nr 5/2012 - Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Budapeszcie

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
w Budapeszcie
Referat Ekonomiczny
E-mail: [email protected]
Budapeszt, 9 maja 2012 r.
Biuletyn Ekonomiczny nr 5/2012
1.
Rada Monetarna zdecydowała 24 kwietnia 2012 r. o pozostawieniu bazowej stopy
oprocentowania na nie zmienionym (od 20 grudnia 2011 r.) poziomie 7,00%.
2.
Komisja Europejska wyraziła (25 kwietnia br.) zgodę na rozpoczęcie przez Węgry
negocjacji z MFW ws. nowej pożyczki. Decyzja o wznowieniu rozmów została podjęta po
spotkaniu premiera V. Orbana i J. M. Barroso w Brukseli.
3.
Węgierski resort gospodarki opublikował (23 kwietnia br.) na rządowym portalu
internetowym dokument o nazwie „Kolejny krok, Plan im. Kalmana Széll 2.0” (w jęz.
węgierskim), którego część stanowi nowy Program Konwergencji oraz Narodowy Program
Reform.
Nowy plan, zawierający spore modyfikacje założeń gospodarczych w stosunku do tych, które
zostały zaprezentowane w kwietniu 2011 roku, zakłada wzrost gospodarczy na poziomie:
0,1% w 2012 roku (wcześniej, wg scenariusza ‘konserwatywnego’, było to 3,0%), 1,6% w
2013 roku (3,2%), 2,5% w 2014 roku (3,3%) i 2,5% w 2015 roku (3,5%). Zakłada też
utrzymanie deficytu budżetowego państwa na poziomie 2,5% PKB w roku bieżącym, 2,3%
PKB w roku 2013, 1,9% PKB w 2014 roku oraz 1,5% PKB w 2015 roku, w konsekwencji
czego zmniejszyć się ma również dług publiczny w relacji do PKB (do 78,4% w 2012 roku,
77% w 2013 roku, 73,7% w 2014 roku oraz 72,7% w 2015 roku). Rząd założył inflację na
poziomie 5,2% w roku bieżącym, 4,2% w roku 2013 oraz 3% na lata 2014 i 2015.
Z początkiem 2013 roku mają przestać obowiązywać tzw. podatki kryzysowe (sektorowe), a
podatek bankowy ma zostać zmniejszony o połowę. Jeszcze w tym roku ma m.in. zostać
wprowadzony podatek od usług telekomunikacyjnych (tzw. podatek telefoniczny), a od roku
2013 zacząć obowiązywać opłata (podatek) od transakcji finansowych.
Nowy plan ma poprawić saldo węgierskiego budżetu łącznie o 155 mld HUF w roku 2012 i
567-665 mld HUF w roku 2013:
(mld HUF)
Ograniczenie wydatków administracji państwowej
Zmniejszenie wydatków na dopłaty do leków
Poprawa salda budżetów samorządów lokalnych
Wprowadzenie podatku od usług telekomunikacyjnych
Wprowadzenie „odwróconego VAT” w rolnictwie
Uruchomienie systemu elektronicznego poboru opłat za użytkowanie dróg
2012
44,7
10,0
60,0
30,0
10,0
0,0
2013
44,7
40,0
90,0
52,0
15,0
75,0
Redukcja wsparcia dla transportu miejskiego (w dużych miastach)
Zlikwidowanie wsparcia dla Funduszu Innowacji Badawczo-Rozwojowych
Modyfikacja zobowiązań dot. zadań w sferze publicznej w spółkach z
większościowym udziałem państwa
Wprowadzenie opłaty od transakcji finansowych
Poszerzenie i utrzymanie poziomu podatku dochodowego usługodawców energii
Połączenie, przekształcenie podatków obciążających sektor ubezpieczeniowy
Likwidacja tzw. „małych podatków”
Razem
0,0
0,0
0,0
10,0
25,2
20,0
0,0
0,0
0,0
0,0
155
130,0-228,0
55,0
15,0
-5,0
567-665
Narodowy Program Reform 2012, stanowiący jedną z części dokumentu, prezentuje działania
rządu związane z osiągnięciem celów określonych w strategii Europa 2020 w takich
obszarach, jak zatrudnienie, badania-rozwój-innowacje, polityka klimatyczna, efektywność
energetyczna, oświata i wykluczenie społeczne.
