charakterystyka zasobów ludzkich dla powiatu wadowickiego

CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW LUDZKICH
DLA POWIATU WADOWICKIEGO
Dokument został opracowany przy współpracy firmy doradztwa personalnego
Advisory Group TEST Human Resources
dla Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w ramach Projektu
„Partnerstwo na rzecz świadczenia usług dla inwestorów pozyskujących kadry
oraz usług outplacementowych”
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013
1
Dokument powstał w ramach Projektu „Partnerstwo na rzecz świadczenia usług dla inwestorów
pozyskujących kadry oraz usług outplacementowych” realizowanego przez Wojewódzki Urząd Pracy
w Krakowie, który jest kluczową instytucją dla rynku pracy w województwie małopolskim. Jednym z zadań
WUP jest dostarczanie profesjonalnych i unikalnych informacji na temat rynku pracy.
Poniższa charakterystyka zasobów ludzkich jest odpowiedzią na potrzebę usystematyzowania danych
obrazujących potencjał drzemiący w kadrach powiatu wadowickiego.
Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie dostarcza profesjonalnych i systemowych informacji
o rynku pracy. Corocznie wydaje Regionalny Plan Działania na Rzecz Zatrudnienia oraz
dokonuje Oceny Sytuacji na Rynku Pracy Województwa Małopolskiego.
WUP Kraków posiada informacje, które Małopolanie mogą wykorzystać, aby
zwiększyć swoje kompetencje i kwalifikacje. Doradcy zawodowi Wojewódzkiego
Urzędu Pracy w Krakowie świadczą usługi z zakresu poradnictwa zawodowego
dla dorosłych i młodzieży wchodzącej na rynek pracy.
WUP
Kraków
dysponuje
również
środkami,
które
można
pozyskać
na
realizację
przedsięwzięć z zakresu rozwoju zasobów ludzkich. Możliwe jest to dzięki pełnieniu
w województwie małopolskim funkcji Instytucji Wdrażającej (Instytucji Pośredniczącej
II stopnia) Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 – 2013.
Więcej na stronach
www.wup-krakow.pl
www.pokl.wup-krakow.pl
2
1. PROFIL SPOŁECZNO – GOSPODARCZY POWIATU (NA TLE WOJEWÓDZTWA)
A. Podstawowe dane na temat województwa małopolskiego
Województwo małopolskie położone jest na południowym wschodzie Polski. Jest jednym z najmniejszych
regionów Polski. Pod względem powierzchni, która wynosi 15 108 km2, zajmuje 12 pozycję wśród 16
województw Polski. Od zachodu graniczy z województwem śląskim, od północy ze świętokrzyskim, od
wschodu z podkarpackim, a od południa z Republiką Słowacką. Przez obszar Małopolski wiodą ważne szlaki
komunikacyjne ze wschodu na zachód oraz z północy na południe.
Małopolska składa się z 19 powiatów ziemskich (bocheński, brzeski, chrzanowski, dąbrowski, gorlicki,
krakowski, limanowski, miechowski, myślenicki, nowosądecki, nowotarski, olkuski, oświęcimski, proszowicki,
suski, tarnowski, tatrzański, wadowicki, wielicki) oraz trzech miast na prawach powiatów grodzkich (Kraków,
Nowy Sącz, Tarnów).
Pod względem liczby mieszkańców (3 mln 293 tys. osób)1 województwo znajduje się na 4 miejscu w Polsce.
Gęstość zaludnienia jest tu jedną z najwyższych w kraju (małopolskie – 217 osób/km², średnia krajowa – 122
osób/km²).2
1
2
GUS, 2009 rok
GUS, 2009 rok
3
B. Lokalizacja powiatu wadowickiego na mapie województwa małopolskiego
Rysunek 1. Mapa województwa małopolskiego z wyszczególnieniem powiatu wadowickiego
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
C.
Położenie, powierzchnia, podział administracyjny powiatu wadowickiego
Powiat zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części województwa małopolskiego, na Pogórzu
Karpackim. W zachodniej części leży na Pogórzu Śląskim, w południowej w Beskidzie Małym, a w północnowschodniej na Pogórzu Wielickim. Obejmuje obszar w dorzeczu Skawy. Graniczy on z 7 powiatami: od
północy z powiatem chrzanowskim, od wschodu z powiatem krakowskim i myślenickim, od południa
z powiatem suskim, od południowego-zachodu z powiatem żywieckim (województwo śląskie) oraz od
zachodu z powiatem oświęcimskim i powiatem bielskim (województwo śląskie). Powiat wadowicki ma
powierzchnię 658,7 km2, co stanowi około 4,3 % całej powierzchni województwa małopolskiego.
