARAŻOWYCH
BUDOWA
BRAMY GARAŻOWE STANDARD
Rodzaj: segmentowe, podnoszone;
Charakterystyka: bramy są odciążone (wyważone)
sprężynami naciągowymi, umieszczonymi
w prowadnicach pionowych, zamykane od środka na
rygiel (zestaw standardowy) lub opcjonalnie na klucz.
Ręczne operowanie bramą (zestaw standardowy) odbywa
się z zewnątrz za pomocą uchwytu, a od wewnątrz
za pomocą liny lub opcjonalnie za pomocą bloku do
podnoszenia (bramy o wys. ponad 2 m i powierzchni
skrzydła do 15 m2). Operowanie automatyczne odbywa
się za pomocą sterowanego pilotem elektrycznego
napędu szynowego z systemem zabezpieczeń.
Spełnienie norm bezpieczeństwa gwarantuje ochronę
przed upadkiem i niekontrolowanym ruchem bramy
w przypadku pęknięcia sprężyny (system „sprężyna
w sprężynie”), ochronę przed przytrzaśnięciem palców,
zaczepieniem i skaleczeniem;
Budowa: profile nośne, rama, prowadnice, zawiasy
i wsporniki rolek wykonane są ze stali ocynkowanej.
Panele skrzydła bramy grubości 45 mm charakteryzują
się współczynnikiem λ = 0,027 W/(m · K) (dla całej bramy
współczynnik przenikania ciepła U = 0,61 W/m2K),
gwarantowaną odpornością (1000 Pa) na napór wiatru
oraz doskonałą izolacyjnością akustyczną. Cały obwód
skrzydła jest uszczelniony systemem dwuwargowych,
elastycznych uszczelek, co zapewnia doskonałą
hermetyzację otworu. Jako opcję wykonania brama może
posiadać przeszklenia lub kratki wentylacyjne;
Wzór: Mikrofala, Panel-S (przetłoczenia poziome, wąskie),
Panel-M (przetłoczenia poziome, średnie), Panel-L (bez
przetłoczeń), Kaseton; rodzaj powierzchni – Woodgrain,
Smooth;
Kolory: standardowa oferta obejmuje 8 kolorów RAL
oraz 3 kolory z imitacją drewna – złoty dąb, jasny orzech,
mahoń. Na życzenie klienta możliwe jest pomalowanie
skrzydła bramy na dowolny kolor z palety RAL;
Maksymalne wymiary (szer.×wys.): 3500×3085 mm;
Gwarancja: 5 lat (panele bramy)
BRAMY GARAŻOWE CLASSIC
GERDA 2 SP. Z O.O.
reklama
Rodzaj: segmentowe, podnoszone;
Charakterystyka: bramy są odciążone (wyważone)
sprężynami skrętnymi, umieszczonymi na poziomym wale,
zamykane od środka na rygiel (zestaw standardowy)
lub opcjonalnie na klucz. Ręczne operowanie bramą
(zestaw standardowy) odbywa się z zewnątrz za pomocą
uchwytu, a od wewnątrz za pomocą liny lub opcjonalnie
za pomocą bloku do podnoszenia (bramy o wys. ponad
2 m i powierzchni skrzydła do 15 m2). Operowanie
automatyczne odbywa się za pomocą sterowanego
pilotem elektrycznego napędu szynowego z systemem
zabezpieczeń. Spełnienie norm bezpieczeństwa
gwarantuje ochronę przed upadkiem i niekontrolowanym
ruchem bramy w przypadku pęknięcia sprężyny
(system zapadkowy mechanizmu zabezpieczającego),
ochronę przed przytrzaśnięciem palców, zaczepieniem
i skaleczeniem;
Budowa: profile nośne, rama i prowadnice wykonane
są ze stali ocynkowanej, a zawiasy i wsporniki rolek ze
stali nierdzewnej. Panele skrzydła bramy grubości 45 mm
charakteryzują się współczynnikiem λ = 0,027 (W/m · K)
(dla całej bramy współczynnik przenikania ciepła
U = 0,61 W/m2K), gwarantowaną odpornością (1000 Pa)
na napór wiatru oraz doskonałą izolacyjnością akustyczną.
Cały obwód skrzydła jest uszczelniony systemem
dwuwargowych, elastycznych uszczelek, co zapewnia
doskonałą hermetyzację otworu. Jako opcję wykonania
brama może posiadać dodatkowe drzwi przejściowe,
przeszklenia lub kratki wentylacyjne;
Wzór: Mikrofala, Panel-S (przetłoczenia poziome, wąskie),
Panel-M (przetłoczenia poziome, średnie), Panel-L (bez
przetłoczeń), Kaseton; rodzaj powierzchni – Woodgrain,
Smooth;
Kolory: standardowa oferta obejmuje 8 kolorów RAL
oraz 3 kolory z imitacją drewna – złoty dąb, jasny orzech,
mahoń. Na życzenie klienta możliwe jest pomalowanie
skrzydła bramy na dowolny kolor z palety RAL;
Maksymalne wymiary (szer.×wys.): 5000×3085 mm;
Gwarancja: 5 lat (panele bramy)
nr 2/2013
ul. 1-go Maja 12, 27-200 Starachowice, tel. +48 41 273 72 13, +48 41 273 71 64, 602 384 701, 662 063 243, 606 273 653, fax +48 41 273 72 10
22
Rodzaj: segmentowa;
Charakterystyka/Budowa: zbudowana ze stalowych paneli grubości 42 mm wypełnionych pianką poliuretanową. Jej montaż wymaga jedynie 95 mm wolnego
miejsca pod nadprożem. W dolnej części panele prowadzone są w zaokrąglonej
szynie podłogowej, a w górnej przez stabilne, podwójne rolki bieżne. Brama ma
funkcję drzwi przejściowych uruchamianą za pomocą uchwytu w bramie, a w bramach z napędem – za pomocą pilota lub uchwytu z wbudowanym modułem
radiowym. W bramach z napędem można dowolnie zaprogramować szerokość
otwarcia częściowego;
Wzór: dwa rodzaje przetłoczeń i kasetony; powierzchnia Woodgrain, New Silkrain
(odporna na zarysowania) i okleina foliowa Decograin;
Kolory: 8 kolorów preferowanych i okleina drewnopodobna Golden Oak;
Wymiary: szerokość od 2000 do 6500 mm, wysokość od 1875 do 3000 mm
(przetłoczenia) i od 2000 do 3000 mm (kasetony);
Cena netto: od 3500 zł
BUDOWA
BRAMA SEGMENTOWA BOCZNA HST
ROLLMATIC
RENOMATIC 2013
Rodzaj: rolowana;
Charakterystyka/Budowa: brama rolowana z mechanizmem sprężyn
naciągowych, standardowo wyposażona w napęd RollMatic. Zbudowana
z zaokrąglonych profili aluminiowych wypełnionych pianką poliuretanową
i nawijanych na wał. Podwójne sprężyny naciągowe utrzymują ciężar segmentów
i zapobiegają opadnięciu bramy. Brama wyposażona w przeciążeniowy
mechanizm zabezpieczający i zintegrowane mechaniczne zabezpieczenie przed
podważeniem;
Wzór: powlekana dwuwarstwowo techniką Coil – Coating i w drewnopodobnej
okleinie foliowej Decograin;
Kolory: 9 kolorów preferowanych oraz okleina drewnopodobna w kolorze Golden
Oak i Rosewood;
Wymiary: szerokość do 5000 mm, wysokość do 3100 mm;
LPU 40
RENOMATIC 2013
Rodzaj: segmentowa;
Charakterystyka/Budowa: ocieplana segmentowa brama garażowa ze stali,
z napędem ProMatic działającym w nowoczesnej technologii sterowania
radiowego BiSecur. Do bramy można idealnie dopasować drzwi wejściowe
RenoDoor;
Wzór: przetłoczenia M, odporna na zarysowania powierzchnia New Silkgrain;
Kolory: biały, białe aluminium, Titan, brązowy oraz drewnopodobna okleina
Decograin: Golden Oak i Dark Oak;
Wymiary (szer.×wys.): 2375×2125 mm i 2500×2125 mm;
HST
LPU 40
Rodzaj: segmentowa;
Charakterystyka/Budowa: ocynkowane ogniowo segmenty stalowe grubości
42 mm, wypełnione pianką poliuretanową; montaż ościeżnicy ThermoFrame
dodatkowo podnosi wysoką izolacyjność cieplną bramy;
Wzór: przetłoczenia S, M i L oraz kasetony; powierzchnia Woodgrain, New
Silkgrain, Micrograin, drewnopodobna okleina Decograin oraz 24 wzory Duragrain – imitujące charakter powierzchni i powlekane bardzo trwałym lakierem
ochronnym;
Kolory: dowolny z palety RAL, drewnopodobna okleina Decograin: Golden Oak
i Dark Oak;
Wymiary: szerokość od 2250 do 6000 mm, wysokość od 1875 do 3000 mm;
HÖRMANN
infolinia: 801 500 100, [email protected], www.hormann.pl
nr 2/2013
reklama
ROLLMATIC
23
BUDOWA
KOMFORT
Rodzaj: uchylna; Charakterystyka: dostępna również w wersji ocieplonej, z drzwiami przejściowymi,
z przeszkleniem (okienka) lub z kratką wentylacyjną;
Budowa: konstrukcja z kształtowników zamkniętych
ocynkowanych. Wyposażone w poprzeczkę łączącą prowadnice poziome; Wzór: blacha trapezowa
T-10, przetłoczenia pionowe, poziome i skośne; Kolory: złoty dąb, orzech, brązowy (RAL 8014), ciemnobrązowy (RAL 8017), popielaty (RAL 7016), biały
(9016), srebrny (9006), bordo (BTX 2701), ceglasty
(BTX 2702), oliwkowy (BTX 4702); Przykładowe wymiary (szer.×wys.): 2380×2240 mm; Gwarancja:
2 lata. Cena netto: 919 zł
UNIPRO
Rodzaj: segmentowa; Charakterystyka: dostępna w wersji ręcznej i automatycznej, wyposażona
w bezpieczny układ sprężyn skrętnych montowanych
z przodu przy nadprożu. Brama automatyczna wyposażona w odpowiednio dobrany napęd Optimum lub
MIDO; Budowa: zbudowana z prowadnic pionowych,
poziomych podsufitowych i skrzydła wykonanego
z paneli stalowych 40 mm, wypełnionych pianką
poliuretanową. Konstrukcja wykonana z elementów
ocynkowanych; Wzór: przetłoczenia niskie, wysokie,
bez przetłoczeń, przetłoczenia kasetonowe, struktura: Smoothgrain, Woodgrain, Zandgrain, Silkline;
Kolory: paleta RAL, kolory drewnopodobne; Przykładowe wymiary (szer.×wys.): 2400×2100 mm,
2400×2250 mm, 2500×2100 mm, 2500×2125 mm,
2500×2250 mm; Gwarancja: 2 lata. Cena netto: od
2280 zł – wersja ręczna; od 2960 zł – wersja automatyczna
BR 77S
WIŚNIOWSKI SP. Z O.O., S.K.A.
Wielogłowy 153, 33-311 Wielogłowy, www.wisniowski.pl
24
reklama
Rodzaj: roletowa; Charakterystyka: brama garażowa roletowa. Kurtyna rolowana na wał umieszczony
w skrzynce. Dostępna tylko w wersji automatycznej; Budowa: konstrukcja: aluminiowe prowadnice,
płaszcz z profili aluminiowych wypełnionych pianką
poliuretanową; Wzór: profile aluminiowe o wysokości
77 mm; Kolory: 13 kolorów w standardzie; Przykładowe wymiary (szer.×wys.): max szer. 4300×4150 mm;
Gwarancja: 2 lata. Cena brutto: od 3197 zł (8% VAT),
3641 zł (23% VAT) – 2400×2100 mm
nr 2/2013
Najlepsze polskie
projekty domów
Projekty domów ∎ Pozwolenia na budowę
Adaptacje projektów ∎ Kredyty hipoteczne
501
Nr 1/2013 Cena 8,89 zł (w tym 23% VAT)
projektów
katalog z projektami
domów
Projekty energooszczędne
jak wybierać, żeby oszczędzać
Formalności z Doradcą
jak dostosować projekt do swoich potrzeb
ISSN 2083-7151 INDEX 278416
Odnawialne źródła energii
ile kosztuje pompa ciepła
Zamów najnowszy katalog z projektami
Infolinia: 801 090 096 e-mail: [email protected]
BUDOWA
mgr inż. Maciej Rokiel, Polskie Stowarzyszenie Mykologów Budownictwa
Izolacja wodochronna
fundamentów to element
odpowiadający za późniejszy
komfort użytkowania
budynku. Podejście wielu
indywidualnych inwestorów
do tego tematu jest często
dosyć lekceważące, za
wszelką cenę szukają
bowiem oszczędności
przy wykonywaniu tego
etapu robót. O tym, że jest
to oszczędność pozorna
właściciel budynku dowiaduje
się zazwyczaj wtedy, gdy
na skutek problemów
z wilgocią konieczne
jest przeprowadzenie
kosztownych prac
naprawczych. Co więc należy
zrobić, aby takich sytuacji
uniknąć?
JAK IZOLOWAĆ
FUNDAMENTY
I
zolacje fundamentów budynku dzielimy na: izolację poziomą ław fundamentowych lub płyty fundamentowej,
izolację pionową zewnętrzną oraz izolację
poziomą posadzki (schemat wykonstruowania hydroizolacji w budynkach niepodpiwniczonych i podpiwniczonych pokazano na
rysunkach).
Izolacja pozioma
Izolacja ta zapobiega kapilarnemu podciąganiu wilgoci przez mury. Pierwszą izolację
poziomą wykonuje się na wierzchu ław fundamentowych, drugą natomiast pod stropem
piwnic. Izolacja pozioma ław fundamentowych musi być szczelnie połączona z izolacją
pionową ścian fundamentowych oraz izolacją podposadzkową w piwnicy. W przypadku
budynku niepodpiwniczonego może zaistnieć sytuacja, że poziom podłogi w pokojach
jest porównywalny z poziomem otaczającego terenu. Należy wtedy dodatkowo wyko-
26
nać poziomą izolację na wysokości 30–50 cm
nad poziomem przyległego terenu.
Izolacja pionowa
Ten rodzaj izolacji zabezpiecza zagłębione w gruncie ściany przed naporem wilgoci.
Zawsze jest ona połączona z izolacjami poziomymi i musi sięgać strefy cokołowej. Sposób i materiały do wykonania izolacji pionowej dobiera się w zależności od obciążenia wodą fundamentów. Musi być chroniona przed uszkodzeniem, np. podczas zasypywania wykopów.
Pozioma izolacja
podposadzkowa piwnic
Izolacja ta zabezpiecza przed przedostawaniem się wody przez warstwy podłogowe
(czy to na skutek naporu wody od spodu przy
wysokim poziomie wody gruntowej, czy też
na skutek podciągania kapilarnego). Musi
być wykonana całopowierzchniowo i połą-
Fot. Izohan
czona z izolacją fundamentów. W żadnym
wypadku nie może zostać uszkodzona podczas dalszych robót wykończeniowych.
Materiały
hydroizolacyjne
Materiały hydroizolacyjne stosowane
w obrębie fundamentów można podzielić
według różnych kryteriów. Najbardziej znane są materiały na bazie bitumów – zarówno powłokowe, jak i bezszwowe. Generalnie
można je podzielić na: roztwory i emulsje as-
warto wiedzieć
Niezależnie od układu konstrukcyjnego
budynku, w układzie hydroizolacji trzeba
wyróżnić miejsca tzw. trudne i krytyczne.
Są to: dylatacje, przejścia rur instalacyjnych,
połączenia izolacji pionowej z izolacją
poziomą ław i izolacji poziomej z izolacją
podposadzkową (ten ostatni problem nie
występuje przy posadowieniu budynku
na płycie fundamentowej).
nr 2/2013
PRZEGL ĄD
anionowe mają stosunkowo długi czas wiązania, można je stosować w okresie wiosenno-jesiennym, przy dobrej pogodzie. Kationowe natomiast wiążą szybko, także w niskich temperaturach i na wilgotnym podłożu. Emulsje niejonowe wyróżniają się najwolniejszym procesem wiązania, pozwala
to na wniknięcie cząstek emulsji w porowate podłoże (takie jest też zalecane ich zastosowanie). Nowszym materiałem jest emulsja
asfaltowa modyfikowana dodatkami elastomerów i/lub plastomerów.
Masy asfaltowe – są to roztwory asfaltów z dodatkiem wypełniaczy i modyfikatorów (dodatków uszlachetniających). Podobnie jak emulsje mogą występować w postaci modyfikowanej (z dodatkiem plastomerów i/lub elastomerów) oraz służyć do gruntowania i wykonywania właściwych powłok
uszczelniających.
Grubowarstwowe polimerowo-bitumiczne masy hydroizolacyjne (zwane z jęz. niemieckiego masami KMB). Są to
materiały jedno- lub dwuskładnikowe, bezrozpuszczalnikowe, o niemal natychmiastowej odporności na deszcz, pozwalające na
szybkie zasypanie wykopów fundamento-
H Y D ROIZ OL A C JI
ekspert radzi
To, czy mamy do czynienia z obciążeniem
wodą, czy wilgocią określa projektant,
przyjmując w dokumentacji odpowiednią
izolację – przeciwwodną (gdy mamy do
czynienia z parciem hydrostatycznym wody)
lub przeciwwilgociową (gdy mamy do czynienia
z gruntami przepuszczalnymi, pozwalającymi
na swobodne wsiąkanie wody opadowej lub gdy
wykonano drenaż wokół budynku). Obciążenie
wodą wymusza posadowienie budynku
na płycie fundamentowej, dla obciążenia
wilgocią mogą być osobno wykonstruowane
ławy i posadzka na gruncie (o ile inne
czynniki nie wymuszają innego rozwiązania
konstrukcyjnego).
BUDOWA
faltowe, pasty i lepiki (stosowane na zimno
i na gorąco), jedno- i dwuskładnikowe masy
uszczelniające oraz membrany samoprzylepne i papy. Do materiałów mineralnych zaliczyć można szlamy uszczelniające, sztywne
i elastyczne, jedno- i dwuskładnikowe), bentonity oraz krystaliczne zaprawy uszczelniające. Z bitumicznych materiałów bezspoinowych najczęściej stosuje się roztwory i emulsje, pasty oraz modyfikowane polimerami
masy (zwane masami KMB).
Lepiki asfaltowe – stosowane na zimno nie są odporne na rozpuszczalniki organiczne i podwyższoną temperaturę (powyżej
+60°C). Lepiki stosowane na gorąco są wrażliwe na mróz – temperatura łamliwości wynosi około –7°C.
Lepiki stosuje się zazwyczaj do przyklejania izolacji z pap asfaltowych do betonowego
podłoża. Ze względu na wrażliwość na przejścia przez zero i ujemną temperaturę ich zastosowanie do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych jest znacznie ograniczone.
Roztwory i emulsje asfaltowe – stosuje się je do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych lub gruntowania podłoża. Można je podzielić na kilka podgrup. Emulsje
wych. W zależności od grubości warstwy,
mogą stanowić zarówno izolację przeciwwilgociową, jak i przeciwwodną. Oprócz znacznej elastyczności w ujemnych temperaturach
(zdolność mostkowania rys w temperaturze
–5°C może sięgać prawie 2 mm) wyróżniają
się odpornością na opady atmosferyczne już
po kilku godzinach od ich nałożenia, a także odpornością na agresywne wody znajdujące się w gruncie.
Dostępne na rynku materiały różnią się
liczbą składników, a co za tym idzie sposo-
F U N DA M E N T ÓW
Listwa zakończająca
Obsypka żwirowa
Listwa zakończająca
Membrana GXP PLUS
Uszczelka butylowa GXIL
Membrana GXP DREN
Rura drenażowa
Drenaż
Geowłóknina
Rura odwadniająca
Membrany wytłaczane GXP Plus
do izolacji fundamentów
pionowych
Opis systemu: folia BOR wykonana jest z technicznego polietylenu. Zabezpiecza ściany nośne przed
kapilarnym podciąganiem wody. Jest to folia czarna, nieulegająca degradacji, która dzięki specjalnej
strukturze (wygląd wafla) wzmacnia przyleganie bez
konieczności zastosowania innych środków i minimalizuje ryzyko rozdarcia. Firma GRILTEX Polska Sp. z o.o.
posiada również w sprzedaży grubszą wersję folii BOR
wykonaną z PVC 1,0 mm. Cechy szczególne: folie dostępne są w kilku szerokościach – od 0,21 do 1,0 m
– co pozwala dobrać je bez konieczności cięcia czy
łączenia.
GRILTEX POLSKA SP. Z O.O.
Geokompozyt drenażowy GXP
N8 Dren do izolacji fundamentów
pionowych
Opis systemu: geomokpozyt drenażowy GXP N8
Dren składa się z membrany wytłaczanej GXP Plus
(opis obok) w połączeniu z geowłókniną polipropylenową produkowaną z długich włókien ciągłych zgrzewanych termicznie. Dzięki zastosowaniu geowłókniny
filtracyjnej geokompozyt pozwala zabezpieczyć mury
przed wilgocią przy jednoczesnym odprowadzeniu
wody do systemu drenażowego. Cechy szczególne:
rozmiary rolek: 1,0, 1,5, 2,0, 2,5, 4,0×20 m, aby uzyskać szczelne połączenie pomiędzy arkuszami folii,
należy użyć taśmy z kauczuku butylowego.
ul. Obornicka 7, Złotkowo, 62-002 Suchy Las, tel. 61 655 37 51, fax 61 655 37 50, [email protected], www.griltex.pl
nr 2/2013
reklama
Folie płaskie do izolacji
fundamentów poziomych BOR
Opis systemu: folie GXP Plus wykonane są z polietylenu o wysokiej gęstości (PEHD). Są bardzo trwałe
i odporne na uszkodzenia mechaniczne. Najczęściej
stosowane są jako izolacja pionowa murów. Ponieważ między wytłoczeniami zachowana jest warstwa
powietrza, folie te zapewniają dobrą wentylację
i chronią mury, ściany i piwnice przed przenikaniem
wody. Folii wytłaczanych można również używać do
zabezpieczenia już istniejących murów, na których nie
zastosowano izolacji. Wykorzystuje się je także jako
izolację na posadzkach, balkonach, tarasach, autostradach, rowach odwadniających itp. Cechy szczególne: produkt ten dostępny jest w grubości 0,5, 0,6,
0,8 i 1 mm, wysokość wytłoczeń od 3 do 20 mm, rozmiary rolek: 1,0, 1,5, 2,0, 2,5, 4,0×20 m, aby uzyskać
szczelne połączenie pomiędzy arkuszami folii, należy
użyć taśmy z kauczuku butylowego.
27
BUDOWA
bem przygotowania i czasem schnięcia. Materiały jednoskładnikowe wiążą przez oddawanie wody. Czas wysychania zależy od temperatury zewnętrznej oraz warunków wilgotnościowych. Do momentu wyschnięcia warstwy izolacji nie można ułożyć płyt ochronnych i zasypać wykopu. Innym niebezpieczeństwem jest możliwość zniszczenia warstwy izolacji np. przez niespodziewaną burzę
– jednoskładnikowe materiały izolacyjne są
odporne na deszcz po całkowitym wyschnięciu. Dwuskładnikowe masy, na skutek specyficznych właściwości roztworu, potrafią
w czasie twardnienia wiązać nawet bez dostępu powietrza. Są one niemal natychmiast
odporne na deszcz i szybko wiążą. Bitumiczne składniki masy nie są wypłukiwane przez
deszcz i nie dostają się do otaczającego gruntu i wód gruntowych.
Elastyczne szlamy uszczelniające – to
polimerowo-cementowe, cienkowarstwowe
zaprawy uszczelniające (grubość warstwy
2–2,5 mm), mogą stanowić zarówno izolację
przeciwwilgociową, jak i przeciwwodną. Są
elastyczne w ujemnych temperaturach, od-
P RZEGL ĄD
9
8
4
część
podpiwniczona
3
2
5
5
6
7
2
płyta posadzki
ława fundamentowa
ściana piwnicy
izolacja cokołu z elastycznego szlamu
izolacja pionowa ścian fundamentowych
izolacja pozioma ław fundamentowych
izolacja pozioma posadzki
1
2
3
4
5
6
7
8
9
część
niepodpiwniczona
6
3
4
1
1
2
3
4
5
6
7
1
7
płyta posadzki części niepodpiwniczonej
ściana piwnicy
ława fundamentowa
płyta posadzki części podpiwniczonej
ściana parteru
Rys. 1a. Izolacja przeciwwilgociowa budynku
podpiwniczonego
Rys. 1b. Izolacja przeciwwilgociowa budynku
częściowo podpiwniczonego
porne na przejścia przez zero oraz na agresywne wody gruntowe. Po związaniu są typowym podłożem cementowym.
