polityka regionalna ue 1

2014-01-22
Polityka regionalna UE
Polityka regionalna – co to?
Dorota Murzyn
[email protected]
Polityka regionalna - definicje
całokształt czynności państwa w zakresie
oddziaływania na rozwój społecznoekonomiczny regionów (B. Winiarski)
działania mające na celu wyrównywanie
dysproporcji w rozwoju przestrzennym kraju za
pośrednictwem środków budżetowych w przekroju
międzyregionalnym (I. Pietrzyk)
Powiązania pomiędzy polityką spójności,
polityką regionalną i polityką strukturalną UE
Cele
model wyrównawczy → zwiększenie spójności,
konwergencja (catch up)
model polaryzacyjny → wsparcie tzw. biegunów
wzrostu
Polityka inter- i intraregionalna
Instrumenty
Osiągnięcie spójności ekonomicznej,
społecznej i przestrzennej pomiędzy
poszczególnymi krajami i regionami UE
Polityka spójności
Oddziaływanie na rozwój
społeczno-ekonomiczny
regionów
Polityka regionalna
Modernizacja i restrukturyzacja
gospodarek państw
członkowskich i ich regionów
Polityka regionalna - modele
Polityka strukturalna
Fundusze
Strukturalne
Fundusz
Spójności
polityka interregionalna to polityka
centralnych organów władzy publicznej
wobec regionów
polityka intraregionalna prowadzona jest
przez regionalne władze samorządowe i jest
odzwierciedleniem idei oddolnego
podejścia do stymulowania rozwoju
regionalnego
1
2014-01-22
Region - definicje
Region jako podmiot polityki
regionalnej
jednostka terytorialna, z reprezentacją polityczną, bezpośrednio
podporządkowana szczeblowi centralnemu, cechująca się wspólnotą
interesów gospodarczych oraz więzią społeczną, opartą na poczuciu
wspólnej tożsamości (Słownik rozwoju regionalnego)
przedmiot i podmiot interwencji polityki Unii Europejskiej,
uregulowanych prawnie i realizowanych za pomocą wielu instrumentów
finansowych i innych (Z. Brodecki)
obszar, w którym charakter części składowych i relacji przestrzennych
tworzy pewną jednolitą lub spójną całość, wyodrębnioną z większego
obszaru za pomocą specyficznych kryteriów (R. Domański)
Liczba podmiotów polityki regionalnej UE
w państwach członkowskich (poziomy NUTS 1,
NUTS 2, NUTS 3)
Nomenklatura Jednostek Terytorialnych
do Celów Statystycznych
Państwa
NUTS (Nomenclature of Units for Territorial Statistics) - jednolita
kategoryzacja jednostek terytorialnych państw członkowskich Unii
Europejskiej
opracowana została na początku lat 70. przez Eurostat
jest podstawą prowadzenia regionalnych rachunków ekonomicznych i
statystyki regionalnej
LAU (Local Administrative Units) – poziom lokalny klasyfikacji NUTS
NUTS 2
NUTS 3
3
9
35
Malta
1
1
2
Belgia
3
11
44
Niemcy
16
39
429
6
28
Polska
6
16
66
Portugalia
3
7
30
14
Bułgaria
2
Cypr
1
1
1
Dania
1
5
11
Estonia
1
1
5
Republika
Czeska
1
8
Finlandia
2
5
20
Rumunia
4
8
42
Francja
9
26
100
Słowacja
1
4
8
Grecja
4
13
51
Słowenia
1
2
12
Szwecja
3
8
21
Węgry
3
7
20
12
37
133
Hiszpania
NUTS 1
Austria
7
19
59
Holandia
4
12
40
Irlandia
1
2
8
Litwa
1
1
10
Wielka
Brytania
Luksemburg
1
1
1
Włochy
5
21
107
Łotwa
1
1
6
EU 27
97
271
1303
Źródło: European Regional and Urban Statistics – Reference guide, Eurostat 2007
Podział Polski na regiony NUTS i LAU
(stan obowiązujący od 1 stycznia 2008 r.)