Tekst dokumentu dostępny jest on-line (w jęz. węgierskim):
http://www.kormany.hu/hu/nemzetgazdasagi-miniszterium/hirek/elkeszult-a-szell-kalmanterv-2-0.
4.
W ocenie instytutu GKI (GKI Economic Research Co.) nowy rządowy Plan im. K.
Széll 2.0 może okazać się wystarczającym dla Komisji Europejskiej do podjęcia decyzji o
zniesieniu procedury nadmiernego deficytu przeciwko Węgrom, likwidując tym samym
zagrożenie zawieszenia wypłat z unijnego funduszu spójności. GKI przewiduje na rok
bieżący następujący scenariusz gospodarczy: PKB -1,5%, inflacja 5,3%, bezrobocie 10,8%,
produkcja przemysłowa 4,5%, budownictwo -5%, handel detaliczny -2,5%, płace brutto
5,5%, eksport 8%, import 6,5%. Średni kurs euro wobec forinta określa na 290 HUF/EUR.
5.
Instytut badawczy Kopint-Tarki Zrt. przewiduje, że Węgrom uda się w tym roku
uniknąć recesji, głównie za sprawą przemysłu wytwórczego oraz eksportu. W 2013 roku
wzrost gospodarczy wynieść ma 1,5% (0,3% w roku bieżącym), przy inflacji na poziomie
5,5% w roku bieżącym (3,6% w roku 2013) oraz pozostającym bez zmian poziomie
bezrobocia (11%).
6.
Gy. Matolcsy, minister gospodarki narodowej Węgier, przekazał na początku
kwietnia br. na ręce O. Rehna, unijnego komisarza ds. finansów, pismo, w którym informuje,
że w 2011 roku nadwyżka budżetowa Węgier ukształtowała się na poziomie 4,3% PKB. Bez
elementów o charakterze jednorazowym budżet wykazał 2,4%-owy deficyt w relacji do PKB,
co oznacza, że po raz pierwszy od wstąpienia Węgier do UE, deficyt budżetowy kraju znalazł
się poniżej 3%-owego kryterium z Maastricht.
7.
Jak podał resort gospodarki narodowej deficyt budżetowy państwa w pierwszym
kwartale wyniósł 517,5 mld HUF (dla porównania: 742 mld HUF w pierwszym kwartale
ub.r.), co stanowi 89% wartości deficytu założonego na cały bieżący rok. W styczniu br.
wartość deficytu ukształtowała się na poziomie 107 mld HUF, w lutym br. 394 mld HUF, a w
marcu br. 230 mld HUF.
8.
Ceny artykułów konsumpcyjnych były w marcu 2012 roku wyższe o 5,5% w
stosunku do cen w marcu 2011 roku. Żywność zdrożała o 4,7% (przy czym jaja o 43,1 %,
tłuszcz wieprzowy o 30,5%, margaryna o 19,8%, czekolada i kakao o 18,7 %, kawa o 16,9%,
wieprzowina o 12,6%, kiełbasa o 9,8%), spadły natomiast ceny mąki (o 15,5%), żywności
sezonowej (o 12,5%) i cukru (o 9%). O 10,8% zdrożał alkohol i wyroby tytoniowe. W
porównaniu z poziomem sprzed roku ceny paliw wzrosły w marcu br. o 16,4%, ceny leków i
-2-
produktów leczniczych o 5,3%, a koszty energii dla gospodarstw domowych o 6,8%. Ceny
odzieży wzrosły o 3,6%, a usług o 4,1%. O 1,4% spadły natomiast ceny dóbr
konsumpcyjnych trwałego użytku w porównaniu do marca 2011. W stosunku do lutego 2012
roku ceny w marcu br. wzrosły o 0,8%. (KSH)
9.
W okresie styczeń-marzec 2012 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 11,7%, co
oznacza poziom wyższy o 0,1% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku. W
badanym okresie liczba bezrobotnych wyniosła 504 tysiące i była o 14 tysięcy osób wyższa
w porównaniu z danymi sprzed roku. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie wyniosło
10,9%, a wśród osób młodszych (15-24 lat) 27,8% (wzrost o 1% w porównaniu z
analogicznym okresem sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 44,4% poszukiwało pracy
przez okres dłuższy niż rok, a przeciętna długość przebywania bez zatrudnienia to 17,3
miesięcy. (KSH)
10.
W okresie styczeń-marzec 2012 roku zatrudnionych na Węgrzech było 3.791 tys.
osób, co oznacza o 59 tys. osób więcej (wzrost o 1,6%), niż w analogicznym okresie roku
2011. (KSH)
11.
