PRZEDSZKOLE NR 15 W KOSZALINIE ul. Staszica 11

Pobrano ze strony http://www.przedszkole15.com.pl/
PRZEDSZKOLE NR 15 W KOSZALINIE
ul. Staszica 11
Jak to robimy ?
Edukacja ekologiczna w szkole i w przedszkolu
Opracowała: Halina Pawłowska
SPIS TREŚCI
Str.
Wstęp...................................................................................................................
1
„Świadomość ekologiczna” w szkole i w przedszkolu.........................................
2
Cele edukacji ekologicznej dzieci.......................................................................
3
Proekologiczna działalność naszego przedszkola..............................................
5
Propozycje zajęć z dziećmi
1. Przedstawienie pt. „Chrońmy przyrodę”....................................................
12
2. „Zwiastuny wiosny, pierwsze kwiaty wczesnowiosenne”..........................
17
3. Spotkanie z rodzicami – „Wpływ konserwantów na zdrowie człowieka”..... 19
4. „Turniej wiedzy ekologicznej”...................................................................
21
5. Zakładamy zielone hodowle w „kąciku przyrody”......................................
23
Załączniki:
- Wykaz książek o tematyce ekologicznej.
- Konserwanty, emulgatory, antyutleniacze, barwniki.
- Dyplom przyjaciela przyrody.
- Plansza- segregowanie odpadów.
Bibliografia.
Wstęp
Słowo „ekologia” pochodzi od greckiego oikos, co znaczy dom rodzinny, ognisko
domowe. Źródłosłów ten wyjaśnia dlaczego wśród nauk przyrodniczych właśnie ekologii
przypadła w udziale rola tej, która bada całokształt dziedzictwa naturalnego Ziemi. Fakt,
iż zwraca się uwagę na całościowe ujęcie tych kwestii, ma bardzo istotne znaczenie,
gdyż ekologia nie ogranicza się do inwentaryzacji istot żywych. Przede wszystkim bada
wzajemne związki między nimi, usiłując wyjaśnić, dlaczego do nich dochodzi, a dzięki
temu przewidywać zachowania się poszczególnych istot żywych zarówno w stałych jak i
zmiennych warunkach.
Ogólnie przyjmuje się, że termin „ekologia” stworzył zoolog niemiecki Ernst H.
Haeckel w roku 1869, lecz pojawienie się nazwy nie musi oznaczać narodzin nowej
nauki. Oznacza wszakże uznanie jej za odrębną dyscyplinę.
Ekologia jako nauka nowoczesna ukonstytuowała się jako taka w początkach tego
stulecia za sprawą ekologów zajmujących się środowiskiem wodnym: limnologów, czyli
badaczy środowiska słodkowodnego, i oceanografów. Warto jednak wiedzieć, że
zarówno Arystoteles jak i inni myśliciele starożytnej Grecji pozostawili po sobie prace o
treści wyraźnie ekologicznej.
Od czasu, gdy zainteresowanie problematyką ochrony środowiska stało się w
Polsce powszechne, nastąpiło zrównanie terminów „ekologia” i „ochrona środowiska”.
Świadczą o tym rozliczne publikacje w prasie, radiu i telewizji. Jak przysłowiowe grzyby
po deszczu wyrastają organizacje określane potocznie jako „zielone”. Trzeba jednak
zdać sobie sprawę z tego, że faktycznie „ekologia” i „ochrona środowiska” to nie to samo.
Współczesna definicja „ekologii” jest krótka: ekologia jest to nauka o gospodarce
przyrody. Definicja ta jest bardzo ogólna i niewiele nam mówi o tym, czym się ekologia
zajmuje. Definicja ta tłumaczy jednak związki ekologii z ochroną środowiska.
Współczesna ochrona środowiska ma polegać na rozsądnym gospodarowaniu przyrodą,
musi się więc opierać, a nawet wcielać w życie zdobycze ekologii.
„Świadomość ekologiczna” w szkole i przedszkolu
Nowoczesna ochrona środowiska stawia przed nami jedno poważne zadanie: wyrabianie
„świadomości ekologicznej” . Świadomość ta jest bardzo niedostateczna, a od niej
bardzo dużo zależy. Ochrona środowiska, to nie tylko wielkie przedsięwzięcia w skali
krajowej, międzynarodowej czy światowej, to również codzienne działania nas
wszystkich.
Szerzenie świadomości ekologicznej to nie tylko wykłady na wyższych uczelniach
czy zajęcia lekcyjne w szkolnictwie średnim. Pierwsze kontakty z przyrodą zapewnia
dziecku dom rodzinny. Dom to miejsce, gdzie są nasze korzenie, tam przejmujemy od
najbliższych normy i zasady życia społecznego, kulturę i tradycję, które pielęgnowane
stanowią fundament naszej hierarchii wartości. W domu po raz pierwszy zaczynamy
analizować przekazywane nam zasady i odnosić je do rzeczywistości. To również, a
może nawet przede wszystkim, działalność edukacyjna w szkołach podstawowych i
przedszkolach.
Dziecko jest istotą ciekawą świata. Konieczność poznawania przez dzieci świata
przyrody i kształtowania prawidłowych pojęć przyrodniczych oraz właściwej postawy jest
ogromna. Tak ogromna, że nie możemy mówić o prawidłowym rozwoju osobowości bez
zastosowania tej drogi rozwoju. Świat przyrody, w którym żyje dziecko, jest dla niego
obiektem niezwykle interesującym. Stefan Szuman tłumaczył to faktem, iż wiadomości z
przyrody najbardziej odpowiadają sposobowi myślenia dziecka. Z myśleniem ściśle
związany jest rozwój mowy. Świat przyrody jest doskonałym materiałem do rozwoju tej
funkcji. Poznając nowe zjawiska, zwierzęta, rośliny, dziecko poznaje nowe słowa.
