LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe http://www
Transkrypt
LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe http://www
LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe 1. SPORZĄDZENIE LINII WPŁYWU SIŁ I PRZEMIESZCZEŃ W RAMIE HIPERSTATYCZNEJ P =1 α γ ϕ L EI I 5E 1. sin ϕ =0.6 cosϕ =0.8 L β 1.5 L 1.1. DANE WYJŚCIOWE DO OBLICZEŃ Dana jest rama jak na rysunku. Wyznaczyć linie wpływu sił przekrojowych w przekroju α , reakcji R1 i przemieszczeń w miejscach i kierunkach β oraz γ . EI L L L 1.5 L R1 1.2. SPOSÓB BEZPOŚREDNI Sposób ten, w przypadku wyznaczania wielkości statycznych (sił przekrojowych lub reakcji), nazywany jest sposobem statycznym. Polega on na tym, że odczytuje się szukane wielkości dla różnych ustawień siły jednostkowej tak by móc sporządzić wykresy zależności szukanych wielkości od położenia siły jednostkowej. W rozwiązywanym zadaniu dokonano odczytów Pj = 1 szukanych wielkości dla 22 ustawień siły jednostkowej w 11 13 15 17 19 21 punktach zaznaczonych na rysunku obok (po 5 ustawień dla 10 12 14 16 18 20 22 δβj 9 każdego przedziału co 0.25 L). 78 EI Mα Vα Nα 6 Należy pamiętać, że każdego I 5 E 4 rozwiązania dokonujemy od obciążenia tylko 3 1.5 EI 2 α jedną siłą jednostkową ustawioną w 1 x określonym miejscu. δγj L L L L L Ustawienia 5 i 6 są różne tylko w R1 odniesieniu do siły tnącej i osiowej w przekroju α.W obliczeniach komputerowych ustawienia 5 i 6 jako ustawienia nieskończenie bliskie przekroju α z jego lewej i prawej strony mogą być zrealizowane poprzez jedno ustawienie w przekroju α i odczyt odpowiednich sił przekrojowych nieskończenie blisko z lewej i prawej strony siły, przy czym gdy odczytujemy siły przekrojowe w punkcie z prawej strony siły odpowiada to ustawieniu nr 5 to jest ustawieniu siły z lewej strony przekroju a gdy odczytujemy siły przekrojowe w punkcie z lewej strony siły odpowiada to ustawieniu nr 6 to jest ustawieniu siły z prawej strony przekroju. Wyniki zestawiono w tabeli poniżej. Wykresy przedstawiono w punkcie 1.4. Położenie siły j 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Mnożnik x 0 0.25 0.5 0.75 M αj = M α(x) V αj = V α(x) N αj = N α(x) R 1 j = R 1 (x) δ βj = δ β (x) δ γj = δ γ(x) 0 0.1279 0.2574 0.3901 0 -0.0977 -0.1941 -0.288 -0.3779 0.4221 0.3372 0.2588 0.1881 0.1264 0.0758 0.0378 0.0124 0 -0.0049 -0.0078 -0.009 -0.0089 -0.0076 -0.0056 -0.0029 0 0 0.0192 0.0397 0.063 0.0906 -0.5094 -0.4764 -0.4363 -0.3879 -0.3298 -0.2601 -0.1799 -0.0923 0 0.0768 0.1228 0.1427 0.1404 0.1206 0.0878 0.0461 0 1 0.9103 0.8209 0.7318 0 0.0297 0.0579 0.083 0 0.1353 0.225 0.2753 0.6433 0.1035 0.2927 0.5556 0.4688 0.3832 0.299 0.2167 0.1382 0.0653 0 -0.0499 -0.0799 -0.0928 -0.0913 -0.0785 -0.0571 -0.03 0 0.1178 0.1244 0.1217 0.1083 0.0829 0.0509 0.0205 0 -0.0106 -0.0169 -0.0196 -0.0193 -0.0166 -0.0121 -0.0063 0 0.2835 0.254 0.2108 0.16 0.108 0.0602 0.0223 0 -0.0104 -0.0167 -0.0194 -0.0191 -0.0164 -0.0119 -0.0063 0 L 3 /EI L 2 /EI 1 0.5276 1.25 1.5 1.75 2 2.25 2.5 2.75 3 3.25 3.5 3.75 4 4.25 4.5 4.75 5 L 0.4215 0.3235 0.2351 0.158 0.0948 0.0472 0.0155 0 -0.0061 -0.0097 -0.0113 -0.0111 -0.0095 -0.0069 -0.0036 0 L http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 1 LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe 1.3. SPOSÓB WYKORZYSTUJĄCY TWIERDZENIA O WZAJEMNOŚCI 1.3.1. PODSTAWY TEORETYCZNE Sposób ten, w przypadku wyznaczania wielkości statycznych (sił przekrojowych lub reakcji), nazywany jest sposobem kinematycznym. Sposób ten wykorzystuje, wynikające z zasady prac wirtualnych, twierdzenie o wzajemności reakcji i przemieszczeń rij = −δ ji w przypadku wyznaczania linii wpływu wielkości statycznych i twierdzenie o wzajemności przemieszczeń δ ij = δ ji w przypadku wyznaczania linii wpływu przemieszczeń. 