W okresie styczeń-luty 2012 roku, w ujęciu rocznym, średnia płaca brutto osób
zatrudnionych na pełnym etacie wzrosła o 5,5% i wyniosła 217.800 HUF, przy czym w
sektorze prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 7% (do 225.200 HUF), a w sektorze
publicznym o 1,7% (do 202.000 HUF). Średnia płaca netto (liczona bez ulg rodzinnych)
wzrosła w badanym okresie o 2,5%, do poziomu 140.800 HUF. (KSH)
12.
W lutym 2012 roku produkcja przemysłowa wzrosła o 1,1% w porównaniu z
analogicznym okresem 2011 roku. Do zmiany przyczynił się lekki wzrost sprzedaży
pojazdów mechanicznych oraz zwiększone potrzeby grzewcze. Wyeliminowanie czynników
kalendarzowych i sezonowych zmienia jednak obraz: w stosunku do grudnia 2011 roku
produkcja przemysłowa odnotowała spadek o 3,4%, a w stosunku do lutego 2011 roku wzrost
o 0,8%. W lutym 2012 roku eksport produktów przemysłowych wzrósł o 1,1%, a sprzedaż
krajowa produktów przemysłowych o 3,9% w stosunku do analogicznego okresu 2011 roku.
(KSH).
13.
Węgierski przemysł budowlany odnotował w lutym 2012 roku spadek o 16% w
porównaniu z lutym 2011 roku, przy czym produkcja budynków spadła o 18,9%, a
wykonanie robót innych było niższe o 10,8%. Portfel zamówień na roboty budowlane był
mniejszy r/r o ponad jedną piątą. (KSH)
14.
W pierwszym kwartale 2012 roku wybudowano na Węgrzech 2.444 nowych
mieszkań, tj. o 22% mniej, niż w pierwszym kwartale roku 2011, a liczba wydanych
zezwoleń na budowę nowych mieszkań była niższa o 10% (i wyniosła 2.146 zezwoleń).
(KSH)
15.
W lutym 2012 roku Węgry osiągnęły dodatnie saldo obrotów handlowych ze światem
na poziomie 691,2 mln EUR, przy czym wartość eksportu wyniosła 6.606,6 mln EUR
(spadek o 1,2% w stosunku do lutego 2011 roku), a importu 5.915,4 mln EUR (wzrost o
1,5%). Łączna wartość obrotów wyniosła 12.522 mln EUR. (KSH)
16.
W marcu 2012 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły o 6,8% wyższe w
stosunku do marca 2011 roku i były o 0,2% w stosunku do poprzedniego miesiąca. W ujęciu
rocznym wzrost cen zanotowano w górnictwie i wydobyciu (o 11,6%), w sektorze
zaopatrywania w energię elektryczną i gaz (o 8,3%), w przetwórstwie przemysłowym (o
-3-
6,7%) oraz sektorze zaopatrzenia w wodę (o 3,6%). W ujęciu rocznym, ceny sprzedaży
krajowej wzrosły o 7,6%, a sprzedaży na eksport wzrosły o 6,3%. W porównaniu z lutym br.
ceny sprzedaży krajowej spadły o 0,1%, a sprzedaży na eksport były wyższe o 0,3%. (KSH)
17.
W lutym 2012 roku obroty handlu detalicznego wyniosły 552 mld HUF, co oznacza,
że były o 1,4% niższy w stosunku do analogicznego okresu 2011 roku. Sprzedaż detaliczna
żywności wzrosła o 1,7%, a produktów nie konsumpcyjnych spadła o 2,7% w porównaniu z
lutym 2011 roku. (KSH)
18.
W stosunku do lutego 2011 roku ceny produktów rolnych spadły w lutym 2012 roku o
4,5%, przy czym ceny upraw roślinnych spadły o 11,6%, a ceny zwierząt żywych i
produktów pochodzenia zwierzęcego były wyższe o 13,1%. (KSH)
19.
Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na koniec
marca br. 34,7 mld EUR i były najniższe od dwunastu miesięcy (jeszcze w grudniu 2011
roku wynosiły 37,8 mld EUR).
20.
W kwietniu 2012 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych
(BÉT) wyniosły 194 mld HUF, a średnia wartość dziennej transakcji wyniosła 10,8 mld
HUF.
21.