Wzbogaca się zasób jego słownictwa, zdolność i jasność wyrażania myśli, formułowania
spostrzeżeń.
Wychowanie przez przyrodę zawiera ważne aspekty moralne. Opiekując się
zwierzętami, roślinami, dbając na miarę swoich sił o środowisko, dzieci uczą się
cierpliwości, wytrwałości, poczucia odpowiedzialności i koleżeństwa. Obcując z przyrodą,
dziecko przywiązuje się do niej w sposób naturalny. Poza tym tylko ludzie dbający o
świat flory i fauny są zdolni zrozumieć i dbać o świat ludzki.
Cele edukacji ekologicznej dzieci
Mówiąc o edukacji ekologicznej można wyróżnić następujące jej kategorie celów:
 poznawcze, tj. umożliwić dzieciom poznanie, zrozumienie i zapamiętanie
podstawowych wiadomości o zasadniczych obiektach i zjawiskach środowiska
przyrodniczego i zachowania się w nim,
 kształcące, które obejmują:
- kształtowanie
intelektualnego
umiejętności
i
instrumentalnych
praktycznego
niezbędnych
rozwiązywania
problemów
do
w
najbliższym środowisku życia i działalności dzieci,
- kształtowanie pożądanego pozytywnego stosunku do obiektów i
procesów występujących w tym środowisku,
- kształtowanie umiejętności przewidywania skutków działalności w
środowisku i wykorzystywania jego zasobów,
- kształtowanie umiejętności wartościowania codziennych zachowań
własnych i innych w środowisku przyrodniczym,
- kształtowanie gotowości i umiejętności działań w środowisku mających
na celu jego racjonalną ochronę i racjonalne kształtowanie,
 wychowawcze:
- uświadomienie, że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe,
- uświadomienie, że każda istota żywa ma prawo do godnego życia,
- rozwijanie aktywnych form wypoczynku na łonie natury.
„Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego dla Przedszkoli i Oddziałów
Przedszkolnych w Szkołach Podstawowych” ( załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 1 grudnia 1999 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie
podstawy programowej kształcenia ogólnego DzU nr 2 z 17 stycznia 2000r., poz 18 )
zawiera następujące treści proekologiczne, które pozwalają realizować wyżej
wymienione cele:
- kształtowanie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych oraz
proekologicznych,
- przekazywanie wiedzy o zdrowym stylu życia, ocenianie zachowań
służących i zagrażających zdrowiu,
- wykorzystywanie i tworzenie okazji do poznawania rzeczywistości
przyrodniczej
poprzez
obserwowanie,
eksperymentowanie,
odkrywanie,
- pomaganie dziecku w dostrzeganiu problemów, planowaniu i
realizowaniu zadań.
Proekologiczna działalność naszego przedszkola
Działania przedszkola w kwestii ekologii to zaledwie początek długiej drogi. Nie należy
się więc spodziewać natychmiastowych i spektakularnych efektów.
Charakteryzujący się dużym skokiem intelektualnym wiek przedszkolny pozwala
nam na wprowadzenie elementów edukacji ekologicznej. Jednym z najskuteczniejszych
czynników wychowawczych jest bezpośredni kontakt z przyrodą.
Nasze dotychczasowe działania edukacyjne związane z kształtowaniem właściwych
postaw wobec środowiska przyrodniczego to przede wszystkim:
 umożliwianie dzieciom bezpośredniego kontaktu z obiektami i zjawiskami
przyrodniczymi ( spacery, wycieczki ),
 wskazywanie konieczności segregowania i wtórnego wykorzystywania
niektórych odpadów:
- bierzemy udział w akcjach „sprzątanie świata”,
- doraźnie zbieramy makulaturę,
- organizujemy kąciki informacyjne dla rodziców.
 kształtowanie ekologicznego trybu życia:
- w naszym codziennym jadłospisie używamy ekologicznych produktów
np. mieszanki „Vigor 4” ( słonecznik, kiełki pszenicy ),
- nasz jogurt naturalny własnej produkcji z owocami oraz twarożek z
kiełkami i ziołami wzięły udział w „Prezentacjach zdrowej żywności”
organizowanych przez firmę „Teja”,
- sale w których przebywają dzieci wyposażone są w rolety
przeciwsłoneczne i pojemniki z wodą mineralną,
- w naszym przedszkolu rośnie 423 kwiatów doniczkowych, w tym 186 to
paprocie ( Filicopsida ) szczególnie cenne w tworzeniu mikroklimatu w
pomieszczeniach,
- bardzo
ważne
miejsce
w
sali
pobytu
dzieci
zajmują
”kąciki przyrody”:
- w bieżącym roku szkolnym na zagospodarowanie przedszkolnego
placu zabaw ( drzewa i krzewy ) przeznaczyliśmy ok. 2000 zł.
( 1500 zł . to nagroda za udział w konkursie „Propagowanie zachowań
ekologicznych wśród dzieci” organizowanym przez Urząd Miejski w
Koszalinie ). 800 szt. żywopłotu i 30 drzewek sadzili rodzice i
pracownicy przedszkola.
 kształtowanie potrzeby przestrzegania norm ekologicznych:
- nasze dzieci rozumieją konieczność oszczędzania wody i papieru,
- znają rośliny i zwierzęta chronione.
