załącznik nr 2 - program studiów

Transkrypt

Załącznik nr 2
do zarządzenia nr 118 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
z dnia 11 września 2012 r.
LITERATURA
I TREŚCI
PROGRAMOWE
PODYPLOMOWYCH
STUDIÓW
KWALIFIKACYJNYCH
NAUCZANIA
KULTURY POLSKIEJ
I JĘZYKA POLSKIEGO
JAKO OBCEGO
1
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych
Nazwa studiów: Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne Nauczania Kultury Polskiej i Języka
Polskiego jako Obcego
Typ studiów: kwalifikacyjne/doskonalące: …
Forma studiów: studia podyplomowe/ zaoczne niestacjonarne
Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych przygotowujących do wykonywania pracy
nauczyciela języka i kultury polskiej
Absolwent:

jest merytorycznie i praktycznie przygotowany do realizacji zadań zawodowych
(dydaktycznych) wynikających z roli nauczyciela języka i kultury polskiej
w środowisku cudzoziemców oraz osób polskiego pochodzenia

ma wiedzę z zakresu dydaktyki i metodyki nauczania jpjo oraz podpartą
doświadczeniem w jej praktycznym wykorzystaniu

ma umiejętności i kompetencje niezbędne do kompleksowej realizacji działań
dydaktycznych, w tym samodzielnego przygotowania i dostosowania programu
nauczania do potrzeb i możliwości grupy docelowej

wykazuje umiejętność uczenia się i doskonalenia własnego warsztatu
z wykorzystaniem nowoczesnych metod i środków pozyskiwania, organizowania
i przetwarzania informacji i materiałów

ma umiejętność komunikowania się przy użyciu różnych technik
WIEDZA
ma wiedzę w zakresie:
KG_W01 posiada wiedzę o miejscu filologii narodowej oraz dydaktyki nauczania języka
polskiego jako obcego pośród innych nauk humanistycznych, rozumie specyfikę
przedmiotową i metodologiczną humanistyki
KG_W02 zna podstawową terminologię z zakresu nauk humanistycznych (w tym
glottodydaktyczną) przydatną dla literaturoznawstwa oraz nauki o języku, zna pojęcia
literaturoznawcze oraz językoznawcze wykorzystywane przez inne nauki humanistyczne,
zna terminologię przydatną w dydaktyce nauczania języka polskiego jako obcego
K_W03 zna podstawową terminologię literaturoznawczą; posiada wiedzę o działach
i poddziałach literaturoznawstwa
K_W04 zna podstawową terminologię literaturoznawczą, posiada wiedzę o działach
i poddziałach literaturoznawstwa
KG_W05 posiada uporządkowaną i szczegółową wiedzę z dziedziny historii literatury
2
polskiej oraz podstawowych ujęć komparatystycznych
K_W06 rozumie kulturowy charakter pojęcia literatury, wie o historycznej zmienności jej
wyznaczników
K_W07 posiada podstawową wiedzę z zakresu poetyki opisowej, poetyki historycznej oraz
zagadnień teorii literatury
KG_W08 posiada uporządkowaną wiedzę z praktycznej gramatyki porównawczej języka
polskiego jako obcego oraz wiedzę na temat systemu gramatycznego języka polskiego
K_W09 posiada podstawową wiedzę na temat pochodzenia oraz historycznych przemian
języka polskiego oraz przemian zachodzących we współczesnej polszczyźnie
KG_W10 zna najważniejsze czasopisma naukowe z dziedziny glottodydaktyki
KG_W11 posiada wiedzę z dziedziny technik komputerowych oraz środków medialnych
stosowanych jako narzędzie w nauczaniu języka polskiego jako obcego
K_W12 posiada wiedzę z dziedziny teorii kultury w zakresie pozwalającym ujmować
teksty literackie i nieliterackie jako realizację określonego kodu kulturowego
K_W13 posiada wiedzę o wpływie innych kultur na literaturę i język, rozumie związki
i zależności między różnymi literaturami, kulturami i kodami komunikacyjnymi
K_W14 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych
osiągnięciach w zakresie historii literatury polskiej oraz teorii literatury
K_W15 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych
osiągnięciach językoznawstwa
K_W16 zna i rozumie specyfikę najważniejszych metod analizy i interpretacji tekstów
literackich (formizm, strukturalizm, hermeneutyka, inspiracje psychoanalityczne,
poststrukturalizm)
K_W17 zna założenia i elementy metod opisu oraz interpretacji tekstów nieliterackich:
strukturalistyczne, semantyki składnikowej, leksykalnej, stylistyki językoznawczej,
tekstologii
K_W18 zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu prawa autorskiego
KG_W19 ma świadomość zróżnicowania języka, zna specyfikę różnych obiegów
literackich, ma wiedzę na temat recepcji literatury polskiej w świecie
KG_W20 ma podstawową wiedzę o instytucjach kultury promujących język, literaturę
i kulturę polską w świecie i orientację we współczesnym życiu literackim
K_W21 potrafi wskazać ośrodki zajmujące się propagowaniem, podtrzymywaniem
i rozwijaniem kultury języka polskiego
KG_W22 ma wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach
w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego (metod i technik pracy)
KG_W23 ma podstawową wiedzę z obszaru historii Polski, potrafi ujmować fakty
3
historyczne w kontekście wydarzeń mających miejsce w Europie i na świecie
KN_W01 ma podstawową wiedzę psychologiczno-pedagogiczną, pozwalającą na
rozumienie procesów rozwoju, wychowania i nauczania/uczenia się
KN_W02 zna podstawową terminologię wykorzystywaną do opisu zjawisk oraz sytuacji
psychologiczno-pedagogicznych i dydaktycznych
KNG_W05 zna cele kształcenia, treści, specyfikę i prawidłowości nauczania języka
polskiego jako obcego
KNG_W06 zna normy i zasady tworzenia form wypowiedzi pisemnych w języku polskim
i posiada metodyczne narzędzia w zakresie ich nauczania
KNG_W07 zna podstawę programową do nauczania dzieci i młodzieży polonijnej oraz
programy nauczania jpjo dla cudzoziemców, podręczniki oraz pomoce dydaktyczne do
nauczania jpjo
KNG_W08 ma uporządkowaną wiedzę na temat organizacji (zasad, form pracy, lekcji,
rodzajów ćwiczeń, środków dydaktycznych) procesu kształcenia w zakresie jpjo i pracy
lekcyjnej i poza lekcyjnej z uczniami
KN_W09 ma uporządkowaną wiedzę na temat porozumiewania się na lekcjach w celach
dydaktycznych
KN_W10 ma uporządkowaną wiedzę na temat dostosowania działań dydaktycznych do
potrzeb i możliwości uczniów
KNG_W12 ma uporządkowaną wiedzę na temat diagnozy, kontroli i oceny wyników
w nauczaniu jpjo
KN_W13 ma uporządkowaną wiedzę na temat kształtowania u uczniów pozytywnego
stosunku do nauki oraz rozwijania ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej
KNG_W14 ma uporządkowaną wiedzę na temat pracy z uczniami o specjalnych
potrzebach edukacyjnych w nauczaniu jpjo
KN_W16 ma podstawową wiedzę o funkcjonowaniu i patologii narządu mowy
KN_W17 ma podstawową wiedzę na temat polskiego na temat polskiego prawa
oświatowego, odpowiedzialności prawnej nauczyciela
zna i rozumie:
elementy historii kultury polskiej oraz zróżnicowaną problematykę kultury współczesnej
UMIEJĘTNOŚCI
potrafi:
4
KG_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację
źródłową i naukową w zakresie literaturoznawstwa, językoznawstwa dydaktyki nauczania
języka polskiego jako obcego, pomocy multimedialnych służących do nauczania jpjo oraz
dyscyplin pokrewnych
K_U02 potrafi przedstawić spójną interpretację tekstu literackiego podług założeń
wybranej metody (szkoły) literaturoznawczej oraz z wykorzystaniem kontekstów
kulturowych
K_U03 potrafi wykorzystać do celów analizy językowo-stylistycznej tekstu wybraną
metodę oraz odpowiednią terminologię językoznawczą
K_U04 potrafi zaprojektować ścieżkę własnego rozwoju, dokonać analizy własnych
działań i wskazań obszary wymagające modyfikacji w przyszłym działaniu
KG_U05 samodzielnie pracuje z tekstami źródłowymi (literackimi i nieliterackimi), czyta
i potrafi wykorzystać literaturę naukową z zakresu literaturoznawstwa, dydaktyki
nauczania języka polskiego jako obcego i językoznawstwa
K_U07 w analizowanym tekście literackim umie rozpoznać i opisać elementy historycznej
konwencji, stylu lub prądu
K_U08 potrafi przeprowadzić analizę poetyki oraz analizę stylistyczną tekstu literackiego
na wszystkich poziomach jego organizacji strukturalnej
K_U09 umie przeprowadzić analizę współczesnego tekstu nieliterackiego na każdym jego
poziomie
K_U10 w historycznym tekście nieliterackim potrafi przeprowadzić analizę fonetyczną
i semantyczną leksemów, rozpoznaje cechy dialektalne tekstów i pośrednio wyrażone
funkcje językowe
K_U11 potrafi wskazać zaburzenia fonetyczne, słowotwórcze, fleksyjne, składniowe,
stylistyczne i tekstowe w wypowiedziach użytkowników polszczyzny; potrafi podjąć
dyskusję na temat poprawności dowolnych form językowych
K_U12 postrzega zjawiska językowe i literackie przez pryzmat społeczno-kulturowego
zróżnicowania obiegów komunikacyjnych
KG_U13 posiada umiejętność merytorycznego argumentowania swoich wypowiedzi
z powołaniem się na stan badań, tłumaczenia cudzoziemskiemu odbiorcy polskiej
specyfiki językoznawczej, literaturoznawczej i kulturoznawczej
KG_U15 potrafi wykorzystywać różne kanały i techniki w komunikacji z cudzoziemcem
przybliżając mu wybrane zagadnienia z kultury, języka i literatury polskiej
KG_U16 potrafi przygotować na temat określony przez opiekuna naukowego prace
semestralne w formie projektów i scenariuszy zajęć językowych lub literacko-kulturowych
prowadzonych z cudzoziemcami oraz prace semestralne, które spełniają standardy
wypowiedzi akademickiej (uwzględniają stan badań, zawierają literaturę przedmiotu,
odnośniki, respektują reguły prawa autorskiego
5
KG_U17 potrafi przygotować wystąpienie ustne referujące dane zagadnienie szczegółowe
z zakresu literaturoznawstwa, dydaktyce nauczania języka polskiego jako obcego lub
językoznawstwa z wykorzystaniem technik prezentacji multimedialnej
K_U18 posiada znajomość języka obcego (należącego do języków konferencyjnych)
w stopniu pozwalającym na samodzielną lekturę fachowej literatury w tym języku (zgodne
z wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia
Językowego)
KN_U01 potrafi, wykorzystując wiedzę psychologiczno-pedagogiczną, dydaktyczną oraz
merytoryczną (językoznawczą i literaturoznawczą), dokonywać obserwacji i elementarnej
analizy sytuacji oraz zdarzeń pedagogicznych i dydaktycznych
KN_U02 potrafi posługiwać się wiedzą teoretyczną z zakresu pedagogiki, psychologii oraz
dydaktyki ogólnej i metodyki szczegółowej w celu diagnozowania, analizowania
i prognozowania sytuacji pedagogicznych oraz dobierania strategii realizowania działań
praktycznych na drugim etapie edukacyjnym
KNG _U03 potrafi analizować i oceniać dokumenty dydaktyczne do kształcenia
polonijnego
KNG_U04 potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do
realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych związanych
z nauczaniem jpjo.
KN_U05 przygotować program nauczania dostosowany do poziomu uczących się
z zaznaczeniem celów oraz sposobów stosowanych metod i technik pracy oraz sposobów
ewaluacji wiedzy uczących się, przekazać cudzoziemcowi wiedzę z zakresu gramatyki
dostosowaną do poziomu zaawansowania uczącego się jpjo, dostosować materiał
leksykalny do poziomu zaawansowania znajomości jpjo uczącego się, stosować
zróżnicowane metody pracy w kształceniu kompetencji z zakresu rozumienia tekstu
pisanego, rozumienia ze słuchu, komunikacji, pisania oraz gramatyki
KN_U06 ma rozwinięte kompetencje komunikacyjne: potrafi dobrze porozumiewać się
z uczniami w celach dydaktycznych i wychowawczych, potrafi nawiązać kontakt
z osobami pochodzącymi z różnych środowisk, będącymi w różnej kondycji emocjonalnej,
dialogowo rozwiązywać konflikty i konstruować dobrą atmosferę dla komunikacji w klasie
szkolnej i całej szkole
KNG_U07 przekazywać wiedzę na temat polskiej kultury, literatury, historii oraz wiedzy
z zakresu geopolitycznej sytuacji Polski
KN_U08 pracować w zespole, pełniąc różne role, umie podejmować i wyznaczać zadania,
posiada elementarne umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację zadań
dydaktycznych
KNG_U09 potrafi właściwie diagnozować, kontrolować i oceniać wyniki kształcenia
polonistycznego uczniów studiujących język polski jako obcy
KNG_U10 umie rozpoznać problemy w środowisku polonijnym, w którym pracuje
6
i przygotować atrakcyjne sposoby animacji kulturowej połączone z nauczaniem języka
i kultury polskiej, ma podstawowe umiejętności diagnostyczne pozwalające na
rozpoznawanie sytuacji uczniów ze specjalnymi potrzebami
KN_U11 dokonywać obserwacji indywidualnych potrzeb ucznia
KN_U12 potrafi analizować własne działania dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze
oraz wskazywać obszary wymagające modyfikacji, potrafi eksperymentować i wdrażać
działania innowacyjne
KN_U13 potrafi w sposób ergonomiczny korzystać ze swojego aparatu mowy
KN_U14 potrafi w swojej pracy dydaktycznej stosować przepisy prawa oświatowego
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- rozumie i ma świadomość ważności:
K_K01 rozumie potrzebę dalszego rozwijania swojej wiedzy oraz umiejętności
K_K02 posiada dobrą adaptacyjność do wymagań rynku pracy
KG_K05 przejawia szacunek dla warsztatu pracy polonisty, a szczególnie – zabytków
języka i kultury oraz dziedzictwa narodowego
K_K06 przejawia szacunek dla twórców kultury, jej popularyzatorów oraz badaczy
K_K07 ma świadomość znaczenia języka i tradycji literackiej w wytwarzaniu kultury jako
dobra narodowego, lokalnego, środowiskowego
K_K08 rozumie fenomen wielokulturowości, zdaje sobie z doniosłości przenika się
wpływów kulturowych
K_K09 rozumie doniosłość i kulturową wartość regionalnego zróżnicowania
K_K10 potrafi podjąć dyskusję, ocenić wypowiedź i uargumentować swój sąd w ramach
różnych interakcji społecznych
K_K11 uczestniczy w życiu kulturalnym (w tym literackim), jest świadom znaczenia
swojego regionu dla polskiej kultury literackiej
K_K12 jest propagatorem poprawnej polszczyzny w swoim środowisku społecznym
i zawodowym
KNG_K01 odpowiedzialne przygotowuje się do pracy nauczyciela języka polskiego jako
obcego lub polonijnego, projektuje i wykonuje dziania pedagogiczne (dydaktyczne,
wychowawcze, opiekuńcze)
KN_K02 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę
ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje oceny własnych
7
kompetencji i doskonali umiejętności w trakcie realizowania działań dydaktycznych
KNG_K03 potrafi w sposób świadomy budować swój autorytet w relacjach z uczniami/
studentami i innym nauczycielami oraz w sposób profesjonalny współpracować
z zespołem nauczycieli i innych podmiotów edukacyjnych oraz organizacji polonijnych
KNG_K05 jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań
dydaktycznych i animacyjnych w środowisku, w którym działa (ze szczególnym
uwzględnieniem prac prowadzonych w środowisku polonijnym) w kontekście
wychodzenia naprzeciw uczniom o specjalnych potrzebach
KN_K06 jest przekonany o wadze zachowania się w sposób profesjonalny, zgodny
z obowiązującymi przepisami i normami etycznymi
KN_K08 na podstawie analizy nowych sytuacji i problemów w życiu zawodowym potrafi
samodzielnie wskazać sposoby ich rozwiązania
KNG_K09 ma potrzebę otwarcia kulturowego i mediacji kulturowej, uczestniczy w życiu
kulturalnym, potrafi podejmować działania mające służyć upowszechnieniu wśród
młodego pokolenia wiedzy o polskiej kulturze, będącej integralnym składnikiem
różnorodności europejskiej. Potrafi organizować wydarzenia kulturalne wspomagające
proces nauczania języka polskiego jako obcego oraz umie ubiegać się w instytucjach
rządowych oraz społecznych o dofinansowanie planowanych przez siebie projektów
promujących wiedzę o języku i kulturze polskiej
wykazuje gotowość:
KN_K04 do podejmowania indywidualnych i zespołowych działań na rzecz podnoszenia
jakości pracy w jednostce, w której pracuje
KN_K09 poznania i akceptowanie elementów kultury, obyczajów i wartości, które są
charakterystyczne dla kultur reprezentowanych przez słuchaczy
KN_K04 korzystania ze szkoleń oferowanych przez instytucje zajmujące się kształceniem
nauczycieli jpjo
Nazwa przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Język przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Efekty kształcenia dla
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
(wiedza, umiejętności,
kompetencje społeczne)
Praktyczna gramatyka języka polskiego z elementami
gramatyki porównawczej I - fleksja
Polski
Wiedza:
KG_W08 ma uporządkowaną i szczegółową wiedzę na
temat systemu gramatycznego języka polskiego i potrafi ją
8
wykorzystać w procesie glottodydaktycznym
KG_W08 zna zasady morfologicznego podziału wyrazów;
umie wskazać i opisać morfemy fleksyjne i słowotwórcze
KG_W08 zna podstawowe polskie alternacje i umie je
wskazać w odpowiednich kategoriach fleksyjnych
KG_W08 zna podstawowe zjawiska fleksyjne, które
występują w języku polskim
KG_W08 zna kategorie fleksyjne języka polskiego:
koniugacyjne i deklinacyjne
KG_W08 rozróżnia części mowy i potrafi stosować różne
kryteria ich podziału (morfologiczne, semantyczne,
syntaktyczne)
Umiejętności:
K_U11 umie wskazać, omówić i zastosować reguły doboru
wyznaczników różnych kategorii fleksyjnych (w deklinacji i
koniugacji)
Kompetencje społeczne:
K_K01 rozumie potrzebę dalszego rozwijania swojej
wiedzy i umiejętności
K_K12 jest propagatorem poprawnej polszczyzny w swoim
środowisku społecznym i zawodowym
Semestr, w którym
przedmiot/moduł*) jest
realizowany
Forma realizacji zajęć
Wymagania wstępne i
dodatkowe
Rodzaj i liczba godzin zajęć
dydaktycznych wymagających
bezpośredniego udziału
nauczyciela akademickiego i s
słuchaczy
Liczba punktów ECTS
przypisana
przedmiotowi/modułowi*)
Stosowane metody
dydaktyczne
Sposób weryfikacji efektów
kształcenia uzyskanych przez
słuchaczy
I
wykłady (14 h) i ćwiczenia (16 h)
6 ECTS
metoda podająca, metoda poszukująca, metoda
problemowa, metoda zadaniowa, analiza materiału
językowego
analiza, testy sprawdzające, udział w dyskusji i aktywność
na zajęciach, przygotowywanie ćwiczeń, które można
wykorzystać w pracy z cudzoziemcami uczącymi się jpjo
9
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu/modułu*), w tym
zasady dopuszczenia do
egzaminu, zaliczenia
ocena
egzamin pisemny
FLEKSJA – WYKŁADY
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)

morfologia – podział na morfemy, zjawiska
pograniczne między fleksją i składnią;

morfonologia – oboczności samogłoskowe i
spółgłoskowe w języku polskim, uwarunkowania
morfologiczne oboczności;

kategorie fleksyjne języka polskiego: rodzaj
(naturalny, gramatyczny, deklinacyjny), liczba,
przypadek, czas, tryb, aspekt, osoba,
deprecjatywność;

części mowy, kryteria podziału na części mowy:
semantyczne, morfologiczne, syntaktyczne;
deklinacja i koniugacja;

rzeczowniki: końcówki wielo- i jednofunkcyjne,
końcówki równoległe (współfunkcyjne,
wspólnofunkcyjne), kryteria doboru końcówek
równoległych: fonetyczne, semantyczne,
zwyczajowe; wskazanie osobliwości odmiany;

przymiotniki: 5 rodzajów, końcówki równoległe,
stopniowanie: opisowe i syntetyczne, względne i
bezwzględne;

zaimki: deiktyczność i substytucyjność;
akcentowość i poprzyimkowość; liczebniki: opis i
składnia;

czasowniki: dwa tematy czasownika, formy proste,
aglutynacyjne i złożone; problem imiesłowów i
odsłowników.
FLEKSJA – ĆWICZENIA

oznaczanie kategorii fleksyjnych wyrazów w zdaniu,
temat i końcówka, oboczności tematyczne, rekcja
czasownika;

synkretyzm końcówek;

kryteria doboru końcówek równoległych dla
10
rzeczowników;

formy supletywne, osobliwości odmiany
rzeczowników i przymiotników;

podział czasowników na koniugacje;

tematy czasowników, formy czasownikowe oparte
na temacie czasu teraźniejszego i temacie czasu
przeszłego;

formy złożone czasowników: czas przyszły złożony,
strona bierna, niektóre rozkaźniki;

aspekt: odróżnianie i tworzenie, czas przyszły prosty
i złożony, czas teraźniejszy a przyszły prosty;

imiesłowy i ich funkcje semantyczno-składniowe;

formy nieosobowe i konstrukcje nieosobowe;

końcówka a flektyw w formach aglutynacyjnych;

odmiana i właściwości składniowe liczebników;

zaimki: formy krótkie i długie, typy zaimków, ich
funkcja i odmiana.