1.3.2. SPOSÓB KINEMATYCZNY SPORZĄDZANIA LINII WPŁYWU WIELKOŚCI STATYCZNYCH Twierdzenie o wzajemności reakcji i przemieszczeń rij = −δ ji stwierdza, że dowolna wielkość statyczna (rij ) traktowana jako reakcja w miejscu i kierunku i wywołana siłą jednostkową przyłożoną w miejscu i kierunku j jest równa ze znakiem przeciwnym przemieszczeniu (−δ ji ) w miejscu i kierunku j wywołanemu jednostkowym przemieszczeniem wymuszonym w miejscu i kierunku i (∆ i = 1) . Uwzględniając, że − δ ij ∆ i =1 = δ ij ∆ i = −1 z twierdzenia tego wynika, że dowolna wielkość statyczna (rij ) traktowana jako reakcja w miejscu i kierunku i wywołana siłą jednostkową przyłożoną w miejscu i kierunku j jest równa przemieszczeniu (δ ji ) w miejscu i kierunku j wywołanemu jednostkowym przemieszczeniem wymuszonym z przeciwnym zwrotem w miejscu i kierunku i (∆ i = −1) . Wynika stąd, że zamiast wyznaczać wielkość statyczną (rij ) w miejscu i od ustawień siły jednostkowej w miejscach j można wyznaczać przemieszczenia δ ji w punktach j (rzędne linii Wyniki zestawiono w tabeli w punkcie 1.3.4. 11 13 15 17 19 21 Aby wyznaczyć linię wpływu momentu 10 12 14 16 18 20 22 9 zginającego w przekroju α wymuszamy 78 6 EI wzajemny obrót w przekroju α ∆ϕ α = 1 ze 5 I E 4 zwrotem przeciwnym niż przyjęte jako dodatnie 3 1 .5 EI 2 ∆ϕ momenty zginające (rysunek obok - jako dodatni α= 1 1 przyjęto moment zginający, który rozciąga L L L L L włókna dolne) i odczytujemy rzędne linii ugięcia (składowe pionowe przemieszczeń) toru siły jednostkowej, które są rzędnymi linii wpływy momentu zginającego M α ≡ rαj = −δ jα = v jα . 1.5 L 1.5 L ugięcia „toru siły jednostkowej) od przemieszczenia ∆ i = −1 wymuszonego w miejscu i kierunku szukanej wielkości statycznej ze zwrotem przeciwnym do przyjętego zwrotu tej wielkości (rij ) . Zatem aby wyznaczyć linię wpływu 11 13 15 17 19 21 reakcji R1 wymuszamy jednostkowe 10 12 14 16 18 20 22 9 przemieszczenie podpory ∆ R1 = 1 ze 8 6 7 EI zwrotem przeciwnym niż przyjęty zwrot 5 I E 4 3 reakcji (rysunek obok) i odczytujemy rzędne EI 1 .5 2 linii ugięcia (składowe pionowe 1 x przemieszczeń) „toru siły jednostkowej”, L L L L L które są rzędnymi linii wpływy reakcji R1 ≡ rR1 j = −δ jR1 = v jR1 . ∆ R1 = 1 R1 Jeśli program komputerowy nie daje możliwości wymuszenia wzajemnego obrotu przekrojów to wymuszenie to można zastąpić równoważnym obciążeniem statycznym. W tym celu należy wstawić przegub w przekroju α , przyłożyć po obu jego stronach (w przekrojach 5 i 6) momenty jednostkowe 2 http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe (rysunek obok) i odczytać kąty obrotu tych przekrojów. Wynoszą one: δ α 5 = −4.5520 L2 / EI 1.5 L i δ α 6 = 3.5497 L2 / EI . Wzajemny obrót przekrojów 5 i 6 wynosi, więc δ αα = −δ α 5 + δ α 6 = (−(−4.5520) + 3.5497) L2 / EI = 5 6 Mα = 1 L L L L L = 8.1017 L2 / EI = − EI / 8.1017 / L2 = −0.123431EI / L2 stanowią obciążenie statyczne, które 1.5 L 1.5 L Momenty M α = −1 / δ αα