Rolowe materiały bitumiczne – papy,
membrany samoprzylepne. Modyfikowa-
ne polimerami (np. SBS-em czy APP) papy
bitumiczne mogą być stosowane jako izolacja przeciwwilgociowa lub przeciwwodna.
Najczęściej stosuje się papy termozgrzewalne oraz samoprzylepne membrany. Wyma-
H Y D ROIZOL A C JI
F U N DA M E N T ÓW
Sika® Igasol®-101
Sika® Igolflex®-101
Opis produktu: jednoskładnikowa i bitumiczna, niezawierająca rozpuszczalników powłoka wodoszczelna przeznaczona do wykonywania trwałej i elastycznej izolacji konstrukcji podziemnych i zewnętrznych,
w tym na: podłogach, balkonach, tarasach, fundamentach itp. Produkt można stosować do przyklejania płyt izolacyjnych na bitumicznych lub mineralnych
podłożach. Cechy szczególne: izolacja bezszwowa
(możliwość nanoszenia szpachlą ząbkowaną lub natryskiem bezpowietrznym) dostarczana w postaci
SIKA POLAND
Sika® Igasol®-101
gotowej do użycia. Nie spływa z powierzchni pionowych. Elastyczna, nawet w niskich temperaturach.
Bezrozpuszczalnikowa, niepalna. Może być nanoszona na suche bądź lekko wilgotne podłoże. Wykazuje
zdolność przenoszenia zarysowań.
Opis produktu: grubowarstwowa i bitumiczna, niezawierająca rozpuszczalników powłoka wodoszczelna
przeznaczona do wykonywania izolacji przeciwwodnej wszystkich typów konstrukcji podziemnych. Zabezpiecza przed negatywnym działaniem spiętrzającej się wody opadowej. Cechy szczególne: izolacja
bezszwowa (możliwość nanoszenia szpachlą ząbkowaną lub natryskiem bezpowietrznym) dostarczana
w postaci gotowej do użycia. Nie spływa z powierzchni pionowych. Elastyczna, nawet w niskich temperaturach. Bezrozpuszczalnikowa, niepalna. Może być
nanoszona na suche bądź lekko wilgotne podłoże.
Wykazuje zdolność przenoszenia zarysowań.
ul. Karczunkowska 89, 02-871 Warszawa, tel. 22 310 07 00, fax 22 310 08 00, [email protected]
www.zapanujnadwoda.pl
28
reklama
Opis produktu: bitumiczna i emulsyjna, niezawierająca rozpuszczalników powłoka wodoszczelna przeznaczona do wykonywania izolacji konstrukcji nadziemnych i podziemnych z betonu i cegły przeciw wodzie
oraz penetracji wody. Cechy szczególne: izolacja
bezszwowa (możliwość nanoszenia szpachlą ząbkowaną lub natryskiem bezpowietrznym) dostarczana
w postaci gotowej do użycia. Nie spływa z powierzchni pionowych. Elastyczna, nawet w niskich temperaturach. Bezrozpuszczalnikowa, niepalna. Może być
nanoszona na suche bądź lekko wilgotne podłoże.
Jako grunt pod powłoki bitumiczne ma dobrą przyczepność do wszystkich suchych lub lekko wilgotnych
podłoży mineralnych i bitumicznych.
nr 2/2013
ekspert radzi
Jak wybrać materiał do hydroizolacji
fundamentów?
7
1
3
5
4
2
1
2
3
4
5
6
7
płyta posadzki
ława fundamentowa
ściana fundamentowa
izolacja cokołu
Rys. 1c. Izolacja przeciwwilgociowa (lub przeciwwodna) budynku podpiwniczonego
3
5
2
4
1
2
3
4
5
1
konstrukcyjny beton podkładowy
płyta fundamentowa
ściana
izolacja pozioma płyty fundamentowej
przechodząca w izolację cokołu
Rys. 1d. Izolacja przeciwwodna budynku
podpiwniczonego
Aby ułatwić podjęcie właściwej decyzji
o wyborze materiału, warto odpowiedzieć
na kilka pytań:
• Czy materiał może być stosowany dla danego
obciążenia wilgocią lub wodą (jako izolacja
przeciwwilgociowa/przeciwwodna)?
• Czy producent materiału oferuje
rozwiązanie systemowe (np. kształtki
i taśmy uszczelniające) oraz czy ma
opracowaną technologię uszczelnienia
przejść rurowych, dylatacji, miejsc trudnych
i krytycznych oraz jaka jest technologia ich
uszczelnienia itp.? Odpowiedź negatywna
wyklucza zastosowanie danego materiału
do hydroizolacji.
• W jaki sposób trzeba przygotować
lub naprawić podłoże?
• Czy podłoże musi być otynkowane?
• Czy podłoże musi być zagruntowane?
• Jaki jest minimalny czas sezonowania
podłoża?
• Jaka jest maksymalna wilgotność podłoża
w momencie nakładania materiału?
• Jak kontrolować poprawność wykonania
izolacji (grubość warstwy, zużycie materiału,
sposób połączeń itp.)?
• Kiedy można przystąpić do zasypania
wykopu?
gają bardzo starannego wykonawstwa, problemy występują najczęściej przy uszczelnianiu przejść rurowych, dylatacji itp. trudnych
oraz krytycznych miejsc. Pozwalają na natychmiastowe zasypanie wykopu. Nie wolno
stosować do wykonywania hydroizolacji pap
na osnowie tekturowej.
Rolowe materiały z tworzyw sztucznych – folie (membrany). Ze względu na
uszczelnienie przejść rurowych dylatacji, łączenia arkuszy ze sobą i innymi materiałami
stwarzają problemy wykonawcze i wymaga-
BUDOWA
6
ją bardzo dużej staranności i wysokiej kultury technicznej, dlatego ich ewentualne stosowanie w gruncie musi być wczesniej zaplanowane i przemyślane.
Fot. Griltex
Membrana izolacyjno-drenażowa GXP DREN
Trwałość i skuteczność uszczelnienia zależy nie tylko od technicznie prawidłowego zaprojektowania i wykonania izolacji,
lecz także od poprawnego wykonstruowania
i wykonania uszczelnianych elementów budynku czy budowli. Chodzi tu przede wszystkim o uzyskanie podłoża umożliwiającego
poprawne wykonanie warstwy hydroizolacji, a także o wyeliminowanie ewentualnych
czynników mogących spowodować np. spękanie podłoża, późniejsze uszkodzenie warstwy izolacji itp. Z analizy rysunków wynika
jeszcze jedna bardzo ważna rzecz. Rodzaj zastosowanego materiału na izolację poziomą
determinuje wybór materiału na hydroizolację pionową. Pokazuje to dobitnie, jak bardzo
ważny jest odpowiedni dobór materiałów już
na etapie projektowania oraz niezmienianie
ich na etapie wykonawstwa. Takie postępowanie daje gwarancję poprawności i trwałości wykonanych prac.
reklama
nr 2/2013
29
HYDROIZOLACJI
FUNDAMENTÓW
BUDOWA
PRZEGLĄD
Hydroizolacje w systemie bitumicznym dyspersyjnym
Opis rozwiązania: system IZOHAN IZOBUD W składa się z siedmiu wodorozcieńczalnych mas bitumicznych. W skład sytemu wchodzą cienkopowłokowe
masy bitumiczne (IZOHAN IZOBUD WL i WK) stosowane do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych oraz do przyklejania płyt polistyrenowych, a także
masy grubopowłokowe służące do wykonywania hydroizolacji przeciwwodnych
(IZOHAN IZOBUD WM, WM 2K, WM 2K PLUS). W ofercie firmy znajdują się masy
jedno- i dwuskładnikowe, zbrojone mikrowłóknami oraz z wypełnieniem polistyrenowym. Za ich pomocą można wykonać każdy typ hydroizolacji, również
ten odporny na wodę działającą pod ciśnieniem. Na szczególną uwagę zasługuje
IZOHAN IZOBUD WM 2K PLUS – masa dwuskładnikowa, która dzięki zawartości
składnika sypkiego szybciej wiąże (wiązanie hydrauliczne), a dzięki wypełnieniu
polistyrenowemu ułatwiona jest aplikacja maksymalnej dopuszczalnej grubości
warstwy nakładanej podczas jednej operacji roboczej, tj. 2 mm. Cechy szczególne: system można stosować na wilgotnych podłożach. Cechuje się: wysoką
wodoszczelnością, bezspoinowością, systemowym przyklejaniem płyt ocieplających, możliwością szybkiego zasypywania wykopu, szybką odpornością na
deszcz, łatwością aplikacji.
Hydroizolacje w systemie bitumicznym
rozpuszczalnikowym
Opis rozwiązania: w skład systemu wchodzą lepiki na zimno (IZOHAN IZOBUD
Br-tixo, SBS-tixo i Styrotex), produkty gruntujące (IZOHAN IZOBUD Br, SBS-Br i Penetrator G7) i hydroizolacje powłokowe (IZOHAN IZOBUD Gr, SBS-Gr i IZOHAN
IZOBUD IMS (izolacyjna masa szpachlowa)). System rozpuszczalnikowy jest bardzo trwały i łatwy w wykonaniu, ale zawartość rozpuszczalnika w masie uniemożliwia jego stosowanie w kontakcie z polistyrenem (działanie zanikające na
płyty ocieplające). Dlatego też system ten rozpowszechnił się szczególnie tam,
gdzie ocieplenie nie jest stosowane, tj. przy hydroizolacji stóp fundamentowych,
wewnętrznych obrysów ścian fundamentowych, przyczółków wiaduktów, mostów itp. Jednym z produktów zasługujących na szczególną uwagę jest IZOHAN
IZOBUD IMS (izolacyjna masa szpachlowa) – masa grubowarstwowa służąca do
wykonywania hydroizolacji każdego typu, a szczególnie przy niekorzystnych
warunkach wodno-gruntowych. Cechy szczególne: produktem uzupełniającym
system jest IZOHAN EKOLEP umożliwiający bezpieczne przyklejanie płyt ocieplajacych do izolacji wykonanej masami rozpuszczalnikowymi. Zastosowanie
cienkiej, kontaktowej warstwy IZOHAN ekolepu pomiędzy hydroizolacją a płytą
ocieplającą zapobiega zanikaniu płyt styropianowych.
Mineralny system hydroizolacji
IZOHAN SP. Z O.O.
ul. Łużycka 2, 81-963 Gdynia, tel./fax 58 781 45 85, [email protected], www.izohan.pl
30
reklama
Opis rozwiązania: hydroizolacje w systemie mineralnym mają różnorodne zastosowania zarówno w obiektach nowo wznoszonych, jak i remontowanych. Za ich
pomocą mogą być wykonywane hydroizolacje pionowe i poziome podziemnych
części budynków, posadzek, cokołów oraz renowacje obiektów zabytkowych.
W skład grupy wchodzi IZOHAN EKO 2K (ekofolia wysokociśnieniowa dwuskładnikowa) – dwukomponentowa mikrozaprawa uszczelniająca, bardzo elastyczna,
odporna na powstawanie rys o szerokości 3,6 mm (przy 2,5 mm grubości warstwy) oraz IZOHAN EKO 1K (ekofolia wysokociśnieniowa jednoskładnikowa). Ten
drugi produkt ze względu na bardzo dobrą przyczepność do podłoża i otwartość
dyfuzyjną stosowany jest głównie do wykonywania hydroizolacji typu wannowego (odporna na negatywne parcie wody) oraz do wykonywania izolacji poziomej
wszędzie tam, gdzie nie można jej wykonać z materiałów rolowych (np. przy prętach kotwiących w monolicie). Cechy szczególne: mikrozaprawy uszczelniające
mają bardzo dobrą przyczepność do podłoża: ponad 2,0 MPa dwuskładnikowa
i ponad 3,0 MPa jednoskładnikowa. Mały opór dyfuzyjny pozwala na ich stosowanie na wilgotnych, a nawet mokrych podłożach. Ich odporność na wodę pod
ciśnieniem wynosi nawet 1,0 MPa. Ze względu na brak jakichkolwiek substancji
szkodliwych szczególnie zalecane są do stosowania w obiektach o wysokich wymaganiach higieniczno-sanitarnych.
nr 2/2013
Domieszka
ca
uszczelniają
0 (NF)
ADMIX C100
WODOSZCZELNOŚĆ i OCHRONA BETONU PRZEZ KRYSTALIZACJĘ
CO TO JEST XYPEX?
ZALETY:
XYPEX to technologia i produkty do uszczelnienia
i ochrony betonu. Aktywne substancje zawarte w produktach XYPEX wykorzystują wodę zawartą w betonie
jako środek do ich wnikania i postępowania w porowatą strukturę betonu. Reakcje zachodzące w obecności
wody pomiędzy XYPEXEM a naturalnymi związkami
chemicznymi zawartymi w betonie powodują wytworzenie struktur krystalicznych, które wypełniają ściśle
pory i zamykają kapilary w betonie.
Proces krystalizacji jest wznawiany za każdym razem,
gdy ponawia się kontakt z wodą.
XYPEX jest odporny na wysokie ciśnienie hydrostatyczne, staje się integralnym składnikiem betonu,
samoistnie uszczelnia rysy o rozwartości do 0,4 mm,
pozwala betonowi „oddychać”, jest nieszkodliwy dla
zdrowia, nie wymaga suchego podłoża, nie można go
uszkodzić, zniszczyć, rozerwać.
Proces krystalizacji zachodzi głęboko w masie betonu
chroniąc w ten sposób beton przed penetracją wody
i agresywnych substancji chemicznych, a zbrojenie
przed korozją.
ZALECANY DO:
uszczelnienia i ochrony przed agresywnymi substancjami fundamentów, piwnic, przydomowych oczyszczalni, zbiorników wodnych, takich jak baseny i oczka
wodne, szamb, studni, zbiorników odpływowych,
retencyjnych itp.
Produkty XYPEX posiadają
Atest Higieniczny PZH
BETON - zdjęcie wykonane na
głębokości 5 cm. Próbka kontrolna nie pokryta materiałem XYPEX
Początek krystalizacji
po aplikacji XYPEX’u
Zdjęcie wykonane na głębokości 5 cm
po 26 dniach od nałożenia XYPEX’u na
powierzchnię próbki betonowej
NOMOS-BUD sp. z o.o.
ul. Kępna 17A, 03-730 Warszawa, tel.: 22 618 41 33, faks: 22 618 34 34
Informacja techniczna: 22 618 41 33, Informacja handlowa: 22 618 41 33, [email protected]
www: www.nomosbud.pl, www.xypex.pl
Fot. Lange Łukaszuk
BUDOWA
SKUTECZNE
METODY OSUSZANIA ŚCIAN
Niektóre źródła zawilgocenia ścian można usunąć we własnym zakresie, ale bardziej skomplikowane trzeba oddać w ręce fachowców, którzy specjalizują się w usuwaniu wilgoci z budynku, przeprowadzą odpowiednie badania i zastosują właściwe dla konkretnego przypadku rozwiązania. Wybór metody osuszania zależy od tego, jakie jest źródło wilgoci, a także jaki jest stan budynku. Prezentujemy kilka sprawdzonych metod usuwania wilgoci.
Bezinwazyjny system osuszania murów – ściany zostają osuszone
do stanu wilgotności naturalnej
gii naturalne pole magnetyczne i nie wymagają zasilania prądem elektrycznym. Wraz
z usuwaną wodą z muru wyprowadzana jest
rozpuszczona w niej część soli. Mur znajdujący
się w polu działania systemu AQUAPOL osuszany jest do poziomu gruntu do stanu wilgotności naturalnej. Przy poprawnie wykonanej
izolacji pionowej oraz wyeliminowaniu naporu wody (gdy działa ona pod ciśnieniem hydrostatycznym) system AQUAPOL gwarantuje osuszenie ścian piwnic. Firma do czasu uzyskania
pełnego efektu osuszenia monitoruje jego przebieg, wykonując badania stopnia zawilgocenia
Obiekt referencyjny – PWSZ im. Witelona w Legnicy
AQUAPOL POLSKA CPV, KRZYSZTOF TABIŚ
(pomiary przeprowadzane metodą grawimetryczną – wagowo-suszarkową). Obiekt objęty jest 20-letnią gwarancją.
Cechy szczególne systemu AQUAPOL:
gwarantowane zabezpieczenie przed
wilgocią kapilarną i trwały efekt osuszenia
osuszanie całej bryły budynku jednocześnie
technologia ekologiczna bez użycia chemii budowlanej, bez zasilania prądem, bez
cięcia, nie zagraża konstrukcji murów i zdrowiu użytkowników
możliwość prowadzenia prac bez względu na porę roku
szczegółowa procedura diagnostyczna
przy wdrażaniu i podczas pomiarów kontrolujących przebieg procesu osuszania
kompleksowa obsługa i doradztwo techniczne.
ul. Żeromskiego 12, 58-160 Świebodzice, tel./fax 74 664 71 30/31, 74 854 58 91, [email protected], www.aquapol.pl
32
reklama
B
ezinwazyjny system osuszania murów
firmy AQUAPOL pełni w obiekcie budowlanym dwie funkcje: izolacji poziomej
(zabezpieczającej przed podciąganiem kapilarnym) oraz osusza obiekt tak zabezpieczony do stanu wilgotności naturalnej.
Zgodnie z procedurą firmy AQUAPOL POLSKA CPV przed uruchomieniem systemu badany jest stan techniczny budynku i warunki jego eksploatacji, rozpoznane wszystkie
źródła zawilgocenia. Na tej podstawie definiowana jest rzeczywista potrzeba osuszania.
Następnie przeprowadza się szczegółowe badania diagnostyczne (badanie zawilgocenia
oraz zasolenia ścian, badanie różnicy pH pomiędzy murem a tynkiem, badanie kondensacji pary wodnej na powierzchni ściany i w
jej kapilarnej strukturze, badanie pól elektromagnetycznych niskich i wysokich częstotliwości itp.).
Kolejny etap to dobór i instalacja urządzeń
systemu AQUAPOL. Urządzenia te wywołują ruch cząsteczek wody w kierunku ziemi –
osuszając mur, wykorzystują jako źródło ener-
nr 2/2013
Iniekcja ciśnieniowa lub grawitacyjna – zatrzymuje dopływ wilgoci do elementów
budynku i usuwa z nich jej nadmiar
i warunków gruntowych na zewnątrz poddawanego renowacji obiektu. Otwory wykonuje się jednorzędowo lub, rzadziej, dwurzędowo. Iniekcję ciśnieniową można stosować przy murach całkowicie przesiąkniętych wilgocią. Za najbardziej optymalny przyjmuje się rozstaw otworów 10–12,5 cm
przy iniekcji jednorzędowej, przy dwurzędowej
zaś rozstaw otworów w jednym poziomie nie powinien przekraczać 20 cm, przy maksymalnym
odstępie między rzędami 8 cm. Otwory (o średnicy 12–18 mm) należy wiercić poziomo lub pod kątem do 30°. Przy iniekcji bezciśnieniowej (grawitacyjnej) wierci się otwory o średnicy 20–30 mm,
w odstępach 10–12,5 cm, pod kątem 30–45° do
poziomu.
Do odtworzenia izolacji pionowej oraz izolacji
posadzki stosuje się dwa typy materiałów: mineralne mikrozaprawy uszczelniające (tzw. szlamy)
– weber.tec Superflex D1P/D 2 oraz grubowar-
stwowe, modyfikowane polimerami bitumiczne masy uszczelniające (zwane masami KMB)
– weber.tec Superflex 10/100/100 S i weber.tec
922 (Plastikol UDM 2 S). Pozwala to na całkowite odcięcie dopływu wilgoci do przegród budynku. Przy długotrwałym oddziaływaniu wilgoci
na budynek, wraz z wodą do wnętrza przegród
wnikają szkodliwe sole, które krystalizują na
powierzchni, powodując zniszczenie najpierw
warstw wykończeniowych, a następnie samej
konstrukcji muru. Zapobiega temu zastosowanie systemu tynków renowacyjnych z certyfikatem WTA (weber.san 952 (DEITERMANN PG),
weber.san 953 i 954 (DEITERMANN SP szary i biały). Tynki te magazynują w sobie skrystalizowane sole, a nadmiar wilgoci oddają do
otoczenia pod postacią pary wodnej, co pozwala zarówno na stopniowe wysychanie przegród,
jak i bezproblemową eksploatację obiektu.
SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS POLSKA SP. Z O.O.
MARKA WEBER DEITERMANN – BIURO WE WROCŁAWIU
ul. Mydlana 7, 51-502 Wrocław, tel. 71 372 85 75, fax 71 375 14 19, infolinia 801 62 00 00, www.netweber.pl
www.deitermann.pl, e-mail: [email protected]
reklama
reklama
suszanie jest to zespół czynności, których
skutkiem powinno być zatrzymanie dopływu wilgoci do elementów budynku i usunięcie z nich jej nadmiaru. Niezbędnym warunkiem powodzenia prac jest naprawa nieskutecznych lub wykonanie nowych izolacji
wodochronnych budynku.
Osuszanie przeprowadza się w 3 etapach:
wykonanie przepony poziomej metodą
iniekcji
wykonanie wtórnej izolacji pionowej
zastosowanie środków flankujących
w postaci tynków renowacyjnych.
Wykonanie przepony poziomej za pomocą
iniekcji polega na wywierceniu w murze rzędu
otworów i wprowadzeniu w nie preparatów weber.tec 941 (Adexin HS) (na bazie krzemianów)
lub weber.tec 940 (Adexin HS 2) (mikroemulsja silikonowa) tworzących barierę dla kapilarnie podciąganej wilgoci. Iniekcję można wykonywać metodą ciśnieniową (zalecana) lub grawitacyjnie. Usytuowanie otworów iniekcyjnych
zależy od warunków wilgotnościowych ściany
BUDOWA
O
Iniekcyjne przepony poziome – wytwarzają poziomą barierę blokującą kapilarnie
podciąganą wilgoć w murze
etoda polega na wytworzeniu poziomej bariery blokującej kapilarnie podciąganą wilgoć w murze. Wykonuje się ją
w ścianach fundamentowych o różnej strukturze mineralnej oraz grubości (nawet powyżej 120 cm), w murach suchych, wilgotnych
do pełnego wysycenia wodą – również przy
wodzie napierającej. Iniekcyjne przepony poziome są alternatywą dla inwazyjnych i pracochłonnych metod podcinania murów i instalowania blach, laminatów czy folii.
Odwierty pod iniektory wykonuje się w murze co 10–15 cm, w zależności od grubości
muru i innych uwarunkowań rozmieszcza
się je w jednym lub dwóch rzędach pod kątem. W przypadku muru warstwowego (np.
z cegły) powinno się przeciąć przynajmniej
dwie spoiny poziome. W elementach z betonu
zaleca się nawiercanie w poziomie. Iniekcję
wykonuje się za pomocą ciśnieniowej pompy iniekcyjnej.
W trakcie tłoczenia środka iniekcyjnego najpierw wypełniane i uszczelniane są rysy i spękania, następnie w procesie dalszego tłocze-
WEBAC SP. Z O.O.
nia penetrowane i wypełniane są pory kapilarne. Proces iniekcji (tłoczenia żywicy) prowadzi się tak długo, aż zauważalny będzie opór
– wzrost ciśnienia roboczego – oraz pojawią się
ślady wypływu żywicy na powierzchni muru
w obszarze wykonywanej iniekcji. Tworzy się
wówczas w płaszczyźnie poziomej ciągła przepona z wypełnionych żywicą kapilar i porów.
Po określonym czasie sieciowania, należy powtórzyć proces tłoczenia w celu uzupełnienia
środka iniekcyjnego, który wniknął w strukturę muru lub w sposób niekontrolowany grawitacyjnie mógł wypłynąć.
Tłoczenie środka iniekcyjnego
Firma WEBAC posiada szeroką gamę produktów stosowanych do uszczelniania budynków,
które są od ponad 20 lat stosowane w Polsce:
żele akrylowe – niski koszt i szybkie działanie (WEBAC 240 i WEBAC 250)
żywice poliuretanowe – zatrzymanie naporu wody i wykonywanie trwałej elastycznej
izolacji poziomej i pionowej (WEBAC 151
i WEBAC 1403)
żywice do uszczelniania i sklejania konstrukcji – poliuretanowe i epoksydowe żywice o dużych wytrzymałościach (WEBAC
1610 i WEBAC 4110)
osprzęt iniekcyjny, potrzebny do prawidłowego wykonania prac iniekcyjnych (pompy, iniektory).
Prowadzimy doradztwo i pomoc w doborze
technologii i materiału.
