Sprawozdanie Projekt Ekologia Gimnazjum Cieszków

Leszek Półrolniczak
Sprawozdanie z realizacji innowacji pedagogicznej
Projekt „Ekologia”
realizowanego w roku szkolnym 2011-2012
w Publicznym Gimnazjum im. Jana Pawła II w Cieszkowie
W zajęciach koła uczestniczy grupa 21 uczniów z wszystkich klas.
Zajęcia odbywają się w trzech grupach po siedem osób. Każda z grup realizuje
zagadnienia z jednego z trzech bloków tematycznych (Trzy żywioły Woda,
Ziemia, Powietrze). Oprócz zajęć warsztatowych i ćwiczeń laboratoryjnych
uczniowie uczestniczyli w dwóch wycieczkach naukowych jedną do
oczyszczalni ścieków w Zdunach, drugą do Wrocławia gdzie uczestniczyli w
lekcji meteorologii w Zakładzie klimatologii Uniwersytetu Wrocławskiego
oraz w muzeum Mineralogicznym w zakładzie Geologii Uniwersytetu
Wrocławskiego.
Zajęcia projektowe odbywają się w formie warsztatów lub ćwiczeń
laboratoryjnych oraz zajęć w terenie, uczniowie sami proponują tematykę
badań i pod kierunkiem prowadzącego grupę nauczyciela opracowują plan
realizacji projektu.
Opiekunami poszczególnych grup projektowych są:
Powietrze – Mariusz Smółka
Woda – Agnieszka Góral
Ziemia – Leszek Półrolniczak
Podczas zajęć z żywiołu powietrze uczniowie dowiedzieli się o
zmianach jakie zachodzą w atmosferze, o ciągle rosnącej liczbie burz i
anomalii pogodowych, poznali też metody dokonywania pomiarów
składników pogody takich jak temperatura na różnych wysokościach,
wilgotność, ciśnienie atmosferyczne czy promieniowanie słoneczne. Badali czy
anomalie pogodowe i zmiany w pogodzie rzeczywiście mają miejsce poprzez
sprawdzalność porzekadeł i przysłów ludowych o pogodzie.
W ramach realizacji zajęć z żywiołu woda uczniowie przeprowadzali
kolejne eksperymenty, zgodnie z instrukcjami zawartymi w zeszycie ucznia.
Była też okazja do twórczej zabawy, na którą nie zawsze jest czas na
normalnych lekcjach. Uczniowie sami stawiali hipotezy dotyczące warunków
pływania ciał, wykonali szereg prób z różnymi przedmiotami i notowali
wyniki obserwacji. Uczniowie starali się odpowiedzieć na pytanie "Czy te
same przedmioty muszą tonąć?" W tym celu wykonali kilka eksperymentów, a
swoje obserwacje notowali w zeszytach. Na tej podstawie opisali czynniki
wpływające na pływanie przedmiotów. Po przedstawieniu efektów swojej
pracy na forum całej grupy, uczniowie przeszli do realizacji kolejnych zadań
związanych z prawem Archimedesa. Uczniowie musieli również przypomnieć
sobie pojęcia znane z lekcji fizyki tj. wyporność, ładowność. Kto nie znał
definicji tych pojęć, mógł skorzystać z dodatkowych źródeł informacji tj.
podręczniki, Internet. Próbę odpowiedzi na kolejne pytanie, uczniowie
rozpoczęli od przypomnienia ważnego pojęcia z fizyki, jakim jest gęstość
substancji. Pomocne okazały się dostępne w Internecie animacje na portalu
scholaris.pl. Uczniowie bez trudu wykonali niezbędne obliczenia i na ich
podstawie określili rodzaj substancji. Zadanie to sprawiło uczniom dużo
satysfakcji, bowiem poczuli się niczym detektywi z popularnych seriali
amerykańskich i rozpoznali tajemniczą substancję. Aby wykonywać pomiary,
potrzebne są odpowiednie narzędzia. Tym razem to uczniowie sami
skonstruowali narzędzie pomiarowe jakim jest areometr, a następnie go
wyskalowali. Udało pokonać się pewne trudności techniczne i zadanie
konstrukcyjne zakończyło się sukcesem. Za pomocą wykonanego przyrządu
uczniowie wykonali szereg doświadczeń i zgromadzone dane przedstawili w
postaci wykresu. W trakcie zajęć uczniowie nabyli umiejętności potrzebne do
doświadczalnego udowodnienia wpływu gęstości cieczy na pływanie lub
tonięcie zanurzonych w niej ciał.