spowoduje wzajemny obrót ∆ α = −1 . Jako obciążenie statyczne 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18 20 22 9 równoważne wymuszeniu kinematycznemu ∆ α = −1 8 67 EI M = 1/δ α αα 5 należy, więc przyłożyć momenty I E 4 3 M α = 0.123431EI / L2 ze zwrotami przeciwnymi niż 1 .5 EI 2 1 zwroty momentów jednostkowych (rysunek obok) i odczytać rzędne linii ugięcia (składowe pionowe L L L L L przemieszczeń) toru siły jednostkowej, które są rzędnymi linii wpływy momentu zginającego. Wyniki zestawiono w tabeli w punkcie 1.3.4. Dla kontroli należy sprawdzić, czy wzajemny obrót przekrojów przy przegubie wynosi ∆ α = ∆α 5 − ∆ α 6 = 1 (minus przed jedynką został uwzględniony poprzez zmianę zwrotów momentów przyłożonych jako obciążenie). W rozwiązywanym zadaniu otrzymano: ∆ α 5 = 0.56186 , ∆ α 6 = −0.43814 , ∆ α = ∆ α 5 − ∆ α 6 = 0.56186 − (−0.43814) = 1 . Aby wyznaczyć linię wpływu siły tnącej w przekroju α 11 13 15 17 19 21 wymuszamy wzajemny przesuw poprzeczny w przekroju α 10 12 14 16 18 20 22 9 8 ∆hα = 1 ze zwrotem przeciwnym niż dodatnie zwroty sił 7 6 EI ∆h α = 1 5 tnących (rysunek obok) i odczytujemy rzędne linii EI 4 5 3 1. EI ugięcia (składowe pionowe przemieszczeń) toru siły 2 1 jednostkowej, które są rzędnymi linii wpływu siły tnącej Vα ≡ rαj = −δ jα = v jα . L L L L Jeśli program komputerowy nie daje możliwości wymuszenia 11 13 15 17 19 21 12 14 16 18 20 22 10 wzajemnego przesuwu poprzecznego przekrojów to wymuszenie to 9 78 można zastąpić równoważnym obciążeniem statycznym. 6 5 W tym celu należy wstawić połączenie umożliwiające 4 3 wzajemny przesuw poprzeczny, przyłożyć po obu 2 stronach (przekroje 5 i 6) jednostkowe siły poprzeczne 1 Vα= 1 (rysunek obok) i odczytać przesunięcia poprzeczne L L L L L (prostopadłe do osi pręta) przekrojów 5 i 6. Wynoszą one: δ α 5 = 5.9809 L3 / EI i δ α 6 = −6.6788L3 / EI . Wzajemne przesunięcie poprzeczne przekrojów 5 i 6 wynosi, więc δ αα = δ α 5 − δ α 6 = (5.9809 − (− 6.6788)) L3 / EI = 12.6597 L3 / EI . 1.5 L L Siły poprzeczne Vα = −1 / δ αα = − EI / 12.6597 / L3 = −0.07899 EI / L3 stanowią obciążenie statyczne, które spowoduje wzajemny przesuw ∆hα = −1 . Jako obciążenie statyczne równoważne wymuszeniu kinematycznemu ∆ α = −1 należy, więc przyłożyć siły poprzeczne http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 1.5 L 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18 20 22 Vα = 0.083599 EI / L3 ze zwrotami przeciwnymi niż zwroty sił 9 8 7 jednostkowych (rysunek obok) i odczytać rzędne linii ugięcia 6 5 (składowe pionowe przemieszczeń) toru siły jednostkowej, 4 3 2 które są rzędnymi linii wpływy siły tnącej w przekroju 1 Vα = 1/δαα α. Wyniki zestawiono w tabeli w punkcie 1.3.4. L L L L L 3 LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe 1.5 L 1.5 L Dla kontroli należy sprawdzić, czy wzajemny przesuw poprzeczny przekrojów 5 i 6 wynosi ∆ α = − ∆ α 5 + ∆ α 6 = 1 (minus został uwzględniony poprzez zmianę zwrotów sił). W rozwiązywanym zadaniu otrzymano: ∆ α 5 = −0.4724 , ∆ α 6 = 0.5276 , 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18 20 22 ∆ α = − ∆ α 5 + ∆ α 6 = −(−0.4724) + 0.5276 = 1 . 