Najistotniejsze zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych

Izba Skarbowa w Łodzi
Najistotniejsze zmiany w podatku dochodowym od osób
fizycznych
Adam Bąkiewicz
al. Kościuszki 83
90-436 Łódź
tel.: +48 42 25 47 000
fax :+48 42 25 47 101
[email protected]
Izba Skarbowa w Łodzi
Omawiane zmiany w ustawie o podatku dochodowym od
osób fizycznych wynikają z:
1) Ustawy z dnia 29.08.2014 r. o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328),
2) Ustawy z dnia 26.09.2014 r. o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1563),
3) Ustawy z dnia 23.10.2014 r. o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1644),
4) Ustawy z dnia 7.11.2014 r. o ułatwieniu wykonywania
działalności gospodarczej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1662),
Komercjalizowana własność intelektualna wnoszona do
spółek kapitałowych – co to jest (zmiana obowiązująca
od 3.11.2014 r.)
Zgodnie z treścią art. 5a pkt 34 updof, przez komercjalizowaną
własność intelektualną należy rozumieć:
a) patent, dodatkowe prawo ochronne na wynalazek, prawo ochronne
na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego lub prawo
z rejestracji topografii układu scalonego oraz prawo do uzyskania
powyższych praw lub prawo z pierwszeństwa - określone w ustawie
z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1410),
b) autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego,
c) równowartość udokumentowanej wiedzy (informacji) nadającej się
do wykorzystania w działalności przemysłowej, naukowej lub handlowej
(know-how),
d) prawa do korzystania z praw lub wartości wymienionych w lit. a-c
na podstawie umowy licencyjnej.
Komercjalizowana własność intelektualna wnoszona do
spółek kapitałowych – podmiot komercjalizujący
Podmiotem komercjalizującym własność intelektualną jest - twórca
uprawniony do praw lub wartości wymienionych w pkt 34 lit. a-c, a
także zawarcia umowy licencyjnej, o której mowa w pkt 34 lit. d, jeżeli
wnosi do spółki kapitałowej komercjalizowaną własność intelektualną.
Komercjalizowana własność intelektualna wnoszona do
spółek kapitałowych – preferencje podatkowe
Zasadą jest, że wniesienie aportu do spółki kapitałowej w postaci innej
niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, skutkuje
uzyskaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu u wnoszącego
taki wkład (przychód z kapitałów pieniężnych – art. 17 ust. 1 pkt 9
updof).
W przypadku jednak gdy przedmiotem wkładu jest komercjalizowana
własność intelektualna, przychód z tego tytułu powstaje dopiero
z upływem 5 lat, licząc od dnia objęcia udziałów (akcji). Gdyby przed
upływem wspomnianych na początku pięciu lat, licząc od dnia objęcia
udziałów (akcji), miało miejsce zbycie, umorzenie lub unicestwienie
tych udziałów (akcji) albo podmiot komercjalizujący zostałby
postawiony w stan upadłości lub likwidacji bądź przestałby być polskim
rezydentem podatkowym, wówczas przychód należy ustalić na dzień
poprzedzający dzień wystąpienia którejś z takich okoliczności – art 17
ust. 1a pkt 5 updof
Komercjalizowana własność intelektualna wnoszona do
spółek kapitałowych – przychód i k.u.p.
Przychodem z tytułu wniesienia komercjalizowanej własności
intelektualnej jest nominalna wartość objętych udziałów (akcji)
w spółce. Natomiast koszt uzyskania przychodów w wysokości
określonej na dzień wniesienia wkładu w postaci komercjalizowanej
wartości intelektualnej ustala się, stosując odpowiednio przepisy art. 22
ust. 1e pkt 1 lub 3 oraz ust. 1i updof. Tak wynika z dodanego ust. 1o do
art. 22 updof.
Oznacza to, że kosztem podatkowym jest:
1) wartość początkowa przedmiotu wkładu, zaktualizowana zgodnie
z odrębnymi przepisami, pomniejszona o dokonaną przed wniesieniem
tego wkładu sumę odpisów amortyzacyjnych - jeżeli przedmiotem
wkładu niepieniężnego są środki trwałe lub wartości niematerialne
i prawne,
2) faktycznie poniesiony, niezaliczony do kosztów uzyskania
przychodów, wydatek na nabycie innego niż wymieniony w pkt 1
składnika majątku - jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest ten
inny składnik.