W skład powiatu wchodzi 10 gmin, w tym
•
3 gminy miejsko-wiejskie:
o Wadowice - 37 tys. mieszkańców
o Andrychów - 43 tys. mieszkańców
o Kalwaria Zebrzydowska - 20 tys. mieszkańców
4
•
7 gmin wiejskich:
o Brzeźnica - 10 tys. mieszkańców
o Lanckorona - 5,8 tys. mieszkańców
o Mucharz – 4 tys. mieszkańców
o Spytkowice - 9,2 tys. mieszkańców
o Stryszów – 6,7 tys. mieszkańców
o Tomice – 7,4 tys. mieszkańców
o Wieprz - 11,3 tys. mieszkańców
Siedziba powiatu znajduje się w Wadowicach, mimo że największym miastem tego rejonu jest Andrychów.
Wadowice posiadają prawa miejskie od 1430 roku, zajmują powierzchnię 10,54 km2. Liczba mieszkańców
według stanu na 2007 rok wynosiła 19 154 osoby, gęstość zaludnienia natomiast 1 817 osób/km2.
Tabela 1. Dane dotyczące liczby sołectw, miast i powierzchni poszczególnych gmin
Gmina
Liczba
Liczba
sołectw
miast
Gminy miejsko-wiejskie
Powierzchnia
w km2
Andrychów
8
1
100,60
Kalwaria
Zebrzydowska
13
1
75,32
Wadowice
15
1
113,00
Brzeźnica
15
0
66,30
Lanckorona
5
0
40,61
Mucharz
7
0
37,32
Spytkowice
5
0
47,03
Stryszów
6
0
46,05
Tomice
6
0
41,73
Wieprz
6
0
74,51
Powiat
86
3
642,47
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na bazie danych GUS, 2009
5
Rysunek 2. Podział administracyjny powiatu wadowickiego
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego w Krakowie, 2010
D. Cechy charakterystyczne
Atutem powiatu wadowickiego jest duża liczba podmiotów gospodarczych, zwłaszcza małych i średnich firm.
Na terenie powiatu wadowickiego funkcjonują liczne małe przedsiębiorstwa produkcyjne, często
związane z wieloletnią tradycją w danej branży.
Główne branże powiatu to:
•
przemysł spożywczy – Wadowice;
•
przemysł maszynowy – Andrychów;
•
przemysł włókienniczy – Andrychów;
•
przemysł drzewny – Kalwaria Zebrzydowska;
•
przemysł obuwniczy – Kalwaria Zebrzydowska.
Największym ośrodkiem przemysłowym regionu jest Andrychów. Przez wiele lat dominował tu przemysł
włókienniczy, silników Diesel, obrabiarek numerycznie sterowanych. Obecnie wśród największych zakładów
działają tu m.in.:
•
Andropol S.A. (przemysł bawełniany);
•
Grupa Kapitałowa Gwarant S.A. Andoria – Mot i Odlewnia Motoryzacyjna (silniki Diesla oraz części
motoryzacyjne);
6
•
Andrychowska Fabryka Maszyn S.A. (producent tokarek CNC);
•
KZWM ,,Ogniochrom” S.A. (producent sprzętu gaśniczego i ratowniczego);
•
Trailis Zasław Sp. z o. o. Sp. k. (producent naczep ciągnikowych – specjalna strefa ekonomiczna);
•
SM Logistic Sp. z o. o. (przedsiębiorstwo transportowo logistyczne – transport produktów
spożywczych i przemysłowych na terenie Polski oraz UE);
•
Wosana S.A. (wytwórnia soków i napojów).
Drugim ośrodkiem gospodarczym są Wadowice. Swoje siedziby mają tu przedsiębiorstwa:
•
Grupa Maspex Wadowice;
•
Zakłady Przemysłu Cukierniczego Skawa S.A.;
•
Fabryka Elementów Hydrauliki PONAR - WADOWICE S.A. (z grupy NFI);
•
filia Zakładów Mechanicznych "BUMAR - ŁABĘDY" S.A.;
•
„METCHEM” Sp. z o. o. Wadowice (produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych dla motoryzacji oraz
sprzętu AGD).
Wadowice są również ośrodkiem finansowym. Znajduje się tu siedem oddziałów banków.
Na terenie miasta i gminy Kalwaria Zebrzydowska funkcjonuje około 1000 zakładów stolarskich i szewskich
oraz sieć hurtowni materiałów oraz akcesoriów do tego typu produkcji, a także zakłady kooperujące.
