Deklaracja Praw Osób Niepe³nosprawnych

Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych
DECLARATION ON THE RIGHTS OF DISABLED PERSONS
przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych
uchwałą 2856 (XXVI) w dniu 9 grudnia 1975 roku
Zgromadzenie Ogólne,
pamiętając o zawartych w Karcie zobowiązaniach Państw Członkowskich Narodów
Zjednoczonych do podjęcia we współpracy z Organizacją wspólnych i samodzielnych
działań, mających na celu promocję wyŜszego standardu Ŝycia, pełnego zatrudnienia oraz
warunków ekonomicznego i społecznego postępu i rozwoju,
potwierdzając wiarę w prawa człowieka i podstawowe wartości oraz zasady pokoju, godności
i wartości kaŜdej jednostki, jak równieŜ sprawiedliwości społecznej, przyjęte w Karcie,
przypominając zasady Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowych
Konwencji dotyczących Praw Człowieka, Deklaracji Praw Dziecka oraz ustalone juŜ normy
postępu społecznego zawarte w statutach, konwencjach, zaleceniach i uchwałach
Międzynarodowej Organizacji Pracy , Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw
Oświaty, Nauki i Kultury , Światowej Organizacji Zdrowia , Funduszu Narodów
Zjednoczonych Pomocy Dzieciom oraz innych właściwych organizacji,
przypominając takŜe uchwałę 1921 (LVIII) Rady Gospodarczo-Społecznej z 6 maja 1975
roku dotyczącej zapobiegania powstawaniu niepełnosprawności oraz rehabilitacji osób
niepełnosprawnych,
podkreślając, Ŝe Deklaracja Społecznego Postępu i Rozwoju została przyjęta z konieczności
ochrony praw oraz zapewnienia opieki społecznej i rehabilitacji osób z dysfunkcjami
fizycznymi i psychicznymi,
świadome konieczności zapobiegania powstawaniu fizycznej i umysłowej
niepełnosprawności, niesienia pomocy osobom niepełnosprawnym w rozwoju ich uzdolnień
w niezwykle zróŜnicowanych dziedzinach działania oraz promowania ich integracji w
moŜliwie szerokim zakresie w normalnym Ŝyciu,
zdając sobie sprawę z tego, Ŝe niektóre państwa, w związku z ich obecnym poziomem
rozwoju, mogą podjąć tylko ograniczone działania w tym zakresie,
proklamuje niniejszą Deklarację Praw Osób Niepełnosprawnych i wzywa do podjęcia
krajowych i międzynarodowych działań, gwarantujących stosowanie jej jako wspólnej
podstawy i ramowych wytycznych w ochronie następujących praw:
1. Pojęcie "osoba niepełnosprawna" oznacza kaŜdą osobę, która w wyniku deficytu swoich
fizycznych lub umysłowych zdolności, wrodzonych lub nabytych, nie jest w stanie zapewnić
sobie, częściowo lub całkowicie, warunków koniecznych do swego indywidualnego lub
społecznego Ŝycia.
2. Osoby niepełnosprawne korzystają ze wszystkich praw, sformułowanych w tej Deklaracji.
Prawa te stosują się do kaŜdej osoby niepełnosprawnej bez jakiegokolwiek wyjątku oraz bez
zróŜnicowania i dyskryminacji ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, wyznawaną
religię, poglądy polityczne lub inne opinie, narodowe i społeczne pochodzenie, stan
zamoŜności, miejsce urodzenia lub kaŜdą inną sytuację, która odnosi się do samej osoby
niepełnosprawnej lub jej rodziny.
3. Osoby niepełnosprawne mają wrodzone prawo do poszanowania ludzkiej godności. Osoby
niepełnosprawne, bez względu na pochodzenie, naturę i stopień upośledzenia i
niepełnosprawności, posiadają te same fundamentalne prawa, co ich współobywatele w tym
samym wieku. Oznacza to przede wszystkim prawo do korzystania z godziwego Ŝycia w
moŜliwie szerokim zakresie.
4. Osoby niepełnosprawne mają te same obywatelskie i polityczne prawa, co inne jednostki;
Paragraf 7 Deklaracji Praw Osób z Upośledzeniem Umysłowym stosuje się do kaŜdego
moŜliwego ograniczenia lub pozbawienia tych praw w odniesieniu do osób z upośledzeniem
umysłowym.
5. Osoby niepełnosprawne posiadają uprawnienia, które umoŜliwiają im osiągnąć moŜliwie
duŜą niezaleŜność.
6. Osoby niepełnosprawne mają prawo do opieki medycznej i psychologicznej oraz leczenia
funkcjonalnego, obejmującego zaopatrzenie w sprzęt protetyczny i ortopedyczny; mają prawo
do medycznej i społecznej rehabilitacji, oświaty, zawodowego szkolenia i rehabilitacji,
środków pomocniczych, doradztwa, pośrednictwa pracy oraz innych usług, które umoŜliwią
im pełny rozwój uzdolnień i umiejętności oraz przyśpieszą proces ich społecznej integracji
lub reintegracji.
7. Osoby niepełnosprawne mają prawo do społecznego i ekonomicznego zabezpieczenia oraz
godziwych warunków Ŝycia. Mają oni prawo, zgodnie ze swoimi uzdolnieniami, do uzyskania
i utrzymania zatrudnienia lub podjęcia poŜytecznego, produktywnego i opłacalnego zajęcia, a
takŜe do członkostwa w związkach zawodowych.
8. Osoby niepełnosprawne mają prawo do uwzględnienia ich specjalnych potrzeb na kaŜdym
etapie planowania rozwoju społecznego i ekonomicznego.
9. Osoba niepełnosprawna ma prawo do Ŝycia z własną rodziną lub rodziną zastępczą i
uczestniczenia w kaŜdej aktywności społecznej, twórczej i rekreacyjnej. Osoba
niepełnosprawna nie będzie poddawana róŜnym formom leczenia w zaleŜności od miejsca
zamieszkania, a rodzaj leczenia ma wynikać ze stanu osoby i prowadzić do poprawy jej
zdrowia. Jeśli pobyt osoby niepełnosprawnej w wyspecjalizowanych placówkach jest
nieunikniony, to znajdujące się tam otoczenie i warunki Ŝycia powinny być jak najbardziej
zbliŜone do normalnego Ŝycia osoby w podobnym wieku.
10. Osoba niepełnosprawna ma być chroniona przed wszelkimi formami wykorzystywania,
regulacji i traktowania, które mają charakter dyskryminacyjny, poniŜający i degradujący.
11. Osoba niepełnosprawna powinna mieć moŜliwość skorzystania z fachowej pomocy
prawnej w sytuacji, kiedy taka pomoc jest niezbędna do ochrony jej osoby i mienia. Jeśli
prowadzone jest przeciw niej postępowanie sądowe, w zastosowanej procedurze prawnej
naleŜy w pełni uwzględnić fizyczny i umysłowy stan osoby.
12. Organizacje osób niepełnosprawnych mogą być przydatne w konsultacjach we wszystkich
sprawach dotyczących praw osób niepełnosprawnych.
13. Osoby niepełnosprawne, ich rodziny i społeczności będą, przy uŜyciu właściwych
środków przekazu, dokładnie informowane o prawach zawartych w tej Deklaracji.