Rząd węgierski pracuje nad nową strategią dot. wzrostu inwestycji i handlu
zagranicznego na lata 2012-20. Plan zakłada m.in. utworzenie sieci węgierskich ‘domów
handlu’ (mających na celu wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw), przeniesienie
kontroli nad takimi państwowymi instytucjami finansowymi, jak Eximbank i Mehib do
resortu gospodarki z resortu rozwoju narodowego oraz koncentrację działań na rynkach
azjatyckich. Działania te mają zaowocować osiągnięciem następujących celów w
perspektywie 2020 roku: podwojenie wartości węgierskiego eksportu (z 71 mld EUR w 2010
roku do 140 mld EUR), podwojenie wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych na
Węgrzech oraz zwiększenie wartości węgierskich inwestycji za granicą (do 30 mld EUR).
Szczegóły mają zostać dopracowane do końca maja br., a ‘domy handlu’ powinny zacząć
funkcjonować od września br.
22.
Zs. Hernádi, szef węgierskiego koncernu naftowego MOL, oficjalnie oświadczył (26
kwietnia br.), że MOL odstępuje od dalszego finansowaniu projektu Nabucco i zamierza
dokonać ew. odsprzedaży swych udziałów w Nabucco Gas Pipeline International GmbH.
Wyjście koncernu MOL z projektu Nabucco zapowiedział wcześniej (24 kwietnia br.) w
Brukseli premier V. Orbán.
23.
Premier V. Orbán zapowiedział, po spotkaniu z przedstawicielami HEBC (Hungarian
European Business Council), powstanie nowego ciała konsultacyjnego pomiędzy gabinetem i
firmami międzynarodowymi, które służyć ma wsparciu w osiągnięciu długoterminowego
celu, jakim jest uczynienie z Węgier najbardziej konkurencyjnego centrum produkcyjnego w
Europie. HEBC zostało założone w 1998 roku i zrzesza szefów piętnastu największych firm
międzynarodowych funkcjonujących na Węgrzech (m.in. MOL, OMV, Nestlé, ABB,
Electrolux, Philips, Ericsson) i dających tu zatrudnienie ok. 18 tys. osób.
24.
Resorty gospodarki i rozwoju wsi przedstawiły projekt utworzenia banku rolnego,
udzielającego pożyczek i kredytów węgierskim rolnikom oraz na inwestycje środowiskowe.
Nie zapadła jeszcze decyzja ws. wartości kapitału początkowego banku, ani jego docelowej
struktury własnościowej, wiadomo jednak, że na realizację tego projektu rząd planuje
przeznaczyć kwotę 10 mld HUF.
-4-
25.
W celu odzyskania zaufania rynków finansowych rząd węgierski nalega na
przyspieszenie prac przez Parlament tak, aby mógł on przyjąć główne liczby
przyszłorocznego budżetu państwa oraz ramowe założenia polityki podatkowej do czerwca
br. (zwykle jest to listopad), jeszcze przed przerwą wakacyjną. Eksperci podkreślają, że
działanie takie mogłoby mieć również pozytywny wpływ na decyzję Rady ECOFIN (sesja 22
czerwca br.) ws. ew. zakończenia procedury nadmiernego deficytu przeciwko Węgrom.
26.
Na przełomie kwietnia i maja br. z oficjalną wizytą na Węgrzech przebywał
wicepremier Chin, L. Keqiang. Podczas wizyty podpisano siedem porozumień, głównie
gospodarczych, w tym o realizacji kredytu dla Węgier w wysokości miliarda USD. Przy
okazji wizyty zorganizowano w Budapeszcie forum węgiersko-chińskiego biznesu.
27.
Jak oświadczył S. Fazekas, minister rozwoju obszarów wiejskich, po spotkaniu w
Budapeszcie z ministrem rolnictwa Arabii Saudyjskiej, w celu stymulacji współpracy sektora
rolnego Węgry zamierzają utworzyć centrum handlu produktami rolnymi w relacjach z tym
krajem. Toczą się także rozmowy dotyczące współpracy w zakresie gospodarki wodnej. W
tej sprawie uzgodniono wymianę ekspertów.
28.
Na początku maja br. podpisano w Budapeszcie memorandum ws. utworzenia
węgiersko-chińskiego centrum współpracy naukowo-technicznej i promocji rolnictwa, które
służyć ma m.in. wymianie doświadczeń i prowadzeniu wspólnych badań naukowych.
29.