9 8 7 6 EI Aby wyznaczyć linię wpływu siły osiowej w I 5 E 4 przekroju α wymuszamy skrócenie pręta ∆Lα = −1 w 3 1 .5 EI 2 ∆Lα= -1 przekroju α (rysunek obok) i odczytujemy rzędne linii 1 ugięcia, które są rzędnymi linii wpływy. L L L L L Wyniki zestawiono w tabeli w punkcie 1.3.4. Jeśli program komputerowy nie daje możliwości wymuszania skrócenia pręta to można to zastąpić równoważnym obciążeniem statycznym. W tym celu 11 13 15 17 19 21 należy wstawić połączenie umożliwiające wzajemny przesuw 10 12 14 16 18 20 22 9 podłużny, przyłożyć po obu stronach (przekroje 5 i 6) 8 7 jednostkowe siły podłużne (rysunek obok) i odczytać 56 4 przesunięcia wzdłuż osi pręta przekrojów 5 i 6. Wynoszą 3 2 Nα = 1 one: δ α 5 = 0 i δ α 6 = −2.3473L3 / EI . 1 Wzajemne przesunięcie wzdłuż osi pręta przekrojów 5 i L L L L L 6 wynosi, więc 3 3 δ αα = δ α 5 − δ α 6 = (0 − (− 2.3473)) L / EI = 2.3473L / EI . Siły podłużne N α = −1 / δ αα = − EI / 2.3473 / L3 = −0.4260 EI / L3 stanowią obciążenie statyczne, które spowoduje wzajemny przesuw ∆Lα = −1 . Jako obciążenie statyczne równoważne wymuszeniu kinematycznemu ∆ α = −1 należy, więc przyłożyć 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18 20 22 1.5 L 9 siły podłużne N α = 0.426 EI / L3 ze zwrotami 78 56 przeciwnymi niż zwroty sił jednostkowych 4 3 (rysunek obok) i odczytać rzędne linii ugięcia 2 Nα = 1/δαα 1 (składowe pionowe przemieszczeń) toru siły jednostkowej, które są rzędnymi linii wpływy siły L L L L L osiowej w przekroju α . Dla kontroli należy sprawdzić, czy wzajemny przesuw podłużny przekrojów 5 i 6 wynosi ∆ α = − ∆ α 5 + ∆ α 6 = 1 (minus został uwzględniony poprzez zmianę zwrotów sił). W rozwiązywanym zadaniu otrzymano: ∆α 5 = 0 , ∆α 6 = 1 , ∆ α = − ∆ α 5 + ∆ α 6 = −0 + 1 = 1 . 1.3.3. WYZNACZENIE LINII WPŁYWU PRZEMIESZCZEŃ Twierdzenie o wzajemności przemieszczeń δ ij = δ ji stwierdza, że przemieszczenie δ ij w ( ) miejscu i kierunku i wywołana siłą jednostkową przyłożoną w miejscu i kierunku j jest równa przemieszczeniu δ ji w miejscu i kierunku j wywołanemu jednostkową siłą przyłożoną w miejscu i ( ) kierunku i . Wynika stąd, że zamiast wyznaczać przemieszczenie w określonym miejscu i kierunku i od ustawień siły jednostkowej w punktach j można wyznaczać przemieszczenia w punktach j od siły jednostkowej przyłożonej w miejscu i kierunku szukanego przemieszczenia i (rysunki poniżej). W rozwiązywanym zadaniu rzędne linii wpływu przemieszczenia δ β j otrzymamy odczytując rzędne δ jβ to jest rzędne linii ugięcia (składowe pionowe przemieszczeń) w punktach 1-22 od obciążenia siłą jednostkową przyłożoną w miejscu i kierunku szukanego przemieszczenia Pβ = 1 . Analogicznie rzędne linii wpływu przemieszczenia δ γ j otrzymamy odczytując rzędne δ jγ to jest rzędne linii ugięcia w punktach 1-22 od obciążenia siłą jednostkową Pγ = 1 (rysunki poniżej). 4 http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe 1 4 1. EI I 5E EI 1 L L L L Pγ = 1 L 2 3 4 8 67 5 L 9 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18 20 22 1 .5 L EI EI 1.5 L 3 9 1.5 L 2 8 67 5 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18 20 22 Pβ = 1 EI L L L Wyniki zestawiono w tabeli w punkcie 1.3.4. 