W 2008 roku w Andrychowie została utworzona rozporządzeniem Rady Ministrów podstrefa specjalnej strefy
ekonomicznej. Obecnie zajmuje ona 26,3 ha, zaś z właścicielami prywatnych gruntów toczą się rozmowy
o włączenie do niej dodatkowych 1,6 ha. Podstrefa Andrychów znajduje się w odległości około 60 km od
Krakowa i międzynarodowego portu lotniczego w Balicach. Na jej terenie, w oparciu o zezwolenie wydane
przez Zarząd Krakowskiego Parku Technologicznego, działalność prowadzi TRAILIS Zasław TSS Sp.
z o. o. Sp. k., trudniąca się motoryzacją i akcesoriami motoryzacyjnymi. Gmina Andrychów zamierza na
wyznaczonym obszarze zbudować lokalną obwodnicę.
7
Rysunek 3. Specjalna Strefa Ekonomiczna Krakowski Park Technologiczny - podstrefa
Andrychów
Źródło: Urząd Miejski w Andrychowie, 2010
Mocną stroną powiatu jest również jego położenie – lokalizacja pomiędzy dwiema aglomeracjami,
krakowską i górnośląską, ze względu na bliskość ośrodków akademickich, skutkuje między innymi dużą ilością
młodych, dobrze wykształconych osób. Z kolei bliskość granic państwa ze Słowacją sprzyja handlowi
granicznemu.
Powiat wadowicki jest terenem obfitującym w atrakcje turystyczne o charakterze kulturowym, religijnym
i przyrodniczym. Turystyka krajobrazowa opiera się o walory przyrodnicze Beskidu Małego i Średniego, gdzie
funkcjonują piesze, rowerowe i konne szlaki turystyczne, schroniska turystyczne oraz niewielkie wyciągi
narciarskie. Istotną formą turystyki, rozwijającą się na terenie powiatu, jest agroturystyka i towarzysząca jej
produkcja zdrowej żywności. Powiat charakteryzuje się czystymi ekologicznie terenami, co sprzyja tym
formom działalności, a także stanowi niewątpliwy atut dla budownictwa mieszkaniowego. Z punktu widzenia
turystyki istotnym walorem powiatu jest też jego powiązanie z postacią papieża Jana Pawła II, który urodził
się i wychował w Wadowicach.
8
W największym mieście powiatu wadowickiego, czyli w Andrychowie w ostatnich latach dynamicznie rozwija
się sektor usług turystycznych. Rok rocznie pojawiają się nowe atrakcje. Inwestorzy, którzy dotychczas
tworzyli miejsca pracy w przemyśle, rozszerzają i różnicują swój portfel inwestycji – rozwijają także turystykę,
adresując wiele atrakcji do dzieci i młodzieży. Można powiedzieć, że ta dziedzina turystyki staje się powoli
specjalnością Andrychowa. Władze gminy starają się nie tylko o polepszenie warunków do działania firm
turystycznych poprzez modernizację infrastruktury, ale także rewitalizację istniejących już obiektów.
D. Infrastruktura drogowa
W powiecie brak autostrad i dróg szybkiego ruchu. Podstawową sieć komunikacyjną tworzą drogi gminne
i powiatowe. Istnieje sieć połączeń między miastami za pośrednictwem PKP, MZK, PKS oraz prywatnych
przewoźników.
W powiecie wadowickim znajdują się:
•
3 drogi krajowe:
o nr 28 (Zator – Medyka);
o nr 44 (Gliwice – Kraków);
o nr 52 (Bielsko-Biała – Głogoczów);
•
2 drogi wojewódzkie:
o nr 781 (Chrzanów – Łękawica)
o nr 953 (Kalwaria Zebrzydowska – Skawina).
Największe miasto powiatu – Andrychów położone jest przy drodze krajowej 52 z Krakowa do Bielska-Białej
i drodze wojewódzkiej 781 wiodącej do Żywca oraz przy linii kolejowej Bielsko-Biała – Kalwaria Lanckorona,
około 70 km od Krakowa i Katowic oraz około 30 km od Bielska-Białej i około 20 km od Żywca. Warto
również wspomnieć o bliskości przejść granicznych ze Słowacją i Czechami (Zwardoń, Korbielów, Cieszyn).
W Wadowicach krzyżuje się trasa Kraków – Bielsko-Biała jako droga krajowa 52 oraz Oświęcim – Sucha
Beskidzka, biegnąca przez teren gminy jako fragment drogi krajowej 28 Zator – Medyka (granica państwa).
Odległość z Wadowic do stolicy województwa, Krakowa, wynosi 52 km.
W przyszłości droga krajowa nr 52 zwana Beskidzką Drogą Integracyjną ma mieć dwie jezdnie po dwa pasy
ruchu w każdą stronę i biec nowym śladem, tworząc równocześnie obwodnicę miasta. Obecnie trwa
opracowywanie wariantów przebiegu drogi. Zakończenie inwestycji planuje się na 2014.