Jesteśmy do Państwa dyspozycji!
Wał Miedzeszyński 646, 03-994 Warszawa, tel./fax 22 514 12 69, 514 12 70, 672 04 76, www.webac.pl, [email protected]
nr 2/2013
reklama
M
33
BUDOWA
Krystyna Stankiewicz
Wnętrza na poddaszu
pod płaskim dachem
można efektywnie
doświetlić specjalnymi
oknami, które oferują
producenci okien
połaciowych
WIDNO
Fot. VELUX
wym. Ponadto specjalna konstrukcja okien
pozwala na odprowadzanie wody opadowej
z powierzchni szyb. Nie ma więc obawy, że
przedostanie się ona do wnętrza budynku.
Oknom na dachy płaskie nie zagraża też
zalegający śnieg i silny wiatr, bo odznaczają się wysokimi parametrami wytrzymałościowymi, a także termoizolacyjnymi.
Gwarantują również mieszkańcom poczucie bezpieczeństwa w razie stłuczenia szyby,
komfortową obsługę i łatwość utrzymania
w czystości.
Systemy okien na płaskie dachy można montować nawet przy nachyleniu połaci
mniejszym niż 15° zarówno w nowych, jak
i modernizowanych budynkach. Szczególnie polecane są do adaptacji poddaszy na cele
mieszkalne w istniejących domach, w których dotąd nie było możliwości doświetlenia
ich naturalnym światłem. Okna te można
montować jako pojedyncze moduły lub też
w grupach, przestrzegając jednak zaleceń ich
producenta dotyczących odległości między
poszczególnymi modułami.
Obecnie na rynku dostępne są dwa typy
okien, pozwalających na doświetlenie pomieszczeń pod dachem płaskim. W pierwszym z nich ramy i skrzydła zbudowane są
z wielokomorowych profili z twardego PVC,
wypełnionych termoizolacyjną pianką polistyrenową, poprawiającą parametry cieplne okna. Szyby natomiast wykonane są
z bezpiecznego, klejonego warstwowo szkła
i mają powłokę niskoemisyjną. Z zewnątrz
okna osłania przezroczysta lub matowa kopuła z akrylu lub poliwęglanu, która zapobiega zaleganiu śniegu i wody deszczowej.
Do ich otwierania i zamykania służy łatwy
w obsłudze system elektrycznego sterowania. Umożliwia on m.in. zaprogramowanie automatycznego zamykania okna przy
POD DACHEM
Jeśli nachylenie połaci dachu jest mniejsze niż 15°, można w nim zamontować okna przeznaczone na płaskie dachy. Dzięki nim przekształcenie pomieszczeń na poddaszach domów z płaskim dachem
w efektowne wnętrza mieszkalne nie sprawia już żadnego problemu.
D
o montażu na płaskich dachach
przeznaczone są specjalne systemy
okien połaciowych. Wyróżnia je
konstrukcja, zapobiegająca zatrzymywaniu
34
się śniegu i wody opadowej na powierzchni
szyb. Precyzyjnie zaprojektowane elementy tych okien umożliwiają bowiem trwałe
i szczelne połączenie ich z pokryciem dacho-
Fot. VELUX
Przez okno w dachu wpada więcej światła
niż przez okno pionowe o tej samej powierzchni
nr 2/2013
BUDOWA
Fot. FAKRO
System do płaskich dachów składa się z dwóch
elementów: drewnianej obudowy z przyklejonym
materiałem termoizolacyjnym i kołnierzem łączącym montowane okno z obudową. Kątowniki
do montażu okna są sprzedawane w komplecie.
Drewniana obudowa po zamontowaniu w konstrukcji dachu wymaga wykonania szczelnej
izolacji oraz połączenia z istniejącym pokryciem
dachowym zgodnie ze sztuką dekarską
Fot. FAKRO
pierwszych kroplach deszczu czy sterowania
przesłonami wewnętrznymi.
Okna te dostępne są w różnych wymiarach – od 60×60 cm do 120×120 cm.
Natomiast w drugim typie okien przeznaczonych na płaskie dachy zastosowano specjalną obudowę, która podnosi kąt montażu
okna o 15° w stosunku do połaci dachowej.
Jest to możliwe dzięki temu, że jeden z krótszych boków obudowy jest o kilka centymetrów wyższy, a dłuższe są ścięte ukośnie.
Szczelność zaś konstrukcji zapewnia aluminiowy kołnierz łączący okno z obudową.
Obudowa – wykonana z drewna, ocieplonego materiałem termoizolacyjnym – przystosowana jest do montażu standardowych
okien dachowych, otwieranych w sposób obrotowy i uchylno-obrotowy. Parametry techniczne okien oraz szyb są takie same jak
w tradycyjnych oknach połaciowych.
W obydwu typach okien można stosować
rolety wewnętrzne, zapewniające ochronę
przed słońcem w lecie i przed stratami ciepła w zimie.
Okna umieszczone w dachu stwarzają większe możliwości kształtowania światłem architektury, klimatu
i funkcji wnętrz. Można je umieszczać nad tym fragmentem pomieszczenia, który chcemy rozświetlić
światłem dziennym ze względów dekoracyjnych lub funkcjonalnych
ekspert radzi
Powodem przeciekania okien połaciowych
są najczęściej błędy podczas ich
osadzania w dachu. Dotyczy to także okien
przeznaczonych na płaskie dachy. Tu bowiem
niezwykle ważna jest precyzyjna obróbka
połączeń okna z pokryciem dachu. A jak
to zrobić, szczegółowo opisują producenci
okien w załączonych instrukcjach montażu.
Najlepiej jednak zadanie to powierzyć ekipie,
którą ma już doświadczenie w osadzaniu
okien na płaskich dachach. Taką ekipę może
wskazać producent danego modelu okien.
36
Fot. VELUX
Uwaga na montaż
Montaż okien na płaskim dachu powinien być przeprowadzony bardzo precyzyjnie, z zachowaniem wszystkich zaleceń producenta, aby jego połączenie z dachem było szczelne i prawidłowo spełniało swoją funkcję
nr 2/2013
BUDOWA
DEF DU8
Rodzaj okna: uchylne; Materiał: ramy wykonane
z tworzywa, trzykomorowy pakiet szybowy; Charakterystyka okna: okno do dachów płaskich, otwierane
uchylnie i sterowane pilotem w bezprzewodowym
systemie Z-Wave; Wymiary (szer.×wys.): od 60×60
cm do 120×120 cm. Możliwość wykonania dowolnego rozmiaru w zakresie 60×60–120×220 cm na
zamówienie; Oszklenie: pasywny pakiet szybowy
DU8, Ug = 0,3 W/(m2K); Izolacyjność cieplna U: dla
całego okna D_F DU8 U = 0,76 W/(m2K) wg normy
EN 12567-2; Zalecany kąt montażu: 2–15°; Wentylacja: otwierany elektrycznie; Kolory: od wewnątrz
biały; Wyposażenie dodatkowe: czujnik deszczu,
akcesoria wewnętrzne i zewnętrzne; Gwarancja: Nowość! – gwarancja w trakcie ustalania. Cena brutto:
Nowość! – cena w trakcie ustalania
Okno DEF
FTP-V Z-WAVE + PODSTAWA EFW
Rodzaj okna: obrotowe sterowane pilotem w bezprzewodowym systemie Z-Wave; Materiał: wykonane z drewna sosnowego, od zewnątrz zabezpieczone oblachowaniem z aluminium; Charakterystyka
okna: okno drewniane, impregnowane próżniowo
i podwójnie lakierowane. Potrójny system uszczelnienia, automatyczny nawiewnik V40P, system
topSafe; Wymiary (szer.×wys.): od 55×78 cm do
114×140 cm; Oszklenie: energooszczędny pakiet
szybowy U3, Ug = 1,1 (W/(m2K); Izolacyjność cieplna Uokna: 1,3 W/(m2K); Izolacyjność akustyczna Rw:
32 dB; Zalecany kąt montażu: 0–15°. System EFW
Okno DEF
podnosi kąt montażu okna o 15°; Wentylacja: automatyczny nawiewnik V40P; Kolory: drewno – sosna
lub dowolny kolor z palety RAL; oblachowanie – szarobrązowy lub dowolny z palety RAL; Wyposażenie
dodatkowe: akcesoria wewnętrzne i zewnętrzne;
Gwarancja: 10 lat na okno, 20 lat na pakiet szybowy,
wieczysta gwarancja odporności szyb hartowanych
na grad. Cena brutto: 2555,94 zł – okno FTP-V Z-Wave (55×98 cm) plus 868,38 zł – podstawa EFW
Okno FTP-V Z-Wave + EFW
reklama
FAKRO
ul. Węgierska 144a. 33-300 Nowy Sącz
PRZEGLĄD OKIEN DACHOWYCH NA DACHY PŁASKIE
CXP 0473Q – Okno wyłazowe do płaskiego
dachu
VELUX
Okno CXP
CVP 0073
– Okno elektryczne do płaskiego
dachu z kopułą poliwęglanową przezroczystą
ISD 0010
Rodzaj okna: uchylne elektrycznie, sterowanie z pilota; Materiał: wielokomorowy profil PVC z komorami wypełnionymi wysokoizolacyjnym polistyrenem;
Charakterystyka okna: radiowy system sterowania
io-homecontrol® na pilota, otwieranie/zamykanie
z dowolnego miejsca w domu, możliwość podłączenie elektrycznych akcesoriów, szerokie możliwości
programowania, czujnik deszczu, wyjątkowa estetyka, wręby do montażu płyt g-k, pasuje do wszystkich innych typów okien do płaskich dachów VELUX,
bogata gama akcesoriów; Wymiary (szer.×wys.):
9 rozmiarów od 60×60 cm do 150×150 cm; Oszklenie: szyba energooszczędna, bezpieczna, klejona,
z powłokami niskoemisyjnymi; Izolacyjność cieplna
Uokna: 0,72 W/(m2K) (według normy EN 1873); Izolacyjność akustyczna Rw: 31 dB; Zalecany kąt montażu: 0–15°; Kolory: biały; Wyposażenie dodatkowe:
kopuła akrylowa matowa lub przezroczysta, kopuła
poliwęglanowa matowa, rama podwyższająca do
montażu w dachach żwirowych, profile do mocowania pokrycia, markiza solarna, rolety plisowane elektryczne; Gwarancja: 10 lat na okno, 20 lat na szybę
– wymagana rejestracja
ul. Muszkieterów 15A, 02-273 Warszawa, tel. 22 33 77 000, www.velux.pl
nr 2/2013
Okno CVP
Okno CVP
reklama
Rodzaj okna: uchylne manualnie, siłowniki gazowe;
Materiał: wielokomorowy profil PVC z komorami
wypełnionymi wysokoizolacyjnym polistyrenem;
Charakterystyka okna: umożliwia łatwy dostęp na
płaski dach w celach konserwacyjnych, gdyż dystans
pomiędzy ościeżnicą a otwartym skrzydłem wynosi
987 mm (dla rozmiaru 100 cm) lub 1187 mm. Skrzydło otwiera się ręcznie niezwykle łatwo, gdyż pomagają w tym dwa gazowe siłowniki, wbudowane
w konstrukcję okna. Ze względów bezpieczeństwa
są one automatycznie blokowane, gdy okno zostanie
całkowicie otwarte. Blokadę zwalnia przełącznik na
jednym z siłowników. Wyjątkowa estetyka, wręby do
montażu płyt g-k, pasuje do wszystkich innych typów
okien do płaskich dachów VELUX, bogata gama akcesoriów, 2 klasa odporności antywłamaniowej wg
normy EN1627; Wymiary (szer.×wys.): 3 rozmiary
– 90×120 cm, 100×100 cm, 120×120 cm; Oszklenie: szyba energooszczędna, bezpieczna, klejona,
z powłokami niskoemisyjnymi; Izolacyjność cieplna
Uokna: 0,72 W/(m2K) (według normy EN 1873); Izolacyjność akustyczna Rw: 37 dB; Zalecany kąt montażu: 0–15°; Kolory: biały; Wyposażenie dodatkowe:
kopuła akrylowa matowa lub przezroczysta, kopuła
poliwęglanowa matowa lub przezroczysta, rama podwyższająca do montażu w dachach żwirowych, profile do mocowania pokrycia, markiza solarna, rolety
plisowane elektryczne; Gwarancja: 10 lat na okno,
20 lat na szybę – wymagana rejestracja
37
BUDOWA
Fot. Oknoplast
Anna Wilgocka
JAK KUPIĆ
Na rynku dostępnych
jest wiele rodzajów
okien. Przy ich wyborze
zwykle kierujemy się
ich funkcjonalnością,
parametrami technicznymi
i estetyką. Czasem jednak
zamówiona stolarka nie
spełnia naszych oczekiwań.
Jak nie dopuścić do
takiej sytuacji? Na co
warto zwrócić uwagę
przed podjęciem decyzji
o wyborze producenta?
OKNO DOBREJ JAKOŚCI?
Parametry okien
Podczas porównywania oferty producentów powinniśmy wziąć pod uwagę przede
wszystkim parametry okien. Główne z nich
to współczynnik izolacyjności termicznej
Uw, izolacyjności dźwiękowej Rw, czy klasy profilu.
Poziom strat ciepła przez okno obrazuje współczynnik Uw. Należy pamiętać, że im
jest on niższy, tym więcej energii pozostanie w domu. Kluczową kwestią, którą należy sprawdzić jest to, czy parametr ten został
przedstawiony dla całego okna (Uw). Zdarza się bowiem, że producenci podają wartości jedynie dla pewnych elementów okna,
np. szyby (Ug). Tylko współczynnik Uw pokazuje wartość rzeczywistą strat energii dla
całego okna.
Klasy profili oznaczane są symbolami od A
do C. Profile PVC zapewniają odpowiednią
statykę konstrukcji, utrzymują szybę oraz
mają pośredni wpływ na pozostałe parametry okien. Jeśli zależy nam na trwałej stolarce, powinniśmy zatem zdecydować się
na najwyższą klasę (A), której profile mają
ścianki grubości >2,8 mm. Cieńsze mogą po
pewnym czasie ulegać odkształceniom.
Certyfikaty
i gwarancja
Niewiele osób wie, że przy zakupie okien
mamy prawo domagać się wszelkich dokumentów potwierdzających ich wykonanie zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Wszystkie wyroby budowlane, aby mogły zostać dopuszczone do obrotu na terenie Pol-
38
ski, muszą spełniać wymagania europejskiej
normy PN-EN 14351-1. Produkty zgodne z jej
wytycznymi oznaczane są symbolem CE. Deklarację CE opatrzoną pieczątką kontrolera
powinien wydać nam sprzedawca. Zwróćmy również uwagę, czy dokument ten zawiera dane dotyczące parametrów technicznych
i datę produkcji okna.
Jeśli decydujemy się na okna, które mają
spełniać dodatkowe funkcje, np. być energooszczędne czy antywłamaniowe, warto poprosić o certyfikaty, które to potwierdzają.
Dokumenty te wydaje producentom między
innymi Instytut Techniki Budowlanej. Jeśli
okno ich nie posiada, nie warto wierzyć, że
charakteryzuje się ono deklarowanymi parametrami.
W naszym kraju producenci nie są zobowiązani do udzielania gwarancji, jeśli jednak chodzi o rzetelne firmy to jest
ona normą. Warto sprawdzić, czy gwarancja obejmuje całe okno, czy jedynie poszczególne jego elementy, np. profil czy okucia.
Pamiętajmy też, że czas jej obowiązywania może się różnić dla poszczególnych części stolarki i na profil dostaniemy 7 lat, a na
klamkę tylko rok. Udzielenie gwarancji jakości następuje zwykle przez wręczenie kupującemu, wraz ze sprzedawanym towarem,
dokumentu gwarancyjnego, który może być
w formie książeczki lub karty. W dokumencie gwarancyjnym zawarte są warunki na
jakich została udzielona gwarancja, okres jej
trwania i zobowiązania producenta.
W przypadku gdy producent nie udziela gwarancji na stolarkę, a okazała się ona
wadliwa konsument może dochodzić swoich
praw z tytułu niezgodności towaru lub usługi
z umową. Przepis ten obowiązuje przez 2 lata
od zakupu i dotyczy także nieprawidłowego montażu. Wówczas obowiązek wymiany
okien czy ponownego montażu leży po stronie tego, z kim zawarliśmy umowę.
warto wiedzieć
Co powinna zawierać umowa?
Gdy już podejmiemy decyzję o zakupie
okien, nadchodzi czas na podpisanie umowy.
Najczęściej zawieramy ją ze sprzedawcą, nie
z producentem, i to od niego powinniśmy
dochodzić roszczeń w przypadku jakichkolwiek
problemów.
Postanowienia umowy powinny być przede
wszystkim jak najbardziej precyzyjne. Koniecznie
muszą się w niej znaleźć takie elementy, jak data
i miejsce zawarcia umowy, dane kupującego
i sprzedawcy, cena i termin wykonania umowy.
Dla lepszego zabezpieczenia własnych interesów
warto także rozważyć zastrzeżenie kary umownej
za niedotrzymanie terminu wykonania umowy
przez sprzedawcę. Bardzo ważną kwestią jest
też przedmiot umowy, czyli określenie cech
nabywanego towaru lub zakresu świadczonych
usług, np. czy przedmiot umowy obejmuje
sam towar, czy też może towar z transportem
i montażem. Umowę należy oczywiście
sporządzić w dwóch egzemplarzach z podpisami
kupującego i sprzedawcy, po jednym dla każdej
ze stron.
Dobrze sformułowany dokument pozwoli
nam uniknąć ewentualnych nieporozumień ze
sprzedawcą czy ekipą montażową. Pamiętajmy,
że prawo będzie nas chronić tylko jeśli mamy
ważną umowę.
nr 2/2013
BUDOWA
Aby system rynnowy
spełniał swoją funkcję,
należy odpowiednio obliczyć
powierzchnię, z jakiej rynna
ma odprowadzić wodę.
Wynik obliczeń należy
porównać z poszczególnymi
wydajnościami systemów
rynnowych, a następnie
wybrać odpowiedni rozmiar
orynnowania. Inny rozmiar
będą miały bowiem
rynny na dachy domów
jednorodzinnych, inne
na garaże, a jeszcze inne
na obiekty przemysłowe.
DUŻO WODY,
GŁĘBSZA RYNNA
GALECO STAL
B
udując własny dom, chcemy aby był
solidny i bezpieczny, dlatego kupując materiały przeznaczone do jego
budowy, nie pozwalamy sobie na kompromisy i najchętniej korzystamy ze sprawdzonych rozwiązań budowlanych. Jedną z najważniejszych decyzji, warunkującą stabilność i trwałość domu, jest wybór odpowiedniej rynny. Odbiera ona bowiem wodę podczas opadów, chroniąc elewację przed zmoknięciem, a tym samym przed odpadaniem
tynków i innymi uszkodzeniami mechanicznymi, prowadzącymi do zawilgocenia mieszkania.
Jeśli szukamy orynnowania dla małego
domu, garażu czy wiaty, optymalnym wyborem będzie rynna 120, którą możemy znaleźć
w ofertach wielu producentów. Większość
modeli ma tzw. profil skandynawski o głębokości rynny około 60 mm z przodu i 68 mm
z tyłu. Charakterystycznym produktem na
rynku jest rynna Galeco STAL, posiadająca
tzw. profil kontynentalny. Jej głębokość wynosi 78 mm z przodu i 85 mm z tyłu rynny,
dzięki czemu jej wydajność w odprowadzaniu deszczówki jest wyższa od konkurencyjnych systemów.
Innej rynny będziemy potrzebowali dla
większych budynków mieszkalnych czy małych budynków przemysłowych. Ponieważ
w tym wypadku powierzchnia dachu jest
większa, najlepszym wyborem będą produkty o wielkości 130–135 mm. W tej sytuacji
również mamy możliwość zwiększenia ilości odbieranej wody, wybierając rynnę o profilu kontynentalnym, np. Galeco STAL 135,
która przyjmuje tyle wody, ile stalowa rynna
150 mm innych producentów.
Największym budynkom przemysłowym
dedykowane są rynny 150 mm. Systemy rynnowe przeznaczone są bowiem do odbierania wody z dużych, jednolitych płaszczyzn
dachowych. Biorąc pod uwagę wielkość powierzchni, z której zbierana będzie woda,
warto przemyśleć wybór systemu o profilu
kontynentalnym, który z pewnością wyłapie większą ilość deszczówki. Ponadto system Galeco STAL charakteryzuje się wywi-
nięciem do wewnątrz, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie, eliminujące ryzyko przelania się wody przez rynnę.
Kształt rynny, a także jej głębokość mają
kluczowe znaczenie dla skuteczności systemu rynnowego. Faktem jednak jest, że im
głębsza rynna, tym więcej wody wyłapuje,
minimalizując tym samym ryzyko przemoknięcia elewacji. Producenci oferują klientom
wiele systemów, dlatego przed zakupem warto się im dokładnie przyjrzeć, poznać ich zalety i wady, aby wybrać produkt najbardziej
dopasowany do naszych potrzeb.
nr 2/2013
A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y
GALECO Sp. z o.o.
ul. Uśmiechu 1, 32-083 Balice k. Krakowa
tel. 12 258 32 00, fax 12 258 32 01
infolinia 801 623 626
e-mail: [email protected]
www.galeco.pl
39
BUDOWA
Agata Grudecka
WYBIERAMY
ORYNNOWANIE
Orynnowanie to bardzo ważny element każdego domu. Odprowadza
bowiem wodę opadową, chroni dach, elewację oraz fundamenty przed
zawilgoceniem i szybkim zniszczeniem. Aby jednak system rynnowy
dobrze spełniał te zadania, musi być odpowiednio dobrany i prawidłowo zainstalowany. Na co więc zwracać uwagę przy zakupie orynnowania do naszego domu?
Kompletny system
gwarancją trwałości
Producenci oferują najczęściej kompletne systemy orynnowania, w skład których
wchodzą wszystkie elementy potrzebne do
wykonania odwodnienia dachu: rynny, rury
spustowe, łączniki, kształtki i elementy mocujące. Uzupełnia je zestaw dodatkowych
akcesoriów, które można dopasować w zależności od potrzeb użytkownika. Kompletne
systemy rynnowe wytwarzane przez jednego producenta gwarantują odpowiednią jakość materiału, trwałość, jednolity kolor oraz
kompatybilność poszczególnych elementów.
Warto o tym pamiętać i korzystać z oferty renomowanych firm, od lat specjalizujących
się w ich produkcji. Dzięki temu możemy
być pewni, że nasze rynny przetrwają wiele lat i będą dobrze spełniały swoje zadania.
Renomowani producenci systemów rynnowych oferują również doradztwo techniczno-projektowe. Na podstawie dostarczonego
projektu domu specjaliści mogą zaprojektować odpowiedni system rynnowy. Mając taki
projekt, inwestor będzie wiedział, ile i jakie
elementy należy kupić.
Jaki materiał jest najlepszy
Kupując system rynnowy, warto zwrócić
uwagę na materiał, z którego jest on wykonany. Od materiału m.in. zależy trwałość i sposób jego eksploatacji.
Rynny metalowe (miedziane, z tytancynku, stali ocynkowanej i aluminium) są
odporne na warunki atmosferyczne, agresywne środowisko i nie wymagają konserwacji. Różnią się natomiast między sobą
trwałością, łatwością montażu, wytrzymałością na duże obciążenia, odpornością na
korozję i działanie promieni UV. Rynny miedziane są bardzo trwałe i estetyczne, wykonane ze stopu miedzi, który pod wpływem
40
warunków atmosferycznych pokrywa się
patyną. Patynowanie przedłuża żywotność
rynny do 150–300 lat. Orynnowanie z miedzi
najlepiej montować na dachach pokrytych
blachą miedzianą lub dachówką ceramiczną.
Rynny wykonane z tytan-cynku są również
bardzo trwałe i efektowne, nie wymagają
żadnego zabezpieczenia ani konserwacji,
z biegiem lat pokrywają się szlachetną patyną (mogą być też patynowane fabrycznie).
Bardzo popularnym materiałem do produkcji rynien metalowych jest blacha stalowa
ocynkowana powlekana poliestrem, plastisolem lub puralem. Rynny z tego materiału
oferowane są w wielu kolorach, np.: białym,
brązowym, czarnym, ceglastym i szarym.
ekspert radzi
Pamiętajmy o przeglądzie orynnowania
Wraz z nadejściem wiosny należy przeprowadzić generalny przegląd dachu i sprawdzić,
czy nie doszło do jakichś uszkodzeń. Należy
także starannie przejrzeć orynnowanie i usunąć
znajdujący się tam piach, liście lub gałęzie,
aby nie blokowały przepływu wody. Liście i igły
opadające z drzew stwarzają duże zagrożenie,
ponieważ mogą zatkać rynny i rury spustowe,
powodując tym samym niedrożność systemu.