Komercjalizowana własność intelektualna wnoszona do
spółek kapitałowych – przychód i k.u.p.
Jeżeli podatnik w związku z obejmowaniem udziałów (akcji) poniósł
wydatki związane z objęciem tych udziałów (akcji), to wydatki te
powiększają wymienione koszty uzyskania przychodów.
W przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) objętych z tytułu
wniesienia komercjalizowanej własności intelektualnej kosztem
podatkowym jest ich nominalna wartość (znowelizowany art. 22 ust. 1f
pkt 1 updof).
Wpłaty na poczet przyszłych towarów lub usług
Na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 updof do przychodów nie zalicza
się m.in. pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet
dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych
okresach sprawozdawczych.
Ustawodawca, chcąc wyeliminować różnice między momentem
powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym i podatku
VAT, dokonał nowelizacji przepisów ustaw o podatku dochodowym
poprzez dodanie ust. 1j-1l i 3a do art. 14 updof.
Z przepisów tych wynika, że w przypadku pobrania wpłat na poczet
dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych
okresach sprawozdawczych, podlegających zarejestrowaniu przy
zastosowaniu kasy rejestrującej zgodnie z przepisami ustawy
o podatku od towarów i usług, za datę powstania przychodu uznaje się
dzień pobrania tej wpłaty.
Wpłaty na poczet przyszłych towarów lub usług
Takie zasady ustalania momentu powstania przychodu podatnik może przyjąć
pod warunkiem, że w terminie do 20 stycznia roku podatkowego zawiadomi
właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu ustalania
daty powstania przychodu. Jeżeli natomiast podatnik dopiero rozpoczyna
ewidencjonowanie obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej wspomnianego
zawiadomienia powinien dokonać w terminie do 20 dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym rozpoczął ewidencjonowanie obrotów
przy zastosowaniu kasy rejestrującej.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki niebędącej
osobą prawną obowiązek zawiadomienia organu podatkowego spoczywa
na wszystkich jej wspólnikach.
Dokonany wybór dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik w terminie
do dnia 20 stycznia roku podatkowego następującego po roku podatkowym,
w którym korzystał z tego sposobu ustalania daty powstania przychodu,
zawiadomi właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji
z dokonanego wcześniej wyboru.
Uregulowanie zobowiązania w formie niepieniężnej
Stosownie do dodanego art. 14 ust. 2e updof, w przypadku gdy
podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego ureguluje
w całości lub w części zobowiązanie (w tym z tytułu zaciągniętej
pożyczki lub kredytu), uzyska przychód podatkowy. Przychodem tym
jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego
świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa spełnionego świadczenia
jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym
świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej
świadczenia.
Powołane przepisy stosuje się odpowiednio w przypadku wykonania
świadczenia niepieniężnego przez spółkę niebędącą osobą prawną
(art. 14 ust. 2f updof).
Wartość początkowa ŚT lub WNiP u wierzyciela w
przypadku wykonania świadczenia niepieniężnego
Na mocy art. 22g ust. 1 pkt 6 updof w sytuacji gdy dłużnik uregulował
swoje zobowiązanie poprzez świadczenie w miejsce wykonania (datio
in solutum), a wierzyciel przedmiot tego świadczenia zaliczył
do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, to jego
wartość początkową powinien ustalić w wysokości wartości
wierzytelności (należności) uregulowanej przez dłużnika w wyniku
wykonania świadczenia niepieniężnego. W takim przypadku przepis
art. 22g ust. 3 updof stosuje się odpowiednio.
Koszt uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego
zbycia przedmiotu świadczenia niepieniężnego
W przypadku gdy podatnik, który otrzymał świadczenie niepieniężne
(w zamian spłaty należności), postanawia odpłatnie zbyć przedmiot
tego świadczenia to kosztem podatkowym jest równowartość
wierzytelności (należności) uregulowanej przez wykonanie świadczenia
niepieniężnego (w naturze), pomniejszonej o naliczony w związku
z przekazaniem tego świadczenia podatek od towarów i usług oraz
pomniejszonej o sumę odpisów amortyzacyjnych – art. 22 ust. 1d pkt 3
updof.
Przychody z działalności gospodarczej –
doprecyzowanie przepisów
Do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się (art.