Bańko M., Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa
2002.
Gramatyka współczesnego języka polskiego.
Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski,
H. Wróbel, Warszawa 1998.
Kaleta Z., Gramatyka języka polskiego, Kraków
1995.
Kita M., Wybieram gramatykę, t. 1, Katowice 1998.
Klemensiewicz Z., Podstawowe wiadomości z
gramatyki języka polskiego. Warszawa (wydanie
dowolne).
Krawczuk A., Gramatyka języka polskiego.
Morfologia, Lwów 2007.
Nagórko A., Gramatyka języka polskiego,
Warszawa (wydanie dowolne).
Tambor J., Język polski. Charakterystyka, w:
Kultura polska. Silva rerum, red. R. Cudak, J.
Tambor, Katowice 2002.
Tambor J., Po co są końcówki równoległe?, w:
Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego,
red. A. Achtelik, J. Tambor, Katowice 2007.
Wróbel H., Gramatyka języka polskiego, Kraków




Wykaz literatury
obowiązkowej i uzupełniającej





11
(wydanie dowolne)
kształcenia*)
gramatyki porównawczej II - słowotwórstwo
kształcenia*)
Polski
Wiedza:
KG_W08 ma uporządkowaną I szczegółową wiedzę na
temat systemu gramatycznego języka polskiego i potrafi ją
wykorzystać w procesie glottodydaktycznym
KG_W08 ma podstawową wiedzę z zakresu morfologii
języka polskiego
KG_W08 zna główne rodzaje derywacji w języku polskim
KG_W08 zna podstawowe tendencje słowotwórcze w
języku polskim, potrafi ocenić żywotność i produktywność
formantów
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Umiejętności:
K_U11 potrafi wskazać derywaty asocjacyjne i opisać
zjawisko leksykalizacji
K_U11 potrafi zaklasyfikować derywaty do odpowiedniej
klasy derywatów i kategorii słowotwórczej
K_U11 potrafi dokonać analizy słowotwórczej wyrazu:
parafrazować derywaty, wskazywać podstawę
słowotwórczą i formant, funkcję formantu
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
nauczyciela akademickiego i
słuchaczy
II
zaliczony egzamin z fleksji
12
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
4 ECTS
językowego
wykorzystać w pracy z cudzoziemcami uczącymi się jpjo
ocena
egzamin pisemny
SŁOWOTWÓRSTWO – WYKŁADY

przypomnienie elementów morfologii, podział
wyrazu na morfemy; potrzeba tej umiejętności w
uczeniu cudzoziemców; słowotwórstwo a fleksja;
miejsce słowotwórstwa w systemie języka;

podstawowe wiadomości ze słowotwórstwa; podział
słowotwórczy wyrazu; kategorie słowotwórcze;
rodzaj derywacji (afiksalna, paradygmatyczna,
alternacyjna, prozodyczna); typy formantów;
funkcje formantów; produktywność, kategorialność
derywatów; znaczenia formantów;

problemy derywacji rzeczownikowej: formanty
rzeczownikowe, kategorie słowotwórcze
rzeczowników polskich; wartości kategorialne
formantów rzeczownikowych; złożenia;

problemy derywacji czasownikowej, derywację
prefiksalna, znaczenie prefiksów czasownikowych;

zagadnienia słowotwórcze w podręcznikach do
nauki języka polskiego jako obcego.
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
SŁOWOTWÓRSTWO – ĆWICZENIA

pogranicze słowotwórstwa i składni oraz
słowotwórstwa i słownictwa;

parafrazowanie słowotwórcze, podział na temat
słowotwórczy i formant;

znaczenie formantów, wieloznaczność formantów,
homonimia formantów;
13
Wykaz literatury

słowotwórstwo rzeczownika: podstawowe kategorie
słowotwórcze rzeczownika i ich wykładniki
formalne;

słowotwórstwo przymiotnika i przysłówka;
przymiotnikowe derywaty współpodstawowe;

słowotwórstwo czasownika (ze szczególnym
uwzględnieniem derywacji odczasownikowej),
znaczenie prefiksów czasownikowych, czyste pary
aspektowe;

słowotwórstwo złożeń.
1. Gramatyka współczesnego języka polskiego.
Morfologia, red. H. Wróbel, R. Grzegorczykowa, R.
Laskowski, Warszawa 1998.
2. Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa
polskiego, Warszawa (dowolne wydanie)
3. Janowska A., O swoistości derywacji na tle innych
sposobów nominacji, w: Sztuka czy rzemiosło?
Nauczyć Polski i polskiego, red. A. Achtelik, J.
4. Nagórko A., Zarys gramatyki języka polskiego (ze
słowotwórstwem), Warszawa 1998.
5. Pastuchowa M., O słowotwórstwie z perspektywy
leksykalnej, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć
Polski i polskiego, red. A. Achtelik, J. Tambor,
Katowice 2007.
kształcenia*)
gramatyki porównawczej III - składnia
kształcenia*)
polski
Wiedza:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KG_W08 ma wiedzę, na podstawie, której może wskazać
relacje składniowe w polskim zdaniu pojedynczym, potrafi
opisać związki składniowe
KG_W08 potrafi opisać podstawowe zdania
bezpodmiotowe
KG_W08 zna schematy składniowe – potrafi opisać związki
akomodacyjne i konotacyjne, umie posługiwać się
schematami zdaniowymi (zdanie elementarne,
rozbudowane, rozwinięte)
KG_W08 zna typy zdań złożonych współrzędnie i
podrzędnie oraz sposoby łączenia zdań składowych, zna
14
typowe sposoby (spójniki, zaimki względne) łączenia
różnego typu zdań składowych
Umiejętności:
K_U03 potrafi dokonać analizy zdania pojedynczego
K_U03 potrafi dokonać analizy zdania złożonego
K_U11 potrafi wykazać zaburzenia składniowe, stylistyczne
i tekstowe w wypowiedziach użytkowników polszczyzny;
potrafi podjąć dyskusję na temat poprawności dowolnych
form językowych
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
III
zaliczenie z fleksji i słowotwórstwa
4 ECTS
językowego
wykorzystać w pracy z cudzoziemcami uczącymi się jpjo,
praca domowa z elementami konspektu zajęć, który można
wykorzystać w pracy z cudzoziemcami
egzamin pisemny
SKŁADNIA – WYKŁADY
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)

podstawowe typy związków składniowych w
zdaniu, związki i szeregi;

pojęcie akomodacji i konotacji; zależności
15
akomodacyjne w zdaniach;

zdanie minimalne i zdanie rozwinięte;

stosunki w zdaniu złożonym, typy składowych zdań
współrzędnych i podrzędnych;

sposoby łączenia zdań składowych.
SKŁADNIA – ĆWICZENIA

relacje składniowe w obrębie zdania pojedynczego;

schematy zdaniowe w języku polskim;

typy zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie
(zależności gramatyczne i semantyczne);

konstrukcje składniowe z przyimkami i
przymiotnikami, składnia grup nominalnych

Klemensiewicz Z: Zarys składni polskiej, Warszawa
1953 i wyd. nast.
Mędak S., Praktyczny słownik łączliwości
składniowej czasowników polskich, Kraków 2005.
Saloni Z., Świdziński M., Składnia współczesnego
języka polskiego, Warszawa 1998 (rozdz. I-X).
Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników
polskich, red. K. Polański, t. 1-5, Wrocław-Kraków
1980-1992.
Żmigrodzki P., Związki między składnikami w
zdaniu polskim, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć
Katowice 2007.


Wykaz literatury


kształcenia*)
kształcenia*)
Kultura języka i normy zachowań językowych
polski
Wiedza:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
K_W15 umie wytłumaczyć pojęcie kultury języka, uzusu,
normy językowej, błędu językowego
KG_W08 zna klasyfikację błędów językowych i umie ją
wykorzystać w pracy glottodydaktycznej
K_W09 umie scharakteryzować zróżnicowanie
współczesnej polszczyzny
16
KG_W08 zna kryteria dobrego stylu
K_W21 potrafi wskazać ośrodki zajmujące się
propagowaniem, podtrzymywaniem i rozwijaniem kultury
języka
Umiejętności:
KG_U01 sprawnie posługuje się słownikami i poradnikami
z zakresu kultury języka
KG_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać,
selekcjonować i użytkować informację źródłową i naukową
w zakresie językoznawstwa i dyscyplin pokrewnych
K_U11 posiada kompetencję w zakresie oceny innowacji
językowych
K_K09 rozumie doniosłość i kulturową wartość
regionalnego zróżnicowania języka polskiego
K_K07 ma świadomość znaczenia języka w wytwarzaniu
kultury jako dobra narodowego, lokalnego,
środowiskowego
wiedzy oraz umiejętności
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
III
3 ECTS
Metoda podająca, wykład monograficzny z prezentacją
multimedialną, heureza, metoda poglądowa
Udział w dyskusji, debata, test sprawdzający
zaliczenie rygorowe
Test sprawdzający, zadania testujące, test ustny lub pisemny
17
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)

pojęcie kultury języka dziś; związki z
metodologicznym podejściem do języka – od
strukturalizmu do socjolingwistyki i pragmatyki
językowej, czyli od poprawności systemowej do
skuteczności (fortunności) komunikacyjnej;

system – norma, uzus; pojęcie błędu językowego,
rodzaje błędów, pojęcie błędu w nauczaniu języka
jako obcego; sprawność systemowa, społeczna,
sytuacyjna i pragmatyczna;

ocena innowacji językowych, kryteria poprawności
językowej;

między normą wzorcową a użytkową – najczęstsze
błędy
współczesnej
polszczyzny;
granice
potoczności w nauczaniu języka polskiego jako
obcego;

zróżnicowanie współczesnej polszczyzny – odmiana
mówiona i pisana; zróżnicowanie regionalne i
przełączanie kodu;

polszczyzna wobec
zapożyczeń z
języka
angielskiego
–
mechanizmy
przyswajania
zapożyczeń; rodzaje zapożyczeń, ich funkcje w
języku i kulturze;

formy adresatywne, zwracanie się do osób, formy
grzecznościowe w języku polskim, zmiany w
modelu zachowań grzecznościowych;

kompetencja komunikacyjna a etykieta językowa;

zasady dobrego stylu a maksymy Grice’a.

Bajerowa I., Piękno contra piękno, „Gazeta
Uniwersytecka” 1998, nr 2.
Bańko M., Krajewska M., Słownik wyrazów
kłopotliwych, Warszawa 1994.
Bugajski M., Pół wieku kultury języka w Polsce
1945-1995, Warszawa 1999.
Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w
praktyce, red. K. Mosiołek-Kłosińska, Warszawa
2001.
Jadacka H., Kultura języka polskiego. Fleksja,
słowotwórstwo, składnia, Warszawa 2005.

Wykaz literatury



18









kształcenia*)
kształcenia*)
Mańczak-Wohlfeld E., Tendencje rozwojowe
współczesnych zapożyczeń angielskich w języku
polskim, Kraków 1995.
Markowski A., Kultura języka polskiego. Teoria.
Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005.
Nowy słownik poprawnej polszczyzny, red. A.
Markowski, Warszawa 1999.
Puzynina J., O pojęciu kultury języka, „Poradnik
Językowy” 1990, z. 3, s. 153-163.
Puzynina J., Pajdzińska A., Etyka słowa, w: O
zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J.
Miodek, Wrocław 1996.
Skudrzyk A., Normy grzecznościowych zachowań
językowych (etykieta językowa, savoir-vivre, bon
ton, dobre wychowanie, grzeczność językowa), w:
Skudrzyk A., Urban K., Znaleźć słowo trafne.
Stylistyczno-komunikacyjny obraz współczesnej
polszczyzny. Materiały pomocnicze do praktycznej
stylistyki, kultury języka i pragmatyki językowej,
Katowice 2007.
Skudrzykowa A., Urban K., Mały słownik terminów
z zakresu socjolingwistyki i pragmatyki językowej,
Kraków-Warszawa 2000.
Warchala J., Kategoria potoczności w języku,
Katowice 2003.
Przemiany we współczesnej polszczyźnie
polski
Wiedza:
K_W09 umie scharakteryzować zmiany w systemie
językowym na poziomie morfologicznym i składniowym
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
K_W09 potrafi opisać oraz przytoczyć przykłady zmian
zachowań językowych w obrębie dyskursu publicznego
K_W09 umie scharakteryzować przemiany w obrębie
systemu gramatycznego współczesnej polszczyzny
K_W09 posiada wiedzę na temat zewnętrznych i
wewnętrznych uwarunkowań przemian we współczesnej
polszczyźnie
Umiejętności:
19
K_U12 postrzega zjawiska językowe przez pryzmat
społeczno-kulturowego zróżnicowania obiegów
komunikacyjnych
K_U11 umie wykazać zmiany na poziomie budowy tekstu –
Internet, czyli między polszczyzną mówioną i pisaną;
analfabetyzm funkcjonalny i jego przyczyny
K_K05 przejawia szacunek do warsztatu polonisty, a
szczególnie – zabytków języka
K_K07 ma świadomość znaczenia języka w wytwarzaniu
kultury jako dobra narodowego, lokalnego,
środowiskowego
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
II
wykład (10 h)
wykład (10 h)
2 ECTS
metoda podająca, wykład z prezentacją multimedialną,
heureza, metoda poglądowa, metoda interakcyjna,
aktywność na zajęciach, sprawdzian ustny lub pisemny
zaliczenie rygorowe
ocena
test sprawdzający, analiza wybranego materiału językowego

Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania przemian
współczesnej polszczyzny; horyzont czasowy (po
1939 lub 1989) – uzasadnienie wyboru przez
odniesienie do kryteriów periodyzacji historii języka
polskiego; czynniki sprawcze rozwoju języka
(wewnętrzne i zewnętrzne); czynniki wewnętrzne –
tendencja do udoskonalenia języka, wzmacnianie
wyrazistości
znaczeniowej,
uproszczenie
20
(ekonomiczność), czynniki zewnętrznojęzykowe –
upowszechnienie odmiany ogólnej, demokratyzacja,
zmiana kanału komunikacji publicznej, globalizacja;

doba nowopolska a współczesność; technika jako
motor
zmian
językowych
(komunikacja
bezpośrednia, face to face, indywidualna i lokalna;
komunikacja masowa, bez granic, ogólna, druk –
prasa – radio – tv – internet – offset); skutki rozwoju
techniki: terminologizacja, łatwość przekazu,
ogromna liczba komunikatów, informacja jako
towar, nowy obraz świata, tradycyjny obraz świata –
odniesienie do natury, przyrody; technika jako filtr
nowego spojrzenia we frazeologii i metaforach;

pojęcie zmiany językowej - ujęcie problemu na tle
historycznego rozwoju polszczyzny;

gramatyka, semantyka a
sprawności pragmatycznej;

społeczne uwarunkowania zachowań językowych;
sprawność komunikacyjna; normatywne aspekty
języka + poziomy i typy normy współczesnej
polszczyzny;

zmiany zachowań językowych w publicznym
dyskursie;
kulturowe
i
socjologiczne
uwarunkowania;
zmiany
modeli
zachowań
grzecznościowych; liberalizacja społecznej oceny
wulgaryzmów; brutalizacja dyskursu publicznego;

kategoria oficjalności dziś i przemiany zachowań
językowych, ekspansywna potoczność, słownictwo
w okresie przemian;

zmiany w systemie językowym – wariantywność
fleksyjna, historyczne przyczyny przemian w
zakresie funkcjonowania liczebników głównych i
zbiorowych;

przemiany słowotwórcze związane z czynnikami
kulturowymi (tworzenie nazw żeńskich, odmiana
nazwisk męskich i żeńskich);

poszerzanie systemu leksykalnego współczesnej
polszczyzny poprzez zapożyczenia - sposoby
adaptacji anglicyzmów i zmienność normy w tym
21
pragmatyka;
pojęcie
zakresie

przemiany grzeczności językowej; grzeczność w
Internecie i innych mediach; przemiany w systemie
adresatywnym; estetyka słowa, wulgaryzmy w
języku; retoryka codzienności; grzeczność językowa
konfrontatywnie; mody językowe;

polska polityka językowa; język polski w świecie;
prestiż polszczyzny w dobie globalizacji.

Bajerowa I., Zarys historii języka polskiego 19392000, Warszawa 2003.
Bugajski M., Język w komunikowaniu, Warszawa
2007.
Dubisz S., Probabilistyka lingwistyczna, czyli o
rozwoju polszczyzny w XXI wieku, w: Przyszłość
języka, red. S. Krzemień-Ojak, B. Nowowiejski,
Białystok 2001.
Dubisz S., Rozwój współczesnej polszczyzny.
„Przegląd Humanistyczny” 1995, z. 5, s. 69-88.
Grabias S., Język w zachowaniach społecznych,
Lublin 1997.
Jadacka H., System słowotwórczy polszczyzny
(1945–2000), Warszawa 2001.
Język polski (w serii Najnowsze dzieje języków
słowiańskich), red. S. Gajda, Opole 2001.
Lubaś W., Polskie gadanie, Opole 2003.
Markowski A., Kultura języka polskiego, Warszawa
2009.
Ożóg K., Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku.
Wybrane zagadnienia, Rzeszów 2001.
Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka polskiego
na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Karków
1999.
Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku, red. K.
Handke, H. Greń-Dalewska, Warszawa 1994.
Polszczyzna w komunikowaniu publicznym, red. W.
Gruszczyński, J. Bralczyk, Majkowska Grażyna,
Warszawa 1999.
Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy
rozwoju, red. S. Dubisz, S. Gajda, Warszawa 2001.
Przemiany współczesnej polszczyzny, red. S. Gajda,
Z. Adamiszyn. Opole 1994.






Wykaz literatury








22


Słownictwo współczesnej polszczyzny w okresie
przemian, red. J. Mazur, Lublin 2000.
J. Warchala, Kategoria potoczności w języku,
Katowice 2003.
kształcenia*)
Etniczność w języku – aspekty etnolingwistyczne i
socjolingwistyczne
kształcenia*)
Polski
Wiedza:
K_W13 uświadamia sobie różnice w językowym obrazie
świata zawartym w języku, którego uczy a językach
słuchaczy, którzy uczestniczą w sytuacji lekcyjnej
KG_W02 umie zdefiniować pojęcie językowy obraz świata
Umiejętności:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
K_U03 umie wychwycić stereotyp i prototyp językowy w
wizji świata przekazywanej a w podręcznikach do nauki
języka jako obcego
KG_U01 potrafi przełożyć wiedzę teoretyczną dotyczącą
językowego obrazu świata zawartego w leksyce, frazeologii
i strukturach gramatycznych danego języka na proces
nauczania języka polskiego jako obcego
K_K10 potrafi podjąć dyskusję, ocenić wypowiedź i
uargumentować swój sąd w ramach różnych interakcji
społecznych
K_K08 rozumie fenomen wielokulturowości, zdaje sobie
sprawę z doniosłości przenikania się wpływów kulturowych
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
III
wykład (10h)
wykład (10h)
23
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
2 ECTS
metoda podająca, heureza, metoda poglądowa wsparta
prezentacją multimedialną
opracowanie pisemne przykładów niewspółmierności
językowej i definicji kognitywnej
zaliczenie rygorowe
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wykaz literatury
ocena
aktywna obecność na zajęciach, kolokwium ustne, analiza
stereotypów w wybranym podręczniku

definicja i historia pojęcia: językowy obraz
świata;

hipotezy relatywizmu językowego i
uniwersalizmu językowego a relacje między
światem rzeczywistym, konceptualizującymi go
kategoriami semantycznymi i ich
strukturalizacjami językowymi;

potoczny i naukowy obraz świata a modelowanie
i kategoryzowanie;

językowy obraz świata zawarty w leksyce,
frazeologii i strukturach gramatycznych danego
języka;

niewspółmierność leksykalna w różnych
językach; kulturowe uwarunkowania
definiowania znaczeń leksemów w nauczaniu
języka obcego; metafory językowe a zachowania
językowe, świat kultury, zwyczajów i
wyobrażeń ludzi mówiących danym językiem;

stereotyp i prototyp językowy a wizja świata
przekazywana w podręcznikach do nauki języka
jako obcego;

komunikacja międzykulturowa a etnocentryzm i
skrypty kulturowe (polskie skrypty kulturowe,
etykieta językowa, grzecznościowe strategie
konwersacyjne, agonistyka czy empatia,
emocjonalność, płeć w kulturze)
 Bartmiński J. Językowe podstawy obrazu świata.,
24