Łączna długość dróg wynosi ponad 1 500 km. Z tej liczby ponad 82 km stanowią drogi krajowe, ponad 33 km
to drogi wojewódzkie, około 220 km to drogi powiatowe i ponad 1 080 – drogi gminne.
9
Rysunek 3. Drogi krajowe i wojewódzkie w Małopolsce
Źródło: Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie, http://www.zdw.krakow.pl/index.php/drogi/mapy, 2010
System transportu kolejowego tworzy kilka linii:
•
nr 94 relacji Kraków Płaszów – Oświęcim
•
nr 117 relacji Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona – Bielsko-Biała
•
nr 103 relacji Trzebinia – Wadowice (ruch towarowy)
•
nr 97 relacji Skawina – Żywiec
W sołectwie Gierałtowice w Gminie Wieprz znajduje się lotnisko ziemne dla awionetek i motolotni.
10
Rysunek 5. Plan komunikacji autobusowej w powiecie wadowickim
Źródło: Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich w Andrychowie, Urząd Miejski w Andrychowie
11
2. WNIOSKI I PROPOZYCJE ODNOŚNIE KIERUNKÓW ROZWOJU GOSPODARCZEGO
(NAPŁYWU INWESTYCJI) W KONTEKŚCIE CHARAKTERYSTYKI LOKALNEGO
RYNKU PRACY
WNIOSKI:
Cechy charakterystyczne zasobów ludzkich powiatu wadowickiego:
•
gęstością zaludnienia – 241 os/km2;
•
średni współczynnik feminizacji – 104 kobiety na 100 mężczyzn;
•
społeczności z przewagą ludzi młodych;
•
najliczniejsze są grupy osób w wieku produkcyjnym – 63,5%;
•
wskaźnik obciążenia ekonomicznego – 57,4;
•
wzrostem liczby ludności;
•
dodatni przyrost naturalny;
•
sektory zatrudniające największą liczbę osób – usługi (41%) oraz przemysł (37%);
•
stopa bezrobocia – 12,4%;
•
wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych;
•
wskaźnik przedsiębiorczości – 98,8;
•
wskaźnik aktywności zawodowej – 36,84%.
PROPOZYCJE:
•
zachęcanie inwestorów z tradycyjnych branż dla powiatu wadowickiego do inwestowania w już
istniejącą infrastrukturę i wykwalifikowaną kadrę;
•
stały rozwój branży motoryzacyjnej, włókienniczej, obuwniczej i stolarskiej poprzez kształcenie
techniczne i zawodowe, tworzenie stowarzyszeń branżowych (skupiających specjalistów z w/w
dziedzin), które staną się wizytówką powiatu;
•
inwestowanie w nowe zasoby i atrakcje turystyczne przy jednoczesnym wykorzystaniu dużego
potencjału pracowniczego kobiet w tej branży;
•
promowanie wśród mieszkańców zakładanie gospodarstw agroturystycznych, jako tani sposób
inwestowania udostępniony dla szerokiego grona odbiorców;
•
rozbudowanie aparatury obsługującej inwestorów, inwestowanie w specjalistów obsługujących
inwestorów;
•
promowanie regionu i powiatu wadowickiego oraz wszystkich jego atrakcji jako całości, a nie
poszczególnych gmin;
12
•
adaptacja opuszczonych budynków będących we władaniu samorządów na potrzeby nowych
inwestorów i drobnych przedsiębiorców;
•
tworzenie i rozwój istniejących Inkubatorów Przedsiębiorczości wspierających inicjatywy lokalnej
ludności;
•
współpraca szkół z cechami, stworzenie możliwości uczenia się rzemiosła (kucharze, rzemieślnicy,
cukiernicy) w celu wykształcenia fachowców, gdyż aktualnie zauważalny jest brak możliwości
praktycznej nauki zawodu;
•
promowanie
praktyk
w
branży
motoryzacyjnej
(konieczna
współpraca
szkół
zawodowych
z pracodawcami), zachęcenie pracodawców, żeby przyjmowali praktykantów;
•
wsparcie Ochotniczych Hufców Pracy w rozwój umiejętności praktycznych i zdobycia przygotowania
zawodowego;
•
promowanie współpracy pracodawców z PUP w celu propagowania, przyjmowania i kształcenia
stażystów przez mistrzów do 6 lub od 18-24 miesięcy (praktyka zawodowa, szkolenia, możliwość
nadania tytułu - uzyskania uprawnień).