Takie zanieczyszczenia mogą uniemożliwić
prawidłowe odprowadzanie wody z połaci. A to
z kolei skutkuje zawilgoceniem ścian, w wyniku
czego tworzą się grzyby, niszczy się konstrukcja
murów, które tracą swoje właściwości termoizolacyjne. Źle oczyszczone rynny to częsty powód
trwałych uszkodzeń elementów orynnowania,
a nawet naruszenia konstrukcji dachowej w okapie. To samo dotyczy innych zagłębień w dachu:
koszy lub rynien odwadniających okna dachowe.
Jeżeli dojdzie do nadmiernego zgromadzenia
deszczówki, woda może wylać się poza boczne
krawędzie kosza i dostać się na folię wstępnego
krycia. A wówczas wystarczy małe uszkodzenie
folii i dach będzie przeciekał. Dlatego, aby dach
długo nam służył i był w nienagannym stanie,
pamiętajmy o regularnych przeglądach, konserwacji i naprawie.
Producenci oferują również rynny aluminiowe, dostępne w wielu kolorach, np.: miedzianym, czerwonym i szarym.
Systemy rynnowe wykonuje się też z PVC
– wysokoudarowego (odpornego na uderzenia) nieplastyfikowanego, barwionego
w masie polichlorku winylu. Nie wymagają
konserwacji, są odporne na działanie czynników chemicznych, promieni ultrafioletowych, łatwe w montażu i lekkie. Ich zaletą
jest stosunkowo niska cena, a wadą – duża
rozszerzalność termiczna. Jednak nowoczesne i markowe produkty są tak zaprojektowane, że po zamontowaniu mogą się w razie
konieczności rozszerzać i kurczyć, bez wpływu na szczelność całego systemu, ponieważ
zastosowane do łączenia elementów wysokiej
jakości uszczelki są niewrażliwe na zmiany
temperatury i wilgoć. Producenci oferują systemy rynnowe z PVC w bogatej palecie kolorów, wśród których są na przykład: biały,
brązowy, czarny, zielony, szary czy niebieski.
Wielkość rynien
ma znaczenie
Dobór wielkości rynien i średnicy rur
spustowych zależy od powierzchni, z jakiej
trzeba odprowadzić wodę deszczową. Rury
spustowe produkuje się w trzech rodzajach:
o przekroju okrągłym, kwadratowym i prostokątnym. Rynny mają też różne przekroje, np.: półokrągłe, trapezowe, kwadratowe.
Kształt rur spustowych należy dopasować do
kształtu rynny. Krawędzie rynien mogą być
proste lub wywinięte (o zwiększonej sztywności). Najpopularniejsze są rynny półokrągłe, zapewniają one bowiem dobry odpływ
wody z dachu. Rynna półokrągła jest też
bardzo odporna na obciążenia mechaniczne. Rynny półokrągłe mają różne średnice
– od 70 do 250 mm. W budownictwie jednorodzinnym najczęściej stosowane są rynny
o średnicy 125 mm i średnicach rury spustowej od 80 do 90 mm. Zbyt duże rynny na
małym dachu mogą go przytłaczać i sprawiać
wrażenie zbyt ciężkich. Jeśli natomiast rynny będą miały za małą średnicę, to w czasie ulewnego deszczu woda będzie się przez
nie przelewać. Średnicę rynien oraz liczbę
i umiejscowienie rur spustowych powinien
określić architekt w projekcie domu lub doradca techniczny firmy, której produkt zamierzamy kupić.
Rynny i rury spustowe oferowane są
w różnych długościach: wykonane z PVC
i aluminium – od 1 do 6 m, miedziane i stalowe mogą być dłuższe – do 12 m. Rury spustowe mają zazwyczaj 3 m długości.
nr 2/2013
ekspert radzi
SYSTEM RUUKKI 150/100
Materiał: blacha stalowa grubości 0,6 mm, obustronnie powlekana powłoką Pural; Kształt: półokrągły;
Wymiary rynien (średnica/długość): 150/2000 lub
4000 mm; Wymiary rur spustowych (średnica/długość): 100/1000, 2500 lub 4000 mm; Sposób łączenia: łącznik z uszczelką; Kolory: ciemnoczerwony,
biały, grafitowy, ciemnozielony, ciemnobrązowy,
czarny, ceglasty, czekoladowobrązowy; Gwarancja:
20 lat. Cena brutto: cennik na stronie www.ruukkidachy.pl
SYSTEM RUUKKI 125/87
RUUKKI POLSKA SP. Z O.O.
ul. Jaktorowska 13, 96-300 Żyrardów
tel. 46 85 81 600, fax 46 85 81 609, www.ruukkidachy.pl
S YS TE MÓ W
GALECO LUXOCYNK
Materiał: stal ocynkowana powleczona powłoką
organiczną; Kształt (rynna/rura spustowa): rynna
półokrągła (głęboka), rura spustowa okrągła; Wymiary rynien (średnica/długość): 135/3000, 150/4000
mm; Wymiary rur spustowych (średnica/długość):
100/1000, 100/3000, 120/4000 mm; Sposób łączenia: zatrzask klamrowy z uszczelką gumową; Kolory:
srebrny; Gwarancja: 10 lat. Cena brutto: od 44,65 zł
GALECO SP. Z O.O.
Przy wyborze systemu rynnowego warto
wziąć pod uwagę nie tylko kolor i materiał,
z jakiego jest wykonany, ale również jego
wydajność. Aby spośród dostępnych na rynku
systemów rynnowych dobrać właściwe
orynnowanie, należy prawidłowo obliczyć
efektywną powierzchnię dachu. Niezależnie
od tego, czy jest to budynek przemysłowy,
wielorodzinny, dom jednorodzinny, altana
czy garaż, należy zastosować właściwy wzór
obliczeniowy. Najpierw trzeba zmierzyć
wysokość dachu od podstawy do jego
zwieńczenia – tzw. wielkość C. Następnie
w poziomie zmierzyć odległość od miejsca
szczytu dachu do jego zakończenia
– tzw. wielkość B. Zmierzona powinna być
również długość dachu, czyli długość rynny,
jaką trzeba będzie na nim zastosować.
Do obliczenia efektywnej powierzchni
dachu wystarczy zastosować prosty wzór:
powierzchnia dachu w m2 = (C/2 + B)
× długość dachu. Otrzymany z obliczeń wynik
pozwoli dobrać odpowiedni rozmiar rynien,
niezbędny do właściwego i przede wszystkim
efektywnego odprowadzania wody
deszczowej.
R YN N OW YC H
GALECO PVC
GALECO STAL
Materiał: PVC – materiał lekki, całkowicie odporny
na korozję; Kształt (rynna/rura spustowa): rynna
półokrągła (głęboka), rura spustowa okrągła; Wymiary rynien (średnica/długość): 90/2000, 110/4000,
130/4000, 150/4000, 180/4000 mm; Wymiary rur
spustowych (średnica/długość): 50/2000, 80/4000,
100/4000, 125/4000 mm; Sposób łączenia: zatrzask
z uszczelką gumową, odpływ bezuszczelkowy; Kolory: miedziany, ciemnobrązowy, biały, jasnopopielaty,
ciemnoczerwony, grafitowy, czekoladowy brąz, czarny; Gwarancja: 15 lat. Cena brutto: od 17,10 zł
Materiał: blacha stalowa powlekana powłoką organiczną; Kształt (rynna/rura spustowa): rynna półokrągła (głęboka), rura spustowa okrągła; Wymiary
rynien (średnica/długość): 120/3000, 135/3000,
135/4000, 150/4000 mm; Wymiary rur spustowych
(średnica/długość): 90/1000, 90/3000, 100/1000,
100/3000, 120/4000 mm; Sposób łączenia: zatrzask
klamrowy z uszczelką gumową; Kolory: ceglasty,
ciemnobrązowy, czekoladowy brąz, miedziany, biały,
czarny, ciemnoczerwony, grafitowy, ciemnozielony;
Gwarancja: 35 lat. Cena brutto: od 53,69 zł
ul. Uśmiechu 1, 32-083 Balice, tel. 12 258 32 00, infolinia 801 623 626 (koszt jak za połączenia lokalne)
nr 2/2013
reklama
P RZEGL ĄD
reklama
Materiał: blacha stalowa grubości 0,6 mm, obustronnie powlekana powłoką Pural; Kształt: półokrągły;
Wymiary rynien (średnica/długość): 125/2000 lub
4000 mm; Wymiary rur spustowych (średnica/długość): 87/1000, 2500 lub 4000 mm; Sposób łączenia:
łącznik z uszczelką; Kolory: ciemnoczerwony, biały,
grafitowy, ciemnozielony, ciemnobrązowy, czarny,
ceglasty, czekoladowobrązowy; Gwarancja: 20 lat.
Cena brutto: cennik na stronie www.ruukkidachy.pl
BUDOWA
Jak obliczyć
ilość rynien i rur spustowych?
41
INSTALACJE
Fot. UST-M
Waldemar Joniec
ODKURZACZE
CENTRALNE
CO WARTO O NICH WIEDZIEĆ?
Sprzątanie odkurzaczem centralnym jest skuteczniejsze niż przy użyciu
systemów przenośnych, gdyż jednostka centralna wytwarza większe podciśnienie i przepływ powietrza, a kurz zostaje wydalony bezpowrotnie.
Jak to działa?
Odkurzacz centralny składa się z jednostki centralnej wytwarzającej podciśnienie oraz sieci przewodów z zamontowanymi gniazdami ssawnymi, do których podpina się węże z końcówkami. Sprzątanie odkurzaczem centralnym jest podobne do sprzątania tradycyjnym odkurzaczem przenośnym,
z tą jednak różnicą, że w odkurzaczu centralnym używamy tylko węża ssącego, który zamiast do odkurzacza wkłada się do gniazda
w ścianie. Stamtąd zassane powietrze wraz
z kurzem przepływa przewodami ukrytymi
w ścianach do jednostki centralnej.
Jednostkę centralną montuje się w garażu, kotłowni lub pomieszczeniu gospodarczym. Oczyszcza ona zassane powietrze,
a następnie wydmuchuje je na zewnątrz
domu. Kurz wchłonięty do instalacji nigdy nie wraca do pomieszczenia, jak ma to
miejsce w przypadku tradycyjnych odkurzaczy, w których zastosowanie nawet najlepszych filtrów nie chroni przed przedostawaniem się drobin kurzu z powrotem do pomieszczenia.
Użycie centralnego odkurzacza wymaga tylko włożenia giętkiej rury do gniazdka w ścianie i już można sprzątać. Nie trzeba podłączać urządzenia do prądu czy prze-
42
nosić odkurzacza z pokoju do pokoju. Odkurzacze centralne mają też wiele dodatkowych
udogodnień, jak np. automatyczne szufelki,
instalowane na poziomie podłogi w kuchni
lub przedsionku, które umożliwiają podmiatanie zwykłą miotłą kurzu i piasku, bez konieczności sięgania po standardową szufelkę
lub zestaw do sprzątania.
Jak działa
jednostka centralna?
Sercem instalacji jest jednostka centralna.
Wytwarza ona podciśnienie i zasysa powietrze z instalacji, oczyszcza je i wydmuchuje
na zewnątrz domu. Jednostki centralne różnią się między sobą wielkością, mocą, rozwiązaniami konstrukcyjnymi, metodą filtracji powietrza, okresem gwarancji oraz ceną.
Możemy wybierać spośród różnych rodzajów
jednostek centralnych i stosowanych w nich
silnikach oraz rodzajach separacji.
W domach jednorodzinnych zalecane są
jednostki centralne z silnikami komutatorowymi. Producenci oferują różne rozwiązania
chłodzenia silników. Tańsze jednostki mają
silniki przelotowe, jak tradycyjne odkurzacze, w których zasysane powietrze po przejściu przez worek na kurz i filtry przechodzi
przez silnik i chłodzi go. Wymaga to jednak
zastosowania dobrych filtrów oraz systematycznego ich czyszczenia i nie daje wysokiego podciśnienia w instalacji.
Innym rozwiązaniem są silniki chłodzone powietrzem z otoczenia, a powietrze zasysane przez turbinę z instalacji jest odseparowane od silnika. To rozwiązanie zapewnia
większe podciśnienie w instalacji i dłuższą
żywotność urządzenia oraz umożliwia zastosowanie separatorów cyklonicznych.
Dobierając jednostkę centralną, możemy
wybrać urządzenie kompaktowe albo odkurzacz o budowie modułowej, tzw. split. Od-
ekspert radzi
Gdzie rozmieścić gniazda ssawne?
Rozmieszczenie gniazd ssawnych decyduje
o komforcie korzystania z odkurzacza
centralnego. Muszą być one rozplanowane tak,
aby podczas sprzątania można było wygodnie
dotrzeć z wężem do każdego miejsca w budynku
i sprawnie ominąć meble. Lokalizacja gniazd
powinna zapewnić też odkurzanie zasłon
i firanek oraz narożników ścian i sufitów.
W domach jednorodzinnych najlepiej sprawdza
się wąż długości 7–9 m i do jego zasięgu
dobiera się ilość i lokalizację gniazd ssawnych.
Po rozplanowaniu gniazd należy zlokalizować
automatyczne szufelki. Standardowo montuje się
je tam, gdzie nanosi się najwięcej piasku i kurzu
oraz w pomieszczeniach, w których powstaje
najwięcej śmieci, tj. w przedsionkach i w kuchni.
Warto też wykonać takie gniazdo w garażu,
w pobliżu bramy wjazdowej, aby móc odkurzać
wnętrze samochodu znajdującego się przed
garażem.
nr 2/2013
AQUA MATIC - WET & DRY
Bezobsługowy z automatycznym
spłukiwaniem zanieczyszczeń.
IZZY 300
Bezkompromisowe rozwiązanie
dla średnich domów.
IZZY 400
Solidny i mocny, wysoka
jakość w rozsądnej cenie.
więcej na: www.ecomax.info.pl
Izzy 250 to idealna jednostka centralna o bardzo dobrej mocy
ssącej 560 Air Watt przeznaczona do małych domów. Odkurzacz wyposażony jest w niezawodny 2-stopniowy silnik Domel o mocy 1350 W, jednostka pozwala na obsługę instalacji
do 25 metrów do najdalej położonego punktu ssącego. Izzy
250 z filtracją cykloniczną przeznaczony jest do odkurzania
na sucho. Zabezpieczenie przeciążeniowe jednostki w postaci
bezpiecznika termicznego na obudowie odkurzacza. Cena
jednostki: 1700,00 zł
reklama
ECOMAX
44
ekspert radzi
Gdzie umieścić jednostkę centralną?
Można ją umieścić w garażu, piwnicy lub
pomieszczeniu gospodarczym. Powinna się
ona znajdować w miejscu suchym i dostępnym,
lecz oddalonym od pomieszczeń mieszkalnych.
Najlepiej umieścić ją na ścianie takiego
pomieszczenia, aby wygodne było opróżnianie
pojemnika na kurz. Przy lokalizacji jednostki
centralnej należy wziąć też pod uwagę
rozplanowanie instalacji wewnątrz budynku
oraz możliwość wyprowadzenia przewodu
wydechowego na zewnątrz. Powinien on
wychodzić z dala od okien, zwłaszcza sąsiada,
i na boczną elewację budynku – nie wyżej niż
30 cm nad powierzchnią terenu.
sprzątania. Wydajność powinna być dobrana
tak, aby zapewnić optymalne podciśnienie
dla gniazda położonego najmniej korzystnie,
czyli najdalej. Obliczenia hydrauliczne prowadzi się w sposób uproszczony, przy założeniu, że w instalacji będzie w danej chwili wykorzystywane tylko jedno gniazdo.
W domach jednorodzinnych nie ma potrzeby uwzględniania trójników i różnych
średnic przewodów. Sumuje się odcinki proste, a opory miejscowe w kształtkach zamienia na liniowe, np. kolano zmieniające kierunek przepływu o 45° zastępuje się odcinkiem prostym długości 1,5 m. Do tych wartości dodaje się długość przewodu wylotowego. Należy pamiętać, że obliczenia te wykonuje się tylko dla najmniej korzystnie położonego gniazda, a nie dla całej instalacji.
Zsumowanie długości całej instalacji spowoduje wybór zbyt dużej jednostki centralnej. Dokładne wytyczne do obliczeń oferują sprzedawcy.
Metody separacji
zanieczyszczeń
ASPILUSA IZZY 250
ul. Jackowskiego 4
89-100 Nakło nad Notecią
www.ecomax.info.pl
Fot. UST-M
Jednostki centralne różnią się też metodami separacji zanieczyszczeń. Najprostsze
rozwiązania bazują na technologiach stosowanych w zwykłych odkurzaczach przenośnych. Jedna z nich polega na wykorzystaniu separatorów workowych – jednorazowych worków papierowych lub worków
z tkaniny do wielokrotnego użytku. Stosuje się też tzw. worek odwrócony, nazywa-
ny również workiem samoczyszczącym. Po
włączeniu odkurzacza worek ten jest zasysany w górę w stronę wirnika, co powoduje jego odwrócenie na lewą stronę i w tej pozycji pracuje on jak zwykły filtr workowy.
W dnie worka są zaszyte ciężarki, które – po
wyłączeniu odkurzacza – powodują opadanie
worka i jednocześnie jego odwrócenie, a tym
samym opadnięcie na dno zbiornika cięższych śmieci. Drobny kurz i włochate zanieczyszczenia pozostają jednak na worku.
Odkurzacze z workami i silnikami przelotowymi nie osiągają takiej siły ssącej, jak odkurzacze z typową separacją cykloniczną, która jest najskuteczniejszą i najczęściej stosowaną metodą separacji w odkurzaczach centralnych renomowanych producentów. W tym
rozwiązaniu oddzielone są od siebie obiegi
powietrza do chłodzenia silnika i powietrza
z instalacji odkurzacza. W separatorach cyklonicznych do oczyszczania powietrza z kurzu wykorzystywana jest siła odśrodkowa wytwarzana przez wirnik. Kurz i śmieci są cięższe od powietrza i w wyniku wytworzonego w separatorze ruchu wirowego są odseparowywane i stopniowo opadają na dno zbiornika, a powietrze, po przejściu przez filtr, wy-
AEG Electrolux – 125 lat tradycji
Odkurzacze centralne AEG to najwyższa europejska jakość
wykonania połączona z ponadczasowym wzornictwem. Moc
silnika i wydajność filtracji gwarantuje 100% skuteczności
sprzątania. Odkurzacze AEG w połączeniu z unikalnym zestawem do sprzątania OXYGEN pozwalają na zdalne sterowanie
mocą silnika, a duży elektroniczny wyświetlacz w jednostce
centralnej informuje o parametrach pracy urządzenia, tak aby
odkurzacz zawsze był gotowy do pracy z największą wydajnością. Cena: 1700 zł
SANTECH
bezpł. infolinia 0 800 266 009
www.aeg.odkurzaczecentralne.pl
reklama
INSTALACJE
kurzacze o budowie kompaktowej wykorzystują różne metody separacji zanieczyszczeń,
w tym najskuteczniejszą – cykloniczną.
W odkurzaczach o konstrukcji modułowej stosuje się przeważnie separatory cykloniczne, a rozdzielna konstrukcja pozwala na
wygospodarowanie dodatkowego miejsca na
filtr włosów, który sprawdza się zwłaszcza
w domach, w których są zwierzęta. W odkurzaczach typu split silnik i separator wraz ze
zbiornikiem są w oddzielnych obudowach.
Oddzielenie separatora zanieczyszczeń od silnika pozostawia więcej swobody przy wyborze lokalizacji jednostki centralnej. W dowolnie wybranym miejscu w budynku można umiejscowić zbiornik na kurz, bez obawy
o hałas generowany przez silnik. W tym rozwiązaniu nie ma też obaw o opory hydrauliczne stawiane przez przewód wydechowy, gdyż
bezobsługowy silnik jest niewielki i łatwy
w instalacji nawet w pomieszczeniach trudno
dostępnych. Można go więc zamontować tuż
przed wyrzutnią powietrza. Ten typ separacji
charakteryzuje największa wydajność.
Przed wyborem wydajności jednostki
centralnej należy obliczyć maksymalną długość przewodu ssawnego i powierzchnię do
nr 2/2013
warto wiedzieć
dalane jest na zewnątrz. Na dnie zbiornika
cyklonu umieszcza się worki papierowe, do
których opadają zanieczyszczenia. W odkurzaczach z separacją cykloniczną montowane są niekiedy worki odwrócone, ale, niestety,
w efekcie użytkownik musi zmagać się z koniecznością ręcznego czyszczenia.
Jak wykonać instalację?
Kiedy mamy już miejsce na lokalizację
jednostki centralnej i rozmieszczone zostały gniazda, można przystąpić do rozplanowania sieci przewodów. Tu obowiązuje pro-
wodu osłonowego odpornego na niskie temperatury i odkształcenia pod wpływem nacisku gruntu.
Instalacje wykonuje się z rur i kształtek
z PVC o gładkiej powierzchni wewnętrznej.
Przeważnie stosuje się połączenia klejone,
gdyż zapewniają one dobrą szczelność. Ważne są średnice rur i kształtek – nie mogą być
za małe. Optymalne to około 2 cale, czyli nieco ponad 5 cm.
Po ułożeniu instalacji ssawnej, należy ułożyć przewody elektryczne pomiędzy
jednostką centralną a gniazdami ssawnymi
i szufelkami. Przewody te będą przesyłać sygnał włączający jednostkę centralną po włożeniu węża do gniazda ssawnego. Należy je
prowadzić wzdłuż rur i stosować przekroje adekwatne do napięcia, np. dla 24 V zaleca się przewód o przekroju min. 0,75 mm2.
Optymalnym rozwiązaniem jest przeprowadzenie oddzielnego przewodu elektrycznego
do każdego gniazda i szufelki.
INSTALACJE
W jednostce centralnej znajduje się pojemnik
na kurz, który należy systematycznie opróżniać.
Wymieniać należy też filtry – zgodnie
z zaleceniami producenta. W niektórych
folderach producentów zdarzają się porady, że
separatory wystarczy oczyścić raz na pół roku.
Jednak ze względów higienicznych powinno
się to robić nie rzadziej niż raz na trzy miesiące
i to niezależnie od tego, czy pojemnik jest
całkowicie wypełniony, czy nie. Odkurzacze
z filtrami workowymi należy oczyszczać częściej.
Systematyczne czyszczenie zapewni nie tylko
wydajną pracę systemu, ale zapobiegnie również
ewentualnemu namnażaniu się roztoczy i bakterii
oraz pleśni w separatorze.
sta zasada – im mniej kształtek, a więcej odcinków prostych, tym lepiej. Przy prowadzeniu przewodów należy unikać oporów hydraulicznych, gdyż powietrze w takiej instalacji jest zasysane z prędkością dochodzącą
do 100 km/h i każda zmiana kierunku rur
ma wpływ na jego prędkość i moc ssania.
Druga zasada to unikanie spadków grawitacyjnych przy łączeniu odcinków przewodów.
Trzecia to unikanie krzyżowania instalacji
centralnego odkurzacza z innymi instalacjami, np. z instalacją centralnego ogrzewania,
elektryczną, a zwłaszcza ogrzewania podłogowego (należy zachować minimalną odległość 50 cm od instalacji ogrzewania podłogowego). Jeśli to możliwe, to przewody należy prowadzić w wylewce podłogi i w pionowych bruzdach w ścianach lub w szachtach
instalacyjnych. Jeśli jednostka centralna będzie znajdowała się w garażu lub budynku
gospodarczym wolno stojącym, to przejście
pomiędzy budynkami najlepiej zrobić w osłonie z przewodu o większej średnicy, wykonanego z innego tworzywa niż PVC, ponieważ jest ono bardzo kruche w temperaturach poniżej 0°C. Kiedy zachodzi konieczność wykonania przejścia pomiędzy budynkami pod ziemią, również należy użyć prze-
Więcej informacji na temat
odkurzaczy centralnych
znajdziesz na:
promocja
• nowości produktowe
• rynkowe przeglądy produktów
• porady ekspertów z różnych dziedzin
• aktualności prawne
• artykuły merytoryczne na temat budowy, remontu
i wyposażenia domu oraz jego otoczenia
• inspirujące galerie zdjęć
• galerie użytkowników
• najnowsze wydania „Eksperta Budowlanego”
do bezpłatnego pobrania w wygodnym formacie PDF
• katalog ﬁrm
• forum użytkowników
nr 2/2013
45
INSTALACJE
Jacek Kowalski
Ogrzewanie płaszczyznowe
swoją popularność zawdzięcza
m.in. możliwości zasilania go
nowoczesnymi, wysokosprawnymi
urządzeniami, jak pompy
ciepła i kotły kondensacyjne,
a nawet kolektory słoneczne.
