Analiza mutacji p.D36N i p.N318S oraz polimorfizmu p.S474X genu

Transkrypt

Analiza mutacji p.D36N i p.N318S oraz polimorfizmu p.S474X genu
Analiza mutacji p.D36N i p.N318S oraz
polimorfizmu p.S474X genu lipazy
lipoproteinowej u chorych
z hipercholesterolemią rodzinną.
Monika śuk
opiekun: prof. dr hab. n. med. Janusz Limon
Katedra i Zakład Biologii i Genetyki
Akademia Medyczna w Gdańsku
2007
hipercholesterolemia rodzinna
dziedziczona w sposób autosomalny dominujący
dziedziczenie: autosomalne dominujące
przyczyna: mutacja genu receptora LDL, apolipoproteiny B-100
lub genu PCSK9
częstość: 1/500 (heterozygoty)
1/1 000 000 (homozygoty)
hipercholesterolemia rodzinna
dziedziczona w sposób autosomalny dominujący
FENOTYP
zwiększenie stęŜenia cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL
współistniejące z prawidłowymi poziomami HDL, VLDL oraz TG w
surowicy
cholesterol: heterozygoty do 600mg/dl
homozygoty do 1000mg/dl
złogi cholesterolu pod postacią Ŝółtaków lub rąbka rogówkowego
podwyŜszone
ryzyko
niedokrwiennej serca
rozwoju
przedwczesnej
choroby
hipercholesterolemia rodzinna
lipaza lipoproteinowa
lokalizacja: 8p22
10 eksonów, 30kb
lipaza lipoproteinowa – 448 aminokwasów
liczba opisanych mutacji: >200
hipercholesterolemia rodzinna
lipaza lipoproteinowa
enzym katalizujący reakcję hydrolizy trójglicerydów do kwasów
tłuszczowych i glicerolu
znajduje się w ścianach włosowatych naczyń krwionośnych
apolipoproteina C-II jest niezbędna do aktywności tego enzymu
aktywny enzym jest homodimerem
warianty genu LPL modyfikują aktywność enzymu
- mutacje p.D36N i p.N318S obniŜają aktywność LPL
- polimorfizm p.S474X zwiększa aktywność LPL
hipercholesterolemia rodzinna
lipaza lipoproteinowa
mutacja p.D36N
lipaza lipoproteinowa
c.106G>A/p.D36N; htz
1-4% populacji europejskiej
obniŜa aktywność LPL
redukcję sekrecji enzymu
TG,
GAC->AAC
o
20%
poprzez
HDL
podwyŜszone ryzyko choroby wieńcowej i
naczyń mózgowych
mutacja p.N318S
lipaza lipoproteinowa
c.953A>G/p.N318S,htz
2-5% populacji europejskiej
obniŜa aktywność LPL o 40-50% poprzez
zwiększenie dysocjacji aktywnego dimeru do
nieaktywnej formy monomerycznej
TG,
AAT->AGT
HDL
3-krotnie większe ryzyko choroby wieńcowej
serca
u
osób
z hipercholesterolemią rodzinną
wariant p.S474X
lipaza lipoproteinowa
c.1421C>G/p.S474X, htz
10-25% populacji europejskiej
podwyŜsza
aktywność
LPL
poprzez
uwydatnienie funkcji pomostowej prowadzące
do zwiększenia eliminacji TG z krąŜenia
TG,
TCA->TGA
HDL
obniŜone ciśnienie krwi oraz mniejsze ryzyko
choroby niedokrwiennej serca
Cele pracy
określenie częstości występowania mutacji p.D36N i p.N318S oraz
wariantu polimorficznego p.S474X genu lipazy lipoproteinowej
u osób z klinicznymi objawami hipercholesterolemii rodzinnej
określenie związku pomiędzy rodzajem wariantu
lipoproteinowej a poziomami frakcji cholesterolu w surowicy
lipazy
Materiał
DNA z krwi obwodowej 165 pacjentów
80 kobiet i 85 męŜczyzn
rozpoznanie hipercholesterolemii rodzinnej określone jako
pewne lub wysoce prawdopodobne na podstawie kryteriów
WHO oraz badań molekularnych genów LDLR i APOB
Metody
DNA
PCR
elektroforeza
oczyszczanie produktu PCR
reakcja sekwencjonowania
usuwanie terminatorów po reakcji sekwencjonowania
elekroforeza kapilarna
Wyniki
grupa badana – 165 osób
p.D36N
p.N318S
p.S474X
WT
4 osoby
(2,4%)
1 osoba
(0,6%)
32 osoby (19,4%)
128 osób (77,6%)
Wyniki
profil lipidowy 165 pacjentów z objawami hipercholesterolemii
rodzinnej w zaleŜności od posiadanego wariantu genu LPL
p.D36N
(n=4)
p.N318S
(n=1)
p.S474X
(n=32)
WT
(n=128)
T-CH (mg/dl)
332±53
491
333±66
335±88
LDL (mg/dl)
271±48
441
266±58
274±84
HDL (mg/dl)
47±5
40
48±12
51±13
TG (mg/dl)
115±45
50
94±82
105±51
ratio LDL/HDL
5,9±1,3
11
5,1±1,8
5,3±2,3
Wyniki
poziomy lipidów w grupie 165 pacjentów w
zaleŜności od genotypu LPL
T-CH [mg/dl]
LDL [mg/dl]
HDL [mg/dl]
TG [mg/dl]
<300
≥300
<250
≥250
<50
≥50
<150
≥150
p.D36N, p.N318S*
(n=5)
0
5
2
3
4
1
4
1
p.S474X**
(n=32)
6
24
13
19
16
14
26
4
WT
(n=128)
26
97
42
85
49
72
94
28
* mutacje obniŜające aktywność LPL
** wariant zwiększający aktywność LPL
Wnioski
częstość występowania mutacji p.D36N oraz wariantu p.S474X
w populacji polskiej jest porównywalna z częstością występowania
w innych populacjach europejskich
mutacja p.N318S w populacji polskiej występuje z mniejszą
częstością w porównaniu do innych populacji europejskich
stosunek LDL/HDL jest najmniej korzystny w grupie osób z
mutacjami
obniŜającymi
aktywność
lipazy
lipoproteinowej
(p.D36N, p.N318S), a najbardziej korzystny w grupie osób z
wariantem podwyŜszającym aktywność LPL (p.S474X)
osoby z mutacjami obniŜającymi aktywność LPL znacznie częściej
wykazują poziomy cholesterolu HDL wynoszące <50mg/dl w
porównaniu do pacjentów z wariantem zwiększającym aktywność
LPL oraz osób, u których nie wykryto Ŝadnej z wymienionych zmian

Podobne dokumenty