Analiza mutacji p.D36N i p.N318S oraz polimorfizmu p.S474X genu
Transkrypt
Analiza mutacji p.D36N i p.N318S oraz polimorfizmu p.S474X genu
Analiza mutacji p.D36N i p.N318S oraz polimorfizmu p.S474X genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną. Monika śuk opiekun: prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Akademia Medyczna w Gdańsku 2007 hipercholesterolemia rodzinna dziedziczona w sposób autosomalny dominujący dziedziczenie: autosomalne dominujące przyczyna: mutacja genu receptora LDL, apolipoproteiny B-100 lub genu PCSK9 częstość: 1/500 (heterozygoty) 1/1 000 000 (homozygoty) hipercholesterolemia rodzinna dziedziczona w sposób autosomalny dominujący FENOTYP zwiększenie stęŜenia cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL współistniejące z prawidłowymi poziomami HDL, VLDL oraz TG w surowicy cholesterol: heterozygoty do 600mg/dl homozygoty do 1000mg/dl złogi cholesterolu pod postacią Ŝółtaków lub rąbka rogówkowego podwyŜszone ryzyko niedokrwiennej serca rozwoju przedwczesnej choroby hipercholesterolemia rodzinna lipaza lipoproteinowa lokalizacja: 8p22 10 eksonów, 30kb lipaza lipoproteinowa – 448 aminokwasów liczba opisanych mutacji: >200 hipercholesterolemia rodzinna lipaza lipoproteinowa enzym katalizujący reakcję hydrolizy trójglicerydów do kwasów tłuszczowych i glicerolu znajduje się w ścianach włosowatych naczyń krwionośnych apolipoproteina C-II jest niezbędna do aktywności tego enzymu aktywny enzym jest homodimerem warianty genu LPL modyfikują aktywność enzymu - mutacje p.D36N i p.N318S obniŜają aktywność LPL - polimorfizm p.S474X zwiększa aktywność LPL hipercholesterolemia rodzinna lipaza lipoproteinowa mutacja p.D36N lipaza lipoproteinowa c.106G>A/p.D36N; htz 1-4% populacji europejskiej obniŜa aktywność LPL redukcję sekrecji enzymu TG, GAC->AAC o 20% poprzez HDL podwyŜszone ryzyko choroby wieńcowej i naczyń mózgowych mutacja p.N318S lipaza lipoproteinowa c.953A>G/p.N318S,htz 2-5% populacji europejskiej obniŜa aktywność LPL o 40-50% poprzez zwiększenie dysocjacji aktywnego dimeru do nieaktywnej formy monomerycznej TG, AAT->AGT HDL 3-krotnie większe ryzyko choroby wieńcowej serca u osób z hipercholesterolemią rodzinną wariant p.S474X lipaza lipoproteinowa c.1421C>G/p.S474X, htz 10-25% populacji europejskiej podwyŜsza aktywność LPL poprzez uwydatnienie funkcji pomostowej prowadzące do zwiększenia eliminacji TG z krąŜenia TG, TCA->TGA HDL obniŜone ciśnienie krwi oraz mniejsze ryzyko choroby niedokrwiennej serca Cele pracy określenie częstości występowania mutacji p.D36N i p.N318S oraz wariantu polimorficznego p.S474X genu lipazy lipoproteinowej u osób z klinicznymi objawami hipercholesterolemii rodzinnej określenie związku pomiędzy rodzajem wariantu lipoproteinowej a poziomami frakcji cholesterolu w surowicy lipazy Materiał DNA z krwi obwodowej 165 pacjentów 80 kobiet i 85 męŜczyzn rozpoznanie hipercholesterolemii rodzinnej określone jako pewne lub wysoce prawdopodobne na podstawie kryteriów WHO oraz badań molekularnych genów LDLR i APOB Metody DNA PCR elektroforeza oczyszczanie produktu PCR reakcja sekwencjonowania usuwanie terminatorów po reakcji sekwencjonowania elekroforeza kapilarna Wyniki grupa badana – 165 osób p.D36N p.N318S p.S474X WT 4 osoby (2,4%) 1 osoba (0,6%) 32 osoby (19,4%) 128 osób (77,6%) Wyniki profil lipidowy 165 pacjentów z objawami hipercholesterolemii rodzinnej w zaleŜności od posiadanego wariantu genu LPL p.D36N (n=4) p.N318S (n=1) p.S474X (n=32) WT (n=128) T-CH (mg/dl) 332±53 491 333±66 335±88 LDL (mg/dl) 271±48 441 266±58 274±84 HDL (mg/dl) 47±5 40 48±12 51±13 TG (mg/dl) 115±45 50 94±82 105±51 ratio LDL/HDL 5,9±1,3 11 5,1±1,8 5,3±2,3 Wyniki poziomy lipidów w grupie 165 pacjentów w zaleŜności od genotypu LPL T-CH [mg/dl] LDL [mg/dl] HDL [mg/dl] TG [mg/dl] <300 ≥300 <250 ≥250 <50 ≥50 <150 ≥150 p.D36N, p.N318S* (n=5) 0 5 2 3 4 1 4 1 p.S474X** (n=32) 6 24 13 19 16 14 26 4 WT (n=128) 26 97 42 85 49 72 94 28 * mutacje obniŜające aktywność LPL ** wariant zwiększający aktywność LPL Wnioski częstość występowania mutacji p.D36N oraz wariantu p.S474X w populacji polskiej jest porównywalna z częstością występowania w innych populacjach europejskich mutacja p.N318S w populacji polskiej występuje z mniejszą częstością w porównaniu do innych populacji europejskich stosunek LDL/HDL jest najmniej korzystny w grupie osób z mutacjami obniŜającymi aktywność lipazy lipoproteinowej (p.D36N, p.N318S), a najbardziej korzystny w grupie osób z wariantem podwyŜszającym aktywność LPL (p.S474X) osoby z mutacjami obniŜającymi aktywność LPL znacznie częściej wykazują poziomy cholesterolu HDL wynoszące <50mg/dl w porównaniu do pacjentów z wariantem zwiększającym aktywność LPL oraz osób, u których nie wykryto Ŝadnej z wymienionych zmian