Duża powierzchnia oddawania
ciepła do pomieszczenia pozwala
bowiem na zasilanie instalacji
czynnikami o niższej temperaturze
od tradycyjnych systemów c.o.
Ponadto oszczędności w wydatkach
na ogrzewanie można uzyskać także
dzięki temu, że w pomieszczeniach
z ogrzewaniem płaszczyznowym
osiąga się wrażenie komfortu
cieplnego przy temperaturze
niższej o 2°C, a to z kolei wpływa
na mniejsze straty ciepła przez
przegrody i wentylację.
PRZEGL ĄD OGRZEWANIA
PODŁOGOWEGO > str. 50
Fot. Raychem
OGRZEWANIE
PODŁOGOWE
JAK UNIKNĄĆ BŁĘDÓW W PROJEKTOWANIU I WYKONAWSTWIE?
W
zrost popularności stosowania
ogrzewania płaszczyznowego
(tak powinno się ono nazywać,
ponieważ coraz częściej rurki lub przewody układane są w przegrodach pionowych,
czyli nie tylko w podłodze) nie powoduje, że
wiedza na temat jego projektowania (zwykle robi się je bez projektu), wykonawstwa
i późniejszej eksploatacji jest większa. Czasami odnoszę wrażenie, że wraz ze zwiększeniem się liczby takich instalacji, liczba
błędów, o których słychać, stale rośnie. Co
jest tego przyczyną? Myślę, że przede wszystkim przekonanie, iż takie ogrzewanie można bardzo łatwo wykonać i dlatego zabierają
się za to osoby nieposiadające nawet podstawowej wiedzy o wymianie ciepła i zasadach
jego transportowania. Już na etapie przyjmowania mocy ogrzewania płaszczyznowego popełniane są podstawowe błędy, których
późniejsze usunięcie nie jest możliwe bez poważnych robót budowlanych.
Nieprawidłowy dobór
mocy urządzenia
Popełniane błędy można pogrupować,
więc zacznijmy od wspomnianych już założeń początkowych, czyli doboru mocy urządzeń grzejnych. Osoby decydujące się na
46
ogrzewanie podłogowe elektryczne bardzo
często popełniają błąd przy przyjmowaniu
mocy takiego ogrzewania. Zapominają, że
straty ciepła w pomieszczeniu nie zależą od
jego pochodzenia – z energii elektrycznej czy
innego źródła. Straty ciepła, a przez to potrzebną moc ogrzewania, należy policzyć i nie
przyjmować wielkości ustalanych wskaźnikowo przez sprzedawcę systemu. W ogrzewaniu podłogowym wodnym błędy te zdarzają się rzadziej, bo najczęściej ogrzewanie
połączone jest z ogrzewaniem grzejnikowym
i taka instalacja powinna być dokładnie policzona, co na szczęście dzieje się coraz częściej. Jak bardzo można się pomylić, przyjmując dane według informacji niektórych producentów, obrazuje poniższy przykład.
Aby ustalić potrzebną wielkość grzejników, możemy posłużyć się informacjami
wynikającymi z wcześniej sporządzonych
projektów. Informacje te dotyczą potrzebnej mocy grzejnej odniesionej do 1 m2 powierzchni domu. Podane wielkości są tylko
orientacyjne, bo już wykonanie izolacji cieplnej (styropian lub wełna mineralna grubości
40 mm) może bardzo obniżyć zapotrzebowanie na ciepło. Te orientacyjne dane, zaczerpnięte z przykładów podawanych w literaturze fachowej, to:

stare budynki, bez izolacji termicznej, z pustką powietrzną w ścianach zewnętrznych, z tzw. oknami zespolonymi
– moc potrzebna to 130–150 W/m2
budynki jak opisane wyżej, ale z nowymi
oknami – to około 100–130 W/m2
ściany zewnętrzne z cegły z izolacją cieplną 40–60 mm – to 80–100 W/m2
ściany z cegły dziurawki (pustak Max)
i 80–100 mm izolacji – to 60–80 W/m2.
Fot. Kisan
W ogrzewaniu podłogowym ciepło rozchodzi się
z dużej powierzchni, dzięki czemu w pomieszczeniu można obniżyć temperaturę nawet o 2ºC, nie
zmieniając jednocześnie komfortu cieplnego
nr 2/2013
Elektryczne maty grzejne dostarczane są w gotowych zestawach o określonej mocy całkowitej
i długości. Każdy komplet zawiera matę o odpowiedniej powierzchni, rurkę peszla oraz puszkę
podtynkową
z niepotrzebnie większą długością rur, ale
także z przepływem i temperaturą (wychłodzeniem) wody grzejnej. Zbyt duża moc pętli
grzejnej (ogrzewanie takie najczęściej składa
się nie z jednej, a z paru pętli) powoduje, że
podłączone do pętli termostaty blokują przepływ wody w innych pętlach. Skutek? Ogrzewanie podłogowe pracuje tylko w części pomieszczenia i rozkład temperatur jest w nim
nieprawidłowy. Sądząc po liczbie pytań, ja-
INSTALACJE
Fot. Luxbud
a dla innych pomieszczeń, takich jak salon czy
korytarz, podawane jest 80–120 W/m2. Proszę
porównać te wielkości z podanymi wyżej, sądzę, że jest się nad czym zastanowić.
Gdy przy zastosowaniu przewodów lub
mat grzejnych przyjmie się zbyt dużą moc
ogrzewania, skutkuje to tym, że więcej przewodu niż potrzeba zostanie zamontowane
w podłodze. W przypadku wodnego ogrzewania podłogowego wiąże się to nie tylko
Fot. Elektra
Elektryczne maty grzejne można stosować zarówno jako ogrzewanie uzupełniające, dające tzw. efekt
ciepłej podłogi, jak i podstawowy system grzejny
w pomieszczeniu
A co sugerują niektórzy producenci przewodów grzejnych? Dla łazienki (pomieszczenia wewnętrznego) proponuje się 60–80 W/m2,
Fot. Roth
Wodne niskotemperaturowe systemy ogrzewania podłogowego z trwałych i szczelnych przewodów
wielowarstwowych dają gwarancję trwałości instalacji
reklama
nr 2/2013
47
INSTALACJE
kie otrzymuję w tej sprawie, przypadki takie
są częste, bo zrozpaczeni użytkownicy pytają, dlaczego tylko część podłogi jest ciepła i co
zrobić, aby to zmienić.
Regulacja przepływów
Innym bardzo poważnym błędem, który można spotkać w wykonanych już instalacjach centralnego ogrzewania z ogrzewaniem podłogowym pełnym lub częściowym, jest nieprawidłowe wyregulowanie
przepływów (dotyczy to wyłącznie ogrzewania wodnego).
Każda instalacja wodna c.o. powinna
być uprzednio obliczona i na tej podstawie
wszystkie elementy grzejne (grzejniki, pętle grzejne ogrzewania podłogowego) powinny być tak ustawione (nastawy wstępne), aby otrzymywały tylko tyle wody, ile
wynika z bilansu cieplnego takiego elementu, czyli przepływu i wychłodzenia wody.
Na co możemy trafić w instalacjach wykonanych bez projektu? W znanych mi instalacjach łączono ze sobą ogrzewanie podłogowe z grzejnikami bez udziału mieszacza.
Włączenie ogrzewania podłogowego do in-
Fot. Raychem
Do budowy instalacji ogrzewania podłogowego
stosuje się również elektryczne przewody grzejne,
które ze względu na niewielką grubość polecane są
szczególnie przy renowacji pomieszczeń. Można je
układać bezpośrednio w warstwie kleju pod płytki
48
ści 20 m. Jeżeli grzejnik znajdujący się bardzo blisko pompy obiegowej nie będzie miał
możliwości wstępnego przydławienia, przepuści więcej wody, niż powinien. Mniejsze
niż założone wychłodzenie wody w grzejniku powoduje, że średnia temperatura grzejnika będzie wyższa, zwiększając w ten sposób jego moc cieplną. W takiej sytuacji, jeżeli na końcu instalacji mamy grzejnik (odbiornik) o dużej mocy, nie otrzyma on potrzebnej mu ilości wody, co skutkuje niedogrzaniem pomieszczenia.
Ogrzewanie podłogowe nie powinno mieć
temperatury wyższej niż 52°C (ja jestem zwolennikiem „starej szkoły”, która przyjmuje
42°C jako temperaturę maksymalną). Jeżeli instalacja jest zaprojektowana na parametry 70/55/20°C, to przy temperaturze na zewnątrz –20°C na zasileniu powinniśmy mieć
+70°C. Jak zabezpieczyć ogrzewanie podłogowe przed taką temperaturą? Wzrost temperatury ponad dopuszczalną może spowodować pękanie podłogi.
Fot. Kan
Rury wodnego ogrzewania podłogowego mogą
być mocowane na różne sposoby, m.in.: a – wciska się je w specjalnie wyprofilowane płyty
izolacyjne pokryte warstwą trwałego tworzywa;
b – mocuje się je w metalowych profilach radiatorowych, umieszczanych na specjalnie wyprofilowanych płytach izolacyjnych EPS
stalacji wykonywano jako włączenie bezpośrednio do powrotu (aby obniżyć temperaturę zasilania rur grzejnych), kolektory pętli grzejnych łączono bezpośrednio z kotłem,
a także za pomocą specjalnych układów, pozwalających na łączenie ogrzewania podłogowego bez mieszacza (takiego połączenia
nie można traktować jako błędu, jeżeli w obliczeniach hydraulicznych całej instalacji zostało to uwzględnione).
Ogrzewanie podłogowe wodne to jedna
lub więcej pętli grzejnych połączonych z instalacją przez rozdzielacz zasilający i powrotny. Jeżeli na każdej pętli umieszczono elementy regulacyjne pozwalające na dławienie przepływu, to później można je wykorzystać przy próbach wyregulowania całej instalacji; jeżeli nie – sprawa bardzo się komplikuje. Każdy element grzejny umieszczony w instalacji ma swój optymalny opór przepływu
(strata ciśnienia potrzebna na dostarczenie
określonej ilości wody, a szybkość przepływu wody zapewnia założone jej wychłodzenie) i powinien być w obliczeniach uwzględniony. Grzejnik ma inny opór niż pętla grzejna. Także pętla grzejna o długości np. 150 m
ma ten opór dużo większy niż pętla długo-
Błędy wykonawcze
Przy instalacji ogrzewania podłogowego
możliwe są najrozmaitsze błędy wykonawcze
związane z podłożem (nieprawidłowa izolacja), dylatacjami, rodzajem przykrycia (jastrych) i podłogą.
Podłoże – za cienka izolacja lub zastosowanie styropianu o zbyt małej wytrzymałości. Wynik? Zbyt duże straty ciepła „w dół”.
Zbyt miękki styropian to groźba zapadania
się podłogi.
Dylatacje – nieprawidłowo wykonana
dylatacja brzegowa. Górna krawędź taśmy
brzegowej musi sięgać ponad poziom wykończonej podłogi. Taśmy nie może zabraknąć nawet na minimalnym odcinku obwodu pomieszczenia. Nie może być ona naciągnięta w miejscach wypukłych narożników,
bo na pewno pęknie podczas wylewania jastrychu. Dylatacje między płytami grzewczymi to konieczność podziału powierzchni
dużych i pomieszczeń o skomplikowanych
kształtach na mniejsze pola. Brak dylatacji
lub wykonanie jej tylko w warstwie posadzki oznacza nieuniknione rysy, które po prostu zniszczą podłogę.
Podłoga – w zależności od rodzaju podłogi błędy mogą polegać na zbyt małych fugach (duże płyty terakoty zachowują się inaczej niż małe), niewłaściwych fugach (nieodpornych na zmiany temperatury) lub wykonaniu podłogi z paneli albo desek, których
producenci nie dopuszczają do układania na
ogrzewaniu podłogowym.
nr 2/2013
PROGRAM DOM
KLUCZ DO UDANYCH ZAKUPÓW
Wyjątkowe oferty, rabaty, przywileje,
wydarzenia specjalne. Zapytaj doradcy!
www.leroymerlin.pl
PRZEWÓD GRZEJNY
ELEKTRA DM/ULTRATEC
MATY GRZEJNE ELEKTRA MG/MD
Charakterystyka: maty grzejne ELEKTRA MD jednostronnie zasilane i ELEKTRA MG dwustronnie zasilane
wykonane są z przewodów grzejnych trwale przymocowanych do siatki z włókna szklanego, co uniemożliwia przesuwanie się ich względem siebie podczas
przymierzania maty i na etapie montażu; Zastosowanie: stosowane są zarówno jako uzupełniające ogrzewanie – tzw. efekt ciepłej podłogi, jak i podstawowy
system grzejny. Maty grzejne przeznaczone są także
do samodzielnego montażu, układane są w warstwie
elastycznego kleju lub wylewce samopoziomującej
bezpośrednio pod posadzką, przed położeniem materiału wykończeniowego; Element grzejny: wielodrutowa żyła grzejna, ekranowana; Wymiary szer.×gr.:
500×3 mm (ELEKTRA MG), 500×3,9 mm (ELEKTRA
MD); Moc jednostkowa: 100 lub 160 W/m²; Rodzaje sterowania: regulatory temperatury wyposażone
w zegary sterujące lub z nastawą manualną; Gwarancja: 10 lat. Cena brutto 1 m2: od 85 do 295 zł
MATY GRZEJNE ELEKTRA
WOODTEC1™, WOODTEC2™
Charakterystyka: maty grzejne ELEKTRA WoodTec1™ jednostronnie zasilane i ELEKTRA WoodTec2™
dwustronnie zasilane wykonane są z przewodów
grzejnych z jednej strony przymocowanych do siatki z włókna szklanego, z drugiej przykrytych na całej powierzchni folią aluminiową. Pełni ona funkcję
ekranu ochronnego przewodów i radiatora oddającego ciepło z przewodów grzejnych bezpośrednio
panelom podłogowym lub deskom warstwowym;
Zastosowanie: stosowane są głównie jako uzupełniające ogrzewanie – tzw. efekt ciepłej podłogi, jednak
w obiektach o bardzo dobrych parametrach cieplnych mogą pełnić funkcję podstawowego systemu
grzejnego. Maty grzejne WoodTec™ przeznaczone są
do suchego montażu, układane są bezpośrednio na
warstwie wyrównującej w podłogach wykonanych
z paneli podłogowych lub desek warstwowych; Element grzejny: wielodrutowa żyła grzejna, ekranowana; Wymiary szer.×gr.: 500×1,9 mm (ELEKTRA
WoodTec1™), 500×2,8 mm (ELEKTRA WoodTec2™);
Moc jednostkowa: 60 W/m² (ELEKTRA WoodTec1™),
Charakterystyka: przewody DM i UltraTec są gotowymi do układania zestawami grzejnymi o mocy
jednostkowej 10 W/m, zakończonymi przewodem
zasilającym. ELEKTRA UltraTec to ultacienki przewód
odporny na wysoką temperaturę, przeznaczony do
zastosowań wewnętrznych, stanowiący ogrzewanie
bezpośrednie; Zastosowanie: ELEKTRA DM/UltraTec
układane są w warstwie elastycznego kleju lub wylewce samopoziomującej, bezpośrednio pod posadzką,
na etapie wykończeniowym przed położeniem materiału końcowego – najczęściej posadzki kamiennej;
Element grzejny: wielodrutowa żyła grzejna, ekranowana; Wymiary: DM ~4,3 mm; UltraTec ~ 2×3 mm;
Moc jednostkowa: 10 W/m; Rodzaje sterowania: regulatory temperatury wyposażone w zegary sterujące
lub z nastawą manualną; Gwarancja: 10 lat. Cena
brutto: od 7 do 20 zł/1 m.b.
ELEKTRA
ul. Marynarska 14, 02-674 Warszawa, tel. 22 843 32 82, [email protected], www.elektra.pl
reklama
INSTALACJE
70 W/m² (ELEKTRA WoodTec2™); Rodzaje sterowania: regulatory temperatury wyposażone w zegary
sterujące lub z nastawą manualną; Gwarancja: 10 lat.
Cena brutto 1 m2: od 98 do 206 zł
PRZEGLĄD OGRZEWANIA PODŁOGOWEGO
KAN-THERM TACKER
KAN-THERM PROFIL
Charakterystyka: płyty styropianowe Profil EPS 100
z folią (11 i 30 mm) lub bez folii (20 mm); taśmy i profile dylatacyjne, domieszki do betonu, rozdzielacze,
szafki rozdzielaczowe; Zastosowanie: przeznaczony
do montażu ogrzewania podłogowego metodą mokrą (wylewka jastrychowa) w budownictwie mieszkaniowym i użyteczności publicznej; Rodzaje rur:
KAN SP. Z O.O.
KAN-therm Tacker
PE-RT, PE-Xc z osłoną antydyfuzyjną EVOH, średnice
16×2,0, 18×2,0 mm; PE-RT/Al/PE-RT (PE-HD), średnice
16×2,0 mm; Maksymalna długość pętli: ok. 110 m
(w zależności od średnicy); Rozstaw: 5 – 30 cm co 5 cm;
Sposób mocowania rur: rury wciskane w specjalnie
wyprofilowane płyty styropianowe pokryte warstwą
tworzywową; Dopuszczalna temp. robocza: 60°C;
Dopuszczalne ciśnienie robocze: 6 bar; Rodzaje
sterowania: termostaty pokojowe, zegarowe z programem dobowym lub tygodniowym, czujniki temperatury, siłowniki termoelektryczne 230 lub 24 V, listwy
połączeniowe; Rodzaje sterowania: termostaty pokojowe, zegarowe z programem dobowym lub tygodniowym, czujniki temperatury, siłowniki termoelektryczne
230 lub 24 V, listwy połączeniowe; Gwarancja: 10 lat
KAN-THERM TBS
Charakterystyka: płyta styropianowa TBS EPS 200
25 mm, płyta uzupełniająca EPS 200 25 mm, profi le metalowe TBS, folia PE, taśma przyścienna, rozdzielacze, szafki rozdzielaczowe; Zastosowanie:
przeznaczony do montażu ogrzewania podłogowego metodą suchą w budownictwie mieszkaniowym
i użyteczności publicznej; Rodzaje rur: PE-RT, PE-Xc
z osłoną antydyfuzyjną EVOH, średnica 16×2,0 mm;
PE-RT/Al/PE-RT (PE-HD) średnice 16×2,0 mm; Maksymalna długość pętli: ok. 110 m; Rozstaw: 16,7, 25,0,
KAN-therm Profil
KAN-therm TBS
33,3 cm; Sposób mocowania rur: rury mocowane
w metalowych profilach radiatorowych umieszczanych na specjalnie wyprofilowanych płytach izolacyjnych EPS; Dopuszczalna temp. robocza: 60°C;
Dopuszczalne ciśnienie robocze: 6 bar; Rodzaje
sterowania: termostaty pokojowe, zegarowe z programem dobowym lub tygodniowym, czujniki temperatury, siłowniki termoelektryczne 230 lub 24 V,
listwy połączeniowe; Gwarancja: 10 lat
ul. Zdrojowa 51, 16-001 Białystok-Kleosin, tel./fax 85 749 92 00, 85 749 92 01, [email protected], www.kan.com.pl
50
reklama
Charakterystyka: płyty styropianowe z folią Tacker
EPS 100 (20, 30 i 40 mm) oraz Tacker EPS 200 (30 mm);
spinki do mocowań, taśmy i profile dylatacyjne, domieszki do betonu, rozdzielacze, szafki rozdzielaczowe; Zastosowanie: do montażu ogrzewania podłogowego metodą mokrą (wylewka jastrychowa) w
budownictwie mieszkaniowym i użyteczności publicznej; Rodzaje rur: PE-RT, PE-Xc z osłoną antydyfuzyjną EVOH, średnice 14×2,0, 16×2,0, 18×2,0, 20×2,0,
25×3,5 mm; PE-RT/Al/PE-RT (PE-HD) średnice 14×2,0,
16×2,0, 20×2,0, 25×2,5, 26×3 mm; Maksymalna długość pętli: ok. 110 m (w zależności od średnicy); Rozstaw: 10 – 30 cm co 5 cm; Sposób mocowania rur:
rury mocowane ręcznie lub tackerem spinkami do izolacji z nałożoną folią rastrową; Dopuszczalna temp.
robocza: 70°C; Dopuszczalne ciśnienie robocze: 6
bar; Rodzaje sterowania: termostaty pokojowe, zegarowe z programem dobowym lub tygodniowym,
czujniki temperatury, siłowniki termoelektryczne 230
lub 24 V, listwy połączeniowe; Gwarancja: 10 lat
nr 2/2013
COMFORT FOLIA
Charakterystyka: samoprzylepna mata z ekranowanym kablem grzejnym, do ogrzewania podłóg z wykończeniem ceramicznym, do montażu wewnątrz
pomieszczeń, bezpośrednio w kleju pod terakotą, zarówno przy remontach starej podłogi, jak i w nowych
pomieszczeniach; maty dostarczane są w gotowych
zestawach o określonej mocy całkowitej i długości;
każdy komplet zawiera matę o odpowiedniej powierzchni, rurkę peszla oraz puszkę podtynkową;
Typy: jednostronnie zasilane: CM-1 i ultracienkie
CMU-1 o średnicy kabla maks. 2,7 mm; dwustronnie
zasilane CM-2; Moc maty: jednostronnie zasilane –
100, 160 W/m2 (CM-1); 150 W/m2 (CMU-1); dwustronnie zasilane – 160 W/m2 (CM-2); Typoszereg zestawów: od 60 do 2600 W; Powierzchnia ogrzewana:
od 0,6 do 18,8 m2; długość kabla zasilającego 3 lub
2,5 m (CM-1) i 2×5 m (CM-2); Gwarancja: 10 lat. Cena
netto: od 159 zł
COMFORT KABEL
Charakterystyka: kable do ogrzewania podłogowego wewnątrz pomieszczeń oferowane w gotowych
zestawach o określonej mocy całkowitej i długości;
plastyczne, łatwe do układania; długość przewodu
zasilającego 2,5 lub 3 m; nietypowe zestawy grzejne dostępne na zamówienie; Moc: 10,18 W/m, dostępne w zestawach o mocach od 120 do 4800 W;
Typy: przewody grzejne jednostronnie zasilane CK-1
– dwie niezależne żyły grzejne w postaci drutu, izolacja żyły grzejnej z teflonu, zmniejszony poziom
promieniowania elektromagnetycznego w porównaniu z CK-2; przewody grzejne dwustronnie zasilane
CK-2 – żyła grzejna w postaci linki z trzech drutów
oporowych, izolacja żyły z sieciowanego polietylenu
XLPE; Klasyfikacja mechaniczna: M2 zgodnie z normą IEC 60800:2009; Gwarancja: 10 lat. Cena netto:
od 98 zł
LUXBUD SP. Z O.O.
ul. Warszawska 50, 05-092 Łomianki, tel. 22 766 45 60, 766 45 70, fax 22 751 36 38, [email protected], www.luxbud.com.pl
reklama
COMFORT MATA
Charakterystyka: folie CFP do ogrzewania podłóg wykończonych panelami drewnianymi (moc
60 W/m2) lub laminowanymi (moc 80 W/m2); odporne na uszkodzenia mechaniczne; grubość 0,3 mm
pozwala montować folie bezpośrednio pod panelami; folia CFS do sufitowego ogrzewania pomieszczeń – montaż pod płytami gipsowo-kartonowymi
sufitu podwieszanego; Element grzejny: grafitowy
element grzejny zasilany przez dwa miedziane pasy;
Szerokość: 60 cm (55 cm część grzejna) – do paneli
drewnianych; 60 cm (55 cm część grzejna) lub 100 cm
(97 cm część grzejna) do paneli laminowanych; Długość: dowolna, w zależności od potrzeb, możliwość
cięcia co 2,5 cm, maksymalna moc jednego zestawu
grzejnego folii 2200 W; Moc: 60 i 80 W/m2 – folie
CFP do paneli podłogowych, 140 i 200 W/m2 – folie
CFS do sufitów; Grubość: 0,3 mm; Gwarancja: 10 lat
(CFP). Cena netto: od 151 zł
INSTALACJE
LUXBUD
PRZEGLĄD OGRZEWANIA PODŁOGOWEGO
T2RED + T2REFLECTA
el
Pan
e lu
a
Piank
ewno
b dr
2Red
ecta
nyT
rzej
2Reﬂ
dg
eT
ewó
cyjn
Prz
ola
ca
ty iz
ują
Pły
iom
poz
a
s
że
Ma
dło
Po
Charakterystyka: energooszczędny
system ogrzewania podłogowego
z samoregulującym przewodem grzejnym; Zastosowanie: inteligentne
i energooszczędne ogrzewanie podłogowe wszystkich rodzajów podłóg,
w tym podłóg drewnianych; może
być stosowane bezpośrednio pod
panelami podłogowymi; Maksymalna długość pętli: 100 m; Rodzaje
sterowania: termostat elektroniczny
z zegarem R-TC-NRG, podstawowy
termostat R-TE; Gwarancja: 12 lub
20 lat. Cena brutto 1 m2: od 476 zł
T2QUICKNET
NA PŁYCIE ISOLECTA
Charakterystyka: przewód grzejny o stałej mocy
przeznaczony do instalacji ogrzewania podłogowego,
zasilany jednostronnie, zakończony fabrycznie 2,5 m
przewodem zimnym; Zastosowanie: nowe instalacje
i budynki remontowane: pokoje dzienne, kuchnie, łazienki, jadalnie, pokoje dziecięce, oranżerie; Maksymalna długość pętli: 115 lub 200 m; Rodzaje sterowania: termostat elektroniczny z zegarem R-TC-NRG,
podstawowy termostat R-TE; Gwarancja: 12 lub
20 lat. Cena brutto 1 m2: od 58 zł (100 W/m2)
PENTAIR THERMAL MENAGEMENT POLSKA SP. Z O.O.
ul. Cybernetyki 19, 02-677 Warszawa, tel. 22 33 12 950, fax 22 33 12 951, [email protected], www.thermal.pentair.com
www.ciepla-podloga.pl
nr 2/2013
reklama
T2BLUE
Charakterystyka:
samoprzylepna
mata grzejna grubości 3 mm z płytą
izolacyjną Isolecta grubości 10 mm,
przeznaczona do bezpośredniego
montażu pod płytkami ceramicznymi
lub kamieniem naturalnym; nie podnosi poziomu podłogi, Isolecta daje
do 60% oszczędności energii przy
rozruchu systemu ogrzewania; Zastosowanie: pokoje dzienne, kuchnie, łazienki, jadalnie, pokoje dziecięce, oranżerie; Maksymalna powierzchnia maty: 10 lub 12 m2;
Rodzaje sterowania: termostat elektroniczny z zegarem R-TC-NRG, podstawowy termostat R-TE; Gwarancja:
12 lub 20 lat. Cena brutto 1 m2: od
205 zł – mata, 130 zł – płyta
51
Fot. Bosch Termotechnika/Buderus
INSTALACJE
dr inż. Jerzy Chodura
PRZEGL ĄD KOLEKTORÓW
SŁONECZNYCH > str. 56
OD CZEGO ZALEŻY
JAKOŚĆ KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH
Inwestorzy planujący zastosowanie instalacji solarnych muszą zdecydować, jakie kolektory słoneczne kupić oraz jak dobrać urządzenia wchodzące w skład zestawu, aby uzyskać możliwie szybki zwrot
poniesionych kosztów. Przy wyborze kolektorów należy koniecznie
zwrócić uwagę na takie kryteria, jak np. uzysk energetyczny czy łatwość montażu, a nie tylko na cenę urządzenia.