Spośród pomocy dydaktycznych wykorzystywanych w naszym przedszkolu możemy
wymienić np.
filmy edukacyjne:
- Witamy wiosnę,
- Cuda pogody,
- Świat dzikiej przyrody,
- Pomorskie krajobrazy,
- Lato, Jesień,
- Wiosna w sadzie, Lato w sadzie,
- Woda,
- Krążenie wody w przyrodzie,
- Pogoda,
- Pomniki przyrody,
- Jak powstał twój zeszyt,
- Od ziarna do chleba.
książki o tematyce ekologicznej i przyrodniczej wykorzystywane w naszej
codziennej pracy z dziećmi - załącznik nr 1,
kasety magnetofonowe o tematyce przyrodniczej ( z serii „Odgłosy i dźwięki” ):
-
Łąka i ZOO,
- Praca w lesie, różne,
- Afryka i las,
- Ptaki, część pierwsza, druga i trzecia.
ekologiczne zabawki edukacyjne:
- Eko – leko ( figury geometryczne, pajacyki ).
Aby świadomość ekologiczna mogła pełnić funkcję narzędzia wdrażania
ekorozwoju musi być kształtowana nie tylko poznawczo ale także egzystencjonalnie.
Przez nasze 4 letnie oddziaływanie na dzieci chcemy przygotować je do
dokonywania w życiu egzystencjonalnych wyborów między „mieć” a „być”.
Propozycje zajęć z dziećmi
i spotkań z rodzicami
Propozycja 1.
Przedstawienie pt.: „Chrońmy przyrodę” .
( inscenizacja: B. Forma, Dziecko aktorem, Wyd. „Iwanowski”, Płock, 1999 ).
Opracowanie: mgr Ewa Kowalczyk, nauczycielka Przedszkola nr 15 w Koszalinie.
Od drugiej połowy października i przez cały listopad dzieci 6 letnie pod kierunkiem
wychowawczyni przygotowywały inscenizację o treści ekologicznej, która była
podsumowaniem wiedzy zdobytej w ostatnich dwóch latach.
Dzieci na zajęciach plastycznych przygotowały opaski na głowy przedstawiające różne
zwierzęta leśne, a także napisy – transparenty, nawołujące do ochrony przyrody: SOS,
Dokarmiaj ptaki, Szanuj zieleń, Nie hałasuj w lesie, Nie śmieć, Nie niszcz ptasich gniazd.
Pod kierunkiem wychowawczyni dokonały podziału ról, na zajęciach rozwijających mowę
i myślenie uczyły się tekstów wierszy i piosenek.
Cele edukacyjne:
Dziecko :
-
umie wytłumaczyć, co to jest ochrona przyrody,
- potrafi nazwać zwierzęta występujące w przedstawieniu,
- potrafi wskazać zachowania zagrażające środowisku naturalnemu,
- wie, jak należy zachowywać się w lesie.
Chrońmy przyrodę
Osoby:
Krasnoludek Torfik, Zajączek I, Zajączek II, Sarenka, Wiewiórka, Sroczka, Gil, Jeleń,
czworo dzieci.
Na scenie znajdują się elementy lasu. Na podłodze na materiale w kolorze niebieskim
imitującym wodę, umieszczona jest plastikowa beczka, rozrzucone śmieci. Z drugiej
strony sceny rozłożony zielony skrawek materiału imitujący polankę, na niej stoi kawałek
pnia dla krasnoludka. Z boku leżą plansze przygotowane przez nauczycielkę:
- I plansza: rozłożyste stare drzewo,
- II plansza: kosz na śmieci,
- III plansza: woda, w której pływa butelka i inne śmieci,
- transparenty przygotowane przez dzieci.
Należy przygotować również globus i namalowane słońce.
KRASNOLUDEK TORFIK
Krasnoludek Torfik głęboko się kłania. Dzisiaj szereg rzeczy mam do przekazania.
Za chwilę opowiem, co się stało w lesie. Bardzo jestem ciekaw, co na to powiecie.
Na scenę wchodzą: SARENKA , ZAJĄCZEK I JELEŃ.
KRASNOLUDEK siada na pieńku i rozpoczyna swą opowieść.
KRASNOLUDEK TORFIK
Jak każdego ranka na leśnej polanie odbyło się nasze poranne spotkanie.
Śpiewały ptaszki, słonko nam grzało. Miło, wesoło się rozmawiało.
Wtem niespodzianie zając przybiegł mały.
Tak do nas przemówił drżąc ze strachu cały.
Na scenie pojawia się ZAJĄCZEK II
ZAJĄCZEK II
W naszej leśnej rzeczce mieszka stwór straszliwy.
Zanieczyścił wodę i zjadł wszystkie ryby.
SARENKA
Prędzej przyjaciele – co teraz zrobimy?
Czystą wodę przecież zawsze mieć musimy.
Wszyscy przychodzą do wodopoju, w tym czasie KRASNOLUDEK zwraca się do
publiczności.
KRASNOLUDEK TORFIK
Już do wodopoju szybko kroczą, patrzą – z przerażeniem i nie wierzą oczom...
A na środku rzeki leży wielka beka. Ciecz gęsta i czarna ciągle z niej wycieka.
SARENKA
Brak nam czystej wody, co teraz zrobimy?
Żyć bez niej nie mogą zwierzęta, rośliny.
JELEŃ
To nie żadne stwory, to sprawka człowieka.
Nie wiadomo, co nas jeszcze tutaj czeka.