14 ust. 3 updof):
1) pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw
towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach
sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek
(kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem
skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów);
11) środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki
niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki,
w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez
wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania,
o których mowa w art. 8, pomniejszonej o wypłaty dokonane
z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów
uzyskania przychodów;
13) kwot
otrzymanych
od
agencji
wykonawczych
(agencja
wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej
ustawy w celu realizacji zadań państwa. np. Agencja Mienia Wojskowego,
ARiMR, PARP itp.), jeżeli agencje te otrzymały środki na ten cel
z budżetu państwa.
Odpłatne zbycie składnika majątku
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 14 ust. 2 pkt 1lit.a updof
przychodami z działalności gospodarczej są przychody z odpłatnego
zbycia składników majątku będących środkami trwałych albo
wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu
w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych
i prawnych.
Z tego też względu pomimo nieujęcia składnika majątku będącego
środkiem trwałym lub wartością niematerialną i prawną w ewidencji,
przychód z jego odpłatnego zbycia należy zakwalifikować
do przychodów z działalności gospodarczej.
Taka kwalifikacja przychodów dotyczy także odpłatnego zbycia
składników majątku, które ze względu na przewidywany okres ich
użytkowania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone
do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych (art. 14
ust. 2 pkt 1 lit. c updof).
Por. uchwała NSA z 17.02.2014 r., II FPS 8/13
Odsetki od środków pieniężnych na rachunkach
bankowych
Odsetki od środków pieniężnych na rachunkach rozliczeniowych,
o których mowa w przepisach prawa bankowego, lub rachunkach
w
spółdzielczych
kasach
oszczędnościowo-kredytowych,
prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą,
w tym także odsetki od lokat terminowych oraz innych form
oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, tworzonych na tych
rachunkach, są przychodem z działalności gospodarczej (art. 14 ust.
2 pkt 5 updof).
Jednocześnie tego rodzaju odsetki wyłączono z przychodów
z kapitałów pieniężnych (znowelizowany art. 17 ust. 1 pkt 2 oraz art.
30a ust. 1 pkt 3 updof).
Korzystanie z aut służbowych przez pracowników
Wykorzystywanie przez pracowników aut służbowych do celów
prywatnych powoduje powstanie przychodu z nieodpłatnych
świadczeń. Zgodnie z dodanym art. 12 ust. 2a updof przychód z ww.
tytułu będzie ustalany w oparciu o wyznaczone przez ustawodawcę
limity, których wysokość uzależniona jest od pojemności silnika
pojazdu. I tak, w przypadku wykorzystywania do celów prywatnych
służbowego samochodu o pojemności silnika:
• do 1.600 cm3 miesięczny przychód pracownika wyniesie 250 zł,
• powyżej 1.600 cm3 - 400 zł.
Korzystanie z aut służbowych przez pracowników
W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów
prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustala się za
każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych
w wysokości 1/30 kwot określonych w ust. 2a.
Jeżeli
świadczenie
przysługujące
pracownikowi
z
tytułu
wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest
częściowo odpłatne, to przychodem pracownika jest różnica
pomiędzy wartością określoną w ust. 2a albo ust. 2b i odpłatnością
ponoszoną przez pracownika.
Zwolnienia przedmiotowe
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 updof, wolna od podatku
dochodowego jest m.in. wartość nagród związanych ze sprzedażą
premiową towarów lub usług - jeżeli jednorazowa wartość tych nagród
nie przekracza kwoty 760 zł.
Wolna od podatku jest wartość świadczenia otrzymanego przez
pracownika z tytułu organizowanego przez pracodawcę dowozu
pracowników autobusem w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20
czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r.
poz. 1137, z późn. zm.) - art. 21 ust. 1 pkt 14a updof
Oświadczenie o wyborze formy opodatkowania w
przypadku najmu przez jednego z małżonków
Za sprawą dodania do art. 8 ust. 6 updof, wybór opodatkowania całości
dochodu przez jednego z małżonków, wyrażony w oświadczeniu, będzie
dotyczyć również lat następnych (a nie jak dotychczas tylko jednego
roku), chyba że w terminie do 20 dnia miesiąca następującego
po miesiącu, w którym został otrzymany pierwszy w roku podatkowym
przychód, małżonkowie zawiadomią w formie pisemnej właściwego
naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania całości
dochodu przez jednego z nich.