Na co zwracać uwagę
przy zakupie?
Przy wyborze kolektorów nie należy się
ograniczać do jednego wybranego kryterium,
np. ceny, gdyż istotne może być w poszczegól-
ekspert radzi
Nie ma sensu udowadnianie wyższości kolektora
płaskiego nad próżniowym, jeśli instalacja
solarna wymaga uzyskania temperatur, których
kolektor płaski nie jest w stanie uzyskać. Z kolei
nie należy opiewać zalet kolektora próżniowego,
którego jakość budzi wątpliwości, a zatem
wzrasta prawdopodobieństwo jego przyszłego
defektu. Kupując kolektor słoneczny, nie
zaszkodzi również „prześwietlić” handlowca
– czy nie udziela on gwarancji na okres znacznie
dłuższy, niż istnieje jego firma, i czy ma
wystarczająco duże doświadczenie w branży
grzewczej lub odpowiednią na ten temat wiedzę.
Tak jak w każdym innym przypadku, również
przy kupnie kolektora warto zaufać producentom
o uznanej marce.
52
nych przypadkach wiele innych czynników.
Im więcej uzyska się szczegółowych i potwierdzonych dokumentami informacji, tym
wybór staje się łatwiejszy. Do najważniejszych kryteriów doboru należą: wiarygodność dokumentacji technicznej kolektora,
jego uzysk energetyczny poświadczony przez
renomowaną instytucję badawczą poprzez
nadanie znaku jakości, np. Solar Keymark,
cena odniesiona do wydajności, jakość elementów kolektora, możliwość integracji
urządzeń z istniejącymi instalacjami oraz
łatwość montażu.
Uzysk energetyczny kolektora słonecznego jest jednym z argumentów decydujących
o zakupie. Należy jednak pamiętać, że roczne uzyski energetyczne kolektora oraz ich
rozkład na przestrzeni roku kalendarzowego
nie mogą być analizowane bez uwzględnienia całego systemu solarnego. Aby porównać działanie różnych urządzeń, niezbędne
jest zastosowanie identycznych komponentów instalacji solarnej i wartości rozbioru ciepła, trzeba też użyć tego samego programu
obliczeniowego. Dostawcy starają się pozyskać klientów, prezentując wysoką sprawność oferowanych urządzeń, nie precyzując
jednocześnie, o jaką sprawność chodzi. Dlatego stosowanie współczynnika konwersji,
czyli sprawności optycznej kolektora jako jedynego kryterium wyboru jest nieporozumieniem.
Należy jednocześnie podkreślić, że przeprowadzenie szczegółowych badań kolektora słonecznego przez odpowiednią instytucję
jest oceną jedynie egzemplarza dostarczonego do badań, co oznacza, że produkt oferowany klientom może czasem różnić się
od badanego. Dlatego tylko rzetelna polityka
producentów zmierzająca do uzyskania powtarzalności produkcji kolektorów słonecznych stanowi rękojmię ich jakości.
Zdecydowana większość producentów
kolektorów dostarcza urządzenia odpowiedniej jakości. Urządzenia takie charakteryzuje m.in.:
obudowa zamknięta, chroniąca urządzenie przed przedostaniem się do jego wnętrza zanieczyszczeń i wilgoci
nr 2/2013

INSTALACJE

konstrukcja zapewniająca wentylację, tj. możliwość ekspansji
cieplnej powietrza w urządzeniu (umożliwiającej wyrównanie ciśnień we wnętrzu kolektora i na zewnątrz), co w dużym stopniu
zapobiega zaparowywaniu urządzenia
absorber wysokiej jakości połączony z rurkami przepływowymi
w sposób pozwalający na kompensację wydłużeń (uniemożliwione jest oddzielenie się rurek od absorbera)
szyba przykrywająca kolektor płaski oraz szkło rur próżniowych ze
szkła solarnego, które w momencie rozbicia rozpada się na wiele
fragmentów, niestanowiących zagrożenia dla użytkownika
izolacja cieplna zgodna z normami i nieemitująca chlorowców
podczas procesu wygrzewania.
Powszechne przekonanie, że kolektor tańszy jest „gorszy” od droższego, jest pewnym uproszczeniem. Aby porównać kolektory pod tym
względem, można się kierować cenami jednostkowymi (powierzchni czynnej kolektora lub uzysku energetycznego), ale nie należy zapominać o cenie konstrukcji mocującej kolektor, która może odgrywać
niebagatelną rolę. Zawsze warto zastanowić się, czy tani kolektor z zestawem montażowym gwarantuje spełnienie wszystkich wymagań
określonych przepisami, czy też został zbudowany po to, aby swoją
atrakcyjną ceną przyciągnąć klientów.
Do elementów kolektora płaskiego w największym stopniu decydujących o jego cenie należą:
blacha miedziana lub aluminiowa z naniesioną powłoką selektywną, czarnym chromem lub inną powłoką
sposób łączenia blachy z rurkami przepływowymi (lutowanie, łączenie za pomocą ultradźwięków czy lasera)
szyba hartowana solarna
rury miedziane (układ w kształcie harfy, meandrów)
rama kolektora z dnem i pokrywą
izolacja cieplna.
Analizując powyższe zestawienie, można się domyślić, gdzie producenci mogą szukać ewentualnego obniżenia kosztów produkcji kolektorów, np. przez zastosowanie powłoki absorpcyjnej niemającej
cech powłoki wysoko selektywnej czy cieńszej blachy. Tylko nierzetelny producent okaże w takim wypadku certyfikat produktu niebędącego identycznym z tym, który sprzedaje.
Jednym z najniebezpieczniejszych rozwiązań zmierzających do
obniżenia kosztów produkcji może być zastosowanie szyby, która
nie spełnia wymagań stawianych szybom solarnym (certyfikuje je
szwajcarski instytut w Rapperswil) i nie jest bezpieczna. Taka szyba
o gorszej jakości może nie wytrzymać np. gradobicia, a jeśli pęknie,
stanowić będzie również zagrożenie dla otoczenia.
Nieuczciwi producenci kolektorów mogą obniżać koszty np. przez
zastosowanie mniejszej liczby rur miedzianych na jednostkę powierzchni kolektora, zmniejszenie średnic rur lub zmianę grubości
ich ścianek. Zdarzały się przypadki budowy ramy kolektora z profilu o zmniejszonej grubości, zastosowania niewystarczającej warstwy
izolacji cieplnej, a nawet izolacji niespełniającej wymagań techniki
solarnej. Do ekstremalnych przypadków zaliczyć też można zastosowanie lutu złej jakości, a także przyspieszanie procesu łączenia blachy z rurkami przepływowymi za pośrednictwem ultradźwięków
poprzez ustawienie niewłaściwych parametrów. Dużo „zaoszczędzić”
można na konstrukcjach mocujących kolektory – zdarzało się nawet,
że pod naporem wiatru takie urządzenia spadały z dachów. Dlatego
nr 2/2013
reklama
Co wpływa
na cenę kolektora?
53
INSTALACJE
warto zwracać uwagę na jakość wymienionych elementów.
Jednak nie zawsze niska cena kolektorów
powinna od razu budzić uzasadnione podejrzenia. Powszechnie znany jest również fakt,
że dużym producentom proponuje się częściej materiały w lepszych cenach, z większymi rabatami, niż firmom, które dopiero
zaczynają produkcję. Z tego powodu nie można twierdzić, że kolektor tańszy jest zawsze
gorszy od urządzenia droższego.
W przypadku kolektorów próżniowych
należy rzeczywiście szczegółowo przeanalizować ceny urządzeń, gdyż ich rozrzut jest
znacznie większy niż kolektorów płaskich.
Trzeba przede wszystkim zastanowić się, czy
konsekwencją niskiej ceny kolektora nie będzie jego krótka żywotność, szybka utrata
sprawności albo uszkodzenie.
Wbrew pozorom przypisywanie złej jakości kolektorom produkowanym w Chinach
może się często okazać niesprawiedliwe.
Wiele renomowanych zachodnich firm sprowadza kolektory słoneczne z tego kraju, a dla
zadbania o ich odpowiednią jakość transferuje do Chin swoje technologie i nadzoruje
produkcję. Dzięki temu do nas trafiają chińskie kolektory, których jakość jest zadowalająca, co pozwala nazwać je atrakcyjnymi
cenowo (w odróżnieniu od kolektorów tanich, ale niskiej jakości).
Jednak efektem braku nadzoru nad produkcją kolektorów próżniowych mogą być
np.: rozszczelnione rury próżniowe, rurki grzewcze wykonane z miękkiej miedzi,
niezadowalający poziom „próżni” w rurkach grzewczych, słaba izolacja cieplna komory zbiorczej czy aluminiowe elementy
przewodzące ciepło z rurek przepływowych
o geometrii niezapewniającej efektywnego
przewodzenia ciepła (fot. 1 i 2).
Jak kolektor reaguje
na zjawisko stagnacji?
Stagnacja jest zjawiskiem naturalnym,
w przypadku gdy występuje duże nasłonecznienie, a użytkownik instalacji solarnej nie
korzysta z energii słonecznej. W takiej sytuacji temperatura ciepłej wody użytkowej
w zasobniku osiąga wartość maksymalną,
a regulator nie ma stosownych opcji zabezpieczających lub napięcia zasilającego. Nieodbieranie ciepła z kolektorów prowadzi do
występowania w nich bardzo wysokich temperatur. Ponieważ znacznie przekraczają one
temperaturę wrzenia medium grzewczego,
zawierającego zwykle glikol polipropylenowy
i wodę, występuje wtedy zjawisko wyparo-
54
Fot. www.solarserver.com
Fot. 1. Uszkodzenia rur próżniowych kolektora
w trakcie eksploatacji
peratur i zwiększenia ich zasięgu. Z prostego
wyliczenia wynika, że jeżeli temperatura na
określonym odcinku rur o średnicy 18 mm
wzrośnie o 100 K, to po zmniejszeniu średnicy przyrost ten może przekroczyć 150 K.
Wskutek stagnacji naczynie wzbiorcze
znaleźć się może w strefie działania wysokich temperatur i żeby oddzielić je od tej
strefy, nie należy stosować zaworu z wkładem z tworzywa sztucznego. Do najprostszych sposobów ochrony naczynia należy
zastosowanie np. przednaczynia, chłodnicy
powietrznej lub wodnej czy dłuższego karbowanego węża przyłączeniowego.
Producenci kolektorów powinni w dokumentacji technicznej swoich produktów
określać, w jaki sposób ich urządzenia zachowują się w przypadku wystąpienia zjawiska
stagnacji i jak oferowane przez nich zestawy
solarne są przed nią zabezpieczone.
Udogodnienia montażowe
Fot. www.solarserver.com
Fot. 2. Widok zniszczonej izolacji cieplnej komory
zbiorczej kolektora
wywania cieczy i wypychania gorącego medium z kolektorów. Jeżeli urządzenia mają
konstrukcję umożliwiającą łatwe wydostawanie się medium poprzez króćce przyłączeniowe (tzw. kolektory łatwo opróżniające się),
to niebezpieczeństwo pozostania resztek płynu w kolektorach i w konsekwencji ich rozkładu jest ograniczone. Jednak gdy medium
ulegnie rozkładowi, może dojść do zwężenia
przekroju rurek przepływowych, a nawet ich
zatkania. Rozkładające się medium powoduje zwiększone opory przepływu, zwłaszcza
jeśli w instalacji zastosowano np. filtry osadnikowe. Zwiększone opory wiążą się z przyspieszonym zużyciem elementów – problem
ten dotyczy szczególnie urządzeń, w których
ze względu na koszty zmniejszono średnice
rurek przepływowych.
Instalatorzy, którzy decydują się na minimalizację średnicy rur, muszą się liczyć
z konsekwencjami takiego kroku. Np. redukcja średnicy z 18 mm (pojemność jednostkowa rur: 0,201 dm3/m) do 15 mm (pojemność:
0,133 dm3/m) prowadzi do zmniejszenia objętości płynu w obszarze stagnacji, a co za tym
idzie do powstania znacznie wyższych tem-
Nie wszyscy producenci kolektorów słonecznych dbają o to, by ich urządzenia wyposażone były w uchwyty ułatwiające transport
i usytuowanie na miejscu montażu. Standardem powinno być wyraźne oznaczenie
„góry” i „dołu” kolektora (jest to wymóg europejski). Również elementy wystające poza
obrys kolektora i mogące ulec uszkodzeniu,
np. w trakcie montażu lub transportu, powinny być chronione.
W sytuacji, gdy kolektor trzeba w całości
przetransportować, montować w miejscach
trudno dostępnych lub w warunkach ograniczonej przestrzeni, decydujące znaczenie
może mieć jego wielkość i ciężar. W takim
przypadku idealny może się okazać kolektor
dostarczany w podzespołach. Na tym tle pozytywnie wyróżniają się próżniowe kolektory
słoneczne z rurką grzewczą (heat-pipe), gdyż
można je zamontować bez konieczności transportu gotowego kolektora na dach budynku.
Umożliwia to nawet małej firmie wykonanie
prac instalatorskich bez użycia specjalnych
urządzeń, takich jak np. wciągarka.
W razie konieczności umieszczenia kolektorów w miejscach wyznaczonych przez
architekta lub użytkownika, który sformułował specyficzne wymagania, dużą rolę
może odgrywać konstrukcja urządzenia,
które trzeba będzie np. zintegrować z połacią dachu, posadowić poziomo lub „wykonać
z niego zadaszenie”. Posiadanie w ofercie kolektora w wersji pionowej i poziomej, o różnych gabarytach, to również zaleta dająca
możliwość łatwego dopasowania urządzenia
do warunków lokalizacyjnych.
nr 2/2013
TORBA
NARZĘDZIOWA
NEO
PÓŁKA Z NARZĘDZIAMI
z mocno tkanego, trwałego nylonu. Wykorzystanie tego materiału sprawia, że produkt sprosta nawet długotrwałej i intensywnej eksploatacji.
Nowa torba narzę-
Torba ma wyjmowaną przegródkę z zaczepami umożliwiającą segrego-
dziowa NEO 84-310 to
wanie narzędzi, gumowany uchwyt oraz wygodny, szeroki pasek na ra-
funkcjonalny i komfor-
mię, co sprawia, że jej użytkowanie jest bardzo wygodne. Atutem są rów-
towy sposób na prze-
nież niestandardowe wymiary torby, które ułatwiają dostęp do przecho-
chowywanie
wywanych narzędzi. Jej kwadratowa podstawa mierzy 30×30 cm, a wy-
narzę-
dzi. Wykonana została
sokość całej torby to 28 cm.
KAMERA TERMOWIZYJNA DEWALT
ciągów, złączy elektrycznych, a także niektórych urządzeń mechanicznych.
Firma DeWALT wprowadza na rynek kamerę termowizyjną
Zastosowana innowacyjna technologia pozwala użyt-
z gamy produktów XR Li-ION. Nowa kamera XR Li-ION 10,8 V to
kownikowi połączyć obraz tradycyjny z termicznym na
nowoczesne urządzenie diagnostyczne, które sprawdzi się w każ-
56-milimetrowym ekranie oraz umożliwia pomiar tem-
dej sytuacji wymagającej kontroli rozkładu temperatur. Ułatwi wy-
peratury w zakresie od –10 do +250°C. Powyższe zale-
krywanie i lokalizowanie różnego rodzaju błędów konstrukcyjnych,
ty w połączeniu z 1,5 Ah akumulatorem, czynią z kamery
skutkujących nieszczelnością, przegrzaniem czy zawilgoceniem
niezastąpione narzędzie do kontroli rozkładu tempera-
pomieszczeń. Jest to doskonałe narzędzie do inspekcji stanu sie-
tur, pozwalające na skuteczne wykrywanie i lokalizowa-
ci ciepłowniczych, izolacji cieplnych, instalacji gazowych, ruro-
nie błędów.
WIELOFUNKCYJNE URZĄDZENIE
OSCYLACYJNE BLACK&DECKER
jak i profesjonalne ekipy remontowo-wykończeniowe. Produkt umożliwia precyzyjne cięcie, szlifowanie i zdrapywanie powłok z materiałów,
a jego kompaktowa budowa ułatwia manewrowanie w trudno dostęp-
Nowe wielofunkcyjne urządzenie oscylacyjne MT300KA marki
Black&Decker przyda się podczas wykonywania różnego rodzaju prac
nych miejscach.
Model MT300KA ma funkcję beznarzędziowego mocowania akceso-
wykończeniowych. Może być używane zarówno przez domowych
riów Superlok™, stworzoną dla prostej i szybkiej wymiany oprzyrządo-
majsterkowiczów,
wania. Istotną zaletą urządzenia jest osiągana moc 300 W, jak również
zmienna prędkość w zakresie 10 000–22 000 osc/min. Dodatkowo dołączona podkładka szlifująca została wyposażona w system odciągu pyłu,
który utrzymuje czystość pola pracy podczas wygładzania powierzchni.
Komfort użytkowania narzędzia został także zwiększony poprzez zastosowanie ergonomicznie ukształtowanej, wąskiej i ogumowanej rękojeści głównej. Kolejną zaletą modelu MTK300KA jest 3-metrowy przewód
zasilający.
W wyposażeniu standardowym znalazły się: stopa szlifierska, 6 papierów ściernych (o ziarnistości 60, 80 i 120), brzeszczot do cięcia wgłębnego, piła segmentowa, a także sztywny i elastyczny skrobak.
NOWA WERSJA DREMELA
15 wymiennych akcesoriów sprawdzi się zarówno w drobnych pracach
Dremel 8100 to wszechstronne i wielofunkcyjne
remontowych lub budowlanych, jak
narzędzie, które doskonale nadaje się do cięcia, pole-
i w tworzeniu unikalnych dekoracji oraz
rowania, frezowania i szlifowania oraz grawerowania w drew-
przedmiotów.
nie, metalu, plastiku, a nawet w porcelanie i szkle. Wystarczy jedy-
Fani majsterkowania znajdą w zesta-
nie zmienić końcówkę oraz dostosować obroty do materiału, w któ-
wie narzędzie Dremel 8100 wraz z przy-
rym pracujemy. Nie jest przy tym konieczne korzystanie z żadnych
stawką – precyzyjnym uchwytem, ła-
dodatkowych narzędzi – wystarczy przekręcić końcówkę i jednym spraw-
dowarką oraz kompletem 15 wysokiej jakości wymiennych akcesoriów,
nym ruchem zamontować inne akcesoria. Obsługa Dremela 8100 jest pro-
a wszystko zapakowane w praktyczną torbę.
sta i intuicyjna. Do pracy nie potrzeba nawet kabla, narzędzie jest zasilane wydajną baterią litowo-jonową. Wystarczy zaledwie godzina, aby ją
naładować.
nr 2/2013
Opracowano na podstawie informacji od firm
Zdjęcia: serwis prezentowanych firm
55
INSTALACJE
LOGASOL SKS 4.0
Rodzaj: płaski; Sprawność optyczna: 85,1%; Absorber: miedziany, pokryty wysoko selektywną powłoką
Sunselect w technologii PVD; Powierzchnia brutto/
powierzchnia absorbera: 2,37/2,1 m2; Cechy szczególne kolektora: innowacyjny i wyjątkowy kolektor,
który osiąga uzysk energetyczny porównywalny z kolektorami próżniowymi, przeznaczony do podgrzewu c.w.u. oraz wspomagania instalacji grzewczej,
szczelna przestrzeń pomiędzy szybą a absorberem
wypełniona gazem szlachetnym, układ orurowania
w formie dwóch meandrów połączonych równolegle, połączenie orurowania z absorberem za pomocą
spawu ultradźwiękowego, izolacja podstawy kolektora z wełny mineralnej grubości 55 mm, strukturalne
szkło solarne grubości 3,2 mm o niskiej zawartości żelaza, obudowa w technologii SMC z odlewu z włókna
szklanego wzmocnionego poliestrem; dostępny jest
zarówno w wersji pionowej (-S), jak i poziomej (-W)
z kompletem akcesoriów do montażu na dachu pochyłym, płaskim/fasadzie oraz w połaci dachu; Gwarancja: 5 lat. Cena brutto: 3923,70 zł
LOGASOL SKN 4.0
Rodzaj: płaski; Sprawność optyczna: 77%; Absorber: aluminiowy, pokryty wysoko selektywną
powłoką w technologii PVD; Powierzchnia brutto/powierzchnia absorbera: 2,37/2,25 m2; Cechy
szczególne kolektora: aluminiowy absorber harfowy
z wysoko selektywną powłoką, spawany metodą ultradźwiękową, technika podłączeń wtykowych wszyst-
Logasol
CKN 2.0
Logasol SKN 4.0
LOGASOL CKN 2.0
Logasol SKS 4.0
kich zestawów przyłączeniowych ułatwia i przyspiesza montaż, kolektory są podłączone bez żadnych
dodatkowych narzędzi, izolacja termiczna z wełny
mineralnej grubości 50 mm odporna na wysokie temperatury, strukturalne szkło solarne grubości 3,2 mm
o niskiej zawartości żelaza, obudowa w technologii
SMC z odlewu z włókna szklanego wzmocnionego
poliestrem; dostępny jest w wersji zarówno pionowej
(-S), jak i poziomej (-W) z kompletem akcesoriów do
montażu na dachu pochyłym, płaskim/fasadzie oraz
w połaci dachu; Gwarancja: 10 lat. Cena brutto:
2939,70 zł
Rodzaj: płaski; Sprawność optyczna: 76%; Absorber: aluminiowy, pokryty wysoko selektywną powłoką Sunselect w technologii PVD; Powierzchnia brutto/powierzchnia absorbera: 2,09/1,92 m2; Cechy
szczególne kolektora: przeznaczony do podgrzewu
c.w.u., harfowy układ orurowania, połączenie orurowania z absorberem za pomocą spawu ultradźwiękowego, izolacja podstawy kolektora z wełny mineralnej,
strukturalne szkło solarne o niskiej zawartości żelaza,
obudowa wykonana z aluminium ze wzmocnionymi narożnikami, aluminiowa płyta pokryta wysoko
selektywnym absorberem oraz strukturalne szkło
słoneczne praktycznie w całości pochłania padające
promieniowanie słoneczne; dostępny jest w wersji
pionowej (-S) z kompletem akcesoriów do montażu
na dachu pochyłym oraz płaskim; Gwarancja: 10 lat.