Lublin 2006
Bartmiński J. Stereotypy mieszkaja w jezyku. Studia
etnolingwistyczne, Lublin 2007
Językowy obraz świata i kultura, „Język a Kultura”,
t. 13, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław
2000.
Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński,
Lublin1999, wyd. II, popr.
Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu,
Warszawa 1998.
Pease A., Język ciała. Jak czytać myśli ludzi z
gestów, Warszawa 1997.
Piętkowa R., Językowy obraz świata i stereotypy a
nauczanie języka polskiego, w: Sztuka czy
rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, red. A.
Achtelik, J. Tambor, Katowice 2007.
Piętkowa R., O kulturowych uwarunkowaniach
definiowania leksemów w nauczaniu języka obcego,
„Postscriptum” 2002, nr 2-3 (42-43), s. 97-106.
Sapir E., Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje,
Warszawa 1978.
Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria,
metodologia, analizy empiryczne, „Język a Kultura”,
t. 12, red. Janusz Anusiewicz, Jerzy Bartmiński,
Wrocław 1998.
Wierzbicka A., Język – umysł – kultura. Wybór
prac, red. J. Bartmiński, Warszawa 1999.
Wierzbicka A., Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich
konfiguracje w różnych kulturach,
„Etnolingwistyka” 1991, nr 4, s.7-40.
Współczesny język polski, red. J. Bartmiński,
Wrocław 1993.
kształcenia*)
Podstawy fonetyki i poprawnej wymowy polskiej
z elementami emisji głosu
kształcenia*)
polski
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wiedza:
KG_W08 zna cechy głosek polskich i sposoby ich opisu
KG_W08 zna system fonologiczny języka polskiego, cechy
dystynktywne polskich fonemów oraz warianty fonemów
KG_W08 umie wskazać różnice między pisownią a
25
wymową, zna dopuszczalne uproszczenia i upodobnienia w
języku polskim
KG_W08 zna prawidła poprawnej wymowy polskiej i umie
przygotować zestawy ćwiczeń doskonalące wymowę polską
wśród cudzoziemców z różnych obszarów językowych
KG_W08 zna zasady poprawnego akcentowania i intonacji
w języku polskim
KG_W08 zna różnice między normą wymawianiową i
uzusem
KG_W08 zna poradniki i słowniki poprawnej wymowy
polskiej
KN_W16 ma podstawową wiedzę o funkcjonowaniu i
patologii narządów mowy
Umiejętności:
K_U11 umie przygotować i przeprowadzić ćwiczenia z
zakresu wymowy
K_U11 umie wskazać podstawowe trudności różnych grup
cudzoziemców w opanowaniu wymowy polskiej
K_U03 potrafi wykorzystać do celów analizy fonetycznej
wybraną metodę oraz odpowiednią terminologię
językoznawczą
KN_U13 potrafi w sposób ergonomiczny korzystać ze
swojego aparatu mowy
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
I
4 ECTS
metoda podająca, metoda zadaniowa, metoda problemowa,
praktycznego rozwijania umiejętności, metody praktyczne
26
słuchaczy
wykonywanie zadań na zajęciach, ćwiczenia w zakresie
zapisu fonetycznego tekstu, ćwiczenia w zakresie
rozpoznawania głoski na rentgenogramach, labiogramach,
przygotowywanie zestawów ćwiczeń pozwalających
cudzoziemcom lepiej opanować polską wymowę,
wykonywanie ćwiczeń na zajęciach
ocena
egzamin pisemny
WYKŁADY:
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)

specyfika trudności w opanowaniu głosek języka
polskiego dla różnych grup cudzoziemców wraz ze
wskazaniem przykładowych ćwiczeń;

cechy fonetyczne i dystynktywne głosek polskich;

omówienie alfabetów fonetycznych (słowiański i
API);

warianty fakultatywne (tu np. dopuszczalność
wymowy tzw. francuskiego „r”, zębowego „ł”) i
warianty pozycyjne;

prawidła poprawnej wymowy polskiej;

pojęcie emisji głosu. Anatomia, fizjologia i
patologia aparatu artykulacyjnego. Jak powstaje
głos.
ĆWICZENIA:

sposoby opisu głosek polskich: schematyczne
rentgenogramy (odczytywanie i tworzenierysowanie, pokazywanie dłońmi), labiogramy (dla
samogłosek i spółgłosek wargowych), palatogramy
(przykładowo), program CD, programy
komputerowe;

różnice między pisownią a wymową: relacja:
głoska–litera, wieloznaki, funkcja litery i, różnice
ilościowe i jakościowe;

spółgłoskowy charakter języka polskiego;
specyficzne głoski, charakterystyczne dla języka
polskiego; połączenia spółgłosek w języku polskim;

prawidła poprawnej wymowy polskiej:
dopuszczalne upodobnienia i uproszczenia grup
27
głoskowych, niedopuszczalne uproszczenia
prowadzące często do zaburzeń komunikacji i
nieporozumień; zjawiska zachodzące na granicy
głosek w połączeniach;

jednorodność i niejednorodność grup
spółgłoskowych pod względem dźwięczności;

wymowa tzw. nosówek w języku polskim:
nosowość konsonantyczna, nosowość wokaliczna,
wygłos, denazalizacja;

wymowa głosek podwojonych;

akcent i intonacja w języku polskim; emocjonalność
intonacji, jej wpływ na znaczenie wypowiedzi;

norma wymawianiowa i uzus – stanowienie norm;
zmiany wymawianiowe na przełomie tysiącleci;

słowniki i poradniki poprawnej wymowy polskiej;

tworzenie i przeprowadzanie ćwiczeń z zakresu
wymowy (dla ćwiczenia konkretnych głosek,
połączeń itp.); konspekty fragmentów lekcji
poświęconych wymowie.

ćwiczenia usprawniające prawidłowe oddychanie,
motorykę narządów mowy, fonację i artykulację

relaksacja jako metoda zwiększająca efektywność
głosu

emisyjna praca nad tekstem.

Karczmarczuk B., Wymowa polska z ćwiczeniami,
Lublin 1987.
Krzyżyk D., Ćwiczenia ortograficzne dla
obcokrajowców – różne typy dyktand, w: Sztuka czy
Milewski S, Lingwistyczne i dydaktyczne aspekty
analizy fonemowej, Lublin 1999.
Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia
współczesnego języka polskiego. Warszawa
(wydanie dowolne).
Steffen-Batogowa M., Struktura akcentowa języka
polskiego. Warszawa-Poznań 2000.
Steffen-Batogowa M., Automatyzacja transkrypcji
fonematycznej tekstów polskich. Warszawa 1975.

Wykaz literatury




28







Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego
języka polskiego. Ćwiczenia, Warszawa 2007.
Tambor J., Nauczanie wymowy polskiej. Trudności
różnych grup cudzoziemców, w: Sztuka i rzemiosło?
Nauczyć Polski i polskiego. Red. A. Achtelik, M.
Kita, J. Tambor. Katowice 2010.
Wacławek M., Samogłoskowe problemy
polszczyzny (emisja głosu, prawidła wymowy w
świetle nauczania JpjO), w: Sztuka czy rzemiosło?
Poradniki i podręczniki logopedyczne.
Toczyska B.: Elementarne ćwiczenia dykcji. Gdańsk
2001.
Przybysz-Piwko M. (red.): Emisja głosu
nauczyciela. Warszawa 2006.
Tarasiewicz B.: Mówię i śpiewam świadomie.
Kraków 2003.
kształcenia*)
Wybrane zagadnienia kultury polskiej I – metody
i programy nauczania, historia kultury
kształcenia*)
polski
Wiedza:
KG_W01 zna i umie scharakteryzować poszczególne
metody wykorzystywane w nauczaniu kultury polskiej
wśród cudzoziemców
K_W12 posiada wiedzę z dziedziny teorii kultury w
zakresie pozwalającym ujmować teksty literackie i
nieliterackie jako realizację określonego kodu kultury
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Umiejętności:
KG_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i
użytkować informację źródłową i naukową
KN_U12 potrafi zanalizować podręczniki do nauki języka
polskiego pod kątem zawartych w nich treści kulturowych
K_U01 potrafi posługiwać się podstawowymi terminami
koniecznymi do analizy tekstu kultury
K_U01 umie samodzielnie stworzyć program do nauczania
kultury polskiej wśród cudzoziemców ze wskazaniem treści
dostosowanych do zaawansowania znajomości języka
29
polskiego w grupie docelowej
KG_U15 potrafi wykorzystywać różne kanały i techniki w
komunikacji z cudzoziemcem, przybliżając mu wybrane
zagadnienia z kultury polskiej
K_K11 uczestniczy w życiu kulturalnym, jest świadom
znaczenia swojego regionu dla polskiej kultury
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
I
wykład 10 h
wykład 10 h
2 ECTS
wykład monograficzny z prezentacją multimedialną oraz
ilustracją w formie nagrań video, prezentacja materiałów
podręcznikowych z analizą zawartych w nich treści
kulturowych, metoda poglądowa, heureza, metoda
interaktywna
test sprawdzający, udział w dyskusji, praca w grupach
zaliczenie rygorowe
praca zaliczeniowa w formie konspektu lub prezentacji

rola nauczania kultury polskiej w nauczaniu języka
polskiego jako obcego; propozycje zagadnień
tematycznych
na
seminaria
dla
grup
humanistycznych oraz sposoby wprowadzania
elementów z wiedzy o kulturze na zajęciach
lektoratowych w zależności od zaawansowania
znajomości języka polskiego;

przegląd definicji i sposobów rozumienia pojęcia
kultura oraz wpływ wyboru jednej z nich na
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
30
kształtowanie programu nauczania proponowanego
cudzoziemcom (przykłady); metody wprowadzania
zagadnień kulturowych (intersemiotyka, drama,
wykład, konwersatorium, techniki audiowizualne
itp.);

Wykaz literatury
obowiązkowej i
uzupełniającej

książki do nauczania kultury polskiej – prezentacja;

specyfika polskiej kultury szlacheckiej – od złotej
wolności po sarmatyzm (ze szczególnym
uwzględnieniem modeli życia w polskim
renesansie);

sarmatyzm – ideologia i praktyka oraz sarmatyzm
jako tradycja w kulturze polskiej;

wokół polskich mitów narodowych (m.in.
antemurale christianitatis, Polska spichlerzem
narodów, polska gościnność etc.);

etykieta w kulturze polskiej – dzieje obyczajów
(m.in. na podstawie opisu obyczajów i Pana
Tadeusza);

romantyczna spuścizna kulturowa – mitologie
romantyczna (ludowość, egotyzm, mit tyrtejski, mit
prometejski, mesjanizm);

główne ośrodki muzealne – o kulturze artystycznej
(Puławy, Wawel, Pszczyna itd.);

stereotypy narodowościowe;

zmiana oficjalnych kodów II Rzeczypospolitej;
tradycja i nowoczesność; wzory;

kultura doby PRL-u – wzory kulturowe czy
akcydensy.

Achtelik A., Intersemiotyczność a nauczanie kultury
polskiej, w: Mój warsztat metodyczny na początku
XXI wieku. Materiały XI międzynarodowej
konferencji naukowo-dydaktycznej, Wrocław 2002,
s. 7-12.
Achtelik A., Z wybranych zagadnień kultury
polskiej – uwagi na marginesie, w: Sztuka czy
Dobesz U., Spacery po Wrocławiu. Materiały do
popularyzacji wiedzy o kulturze polskiej dla


31





cudzoziemców, w: Inne optyki. Nowe programy,
nowe metody, nowe technologie w nauczaniu
kultury polskiej i języka polskiego jako obcego, red.
R. Cudak, J. Tambor, Katowice 2001, s. 400-405.
Garncarek P., Problem aktualizacji wiedzy o
kulturze w nauczaniu języka polskiego jako obcego,
w: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie
polonistyczne cudzoziemców, nr 10, Łódź 1998,
209-215.
Górecki M., Kozieja-Ruta D., Paprotna A.,
Elementy kultury języka w nauczaniu języka
polskiego jako obcego na poziomie średnio
zaawansowanym, w: Acta Universitatis Lodziensis.
Kształcenie polonistyczne cudzoziemców, nr 10,
Łódź 1998, 61-71.
Jelonkiewicz M., Kanon kulturowy i kompetencja
socjokulturowa w opisie kompetencji językowej
potrzeby certyfikacji znajomości języka polskiego
jako obcego, w: Inne optyki…, s. 504- 507.
Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego.
Stan obecny – programy nauczania – pomoce
dydaktyczne, red. W.T. Miodunka, Kraków 2004
kształcenia*)
Wybrane zagadnienia kultury polskiej II – warsztaty
metodyczne pracy z obrazem filmowym
kształcenia*)
Polski
Wiedza:
KG_W02 zna język specjalistyczny pozwalający
dokonywać analiz obrazu filmowego w pracy z odbiorcą
cudzoziemskim
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KG_W20 ma podstawową wiedzę o instytucjach kultury i
orientację w kinie polskim
KG_ W02 ma wiedzę na temat specyfiki rozwoju polskiego
kina
Umiejętności:
K_U09 umie scharakteryzować miejsce filmu na tle kultury
polskiej
KG_U01 potrafi posługiwać się podstawowymi terminami
32
koniecznymi do analizy obrazu filmowego
KN _U05 potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną na temat
kina polskiego do samodzielnego stworzenia programu
nauczania dla cudzoziemców z zakresu filmu polskiego
K_U09 posiada umiejętność ukazania miejsca kina
polskiego na tle kina światowego
K_K11 uczestniczy w życiu kulturalnym (filmowym), jest
świadom znaczenia swojego regionu dla polskiej kultury
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
II
zaliczenie rygorowe
wykład 10 h
wykład 10 h
2 ECTS
wykład monograficzny z prezentacją multimedialną oraz
ilustracją w formie nagrań video
test sprawdzający
ocena
praca zaliczeniowa, test sprawdzający
 film na tle dziedzin kultury narodowej; jego związki
historyczne, tematyczne, formalne i ideowe ze
sztukami tradycyjnymi;
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
 miejsce filmu w komunikacji społecznej: jego ranga
kulturowa oraz udział w kształtowaniu tożsamości i
świadomości narodowej;
 nacechowanie gatunkowe kina fabularnego;
kompleksy narodowe w polskich filmach; presja
33
polityczna wywierana w latach 1945-1989 na kino
fabularne;
 rozwój kina fabularnego – ujęcie diachroniczne
uwzględniające wcześniejsze ustalenia: walka o
nowy model X muzy (1945-1949), socrealizm w
kinie, „polska szkoła filmowa”, gatunki „narodowe”
(w tym widowiskowe adaptacje największych
arcydzieł literatury narodowej), poetyki autorskie,
kino rozrywkowe, „kino moralnego niepokoju”,
kino stanu wojennego, kino czasu przełomu;
 kino fabularne pod presją wolnego rynku (19902004): kryzys autorstwa, narodziny i rozwój „kina
bandyckiego”,
nowe
poetyki
gatunkowe
(hybrydyzacja
gatunkowa),
tzw.
”kino
prowincjonalne”, udział kina w sporach o
tożsamość kulturową i narodową;
 polskie kino między globalizacją a lokalizmem.



Wykaz literatury
obowiązkowej i
uzupełniającej




kształcenia*)
kształcenia*)
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Dzieje kina polskiego, w: Kino ma 100 lat, red. J.
Rek, E. Ostrowska, Łódź 1998, s. 185-263.
Gwóźdź A., Kutz czytany na nowo Kutzem, w:
Haltof M., Kino polskie, Gdańsk 2002.
Hendrykowska M., Kronika kinematografii polskiej
1895-1997, Poznań 1999.
Kino
po
polsku (numer
monograficzny),
„Postscriptum” 2003, nr 1-2 (45-46).
Miczka T., „Kino moralnego niepokoju”. Źródła i
granice realizmu w polskim filmie fabularnym w
latach 1976-1981, w: Sztuka czy rzemiosło?
Wybrane zagadnienia kultury polskiej III – kultura jako
metody prezentacji
Polski
Wiedza:
KG_W20 ma wiedzę na temat głównych instytucji
kształtujących polskiego życia kulturalnego
34
K_W12 ma wiedzę na temat głównych tendencji w rozwoju
polskiego teatru
K_W12 ma wiedzę na temat głównych tendencji rozwoju
polskiej muzyki klasycznej i rozrywkowej
Umiejętności:
KG_U01 umie scharakteryzować miejsce teatru oraz na tle
kultury polskiej
KG_U01 potrafi posługiwać się podstawowymi terminami
koniecznymi do analizy spektaklu teatralnego oraz dzieła
dramatycznego
KG_U01 potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną na temat
teatru polskiego do samodzielnego stworzenia programu
nauczania dla cudzoziemców z zakresu teatru
K_K11 uczestniczy w życiu kulturalnym, jest świadom
znaczenia swojego regionu oraz instytucji kulturowych dla
polskiej kultury
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
III
Wykład 10 h
Wykład 10 h
2 ECTS
Wykład monograficzny z prezentacją multimedialną oraz
ilustracją w formie nagrań video
Test sprawdzający ustny lub pisemny, udział w dyskusji,
projekt zajęć z cudzoziemcami
zaliczenie rygorowe
praca zaliczeniowa, test sprawdzający
35
demistyfikacja narodowych mitów i stereotypów
społecznych w dramaturgii Sławomira Mrożka;
groteska; parodia wzorców romantycznych;
eksperymenty dramaturgiczne Tadeusza Różewicza
(dramat otwarty, teatr realistyczno-poetycki, teatr
wewnętrzny) w kontekście teatru absurdu oraz innych
kierunków awangardowej dramaturgii europejskiej;
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
teatr ubogi Jerzego Grotowskiego – metoda gry
aktorskiej
(aktor
ogołocony)
i
rozwiązania
przestrzenno-scenograficzne; wpływ Grotowskiego na
współczesny teatr w Polsce i na świecie;
poszukiwania teatralne Tadeusza Kantora na tle
tendencji we współczesnym teatrze plastycznym;
happening i Teatr Śmierci;
antropologia teatru – zespół Gardzienice i jego
etnooratoria a inne grupy (polskie i europejskie)
zaliczane do nurtu „trzeciego teatru”
polska muzyka rozrywkowa – festiwale, wydarzenia
kulturalne
najwięksi polscy kompozytorzy
polska opera na tle opery światowej




Wykaz literatury
obowiązkowej i
uzupełniającej



kształcenia*)
kształcenia*)
przedmiotu/modułu
Balme Ch., Wprowadzenie do nauki o teatrze, przeł.
M. Dudzik, M. Leyko, Warszawa 2002.
Historia teatru, red. J.R. Brown, przeł. H. BaltynKarpińska, Warszawa 1999 (fragmenty).
Problemy teorii dramatu i teatru, t.1-2., red. J.
Degler, Wrocław 2003,
Styan. J.L., Współczesny dramat w teorii scenicznej
i praktyce, przeł. M. Sugiera, Wrocław 1995.
Teatr – widowisko, red. M. Fik, Warszawa 2000.
Wąchocka E., Utopia tragedii końca dwudziestego
wieku, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i
polskiego, red. A. Achtelik, J. Tambor, Katowice
2007.
Literatura w nauczaniu cudzoziemców
Polski
Wiedza:
36
kształcenia*)
K_W04 zna podstawą terminologię literaturoznawczą
K_W14 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach
rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w
zakresie historii oraz teorii literatury polskiej potrzebnych w
kontekście pracy z cudzoziemcami
K_W14 ma wiedzę na temat sposobów i metod nauczania
literatury polskiej cudzoziemców
KNG_W07 zna podstawowe prace z zakresu
glottodydaktyki literatury polskiej oraz zna podstawę
programowa do nauczania literatury polskiej dzieci w
szkołach i placówkach polonijnych
KW_16 zna i rozumie specyfikę najważniejszych metod
analizy i interpretacji tekstów literackich
Umiejętności:
K_U02 umie wykorzystywać wiedzę z zakresu teorii i
historii literatury polskiej w pracy z cudzoziemcem
zorientowanym humanistycznie podczas interpretacji tekstu
KNG_U04 umie samodzielnie skonstruować program do
nauczania literatury polskiej w grupach zróżnicowanych
językowo i etnicznie
K_U02 zna różne metody pracy z tekstem literackim i umie
funkcjonalnie wykorzystać tekst literacki jako materiał do
nauczania języka polskiego jako obcego
KN_U05 potrafi przygotować program nauczania literatury
polskiej dla cudzoziemców dostosowany do ich znajomości
jpjo oraz profilu kształcenia
KNG_U07 umie przekazywać wiedze na temat polskiej
literatury
K_K06 przejawia szacunek dla twórców kultury, jej
popularyzatorów oraz badaczy
K_K07 ma świadomość znaczenia tradycji literackiej w
wytwarzaniu kultury jako dobra narodowego, lokalnego i
środowiskowego
KNG_K09 m świadomość odpowiedzialności za
zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu i kraju, Sam
uczestniczy w życiu kulturalnym i potrafi podejmować
działania mające na służyć upowszechnianiu wśród
młodego pokolenia wiedzy o polskiej kulturze, będącej
integralnym składnikiem europejskiej różnorodności
Semestr, w którym
I
37
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
10 h wykłady
10 h wykłady
2 ECTS
heureza, metoda podająca, metoda poszukująca, metoda
problemowa
ocena
udział w debacie, udział w dyskusji, analiza i interpretacja
utworów literackich w kontekście nauczania jpjo
zaliczenie rygorowe
przygotowanie kanonu literatury polskiej w kontekście
samodzielnie prowadzonego kursu literatury z
cudzoziemcami
test sprawdzający

podstawowa wiedza z zakresu sposobów i metod
nauczania literatury polskiej wśród cudzoziemców;

przypomnienie wiedzy z zakresu metodologii badań
literackich, teorii literatury i historii literatury pod
kątem wykorzystania w czasie pracy na seminariach
i konwersatoriach literackich z cudzoziemcami;

najnowsze tendencje w literaturze i najnowsze
kierunki badań literackich w zakresie możliwym do
wykorzystania w prowadzeniu zajęć literackich;

nabycie umiejętności konstruowania autorskich
programów nauczania literatury w pracy z
cudzoziemcami, które uwzględniają różnorodne
aspekty sytuacyjne, dydaktyczne, metodyczne i
metodologiczne;

efektywne wykorzystanie tekstu literackiego jako
narzędzia w wyuczaniu języka i kultury polskiej;
szczególne znaczenie form pracy z tekstem
literackim (interpretacja utworu), związanych z
intertekstualnym i hermeneutycznym oglądem
literatury.
38






Wykaz literatury









Balcerzan E, Poezja polska w latach 1939-1965, cz.
1: Strategie liryczne, Warszawa 1984; cz. 2:
Ideologie artystyczne, Warszawa 1988.
Cudak R., Interpretacja tekstu literackiego w
edukacji studentów zaawansowanych, w:
Polonistyka w świecie, red. J. Mazur, Lublin 2000.
Cudak R., Tambor J., Tekst literacki w nauczaniu
języka polskiego jako obcego, w: Spotkania. Księga
jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia,
red. M. Kita, B. Witosz, Katowice 2005.
Czapliński P., Śliwiński P., Literatura polska 19761998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków 2000.
Hajduk-Gawron W., Przekłady literatury polskiej a
dobór tekstów literackich w nauczaniu
cudzoziemców, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć
Katowice 2007.
Jaskółowa E., Poezja w nauczaniu języka polskiego
jako obcego, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć
Katowice 2007.
Literatura polska w świecie. Zagadnienia recepcji i
odbioru, red. R. Cudak, Katowice 2006.
Nasiłowska. A., Trzydziestolecie 1914-1944,
Warszawa 1999.
Seretny A., Tekst literacki w dydaktyce języka
polskiego jako obcego. Między percepcją a recepcją
dzieła, w: Literatura polska w świecie…
Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A.
Brodzka i in., Wrocław 1992.
Słownik literatury polskiej, red. M. Piechota, M.
Pytasz, P. Wilczek, Katowice 2006.
Stabro S., Literatura polska 1944-2000 w zarysie,
Kraków 2005.
Szałasta-Rogowska B., Tekst literacki i malarski w
nauczaniu cudzoziemców. Sposoby pracy na
zajęciach lektoratowych, w: Sztuka czy rzemiosło?
Szaruga L., Walka o godność. Poezja polska w
latach 1939-1988, Wrocław 1993.
Wilczek P., Kanon jako problem kultury
współczesnej. „Postscriptum” 2004-2005, nr 48-49.
39