SROKA
Właśnie wam przynoszę nowin strasznych wiele. Proszę posłuchajcie drodzy przyjaciele.
Pofrunęłam dzisiaj, jak każdego ranka do wsi by odwiedzić mojego bratanka.
Tam też podsłuchałam jak ludzie planują, że niebawem w lesie drzewa wykarczują.
Dlatego czym prędzej radzę stąd uciekać, bo trudno nam zmienić złe plany człowieka.
Na scenę wchodzą WIEWIÓRKA I GIL.
WIEWIÓRKA
Teraz wam opowiem, co wczoraj widziałam. Byłam tak zdziwiona, że aż oniemiałam.
W dziupli na drzewie siedzę wieczorem, spoglądam na las, drogę, pole... ,
Nagle coś stuka, warczy i świeci. Patrzę: to auto, a na nich śmieci, puszki, butelki, pełno
plastiku, szkło i staroci różnych bez liku. Nie tracąc nawet króciutkiej chwili, wszystko pod
lasem nam rozrzucili.
GIL
Dzisiaj od rana wietrzyk powiewa, rozrzuca śmieci pomiędzy drzewa.
Słonko przygrzało, więc wszystkie muchy już odpadkami pasą swe brzuchy.
WIEWIÓRKA
Woń nieprzyjemna wszędzie panuje.
Świeże powietrze szybko zatruje.
WIEWIÓRKA I GIL równocześnie wskazują na beczkę.
A takich beczek pełno pod lasem, nie dotykajcie ich mili czasem.
W nich ciecz trująca, gdy się rozlewa, wkoło wypala trawę i drzewa.
KRASNOLUDEK TORFIK zwraca się do publiczności
Jak mamy chronić nasz dom kochany?
Wszak sami brudów nie pokonamy!
ZWIERZĘTA CHÓREM
Tutaj mieszkają nasze rodziny, tutaj spędzamy czas mroźnej zimy.
Gdzie teraz wszyscy się podziejemy? Opuszczać swego lasu nie chcemy!
KRASNOLUDEK
Mieszkam w tym lesie już wieki całe. Zawsze się czułem tutaj wspaniale!
CHÓREM
Dlatego proszę was przyjaciele – szanujmy lasy, przyrodę, zieleń!
W tym czasie kiedy mówi KRASNOLUDEK – GIL, WIEWIÓRKA, SARENKA - wysoko
podnoszą plansze i wysuwają się na środek sceny. GIL podnosi planszę, na której
namalowane jest rozłożyste stare drzewo.
GIL
W parkach i lasach dbajcie o drzewa. Wycinać ich przecież wcale nie trzeba. Niech
ptaszki sobie na nich mieszkają, pomiędzy liśćmi cienia szukają. Wiedząc jak bardzo
bezpiecznie na drzewie, uwiją gniazda, przyfruną do ciebie – wskazuje kogoś z
publiczności.
A może przyfruną także do ciebie?
Z wdzięcznością umilą twój czas pięknym śpiewem – wskazuje inną osobę.
WIEWIÓRKA – podnosi planszę na której namalowany jest kosz na śmieci.
WIEWIÓRKA
Papierków, butelek nie zostawiajcie. Zawsze za sobą śmieci sprzątajcie.
SARENKA - podnosi planszę, na której namalowana jest zanieczyszczona woda
SARENKA
O czystą wodę dbajcie w jeziorach. Cała zwierzyna chórem wciąż woła.
RAZEM
Ludzie nie wolno niszczyć przyrody!
Dbajcie o czystość ziemi i wody!
KRASNOLUDEK TORFIK
Może nam właśnie dziś pomożecie. Pomyślcie – ile zwierząt na świecie!
Takiej pomocy potrzebujemy, od was jej właśnie oczekujemy!
RAZEM
Zwierzęta giną też z waszej winy. W ich to imieniu o pomoc prosimy!
Na środek wychodzą dzieci. Jedno trzyma globus, inne namalowane słońce, pozostałe
transparenty.
Pamiętajmy!
DZIECKO I – Nie zaśmiecaj środowiska!
DZIECKO II – Nie zanieczyszczaj wód!
DZIECKO III – Zachowaj ciszę w lasach!
DZIECKO IV – Nie niszcz drzew i krzewów!
DZIECKO I – Szanuj zieleń!
DZIECKO II – Kochajmy ptaki i zwierzęta!
DZIECKO III – Ratujmy naszą planetę!
Wszystkie dzieci skierowane przodem do publiczności śpiewają piosenkę:
„Wołanie o pomoc”
1. Ryby, ptaki, skorupiaki, gady, płazy, różne ssaki,
Razem chórem dziś wołają o środowisko ludzie niech dbają!
Ref. Precz brudna wodo, precz odpady, śmieci,
Dbaj o przyrodę krzyczą wszystkie dzieci.
Nasza planeta najpiękniejsza na świecie.
O tym wciąż wszyscy pamiętają przecież!
2. Woda, ziemia i powietrze, tkwi w nich życie ciągle jeszcze.
Razem chórem dziś wołają, o środowisko ludzie nich dbają!
3. Czas już wreszcie się naradzić i działaniom złym zaradzić.
Razem chórem dziś wołamy: o środowisko wszyscy dbamy!
Propozycja 2.
Zwiastuny wiosny, pierwsze kwiaty wczesnowiosenne.
Opracowanie: mgr Beata Krawczyk – nauczycielka Przedszkola nr 15 w Koszalinie.