Cena brutto: 1832,70 zł
reklama
ROBERT BOSCH SP. Z O.O.
ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, infolinia 801 777 801, [email protected], www.buderus.pl
PRZEGLĄD KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH
SYSTEMY SOLARNE
ZASOBNIK ECOCOMPACT 300 L
Cechy szczególne zasobnika: zasobnik EcoCompact
w wersji 200 lub 300 l – kompletny, wyposażony
w solarną stację z pompą o regulowanej prędkości
obrotowej, sterownik i naczynie solarne. Całość połączona elektrycznie i hydraulicznie w estetycznej obudowie, gotowa do eksploatacji. Innowacyjna blokowa
konstrukcja dwudrogowego zespołu pompowego
z separatorem powietrza skraca montaż kompletnego
układu i zapewnia jego niezawodność. Automatyczna
regulacja przepływu czynnika solarnego gwarantuje
maksymalny uzysk mocy w całym zakresie pracy i eliminuje konieczność regulacji ręcznej. W zależności od
konfiguracji systemu dostępne są 3 wersje sterowników solarnych; Pojemność: 300 l; Wymiary (wys.
całkowita×średnica z izolacją): 1670×61 mm; Wysokość w przechyle: 1780 mm; Średnica bez izolacji: 50 mm; Powierzchnia górnej wężownicy: 1,0 m2;
Powierzchnia dolnej wężownicy: 1,5 m2; Pojemność górnej wężownicy: 5,7 dm3; Pojemność dolnej
wężownicy: 9,3 dm3; Zabezpieczenie wewnętrzne:
emalia + anoda magnezowa; Gwarancja: 5 lat, możliwość przedłużenia. Cena netto: 1250 euro
HS PREMIUM
Rodzaj: kolektor płaski do montażu na dachach płaskich i pochyłych lub do montażu wolno stojącego;
Sprawność optyczna: 80,2%, absorpcja ok. 95%;
Absorber: aluminiowy, powłoka wysoko selektywna nanoszona próżniowo; Powierzchnia brutto/
HARTMANN SP. Z O.O.
Zasobnik
powierzchnia
absorbera:
EcoCompact
2,51/2,30 m2; Cechy szczególne kolektora: hartowane szkło
solarne o niskiej zawartości
żelaza, obudowa z odpornego
na korozję aluminium, niskie
straty energii dzięki specjalnej
izolacji cieplnej, maksymalny
transfer ciepła między płytą
absorbera i harfą dzięki zastosowaniu optymalnej technologii spawania ultradźwiękowego, znak CE, znak Błękitnego
Anioła, budowa zgodnie z DIN
EN. W ofercie dostępne również dwa inne kolektory z tej
serii, tj. HS Compact (2,02 m2)
i HS Classic (2,34 m2); Gwarancja: 5 lat, możliwość
przedłużenia. Cena netto: 420 euro
HS-CS30
HS-CS30
Rodzaj: kolektor próżniowy typu Sydney do montażu na dachu skośnym oraz na dachu płaskim;
Sprawność optyczna: HS-CS30 66,8%, absorpcja ok. 92%; Absorber: aluminiowy, powłoka
ALN/ALN-SS/CU; Powierzchnia brutto/powierzchnia
absorbera: HS-CS30 5,10 m2 /2,45 m2; Cechy szczególne kolektora: bardzo długa żywotność i wysoki
uzysk energetyczny, szkło borowo-silikatowe, absorber aluminiowy. Zastosowanie: do podgrzewania
wody użytkowej, wody basenowej, wspomagania
ogrzewania oraz do wytwarzania ciepła technologicznego. Laureat prestiżowego znaku Solar Keymark,
znak CE, budowa zgodnie z DIN EN. Dostępna również
wersja 20-rurowa; Gwarancja: 5 lat, możliwość przedłużenia. Cena netto: 685 euro
ul. Radzionkowska 34, 42-622 Świerklaniec, tel. 32 384 31 10, fax 32 284 16 42
[email protected], www.thermo-hartmann.pl
56
SOLAR KEYMARK
SOLAR KEYMARK
HS Premium
reklama
HARTMANN
nr 2/2013
PRZEGLĄD KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH
INSTALACJE
VITOSOL
200-F/300-F
VITOSOL 100-F
Rodzaj kolektora: płaski; Sprawność optyczna:
76%; Absorber: czarny chrom; Powierzchnia brutto/powierzchnia absorbera: 2,51/2,33 m2; Cechy
szczególne kolektora: płaski kolektor słoneczny do
montażu pionowego (typ SV1A) lub poziomego (typ
SH1A), na płaskich lub pochyłych dachach oraz do
montażu wolno stojącego na konstrukcji wsporczej.
Wysoka efektywność kolektora, przy szczególnie
atrakcyjnej cenie inwestycji. Powierzchnia absorbera
2,3 m2 pozwala na dogodny montaż dzięki mniejszym gabarytom i ciężarowi. Ponadto Vitosol 100-F
charakteryzuje się dużą sprawnością pracy dla podgrzewania ciepłej wody użytkowej, bezpieczeństwem
eksploatacji i żywotnością, co potwierdzają wymagające testy jakościowe zgodnie z normą europejską
i polską PN-EN 12975. Kolektory spełniają wymagania
znaku Błękitny Anioł oraz posiadają certyfikat Solar
Keymark; wysokie bezpieczeństwo eksploatacji i duża
trwałość to zasługa wysokojakościowych, odpornych
na korozję materiałów, takich jak stal szlachetna, aluminium, miedź, specjalne szkło solarne odporne na
gradobicie oraz rama gięta z jednego profilu z jednolitą taśmą uszczelniającą. Wysoki współczynnik sprawności jest możliwy dzięki pokryciu absorbera powłoką
selektywną, skutecznej wentylacji wnętrza kolektora
i skutecznej izolacji cieplnej; Gwarancja: 2 lata. Cena
netto: 1921 zł
VITOSOL 200-F
79,3%; Absorber: Sol-Titan; Powierzchnia brutto/powierzchnia absorbera: 2,51/2,33 m2; Cechy
szczególne kolektora: płaski kolektor słoneczny do
montażu pionowego (typ SV2A) lub poziomego (typ
SH2A), na płaskich lub pochyłych dachach, do zabudowania w połaci dachu oraz do montażu wolno
stojącego na konstrukcji wsporczej. Kolektory płaskie
Vitosol 200-F o powierzchni 2,3 m2 można optymalnie dopasować do każdego zapotrzebowania na energię, łącząc je równolegle, aż do 12 kolektorów. Nadają
się idealnie do podgrzewania ciepłej wody użytkowej
i wspomagania ogrzewania pomieszczeń. Kolektor
Vitosol 200-F przeszedł pomyślnie test porównawczy,
jaki został przeprowadzony przez niezależną organizację Stiftung Warentest, uzyskując na koniec ocenę
„bardzo dobry”. Jednoczęściowa rama Vitosol 200-F
z giętego profilu aluminiowego i bezszwowe uszczelnienie szyby gwarantują trwałą szczelność i wysoką
stabilność kolektora. Zgodny z normą PN-EN 12975,
spełnia wymagania znaku Błękitny Anioł, zgodny ze
znakiem Solar Keymark; Vitosol 200-F oferowany jest
również w wersji SVK – w atrakcyjnych cenowo zestawach pakietowych do wykonania instalacji z dwoma
kolektorami; Gwarancja: 2 lata. Cena netto: 2672 zł
VITOSOL 200-T
VITOSOL 300-T
VITOSOL 100-F
VITOSOL 200-T
Rodzaj kolektora: próżniowy; Sprawność optyczna: 73%; Absorber: Sol-Titan; Powierzchnia brutto/powierzchnia absorbera: 2,75/1,63 m2 lub
5,39/3,26 m2; Cechy szczególne kolektora: próżniowy kolektor słoneczny VITOSOL 200-T typ SPE, działający na zasadzie Heatpipe (rurka cieplna), do montażu w dowolnym położeniu. Kolektor możne zostać
zamontowany niemal w każdym dostępnym miejscu:
ustawiony pionowo lub poziomo, pod dowolnym kątem pochylenia do poziomu w zakresie od 0° do 90°;
poszczególne rury próżniowe można obracać nawet
o 45° i w ten sposób optymalnie skierować absorber
kolektora. Obracanie i wyjmowanie rur próżniowych
nie wymaga spuszczania płynu z instalacji solarnej.
Spełnia wymagania normy PN-EN 12975, znaku Błękitny Anioł i Solar Keymark; Gwarancja: 2 lata. Cena
netto: 3659 zł (2,75 m2), 7113 zł (5,39 m2)
VITOSOL 300-T
Rodzaj kolektora: próżniowy; Sprawność optyczna: 80,9%; Absorber: Sol-Titan; Powierzchnia
brutto/ powierzchnia absorbera: 2,87/2,15 m2 lub
4,32/3,23 m2; Cechy szczególne kolektora: wysokosprawny próżniowy kolektor słoneczny działający
na zasadzie Heatpipe (rurka cieplna). Skutecznie pozyskuje nawet najmniejsze promieniowanie słoneczne
i efektywnie wykorzystuje do wspomagania ogrzewania budynku, ogrzewania wody użytkowej, wody
w basenach kąpielowych oraz do produkcji ciepła
technologicznego. Przeznaczony jest do montażu na
dachach pochyłych oraz z wykorzystaniem konstrukcji wolno stojącej na dachach i innych powierzchniach
płaskich. Poszczególne rury próżniowe kolektora
można obracać i w ten sposób optymalnie skierować
absorber. Obracanie i wyjmowanie rur próżniowych
nie wymaga spuszczania płynu z instalacji solarnej.
Spełnia wymagania normy PN-EN 12975, znaku Błękitny Anioł i Solar Keymark; Gwarancja: 2 lata. Cena
netto: 9356 zł (2,87 m2), 14032 zł (4,32 m2)
VITOSOL 300-F
VIESSMANN SP. Z O.O.
ul. Karkonoska 65, 53-015 Wrocław, www.viessmann.pl
nr 2/2013
reklama
83,4%; Absorber: Sol-Titan; Powierzchnia brutto/powierzchnia absorbera: 2,51/2,33 m2; Cechy
szczególne kolektora: płaski wysokosprawny kolektor słoneczny z szybą antyrefleksyjną AR. Idealny do
skutecznego ogrzewania wody użytkowej oraz wspomagania ogrzewania budynku; do montażu pionowego (typ SV3A) lub poziomego (typ SH3A), na płaskich
lub pochyłych dachach, do zabudowania w połaci dachu oraz do montażu wolno stojącego na konstrukcji
wsporczej. Spełnia wymagania normy PN-EN 12975,
znaku Błękitny Anioł i Solar Keymark; Gwarancja:
2 lata. Cena brutto: na zapytanie
57
INSTALACJE
Damian Żabicki
JAKI KOMIN
Ceramiczne kominy systemowe
Wybierając komin systemowy, można uwzględnić rozwiązanie ściśle dostosowane do konkretnego źródła ciepła. Odpowiednie produkty przeznaczone są do kotłów na paliwa stałe czy kondensacyjnych,
gdzie różnice występują zarówno w ilości, jak i składzie spalin. Wybierać można pomiędzy systemem ceramicznym, stalowym i z tworzyw
sztucznych (atestowanych do kotłów kondensacyjnych).
Systemowe kominy
wielofunkcyjne
Na rynku dostępne są ceramiczne kominy wielofunkcyjne, dzięki którym możliwe
jest odprowadzanie spalin ze źródeł ciepła na
paliwa stałe, gazowe i olejowe, łącznie z kotłami kondensacyjnymi. Konstrukcja typowego dwuciągowego systemu kominowego
bazuje na gładkich oraz profilowanych rurach ceramicznych umieszczonych we wspólnym pustaku z keramzytobetonu. Przewody
w tych kominach mają najczęściej średnice
18 + 12 cm i 20 + 12 cm. W przypadku modeli przeznaczonych do odprowadzania spalin
z kotłów z otwartą komorą spalania stosuje
się gładki wkład o dużej gęstości i wytrzymałości na ściskanie. Powietrze do spalania kocioł pobiera bezpośrednio z pomieszczenia.
Do odprowadzania spalin z kotłów o zamkniętej komorze spalania stosowane są ceramiczne przewody cienkościenne. Powietrze
przemieszcza się do kotła w kierunku przeciwnym do kierunku przepływu spalin,
przestrzenią między pustakiem a ceramicz-
nym wkładem. Ważną funkcję pełni profilowana powierzchnia rur, która ułatwia
przepływ powietrza napływającego do kotła.
W nowoczesnych systemach kominowych
istotną rolę odgrywa izolacja z wełny mineralnej, a specjalne nacięcia ułatwiają jej montaż,
zapewniając precyzyjne dopasowanie do rury
ceramicznej. Wkłady ceramiczne umieszczone są w pustaku zewnętrznym, wykonywanym najczęściej z betonu o niewielkiej masie.
Dzięki dodatkowym otworom znajdującym
się w pustakach możliwe jest usztywnienie
komina za pomocą prętów zbrojeniowych. Pustak zewnętrzny tworzy budowlany element
ścienny, na który można położyć tynk. Przydatne rozwiązanie stanowi tzw. kanał techniczny, stosowany najczęściej do prowadzenia
przewodów instalacyjnych, w tym z systemów
solarnych montowanych na dachu.
W niektórych modelach stosuje się specjalną płytę izolacyjną przylegającą do rury
wewnętrznej. Zapewnia ona izolację cieplną
komina, odpowiadającą grupie I i II odporności przewodzenia ciepła według normy DIN
zdaniem eksperta
mgr inż.
Mariusz Kiedos
specjalista
ds. techniki
Schiedel Sp. z o.o.
Jak wybrać dobry komin?
Podstawowymi cechami kominów, na jakie zwraca się uwagę przy ich doborze, są
ognioodporność i kwasoodporność. Wiąże się to na ogół z wyborem odpowiedniego
typu komina dla kotłów na różne paliwa. W przypadku kotłów na paliwa stałe wybiera się
kominy odporne na pożar sadzy i dopuszczone do pracy przy wysokich temperaturach
spalin, np. system kominowy Schiedel Rondo, lub bardziej uniwersalny – Rondo Plus.
W przypadku kotłów na gaz lub olej, bardzo ważne jest dopuszczenie do pracy w warunkach wilgotnych,
tzn. odporność komina na wilgoć i korozyjne związki spalin. Należy też zwrócić uwagę na to, czy kocioł
wymaga od komina dopuszczenia do pracy w nadciśnieniu oraz dostarczenia powietrza do spalania. W takim
przypadku wybór ukierunkowuje się na kominy powietrzno-spalinowe (np. komin Avant lub Quadro).
Jeśli chodzi o materiały stosowane do budowy kominów, to rynek zdominowany jest przez stal i ceramikę.
Z uwagi na trwałość materiałową i zdecydowanie wolniejsze reakcje chemiczne, w jakie wchodzą kominy
ze składnikami spalin, lepsze są kominy ze współczesnej ceramiki, jednak tam, gdzie wymagana będzie
„elastyczność” komina lub mały ciężar (remont w budynku istniejącym), bardzo często nie do zastąpienia
są kominy ze stali.
Kominy ceramiczne niemal zawsze występują w obudowie – producenci stosują do tego celu najczęściej
pustaki z betonu lekkiego. Kominy stalowe oferowane są zwykle w wersji dwupłaszczowej (niewymagające
dodatkowego obmurowania) lub jako tzw. wkłady, które należy obmurować (najczęściej cegłą).
58
18160. Jest to istotne w przypadku instalacji z kotłami niskotemperaturowymi. Całość
konstrukcji przykrywa płyta z betonu włóknistego, mocowana do górnych pustaków zewnętrznych.
Systemy dla kotłów
na paliwa stałe
W produktach tego typu istotna jest odporność na wysokie temperatury, wynoszące
200–400°C. Sznur z wełny mineralnej pozwala na elastyczne mocowanie rury ceramicznej w pustaku. Pustak zewnętrzny jest
prefabrykowany i można go tynkować.
Przy doborze konieczne jest przeanalizowanie wymagań technicznych źródła ciepła
i odpowiedniej wysokości komina. W przypadku kotłów o mocy około 20–25 kW trzeba uwzględnić rodzaj paliwa – do kotłów na
miał węglowy i drewno najczęściej stosuje się
kominy o średnicach przewodów 20–25 cm.
W kotłach na koks lub ekogroszek optymalne średnice przewodów wynoszą od 16 do
20 cm. Taki dobór sprawdza się w kominach o wysokości co najmniej 7 m. W niższych lepiej dobierać przewody spalinowe,
których średnica osiąga górne wartości podanych przedziałów.
Kominy do kotłów
niskotemperaturowych
i kondensacyjnych
Do kotłów kondensacyjnych i niskotemperaturowych opalanych gazem lub olejem oferowane są systemy mogące pracować
z urządzeniami zarówno z zamkniętą, jak
i otwartą komorą spalania. W takich systemach kominowych stosuje się rurę profilowaną z pierścieniami dystansowymi i pustaki
zewnętrzne. W tym przypadku ważna jest
szczelność, wytrzymałość oraz odporność na
działanie agresywnego kondensatu. Specjalna konstrukcja pustaków zewnętrznych z zaokrąglonymi narożami zapewnia odpowiedni
przekrój dla przepływu powietrza do spalania
(tzw. przeciwprąd). Pierścienie dystansowe
kształtują spoiny między rurami ceramicznymi i zwiększają szczelność połączenia.
W kominach do kotłów gazowych z zamkniętą komorą spalania powietrze napływa do paleniska z zewnątrz poprzez kanał
powietrzny zintegrowany z instalacją kominową. Zaletą takiego rozwiązania jest poprawna praca kotła niezależnie od ilości
powietrza w pomieszczeniu. Istotnym elementem jest specjalne zakończenie komina,
które rozdziela powietrze zasilające od gazów
spalinowych.
nr 2/2013
INSTALACJE
Dawid Pantera
BEZBŁĘDNE INSTALACJE
Z POMPAMI CIEPŁA
Wiedza o tym, jak dokładnie funkcjonuje pompa ciepła, a konkretnie
jej układ termodynamiczny, jakie występują zabezpieczenia i od czego zależy ich zadziałanie pozwoli każdemu instalatorowi na zbudowanie poprawnie działającej instalacji z pompą ciepła.
Jak działa pompa ciepła?
60
Typowa pompa ciepła to układ dwóch
wymienników, w których w czasie pracy
urządzenia zachodzą zmiany stanu skupienia czynnika termodynamicznego i stąd ich
nazwy: parownik (parowacz) oraz skraplacz.
Wymienniki oddzielone są od siebie sprężarką oraz zaworem rozprężnym, a całość stanowi hermetyczny obieg zamknięty. Sprężarka
jest odpowiedzialna za obieg czynnika termodynamicznego pomiędzy wymiennikami
oraz wzrost ciśnienia i temperatury zassanego czynnika. Sprężarce przeciwstawia się zawór rozprężny, który działa jak „wąskie gardło” i to właśnie on odpowiedzialny jest za
regulację procesu termodynamicznego. Jest
elementem bardzo precyzyjnym i może występować w formie prostszej – jako zawór termostatyczny lub zaawansowanej – jako zawór elektroniczny.
Sprężarka zasysa zimną parę czynnika termodynamicznego z parowacza i dzięki swojej
pracy spręża ją do wysokiego ciśnienia, czemu
towarzyszy wzrost temperatury. Ciśnienia panujące przed i za sprężarką zależą ściśle od rodzaju czynnika i chwilowych temperatur pracy – na zasysaniu para może mieć ciśnienie
rzędu kilku atmosfer, natomiast na tłoczeniu
nawet kilkadziesiąt. Różnica ciśnień może być
zatem naprawdę spora.
Gorąca i pod wysokim ciśnieniem para
czynnika termodynamicznego tłoczona jest
następnie do skraplacza, gdzie oddaje energię cieplną wodzie w instalacji grzewczej.
Oddając energię cieplną, gazy ochładzają się
na tyle, że następuje ich skroplenie (kondensacja) i na wyjściu ze skraplacza mamy już do
czynienia z czynnikiem termodynamicznym
w formie cieczy, ale co ważne, wciąż pod wysokim ciśnieniem.
Kolejnym elementem w obiegu jest wspomniany wcześniej zawór rozprężny. Jego zadaniem jest na tyle zdławić przepływ czynnika termodynamicznego, aby ten wprowadzony do parowacza całkowicie uległ odparowaniu. Przed zaworem rozprężnym mamy do
czynienia z ciśnieniem tłoczenia (wysokim),
natomiast za zaworem z ciśnieniem ssania
nr 2/2013
warto wiedzieć
Pompa ciepła z kotłem ma wspólne tylko to,
że oba te urządzenia potrafią grzać, jednak
sposób ich pracy jest zupełnie inny. Dlatego też
instalacje z pompą ciepła projektuje się zupełnie
inaczej niż kotłowe.
obu stronach zaworu rozprężnego, co przekłada się na jego pracę. Spadek temperatury w środowisku (spadek temperatury powietrza zasysanego przez pompę typu powietrze/woda lub spadek temperatury gruntu w przypadku pompy typu solanka/woda)
powoduje większe dławienie na zaworze
rozprężnym, a więc w rezultacie mamy do
czynienia ze spadkiem ciśnienia w parowaczu, czyli spadkiem mocy pompy chłodniczej i grzewczej ciepła (spada rzeczywista ilość czynnika termodynamicznego krążącego w obiegu pompy ciepła). Identyczny
efekt zaobserwujemy w przypadku zwiększenia temperatur po stronie wody w instalacji grzewczej.
INSTALACJE
(niskim) – bez zaworu rozprężnego sprężarka pracowałaby jak pompa, która przetłacza
bez oporów czynnik w obiegu zamkniętym.
Czynnik termodynamiczny w formie cieczy
pod wysokim ciśnieniem tłoczenia trafia na
„wąskie gardło” zaworu rozprężnego. Po drugiej stronie ten sam czynnik jest zasysany
przez sprężarkę, tak więc na zaworze uzyskujemy spadek ciśnienia, a towarzyszy temu
oczywiście spadek temperatury. Za zaworem
mamy zatem czynnik termodynamiczny o niskiej temperaturze i niskim ciśnieniu, ale dalej w formie cieczy czy konkretniej mieszaniny cieczowo-parowej. Czynnik w takim stanie trafia na parowacz, gdzie odbiera energię
cieplną ze środowiska, podgrzewa się, wrze
i w końcu całkowicie ulega odparowaniu, przy
Instalacja z kotłem
grzewczym a instalacja
z pompą ciepła
– jak dobierać urządzenia
Dla zobrazowania różnic w doborze urządzeń do instalacji z kotłem grzewczym i instalacji z pompą ciepła, warto posłużyć się
z których jedna wyposażona jest w natrysk
ze standardową baterią, druga zaś w wannę
o pojemności około 140 litrów.
Kocioł kondensacyjny
Pompa ciepła
Wstępny dobór
urządzenia
Wariant 1: Vitodens 300-W o mocy 19 kW
Wariant 2: Vitodens 300-W o mocy 11 kW
Wariant 1: Vitocal 300-G o mocy 8 lub 10 kW
Wariant 2: Vitocal 300-A o mocy 9 kW
Przepływ
Wariant 1: Vmax = 1200 litrów/h
Wariant 2: Vmax = 1000 litrów/h
Wariant 1: Vmin. = 880 lub 1080 litrów/h, Vopt = 1000 lub 1250 litrów/h
Wariant 2: Vmin. = 1950 litrów/h
Przepływ wymagany dla rozpatrywanej instalacji: V ~ 900 litrów/h
Wyposażenie
Wariant 1: Układ bezpośredni oraz dodatkowo układ z zaworem mie- Wariant 1: Układ bezpośredni lub z buforem wody grzewczej (200 litrów) przy założeniu, że grzejniki
szającym na podłogówkę.
łazienkowe pracują na tym samym parametrze co ogrzewanie podłogowe.
Wariant 2: Układ ze sprzęgłem hydraulicznym, za sprzęgłem obieg bez- Wariant 2: Układ z buforem wody grzewczej (200 litrów) przy założeniu, że grzejniki łazienkowe pracują na
pośredni oraz z zaworem mieszającym na podłogówkę.
tym samym parametrze co ogrzewanie podłogowe.