Seria „Biblioteka Interpretacji” (Cudak R., Czytając
Białoszewskiego, Katowice 1999; Olejniczak J.,
Czytając Miłosza, Katowice 1998; Opacka-Walasek
D., Czytając Herberta, Katowice 2001; Pawelec D.,
Czytając Barańczaka, Katowice 1995).
kształcenia*)
Teksty literackie w nauczaniu języka polskiego jako
obcego
kształcenia*)
polski
Wiedza:
K_W13 posiada wiedzę o wpływie innych kultur na
literaturę polską, rozumie związki i zależności miedzy
różnymi literaturami i kulturami
KG_W19 ma świadomość zróżnicowania języka, zna
specyfikę różnych obiegów literackich, ma wiedzę na temat
recepcji literatury polskiej w świecie
KG_W22 ma wiedzę na temat sposobów i metod nauczania
literatury polskiej cudzoziemców (metody i techniki pracy)
KNG_W07 zna podstawowe prace z zakresu
glottodydaktyki literatury polskiej
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
K_W07 posiada podstawową wiedzę z zakresu poetyki
opisowej, poetyki historycznej oraz zagadnień teorii
literatury
KG_W05 posiada wiedzę z historii literatury polskiej oraz
ujęć komparatystycznych
Umiejętności:
K_U02 umie wykorzystywać wiedzę z zakresu teorii i
historii literatury polskiej w pracy z cudzoziemcem
zorientowanym humanistycznie podczas interpretacji tekstu
K_U02 potrafi przedstawić spójną interpretację tekstu
literackiego z wykorzystaniem kontekstów kulturowych i
przedstawić ją cudzoziemcom uczącym się jpjo
K_U08 umie przeprowadzić analizę poetyki oraz analizę
stylistyczną tekstu literackiego na wszystkich poziomach
jego organizacji strukturalnej
KN_U05 umie samodzielnie skonstruować program do
nauczania literatury polskiej w grupach zróżnicowanych
40
językowo i etnicznie
K_U09 umie przeprowadzić analizę współczesnego tekstu
literackiego na każdym poziomie
K_K06 przejawia szacunek dla twórców kultury, jej
popularyzatorów oraz badaczy
K_K07 ma świadomość znaczenia tradycji literackiej w
wytwarzaniu kultury jako dobra narodowego, lokalnego i
środowiskowego
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
II
10 h ćwiczenia
10 h ćwiczenia
2 ECTS
heureza, metoda podajaca, metoda poszukująca, metoda
problemowa
udział w debacie, udział w dyskusji, analiza i interpretacja
utworów literackich w kontekście nauczania jpjo
zaliczenie rygorowe
ocena
przygotowanie kanonu literatury polskiej w kontekście
samodzielnie prowadzonego kursu literatury z
cudzoziemcami
test sprawdzający
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)

podstawowa wiedza z zakresu sposobów i metod
nauczania literatury polskiej wśród cudzoziemców;

przypomnienie wiedzy z zakresu metodologii badań
literackich, teorii literatury i historii literatury pod
kątem wykorzystania w czasie pracy na seminariach
41
i konwersatoriach literackich z cudzoziemcami;

najnowsze tendencje w literaturze i najnowsze
kierunki badań literackich w zakresie możliwym do
wykorzystania w prowadzeniu zajęć literackich;

nabycie umiejętności konstruowania autorskich
programów nauczania literatury w pracy z
cudzoziemcami, które uwzględniają różnorodne
aspekty sytuacyjne, dydaktyczne, metodyczne i
metodologiczne;

efektywne wykorzystanie tekstu literackiego jako
narzędzia w wyuczaniu języka i kultury polskiej;
szczególne znaczenie form pracy z tekstem
literackim (interpretacja utworu), związanych z
intertekstualnym i hermeneutycznym oglądem
literatury.

Balcerzan E, Poezja polska w latach 1939-1965, cz.
1: Strategie liryczne, Warszawa 1984; cz. 2:
Ideologie artystyczne, Warszawa 1988.
Cudak R., Interpretacja tekstu literackiego w
edukacji studentów zaawansowanych, w:
Polonistyka w świecie, red. J. Mazur, Lublin 2000.
Cudak R., Tambor J., Tekst literacki w nauczaniu
języka polskiego jako obcego, w: Spotkania. Księga
jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia,
red. M. Kita, B. Witosz, Katowice 2005.
Czapliński P., Śliwiński P., Literatura polska 19761998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków 2000.
Hajduk-Gawron W., Przekłady literatury polskiej a
dobór tekstów literackich w nauczaniu
cudzoziemców, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć
Katowice 2007.
Jaskółowa E., Poezja w nauczaniu języka polskiego
jako obcego, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć
Katowice 2007.
Literatura polska w świecie. Zagadnienia recepcji i
odbioru, red. R. Cudak, Katowice 2006.
Nasiłowska. A., Trzydziestolecie 1914-1944,
Warszawa 1999.
Seretny A., Tekst literacki w dydaktyce języka
polskiego jako obcego. Między percepcją a recepcją



Wykaz literatury





42







dzieła, w: Literatura polska w świecie…
Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A.
Brodzka i in., Wrocław 1992.
Słownik literatury polskiej, red. M. Piechota, M.
Pytasz, P. Wilczek, Katowice 2006.
Stabro S., Literatura polska 1944-2000 w zarysie,
Kraków 2005.
Szałasta-Rogowska B., Tekst literacki i malarski w
nauczaniu cudzoziemców. Sposoby pracy na
zajęciach lektoratowych, w: Sztuka czy rzemiosło?
Szaruga L., Walka o godność. Poezja polska w
latach 1939-1988, Wrocław 1993.
Wilczek P., Kanon jako problem kultury
współczesnej. „Postscriptum” 2004-2005, nr 48-49.
Seria „Biblioteka Interpretacji” (Cudak R., Czytając
Białoszewskiego, Katowice 1999; Olejniczak J.,
Czytając Miłosza, Katowice 1998; Opacka-Walasek
D., Czytając Herberta, Katowice 2001; Pawelec D.,
Czytając Barańczaka, Katowice 1995).
kształcenia*)
Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego I
(poziom początkujący)
kształcenia*)
polski
Wiedza:
KNG_W05 posiada wiedzę na temat metod stosowanych w
nauczaniu jpjo
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KNG_W08 posiada wiedzę na temat zakresu kompetencji
językowych jakie powinien opanować student na poziomie
A1 i A2 pod względem leksykalnym, gramatycznym,
komunikacyjnym, wymowy i intonacji oraz z zakresu
rozumienia tekstu słuchanego i czytanego
KNG_W07 zna podstawę programową, programy,
podręczniki dla kształcenia cudzoziemców na poziomie A1
i A2
KN_W09 ma uporządkowaną wiedzę na temat
porozumiewania się lekcjach w celach dydaktycznych
Umiejętności:
43
KN_U05 potrafi ułożyć program nauczania w grupach
początkujących
KN_U05 zna podręczniki i pomoce dydaktyczne do
nauczania w grupach początkujących
KN_U05 umie samodzielnie przygotować konspekt zajęć
dla grupy początkującej z równomiernym kształtowaniem
wszystkich kompetencji
KN_U05 potrafi samodzielnie przygotować ćwiczenia
rozwijające poszczególne umiejętności językowe
KNG_U09 potrafi dokonać oceny zróżnicowania
znajomości jpjo w grupach początkujących (A1/A2)
KNG_U10 potrafi samodzielnie dokonać ewaluacji
postępów pracy w grupie
KN_U05 umie zanalizować obserwowane zajęcia w grupie
początkującej
KN_U08 umie pracować w zespole pełniąc różne role,
posiada elementarne umiejętności organizacyjne
pozwalające na realizację działań dydaktycznych
KNG_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i
umiejętności merytorycznych, psychologicznopedagogicznych, dydaktycznych, rozumie potrzebę ciągłego
dokształcania zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje
samooceny własnej wiedzy i umiejętności, potrafi uzupełnić
swoją wiedzę i umiejętności
KG_K05 przejawia szacunek dla warsztatu pracy polonisty,
a szczególnie zabytków języka, kultury i dziedzictwa
narodowego
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
I
ćwiczenia (10h)
ćwiczenia (10h)
44
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
3 ECTS
metoda zadaniowa, metoda podająca z prezentacją
ocena
przygotowywanie konspektów lekcji z wykorzystaniem
poszczególnych metod, przygotowanie ćwiczeń
rozwijających poszczególne kompetencje językowe, anliza
treści i układu podręczników do nauki jpjo dla
początkujących, udział w dyskusji
zaliczenie rygorowe
przygotowanie konspektu zajęć z grupą początkującą

charakterystyka słuchacza początkującego; zakres
materiału leksykalnego, gramatycznego oraz
umiejętności językowych, jakie powinien opanować
słuchacz początkujący podczas kursu; porównanie
dwóch
programów
nauczania
dla
grupy
początkującej (program skonstruowany zgodnie z
metodą
komunikacyjną
oraz
program
skonstruowany metodą gramatyczną – omówienie i
porównanie, wskazanie korzyści oraz niedostatków);

prezentacja
podręczników
oraz
materiałów
pomocniczych do nauki języka polskiego jako
obcego dla słuchaczy początkujących; próba
układania tekstów oraz ćwiczeń dla słuchaczy
początkujących, zgodnie ze wskazanym materiałem
gramatycznym oraz leksykalnym; dobór tekstów
autentycznych podczas pracy ze słuchaczami
początkującymi;

prezentacja i analiza konspektu przygotowanego dla
grupy początkującej – organizacja czasu na
zajęciach, ilość wprowadzanego słownictwa, sposób
pracy z tekstem pisanym i słuchanym itp. (nauka
konstruowania konspektu).

Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe
technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka
polskiego jako obcego, red. R. Cudak, J. Tambor,
Katowice 2001.
Madeja A., Co należy wiedzieć, chcąc uczyć
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wykaz literatury

45







cudzoziemców frazeologii, w: Sztuka czy
Morcinek B., Kształcenie sprawności mówienia –
perspektywa nauczyciela, w: Sztuka czy rzemiosło?
Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej
kultury w nowej rzeczywistości europejskiej.
Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji
Glottodydaktycznej, red. P. Garncarek, Warszawa
2005.
Nauczanie języka polskiego jako obcego. Materiały
z pierwszej Konferencji Polonistów Zagranicznych i
Polskich zwołanej z inicjatywy Grupy „Bristol” do
Instytutu Polonijnego UJ, red. W.T. Miodunka,
Kraków 1997.
Polonistyczna edukacja językowa i kulturowa
cudzoziemców. Poziom średni: stan obecny –
problemy – postulaty, red. B. Ostromęcka-Frączak,
Łódź 1998.
Polonistyka w świecie. Nauczanie języka i kultury
polskiej studentów zaawansowanych, red. J. Mazur,
Lublin 2000.
Seretny A., Lipińska E., ABC metodyki nauczania
języka polskiego jako obcego, Kraków 2005.
Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym.
Materiały
z
Międzynarodowej
Konferencji
Stowarzyszenia „Bristol”, red. A. Dąbrowska,
Wrocław 2004.
kształcenia*)
Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego II
(poziom średnio zaawansowany i zaawansowany)
kształcenia*)
polski
Wiedza:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
nauczaniu jpo
B1 i B2 oraz C1 i C2 pod względem leksykalnym,
gramatycznym, komunikacyjnym, wymowy i intonacji oraz
46
z zakresu rozumienia tekstu słuchanego i czytanego
KNG_W08 umie scharakteryzować co to znaczy student
średnio zaawansowany i zaawansowany
porozumiewania się lekcjach w celach dydaktycznych
KNG_W05 potrafi dokonać oceny zróżnicowania
znajomości jpjo w grupach początkujących (B1/B2 i C1/C2)
Umiejętności:
średnio zaawansowanych i zaawansowanych
KN_U05 umie samodzielnie przygotować konspekt zajęć
dla grupy średnio zawansowanej i zaawansowanej z
równomiernym kształtowaniem wszystkich kompetencji
oraz wykorzystaniem materiałów autentycznych
KN_U05 potrafi samodzielnie przygotować ćwiczenia
rozwijające poszczególne umiejętności językowe
KNG_U09 potrafi dokonać oceny zróżnicowania
znajomości jpjo w grupach początkujących (B1/B2 oraz
C1/C2)
KNG_U03 potraf analizować i oceniać dokumenty
dydaktyczne do kształcenia polonijnego
KNG_U10 potrafi samodzielnie dokonać ewaluacji
postępów pracy w grupie
KN_U05 umie zanalizować obserwowane zajęcia w grupie
średnio zaawansowanej
KN_U05 zna podręczniki i pomoce dydaktyczne do
nauczania w grupach średnio zaawansowanych
KN_U08 umie pracować w zespole pełniąc różne role,
posiada elementarne umiejętności organizacyjne
pozwalające na realizację działań dydaktycznych
KG_U13 ma podstawowe kompetencje z zakresu
psychologii jeśli chodzi o indywidualną poprawę błędów
popełnianych przez studentów
47
a szczególnie zabytków języka i kultury
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
II
ćwiczenia (10h)
zaliczenie z metodyki nauczania języka polskiego jako
obcego I (poziom początkujący)
ćwiczenia (10h)
3 ECTS
ocena
rozwijających poszczególne kompetencje językowe, analiza
treści i układu podręczników do nauki jpjo dla średnio
zaawansowanych oraz zaawansowanych, udział w dyskusji
zaliczenie rygorowe
przygotowanie konspektu zajęć z grupą średnio
zaawansowaną, przygotowanie zestawu ćwiczeń na
rozwijanie wybranej kompetencji językowej

słuchacz
średnio
zaawansowany:
zakres
posiadanych umiejętności i sprawności językowych,
uwarunkowania dotyczące dalszej nauki języka,
potrzeby językowe; cele i techniki nauczania na
poziomie średnim; przegląd podręczników i pomocy
dydaktycznych dostępnych na rynku;

kształcenie poszczególnych sprawności na poziomie
średnim
(techniki,
materiały
dydaktyczne,
integrowanie sprawności); typy ćwiczeń i
podporządkowanie ich celom lekcji; proporcje
48
poszczególnych części lekcji w zależności od
wyznaczonych celów glottodydaktycznych;

praca z tekstem (teksty oryginalne, adaptowane i
preparowane, cele i sposoby wykorzystania tekstu w
nauczaniu języka polskiego jako obcego,
przygotowanie i przeprowadzenie ćwiczeń, praca ze
słownikiem); techniki ludyczne w nauczaniu języka
polskiego jako obcego.

Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe
polskiego jako obcego, red. R. Cudak, J. Tambor,
Katowice 2001.
Madeja A., Co należy wiedzieć, chcąc uczyć
cudzoziemców frazeologii, w: Sztuka czy
Morcinek B., Kształcenie sprawności mówienia –
perspektywa nauczyciela, w: Sztuka czy rzemiosło?
Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej
kultury w nowej rzeczywistości europejskiej.
Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji
Glottodydaktycznej, red. P. Garncarek, Warszawa
2005.
Nauczanie języka polskiego jako obcego. Materiały
z pierwszej Konferencji Polonistów Zagranicznych i
Polskich zwołanej z inicjatywy Grupy „Bristol” do
Instytutu Polonijnego UJ, red. W.T. Miodunka,
Kraków 1997.
Łódź 1998.
Lublin 2000.
Materiały
z
Międzynarodowej
Konferencji



Wykaz literatury





49
Wrocław 2004.
kształcenia*)
kształcenia*)
Konspekty i scenariusze lekcji
polski
Wiedza:
nauczaniu jpjo ze szczególny uwzględnieniem technik pracy
ze studentem zaawansowanym
językowych jakie powinien opanować student na każdym
poziomie znajomości jpjo pod względem leksykalnym,
gramatycznym, komunikacyjnym, oraz z zakresu
rozumienia tekstu słuchanego i czytanego, potrafi te
kompetencje rozwijać za pomocą odwoływania się do
tekstów autentycznych ze wskazaniem różnicy w obrębie
stylu
porozumiewania się na lekcjach w celach dydaktycznych
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
dostosowania działań dydaktycznych do potrzeb i
możliwości uczniów
KG_W10 zna najważniejsze czasopisma z dziedziny
glottodydaktyki
Umiejętności:
KN_U12 potrafi analizować własne działania dydaktyczne
oraz wskazywać obszary wymagające modyfikacji, potrafi
eksperymentować i wdrażać działania innowacyjne
KN_U11 potrafi indywidualizować zadania i dostosowywać
metody i treści do potrzeb i możliwości uczniów oraz zmian
zachodzących w świecie i w nauce
KNG_U10 ma podstawowe umiejętności diagnostyczne
pozwalające na rozpoznanie sytuacji uczniów ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, opracowanie
wyników obserwacji i formułowanie wniosków
KN_U06 ma rozwinięte kompetencje komunikacyjne:
potrafi dobrze porozumiewać się z uczniami w celach
dydaktycznych (umie dostosować język do poziomu
zaawansowania ucznia)
50
KNG_U04 potrafi umiejętnie dobrać i wykorzystać
dostępne materiały, środki, metody i formy pracy w celu
projektowania i efektywnego realizowania działań
pedagogicznych
K_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i
a szczególnie zabytków języka i kultury
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
III
ćwiczenia (10h)
ćwiczenia (10h)
3 ECTS
multimedialną, metoda poglądowa
rozwijających poszczególne kompetencje językowe,
przygotowanie zestawu tekstów, które mogą być
wykorzystane w tworzeniu konspektu na konkretny poziom
nauczania jpjo
zaliczenie rygorowe
przygotowanie konspektu zajęć na wszystkich poziomach
zawansowania jpjo

Rodzaje jednostek uczenia się

Planowane metodyczne – konspekt zajęć

Cele nauczania i cele uczenia się
51

Formy organizacji zajęć

Program nauczania a realizacja
poszczególnych jednostek lekcyjnych

Uczenie się poprzez wykonywanie zadań

I. Janowska, Planowane lekcji języka polskiego jako
obcego. Podręcznik i poradnik dla nauczycieli
języków obcych, Kraków 2010
Komorowska H., Metodyka nauczania języków
obcych, Warszawa 1999.
Komorowska H., Programy nauczania w kształceniu
ogólnym i w kształceniu językowym, Warszawa
2005.
Niemiecko B., Pomiar wyników nauczania,
Warszawa 1999.
Wilczyńska W., Skuteczny nauczyciel języka
obcego, Warszawa 2004.


Wykaz literatury



kształcenia*)
kształcenia*)
w
formie
Koncepcje doboru treści w podręcznikach
polski
Wiedza:
KNG_W07 zna programy, podręczniki do nauczania jpjo
kształtowania u uczniów pozytywnego stosunku do nauki
oraz rozwijania ciekawości, aktywności i samodzielności
poznawczej
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Umiejętności:
KG_U05 potrafi umiejętnie dobierać i wykorzystywać
dostępne materiały i formy pracy z nimi w celu
projektowana i efektywnego realizowania działań
dydaktycznych wobec uczniów uczących się jpjo
KN_U05 potrafi dobrać podręczniki do nauki jpjo
odpowiednio do poziomu znajomości języka w grupie
docelowej z uwzględnieniem stosowności leksyki ki i
materiału gramatycznego
KNG_K01 odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej
52
pracy nauczyciela jpjo, projektuje i wykonuje działania
pedagogiczne
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
I
wykład (5h)
wykład (5h)
2 ECTS
multimedialną, heureza
przygotowywanie ćwiczeń sprawdzających znajomość
poszczególnych podręczników przeznaczonych do
nauczania jpjo, udział w dyskusji
zaliczenie rygorowe
Przygotowanie pracy porównującej zawartość dwóch
wskazanych przez prowadzącego podręczników

zagadnienia
ogólne;
typologia
książek
wykorzystywanych w procesie dydaktycznym;
strategia podręcznika polegająca na wyważeniu
proporcji między dwiema wartościami: polskością i
uniwersalizmem;

nauczanie autonomiczne języka polskiego (=
gramatyki + leksyki + użycia) vs nauczanie
zintegrowane (język polski w kontekście historii,
kultury), język i literatura, związki języka i tekstów
literackich z innymi dziedzinami kultury, np. kina,
teatru, kabaretu, malarstwa, rzeźby;

dobór treści ze względu na charakterystykę odbiorcy
z
uwzględnieniem
parametrów
zewnętrznojęzykowych, takich jak przynależność do
wspólnoty językowej i kulturowej, wiek, płeć,
wykształcenie, poznawcze i komunikacyjne
potrzeby uczącego się;

wybór
podejścia
metodologicznego
w
prezentowaniu języka i wiedzy o języku (nauczanie
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
53
języka i nauczanie o języku): strukturalizm (nacisk
na formę), kognitywizm (nacisk na semantykę),
komunikacjonizm (nacisk na użycie języka w
sytuacji);

tematyka
w
podręczniku,
dobór
kręgów
tematycznych, językowy obraz Polski i Polaka,
przemiany obyczajowe i ich językowe przejawy;
kryteria doboru tekstów; teksty literackie, teksty
kultury „wysokiej”, teksty literatury popularnej.

Przegląd podręczników do nauki jpjo, które znajdują
się na polskim rynku edukacyjnym
I. Janowska, Przygotowanie kursu językowego –
programy nauczania [w:] E. Lipińska, A. Seretny, Z
zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego,
Kraków 2006.