Jednostka
Nazwa
Liczba
jednostek
Poziom regionalny
NUTS 1
Makroregiony
6
NUTS 2
Regiony/Województwa
16
NUTS 3
Podregiony
66
LAU 1
Powiaty i miasta na prawach powiatu
LAU 2
Gminy (w tym gminy miejskie, będące
miastami na prawach powiatu)
Polityka regionalna Unii
Europejskiej – po co?
Poziom lokalny
379 (314 + 65)
2 478 (65)
2
2014-01-22
PKB na mieszkańca w najbogatszych
i najbiedniejszych regionach UE
w 2010 r. (UE 27 = 100)
Regiony najbogatsze
Inner London (UK)
Luxembourg (LU)
Bruxelles-Capitale (BE)
Hamburg (DE)
Île de France (FR)
Groningen (NL)
Bratislavský Kraj (SK)
Praha (CZ)
Stockholm (SE)
Wien (AT)
Oberbayern (DE)
North Eastern Scotland (UK)
Darmstadt (DE)
Bremen (DE)
Hovedstaden (DK)
PKB
per
capita
328
266
223
203
180
180
176
172
168
165
163
162
161
158
157
Regiony najbiedniejsze
Severozapaden (BG)
Severen tsentralen (BG)
Nord-Est (RO)
Yuzhen tsentralen (BG)
Severoiztochen (BG)
Yugoiztochen (BG)
Sud-Vest Oltenia (RO)
Sud-Est (RO)
Sud-Muntenia (RO)
Észak-Magyarország (HU)
Észak-Alföld (HU)
Dél-Alföld (HU)
Lubelskie (PL)
Podkarpackie (PL)
Nord-Vest (RO)
Stopa bezrobocia w regionach UE 27
w 2012 r.
PKB
per
capita
26
29
29
30
36
36
36
38
39
40
41
42
42
42
42
Źródło: Eurostat, www.europa.eu.int/comm/eurostat/
PKB per capita w krajach UE w 2012 r.
(UE27=100)
Regiony o najniższej stopie
bezrobocia
Salzburg (AT)
Tirol (AT)
Tübingen (DE)
Oberbayern (DE)
Trier (DE)
Freiburg (DE)
Oberösterreich (AT)
Praha (CZ)
Zeeland (NL)
Oberpfalz (DE)
Schwaben (DE)
Steiermark (AT)
Poziom
2,5
2,5
2,7
2,7
2,7
2,9
2,9
3,1
3,1
3,2
3,2
3,2
Regiony o najwyższej stopie
bezrobocia
Poziom
Ceuta (ES)
Andalucia (ES)
Extremadura (ES)
Canarias (ES)
Dytiki Makedonia (EL)
Melilla (ES)
Réunion (FR)
Castilla – La Mancha (ES)
Murcia (ES)
Sterea Ellada (EL)
38,5
34,6
33,0
33,0
29,9
28,6
28,6
28,5
27,9
27,8
Źródło: Eurostat, www.europa.eu.int/comm/eurostat/
Stopa bezrobocia w krajach UE w 2012 r.
(w %)
Źródło: Eurostat
Źródło: Eurostat
Polityka regionalna UE
Artykuł 158 (Traktat ustanawiający
Wspólnotę Europejską):
„Wspólnota rozwija (…) politykę w sprawie
wzmacniania swojej spójności
gospodarczej i społecznej.”
„Celem Wspólnoty w szczególności jest
zmniejszenie różnic w stopniach rozwoju
poszczególnych regionów i zmniejszenie
zacofania regionów (…)”
Polityka regionalna UE
Polityka regionalna dąży do spójności w trzech
aspektach:
Ekonomicznym – miernikiem jest PKB na
mieszkańca według parytetu siły nabywczej
Społecznym – miernikiem jest stopa
bezrobocia
Przestrzennym – miernikiem jest liczba
konsumentów osiąganych w danym czasie lub
czas przejazdu do danego obszaru
3
2014-01-22
Jak duży jest budżet UE?
Polityka regionalna Unii
Europejskiej – ile?