Obliczony przepływ wody przez instalację grzewczą nie powinien być większy od przepływu maksymalnego przez urządzenie. Jeżeli jednak przepływ jest większy (ale nie więcej niż
o 30%), to należy dodatkowo zastosować sprzęgło hydrauliczne.
Pompy ciepła przeliczone są na podobne warunki pracy jak ogrzewanie podłogowe i dlatego mogą pracować w układach bezpośrednich. Warunkiem takiego rozwiązania jest
zachowanie stałego przepływu przez pompę ciepła, a więc rezygnujemy z termostatów i siłowników na poszczególnych pętlach.
Jeżeli jednak użytkownik chce mieć indywidualną regulację temperatury w pomieszczeniach, konieczne będzie odseparowanie pompy ciepła od instalacji dodatkowym zbiornikiem
buforowym.
Wielkość zbiornika buforowego należy dobrać według zależności: 25 litrów/kW mocy grzewczej pompy ciepła.
c.w.u.
Wariant 1: Vitocell 100-W CVA 160 litrów, Współczynnik NL: 2,0
Wariant 2: Vitocell 100-W CVA 200 litrów, Współczynnik NL: 2,6
Wariant 1 i 2: Vitocell 100-V CVW 390 litrów
Vitocell 100-B CVB 300 litrów
Vitocell 300-B EVB 300 litrów
W celu dobrania zbiornika wody użytkowej do instalacji można posłużyć się współczynnikiem jednoczesności NL.
Dla rozpatrywanej instalacji NL wynosi on: 1,9.
W celu dobrania zbiornika wody użytkowej do pompy ciepła należy ocenić zasadność „dodatku mocy na c.w.u.”. Za tym określeniem kryje się zwiększenie mocy pompy ciepła, jeżeli
obliczeniowa moc na c.w.u. stanowi co najmniej 15–20% obliczeniowej mocy grzewczej budynku.
Dla rozpatrywanej instalacji dodatek na c.w.u. wynosi 2 kW i stanowi więcej niż 20% z mocy na c.o. (7,7 kW), dlatego należy go uwzględnić w bilansie.
Na tym etapie ostatecznie zweryfikowano dobór pompy z pierwszego wariantu na model o mocy 10 kW.
Najlepiej dobrać podgrzewacz, korzystając z gotowych tabel producenta pomp ciepła: podgrzewacz powinien mieć odpowiednio dużą pojemność i moc wężownicy (lub wężownic
w przypadku zbiorników dwuwężownicowych). Pojemność przełoży się na komfort korzystania, a więc spełnimy warunek minimalnego współczynnika jednoczesności NL, a pojemność dodatkowo zagwarantuje długie czasy pracy sprężarki.
Wymagania
dodatkowe
Wariant 1 i 2: System spalinowo-powietrzny.
Minimalna kubatura kotłowni.
Minimalna wysokość kotłowni.
Charakter pomieszczenia.
Koszt eksploatacji kWh ciepła => ~23 gr
Wariant 1: Dolne źródło w postaci kolektora gruntowego poziomego lub odwiertów pionowych.
Minimalna kubatura.
Wariant 2: Swobodny dostęp do powietrza zewnętrznego (3500 m3/h). Minimalna kubatura.
Wariant 1: kWh ciepła => 14 gr, Wariant 2: kWh ciepła => ~16 gr
czym warto zaznaczyć, że przyrost temperatury czynnika w parowaczu może być symboliczny. Odparowany czynnik zasysany jest
przez sprężarkę i tak proces się zamyka.
Zmiany temperatur w środowisku lub instalacji grzewczej wpływają na ciśnienia po
przykładem. Instalację planujemy dla domu
jednorodzinnego, parterowego z instalacją
grzewczą w postaci ogrzewania podłogowego
i trzech grzejników łazienkowych. Moc obliczeniowa budynku wynosi 7,7 kW. W domu
mieszkają 4 osoby. Są w nim dwie łazienki,
nr 2/2013
Viessmann Sp. z o.o.
ul. Karkonoska 65, 53-015 Wrocław
www.viessmann.pl
61
Krystyna Stankiewicz
OGRODY
Zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi,
postawienie ogrodzenia
nie wymaga uzyskania
pozwolenia na budowę,
nie zawsze jednak można
je zbudować bez zgłoszenia
w wydziale architektury
właściwego urzędu gminy.
Fot. Wiśniowski
Fot. STEGU
ZANIM POSTAWISZ OGRODZENIE
K
onieczność zawiadomienia właściwego urzędu gminy o zamiarze budowy lub remontu ogrodzeń dotyczy tylko tych, które mają być postawione od
strony dróg, ulic, placów, torów kolejowych
i innych miejsc publicznych. Zgłosić trzeba
również wznoszenie ogrodzeń wyższych niż
2,2 m (bez względu na to, czy będą od strony
drogi, czy też od strony działki sąsiada).
Ogrodzenie od strony drogi
W zgłoszeniu do wydziału architektury
właściwego urzędu gminy należy określić
rodzaj ogrodzenia, materiały, z których ma
być wykonane, oraz podać termin rozpoczęcia robót. Trzeba też dołączyć oświadczenie
o prawie do dysponowania nieruchomością
na cele budowlane, a także szkic ogrodzenia
i mapę z naniesionym jego przebiegiem.
Jeśli w ciągu 30 dni od daty doręczenia
zgłoszenia urząd gminy nie wniesie sprzeciwu
w drodze decyzji, można przystąpić do budowy ogrodzenia. Zgłoszenie ważne jest dwa lata
i jeśli w tym czasie go nie postawimy, procedurę trzeba będzie rozpocząć od początku.
Powodem ewentualnego sprzeciwu urzędu gminy może być naruszenie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub innych przepisów, także techniczno-budowlanych. Może się bowiem okazać,
że w planach jest np. poszerzenie drogi. W takiej sytuacji konieczne będzie przesunięcie
ogrodzenia tak, aby pas gruntu przewidzianego na drogę pozostał niezabudowany.
62
Urząd bierze pod uwagę również zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia. Jeśli np.
wykonanie ogrodzenia w granicach działki
narożnej ograniczy widoczność użytkownikom dróg, urząd może zobowiązać inwestora do zbudowania ogrodzenia uwzględniającego wymagania bezpieczeństwa, np. ze ściętym narożnikiem.
Urząd analizuje też uciążliwość dla terenów sąsiednich oraz przepisy lokalne dotyczące stylu architektury i materiałów zalecanych do wznoszenia budowli w danej miejscowości.
Ogrodzenie
od strony sąsiada
Wznoszenie ogrodzeń między sąsiednimi
działkami zależy jedynie od woli właścicieli nieruchomości. Ich budowy nie nakazują
bowiem żadne przepisy prawne. Nie trzeba
więc uzyskiwać pozwolenia ani też zgłaszać
zamiaru ich budowy w urzędzie, pod warunkiem jednak, że jego wysokość nie przekroczy 2,2 m. Jeśli planowane jest wyższe, trzeba o tym zawiadomić urząd.
Najlepiej jeśli postawienie płotu będzie
inwestycją wspólną obydwu właścicieli sąsiadujących działek, którzy razem pokryją koszty jego budowy i ewentualnie późniejszych
remontów. Wtedy też jest szansa uniknięcia
konfliktów i oskarżeń np. o to, że ogrodzenie
jest za niskie lub za wysokie czy też, że zacienia posesję sąsiada. Decyzję o rodzaju ogrodzenia sąsiedzi podejmują bowiem wspólnie
i wspólnie też określają linię jego przebiegu.
Jest to istotne zwłaszcza przy budowie ogrodzeń na podmurówce, bo wówczas można
ją poprowadzić tak, aby połowa jej szerokości zajmowała pas gruntu na jednej i połowa na drugiej działce. Wprawdzie chodzi tu
o pas szerokości zaledwie kilkunastu czy kilku centymetrów, ale może być przyczyną sąsiedzkich konfliktów, które swój epilog mogą
znaleźć nawet w sądzie.
Jeśli sąsiad nie jest zainteresowany postawieniem ogrodzenia, jego budowa możliwa jest jedynie na własnym terenie, czyli tak,
aby żadne jego elementy nie wychodziły poza
granicę działki. Także pędy roślin pnących,
jeśli ma być nimi udekorowany płot.
Zawsze trzeba pamiętać, że ogrodzenie
nie może pozbawiać sąsiadów możliwości
bezpiecznego przebywania na swojej nieruchomości oraz ograniczać widok i dostęp do
słońca.
Podstawa prawna:
Ustawa Prawo budowlane z 7 lipca
1994 r. (DzU z 2003 r. nr 207, poz. 2016
z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury
z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU
z 2002 r. nr 75, poz. 690 z późn. zm.).
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca
2003 r. (DzU z 2003 r., nr 80, poz. 717
z późn. zm.).
nr 2/2013
Agata Grudecka
ekspert radzi
NA MIARĘ
Fot. Wiśniowski
Zadaniem ogrodzenia jest przede wszystkim wyznaczenie granic
działki i ochrona przed nieproszonymi gośćmi. Ważne jest też, aby
współgrało z architekturą domu. Oferta materiałów do budowy ogrodzeń jest bardzo bogata, ograniczona jedynie możliwościami finansowymi oraz gustem inwestora.
W
ybór typu ogrodzenia i materiałów do jego budowy nie może
być przypadkowy. Ogrodzenie
powinno bowiem dopełniać architekturę
domu – pasować do jego charakteru, formy
bryły, stylu oraz wykończenia elewacji.
Jedną wielu z propozycji materiałów do
budowy ogrodzeń są systemowe bloczki be-
tonowe – dobrze zaprojektowane i wykonane
z wysokiej jakości materiału są niedrogą alternatywą dla ogrodzeń z kamienia czy klinkieru. Renomowane firmy oferują gotowe systemy składające się z różnego kształtu bloczków,
w wielu kolorach i sposobach wykończenia
powierzchni. Elementy betonowe mogą imitować strukturę kamienia łupanego, np. gra-
OGRODY
OGRODZENIE
• Ogrodzenie nie może stanowić zagrożenia
dla ludzi i zwierząt, ale powinno zabezpieczać przed przedostawaniem się zwierząt
poza granicę działki.
• Ogrodzenie do wysokości 1,8 m nie może
mieć ostro zakończonych elementów, zaś
wysokość podmurówki nie może być wyższa
niż 60 cm, ponad tę wysokość ogrodzenie
powinno mieć konstrukcję ażurową.
Na budowę pełnego ogrodzenia potrzebne
jest specjalne pozwolenie.
• Aby obliczyć ilość potrzebnych materiałów
do wykonania ogrodzenia, należy ustalić
wysokość podmurówek, słupków, długość
przęseł między słupkami, miejsca usytuowania oraz ilość bram i furtek.
• Budowę ogrodzenia z bloczków betonowych
rozpoczyna się od wykonania ław lub stóp
fundamentowych, usadowionych poniżej
strefy przemarzania gruntu (80–120 cm
w zależności od stref klimatycznych).
• W fundamentach i ławach zakotwicza się
zbrojenie (np. w postaci prętów stalowych).
Należy też pamiętać o wykonaniu dylatacji
pionowej co około 10 m, aby uchronić
ogrodzenie przed pękaniem.
• Należy też pamiętać o wykonaniu izolacji
przeciwwilgociowej poziomej.
• Na tak przygotowanej podstawie układa
się na sucho elementy słupków i murków,
których poszczególne warstwy zalewa się
gęstoplastycznym betonem.
• Gotowe ogrodzenie betonowe należy
zaimpregnować specjalnym preparatem
– lakierem do betonu – dzięki temu będzie
ono odporne na działanie brudu oraz wilgoci.
Zabieg ten można przeprowadzić po upływie
około 30 dni od zakończenia budowy ogrodzenia. Preparat do impregnacji powinien
być polecony przez producenta systemu
ogrodzeniowego. Przypadkowo dobrany
środek może zostawić na powierzchni betonu
szpecące całość plamy.
• Przęsła umieszczone pomiędzy słupkami
mogą być wykonane z drewna lub stali.
Mogą one przybierać różne formy i kształty,
ważne jest, aby całość harmonizowała z domem i ogrodem, a zastosowane materiały
nawiązywały do elementów elewacji.
nitu lub piaskowca. Do naturalnych kamieni
nawiązują również kolory bloczków – producenci oferują je bowiem w stonowanych barwach skał i ziemi. Można je więc bez trudu
dopasować do kolorystyki domu oraz jego otoczenia. Dodatkowo elementy ogrodzenia są
zaprojektowane i wykonane tak, że ich montaż jest prosty i niedrogi. Dobre firmy zapewniają fachowe doradztwo w zakresie projektowania i wykonawstwa ogrodzeń.
Więcej informacji na temat
ogrodów znajdziesz na:
Fot. Wiśniowski
nr 2/2013
63
Jadwiga Litke
OGRODY
Tekst i zdjęcia:
ŁADNY OGRÓD
Ogród z przewagą iglaków nie musi
być monotonny, pod warunkiem, że
posadzi się odmiany o różnych formach
i odcieniach zieleni. Strzeliste, srebrzyste
świerki kłujące, prawie niebieski, wolno
rosnący świerk ‘Glauca Globosa’,
kuliste żywotniki ‘Golden Globe’, zielone
jałowce i świerk kaukaski ‘Aureospicata’
z pędzelkami żółtych przyrostów tworzą
barwne otoczenie altany
NIE MUSI BYĆ DROGI
Piękny i spełniający nasze oczekiwania ogród wcale nie musi zrujnować nas finansowo. Można bowiem kupić tańsze rośliny, ale równie efektowne jak te modne i drogie, a przy urządzaniu ogrodu racjonalnie wykorzystać jego naturalne ukształtowanie i materiały z rozbiórki. Podpowiadamy, na czym możemy zaoszczędzić, a na czym raczej nie warto.
Projekt
Jeśli chcemy mieć naprawdę ładny ogród,
to na pewno nie możemy oszczędzać na projekcie, który najlepiej zlecić doświadczonym
fachowcom. Dobry projekt bowiem to podstawa urządzania ogrodu – zarówno nowego, jak i modernizowanego.
Wcześniej jednak sami musimy dokładnie przemyśleć, jaki chcemy mieć ogród. Czy
na przykład wyłącznie rekreacyjny z dużą
powierzchnią trawnika, czy też mają dominować w nim ozdobne rabaty? Czy chcemy
mieć świeże warzywa, zioła i owoce z własnego ogródka, czy raczej więcej radości dostarczy mam oczko wodne?
Przy modernizacji ogrodu warto się zastanowić, które jego fragmenty chcielibyśmy
zostawić niezmienione, a także które rośliny
usunąć, a które przesadzić na nowe miejsca.
Im więcej zadamy sobie podobnych pytań na tym etapie urządzania ogrodu, tym lepiej. Dzięki temu unikniemy rozczarowania
64
i ewentualnej przebudowy ogrodu w przyszłości, a to są dodatkowe koszty.
Przed zamówieniem projektu warto też
porozmawiać z architektem o naszych możliwościach finansowych i poprosić go, aby
dostosował do nich swoje propozycje rozwiązań.
Projekt ogrodu powinien składać się
z koncepcji jego zagospodarowania i dokumentacji, zawierającej spis gatunków i odmian roślin (nazwy polskie) wraz z orientacyjnymi cenami oraz potrzebnych materiałów, takich jak ziemia ogrodnicza, torf,
nawozy, kora, a także materiałów do budowy nawierzchni czy pergoli. Mając taki wykaz, sami możemy zakupić rośliny i materiały oraz zrealizować projekt, korzystając
z pomocy niewykwalifikowanych robotników, znacznie tańszych od firm profesjonalnie zajmujących się urządzaniem ogrodów.
Warto jednak poświęcić trochę czasu
na zdobycie podstawowej wiedzy z zakresu
ogrodnictwa i materiałoznawstwa, bo przyda się nam ona nie tylko przy wykonywaniu
różnych robót ogrodowych, ale także do nadzorowania pracy robotników.
Kształtowanie ogrodu
i mała architektura
Dostosowanie projektu ogrodu do naturalnego ukształtowania terenu przyniesie nie
tylko dobre efekty estetyczne, ale także spore oszczędności. W większości ogrodów trzeba jednak prowadzić roboty ziemne, aby uzyskać pożądany efekt. Ale i w takiej sytuacji
można zmniejszyć koszty urządzania ogrodu. Jeśli na przykład chcemy mieć oczko
wodne i założyć skalniak, ziemię wykopaną pod zbiornik wodny można wykorzystać
na podniesienie terenu pod skalny ogródek.
Koszt bowiem nawiezienia 1 m2 ziemi to
około 50–70 zł.
Sporo pieniędzy pochłania budowa
utwardzonych ścieżek i placyków. Można je
ograniczyć do niezbędnego minimum, dzięki
czemu nie tylko zaoszczędzimy całkiem pokaźną kwotę, ale także zyskamy w ogrodzie
więcej zielonej powierzchni.
Komunikację w ogrodzie można rozwiązać w różny sposób, np. umieszczając na
trawniku dwa rzędy płyt chodnikowych, odnr 2/2013
OGRODY
dalonych od siebie na długość kroków. Na
trawniku można też stworzyć kącik wypoczynkowy, osłonięty pergolą lub wysokimi
roślinami. A do budowy dekoracyjnych lub
umacniających skarpy murków świetnie nadają się cegły i dachówki z rozbiórki. Materiał
ten można wykorzystać również do wykładania ścieżek, jeśli są one niezbędne.
Natomiast dobrym materiałem ściółkującym są rozdrobnione gałęzie. Do użyźniania zaś gleby warto stosować kompost własnej produkcji.
Rośliny
Nie wszystkie rośliny, które kupimy muszą być duże. Rozłożyste jałowce bardzo
szybko wypełnią powierzchnię rabaty,młode hortensje bukietowe (w głębi) często
w momencie zakupu mają już dobrze wykształcone kwiatostany. Co prawda sosny
kosodrzewiny rosną bardzo powoli, ale małe egzemplarze już mają piękne formy
Ten ogród powstawał w etapach. Gdy mocno podrosły iglaki, przyszła pora na złocistą, płożącą trzmielinę,
patyczki żarnowca i wrzosowisko. Kwiaty sezonowe są zawsze mile widziane
nr 2/2013
Nie wszystkie rośliny, które kupimy do
naszego ogrodu, muszą być duże, zwłaszcza byliny, krzewy liściaste i rozłożyste jałowce. Rosną one bowiem dość szybko i nie
trzeba długo czekać, aby osiągnęły spore wymiary. Warto jednak zainwestować w kilka
starszych drzew, aby od razu ogród sprawiał
wrażenie dojrzalszego niż jest w rzeczywistości. Ważny jest natomiast dobór odpowiednich roślin do rodzaju, odczynu i wilgotności
gleby oraz warunków świetlnych. Jeśli nie
popełnimy błędu, szybciej się zaaklimatyzują
i rozrosną. Zyska na tym ogród i nasz budżet,
bo nie trzeba będzie wydawać dodatkowych
pieniędzy na uzupełniające nasadzenia.
Tańsza będzie również pielęgnacja roślin,
ponieważ nie będziemy musieli kupować nawozów. A o wymagania uprawowe wybranych roślin możemy zapytać w punktach
sprzedaży lub poszukać takich informacji
w Internecie.
Gatunki i odmiany roślin, które powszechnie występują w każdym punkcie
sprzedaży, z reguły są tańsze od tych wyszukanych. Większość z nich jest bardzo dekoracyjna i nie mniej efektowna niż drogie modne rośliny. Mniej też zapłacimy za sadzonki na żywopłot (berberys, ligustr) z „gołymi”
korzeniami (bez bryły ziemi). Muszą być jednak niezwłocznie posadzone – wczesną wiosną lub późną jesienią.
Warto też pamiętać, że w szkółkach pod
miastem ceny są niższe niż w punktach
sprzedaży w mieście. Tam też zwykle możemy liczyć na rabat, jeśli kupimy więcej roślin. Natomiast centra handlowe raczej omijajmy, bo nie zawsze oferowane tam rośliny
są w dobrej kondycji (są zwykle niewłaściwie przechowywane i pielęgnowane). A najbardziej opłaca się rozmnażanie na rozsadniku pojedynczych egzemplarzy bylin, wysiewanie nasion, aby otrzymać własne sadzonki, czy ukorzenianie sadzonek otrzymanych
od znajomych.
65
Aquapol Polska
WARTO WIEDZIEĆ
32
Boels
ABC ocieplania domu
na www.ksiegarniatechniczna.com.pl
47
Buderus
53, 56
Cedat
13, 15
Climowool
2, 3
Dekoral Professional
19
Domowy.pl
25
Ecomax
43, 44
Elektra
50
Fakro
37
Galeco
INDEKS FIRM
Kup poradnik
39, 41, 67
Gerda
22
Griltex Polska
27
Hartmann
56
Hörmann
23
Hydrostop
29
Izohan
30
Izopanel
7
Junkers
9
Kan
50
Leroy Merlin
49
Luxbud
51
NOMOS-BUD
31
OWA Polska
12
Pentair Thermal
Menagement Polska
51
Rockwool
1
Ruukki Polska
41, 68
Saint-Gobain Construction
Products Polska/Rigips 11, 13, 14
Chcesz zbudować energooszczędny i ciepły dom? Planujesz ocieplenie domu lub
modernizację istniejącego ocieplenia? Chcesz wiedzieć, jak prawidłowo ocieplić
dom i jak wybrać właściwy system ociepleń? Nie wiesz, czy zdecydować się na
wełnę czy styropian? Zastanawiasz się, jak ocieplić dach i poddasze?
Santech
44
Schiedel
59
SIKA Poland
28
Odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące ocieplania domu znajdziesz w porad-
Soprema Polska
niku ABC ocieplania domu. Na łamach poradnika eksperci z branży budowlanej
VELUX
udzielają porad z zakresu doboru właściwych materiałów i technologii, podpo-
Viessmann
wiadają na co zwracać uwagę przy prowadzeniu prac ociepleniowych, a także
WEBAC
33
jak wybrać wykonawcę i na co zwracać uwagę przy podpisywaniu umowy.
Wiśniowski
24
ISSN 1730-1904
Nakład 15 000 egz.
Numer obejmuje okres wydawniczy marzec/kwiecień
www.ekspertbudowlany.pl
82 644 unikalnych
użytkowników,
25 320 pobrań e-wydań
(dane za ostatnie 2 miesiące)
WYDAWCA: GRUPA MEDIUM
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.
ul. Karczewska 18, 04-112 Warszawa
tel. 22 810 58 09, fax 22 810 27 42
http://www.ekspertbudowlany.pl
e-mail: [email protected]
Redaktor naczelny: Joanna Korpysz-Drzazga
[email protected]
66
Saint-Gobain
Construction Products Polska/
Weber Deitermann
33
Sekretarz redakcji: Monika Mucha, [email protected]
Współpracownicy: Sebastian Czernik, Piotr Idzikowski,
Waldemar Joniec, Jerzy Kosieradzki, Karol Kuczyński,
Jadwiga Litke, Jacek Sawicki, Krystyna Stankiewicz,
Janusz Strzyżewski, Tomasz Wojtynek, Elżbieta Wysowska
REKLAMA I MARKETING: tel. 22 810 25 90, 810 28 14
Dyrektor ds. reklamy i marketingu:
Joanna Grabek, tel. 600 050 380, [email protected]
KOLPORTAŻ I PRENUMERATA: tel./fax 22 810 21 24
Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży:
Michał Grodzki, [email protected]
Specjalista ds. promocji:
Marta Lesner-Wirkus, [email protected]
Specjalista ds. dystrybucji:
Katarzyna Galemba, [email protected]
DRUK: Zakłady Graficzne Taurus Stanisław Roszkowski Sp. z o.o.
ul. Kazimierów 13, 05-074 Halinów
5
35, 37
57, 60, 61
Wszelkie prawa zastrzeżone © by GRUPA MEDIUM
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów.
Nie zwraca materiałów nie zamówionych. Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych
zamieszczanych na łamach dwumiesięcznika „Ekspert Budowlany”
oraz ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyn.
Zdjęcie na okładce: Wiśniowski
GRUPA MEDIUM
jest członkiem Izby Wydawców Prasy
nr 2/2013

garażowych - Ekspertbudowlany.pl

Transkrypt

Podobne dokumenty

LE PLAISIR DU CHAUFFAGE À LA FRANÇAISE

Walki na jeziorze Tanganika Brytyjskie monitory typu «Abercrombie

LE PLAISIR DU CHAUFFAGE À LA FRANÇAISE

Bramy garażowe UniPro

Quattro

Cylium