1.3.4. ZESTAWIENIE WYNIKÓW ROZWIĄZAŃ Z WYKORZYSTANIEM TWIERDZEŃ O WZAJEMNOŚCI W tabeli poniżej zestawiono wartości rzędnych linii wpływu uzyskane z wykorzystaniem twierdzeń o wzajemności. Są one, oczywiście, identyczne jak wartości uzyskane sposobem bezpośrednim punkt 1.2). Punkty odczytu rzędnych j 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Mnożnik x 0 0.25 0.5 0.75 Mαj = Mα(x) = vjα 0 0.1279 0.2574 0.3901 1 0.5276 1.25 1.5 1.75 2 2.25 2.5 2.75 3 3.25 3.5 3.75 4 4.25 4.5 4.75 5 L 0.4215 0.3235 0.2351 0.158 0.0948 0.0472 0.0155 0 -0.0061 -0.0097 -0.0113 -0.0111 -0.0095 -0.0069 -0.0036 0 L δα5 δα6 δαα 1/δαα - 1/δαα ∆α5 ∆α6 ∆α -4.5520 3.5497 8.1017 0.123431 -0.123431 0.56186 -0.43814 1.00000 Vαj = Vα(x) = vjα 0 -0.0977 -0.1941 -0.288 -0.3779 0.4221 0.3372 0.2588 0.1881 0.1264 0.0758 0.0378 0.0124 0 -0.0049 -0.0078 -0.009 -0.0089 -0.0076 -0.0056 -0.0029 0 5.9809 -6.6788 12.6597 0.078991 -0.078991 -0.47244 0.52756 -1.00000 Nαj = Nα(x) = vjα 0 0.0192 0.0397 0.063 0.0906 -0.5094 -0.4764 -0.4363 -0.3879 -0.3298 -0.2601 -0.1799 -0.0923 0 0.0768 0.1228 0.1427 0.1404 0.1206 0.0878 0.0461 0 Rj = R(x) = vj∆r 1 0.9103 0.8209 0.7318 δβj = δβ(x) = vjβ 0 0.0297 0.0579 0.083 δγj = δγ(x) = vjγ 0 0.1353 0.225 0.2753 0.6433 0.1035 0.2927 0.5556 0.4688 0.3832 0.299 0.2167 0.1382 0.0653 0 -0.0499 -0.0799 -0.0928 -0.0913 -0.0785 -0.0571 -0.03 0 0.1178 0.1244 0.1217 0.1083 0.0829 0.0509 0.0205 0 -0.0106 -0.0169 -0.0196 -0.0193 -0.0166 -0.0121 -0.0063 0 0.2835 0.254 0.2108 0.16 0.108 0.0602 0.0223 0 -0.0104 -0.0167 -0.0194 -0.0191 -0.0164 -0.0119 -0.0063 0 L3/EI L2/EI 0.0000 -2.3473 2.3473 0.426021 -0.426021 0.00000 1.00000 -1.00000 http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 5 LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe 1.4. WYKRESY Pj = 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 10 9 5 EI 1 .5 2 1.5 L 3 EI 6 4 δβj 8 7 Mα Vα Nα 20 21 22 EI α 1 δγj x L L L L L R1 0 21 22 5L - 4.5 L 17 18 19 20 4L 3.5 L 13 14 15 16 x 0 0.0069 0.158 0.3235 0.2 L - 0 .2 0.5276 0.2574 0.1 L 11 12 0.0111 0 0 - 0 .1 10 0.0097 9 3L 8 2.5 L 1L 0 7 0.0472 4 5,6 2L 3 1.5 L 2 0.5 L 1 + 0.3 L - 0 .3 0.4 L - 0 .4 0.5 L - 0 .5 - 0 .2 + 21 22 5L 4.5 L 0.0056 4L - 0.0089 0 5 17 18 19 20 3.5 L 2.5 L 13 14 15 16 0.0078 11 12 4 3L 10 2L 9 3 0 0.0378 0.4221 - 8 1.5 L 7 0.1264 0 0 4 5,6 0.2588 0.1941 0 .2 3 2 1L 0 2 1 0.3779 1 Mα(x)/L 0.5 L 0 - 0 .4 0 6 Vα(x) 1 2 3 http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 4 5 x LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe 17 18 19 20 21 22 5L 13 14 15 16 4.5 L 11 12 4L 10 3.5 L 9 3L 1L 0 8 7 2.5 L 4 5,6 2L 3 0.5 L 2 1.5 L 1 0 .5 0 .4 0 .3 13 14 15 16 5 17 18 19 20 21 22 5L 11 12 0.121 0.143 0.123 0.1799 10 x 0 4.5 L 9 4L 1L 0 8 7 4 3.5 L 4 5,6 + 3 3L 3 0.5 L 2 2 1.5 L 1 1 2.5 L Nα(x) 0 0 2L + 0.0397 - 0 .1 0.3298 0.5094 00 0.0906 0 .1 x 0.0571 0.0913 0.0799 0 0 0.4688 1 - 0 .4 0.6433 0.8209 - 0 .2 0.138 - 0 0.299 0 0.4363 - 0 .2 - 0 .6 + - 0 .8 - 1 13 14 15 16 0 .0 2 0.0121 0.0193 0 .0 8 0.0169 - 0 0.0509 0 .0 6 0.1083 - 0.1244 0 .0 4 0.1035 - 0.0579 0 .0 2 21 22 - 0 0 - 17 18 19 20 5L 11 12 5 4.5 L 10 4L 9 3.5 L 8 4 3L 7 2.5 L 4 5,6 3 2L 3 1.5 L 0 2 2 1L 1 1 R(x) 0.5 L 0 0 x + - 0 .1 - 0 .1 2 0 δβ(x)*EI/L3 1 2 3 http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 4 5 7 0.06 0 0 .1 5 - 5L 4.5 L 21 22 0 x 0.16 - + 0.225 - 0 .1 0.254 0 .0 5 0.2927 - 17 18 19 20 0.0119 0 0 13 14 15 16 4L 11 12 0.0191 10 3.5 L 9 0.0167 1L 0 8 7 3L 4 5,6 2.5 L 3 1.5 L 2 0.5 L 1 2L LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe - 0 .2 0 .2 5 - 0 .3 0 δγ(x)*EI/L2 1 2 3 4 5 1.5. SPOSÓB STATYCZNY POŚREDNI SPORZĄDZANIA LINII WPŁYWU SIŁ PRZEKROJOWYCH Pj = 1 Sposób ten znajduje zastosowanie, gdy znane są linie wpływu 