Źródło: http://europa.eu
Perspektywa finansowa 2007-2013
Średnie roczne wydatki: 123,2 mld euro
6%
1% 6%
0%
Polityka spójności – budżet
(w mld euro, ceny 1988, 1993, 1999, 2004)
8%
308,4 mld EUR
350
308
300
36%
250
43%
Ok. 1/3 budżetu UE
Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia
150
100
Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia
195
161
200
75
50
Ochrona zasobów naturalnych
0
Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości
1989-1993
1994-1999
2000-2006
2007-2013
UE jako partner globalny
Administracja
Rekompensaty
Alokacja funduszy polityki spójności
na lata 2007-2013 (mld Euro)
Alokacja funduszy polityki spójności
na lata 2014-2020 (mld Euro)
Luksemburg
Dania
Cypr
Malta
Irlandia
Austria
Finlandia
Szwecja
Holandia
Belgia
Estonia
Słowenia
Łotwa
Bułgaria
Litwa
Wielka
Słowacja
Francja
Rumunia
Grecja
Portugalia
Węgry
Niemcy
Czechy
Włochy
Hiszpania
Polska
0
10
Źródło: Komisja Europejska
20
30
40
50
60
70
80
Źródło: Komisja Europejska
4
2014-01-22
Alokacja środków polityki spójności na lata
2014-2020 (mln Euro per capita)
Alokacja dla Polski (72,9 mld EUR) - transfery
- Transfer z Funduszu Spójności do
instrumentu „Łącząc Europę”
- Transfer na Europejski Fundusz Pomocy
Najbardziej Potrzebującym
- Transfer na pomoc techniczną z inicjatywy
Komisji w wysokości 0,35% alokacji
Ok.. 4,6
mld EUR
- Transfer na działania innowacyjne z
inicjatywy KE w dziedzinie
zrównoważonego rozwoju obszarów
miejskich
Kwota do zaprogramowania w ramach Umowy Partnerstwa
Ok.. 68
mld EUR
Źródło: Komisja Europejska
Podstawy prawne polityki spójności
Polityka regionalna
– jakie zasady?
Podstawy prawne polityki spójności
w Polsce
Ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenie polityki rozwoju
Ustawa z 7 listopada 2008 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z
wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności
Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z 7 września 2007 r. w sprawie
wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych
Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z 21 maja 2007 r. w sprawie
ekspertów powoływanych w celu rzetelnej i bezstronnej oceny projektów
realizowanych w ramach programów operacyjnych
Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. Ustanawiające
przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz FS i uchylające rozporządzenie
(WE) nr 1260/1999
Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca
2006 r. w sprawie EFRR i uchylające Rozporządzenie (WE) 1783/1999
Rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
w sprawie EFS i uchylające Rozporządzenie (WE) nr 1784/1999
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z 11 lipca 2006 r. Ustanawiające
Fundusz Spójności i uchylające Rozporządzenie (WE) 1164/1994
Rozporządzenie (WE) 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca
2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej
Zasady Europejskiej Polityki Regionalnej
I. ZASADY GENERALNE
1.subsydiarność
2.koordynacja
3.elastyczność
II. ZASADY ORGANIZACJI POLITYKI REGIONALNEJ
1.programowanie
2.partnerstwo
3.kompatybilność
4.spójność
III. ZASADY FINANSOWANIA POLITYKI ROZWOJU REGIONALNEGO
1.koncentracja
2.dodatkowość
3.komplementarność
IV. ZASADY OCENY REALIZACJI PROJEKTÓW
1.monitorowanie
2.ocena
3.kontrola finansowa
5
2014-01-22
Zasady Europejskiej Polityki Regionalnej
programowanie – cele funduszy realizowane są w ramach systemu
wieloletniego planowania
partnerstwo – współpraca Komisji Europejskiej z odpowiednimi
władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz uzgodnienia
na wszystkich etapach programowania z zainteresowanymi
partnerami
koncentracja – środki skoncentrowane na realizacji ograniczonej
liczby priorytetowych celów
Zasady Europejskiej Polityki Regionalnej
Równość kobiet i mężczyzn oraz niedyskryminacja –
państwa członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady
równości mężczyzn i kobiet oraz uwzględniania problematyki płci
na poszczególnych etapach wdrażania funduszy
Zrównoważony rozwój – cele funduszy osiągane są w ramach
zrównoważonego rozwoju oraz propagowania na poziomie
Wspólnoty celu, jakim jest ochrona i poprawa jakości środowiska
naturalnego
N+2 …
dodatkowość – środki Funduszy są jedynie uzupełnieniem środków
państwa członkowskiego
Dziękuję za uwagę
6