13
3. ZASOBY LUDZKIE W POWIECIE WADOWICKIM
A. Informacje demograficzne ogólne
Wykres 1. Ludność województwa małopolskiego według powiatów w 2009 roku
m. Kraków
754854
krakow ski
251836
now osądecki
202044
195362
tarnow ski
now otarski
184804
w adow icki
155753
ośw ięcimski
153637
chrzanow ski
127692
limanow ski
123848
myślenicki
119391
m. Tarnów
115341
olkuski
113935
w ielicki
109591
gorlicki
106912
bocheński
101799
91124
brzeski
m. Now y Sącz
84558
suski
82706
tatrzański
65224
dąbrow ski
58755
50238
miechow ski
proszow icki
43401
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2009
14
Powiat wadowicki zamieszkiwany jest przez 155 753 osoby, co daje mu 6 miejsce pod względem ilości
mieszkańców wśród 22 powiatów województwa małopolskiego i stanowi około 4,7% ogólnej liczby
mieszkańców Małopolski. Najliczniej zamieszkaną miejscowością jest Andrychów, z liczbą mieszkańców
21 341, natomiast stolica powiatu Wadowice są drugim miastem pod względem ilości mieszkańców, która
wynosi 19 3053. Opisywany powiat charakteryzuje się gęstością zaludnienia na poziomie 241 os/km2, co
sytuuje go na czwartym miejscu wśród powiatów ziemskich województwa małopolskiego. Dla porównania
najwyższa średnia gęstość zaludnienia wśród powiatów ziemskich województwa małopolskiego przypada na
powiat oświęcimski – 378 os/km2, najniższa – powiat miechowski – 74 os/km2, w Małopolsce wskaźnik ten
wynosi 214 os/km2, a w kraju 124 os/km2.
Ze względu na poziom gęstości zaludnienia oraz liczbę mieszkańców wśród gmin najwyższą wartość posiada
gmina Andrychów (42 984 mieszkańców, 428os/1km²), natomiast najmniejszą Mucharz (3 856 mieszkańców,
103 os/km²).
Powiat wadowicki według struktury płci można ocenić jako zrównoważony ze względu na niewielką przewagę
liczebności kobiet względem liczebności mężczyzn (na 100 mężczyzn przypadają 104 kobiety). Struktura
ludności nie narzuca dla potencjalnych inwestorów profilu działalności.
Wykres 2. Ludność powiatu wadowickiego według płci
180 000
155 923
160 000
140 000
120 000
100 000
76 284
79 639
Mężczyźni
Kobiety
80 000
60 000
40 000
20 000
0
Ogółem
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2009
3
GUS, 2009 rok
15
Społeczeństwo powiatu wadowickiego nie jest społeczeństwem bardzo młodym. Według danych GUS
z 2009 roku najliczniejszą grupę wiekowa stanowią osoby w wieku 25 – 29 lat (13 210 osób), a także 30
– 34 lata (12 375 osób) oraz 20 – 24 lata (12 373 osoby). Stosunkowo liczne grupy stanowią też osoby
pomiędzy 40 a 59 rokiem życia (jest ich łącznie 41 631, co stanowi ponad 26% ludności powiatu). Dwie
najmłodsze grupy, do 4 roku życia oraz w wieku od 5 do 9 lat, to zaledwie 11% mieszkańców powiatu
(16 940 osób). W grupach wiekowych do 54 roku życia przeważają liczebnie mieszkańcy płci męskiej. Kobiet
natomiast więcej jest w grupach starszych. W grupie wiekowej powyżej 85 roku życia jest ich ponad 2,5 razy
więcej niż mężczyzn (stosunek 1 166 kobiet do 455 mężczyzn).
Osoby w wieku przedprodukcyjnym, a więc poniżej 18 roku życia, stanowią 21,2% mieszkańców powiatu
wadowickiego, natomiast osoby w wieku produkcyjnym, czyli mężczyźni pomiędzy 18 a 64 i kobiety
między 18 a 59 rokiem życia, to 63,5% ogółu mieszkańców powiatu. W obu tych grupach liczebnie
przeważają mężczyźni, natomiast kobiety stanowią aż 68,5% grupy osób w wieku poprodukcyjnym. Dla
przykładu udział osób w wieku przedprodukcyjnym w Małopolsce wynosi 16,8%, podczas gdy w Polsce
15,8%. Na tym tle struktura wiekowa powiatu wadowickiego wydaje się być korzystna.