Cele edukacyjne:
Dziecko:
- potrafi nazwać pierwsze kwiaty wczesnowiosenne będące pod ochroną
i omówić ich wygląd,
- potrafi rozwiązać zagadkę w związku z tematem zajęć,
- umie wypowiadać się na temat obserwacji przyrodniczych,
- potrafi słuchać czytanego utworu literackiego,
- bogaci zasób słownictwa,
- wie, co oznacza termin „rośliny chronione”.
Wskazane jest, aby we wcześniejszym terminie wyjść z dziećmi na spacer w
poszukiwaniu pierwszych zwiastunów wiosny.
Przebieg zajęcia.
1. Na tablicy wiszą obrazki przedstawiające np. przebiśniegi, krokusy, pierwiosnki,
zawilce.
2. Nauczycielka czyta zagadki dotyczące kwiatów – dzieci je rozwiązują.
3. Nawiązując
do
obserwacji
prezentowanych ilustracji
poczynionych
podczas
spaceru
oraz
do
nauczycielka prosi o opisanie własnymi słowami
wyglądu wiosennych kwiatów – dzieci określają je używając przymiotników.
4. Głośne czytanie przez nauczycielkę wiersza M. Konopnickiej „Nasze kwiaty”
Jeszcze śnieżek prószy,
Jeszcze chłodny ranek,
a już w ciemnym lesie
zakwita sasanek.
A za nim przylaszczka
wychyla się z pączka
i mleczem się żółtym
złoci cała łączka.
A w gaju wśród liści
w wilgotnej ustroni
konwalia bieluchna
w dzwoneczki swe dzwoni.
Im dłużej już dzionka,
i bliżej słoneczka... ,
A w polu się gwieździ
Biała stokroteczka.
5. Analiza treści wiersza, wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów np. dzionek,
ustronie.
6. Wspólnie śpiewamy piosenkę np. „Przyjście wiosny”.
7. Zaproszenie dzieci do zabaw plastycznych w wybranej przez siebie technice:
- kolorowanie wiosennych kwiatów,
- wyklejanie plasteliną konturów roślin,
- na dużych arkuszach papieru prace zespołowe – techniki dowolne,
temat do wspólnego uzgodnienia lub zaproponowany przez
nauczycielkę np. „Cała łąka w kwiatach”.
8. Podsumowanie zajęcia, prezentacja wykonanych prac.
Propozycja 3.
Spotkanie z rodzicami.
Temat: Wpływ konserwantów na zdrowie człowieka.
Opracowanie: Elżbieta Przysowa – nauczycielka Przedszkola nr 15 w Koszalinie.
Cele edukacyjne:
Rodzice wiedzą:
- które artykuły spożywcze mogą być szczególnie niebezpieczne dla
zdrowia człowieka,
-
jakie skutki dla organizmu może przynieść ich spożywanie,
Przebieg spotkania.
1. Przywitanie i zebranie podpisów na liście obecności.
2. Na stoliku nauczycielka zgromadziła opakowania po produktach, które
prawdopodobnie mogą znaleźć się w jadłospisach domowych np. margaryny,
napoje, jogurty, słodycze, gumy do żucia itp. Prosimy o podzielenie się uwagami
na temat częstotliwości spożywania tych produktów przez ich dzieci.
3. Zadajemy pytanie – czy robiąc zakupy, interesujemy się składem wybieranych
artykułów? ( należy zwrócić szczególną uwagę na
bardzo drobny druk
informujący o składzie np. gum do żucia).
4. Czytamy informację zawartą na niektórych artykułach i prosimy jednego z
rodziców o notowanie na tablicy odczytywanych symboli np.
skład gumy do żucia:
substancje słodzące: sorbitol, ksylitol, mannitol,
acesulfam K., baza gumowa, mleczan wapnia 2,8%,
stabilizator E 422, przeciwutleniacz E 320, barwnik
E 120, produkt zawiera fenyloalaninę i nie może być
spożywany przez chorych na fenyloketonurię. Nadmierne
spożywanie może wywołać efekty przeczyszczające.
5. Wręczamy rodzicom skserowane zestawy materiałów prezentujące tylko niektóre
z omawianych substancji - emulgatory, konserwanty, antyutleniacze barwniki załącznik nr 2.
6. Zachęcamy rodziców do podzielenia się uwagami na temat dostarczonych
materiałów.
7. Zapraszamy rodziców do podzielenia się na zespoły. Każdy zespół przygotowuje
na jednej sztaludze ( tablicy, arkuszu papieru )
gazetkę informującą o
szkodliwości spożywania niektórych artykułów ( należy przygotować w tym celu:
mazaki, kredki, farby, papier kolorowy, klej itp. ). Przygotowane gazetki
zaprezentowane powinny być w miejscu dostępnym wszystkim rodzicom.
Propozycja 4
„Turniej wiedzy ekologicznej”
( dzieci starsze )
Opracowanie: Halina Pawłowska – nauczycielka Przedszkola nr 15 w Koszalinie.
Cele edukacyjne:
Dziecko: - rozumie potrzebę dbania o środowisko naturalne człowieka,
- potrafi segregować odpady ( w omawianym zakresie ),
- potrafi nazwać rośliny i ptaki będące pod ochroną,
- potrafi wskazać artykuły spożywcze zawierające środki chemiczne,
- potrafi oszczędnie korzystać z wody.
 Pytania do turnieju powinny być przygotowane przez nauczycielki z obu
biorących udział grup. Powinny dotyczyć zakresu materiału opanowanego
przez wszystkie dzieci, być podsumowaniem i utrwaleniem wprowadzonych
treści.