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18 20 22 wielkości statycznych, poprzez które można z równań 9 8 równowagi wyrazić szukane wielkości statyczne. M V N 6 7 EI α α α5 I E Dla wyznaczenia sił przekrojowych w przekroju 4 3 EI 1 .5 2 α wystarczająca jest znajomość reakcji R1 i R2 sin ϕ =0.6 α 1 ϕ cosϕ =0.8 (rysunek obok). R 2 Z równań równowagi części ramy po lewej L L L L L R1 stronie przekroju α wynika, że 1 2 1.5 L - x j M α ( x) = M α ⋅ R1 ( x) + M α ⋅ R2 ( x) + M α ( x) , 1 2 j Vα ( x) = V α ⋅ R1 ( x) + V α ⋅ R2 ( x) + V α ( x) , 1 1 2 1 2 j N α ( x) = N α ⋅ R1 ( x) + N α ⋅ R2 ( x) + N α ( x) 2 gdzie M α = L , M α = −0.75L , V α = cos ϕ = 0.8 , V α = − sin ϕ = −0.6 , 1 2 N α = − sin ϕ = −0.6 i N α = − cos ϕ = −0.8 - momenty, siły tnące i osiowe w przekroju α od jednostkowych wartości reakcji R1 i R2 , − ( L − x) gdy sila jednostkowa znajduje sie po lewej stronie przekroju α j , M α ( x) = gdy sila jednostkowa znajduje sie po prawej stronie przekroju α 0 − cos ϕ = −0.8 gdy sila jednostkowa znajduje sie po lewej stronie przekroju α j V α ( x) = gdy sila jednostkowa znajduje sie po prawej stronie przekroju α 0 gdy sila jednostkowa znajduje sie po lewej stronie przekroju α sin ϕ = 0.6 j N α ( x) = gdy sila jednostkowa znajduje sie po prawej stronie przekroju α 0 - moment zginający, siła tnąca i osiowa w przekroju α od siły jednostkowej ustawionej w punkcie j. R1 ( x) i R2 ( x) - linie wpływu reakcji R1 i R2 wyznaczone dowolnym sposobem. W tabeli poniżej zestawiono dane i wyniki obliczeń linii wpływu sił przekrojowych w przekroju α na podstawie związków przedstawionych powyżej. 8 http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe MαRj 1 -0.75 VαRj NαRj 0.8 -0.6 -0.6 -0.8 R1j = R1(x) R2j = R2(x) Mαj Mαj = Mα(x) Vαj Vαj = Vα(x) Nαj Nαj = Nα(x) 1 0.9103 0.8209 0.7318 0 0.0433 0.0847 0.1223 -1 -0.75 -0.5 -0.25 0 0.1278 0.2574 0.3901 1 0.6433 0.1543 0 0.5276 1.25 1.5 1.75 2 2.25 2.5 2.75 3 3.25 3.5 3.75 4 4.25 4.5 4.75 5 L 0.5556 0.4688 0.3832 0.299 0.2167 0.1382 0.0653 0 -0.0499 -0.0799 -0.0928 -0.0913 -0.0785 -0.0571 -0.03 0 0.1788 0.1938 0.1975 0.188 0.1626 0.1213 0.0663 0 -0.0585 -0.0936 -0.1088 -0.107 -0.0919 -0.0669 -0.0351 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 L 0.4215 0.3235 0.2351 0.1580 0.0948 0.0472 0.0156 0 -0.0060 -0.0097 -0.0112 -0.0111 -0.0096 -0.0069 -0.0037 0 L -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -0.0977 -0.1941 -0.2879 -0.3779 0.4221 0.3372 0.2588 0.1881 0.1264 0.0758 0.0378 0.0125 0 -0.0048 -0.0078 -0.0090 -0.0088 -0.0077 -0.0055 -0.0029 0 0.6 0.6 0.6 0.6 0.6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.0192 0.0397 0.0631 0.0906 -0.5094 -0.4764 -0.4363 -0.3879 -0.3298 -0.2601 -0.1800 -0.0922 0 0.0767 0.1228 0.1427 0.1404 0.1206 0.0878 0.0461 0 Położenie siły j 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Mnożnik x 0 0.25 0.5 0.75 *L Jak widać, otrzymane wyniki są z dokładnością do 0.0001 identyczne z wynikami uzyskanymi poprzednio. 0.5 L L 2. SPORZĄDZENIE LINII WPŁYWU SIŁ I PRZEMIESZCZEŃ W RAMIE IZOSTATYCZNEJ Przedstawione powyżej sposoby wyznaczania rzędnych linii wpływu dotyczą zarówno układów hiperstatycznych jak i izostatycznych. Różnica polega jedynie na tym, że linie wpływu wielkości statycznych w układach izostatycznych składają się z odcinków prostych i do ich narysowania wystarczy wyznaczyć tylko wartości na granicach przedziałów. Przy ich P =1 wyznaczaniu można też przyjmować dowolne sztywności prętów gdyż nie β mają one żadnego wpływu na wartości sił w układach izostatycznych. EI α 5 EI 2.1. DANE WYJŚCIOWE DO OBLICZEŃ 1. Wyznaczyć linie wpływu sił przekrojowych w przekroju α , sin ϕ =0.6 ϕ cosϕ =0.8 reakcji R i przemieszczenia w miejscu i kierunkach β . 