Krzysztof Olbrycht

Krzysztof Olbrycht
Mariusz Pogoński
Opodatkowanie sprzedaży składników majątku związanych z działalnością gospodarczą
Jednym z najczęściej występujących w firmach składników majątkowych jest sprzęt
komputerowy. W toku prowadzonej działalności gospodarczej, z różnych powodów może
dojść do ich zbycia. Warto się zatem zastanowić nad tym, jakiego rodzaju konsekwencje
podatkowe wywoła taka sytuacja. Zbycie sprzętu komputerowego może wywołać skutki
podatkowe w czasie prowadzenia działalności, a w niektórych sytuacjach także po jej
zakończeniu. W tym krótkim tekście chcemy zwrócić uwagę na zasady opodatkowania zbycia
składników majątkowych wykorzystywanych w prowadzeniu działalności gospodarczej.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej: updof w art. 10 rozdziela możliwe
do uzyskania przychody opodatkowane tym podatkiem na poszczególne kategorie
przychodów. Rozdzielenie to ma istotne znaczenie praktyczne, bowiem przychody z
poszczególnych źródeł opodatkowane są według odrębnych reguł. Jedną z tych kategorii są
przychody z działalności gospodarczej, do których zalicza się przychody ze sprzedaży
towarów i składników majątkowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 updof przychodem z działalności gospodarczej są przychody należne,
choćby nie były jeszcze faktycznie otrzymane. Zgodnie natomiast z ust. 2 powyższego
artykułu za przychody z działalności gospodarczej uznaje się także przychody ze sprzedaży:
-
środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wprowadzonych do
ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, oraz
innych składników majątkowych, których na podstawie art. 22d updof podatnicy nie
muszą amortyzować z uwagi na wartość niższą niż 3500 zł, a uwzględnionych w
całości w kosztach uzyskania przychodu – ale tylko wtedy, gdy ich wartość
początkowa przekracza 1500 zł.
Warto pamiętać, iż zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 3 updof przychody ze sprzedaży powyższych
aktywów będą uznane za przychody z działalności gospodarczej także wówczas, gdy aktywa
te zostały wycofane z działalności gospodarczej, a od momentu ich wycofania do momentu
sprzedaży nie upłynęło 6 lat. Przepis ten obowiązuje od 1 stycznia 2004 r. Wcześniej z uwagi
na brak uregulowania tej kwestii w updof uznawało się, iż przychód ze sprzedaży składników
majątkowych, które wykorzystywane były wcześniej w działalności gospodarczej zaliczony
być powinien do przychodów z działalności gospodarczej niezależnie od tego w jakim okresie
po wycofaniu z działalności lub jej likwidacji były sprzedawane. Stanowisko takie
potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2001 r. (znak: III RN 81/00).
Przykład:
Kowalski w 2002 r. kupił serwer komputerowy za cenę 8 tys zł. w celu wykorzystywania go w
prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i wpisał go do ewidencji środków
trwałych. W 2004 r. wycofał komputer z ewidencji środków trwałych i przeznaczył go do
wykorzystywania w celach prywatnych. Zamierza teraz go sprzedać. Przychód osiągnięty z
tego tytułu będzie musiał zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej i opodatkować
tak jak pozostałe przychody uzyskane z działalności gospodarczej. Zasada powyższa
obowiązywać będzie także wówczas, gdyby przed zbyciem komputera zlikwidował działalność
gospodarczą. Dopiero po upływie 6 lat od momentu wycofania komputera z ewidencji
środków trwałych będzie mógł uznać przychód ze sprzedaży jako przychód z odrębnego
źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 8 updof.
Powyższe ograniczenia nie dotyczą jednakże składników majątkowych o wartości niższej niż
1500 zł. W konsekwencji więc przychody ze zbycia takich składników majątkowych (np.
taniego sprzętu komputerowego) nie będą obwarowane powyższymi ograniczeniami.
Oznaczać to będzie iż przychód z takiego zbycia – niezależnie od tego czy zostanie uzyskany
w okresie prowadzenia działalności czy po jej zakończeniu – będzie zakwalifikowany nie do
przychodu z działalności gospodarczej, lecz do przychodu ze źródła o którym mowa w art. 10
ust. 1 pkt 8 updof. Zgodnie zaś z tym przepisem, opodatkowanie faktycznie wystąpi jedynie w
przypadku, gdy zbycie składnika majątkowego nastąpi w okresie pół roku od momentu jego
nabycia. Jeśli zatem zbycie nastąpi po pół roku, opodatkowanie podatkiem dochodowym nie
wystąpi.
Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy przedmiotem działalności gospodarczej podatnika jest
właśnie sprzedaż takiego drobnego sprzętu komputerowego. W takim przypadku, przychód z
ich sprzedaży będzie przychodem z działalności gospodarczej, ale na podstawie ogólnej
reguły wynikającej z art. 14 ust. 1 updof.
Aby przychód ze sprzedaży środka trwałego był przychodem z działalności gospodarczej
musi być wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Nie będzie więc przychodem z
działalności gospodarczej sprzedaż środka trwałego nie wpisanego do tej ewidencji, o
wartości wyższej niż 3 500 zł., nawet jeśli faktycznie był on wykorzystywany w
prowadzonej działalności gospodarczej.
Przykład:
Kowalski wykorzystywał w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej prywatny
laptop, którego jednak nie wprowadził do ewidencji środków trwałych i od jego wartości nie
dokonywał odpisów amortyzacyjnych. Przychód ze sprzedaży takiego komputera nie będzie
przychodem z działalności gospodarczej. Przychód ten opodatkowany będzie na zasadzie
określonej w art. 10 ust. 1 pkt 8 updof. Jeżeli więc minęło przynajmniej pół roku od miesiąca
następującego po miesiącu, którym nastąpiło jego nabycie, podatnik nie zapłaci w ogólne
podatku dochodowego.
Fakt zakwalifikowania uzyskanego przychodu do danego źródła przychodu pociąga za sobą
istotne konsekwencje. W przypadku bowiem uznania, iż dany przychód powinien zostać
doliczony do przychodów z działalności gospodarczej – podatnik będzie musiał zsumować
uzyskany przychód z pozostałymi przychodami z tego źródła i opodatkować według zasad na
jakich rozlicza się z działalności gospodarczej (według skali podatkowej lub według 19%
stawki podatkowej). W przypadku zaś sprzedaży po zakończeniu działalności gospodarczej
składnika majątkowego wykorzystywanego wcześniej w jej prowadzeniu, ale przed upływem
6 letniego okresu od wycofania danego składnika z działalności – podatnik zobowiązany
będzie złożyć właściwą dla rozliczenia z działalności gospodarczej deklarację podatkową,
wyliczyć i zapłacić należny podatek dochodowy. W przypadku natomiast zakwalifikowania
przychodu do źródła przychodu o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 updof, podatek w
zasadzie nie wystąpi. Przepis ten bowiem zwalnia przychody ze sprzedaży rzeczy jeśli od
momentu ich nabycia minął okres pół roku. Zakwalifikowanie zatem przychodu do tego
źródła przychodu powodować będzie, iż na podatniku nie będą ciążyły obowiązki
dokumentacyjne, ani obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tytułu sprzedaży danego
składnika majątkowego. Fiskus pobierze jedynie 2 % podatku od czynności cywilno-
prawnych (PCC), z tytułu zbycia rzeczy osobistego użytku. Termin zapłaty tego podatku
przypada na 14-ty dzień od daty zbycia. Strony transakcji winny złożyć deklarację PCC-1.