 Za każdą prawidłową odpowiedź przyznajemy 1 punkt ( w dowolnej formie
np. listek, kwiatek, serduszko ).
 Pomoce: 2 sztalugi, ilustracje, 2 opakowania po sokach, kreda, mazaki,
nagrody dla wszystkich dzieci ( np. jabłka, kolorowanki, dyplomiki udziału w
turnieju ).
Proponowane pytania:
1. Co to jest przyroda?
2. W którym miesiącu odbywa się akcja „sprzątanie świata” i na czym polega?
3. Posegreguj odpadki do odpowiednich pojemników: szkło, papier, plastik
(
rysunek na dużej kartce papieru – załącznik nr 4 ).
4. Pokaż i nazwij trzy kwiaty wczesnowiosenne, które są pod ochroną ( do wyboru
spośród ilustracji przedstawiających różne kwiaty ),
5. Który z przedstawionych produktów jest zdrowy i dlaczego ( nauczycielka
odczytuje skład np. z opakowań po sokach: zawierających konserwanty i bez
środków konserwujących ),
6. Jak należy zachowywać się w lesie i dlaczego?
7. Kiedy i w jaki sposób powinniśmy oszczędzać wodę?
8. Podaj nazwy trzech ptaków chronionych w Polsce.
Propozycja 5
Zakładamy zielone hodowle w „kąciku przyrody”.
Opracowała: mgr Krystyna Golis – wicedyrektor Przedszkola nr 15 w Koszalinie.
Cele edukacyjne:
Dzieci:
- wiedzą, jak założyć hodowlę wybranych roślin,
- potrafią posadzić zgromadzone nasiona,
- wiedzą, jak należy się opiekować hodowlami w „kąciku przyrody”,
- potrafią wypowiadać się na temat założonych hodowli,
- rozróżniają cebulę do jedzenia od cebulek kwiatowych.
Pomoce: nasiona roślin zgromadzone przez dzieci, skrzynki z ziemią, konewka z wodą,
patyczki do robienia dołków, tabliczki z imionami dzieci i nazwami roślin, ilustracje do
wiersza.
Zajęcie to możemy poprzedzić serią rozmów z dziećmi na temat:
- jak możemy upiększać nasze podwórka,
- jakie jest znaczenie drzew dla życia na Ziemi, co my możemy zrobić by
chronić drzewa przed zniszczeniem,
- jakie rośliny hodują dzieci czy ich rodzice w domach, na działkach –
jakie korzyści z tych hodowli czerpiemy.
Przebieg zajęcia:
1. Nauczycielka zaprasza dzieci do wysłuchania wiersza A. Błażejczak „Spotkajmy
się w zielonej piosence”.
Kiedy idziesz do przedszkola wcześnie rano,
Spójrz na świat szeroki,
To co widzisz, o czym myślisz omów z mamą,
Podziel się z obłokiem:
Że dla wszystkich słońce świeci,
Śpiewa pięknie ranny ptak,
Kwiat rozchyla swoje płatki,
Wszystko śpiewa tak.
Spotkajmy się w zielonej piosence,
I chodźmy razem,
Kochajmy drzewa, kwiaty i ptaki,
Nie dajmy zginąć im!!!
Już nie jeden chciał podeptać piękną zieleń,
Już nie jeden zerwał kwiat,
Lecz ja tobie na to nigdy nie pozwolę,
Bo ja kocham świat.
Kocham słońce, kocham niebo,
Kocham piękne szczyty gór,
Więc dziś ze mną chodź kolego,
Ujrzysz wartki rzeki nurt.
Gdy dorośniesz , to zrozumiesz jeszcze bardziej,
Że szanować trzeba świat,
I przyrodę wtedy chwycisz w swoje ręce,
Aby tobie nie zwiądł kwiat.
Wszystkie dymy i kominy,
Wszystkie śmieci weźmiesz precz,
By wciąż kwitło nowe życie
I byś zdrowo żyć mógł też.
2. Analizujemy treść wiersza i wyjaśniamy niezrozumiałe czy trudne zwroty.
3. Przechodzimy do miejsca, w którym zgromadziliśmy wszystkie przyniesiona przez
dzieci nasiona i rośliny ( np. cebula ). Przyglądamy się im, nazywamy rośliny jakie
z nich wyrosną. Staramy się przewidzieć, które wyrosną najszybciej.
4. Nauczycielka prezentuje i omawia kolejne etapy przy sianiu i sadzeniu roślin.
5. Jeżeli jest to możliwe, można podzielić dzieci na zespoły np. sadzące pietruszkę,
cebulę, siejące kwiaty, sadzące cebulki tulipanów.
6. Dzieci porządkują miejsce pracy po jej zakończeniu.
7. Ustawiamy przygotowane doniczki czy pojemniki w „kąciku przyrody”,
umieszczamy tabliczki z imionami dzieci i nazwami roślin.
8. Omawiamy zasady pielęgnowania założonych hodowli. Nauczycielka wskazuje na
potrzebę codziennej obserwacji i proponuje założenie KALENDARZA ZMIAN.
KALENDARZ ZMIAN
Dzień
obserwacji
1
2
ZAOBSERWOWANE ZMIANY ( rysunek dziecka )
3

Kilka lat temu, podczas podobnego zajęcia, dzieci zaproponowały zasadzenie
kasztanów. Z pięciu zasadzonych kasztanów trzy wykiełkowały i bardzo szybko rosły na
okiennym parapecie. Dało to dzieciom wspaniałą możliwość obserwacji.