1 L L L L 0.5 L L 2.2. SPOSÓB BEZPOŚREDNI R1 Na rysunku obok zilustrowano ustawienia siły jednostkowej (1-18) w celu wyznaczenia linii wpływu przemieszczenia. Pj = 1 Wyznaczając linię wpływu przemieszczenia koniecznie należy 11 13 15 17 uwzględnić odpowiednie sztywności prętów. 10 12 14 16 18 δβj 9 Linia wpływu reakcji R1 składa się z 2 odcinków (178 6 Mα Vα Nα EI 14 i 14-18) wystarczy, więc dokonać odczytów dla I 5 E 4 ustawień 1, 14 i 18. Linie wpływu sił przekrojowych w 3 1.5 2 α przekroju α składają się z 3 odcinków (1-5, 6-14 i 14-18) 1 wystarczy, więc dokonać odczytów dla ustawień 1, 5, 6, 14 i x L L L L 18. R1 Wyniki zestawiono w tabeli poniżej. http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 9 LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe Położenie siły j 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Mnożnik x 0 0.25 0.5 0.75 1 1.25 1.5 1.75 2 2.25 2.5 2.75 3 3.25 3.5 3.75 4 L Mαj = Mα(x) Vαj = Vα(x) Nαj = Nα(x) R1j = R1(x) δβj = δβ(x) 0 0 0 1 0 0.0516 0.1010 0.1462 0.611111111 -0.31111111 0.488888889 0.0906 -0.5094 0.1847 -0.166666667 -0.13333333 -0.64444444 0.55555556 0 L 0 0 0 0.2146 0.2336 0.2396 0.2305 0.2034 0.1608 0.1077 0.0494 0.0240 0.0039 -0.0059 0 L3/EI 2.3. SPOSÓB WYKORZYSTUJĄCY TWIERDZENIA O WZAJEMNOŚCI 0.5 L L 2.3.1. SPOSÓB KINEMATYCZNY SPORZĄDZANIA LINII WPŁYWU WIELKOŚCI STATYCZNYCH Uwzględniając fakt, że programy komputerowe z reguły pozwalają na wymuszanie przemieszczeń podpór, czasami na wymuszanie zmian długości prętów i z reguły nie dają możliwości wymuszania zmian kątów i przesunięć poprzecznych w przekrojach prętów rozwiązanie tym sposobem ograniczymy do linii wpływu reakcji R1 i siły 11 13 15 17 10 12 14 16 18 osiowej w przekroju α . 9 8 W celu wyznaczenia linii wpływu reakcji R1 6 7 5 wymuszamy jednostkowe przemieszczenie podpory 4 3 2 ∆ R1 = 1 ze zwrotem przeciwnym niż przyjęty zwrot 1 reakcji (rysunek obok) i odczytujemy rzędne linii x L L L L ugięcia (składowe pionowe przemieszczeń) „toru siły ∆ R1 = 1 R jednostkowej”, które są rzędnymi linii wpływy reakcji 1 R1 ≡ rR1 j = −δ jR1 = v jR1 . Wyniki zestawiono w 1 2 3 8 11 13 15 17 10 12 14 16 18 L 7 ∆L = -1 6 5 9 4 0.5 L tabeli w punkcie 2.3.3. W celu wyznaczenia linii wpływu siły osiowej w przekroju α wymuszamy skrócenie pręta ∆Lα = −1 w przekroju α (rysunek obok) i odczytujemy rzędne linii ugięcia, które są rzędnymi linii wpływy. Wyniki zestawiono w tabeli w punkcie 2.3.3. L L L x L 2.3.2. WYZNACZENIE LINII WPŁYWU PRZEMIESZCZENIA obciążamy ramę siłą jednostkową Pβ = 1 (rysunki obok) i odczytujemy rzędne δ jβ to jest rzędne linii ugięcia (składowe pionowe przemieszczeń) w punktach 1-18. Wyniki zestawiono w tabeli w punkcie 2.3.3. 1 2 3 L 10 http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 4 8 6 7 5 1. 