Wydatki na nowe technologie
Na podstawie art. 26c ust. 1 updof od podstawy obliczenia podatku
(opodatkowania), ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1, odlicza się wydatki
poniesione przez podatnika na nabycie nowych technologii.
Za nowe technologie uważa się wiedzę technologiczną w postaci
wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badań
i prac rozwojowych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub
udoskonalanie wyrobów lub usług i która nie jest stosowana na świecie
przez okres dłuższy niż ostatnich 5 lat, co powinna potwierdzić opinia
stosownej jednostki naukowej.
Przez nabycie nowej technologii ustawodawca rozumie nabycie praw
do wiedzy technologicznej w drodze umowy o ich przeniesienie, oraz
korzystanie z tych praw.
W wyniku nowelizacji art. 26c ust. 3 updof, ustawodawca zastrzegł,
że wspomniane odliczenie nie przysługuje, gdy podatnik nabył
nową technologię w drodze wkładu niepieniężnego.
Nowa definicja pochodnych instrumentów finansowych
Przez pochodne instrumenty finansowe należy rozumieć instrumenty
finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca
2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów
uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania (np. fundusze
inwestycyjne) oraz instrumentów rynku pieniężnego (np.bony skarbowe,
certyfikaty depozytowe, weksle, czeki).
Ceny transakcyjne
W art. 25a ust. 1 updof doprecyzowano, że przepisy dotyczące
dokumentowania operacji gospodarczych mają zastosowanie także
do podatników zawierających z podmiotami powiązanymi lub
z podmiotami z tzw. "rajów podatkowych" umowy spółki niebędącej
osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy
o podobnym charakterze.
Wymagana dokumentacja podatkowa powinna zawierać m.in.
wskazanie innych czynników - w przypadku gdy w celu określenia
wartości przedmiotu transakcji przez podmioty uczestniczące
w transakcji zostały uwzględnione te inne czynniki, a w przypadku
zawarcia umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego
przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze - w szczególności
przyjętych w umowie zasad dotyczących praw wspólników (stron
umowy) do udziału w zysku oraz uczestnictwa w stratach
Ceny transakcyjne – zagraniczny zakład
Ustawodawca w treści art. 25a ust. 5b wskazał, że przepisy ust. 1-5
tegoż artykułu (dotyczącego zasadniczo dokumentacji podatkowej
niektórych transakcji) stosuje się odpowiednio do podatników, o których
mowa w art. 3 ust. 1, prowadzących działalność przez zagraniczny
zakład położony poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie
transakcji pomiędzy tymi podatnikami a ich zagranicznym zakładem,
przypisanych do tego zagranicznego zakładu.
Dochód z udziału w zyskach osób prawnych
Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest
dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także
wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku
przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce
przekształcanej - w przypadku przekształcenia spółki w spółkę
niebędącą osobą prawną; przychód określa się na dzień
przekształcenia.
Doprecyzowanie wymienionych przepisów nie pozostawia już
wątpliwości, że chodzi w nich o każdy zysk faktycznie niewypłacony
wspólnikowi, tj. także zysk, który został przekazany na inne kapitały niż
kapitał zakładowy.
Certyfikat rezydencji i jego ważność (od 4.01.2015 r.)
W myśl dodanych przepisów art. 41 ust. 9a-9d updof, jeżeli miejsce
zamieszkania
podatnika
dla
celów
podatkowych
zostało
udokumentowane certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu jego
ważności, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez
okres kolejnych dwunastu miesięcy od dnia jego wydania.
Jeżeli w okresie dwunastu miesięcy od dnia wydania certyfikatu miejsce
zamieszkania podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie,
podatnik jest obowiązany do niezwłocznego udokumentowania miejsca
zamieszkania dla celów podatkowych nowym certyfikatem rezydencji.
Jeżeli tego nie dokona, odpowiedzialność za ewentualny niepobrany
podatek u źródła ponosi podatnik. Wyjątkiem będzie tylko sytuacja, gdy
z posiadanych przez płatnika dokumentów (w szczególności faktury,
umowy) wynikać będzie, że zmieniła się rezydencja podatkowa
podatnika. Wówczas płatnik powinien pozyskać nowy certyfikat
rezydencji od podatnika, a jeśli tego nie dopełni, odpowiedzialność
za ewentualny niepobrany podatek u źródła - od dnia otrzymania
dokumentu wskazującego na zmianę rezydencji podatkowej podatnika ponosi płatnik.
Dziękuję za uwagę