Według raportu firmy Opten w pierwszym kwartale br. sądy wszczęły 5.828
postępowań likwidacyjnych wobec przedsiębiorstw na Węgrzech, co oznacza 33%-owy
wzrost w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.
30.
KISOSZ (Krajowe Zrzeszenie Handlowców i Przedsiębiorców Branży
Gastronomicznej) opublikowało raport, z którego wynika, że w 2011 roku aż 70%
zapytanych w ankiecie członków tego zrzeszenia odnotowało spadek dochodów, a tylko 8%
ich wzrost.
31.
Według raportu Narodowego Biura da. Innowacji (NIH) wartość środków
przeznaczanych przez przedsiębiorstwa na Węgrzech wyniosła w relacji do PKB: mniej niż
1% w latach 2001-2008, 1,2% w 2009 roku oraz 1,2% w 2010 roku (średnia unijna, to 2%
PKB).
32.
Z badań ankietowych przeprowadzonych przez niemiecką izbę przemysłowohandlową na Węgrzech wynika, że dwie trzecie niemieckiej i austriackiej kadry zarządzającej
jest niezadowolona z prowadzonej przez rząd węgierski polityki gospodarczej, a coraz
większa grupa (29% ankietowanych: rok wcześniej 17%) jest rozczarowana swymi
inwestycjami na Węgrzech.
33.
MNB, bank centralny Węgier, podał, że w pierwszym kwartale br. liczba
użytkowanych kart bankowych, przede wszystkim kart debetowych, spadła o 91 tysięcy, do
poziomu 7.547 mln, przy czym liczba kart kredytowych spadła o 4,5 tysiąca (do poziomu
1.225 mln). Jednocześnie, w wyniku zamykania oddziałów bankowych, z rynku zniknęło 121
bankomatów, co sprawia że obecnie na Węgrzech funkcjonuje ich 4.830.
34.
Komisja Europejska wyraziła zgodę na przejęcie przez Auchan sieci hipermarketów
(siedem sklepów) Cora na Węgrzech.
-5-
35.
NÉBIH (Narodowy Urząd ds. Bezpieczeństwa Łańcucha Żywnościowego) ogłosił, że
producenci żywności i pasz zobowiązani są do opłacenia - do 31 maja br. - nowego podatku
od kontroli bezpieczeństwa żywności. Podatek wynosi 0,1% od dochodów netto uzyskanych
w roku poprzednim (z wyłączeniem producentów o rocznych dochodach niższych, niż 8 mln
HUF).
36.
Na początku maja br. do MSZ Francji wezwany został ambasador Węgier w Paryżu
ws. węgierskich bonów żywnościowych „Erzsébet”, wydawanych pracownikom przez
pracodawców. Francuski resort spraw zagranicznych uważa, że nowy system bonów
żywnościowych wprowadzony, po kilku nowelizacjach ustaw, z początkiem bieżącego roku
dyskryminuje firmy i produkty francuskie (takie jak: Cheque Dejeuner, Sodexo and
Edenred), które do tej pory dominowały na rynku węgierskim, a Budapeszt nie szanuje
unijnych reguł dot. wolnego handlu. Sprawę bada również Komisja Europejska pod kątem
ew. państwowej monopolizacji rynku.
37.
I. Tarlós, nadburmistrz Budapesztu, oświadczył, że nowy system „opłat korkowych”
(‘congestion charge’) ma zacząć obowiązywać, przynajmniej częściowo, od 1 lipca 2013
roku. Jego wprowadzanie ma odbywać się stopniowo, a w relacji do stopnia realizacji
projektu (i wpływów z systemu), zmniejszać się ma wsparcie państwa dla stołecznego
zakładu transportu publicznego BKV.
38.
Z najnowszego raportu MergerMarket wynika, że wartość fuzji i przejęć (M&A) na
Węgrzech spadła w pierwszym kwartale br. o połowę (do poziomu 57 mld HUF), a liczba
tego typu transakcji z 33 do 24 (co oznacza spadek o 27%).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wzrost PKB (%)
Produkcja przemysłowa (%)
Inflacja (%)
Bezrobocie (%)
2009
-6,3
-17,7
4,2
10,5
2010
1,2
10,5
4,9
10,8 (X-XII)
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)
Opr : Referat Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie
-6-
2011
1,7
5,4
3,9
10,7 (X-XII)
2012
-3,4 (II)
5,5 (III)
11,7 (I-III)