Po roku pielęgnowania ich w doniczkach młode drzewka zostały wysadzone do
naszego przedszkolnego atrium. Obecnie dzieci, które je sadziły są już w IV klasie.
Zdarza się, że czasem któreś z nich przyjdzie zobaczyć „jak wygląda już NASZ
kasztanowiec”.
Najwięcej korzyści , zarówno z proponowanego zajęcia jak i z przeprowadzonego kilka
lat wcześniej dała dzieciom systematyczna OBSERWACJA:
- dała możliwość kształtowania więzi emocjonalnej z przyrodą,
- dzieci poznawały kolejne etapy rozwoju roślin, stały się czynnymi
uczestnikami tego wspaniałego procesu,
- zrozumiały, że zanim wyrośnie drzewo mija bardzo wiele lat,
- dowiedziały się, czego rośliny potrzebują do wzrostu,
- dzieci uczyły się współpracy w grupie i odpowiedzialności,
- rozwijały się szersze zainteresowania przyrodnicze,
- poprzez osobisty udział w procesie obserwacji, dzieci uczyły się
systematyczności.
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK NR 1
Wykaz książek o tematyce ekologicznej .
Opracowała: mgr Krystyna Golis – wicedyrektor Przedszkola nr 15 w Koszalinie.
1. Bright M. tłum. Bańska B. – Świat wokół nas – kwaśny deszcz. Oficyna
wydawnicza Alma Press 1995.
2. Bright M. tłum. Bańska B. – Świat wokół nas – samochody zatruwają
powietrze. Oficyna Wydawnicza Alma Press 1995.
3. Barnaś W., Hennel A. – Baw się wodą. Oficyna Panda 1993.
4. Barnaś W., Hennel A. – Baw się powietrzem. Oficyna Panda 1993.
5. Beaumont E. – W królestwie zwierząt. Zwierzęta polne. Oficyna Panda.
6. Beaumont E. – Księga przyrody. Wydawnictwo P. Sokołowski.
7. Beaumont E. – Księga zwierząt. Wydawnictwo P. Sokołowski.
8. Chauvel Denise i Pascal – Środowisko w Wychowaniu Przedszkolnym.
Cyklady, Warszawa 2000.
9. Van Cleare Janice – Sto ciekawych doświadczeń. Biologia dla każdego
dziecka. WSiP Warszawa 1993.
10. Centrum Doskonalenia Nauczycieli – Edukacja ekologiczno – środowiskowa w
przedszkolu. Szczecin 1994.
11. Chrońmy środowisko – Oficyna Wydawnicza „Matobelli”. Pabianice.
12. Dalmais A., M. – 366… I jeszcze kilka opowieści o przyrodzie. Wydawnictwo E.
Jarmołkiewicz. Zielona Góra 1994.
13. Elbanowska S. – Jak zadziwić przedszkolaka, tym co świeci, pływa, lata
( wiosna, lato, jesień, zima ). Medium Warszawa 1994.
14. Frątczakowie E., J. - Edukacja ekologiczna dzieci w wieku przedszkolnym.
Kujawsko – Pomorskie Studium Edukacyjne 1996.
15. Frątczakowie E., J. – Poznaję i przeżywam bogactwo i piękno lasu. Arcanus,
Bydgoszcz 1995.
16. Frątczakowie E., J. – Edukacja ekologiczna uczniów kl. I-III. Tuveks, Toruń
1993.
17. Frątczakowie E., J. – Edukacja ekologiczna kl. III. Tuveks, Toruń 1993.
18. Frątczakowie E., J. – Przyrodnicze zagadki Agatki.Tom I i II. Arkanum
Bydgoszcz 1992.
19. Frątczakowie E., J. - Ochrona i kształtowanie środowiska w edukacji. Liga
Ochrony Przyrody.
20. Fischer G. – Nasza przyroda. Słownik ilustrowany. Wydawnictwo E.
Jarmałkiewicz. Zielona Góra 1992.
21. Gałczyńska T. (red.) – Ten pięknt tajemniczy świat – Edukacja Ekologiczna w
Przedszkolu. Unep-Grid. Warszawa 1997.
22. Gołaszewski T. – Piękno natury w świecie dziecięcym. Nasza Księgarnia.
Warszawa 1972.
23. Hardy A. – Cuda przyrody. Publishers 1994.
24. Janik E. – Przyroda przeżywana i obserwowana z dziećmi przedszkolnymi.
WSiP. Warszawa 1980.
25. Khamisy D. – Rozwijanie pojęć przyrody nieożywionej u dzieci 6 letnich. Żak.
Warszawa 1996.
26. Kownacka M. - Razem ze słonkiem Przedwiośnie. ( Wiosna, Lato, Jesień,
Szaruga jesienna, Zima ).Młodzieżowa Agencja Wydawnicza. Warszawa 1978.
27. Kruk H. – Z ludźmi i przyrodą. WSiP. Warszawa 1991.
28. Kutyłowska G. – Ekologia w Przedszkolu. Didasco. Warszawa 1997.
29. Mare T. tłum.Bańska B. – Świat wokół nas – recykling. Oficyna Wydawnicza
Alma Press 1995.
30. Nowakowska B. – Ruch w kontakcie z przyrodą. Centrum Doradztwa i
Doskonalenia w Szczecinie.
31. Oszkinis K. – Kwiaty od A do Z. PWRiL. Warszawa 1979.
32. Parker S. – Planeta Ziemia. BGW. Warszawa 1990.
33. Parsons A. – Zdumiewające światy. Zdumiewające ptaki. BGW. Warszawa
1990.