Wykaz literatury
kształcenia*)
Materiały pomocnicze do nauczania języka polskiego
jako obcego
kształcenia*)
polski
Wiedza:
KNG_W07 zna programy, pomoce dydaktyczne do
nauczania jpjo w tym podręczniki dla nauczyciela
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KNG_W13 ma uporządkowaną wiedzę na temat
kształtowania u uczniów pozytywnego stosunku do nauki
oraz rozwijania ciekawości, aktywności i samodzielności
poznawczej
Umiejętności:
KN_U05 potrafi umiejętnie dobierać i wykorzystywać
dostępne materiały i formy pracy z nimi w celu
projektowana i efektywnego realizowania działań
dydaktycznych wobec uczniów uczących się jpjo
KNG_K01 odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej
pracy nauczyciela jpjo, projektuje i wykonuje działania
pedagogiczne
Semestr, w którym
realizowany
II
ćwiczenia (5h)
54
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wykaz literatury
kształcenia*)
kształcenia*)
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
zaliczenie z koncepcji doboru treści w podręcznikach
ćwiczenia (5h)
2 ECTS
multimedialną, heureza
praca w grupach polegająca na przygotowaniu projektu,
testowanie w grupach gier i zabaw językowych, które
znajdują się w podręcznikach, przygotowanie własnych
rozwiązań w formie gier i zabaw językowych
zaliczenie rygorowe
ocena
samodzielny projekt pomocy dydaktycznej

Przegląd pomocy dydaktycznych do nauczania
języka polskiego jako obcego z omówieniem typów
zadań oraz strategii pracy

Podział pomocy dydaktycznych w kontekście
obszaru doskonalenia poszczególnych sprawności
(ortografii, słownictwa, gramatyki, rozumienia ze
słuchu, mówienia, czytania, pisania)

Przegląd zbiorów testów

Przegląd pomocy dydaktycznych do nauki jpjo,
które znajdują się na polskim rynku edukacyjnym
E. Lipińska, A. Seretny, Z zagadnień dydaktyki
Gry i zabawy w kształceniu językowym. Propozycje,
scenariusze, projekty, pod red. H. Wiśniewskiej,
Lublin 2000.


Techniki multimedialne w nauczaniu obcokrajowców
Polski
Wiedza:
KG_W11 zna różne typy narzędzi wspomagających proces
nauczania/uczenia się języków obcych oraz możliwości ich
55
zastosowania w środowisku zawodowym
KG_W11 posiada podstawową wiedzę i umiejętności w
zakresie technik informatycznych, przetwarzania tekstów,
wykorzystywania arkuszy kalkulacyjnych, korzystania z baz
danych, posługiwania się grafiką prezentacyjną, korzystania
z usług w sieciach informatycznych, pozyskiwania i
przetwarzania informacji
KG_W11 umie wykorzystywać programy komputerowe do
nauczania jpjo
KNG_W07 zna podręczniki i pomoce dydaktyczne, do
których dołączone są pomoce multimedialne i umie je
wykorzystywać przy projektowaniu samodzielnych zajęć z
jpjo
Umiejętności:
KG_U15 umie kształcić na odległość
KG_U15 wykorzystuje narzędzia internetowe w tworzeniu
warsztatu zawodowego
KG_U15 potrafi zaplanować i konstruować własne
materiały edukacyjne
KG_U15 potrafi krytycznie oceniać zasoby internetowe
oraz narzędzia o charakterze edukacyjnym
KN_K02 zachowuje otwartość w korzystaniu z
nowoczesnych technologii w środowisku zawodowym
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
I
10 (ćwiczenia)
znajomość podstawowa obsługi edytora Word i Exel
10 (ćwiczenia)
3 ECTS
metoda podająca, metoda zadaniowa, metoda oglądowa,
heureza
udział w dyskusji, wykonywanie zadań na zajęciach
Analiza i ewaluacja dostępnych zasobów i programów o
charakterze edukacyjnym
Przygotowanie własnych ćwiczeń interaktywnych
Przygotowanie własnej strony internetowej o charakterze
56
dydaktycznym
ocena
egzamin praktyczny - projekt interaktywnych pomocy
dydaktycznych

bezpieczeństwo danych komputerowych, w tym
m.in.: zasady sporządzania kopii dokumentów,
uaktualnianie systemu operacyjnego i
oprogramowania, posługiwanie się programem
antywirusowym;

posługiwanie się edytorem Word do Windows (na
poziomie dla zaawansowanych), w tym:
konfiguracja programu, sprawne poruszanie się w
tekście, automatyzowanie pisania, czcionki i ich
formatowanie, wprowadzanie znaków specjalnych i
znaków obcych alfabetów, korekta tekstu, łączenie
tekstu i grafiki;

wyszukiwanie informacji w Internecie, internetowe
serwisy informacyjne dla polonistów: encyklopedie,
słowniki, poradnie językowe, korpusy tekstów,
zbiory tekstów.

prezentacja programów komputerowych
przeznaczonych do nauczania języka polskiego jako
obcego: pomocnych dla lektora: Wielkie dzieła
literatury polskiej, Leksykon polskich filmów
fabularnych, encyklopedie i słowniki komputerowe;
przeznaczonych do nauczania pisania, gramatyki,
frazeologii; działanie i obsługa programów;
praktyczne możliwości wykorzystania komputera na
zajęciach języka polskiego dla cudzoziemców;

Wpływ technologii informacyjnej na zakres i
sposoby nauczania (prowadzenia zajęć) oraz rolę
nauczyciela, korzyści edukacyjne ze stosowania tej
technologii.

Scenariusze zajęć uwzględniające korzystanie z
technologii
informacyjnej.
Przygotowywanie
scenariuszy zajęć w oparciu o zasoby internetowe z
uwzględnieniem różnych poziomów zaawansowania
oraz
kształconych
sprawności
językowych.
Wykorzystanie
tzw.
autorskich
programów
narzędziowych do tworzenia interaktywnych
ćwiczeń językowych. Przykłady programów
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
57
narzędziowych. Zapoznanie się z zasadami
tworzenia ćwiczeń interaktywnych w programie Hot
Potatoes oraz samodzielne tworzenie ćwiczeń
interaktywnych w programie Hot Potatoes:.

Ocena edukacyjnej przydatności oprogramowania i
zasobów
elektronicznych:
ewaluacja
pedagogicznych zasobów internetowych oraz
ćwiczeń interaktywnych: kryteria pedagogiczne i
techniczne, przykładowe arkusze ewaluacyjne
ćwiczeń interaktywnych dostępnych w sieci na
różnych poziomach zaawansowania. Przykłady
dobrej praktyki pedagogicznej wykorzystania
technologii informacyjnej.

Poszerzanie i doskonalenie umiejętności
zawodowych z użyciem technologii informacyjnej:
platformy współpracy. E-learning i e-nauczanie oraz
narzędzia generacji Web 2.0 i ich implikacje dla
procesu nauczania/uczenia się języków obcych.

Humanistyczne, etyczno-prawne i społeczne aspekty
korzystania z technologii informacyjnej. Zasady
etyki w korzystaniu z mediów. Etyczne i prawne
zagrożenia niewłaściwego posługiwania się
komputerami, oprogramowaniem oraz źródłami
informacji i skuteczne im przeciwdziałanie.

Madeja, J. Malejka, Program komputerowy jako
pomoc w nauczaniu frazeologii polskiej, Inne
optyki, Katowice 2001, s. 417-425.
Biesaga S., Zastosowanie audiowizualnych środków
dydaktycznych w nauczaniu języka i kultury
polskiej w środowiskach polonijnych na Wschodzie,
w: Nauczanie języka polskiego jako obcego i
polskiej kultury w nowej rzeczywistości
europejskiej, red. P. Garncarek. Warszawa 2005.
Dębski R., Komputer w nauczaniu języka polskiego.
Przetwarzanie języka w programach dydaktycznych,
Kraków 1996.
Grzenia J., Komputer jako narzędzie nauczyciela
języka polskiego, w: Sztuka czy rzemiosło?
Krzywańska M., Malinowski T., Multimedia a
proces glottodydaktyczny na przykładzie

Wykaz literatury



58












„Multimedialnego fonetycznego słownika języka
polskiego”, w: Nauczanie języka polskiego jako
obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości
europejskiej, red. P. Garncarek. Warszawa 2005.
Madeja A., Malejka J., Program komputerowy jako
pomoc w nauczaniu frazeologii polskiej, w: Inne
optyki, nowe programy, nowe metody, nowe
polskiego jako obcego, red. R. Cudak, J. Tambor.
Katowice 2001.
„Postscriptum” 1996, nr 20 (numer monograficzny
poświęcony komputerowi w nauczaniu języka
polskiego jako obcego).
Adamczewski P., 2005: Słownik informatyczny.
Gliwice: Helion.
Bednorz J.(red.) 2006. Multimedia w dydaktyce.
KANA, Gliwice
Colborne G., 2011: Prostota i użyteczność.
Projektowanie rozwiązań internetowych, mobilnych
i interaktywnych. Helion, Gliwice.
Jaskuła B., 1995: Psychologiczno-pedagogiczne
aspekty komputeryzacji procesu nauczania-uczenia
się. Rzeszów, Wydawnictwo oświatowe FOSZE.
Juszczyk S., 2002: Edukacja na odległość.
Kodyfikacja pojęć, reguł i precesów. Toruń,
Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kasperski M., Boguska-Torbicz A., 2008:
Projektowanie stron WWW. Użyteczność w
praktyce. Helion, Gliwice.
Leszkowicz M., Komunikacja wizualna w
materiałach dydaktycznych. E-Mentor 3 (30) / 2009.
Perriault J., 2002 : L’Accès au savoir en ligne.
Odile Jacob, Paris.
Półtorak E., 2007: „Propozycje kryteriów oceny
ćwiczeń interaktywnych”. W: Dydaktyka Języków
Obcych na początku XXI wieku; red. Maria
Jodłowiec i Anna Niżegorodcew; Kraków,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Półtorak, E. 2008: Wykorzystanie programów
narzędziowych w procesie nauczania/uczenia się
języka obcego. In: Neofilolog, 31, str. 59-69.
59
kształcenia*)
kształcenia*)
Pomoce dydaktyczne
polski
Wiedza:
KNG_W07 zna podręczniki i pomoce dydaktyczne, do
których dołączone są pomoce multimedialne i umie je
wykorzystywać przy projektowaniu samodzielnych zajęć z
jpjo
KG_W11 zna różne typy narzędzi wspomagających proces
nauczania/uczenia się języków obcych oraz możliwości ich
zastosowania w środowisku zawodowym
K_W18 zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu prawa
autorskiego
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Umiejętności:
KG_U15 umie wykorzystywać pomoce multimedialne do
nauczania jpjo
KG_U15 umie samodzielnie przygotować materiał do
rozwijania kompetencji rozumienia ze słuchu
KG_U15 wykorzystuje narzędzia multimedialne w
tworzeniu warsztatu zawodowego
KG_U15 zachowuje otwartość w korzystaniu z
nowoczesnych technologii w środowisku zawodowym
KN_U05 potrafi zaplanować i konstruować własne
materiały edukacyjne
KNG_K01 odpowiedzialnie przygotowuje się do pracy
nauczyciela języka polskiego jako obcego, projektuje i
wykonuje działania pedagogiczne
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
II
10 (ćwiczenia)
zaliczenie technik multimedialnych w nauczaniu
obcokrajowców
10 (ćwiczenia)
3 ECTS
metoda podająca, metoda zadaniowa, metoda oglądowa,
heureza
60
słuchaczy
udział w dyskusji, wykonywanie zadań na zajęciach
Analiza i ewaluacja dostępnych zasobów i programów o
charakterze edukacyjnym
Przygotowanie własnych ćwiczeń z materiałem audio oraz
video
ocena
egzamin praktyczny - projekt zajęć z wykorzystaniem
pomocy multimedialnych



Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)





prezentacja podręczników i książek, do których
dołączone są kasety wideo (na wszystkich
poziomach zaawansowania w nauce języka
polskiego); zapoznanie z zawartością książek i kaset
wideo, budową lekcji i scenek wideo (np. stopklatki, które umożliwiają powtarzanie kolejnych
fraz, piosenki, zebranie fraz związanych z tematem
scenki); typy zadań, zasady wprowadzania i
wykonywania zadań ze słuchu;
praktyczne wykorzystanie kaset wideo na lekcjach
języka polskiego – możliwości i metody
(prezentacja materiałów dydaktycznych Szkoły
Języka i Kultury Polskiej);
prezentacja programów multimedialnych
przeznaczonych do nauczania języka polskiego jako
obcego: pomocnych dla lektora: Wielkie dzieła
literatury polskiej, Leksykon polskich filmów
fabularnych, encyklopedie i słowniki komputerowe;
przeznaczonych do nauczania pisania, gramatyki,
frazeologii; działanie i obsługa programów;
praktyczne możliwości wykorzystania komputera na
zajęciach języka polskiego dla cudzoziemców;
prezentacja materiału dźwiękowego w postaci płyt
CD i kaset magnetofonowych, dołączonych do
podręczników na wszystkich poziomach nauczania;
omówienie typów zadań stosowanych w
poszczególnych podręcznikach w zależności od
poziomu nauczania;
zasady wprowadzania i wykonywania zadań ze
słuchu;
praktyczne wykorzystanie materiałów dźwiękowych
w procesie nauczania (prezentacja lekcji z
zastosowaniem materiału dźwiękowego);
umiejętność samodzielnego dobierania tekstów
autentycznych (wywiady, piosenki).
61
kształcenia*)
kształcenia*)
Analiza tekstu kultury
polski
Wiedza:
nieliterackie jako realizację określonego kodu kulturowego
literaturę i język polski, rozumie związki między różnymi
kulturami i kodami komunikacyjnymi
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Umiejętności:
K_U02 umie zdefiniować pojęcie tekst kultury oraz
opanował podstawowe narzędzia z obszaru semiotyki
K_U02 posługuje się narzędziami przekładu
intersemiotycznego
nieliterackiego na każdym poziomie
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
I
zaliczenie rygorowe
wykłady (5 h)
wykłady (5 h)
1 ECTS
metoda podająca, metoda poglądowa, metoda zadaniowa,
heureza, analiza i interpretacja tekstu kultury
udział w dyskusji, samodzielna analiza tekstu kultury, praca
w grupach
ocena
przygotowanie projektu zajęć z wykorzystaniem tekstu
62
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
kultury, przygotowanie wyboru tekstów kultury wokół
których zogniskowany byłby kurs dla cudzoziemców o
konkretnych preferencjach w zakresie języka
specjalistycznego

metody analizy tekstu kultury (pojęcie tekst kultury,
metody analizy; możliwości zastosowania na
zajęciach z języka polskiego jako obcego oraz
metody pracy z tekstem kultury na zajęciach
seminaryjnych, propozycja programu cyklu zajęć;

prezentacja metody intersemiotycznej –
rekonstrukcja znaczeń gestów oraz roli proksemiki
w komunikacji na podstawie analizy przedstawień
ikonicznych (m.in. drzwi katedry w Gnieźnie, ars
bene moriendi, ikonografia średniowieczna i
renesansowa oraz XVIII w. itp.);

analiza przykładowych, specyficznie polskich,
tekstów kultury: Wszystkich Świętych i cmentarz,
Boże Ciało, Wigilia, Święty Mikołaj itp.

tekstualny charakter ekranowego zjawiska
audiowizualnego (wyznaczniki tekstowości);

charakterystyka mechanizmów spójnościowych
(problematyka koherencji tekstu ekranowego):
zasady narracji filmowej i kompozycji kadru;

reguły wewnątrz- i zewnątrztekstowe: zagadnienie
tzw. kontekstu kulturowego i jego związki ze
strukturą tekstu ekranowego;

metody opisu, analizy i interpretacji ekranowego
tekstu kultury: uwarunkowania tworzywowomateriałowe, estetyczne i ideologiczne.

Bauman Z., Wieloznaczność nowoczesna,
nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1995.
Cudak R., Notatki do „analizy tekstu kultury”. Na
przykładzie pogrzebu, w: Sztuka czy rzemiosło?
Encyklopedia kultury XX wieku, red. A.
Kłoskowska, Warszawa 1997.
Łotman J., Struktura tekstu artystycznego, przeł. A.
Tanalska, Warszawa 1984.

Wykaz literatury



63


kształcenia*)
kształcenia*)
Semiotyka kultury, wyb. i oprac. E. Janus, M.R.
Mayenowa, Warszawa 1970.
Żółkiewski S., Wiedza o kulturze literackiej.
Główne pojęcia, Warszawa 1980.
Konteksty kultury
polski
Wiedza:
nieliterackie jako realizację określonego kodu kulturowego
literaturę i język polski, rozumie związki i zależności
między różnymi kulturami i kodami komunikacyjnymi
Umiejętności:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
K_U02 umie zdefiniować pojęcie tekst kultury oraz
opanował podstawowe narzędzia z obszaru semiotyki
K_U02 posługuje się narzędziami przekładu
intersemiotycznego
nieliterackiego na każdym poziomie
K_U12 potrafi wyodrębnić teksty kultury i zaproponować
ich interpretacje w kontekście zajęć z jpjo
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
II
ćwiczenia (5 h)
ćwiczenia (5 h)
64
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
2 ECTS
metoda podająca, metoda poglądowa, metoda zadaniowa,
heureza, analiza i interpretacja tekstu kultury, prelekcja z
prezentacją multimedialną
udział w dyskusji, samodzielna analiza tekstu kultury, praca
w grupach, debata, przygotowanie projektu
zaliczenie rygorowe
ocena
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wykaz literatury
przygotowanie scenariusza zajęć z wykorzystaniem tekstu
kultury, przygotowanie wyboru tekstów kultury wokół
których zogniskowany byłby kurs dla cudzoziemców o
konkretnych preferencjach w zakresie języka
specjalistycznego, test ustny

metody analizy tekstu kultury oraz metody pracy z
tekstem kultury na zajęciach seminaryjnych,
propozycja programu cyklu zajęć;

zastosowanie na pułapie analizy i interpretacji
metody intersemiotycznej – rekonstrukcja znaczeń
w opracowaniu tekstu kultury, który posiada
kontekstowe nawiązania do kultur obcych

analiza przykładowych, specyficznie polskich,
tekstów kultury

tekstualny charakter ekranowego zjawiska
audiowizualnego (wyznaczniki tekstowości);

charakterystyka mechanizmów spójnościowych
(problematyka koherencji tekstu ekranowego):
zasady narracji filmowej i kompozycji kadru;

reguły wewnątrz- i zewnątrztekstowe: zagadnienie
tzw. kontekstu kulturowego i jego związki ze
strukturą tekstu ekranowego;

metody opisu, analizy i interpretacji ekranowego
tekstu kultury: uwarunkowania tworzywomateriałowe, estetyczne i ideologiczne.

Bauman Z., Wieloznaczność nowoczesna,
nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1995.
Cudak R., Notatki do „analizy tekstu kultury”. Na
przykładzie pogrzebu, w: Sztuka czy rzemiosło?

65





Encyklopedia kultury XX wieku, red. A.
Kłoskowska, Warszawa 1997.
Łotman J., Struktura tekstu artystycznego, przeł. A.
Tanalska, Warszawa 1984.
Semiotyka kultury, wyb. i oprac. E. Janus, M.R.
Mayenowa, Warszawa 1970.
Żółkiewski S., Wiedza o kulturze literackiej.
Główne pojęcia, Warszawa 1980.
kształcenia*)
Pomiar dydaktyczny – pozadydaktyczny wymiar
działań edukacyjnych
kształcenia*)
polski
Wiedza:
KN_W14 m uporządkowaną wiedzę na temat diagnozy,
kontroli i oceny wyników kształcenia glottodydaktycznego
KNG_W12 ma uporządkowaną wiedzę na temat diagnozy,
kontroli i oceny wyników w nauczaniu jpjo
glottodydaktyki
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Umiejętności:
KNG_U09 umie przygotować test wstępny pozwalający na
wskazanie poziomu studenta
KNG_U09 umie przeprowadzić ewaluację postępów w
nauce
KN_U11 umie dokonywać obserwacji indywidualnych
potrzeb ucznia
KN_K02 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i
umiejętności merytorycznych, dydaktycznych, dokonuje
samooceny własnej wiedzy i pracy
Semestr, w którym
realizowany
III
ćwiczenia (5h)
66
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
ćwiczenia (5h)
2 ECTS
metoda zadaniowa, metoda podająca, heureza,
przygotowywanie ćwiczeń sprawdzających poszczególne
kompetencje, udział w dyskusji
zaliczenie rygorowe
przygotowanie testu śródkursowego oraz ćwiczeń
certyfikatowych wszystkich typów

system testowania i sprawdzania postępów w nauce
(typy testów i zadań testujących)

układ egzaminu sprawdzającego postępy w nauce,
rodzaje zadań z gramatyki, rozumienia ze słuchu,
pisania, mówienia, rozumienia tekstu pisanego;
sposoby ich oceniania;

konstruowanie zadań sprawdzających – technologia
pisania zadań, rodzaje zadań ze względu na ich
strukturę, wymagania stawiane zadaniom, metody
ustalania norm, wskaźnik trudności zadania
testowego, typowe błędy w konstruowaniu zadań;

poziomy rozumienia tekstu czytanego i pisanego
(poziom percepcyjny, semantyczny, receptywny,
krytyczny, twórczy), rodzaje zadań
odpowiadających poszczególnym poziomom;

tworzenie własnych zadań testujących na różne
poziomy

ewaluacja postępów w nauce.