Wykres 3. Struktura wiekowa ludności powiatu wadowickiego według płci
120 000
99 050
100 000
80 000
60 000
51 884
47 166
40 000
33 008
23 865
20 000
16 878 16 130
16 343
7 522
0
Wiek przedprodukcyjny
Ogółem
Wiek produkcyjny
Mężczyźni
Wiek poprodukcyjny
Kobiety
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2009
16
Wskaźnik obciążenia ekonomicznego, a więc liczba osób w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na
100 osób w wieku produkcyjnym, dla powiatu wadowickiego równy jest 57,4. Jest on związany między
innymi z prognozami podaży siły roboczej na rynku pracy w przyszłości czy popytu na usługi w zakresie
opieki zdrowia. Wartość ta jest nieznacznie wyższa niż wskaźnik dla całego województwa, gdzie wynosi on
57,1. Wskaźnik ten dla powiatu wadowickiego charakteryzuje trend malejący (od 60,5 w 2006 roku, 59,3
w 2007, 58,2 w 2008 do 57,4 w 2009 roku), będący wynikiem sukcesywnego powiększania się liczby osób
w wieku produkcyjnym, co wiązać można z napływem i osadzaniem się ludności w tym powiecie.
Równocześnie obserwuje się spadek ilości osób w wieku przedprodukcyjnym, związany z niską liczbą
urodzeń. Systematycznie wzrasta też liczba osób po 65 roku życia (59 roku życia w przypadku kobiet), co
można tłumaczyć wydłużaniem się średniej długości życia. Ogólnie jednak wzrost liczby ludności w wieku
produkcyjnym przewyższa wzrost ilości mieszkańców w wieku nieprodukcyjnym, co przesądza o korzystnej,
spadkowej tendencji wskaźnika obciążenia ekonomicznego w powiecie wadowickim w ostatnich latach.
Wykres 3. obrazuje korzystną sytuację dla potencjalnych inwestorów w powiecie wadowickim, gdyż potencjał
osób w wieku produkcyjnym wynosi 99 050 osób na 155 753 mieszkańców, w tym mężczyźni stanowią 52%,
a kobiety 48%. Wiek przedprodukcyjny w porównaniu do wieku poprodukcyjnego przedstawia się również
korzystnie, co nie świadczy o fakcie, że powiat wadowicki nie boryka się z problemem starzejącego się
społeczeństwa. Dla przedsiębiorców jest to sygnał, że w przyszłości starzejąca się kadra pracownicza
zostanie zasilona młodym potencjałem ludzkim. Potwierdzeniem powyższych wniosków jest tendencja
wzrostowa przyrostu naturalnego, który przedstawia wykres 4.
Wykres 4. Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców
3,5
3,2
3
2,6
2,5
2,1
2
2,1
1,7
1,5
1
2004
2005
2006
2007
2008
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2004 - 2008
17
Powiat wadowicki charakteryzuje się wzrostem liczby ludności na przestrzeni kilku ostatnich lat. Jedną
z głównych przyczyn tego zjawiska był dodatni przyrost naturalny, który w latach 2004 – 2008
kształtował się na poziomie wyższym niż średni przyrost naturalny dla województwa małopolskiego
(wynoszący 2,2 w roku 2008) oraz niż wskaźnik ten dla całego kraju (0,1 w roku 2008).
Tabela 1. Migracje wewnętrzne ludności powiatu wadowickiego na pobyt czasowy w 2008 roku
Migracje wewnętrzne ludności na pobyt czasowy w 2008 r.
Zameldowani na pobyt
czasowy
2161
Czasowo nieobecni w
miejscu stałego
zameldowania
2823
Saldo
ogółem
na 1000 ludności
-662
-4,3
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2008
Tabela 2. Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności powiatu wadowickiego na pobyt stały
w 2008 roku
Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały w 2008 r.
Saldo migracji
Napływ ogółem
Odpływ ogółem
ogółem
1401
1390
na 1000 ludności
11
0,1
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2008
Jednymi z czynników, które wpływają na spadek lub przyrost ludności są migracje, zarówno na pobyt stały,
jak i czasowy. Głównymi przyczynami stałych migracji są sprawy rodzinne (m.in. zawieranie małżeństw) oraz
chęć poprawy warunków mieszkaniowych, zaś czasowych zmiana pracy lub nauka.
Saldo migracji stałej liczone jest na podstawie zameldowań i wymeldowań ludności na pobyt stały.