34. Pollock S., Wingham P. – Świat w niebezpieczeństwie. Powietrze. WSiP.
Warszawa 1991.
35. Polloch S., Wingham P. – Świat w niebezpieczeństwie. Lasy. WSiP. Warszawa
1991.
36. Ratajczak R. – Niezwykłe zwierzęta. Podsiedlnik, Romanowski. Poznań.
37. Rachowiak P. – Drzewa. Podsiedlnik, Romanowski. Poznań.
38. Schwartz L. – tłum Milcarz A. – Na ratunek ziemi – Wielka księga pytań i
odpowiedzi. Astrum. Wrocław 1993.
39. Sokołowski J. – Nasze ptaki. PZWSZ. Warszawa 1962.
40. Sójka A. – Pory roku. Centrum Edukacji Dziecięcej. Poznań.
41. Skidmore S. – Trucizny mogą być wszędzie. Naucz się je rozpoznawać.
WSiP. Warszawa 1993.
42. Stensel K. – Woda i jej znaczenia dla życia i zdrowia ludzi, zwierząt i roślin.
Centrum Doradztwa i Doskonalenia w Szczecinie.
43. Steroy P. – Obserwator przyrody. Wydawnictwo „Studio Emka”.
44. Vic Cox, G.S. Fichter, R. Kirk, P.R. Limburg, E.R.Ricciuti – ABC Przyrody w
pytaniach i odpowiedziach. Reader`s Digest Przegląd Sp. z.o.o. Warszawa
2000.
ZAŁĄCZNIK NR 2
KONSERWANTY
E 210 – rakotwórczy ( benzoesan ),
E 211 – rakotwórczy ( benzoesan sodu ),
E 212 – rakotwórczy ( benzoesan potasu ),
E 213 – rakotwórczy ( benzoesan wapnia ),
E 214 – rakotwórczy ( benzoesan etylu ),
E 215 – rakotwórczy ( benzoesan estru etylowego ),
E 216 – rakotwórczy ( benzoesan propylu ),
E 217 – rakotwórczy ( benzoesan estru propylu ),
E 218 - rakotwórczy ( benzoesan metylu ),
E 219 – rakotwórczy ( benzoesan estru metylu ),
E 221 – E 227 – zakłóca czynności jelit ( siarczyn sodu, dwusiarczyn sodu, metadwusiarczyn sodu, meta-dwusiarczyn potasu, siarczyn wapnia, dwusiarczyn wapnia).
E 239 – rakotwórczy ( heksamina ),
E 249 – E 252 – szkodzi przy nadciśnieniu ( azotyn potasu, azotyn sodu, azotan
sodu, azotan potasu ).
EMULGATORY ( ZMIĘKCZACZE ) np.
E 407 – zakłóca trawienie ( karagenan ),
E 450 – zakłóca trawienie ( fosforany ),
E 461 – zakłóca trawienie ( metyloceluloza ),
E 462 – zakłóca trawienie ( związki celulozy ),
E 463 – zakłóca trawienie ( związki celulozy ),
E 465, 466 – zakłóca trawienie ( związki celulozy ),
E 477 – zakłóca trawienie ( ester propylenowo-glikolowy ).
ANTYUTLENIACZE m.in.
E 310 – powoduje wysypki ( galusan propylowy ),
E 311 – powoduje wysypki ( galusan octylowy ),
E 312 – powoduje wysypki ( galusan dodecylowy ),
E 320 – zwiększa poziom cholesterolu,
E 330 – RAKOTWÓRCZY – KWAS CYTRYNOWY !
E 338 – E 341 – zakłóca trawienie ( kwas ortofosforowy, sól sodu kwasu
ortofosforowego, sól potasowa kwasu ortofosforowego, sól wapniowa kwasu
ortofosforowego ).
BARWNIKI np.
E 102 – niebezpieczny ( tartaksyna ),
E 105 – zabroniony,
E 110 – niebezpieczny ( żółć pomarańczowa S ),
E 120 – niebezpieczny ( koszenilina, kwas karminowy ),
E 123 – bardzo niebezpieczny ( barwnik amoniakalny ),
E 124 – niebezpieczny ( róż koszenilinowa ),
E 127 – niebezpieczny ( hamuje wzrost ),
E 131 – rakotwórczy ( błękit patentowy ),
E 142 – rakotwórczy ( zieleń lisaminowa ).
Bibliografia:
1. Frątczakowie E., J. – Edukacja sozologiczna uczniów klas I – III Szkoły
Podstawowej, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny, Bydgoszcz 1992.
2. Kutyłowska G. – Ekologia w przedszkolu, DIDASCO, Warszawa 1996.
3. Zielińska E. – Obrazki i zagadki dla Jacka i Agatki, Bis, Warszawa1999.
4. Atlas ekologii, Miguel Angel Garcia Lucas, Wiedza i Życie, Warszawa 1991.
5. Ten piękny tajemniczy świat, Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID
Warszawa, Zakład Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska, Warszawa 1997.
6. 1001 sposobów na piękny ogród, Przegląd Reader`s Digest, Warszawa 1999.
7. Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego dla Przedszkoli i Oddziałów
Przedszkolnych w Szkołach Podstawowych.
8. Artykuły z czasopisma „Wychowanie w przedszkolu”:
- „Czym skorupka za młodu... Wpływ środowiska przyrodniczego na rozwój
dziecka” 5/2001,
- „Z zagadnień współczesnej ekologii” 4/1993.
Koszalin, listopad 2001