W trakcie kolejnych zajęć z tego tematu, uczniowie szukali związku między
pływaniem ciał a gęstością cieczy oraz szukali odpowiedzi na pytanie "Czy
woda ma zawsze tę samą gęstość i co z tego wynika?". Wykonali serię
pomiarów oraz weryfikowali otrzymane wnioski z poprzednimi
doświadczeniami.
Uczniowie kontynuowali badania nad tym problemem, tym razem skupiając
swoją uwagę na dwóch czynnikach, które wpływają na gęstość wody:
temperaturze i zasoleniu. Zajęciom towarzyszyły spore emocje. Okazało się, że
wykonywanie prostych eksperymentów przynosi wiele radości, a szczególnie
wtedy, gdy wynik eksperymentu jest dla uczniów trudny do przewidzenia.
Zajęcia zakończyły się podsumowaniem otrzymanych wniosków przez każdą
z grup.
Podczas kolejnych zajęć zwrócono uwagę na problemy związane z
katastrofami tankowców oraz awariami platform wiertniczych
zlokalizowanych na dnie morskim. Przeprowadzono dwa doświadczenia
mające na celu badanie wpływu ropy naftowej rozlanej na morzy na życie
fauny. Drugie doświadczenie ukazywało trudność w oczyszczeniu wody z ropy
naftowej. Uczniowie wypróbowali różne materiały do oczyszczania wody oraz
określali ich skuteczność. Podczas zajęć uczniowie lokalizowali na mapie
świata platformy wiertnicze oraz trasy ważniejszych morskich szlaków
transportowych, którymi przewozi się ropę naftową. Określali również
obszary potencjalnych zagrożeń zanieczyszczeniami ropy naftowej. Na
zakończenie zajęć wyszukali przykłady katastrof ekologicznych, wywołanych
awarią na platformie wiertniczej lub tankowcach.
Następnym analizowanym tematem było napięcie powierzchniowe.
Uczniowie wykonali zgodnie z zamieszczoną instrukcją doświadczenia i ich
rezultaty przedstawili na forum grupy. Uczniowie odnieśli się również do
swoich codziennych doświadczeń np. z domu. Na następnych zajęciach
uczniowie sprawdzali w jaki sposób detergenty wpływają na napięcie
powierzchniowe i jaki jest ich wpływ na rośliny
Żywioł Ziemia badany był przez kolejne grupy w czasie wycieczek i
zajęć warsztatowych. Pierwszymi były zajęcia team buldingowe podczas
których uczniowie stali się integralną częścią zespołu badawczego. Na
kolejnych uczniowie poznali metody rozróżniania skał. Uczniowie określali jakie to
skały, z czego są zbudowane, skąd pochodzą i jakie mają właściwości.
Na kolejnych wykonali model wulkanu i obserwowali jego erupcję co
pozwoliło im zrozumieć jak przebiega wybuch wulkanu i proces tworzenia się
skał magmowych.
Kolejnym etapem było kruszenie skał i poznanie w doświadczeniu z plasteliną
jak dochodzi do zespajania skał osadowych oraz ich przeobrażania. Poznanie
procesów wietrzenia i przeobrażania skał były punktem wyjścia do badania
właściwości gleby. Uczniowie dowiedzieli się jak powstaje gleba, a na
następnych zajęciach wyposażeni w łopatę, GPS oraz woreczki na próbki
ruszyli w teren by pobierać jej próbki z różnych siedlisk dla porównania.
Dalsze doświadczenia przeprowadzane były w szkolnym laboratorium
uczniowie określali zawartość poszczególnych frakcji, kolor oraz zawartość
próchnicy w glebie.
Podczas kolejnych zajęć próbki zostały specjalnie zanieczyszczone: metalami
ciężkimi, kwasem i detergentami na przygotowanych w ten sposób próbnych
uprawach zostały posiane nasiona rzeżuchy. Po upływie czasu potrzebnego
na wzrost próbki kontrolnej uczniowie porównywali wydajność upraw i
wysuwali wnioski dotyczące zanieczyszczeń gleby.
Ostatnim punktem badania gleby było sprawdzenie zgodności wyników
pomiarów gleby na mapach glebowych w atlasie Dolnego Śląska .
Finałem działań grup projektowych było przygotowanie publicznej
prezentacji która miała miejsce podczas festiwalu ekologicznego w dniu 20
maja 2012r.