Wskaźnik ten dla powiatu wadowickiego w roku 2008 pozostawał dodatni, jednak na poziomie bliskim
zera, równym 0,1, a więc niższym od salda migracji stałej dla województwa małopolskiego (0,7), ale
wyższym niż wskaźnik ten dla Polski (–0,4) za badany okres. Dla powiatu wadowickiego oznacza to
nieznaczną przewagę ludności osiedlającej się na terenie powiatu nad odpływem mieszkańców z jego
obszaru, co może wynikać z atrakcyjnych warunków mieszkaniowych, jakie oferuje ten powiat, zarówno pod
względem cenowym, jak i walorów przyrodniczych. Dużym zainteresowaniem cieszą się zwłaszcza rejony
podmiejskie. Średnia cena gruntu w strefie podmiejskiej w promieniu 5 km od granic Wadowic w 2009 roku
wynosiła 35 zł/m2 i była o prawie 60% niższa od ceny uzyskiwanej w Wadowicach, co przy stosunkowo
18
dogodnej komunikacji i wysokich walorach rekreacyjnych terenów podmiejskich, stanowiło atrakcyjny
substytut działki w mieście.
Z kolei saldo migracji na pobyt czasowy było dla powiatu wadowickiego w 2008 roku wyraźnie
niekorzystne, wynosząc –4,3. Wskazuje to na przewagę osób czasowo nieobecnych w miejscu stałego
zamieszkania nad liczbą osób zameldowanych na pobyt czasowy w tym powiecie według stanu na 2008 rok.
Powody takiego stanu rzeczy można upatrywać w dużej ilości osób decydujących się na czasowy wyjazd
z powiatu na studia lub w poszukiwaniu pracy w innych regionach Polski ze względu na niskie wynagrodzenie
w powiecie wadowickim. Migrację ułatwia bliskie położenie powiatu wadowickiego względem aglomeracji
śląskiej oraz miasta Krakowa, będącego największym w województwie ośrodkiem akademickim i siedzibą
wielu międzynarodowych firm. Powoduje to, iż wadowiczanie powracają do miejsca zameldowania głównie
weekendowo. Dynamikę procesów migracyjnych obrazują tabele 1 i 2.
19
B. Rynek pracy
Wykres 5. Pracujący w powiecie wadowickim według sektorów ekonomicznych
37%
Sektor rolniczy
21%
Sektor przemysłow y
41%
Sektor usługow y usługi rynkow e
20%
Sektor usługow y usługi nierynkow e
22%
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2008
Struktura pracujących według sektorów działalności na przestrzeni ostatnich lat praktycznie nie uległa
zmianie. W powiecie wadowickim najwięcej osób zatrudnionych jest w:
•
sektorze usług – 13 903 osób– 41%:
o
sektorze usług rynkowych (sekcje: Handel i naprawy, Hotele i restauracje, Transport,
gospodarka magazynowa i łączność, Pośrednictwo finansowe, Obsługa nieruchomości i firm,
Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała) – 7 175 osób – 21%;
o
sektorze usług nierynkowych (sekcje: Administracja publiczna i obrona narodowa,
obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, Edukacja oraz Ochrona zdrowia i pomoc
społeczna) – 6 728 osób – 20%;
•
sektorze
przemysłowym
(sekcje:
Górnictwo,
Przetwórstwo
przemysłowe,
Wytwarzanie
i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę oraz Budownictwo) – 12 709 osób – 37%;
•
sektorze rolniczym (sekcje: Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo oraz Rybactwo) – 7 505 osób – 22%.
Wśród osób zatrudnionych w sektorze przemysłowym 63% pracowników stanowią mężczyźni. Natomiast dla
sektora usług nierynkowych charakterystycznym jest fakt, iż w większej mierze pracownikami są kobiety
– stanowią one aż 78% pracowników tam zatrudnionych. Proporcja pracujących kobiet w stosunku do
mężczyzn w sektorze rolniczym jest wyrównana (51,3% do 48,7%).
20
Wykres 6. Ilość zatrudnionych w poszczególnych sektorach według płci
15 000
12 709
12 000
9 000
7 980
7 505
7 175
6 728
5 260
6 000
4 729
3 653 3 852
3 370
3 805
3 000
1 468
0
Sektor rolniczy
Sektor przemysłow y
Ogółem
Sektor usługow y - usługi
rynkow e
Mężczyźni
Sektor usługow y - usługi
nierynkow e
Kobiety
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2008
21
Wykres 7. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie na koniec 2008 roku [zł brutto]4
m. Kraków
3260
Polska
3158
Pow iat olkuski
2973
Wojew ództw o małopolskie
2904
Pow iat krakow ski
2867
Pow iat chrzanow ski
2852
Pow iat ośw ięcimski
2754
m. Tarnów
2691
Pow iat w ielicki
2668
Pow iat bocheński
2630
m. Now y Sącz
2603
Pow iat tatrzański
2544
Pow iat suski
2540
Pow iat proszow icki
2533
Pow iat myślenicki
2501
Pow iat gorlicki
2493
Pow iat dąbrow ski
2464
Pow iat miechow ski
2450
Pow iat now osądecki
2377
Pow iat limanow ski
2375
Pow iat w adow icki
2367
Pow iat brzeski
2348
Pow iat now otarski
2336
Pow iat tarnow ski
2294
0
1000
2000
3000
4000
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2008
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w powiecie wadowickim, według danych GUS z 2008 roku, wynosiło
2 367 zł. Daje mu to dziewiętnaste, czwarte od końca miejsce wśród wszystkich powiatów Małopolski i jest
o 537 zł niższe niż średnia dla całego województwa oraz aż o 791 zł niższe niż średnia krajowa.