9 11 13 15 17 10 12 14 16 18 Pβ = 1 EI I 5E L j 0.5 L W celu wyznaczenia linii wpływu przemieszczenia δ β L L L x LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe 2.3.3. ZESTAWIENIE WYNIKÓW ROZWIĄZAŃ Z WYKORZYSTANIEM TWIERDZEŃ O WZAJEMNOŚCI W tabeli poniżej zestawiono wartości rzędnych linii wpływu uzyskane z wykorzystaniem twierdzeń o wzajemności. Są one, oczywiście, identyczne jak wartości uzyskane sposobem bezpośrednim. Punkty odczytu rzędnych j 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Mnożnik Nαj = Nα(x) = vjα 0 x 0 0.25 0.5 0.75 R1j = R(x) = vj∆r 1 0.3125 0.625 0.9375 δβj = δβ(x) = vjβ 0 0.0516 0.1010 0.1462 0.0906 -0.5094 1 1.25 1.5 1.75 2 2.25 2.5 2.75 3 3.25 3.5 3.75 4 L 0.1847 0.2146 0.2336 0.2396 0.2305 0.2034 0.1608 0.1077 0.0494 0.0240 0.0039 -0.0059 0 -0.64444444 0.5555556 0 0 3 L /EI 2.4. WYKRESY Pj 2 3 1 1. α 11 12 13 14 15 16 17 EI I 5E δβj 18 L Vα 8 6 7 Nα 5 4 10 0.5 L Mα 9 =1 L L L x L R1 14 0 1L 3L + 0.1667 - Mα(x)/L http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 4L 5,6 0.6111 0 0.2 0.4 0.6 18 1 x 0 0.2 0.4 0.6 11 - 0.2 0x 0.2 0.4 - 0.4889 - 18 4L - 0.2 0 0.2 0.4 14 3L 0 5,6 0.1333 1 1L 0.3111 LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe + 1 5,6 14 18 0 1L 3L 4L Vα(x) - 0 18 x 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.5556 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 14 4L 1 3L 0.0906 + Nα(x) - 0.6 - 0.4 - 0.2 0x 0.6444 0.5094 - 0.6 - 0.4 - 0.2 0 + R1(x) 16 17 - 18 4L 15 14 3.5 L 13 3L 12 - 0.0059 + 11 0.0039 0.2305 0.2336 2L 10 0.0494 9 2.5 L 8 0.1608 7 1L 5,6 1.5 L 4 0.1847 0 3 0.5 L 0 0.05 0.1 0.15 0.2 2 0.1010 1 0 x 0.05 0.1 0.15 0.2 δβ(x)*EI/L3 2.5. SPOSÓB STATYCZNY POŚREDNI SPORZĄDZANIA LINII WPŁYWU SIŁ PRZEKROJOWYCH Postępujemy analogicznie jak w punkcie 1.5. Z równań równowagi części ramy po lewej stronie przekroju α wynika, że 1 2 j M α ( x) = M α ⋅ R1 ( x) + M α ⋅ R2 ( x) + M α ( x) , Mα Vα Nα 6 5 Vα ( x) = V α ⋅ R1 ( x) + V α ⋅ R2 ( x) + V α ( x) , 1 2 4 j N α ( x) = N α ⋅ R1 ( x) + N α ⋅ R2 ( x) + N α ( x) 1 1 2 gdzie M α = L , M α = −0.75L , V α = cos ϕ = 0.8 , 2 V α = − sin ϕ = −0.6 , 1 R2 L R1 2 N α = − sin ϕ = −0.6 i N α = − cos ϕ = −0.8 , 12 78 EI EI 5 3 sin ϕ =0.6 1. 2 α cosϕ =0.8 1 ϕ j http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski L L L L 2 11 13 15 17 10 12 14 16 18 δβj 9 0.5 L 1 Pj = 1 x LINIE WPŁYWU – przykład 3 – Obliczenia komputerowe − ( L − x) gdy sila jednostkowa znajduje sie po lewej stronie przekroju α j , M α ( x) = gdy sila jednostkowa znajduje sie po prawej stronie przekroju α 0 − cos ϕ = −0.8 gdy sila jednostkowa znajduje sie po lewej stronie przekroju α j V α ( x) = gdy sila jednostkowa znajduje sie po prawej stronie przekroju α 0 gdy sila jednostkowa znajduje sie po lewej stronie przekroju α sin ϕ = 0.6 j N α ( x) = gdy sila jednostkowa znajduje sie po prawej stronie przekroju α 0 W tabeli poniżej zestawiono dane i wyniki obliczeń linii wpływu sił przekrojowych w przekroju α na podstawie związków przedstawionych powyżej. MαRj 1 -0.75 VαRj NαRj 0.8 -0.6 -0.6 -0.8 R1j = R1(x) R2j = R2(x) Mαo Mαj = Mα(x) Vαo Vαj = Vα(x) Nαo Nαj = Nα(x) 1 0 -1 0 -0.8 0 0.6 0 0.77777778 0.22222222 0 0.6111 -0.8 0 -0.3111 0.4889 0.6 0 -0.0444 -0.6444 0.33333333 0.66666667 0 -0.1667 0 -0.1333 0 -0.7333 0 L 0 L 0 0 0 0 Położenie siły j 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Mnożnik x 0 0.25 0.5 0.75 1 1.25 1.5 1.75 2 2.25 2.5 2.75 3 3.25 3.5 3.75 4 L 0 0 *L Jak widać, otrzymane wyniki są identyczne z wynikami uzyskanymi poprzednio. http://www.iil.pwr.wroc.pl/zukowski 13