Europejski system opisu kształcenia językowego,
Warszawa 2001.
Magnusson D., Wprowadzenie do teorii testów,
Warszawa 1981.
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wykaz literatury


67





kształcenia*)
kształcenia*)
Niemierko B., Pomiar wyników kształcenia,
Warszawa 1999.
Państwowe Egzaminy Certyfikatowe z Języka
Polskiego jako Obcego. Standardy wymagań
egzaminacyjnych, Ministerstwo Edukacji narodowej
i Sportu 2003.
Polityka językowa a certyfikacja, red. J. Tambor, D.
Rytel-Kuc, Katowice-Leipzig 2006.
Szaran T., Pomiar dydaktyczny, Warszawa 2000.
Testowanie i sprawdzanie (moduł I i II)
polski
Wiedza:
KNG_W12 posiada wiedzę na temat poziomów
certyfikatowych jpjo
KNG_W12 zna wymogi koniecznych umiejętności do
złożenia egzaminu certyfikatowego na dany poziom
KNG_W12 ma uporządkowaną wiedzę na temat diagnozy,
kontroli i oceny wyników kształcenia w zakresie jpjo
Umiejętności:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KNG_U09 umie przygotować test wstępny pozwalający na
wskazanie poziomu studenta
KNG_U09 umie przeprowadzić ewaluację postępów w
nauce
KNG_U09 umie przygotować wszystkie typy ćwiczeń
certyfikatowych
KNG_U09 umie odpowiednio ocenić wszystkie części
egzaminu
KNG_U09 zna strategie przeprowadzania egzaminu
pisemnego i ustnego
KNG_U10 ma podstawowe umiejętności diagnostyczne
pozwalające na rozpoznanie sytuacji uczniów ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
68
umiejętności merytorycznych, dydaktycznych, rozumie
potrzebę ciągłego dokształcania zawodowego i rozwoju
osobistego
KNG_K01 potrafi określić priorytety w pracy z uczniami, z
tymi o specjalnych potrzebach
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
I i II
ćwiczenia (5h) w I semestrze i ćwiczenia (5h) w II
semestrze
ćwiczenia (5h) w I semestrze i ćwiczenia (5h) w II
semestrze
4 ECTS (I semestr 2 ECTS i II semestr 2 ECTS)
metoda zadaniowa, metoda podająca, heureza, prelekcja z
prezentacją multimedialną, metoda problemowa
przygotowywanie ćwiczeń sprawdzających poszczególne
kompetencje językowe, przygotowanie testu
certyfikatowego na określony poziom zaawansowania
znajomości jpjo, udział w dyskusji
zaliczenie rygorowe
przygotowanie testu certyfikatowego oraz ćwiczeń
certyfikatowych wszystkich typów

system certyfikacyjny, jego wymogi, podział na
poziomy, zakres gramatyczny i leksykalny,
obowiązujący na każdym poziomie zaawansowania;

układ egzaminu, rodzaje zadań z gramatyki,
rozumienia ze słuchu, pisania, mówienia,
rozumienia tekstu pisanego; sposoby ich oceniania;

konstruowanie zadań sprawdzających – technologia
pisania zadań, rodzaje zadań ze względu na ich
strukturę, wymagania stawiane zadaniom, metody
ustalania norm, wskaźnik trudności zadania
testowego, typowe błędy w konstruowaniu zadań;

poziomy rozumienia tekstu czytanego i pisanego
(poziom percepcyjny, semantyczny, receptywny,
69
krytyczny, twórczy), rodzaje zadań
odpowiadających poszczególnym poziomom;

rozumienie globalne, selektywne i szczegółowe,
rodzaje zadań;

tworzenie własnych zadań certyfikatowych na różne
poziomy

sposób oceny poszczególnych części egzaminu.

Warszawa 2001.
Magnusson D., Wprowadzenie do teorii testów,
Warszawa 1981.
Państwowe Egzaminy Certyfikatowe z Języka
Polskiego jako Obcego. Standardy wymagań
egzaminacyjnych, Ministerstwo Edukacji narodowej
i Sportu 2003.
Polityka językowa a certyfikacja, red. J. Tambor, D.
Rytel-Kuc, Katowice-Leipzig 2006.
Szaran T., Pomiar dydaktyczny, Warszawa 2000.


Wykaz literatury




kształcenia*)
Metodyka nauczania kultury i języka wśród dzieci
i młodzieży z elementami psychologii wczesnoszkolnej
kształcenia*)
polski
Wiedza:
KG_W02 posiada wiedzę na temat historycznych
uwarunkowań literatury „osobnej”
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
K_W06 rozumie kulturowy charakter pojęcia literatury dla
dzieci, wie o historycznej zmienności jej wyznaczników
K_W03 posiada wiedzę na temat specyficznych relacji
nadawczo-odbiorczych w układzie dorosły – dziecko
Umiejętności:
K_U02 umie analizować teksty reprezentujące różne
rodzaje i gatunki literackie takie jak: baśń, poezja i gatunki
lub podgatunki epiki „młodzieżowej”
K_U08 umie wykorzystać teksty adresowane do młodego
70
odbiorcy w procesie glottodydaktycznym
KG_U16 potrafi przygotować scenariusze lekcji zajęć
literacko-kulturowych przeznaczonych dla dzieci i
młodzieży polonijnej lub uczącej się jpjo
KNG_U07 potrafi przekazywać wiedzę na temat polskiej
literatury odbiorcy dziecięcemu
K_K05 przejawia szacunek dla warsztatu pracy polonisty, a
szczególnie zabytków języka i kultury
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
III
wykład (10h)
wykład (10h)
3 ECTS
Metoda podająca, metoda poszukująca, metoda analizy i
twórczego wykorzystania wzoru, metoda praktyki
pisarskiej, metoda zadaniowa i metody aktywizujące
Udział w zajęciach (samodzielne wypowiedzi, udział w
dyskusji), wykonanie ćwiczeń warsztatowych (związanych
z wdrożeniem metody praktyki pisarskiej i m. analizy z
twórczym wykorzystaniem wzoru
zaliczenie rygorowe
Odpowiedź, test sprawdzający, przygotowanie projektu
zajęć z dziećmi z wykorzystaniem tekstu literatury
dziecięcej
71
Problematyka zajęć obejmuje zagadnienia teoretyczne:
sposoby istnienia literatury dla dzieci i młodzieży jako
literatury „osobnej” oraz przykłady literackie
(funkcjonowanie i interpretacje tekstów).
 specyficzne relacje nadawczo-odbiorcze w układzie
dorosły – dziecko, kryterium wieku odbiorcy i
uwarunkowania psychologiczne w ocenie tej literatury
 funkcje literatury dziecięcej, cechy dystynktywne,
kategorie, gatunki i toposy literackie
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
 uwarunkowania historyczno-literackie literatury
„osobnej”, źródła i pierwowzory literatury dziecięcej,
wybitni autorzy i teksty w tradycji europejskiej i
polskiej, przemiany przełomy w obrębie tej literatury i
ich uwarunkowania
 współczesny stan badań nad literaturą dla młodego
odbiorcy, metody aktywizacji młodego odbiorcy
 analiza i interpretacja wybranych utworów,
reprezentujących różne rodzaje i gatunki literacie w tym;
baśń, poezję i wybrane utwory jednego z gatunków lub
podgatunków epiki „młodzieżowej”
 projektowanie zajęć z wykorzystaniem wybranych
przykładów literatury dziecięcej
Adamczykowa Z., Literatura dla dzieci. Funkcje – kategorie
– gatunki, Warszawa 2004.
Książka dziecięca 1990-2005. Konteksty kultury popularnej
i literatury wysokiej, red. G. Leszczyński, Warszawa 2006.
Niesporek-Szamburska B., Możliwość wykorzystania
literatury „osobnej” wśród dzieci uczących się języka
polskiego, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i
polskiego, red. A. Achtelik, J. Tambor, Katowice 2007.
Wykaz literatury
Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów, oprac. R.
Waksmund, Wrocław 1987.
Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B.
Tylicka i G. Leszczyński, Wrocław 2002.
Waksmund R., Od literatury dla dzieci do literatury
dziecięcej. Tematy – gatunki – konteksty, Wrocław 2000.
Dziecko – język – tekst, red. B. Niesporek-Szamburska,
M.Wójcik-Dudek, Katowice 2010.
72
Noosfera literacka. Problemy wychowania i terapii poprzez
literaturę dla dzieci, red. A. Ungerhauer-Gołąb, M.
Chrobak, Rzeszów 2012.
kształcenia*)
kształcenia*)
Bilingwizm w nauczaniu języka polskiego jako obcego
polski
Wiedza:
porozumiewania się na lekcjach w celach dydaktycznych
KNG_W14 ma uporządkowaną wiedzę na temat pracy z
uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych w
nauczaniu jpjo
K_W08 umie rozpoznawać interferencje językowe, kalki
językowe, zapożyczenia okazjonalne, interferencje
gramatyczne
KG_W 22 potrafi za pomocą odpowiednich metod i technik
pracy rozwijać umiejętności językowe i komunikacyjne
ucznia w warunkach bilingwizmu
Umiejętności:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_U05 umie stosować nowoczesne techniki do nauczania
słuchacza wielo- językowego, -etniczego, - kulturowego.
KNG_U09 potrafi kształcić kompetencję językową,
komunikacyjną i społeczno-kulturową w pracy z grupami
słuchaczy bilingwalnych
KN_U11 rozumie zachowania komunikacyjne i kulturowe
(J1 K1 – J2K2) i nabywa kompetencję międzykulturową
KN_U11 potrafi pracować z uczniami , indywidualizować
zadania i dostosowywać metody i treści do potrzeb i
możliwości uczniów oraz zmian zachodzących w świecie i
w nauce
KN_U11 rozpoznaje problemy ucznia dwujęzycznego i
potrafi po rozpoznaniu jego potrzeb i problemów
dostosować program nauczania języka polskiego jako
obcego (drugiego) do potrzeb ucznia
KNG_U10 umie rozpoznać problemy w środowisku
polonijnym i przygotować atrakcyjne sposoby animacji
kulturowej połączone z nauczaniem jpjo
73
K_K07 ma świadomość znaczenia języka i tradycji
literackiej w wytwarzaniu kultury jako dobra narodowego,
lokalnego i środowiskowego
K_K10 potrafi podjąć dyskusję, ocenić wypowiedź i
uargumentować swój sąd w ramach różnych interakcji
społecznych
KNG_K05 potrafi określić priorytety w pracy z uczniami, z
tymi uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych i
umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów
edukacyjnych wspierających rozwój uczniów
umiejętności merytorycznych, dydaktycznych, rozumie
potrzebę ciągłego dokształcania zawodowego i osobistego,
dokonuje samooceny własnej wiedzy i umiejętności
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
II
wykład (6h)
wykład (6h)
2 ECTS
heureza, metoda poszukująca, debata, metoda problemowa,
Metoda interaktywna
testy sprawdzające, mapowanie lektur, projekt zajęć z jpjo z
zarysowaniem problematyki międzykulturowej
zaliczenie rygorowe
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
ocena
aktywność na zajęciach, test sprawdzający, praca
zaliczeniowa
 podstawowe pojęcia, terminy i definicje: bilingwizm,
polilingwizm, kontakty językowe, interferencja
językowa, dyglosja środowiskowa, kompetencje
językowe i komunikacyjne, kompetencje społeczne i
74
kulturowe;
 kształcenie kompetencji językowej i komunikacyjnej w
warunkach bilingwizmu; kompetencja międzykulturowa
 kształcenie sprawności pisania, mówienia, rozumienia
tekstu słuchanego i pisanego w aspekcie
wielojęzyczności i interferencji językowej, interferencja
językowa – cytaty, kalki językowe, zapożyczenia
okazjonalne, procesy konwergencyjne – analiza
przykładów, osobliwości językowe – przykłady
mieszania się języków w rozmowie, okazjonalne
pożyczki, interferencje gramatyczne – analiza
wypowiedzi
 kształcenie zachowań werbalnych i niewerbalnych w
społeczeństwach wieloetnicznych, wielokulturowych i
wielojęzycznych; sprawności językowe i komunikacyjne
w środowisku bilingwalnym i polilingwalnym
 socjolingwistyczny i psychologiczny aspekt dwu- i
wielojęzyczności (na przykładzie Niemiec i
Wileńszczyzny)
 kompetencja kulturowa i międzykulturowa
 bilingwizm językowy i kulturowy
Arabski J., O przyswajaniu języka drugiego (obcego),
Warszawa 1995.
Bilingwizm a glottodydaktyka. Materiały z V Sympozjum
zorganizowanego przez Instytut Lingwistyki Stosowanej
UW w Białowieży 26-28 maja 1977, red. F. Grucza,
Warszawa 1981.
Wykaz literatury
Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i
komunikacja interkulturowa, red. M. Mackiewicz, Poznań
2005.
Lipińska E., Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp
do badań dwujęzyczności, Kraków 2003.
Miodunka W. T., Bilingwizm polsko-portugalski. W stronę
lingwistyki humanistycznej, Kraków 2003.
Żydek-Bednarczuk U., Bilingwizm w badaniach
glottodydaktycznych, społecznych i kulturowych, w: Sztuka
czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, red. A.
75
kształcenia*)
kształcenia*)
Praktyka
polski
nauczaniu jpjo i stosuje je w praktyce
poszczególnych stopniach znajomości jpjo
podręczniki dla kształcenia cudzoziemców obowiązujących
na wszytskich poziomach znajomości jpjo
Umiejętności:
początkujących i wciela go w sytuacji lekcyjnej
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_U05 wykorzystuje na zajęciach podręczniki i pomoce
dydaktyczne do nauczania jpjo
KN_U05 samodzielnie przygotowuje konspekt zajęć z
cudzoziemcami dostosowany do poziomu grupy
KNG_U10 samodzielnie doknuje ewaluacji postępów pracy
w grupie
narodowego
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
III
ćwiczenia (30h)
zaliczenie zajęć z metodyki nauczania języka polskiego
jako obcego I i II oraz konspektów i scenariuszy lekcji
ćwiczenia (30h)
76
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
6 ECTS
metoda zadaniowa
przygotowywanie scenariuszy lekcji oraz projektów
prezentacji wykorzystywanych podczas zajęć z
cudzoziemcami, prowadzenie zajęć praktycznych z
obcokrajowcami na wszystkich poziomach zaawansowania
znajomości języka polskiego jako obcego, konspekt z
pytaniami do obserwowanych zajęć
zaliczenie rygorowe
przygotowanie projektów zajęć z cudzoziemcami
i przeprowadzenie ich

Obserwacja zajęć prowadzonych przez specjalistę

omówienie scenariuszy zajęć przygotowanych przez
słuchacza

praktyczne stosowanie poleceń kierowanych w
sytuacji lekcyjnej z cudzoziemcem

przeprowadzenie samodzielnie cyklu zajęć z
cudzoziemcami na różnych poziomach znajomości
języka polskiego jako obcego

Warszawa 2001.
Łódź 1998.
Lublin 2000.

Wykaz literatury


kształcenia*)
kształcenia*)
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Metody nauczania języków obcych ( glottodydaktyka)
polski
Wiedza:
KNG_W05 posiada wiedzę na temat klasycznych i
nowoczesnych metod stosowanych w nauczaniu języków
obcych
77
KNG_W08 posiada wiedzę na temat organizacji lekcji,
technik i metod pracy w nauczaniu języków obcych
Umiejętności:
KN_U05 umie scharakteryzować, rozpoznać i zastosować
przy budowie konspektu poszczególne metody stosowane w
nauczaniu języków obcych.
KN_U05 posiada kompetencję rozpoznania problemów
podczas sytuacji klasowej i sposobów ich rozwiązywania
K_U04 umie zaprojektować ścieżkę własnego rozwoju
KN_U06 ma rozwinięte kompetencje komunikacyjne:
potrafi dobrze porozumiewać się z uczniami w celach
dydaktycznych
a szczególnie zabytków języka i kultury oraz dziedzictwa
narodowego
KNG_K06 jest przekonany o wadze zachowana się w
sposób profesjonalny, zgodny z obowiązującymi normami
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
I
wykłady (8 h)
wykłady (8 h)
2 ECTS
metoda podająca, heureza, metoda zadaniowa, metoda
78
dydaktyczne
słuchaczy
obserwacji, metoda analizy i interpretacji
aktywność podczas zajęć, przygotowanie konspektu z
wykorzystaniem konkretnej metody nauczania, test
sprawdzający
zaliczenie rygorowe
przygotowanie konspektu z wykorzystaniem konkretnej
metody nauczania
- najnowsze tendencje w nauczaniu języków obcych we
współczesnej dydaktyce, wskazanie źródeł do metodyki
- metody nauczania języków obcych, rozróżnienia
pomiędzy tradycyjnymi a nietradycyjnymi metodami w
nauczaniu (metoda komunikacyjna, metoda gramatycznotłumaczeniowa, metoda zadaniowa, metoda komunikacji
międzykulturowej itp.)
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
- kompetencja komunikacyjna i lingwistyczna ucznia,
sposoby ich rozwijania, specyfika sytuacji klasowej w
kontekście nauczania komunikacyjnego, zarys głównych
problemów w sytuacji klasowej
- prezentacja metody komunikacyjnej oraz zadaniowej na
podstawie analizy lekcji języka angielskiego realizowanej tą
metodą
- metody nauczania pisania i czytania stosowane we
współczesnej glottodydaktyce
Council of Europe (2001) Europejski system opisu
kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie,
Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, redakcja
czasopisma Języki Obce w Szkole, Warszawa 2003
Dryden, G., Vos, J. (2000) Rewolucja w uczeniu. Moderski
iS-ka, Poznań
Wykaz literatury
Komorowska, H. (1988) Ćwiczenia komunikacyjne w nauce
języka obcego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne: Wwa
Komorowska, H. (2002) Sprawdzanie umiejętności w nauce
języka obcego. Fraszka Edukacyjna: W-wa
Komorowska, H. (2002) Metodyka naucznia języków
obcych. Fraszka Edukacyjna: W-wa
Morreale, S.P. et al. (2007) Komunikacja między ludźmi
PWN: W-wa
Springer, S.,P., Deutsch, G. (1988): Left Brain, Right Brain.
79
Perspectives from Cognitive
Neuroscience. New York: Worth Publishers
kształcenia*)
kształcenia*)
Realioznawstwo
polski
Wiedza:
KG_W01 posiada wiedzę na temat zakresów tematycznych
jakie obejmuje realizonawstwo i krajoznawstwo
K_W019 posiada wiedzę na temat odmian regionalnych
języka polskiego
K_W17 zna założenia i elementy metod opisu tekstów
nieliterackich (tzw. innych tekstów kultury)
Umiejętności:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_U05 potrafi stworzyć samodzielnie program do
nauczania realizoznawstwa wśród grup cudzoziemców
KG_U17 umie przedstawić cudzoziemcom najważniejsze
wydarzenia na polskiej scenie muzycznej, filmowej,
teatralnej oraz muzealnej
KG_U17 potrafi samodzielnie przygotować zajęcia lub
prezentacje dotyczące wybranych realiów kulturowych
K_U10 potrafi wyodrębnić i scharakteryzować główne
cechy kultur regionalnych
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
I
wykład (10h)
wykład (10h)
2 ECTS
multimedialną, metoda poglądowa, heureza
80
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wykaz literatury
Dyskusja, udział w debacie, przygotowanie ćwiczeń z
zakresu kompetencji socjokulturowej
zaliczenie rygorowe
Test sprawdzający, rozmowa

Podział na realizonawstwo oraz krajoznawstwo,
definicje realiów kulturowych, program do
nauczania realioznawstwa

Kompetencja socjokulturowa

polski rok obrzędowy;

podział
Polski
na
regiony etnograficzne,
charakterystyka
strojów
ludowych,
tańców,
obrzędów;

wokół folklorystycznego uniwersum a regionalnego
konkretu, legendy i podania ludowe jako źródło
wiedzy o kulturze;

odmiany terytorialne języka polskiego – dialekty,
gwary, języki regionalne; najważniejsze cechy
dialektalne i gwarowe; gwara i stylizacja gwarowa;
gwary i cechy gwarowe w tekstach literackich, w
programach telewizyjnych i radiowych, w kulturze
popularnej (np. piosenkach); Europejska karta
języków mniejszościowych i regionalnych oraz
Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych
oraz o języku regionalnym; status kaszubszczyzny i
śląszczyzny;

polskie wydarzenia muzyczne, filmowe, teatralne;
znaczące festiwale i konkursy;

najważniejsze
architektury;

symbole śląskiej kultury, symbole Śląska.

Bartnicka-Dąbkowska B., Podstawowe wiadomości
z dialektologii polskiej z ćwiczeniami, Warszawa
1959.
Benedyktowicz Z., Portrety „obcego”, Karków
2000.
Bystroń J.S., Słowiańskie obrzędy rodzinne, Kraków
1916.


81
zabytki
polskiej
kultury
i










kształcenia*)
kształcenia*)
Cocciara G., Dzieje folklorystyki w Europie,
Warszawa 1971.
Dejna K., Atlas polskich innowacji dialektalnych,
Warszawa-Łódź 1981.
Dejna K., Dialekty polskie, Wrocław (wydanie
dowolne).
Gwara śląska – świadectwo kultury, narzędzie
komunikacji. Teksty, red. J. Tambor, Katowice
2002.
Jahoda, Psychologia przesądu, Warszawa 1970.
Folklor w życiu współczesnym. Materiały z
ogólnopolskiej sesji naukowej w Poznaniu, red. J.
Burszta, Poznań 1970.
Folklor Górnego Śląska, red. D. Simonides,
Katowice 1984.
Folklor polski, Warszawa 2000.
Skudrzyk A., Tambor J., Urban K., Wolińska O.,
Gwara śląska – świadectwo kultury, narzędzie
komunikacji. Katowice 2000.
Polska w świecie
polski
Wiedza:
KG_W20 posiada wiedzę na temat podstawowych
jednostek rządowych i pozarządowych zajmujących się lub
pomocnych dla środowisk polonijnych lub instytucji
zajmujących się kształceniem w zakresie jpjo
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
K_W21 posiada wiedzę na temat sposobów promocji języka
i kultury polskiej w świecie oraz o Polakach i Polonii w
świecie oraz instytucji zajmujących się pomocom tym
środowiskom
Umiejętności:
KNG_U07 potrafi przekazywać wiedzę na temat polskiej
kultury i historii oraz wiedzy z zakresu geopolitycznej
sytuacji Polski
KNG_U10 potrafi przygotować atrakcyjne sposoby
animacji kulturowej połączone z promocją i nauczaniem
82
języka i kultury polskiej w środowisku polonijnym
KNG_U10 potrafi samodzielnie przygotować projekt
służący promocji języka i kultury polskiej w świecie
K_K08 rozumie fenomen wielokulturowości i jego wpływ
na kształtowanie relacji między narodami
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
II
wykłady (10h)
wykłady (10h)
2 ECTS
ocena
udział w dyskusji, umiejętność szukania informacji n temat
organizacji rządowych i pozarządowych na stronach
internetowych
zaliczenie rygorowe
Kolokwium ustne lub pisemne
Polska po roku 1989 – problematyka społecznogospodarcza i polityczna, geneza zmian, jakie nastąpiły
w roku 1989; chronologia wydarzeń politycznych od
tego czasu; najnowsza historia Polski – zmiany
gospodarcze i społeczne, sylwetki polityków oraz partii
politycznych z jakimi są związani;
rola
Polski
na
arenie
międzynarodowej,
prywatyzacja, inwestycje zagraniczne, ogólny wzrost
poziomu życia, ale i problemów z nimi związanych, jak
np. bezrobocia (czyli dylematy Polski współczesnej);
Polacy i Polonia na świecie; instytucje zajmujące się
pomocą Polakom i Polonii na świecie: Senat RP,
Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Fundacja Pomoc
83
Polakom na Wschodzie,
nauczanie języka polskiego za granicą; polonistyki
zagraniczne, lektoraty języka polskiego w uczelniach
zagranicznych; kwalifikacja lektorów do pracy za
granicą; staże i stypendia zagraniczne; Ministerstwo
Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Biuro Uznawalności
Wykształcenia
i
Wymiany
Międzynarodowej,
Departament Współpracy z Zagranicą), Stowarzyszenie
„Bristol” Polskich i Zagranicznych Nauczycieli Kultury
Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego; strony www i
wydawnictwa pomocne dla lektorów i wykładowców
za granicą;
promocja nauczania języka polskiego jako obcego,
międzynarodowe targi językowe; Ministerstwo Nauki i
Szkolnictwa Wyższego (Departament Promocji i
Departament Współpracy z Zagranicą).
Karpiński J., Trzecia Niepodległość, Warszawa
2001.
2. Roszkowski W., Najnowsza historia Polski 19802006, Warszawa 2007.
Strony internetowe:
1. http://www.poland.gov.pl
2. http://www.polska.pl
3. http://www.prezydent.pl
4. http://www.sejm.gov.pl
5. http://www.senat.gov.pl
6. http://www.mnisw.gov.pl
7. http://buwiwm. Edu.pl
1.
Wykaz literatury
kształcenia*)
kształcenia*)
Elementy wiedzy o historii Polski
polski
Wiedza:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KG_W23 posiada wiedzę na temat podstawowych
wydarzeń z historii Polski
Umiejętności:
K_U01 umie wyszukiwać, analizować, selekcjonować i
użytkować informację źródłową z obszaru wiedzy
historycznej
KGN_U07 umie przygotować prezentacje analizujące
konkretne wydarzenie lub zjawisko historyczne z
84
pokazaniem kontekstu europejskiego oraz potrafi
przygotować program do nauczania historii Polski dla grup
cudzoziemców o zorientowaniu humanistycznym
KGN_U07 potrafi przekazywać wiedzę na temat historii
oraz wiedzy z zakresu geopolitycznej sytuacji Polski
K_K01 rozumie potrzeba dalszego rozwijania swojej
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
III
wykład (10h)
wykład (10h)
4 ECTS
wykład monograficzny z prezentacją multimedialną, metoda
podająca, heureza
test sprawdzający
ocena
egzamin pisemny w formie pracy z analizą i interpretacją
wybranego faktu historycznego pod kątem pracy z
cudzoziemcami
podstawowe wydarzenia z historii Polski ważne dla
kształtowania polskiej państwowości;
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Polska Piastów;
budowanie potęgi państwa polskiego w czasach
Jagiellonów;
rozbiory i Sejm Czteroletni;
wiek XIX – powstania;
85
wiek XX – I i II wojna światowa;
czasy najnowsze: „Solidarność”, po roku 1989;
najwybitniejsze postaci polskiego życia publicznego


Wykaz literatury




kształcenia*)
kształcenia*)
Albert A., Najnowsza historia Polski 1914-1993,
Warszawa 1995.
Dybkowska A., Żaryn J., Żaryn M., Polskie dzieje
od czasów najdawniejszych do współczesności,
Warszawa 1994.
Jasienica P., Polska Jagiellonów (wydanie dowolne).
Jasienica P., Polska Piastów (wydanie dowolne).
Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski 19391989, Warszawa 1996.
Wereszycki H., Historia polityczna Polski 18641918, Wrocław 1990.
Wybrane zagadnienia przekładu
polski
Wiedza:
KG_W01 posiada wiedzę na temat głównych teorii
przekładu oraz mitów przekładoznawstwa
Umiejętności:
K_U02 umie dokonać podziału tekstów ze względu na
specyfikę przekładu
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KG_U15 umie wykorzystać wiedzę z zakresu przekładu na
zajęciach prowadzonych z cudzoziemcem zarówno w
kontekście tworzenia konspektu z wykorzystaniem metody
tłumaczeniowej, jak i w formie pojedynczych ćwiczeń
K_U18 posiada znajomość języka obcego pozwalającą na
samodzielną lekturę literatury fachowej oraz dokonywanie
analiz w obrębie zagadnień z przkładu
Semestr, w którym
III
86
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
10 h ćwiczenia
znajomość podstawowa języka obcego
10 h ćwiczenia
2 ECTS
metoda podająca, analiza i interpretacja tekstu, heureza,
metoda poglądowa
dyskusja na temat tekstu, test sprawdzający
zaliczenie rygorowe
praca pisemna

Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)

mity przekładoznawstwa (rewizja obiegowych
stwierdzeń) – mit dotyczące nieprzekładalności, mit
tłumaczenia dosłownego, mit tłumaczenia
funkcjonalnego; przekład jako akt komunikacyjny i
jako interakcja zamierzona (intencjonalna), horyzont
poznawczy odbiorcy przy tworzenie nowego tekstu;
przekład jako zjawisko interkulturowe, komunikacja
interkulturowa; przekład wyobcowany a oswojony
(koncepcja Schleiermachera); wpływ kultury
społecznej, socjalne i indywidualnej na decyzje
tłumacza; tekst jako komunikat, kryteria tekstowości
kierujące decyzjami tłumacza tworzącego nowy
tekst – przykłady tekstów nie spełniających
kryteriów tekstowości; wykorzystanie teorii tekstu w
glottodydaktyce; punkty styczne przekładoznawstwa
z glottodydaktyką;
podział tekstów ze względu na specyfikę ich
przekładu (ustne: pisemne, pisemne: techniczne i
artystyczne; specyfika tłumaczenia tekstów
artystycznych (na przykładach); omówienie
zjawiska przekładalności trzech kodów na
konkretnych przykładach (kod leksykalnosemantyczny, kulturowy, estetyczny); literatura dla
dzieci – specyfika, funkcja, trudności przekładu
takiej literatury (na przykładach); poziom odbioru
87


(podwójny odbiorca, starzenie się przekładów,
wpływ czynników pozaliterackich, ilustracje,
popularność przekładów wolnych, konfrontacja
różnych konwencji stylistycznych: autora, kultury,
tłumacza); poziom leksykalno-składniowy (typy
błędów, gry słów i metody ich przekładu, zjawisko
naturalizacji tekstu, elementy kulturowe i strategia
ich przekładu; poziom stylistyczny: heroikomiczny,
poetycko-sentymentalny, pseudointelektualny,
dziecięcy, magiczny; partie wierszowane (3 strategie
przekładu: orientacja na język przekładu, na język
oryginału, pośrednia); znaczenie tekstów
artystycznych w glottodydaktyce;
przekład tekstów śpiewanych: piosenki (specyfika
tekstu i jego przekładu); przekład na użytek kina –
przekład dubbingowy (definicja, zgodność pod
względem formy słownej, sposobu interpretacji i
ruchu warg aktorów; synchronizacja, adaptacja
swobodna, rola dublera, kryteria oceny przekładu,
napisy (specyfika, wady i zalety tego typu
przekładu, zadanie tłumacza, metody tłumaczenia i
rodzaje przekładu; ścieżka dialogowa czytana przez
lektora (polska tradycja i jej uwarunkowania);
podział tekstów nieartystycznych i specyfika ich
przekładu (teksty użytkowe, techniczne: ogólne i
specjalistycznych etc.), kompetencje tłumacza
tekstów specjalistycznych; tłumaczenie ustne:
symultaniczne i konsekutywne (cechy, różnice,
specyfika pracy, wymagania stawiane tłumaczom
ustnym); możliwości wykorzystania wiedzy z
zakresu przekładu omawianych tekstów w
nauczaniu języków obcych;
typ i odmiana tekstu oraz jego funkcje – warunki
spełnienia wymogów poprawnego przekładu (na
wybranych przykładach); analiza translatologiczna
tekstu przed procesem przekładu; określenie
strategii translatorskiej; przykłady rozwiązań
translatorskich na wybranych tekstach (strategia
tłumacza, ocena przekładu, stopień uwzględnienia i
zachowania czynników zewnątrz- i
wewnątrztekstowych) – praca w grupach i
prezentacja wyników na forum; problemy przekładu
i ich pokrewieństwo z sytuacjami w procesie
glottodydaktycznym (niesymetryczność języków,
88

brak ekwiwalentów itp.); wyszukiwanie tekstów
oryginalnych z już istniejącymi przekładami i ich
ocena pod względem zachowania funkcji,
przynależności gatunkowej i poprawności;
specyfika tłumaczenia tytułów (tytuł jako odrębny
tekst), uwarunkowania kulturowe – przykłady;
prezentacja tekstów przez słuchaczy (dyskusja);
wykorzystanie wiedzy z przekładoznawstwa w
uczeniu języka obcego.

Adamczyk-Garbowska M., Polskie tłumaczenia
angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki
przekładu, Wrocław-Warszawa-Kraków-GdańskŁódź 1988.
 Barańczak S., Ocalone w tłumaczeniu, Poznań 1994.
 Krysztofiak M., Przekład literacki a translatologia,
Poznań 1999.
 Lipiński K., Vademecum tłumacza, Kraków 2000.
 Majkiewicz A., Wybrane zagadnienia przekładu i
ich użyteczność w glottodydaktyce, w: Sztuka czy
Wykaz literatury
 Pieńkos J., Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii
do praktyki, Zakamycze 2003.
 Pisarska A., Tomaszkiewicz T., Współczesne
tendencje przekładoznawcze, Poznań 1996.
 Tabakowska E., O przekładzie na przykładzie,
Kraków 1999.
 Voellnagel A., Jak nie tłumaczyć tekstów
technicznych, Warszawa 1985.
 Seria Studia o przekładzie, red. P. Fast. Katowice
(tomy tematyczne) oraz seria Między oryginałem a
przekładem, red. M. Filipowicz-Rudek, U.
Kropiwiec. Kraków (tomy tematyczne).
Zajęcia zapoznają słuchaczy z zagadnieniami z zakresu teorii tekstu. Zaprezentowane
problemy pozwalają zrozumieć specyfikę popełnianych przez cudzoziemców błędów
wynikających ze struktury własnego języka oraz uświadomić rolę interferecji języka
ojczystego w nauce języka obcego.
kształcenia*)
kształcenia*)
Prawo oświatowe
polski
Wiedza:
89
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_W17 ma podstawową wiedzę na temat polskiego
systemu oświaty, prawa oświatowego, odpowiedzialności
prawnej nauczyciela
KN_W17 ma podstawową wiedzę na temat europejskiego
prawa oświatowego
K_W18 zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu prawa
autorskiego
Umiejętności:
KN_U14 potrafi w swojej pracy dydaktycznowychowawczej stosować przepisy prawa oświatowego
KNG_U03 potraf analizować i oceniać dokumenty
dydaktyczne do kształcenia polonijnego
KN_K06 jest przekonany o wadze zachowania w sposób
profesjonalny, zgodny z obowiązującymi przepisami i
normami etycznymi
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
II
wykład (6 h)
wykład (6 h)
2 ECTS
metoda zadaniowa, metoda podająca, heureza
zadania domowe, test sprawdzający, udział w dyskusji
zaliczenie rygorowe
ocena
pisemny test sprawdzający

Zapoznanie z rozporządzeniami Ministra Edukacji
Narodowej dotyczącymi pełnienia obowiązków
nauczyciela w kraju oraz poza jego granicami

Nauka czytania ustaw i rozporządzeń dotyczących
nauczycieli
90
Wykaz literatury
kształcenia*)
kształcenia*)

Poszczególne rozporządzenia Ministra Edukacji
Narodowej
Praktyka – warsztaty pracy indywidualnej z uczniem
polski
na wszytskich poziomach znajomości jpjo
Umiejętności:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KNG_U10 samodzielnie dokonuje ewaluacji postępów
pracy oraz jest potrafi dostrzec indywidualne potrzeby
ucznia-cudzoziecma
dokształcania zawodowego i rozwoju osobistego
narodowego
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
II (30 godzin) i III (30 godzin)
ćwiczenia (60h)
zaliczenie zajęć z metodyki nauczania języka polskiego
jako obcego I
ćwiczenia (60h)
91
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
6 ECTS (II semestr – 3 ECTS i III – 3 ECTS)
metoda zadaniowa, metoda pracy indywidalnej
indywidualna praca ze słuchaczem-cudzoziemcem w formie
pomocy w przygotowywaniu przez niego zadań domowych,
kształtowania kompetencji komunikacyjnych w formie
rozmowy z wykorzystaniem odpowiedniej strategii,
wykorzystanie w indywidualnej pracy programów
multimedialnych, przygotowanie wspólnie ze słuchaczemcudzoziemcem projektu
zaliczenie rygorowe
przeprowadzenie prac o charakterze indywidualnym z
cudzoziemcami




Wykaz literatury


kształcenia*)
kształcenia*)
umiejętność poprawy zadań domowych
umiejętność prowadzenia dialogu ze strategią
kształcenia komunikacyjnego i leksykalnego
Warszawa 2001.
Łódź 1998.
Lublin 2000.
Praktyczne warsztaty animacji kulturowej
polski
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
na wszystkich poziomach znajomości jpjo
Umiejętności:
92
KN_U05 samodzielnie przygotowuje konspekt zajęć z
cudzoziemcami dostosowany do poziomu grupy
pracy w grupie
narodowego
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
I
ćwiczenia (30h)
ćwiczenia (30h)
6 ECTS
metoda zadaniowa
przygotowywanie scenariuszy zajęć oraz projektów
prezentacji wykorzystywanych podczas zajęć z
cudzoziemcami, prowadzenie zajęć praktycznych z
obcokrajowcami na wszystkich poziomach zaawansowania
znajomości języka polskiego jako obcego
zaliczenie rygorowe
przygotowanie projektów zajęć z cudzoziemcami i
przeprowadzenie ich


omówienie scenariuszy zajęć przygotowanych przez
93
kształcenia*)
Wykaz literatury
kształcenia*)
kształcenia*)
słuchacza

praktyczne stosowanie poleceń kierowanych w
sytuacji zajęć dodatkowych poświęconych
wybranym zagadnieniom z obrębu kultury polskiej
z cudzoziemcem

przeprowadzenie samodzielnie zajęć z
cudzoziemcami z kultury polskiej ze stosowaniem
technik animacyjnych (gier i zabaw językowych)

Warszawa 2001.

Łódź 1998.

Jedlewska B., Animatorzy kultury wobec wyzwań
edukacyjnych, Lublin 1999.

Kargul J., Od upowszechniania kultury do animacji
kulturalnej, Toruń 1996.

Kopczyńska M., Animacja społeczno-kulturalna,
Warszawa 1993. Jedlewska B., Animatorzy kultury
wobec wyzwań edukacyjnych, Lublin 1999.

Kargul J., Od upowszechniania kultury do animacji
kulturalnej, Toruń 1996.

Kopczyńska M., Animacja społeczno-kulturalna,
Warszawa 1993.
Warsztaty pisania
polski
Wiedza:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KNG_W06 ma wiedzę na temat wymogów formalnych
poszczególnych form wypowiedzi pisemnej
KG_W08 ma wiedzę na temat prawideł polskiej ortografii
KGW_08 zna typy błędów
glottodydaktyki
Umiejętności:
94
K_U11 potrafi dokonać poprawy i oceny wypowiedzi
pisemnej
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
II
ćwiczenia (7h)
ćwiczenia (7h)
2 ECTS
metoda zadaniowa, metoda problemowa, heureza, warsztaty
kreatywnego tworzenia tekstu
przygotowywanie ćwiczeń mających na celu wyuczenie
cudzoziemca zasad tworzenia poszczególnych form
wypowiedzi, poprawa prac pisemnych, udział w dyskusji
zaliczenie rygorowe
ocena
poprawa pracy pisemnej z kwalifikacją typu błędów

Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)





Wykaz literatury

Znajomość poszczególnych form wypowiedzi
pisemnej w kontekście stopnia znajomości jpjo
(wymogi certyfikacyjne)
Klasyfikacja błędów i sposoby ich poprawy
Różnice pomiędzy językiem pisanym a mówionym
Techniki nauczania pisania cudzoziemców
Warszawa 2001.
Lipińska E.,Techniki nauczania pisania na kursie
ogólnym języka polskiego jako obcego, „Języki
Obce w Szkole” nr 5, s. 10-20.
Lipińska E., Nauczanie pisania [w:] Inne optyki.
Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w
nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako
Obcego, pod red. R. Cudak i J. Tambor, Katowice,
2000, s. 86-96.
95

kształcenia*)
kształcenia*)
Saloni Z., Studzik J., Warsztat dla nauczycieli
języka polskiego jako obcego – ocenianie prac
pisemnych, „Nowa Polszczyzna” nr 3, s. 38-44.
Elementy pedagogiki zabawy
polski
Wiedza:
KNG_w14 wie, jak zaplanować i zorganizować proces
edukacyjny z zastosowaniem elementów pedagogiki
zabawy;
KN_W01 zna i rozumie założenia oraz zasady pracy z
wykorzystaniem metody pedagogiki zabawy
Umiejętności:
KN_W05 ozróżnia rodzaje zabaw;
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_U05 właściwie wykorzystuje zdobytą wiedzę i
umiejętności w trakcie zajęć praktycznych;
KN_U05 opracowuje i prawidłowo konstruuje scenariusze
zajęć;
KNG_U04 analizuje i ocenia przebieg realizowanych zabaw
KNG_K01 ma świadomość znaczenia i wpływu zabaw w
procesie edukacyjnym;
KNG_K02 efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie
ocenia sposób jej zaangażowania;
KNG_K08 efektywnie współdziała z członkami zespołu i
potrafi pracować pod kierunkiem;
KNG_K03definiuje i ustala rolę oraz określa obowiązki
nauczyciela, ucznia oraz rodziców
KNG_K03 wykazuje empatię w stosunku do ucznia
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
II
wykłady (10h)
wykłady (10h)
2 ECTS
96
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów /
metoda problemowa z prezentacją multimedialną / analiza
przypadków / dyskusja / rozwiązywanie zadań i ich
projektowanie.
udział w dyskusji na zajęciach;
udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i
zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach
modułu podczas ćwiczeń (zaangażowanie w zajęcia);
zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej
pracy (ew. prezentacji) obejmującej treści modułu
kształcenia
zaliczenie rygorowe
ocena
obecność i aktywny udział w zajęciach;
wykonanie zaliczeniowej pracy - scenariusza zajęć
z wykorzystaniem elementów pedagogiki zabawy (forma
pisemna) i/lub ustna prezentacja opracowanego scenariusza
zajęć
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)

Wprowadzenie do pedagogiki zabawy - cele i
założenia metody.

Normy i zasady dotyczące działań z grupą.

Organizacja przestrzeni
prowadzenia zabaw.

Gry i zabawy integracyjne ułatwiające wzajemne
poznanie i integrację grupy.

Zabawy fabularyzowane w pracy z grupą.

Muzyczne zabawy z dźwiękiem, rytmem i piosenką.

Zabawy integrujące muzykę, plastykę, ruch i
działania parateatralne.

Tańce integracyjne – modyfikacje i sposoby
wykorzystania w pracy z grupą.

Możliwości wykorzystania pedagogiki zabawy w
profilaktyce, diagnozie i terapii logopedycznej.

Konstruowanie scenariuszy zajęć z wykorzystaniem
metody pedagogiki zabawy.
i
przygotowanie
 Pomoce dydaktyczne wykorzystywane w
pedagogice zabawy – rekwizyty
Wykaz literatury

Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia języka
97
do




















dziecka, Gdańsk.
Bissinger-Ćwierz U., 2000, Quizy muzyczne, wyd.
KLANZA.
Bissinger-Ćwierz U., 2007, Muzyka i ruch dla każdego,
wyd. KLANZA.
Bissinger-Ćwierz U., 2007, Muzyczna pedagogika
zabawy w pracy z grupą,
wyd. KLANZA.
Bzowska L., Kownacka R., 2006, 2004, 2002, Uczymy
się bawiąc (klasa I, II, III), wyd. KLANZA.
Chilińska–Karpowicz E., Jaworska A., 2005, Mowa i
zabawa,
wyd. KLANZA.
Czaja–Chudoba I., 2006, Pedagogika zabawy w
osobowym i profesjonalnym przygotowaniu do zawodu
nauczyciela, Kraków.
Domań R., 2003, Metody pedagogiki zabawy w pracy z
dziećmi w wieku przedszkolnym, Lublin.
Domań R., Biśto I., Kaszyca J., 2003, Tańce, pląsy i
zabawy
przy muzyce dla dzieci w wieku przedszkolnym, Lublin.
Gęca L., 2002, Tańce integracyjne w pracy z grupą,
cz.1, wyd. KLANZA.
Gęca L., 2004, Tańce integracyjne w pracy z grupą,
cz.2, wyd. KLANZA.
Kupisiewicz Cz., 2006, Podstawy dydaktyki ogólnej,
Warszawa.
Marcinkowska M., Z.Hoffman, 2003, Zabawa jako
metoda pracy z grupą, Warszawa.
Noga E., Wasilak H., 2003, Stare i nowe zabawy
podwórkowe, wyd. KLANZA.
Okoń W., 1995, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej,
Warszawa.
Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów,
1995, Tańce i zabawy dla grupy, wyd. KLANZA.
Reichel G., Rabenstein R., Thanhoffer M., 1997, Grupa
i ruch, Warszawa.
Silberg J., 1995, Gry i zabawy z maluchami, Poznań.
Wasilak A. ( red.), 2002, Zabawy z chustą, wyd.
KLANZA.
Wimmer A., Pedagogika i zabawa - Pedagogika
zabawy.Warszawa.
Zaorska Z. Pedagogika zabawy- metodyka pracy z
grupą, Klanza, Lublin 2001.
98
kształcenia*)
kształcenia*)
Elementy psycholingwistyki i socjolingwistyki
polski
Wiedza:
KG_W08 ma wiedzę na temat mechanizmu funkcjonowania
systemu
językowego;
zróżnicowania
współczesnej
polszczyzny; wpływu czynników społecznych na poziom
umiejętności komunikacyjnych;
K_W15 zna i rozumie czynniki warunkujące proces
akwizycji języka i skutecznej komunikacji;
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KG_W19 zna i rozumie proces socjalizacji pierwotnej,
wtórnej i tzw. odwróconej rozumie wpływ nowych mediów
na jakość komunikacji i styl myślenia
Umiejętności:
KG_U01 rozróżnia
uwarunkowania;
sytuacje
komunikacyjne
i
ich
KN_U02 właściwie stosuje terminologię z zakresu psychoi socjolingwistyki;
KN_U12 opracowuje tekst naukowy w formie abstraktu;
KN_U12 analizuje i ocenia zachowania językowe
KNG_K01 ma świadomość istotności wpływu stylu
konwersacyjnego na skuteczność komunikacji i
oddziaływań terapeutycznych
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
I
wykład (8h)
wykład (8h)
1 ECTS
 wykład interaktywny
modułu podczas wykładów;
99
praca pisemna (streszczenia wybranego tekstu naukowego).
zaliczenie rygorowe
opracowanie w formie pisemnej streszczenia wybranego
tekstu naukowego
 Język jako system (pojęcie morfemu i reguł
gramatycznych); od strukturalizmu do pragmatyki
językowej
–
społeczne
i
psychologiczne
uwarunkowania komunikacji językowej.
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
 Podstawowe kategorie socjolingwistyczne (wiek,
wykształcenie, płeć, rola społeczna, relacja rangi,
sytuacja, styl konwersacyjny) i ich rola w
zachowaniach językowych.
 Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania
akwizycji języka – pojęcie socjalizacji pierwotnej,
wtórnej, socjalizacja medialna i tzw. odwrócona.
 Typ rodziny a zachowania językowe: Basil
Bernstein i jego teoria kodu ograniczonego i
rozwiniętego; wideodziecko – myślenie konkretnowyobrażeniowe
Wykaz literatury
kształcenia*)
kształcenia*)
Grabias S., (wyd. dowolne), Język w zachowaniach
społecznych, Lublin.
 Kurcz I., 2000, Psychologia języka i komunikacji,
Warszawa.
 Skudrzyk A., 2005, Czy zmierzch kultury pisma? O
synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Katowice.
 Bielecka-Prus J., 2010, Transmisja kultury w
rodzinie i w szkole. Teoria Basila Bernsteina,
Warszawa 2010.
Pedagogika specjalna – wybrane zagadnienia
polski
Wiedza:
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_W01 zna: ewolucję teorii i praktyki pedagogiki
specjalnej; szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej;
KN_W02 ma wiedzę na temat możliwości nauczania i
możliwości wychowania dzieci z różnymi rodzajami
niepełnosprawności,
KN_W01 zna i rozumie czynniki warunkujące możliwość
100
nauczania
i wychowania integracyjnego
Umiejętności:
KN_U01 rozpoznaje poziomy upośledzeń;
KN_U02 dobiera metody pracy i sposób postępowania
terapeutycznego w zależności od rodzaju dysfunkcji i
poziomu niepełnosprawności
KN_K01 ma rozumie problematykę etyczną związaną z
odpowiedzialnością
za
trafność
postępowania
diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku osób z
różnymi poziomami niepełnosprawności;
KN_K02 ma świadomość konieczności jasnego sposobu
przedstawiania
uczniowi
drogi
terapeutycznego
postępowania;
KN_K02 zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i
umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się
oraz identyfikuje wpływ różnych zdarzeń, otoczenia na
problemy ucznia.
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
I
wykład (10h)
wykład (10h)
2 ECTS
wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład
interaktywny.
modułu podczas wykładów / kolokwium
zaliczenie rygorowe
obecność i aktywny udział w zajęciach - udzielanie ustnych
odpowiedzi obejmujących zagadnienia teoretyczne oraz
praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów
 Podstawowe pojęcia pedagogiki specjalnej.
 Kierunki działalności pedagogiki specjalnej w
101
zakresie
procesu
rewalidacji,
resocjalizacji,
rehabilitacji
i terapii pedagogicznej. Cele, zasady i metody
wychowania i nauczania specjalnego. Standardowe
zasady wyrównania szans osób niepełnosprawnych.
 Klasyfikacje upośledzeń. Rehabilitacja dzieci
niewidomych i słabowidzących. Nauczanie i
wychowanie dzieci niesłyszących i słabosłyszących.

Metody i metodyki pracy pedagogiki specjalnej z
dziećmi
o
różnych
dysfunkcjach
i niepełnosprawnościach.
 Zasady pedagogiki specjalnej. Prawa dzieci
niepełnosprawnych
 Wybrane zagadnienia dotyczące resocjalizacji dzieci
i młodzieży.
 Pedagogika specjalna czy pedagogika szkoły
specjalnej.
 Pedagogika
specjalna
oligofrenologopedii.
jako
wstęp
do
 Prawa dzieci niepełnosprawnych.
 Rola poradni psychologiczno-pedagogicznych w
nauczaniu i wychowaniu osób niepełnosprawnych
Wykaz literatury
 Brauner A. i F., 1995, Postępowanie wychowawcze
w upośledzeniu umysłowym, Warszawa.
 Dykcik W. (red.), 1998, Pedagogika specjalna,
Poznań.
 Olechowicz H., 1987, Metody aktywizowania głębiej
upośledzonych umysłowo, Warszawa.
 Olechowicz H., 1994, Wyzwalanie aktywności dzieci
głębiej upośledzonych umysłowo, Warszawa.
 Piszczak M., 1990, Edukacja dzieci upośledzonych
umysłowo w stopniu głębokim, Warszawa.
 Tarkowski Z., 1989, Przegląd problematyki
dotyczącej rozwoju mowy i języka u dzieci lekko
upośledzonych umysłowo [w:] Wybrane zagadnienia
kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży, red. S.
Popka, Lublin.
 Tkaczyk G., 1997, Metodyka nauczania i
wychowania początkowego w szkole specjalnej,
102
Lublin.
 Witkowski T., 1985, Poziom rozwoju społecznego
upośledzonych umysłowo, Lublin.
kształcenia*)
Rozwój mowy i języka dziecka
kształcenia*)
polski
Wiedza:
KN_W01 ma wiedzę na temat warunków biologicznych,
społecznych
i kulturowych rozwoju
mowy i języka w ontogenezie
Umiejętności:
KN_U01 charakteryzuje etapy rozwoju mowy dziecka
według Piageta, Wygotskiego itp.;
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_U02 analizuje i ocenia strategie postępowania
przydatne w postępowaniu logopedycznym w przypadku
stymulowania rozwoju mowy dziecka;;
KN_U02 analizuje i opisuje wybrane zjawiska związane z
rozwojem mowy i języka dziecka
KNG_K01 ma świadomość obowiązku ciągłego
aktualizowania i poszerzania wiedzy na temat rozwoju
badań nad językiem (mową) dziecka;
KN_K02 ma świadomość rozróżniania etapów rozwoju
mowy dziecka i rangi procesów przedjęzykowych dla
prawidłowego przyswajania reguł języka przez dziecko.
Semestr, w którym
realizowany
I
wykład (10h)
dodatkowe
wykład (10h).
103
słuchaczy
przypisana
3 ECTS
Stosowane metody
dydaktyczne
wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny /
wykład interaktywny
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
Wykaz literatury
egzamin pisemny i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy
obejmującej treści modułu kształcenia
zaliczenie rygorowe
egzamin pisemny i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy
obejmującej treści modułu kształcenia.
Rozwój badań nad językiem (mową) dziecka.
Zagadnienie względnej chronologii rozwoju mowy.
Rozwój mowy i myślenia dziecka w ujęciu Piageta.
Rozwój myślenia i mowy w ujęciu Wygotskiego.
Chomsky i jego poglądy na ontogenezę rozwoju
mowy.
Kognitywne aspekty rozwoju mowy.
Problem dojrzałości językowej.
Proces opanowywania języka jako systemu przez
dzieci: rozwój systemów fonologicznego,
fleksyjnego i składniowego, rozwój leksyki i
semantyki. Opanowywanie znaczeń przez dzieci.
Rozwój mowy dziecka z perspektywy
pragmalingwistycznej ( rozwój form
konwersacyjnych; rozwój form narracyjnych;
rozwój funkcji komunikacyjnych).
Aitchison J., 2002, Ziarna mowy. Początki i rozwój
języka, przekład M. Sykurska-Derwojed, PIW,
Warszawa.
Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci.
O linii i polu narracji, Warszawa.
Bowerman M., Rola predyspozycji kognitywnych w
przyswajaniu systemu semantycznego, (w:)
Akwizycja języka w świetle językoznawstwa
kognitywnego, red. E. Dąbrowska, W. Kubiński,
Kraków, s. 254-311.
Bruner J., 1980, Ontogeneza aktów mowy, przekł.
Barbara Mroziak, (w:) Badania nad językiem
dziecka. Wybór tekstów”, red. G. W. Shugar i M.
104
Smoczyńskiej, Warszawa, s.483-513.
Kaczmarek L., 1953, Kształtowanie się mowy
dziecka, Poznań.
Kaczmarek Leon, 1966, Nasze dziecko uczy się
mowy, Lublin.
Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i
tekst, Kraków.
Kurcz Ida, 1987, Język a reprezentacja wiedzy w
umyśle, Warszawa.
Kurcz Ida, 1992, Język a psychologia, Warszawa
1992.
Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka.
Warszawa.
Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności
komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym.
Studium Psycholingwistyczne, Warszawa.
Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do
dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa.
Shugar G.W., Smoczyńskiej M., Nowe kierunki
badań nad językiem dziecka, (w:) Badania nad
językiem dziecka. Wybór tekstów”, red. G. W.
Shugar i M. Smoczyńskiej, Warszawa, s. 8-51.
Wygotsky L.S., 1989, Myślenie i mowa, Warszawa.
Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju
jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku
szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka,
Kraków.
kształcenia*)
Trudności w uczeniu się czytania i pisania oraz
specyficzne zaburzenia językowe
kształcenia*)
polski
Wiedza:
KN_W02 ma wiedzę na temat patomechanizmów zaburzeń
językowych;
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_W01 ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji
funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych
czynności poznawczych;
KN_W01 zna i rozumie problematykę
w nabywaniu umiejętności czytania i pisania;
trudności
KN_W02 zna teorie wyjaśniające specyficzne zaburzenie
rozwoju językowego;
KN_W02 zna zasady stymulacji i wspomagania rozwoju
językowego
Umiejętności:
KN_U01 rozpoznaje mechanizmy zaburzeń językowych;
105
KN_U02 na podstawie literatury przedmiotu analizuje
objawy językowe i interpretuje je na podstawie lokalizację
dysfunkcji;
KN_U02 rozróżnia zaburzenia mowy i języka a zaburzenia
rozwoju językowego (SLI); rozpoznaje specyficzne
trudności w opanowaniu mowy pisanej, czytania i pisania
KN_K02
ma
świadomość
obowiązku
ciągłego
aktualizowania i poszerzania wiedzy z oceny zaburzeń
językowych u dzieci i dorosłych;
KN_K02 ma świadomość rozróżniania zaburzeń procesów
przedjęzykowych i zaburzeń procesów językowych;
KN_K02 rozumie problematykę etyczną związaną z
odpowiedzialnością za trafność postępowania
terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość
odpowiedzialności za swoje działania
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
I
wykład (10h)
wykład (10h)
2 ECTS
wykład interaktywny
modułu podczas wykładów
zaliczenie rygorowe
ocena
obecność i aktywny udział w zajęciach, test ustny
 Zaburzenia mowy a zaburzenia języka (kompetencji
językowej). Mechanizmy zaburzeń językowych.
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
 Opóźnienie w nabywaniu kompetencji językowej.
Pojęcie zakłócenia. Samoistne i niesamoistne
opóźnienie rozwoju mowy i języka.
 Obraz zaburzeń językowych na tle zaburzeń
106
procesów poznawczych. Zależność objawów
językowych od lokalizacji dysfunkcji.
 Zaburzenia mowy i języka a zaburzenia rozwoju
językowego (SLI).
 Teorie wyjaśniające specyficzne zaburzenie rozwoju
językowego. Ogniwa układu funkcjonalnego dla
mowy.
 Specyficzne trudności w opanowaniu mowy pisanej,
czytania i pisania.
 Narzędzia diagnozowania zaburzeń o różnych
patomechanizmach.
 Stymulacja i wspomaganie rozwoju językowego.
Praca korekcyjno–wyrównawcza z dziećmi
z trudnościami w uczeniu się






Wykaz literatury






Bogdanowicz M., 2003, Ryzyko dysleksji.
Problem i diagnozowanie, Gdańsk.
Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia
języka dziecka, Gdańsk.
Leonard L., 2007, SLI – specyficzne zaburzenia
rozwoju językowego. Między autyzmem a
dysleksją, Gdańsk.
Kaja B. (red.), 2003, Diagnoza dysleksji,
Bydgoszcz.
Krasowicz-Kupis G., 2003, Język, czytanie,
dysleksja,
Krasowicz-Kupis G., 2004, Rozwój świadomości
językowej dziecka. Teoria i praktyka, Lublin.
Krasowicz-Kupis G., 2012, SLI i inne zaburzenia
językowe. Od badań mózgu do praktyki
psychologicznej, Gdańsk.
Porayski-Pomsta (red.), 2008, Diagnoza i terapia
w logopedii, Warszawa.
Reid G., Wearmouth, 2008, Dysleksja. Teoria i
praktyka, Gdańsk.
Spionek H., 1965, Zaburzenia psychoruchowego
rozwoju dziecka, Warszawa.
Gałkowski T., Jarzębowska G., 2000, Logopedia
– pytania i odpowiedzi, Opole.
Gałkowski T., Tarkowski Z., Zalewski T., 1993,
Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, Lublin.
107






kształcenia*)
kształcenia*)
Mierzejewska H., Przybysz-Piwkowa M., 2000,
Teoretyczne podstawy metod usprawniania mowy
- afazja, zaburzenia rozwoju mowy, Warszawa.
Rocławski B., 1993, Opieka logopedyczna od
poczęcia, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego.
Sawa B., 1990, Dzieci z zaburzeniami mowy,
Warszawa.
Strachalska B., 2002, Ćwiczenia usprawniające
aktualizację wyrazów w mowie osób z afazją,
Warszawa.
Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa.
Walsh K., Darby D., 2008, Neuropsychologia
kliniczna Walsha, Gdańsk
Psychologia rozwojowa i kliniczna
polski
Wiedza:
KN_W02 ma wiedzę na temat klinicznego obrazu zaburzeń
wieku rozwojowego oraz dysfunkcji poznawczych,
emocjonalnych i zaburzeń osobowości po uszkodzeniach
mózgowia;
KN_W01 ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji
funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych
czynności poznawczych;
KN_W02 zna objawy najczęściej występujących zaburzeń
psychicznych i zaburzeń zachowania;
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KN_W01 zna i rozumie zależności pomiędzy psychologią
rozwojową i psychologią kliniczną;
KN_W014 ma wiedzę na temat diagnozy psychologicznej
Umiejętności:
KN_U02 rozróżnia zaburzenia mowy u dzieci i osób
dorosłych na podstawie mózgowej reprezentacji funkcji
językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności
poznawczych;
KN_U02 właściwie analizuje i interpretuje terminologię
występującą w psychologicznej ocenie pacjenta;
KN_U02 charakteryzuje obraz kliniczny zaburzeń wieku
rozwojowego oraz dysfunkcji poznawczych, emocjonalnych
i zaburzeń osobowości po uszkodzeniach mózgu.
108
KN_K02
ma
świadomość
obowiązku
ciągłego
aktualizowania i poszerzania wiedzy z psychologii
rozwojowej i klinicznej;
KN_K02 ma świadomość możliwości wynikających z
praktycznych kompetencji z zakresu psychologii klinicznej;
KN_K03 ma świadomość poziomu własnych kompetencji,
ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej
praktyce
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
II
wykład (20h)
wykład (20h)
4 ECTS
wykład interaktywny.
egzamin i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej
treści modułu kształcenia
zaliczenie rygorowe
egzamin i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej
treści modułu kształcenia.

Przedmiot i zadania psychologii rozwojowej: opis,
wyjaśnianie zmian zachodzących między poczęciem
a śmiercią i optymalizacja rozwoju pojedynczego
człowieka.

Biomedyczne podstawy rozwoju jako sposób
wyjaśniania zmian zachodzących w życiu człowieka:
zmiany
kontrolowane
genetycznie
i
zmiany
kontrolowane środowiskowo, genotyp a fenotyp.
Rozwój jako rezultat współdziałania czynników
dziedzicznych i środowiska oraz możliwości wpływania
genów na warunki środowiska.
109

Układ nerwowy człowieka jako system informacyjny
organizmu, podłoże zachowania i zmian rozwojowych:
neuron podstawowa jednostka układu nerwowego,
budowa układu nerwowego
i
hormonalnego i jego funkcje, struktury mózgowe.

Mechanizmy i periodyzacja rozwoju językowego.
Rozwój percepcyjno-motoryczny dzieci a rozwój mowy.
Rozwój mowy w podsystemach języka.

Źródła i kierunki rozwoju psychologii klinicznej.

Przedmiot i podstawowe
psychologii klinicznej.

Funkcjonowanie człowieka w sytuacji.

Modele klinicznej diagnozy psychologicznej.

Wiedza o zaburzeniach psychicznych: podstawy
teoretyczne; kryteria klasyfikacji (zakres, głębokość,
dynamika, etiologia, rodzaj, etap rozwojowy).

Psychopatologia procesów psychicznych (symptomy,
syndromy).
Psychopatologia
mechanizmów
przystosowawczych.

Wybrane problemy kliniczne występujące w wieku
dziecięcym
oraz
adolescencji
(zaburzenia
neurodynamiczne, zespoły autystyczne, zaburzenia
opozycyjno-buntownicze).

Uwarunkowania zaburzeń rozwoju i zachowania
(biologiczne, społeczne, psychogenne). Mechanizmy
odpowiedzialne za powstawanie zaburzeń, ich dynamikę
oraz
kształtowanie
się
wtórnych
zakłóceń
(konsekwencji dla dalszego przebiegu rozwoju).

Zaburzenia osobowości - podstawowe kierunki
patologizacji
rozwoju
osobowości;
rodzaje
i
mechanizmy
zaburzeń
osobowości
(zaburzenia
dziwaczno-ekscentryczne,
dramatycznoniekonsekwentne).

Zaburzenia związane ze strachem i lękiem.

Zaburzenia psychosomatyczne.

Pomoc psychologiczna: formy i rodzaje oddziaływań
terapeutycznych
110
problemy
współczesnej




Wykaz literatury







kształcenia*)
kształcenia*)
Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia języka
dziecka, Gdańsk.
Darby D., Walsh K., Neuropsychologia kliniczna
Walsha, Gdańsk 2008.
Jarosz M., 1978, Psychologia lekarska, Warszawa.
Kilar-Turska M., 2000, Rozwój człowieka w pełnym
cyklu życia, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki.
Podstawy psychologii, red. J. Strelau, tom I, Gdańsk, str.
285 – 332.
Kondaso, 1984, Psychologia kliniczna, Warszawa.
Lewicki A. (red.), 1978, Psychologia kliniczna,
Warszawa (s. 10-150).
Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G., 1988,
Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku
dziecięcego, Warszawa.
Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M., 1996,
Psychologia rozwoju człowieka, Warszawa.
Sęk H., 2001, Wprowadzenie do psychologii klinicznej,
Warszawa.
Sęk H. (red.), 2005, Psychologia kliniczna. T. 1-2,
Warszawa.
Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L., 2003,
Psychopatologia, Poznań.
Praktyka nauczania pisania i czytania
polski
przedmiotu/modułu
kształcenia*)
KNG_W07 zna programy, podręczniki dla kształcenia
cudzoziemców w zakresie pisania i czytani
obowiązujących na wszystkich poziomach znajomości jpjo
Umiejętności:
KN_U05 potrafi ułożyć program nauczania sprawności
pisania i czytania i wciela go w sytuacji lekcyjnej
KN_U05 samodzielnie przygotowuje konspekt zajęć
111
pracy w grupie, poprzez sprawdzanie prac pisemnych
narodowego
Semestr, w którym
realizowany
dodatkowe
słuchaczy
przypisana
Stosowane metody
dydaktyczne
słuchaczy
I
ćwiczenia (30h)
ćwiczenia (30h)
6 ECTS
metoda zadaniowa
poprawia prace pisemne słuchaczy, pracuje indywidualnie
ze słuchaczem-cudzoziemcem kształcąc jego kompetencje
w zakresie tworzenia konkretnych form wypowiedzi oraz
pracuje nad sposobami rozumienia tekstu (szczegółowego i
globalnego)
zaliczenie rygorowe
test sprawdzający wiedzę na temat metod nauczania pisania
i czytania
weryfikacja poprawionej przez słuchacza pracy pisemnej
napisanej przez ucznia-cudzoziemca

Treści programowe
przedmiotu/modułu
kształcenia*)


omówienie konspektu zajęć na kształcenie
sprawności pisania i czytania przygotowanych przez
słuchacza
przeprowadzenie samodzielnie cyklu zajęć z
cudzoziemcami na różnych poziomach znajomości
112


Wykaz literatury

języka polskiego jako obcego
Warszawa 2001.
Materiały z Międzynarodowej Konferencji
Wrocław 2004.
*) moduł kształcenia to szeroko rozumiany przedmiot lub grupa przedmiotów.
113

załącznik nr 2 - program studiów

Transkrypt

Podobne dokumenty

BH_S1_38 F BH _S1_39 Kierunek lub kierunki studiów

Problemy Indii i Pakistanu wobec współczesności Celem wykładu

Generuj PDF tej strony

Nazwa Wydziału Wydział Wychowania Fizycznego Nazwa jednostki

Kultura wizualna Indii i Pakistanu - Instytut Bliskiego i Dalekiego

Redakcja i korekta naukowa i techniczna

Programowanie Niskopoziomowe

Historia Europy Środkowej i Wschodniej.