W porównaniu średnich zarobków mieszkańców powiatu do przeciętnych wynagrodzeń w województwie
w poszczególnych sektorach, okazuje się, że mieszkańcy powiatu wadowickiego mogą liczyć na zdecydowanie
niższe płace w niemal każdym sektorze.
4
wartości nie obejmują danych dla podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz zatrudnionych za granicą, fundacji,
stowarzyszeń i innych organizacji.
22
Wykres 8. Ranking powiatów województwa małopolskiego według stop bezrobocia - stan na
luty 2010 [w %]
limanow ski
19,8
dąbrow ski
19,8
19,3
now osądecki
gorlicki
16,8
olkuski
15,1
tarnow ski
14,7
chrzanow ski
13,5
brzeski
13,5
POLSKA
13
myślenicki
12,8
w adow icki
12,4
ośw ięcimski
11,7
m. Now y Sącz
11,5
w ielicki
11,3
now otarski
11,2
WOJ. MAŁOPOLSKIE
10,8
krakow ski
10,7
proszow icki
10,5
suski
10,4
m. Tarnów
10,1
bocheński
9,7
miechow ski
9,5
tatrzański
8,8
m. Kraków
4,9
0
5
10
15
20
25
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2010
Powiat wadowicki znajduje się na 10 miejscu wśród powiatów województwa małopolskiego pod względem
wysokości stopy bezrobocia według danych z lutego 2010 roku. W tym okresie wskaźnik ten wynosił dla
powiatu wadowickiego 12,4%. Był to poziom niższy o 0,6 punktu procentowego od średniej dla całego kraju,
jednocześnie jednak wyższy o 1,6% od poziomu bezrobocia w województwie małopolskim. Powiat
charakteryzuje stosunkowo duża liczba przedsiębiorstw małych (14 597 spośród 15 382 zarejestrowanych
23
podmiotów gospodarczych w 2009 roku to firmy zatrudniające od 0 do 9 osób). Wydaje się więc, że
mieszkańcy powiatu to osoby stosunkowo aktywne i przedsiębiorcze, w przypadku trudnej sytuacji na rynku
pracy podejmujące własną aktywność zawodową i decydujące się na samozatrudnienie. Jednak pomimo tego
bezrobocie w tym regionie utrzymuje się na relatywnie wysokim poziomie.
Analizując poniższy wykres, zauważamy podobne trendy w kształtowaniu się stopy bezrobocia na przestrzeni
roku w powiecie, województwie i w kraju. Wskaźnik ten zarówno w powiecie wadowickim, jak i w Małopolsce,
wzrósł z początkiem nowego roku. Porównując miesiąc luty 2010 z grudniem 2009 zanotowano wzrost o 1%
w powiecie wadowickim oraz 1,1% w Małopolsce. Można to tłumaczyć typowym dla przełomu roku wahaniem
sytuacji na rynku pracy. Do ewidencji urzędu wracały osoby pracujące w charakterze pracowników
sezonowych, ponadto przyczyną może być fakt, iż wiele osób pozostawiło kwestię zarejestrowania się jako
bezrobotny na 2010 rok, gdyż nowe przepisy umożliwiają prawo do zasiłku wypłacanego przez cały rok, a nie
jak to miało miejsce wcześniej - tylko przez sześć miesięcy. Wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych
w okresie od czerwca do września spowodowany mógł być między innymi napływem absolwentów szkół
ponadgimnazjalnych.
Wykres 9. Stopa bezrobocia w powiecie wadowickim, województwie małopolskim i w Polsce
w okresie III 2009 - II 2010 [w %]
14
13
13
12,7
12,4
12,1
11,9
12
11,4
11,1
11,1
10,9
10,9
10,7
11
10,7
10,7
10,8
11,4
10,9
10,4
10,7
10
10,3
9,8
10,2
9,9
9,7
9,4
9,3
8,7
9
8,9
8,8
8,6
8,6
06.2009
9
8
10,2
9,9
05.2009
9
10,0
10,8
10,5
10,4
10,5
8,7
8,7
8,2
Pow iat w adow icki
Wojew ództw o małopolskie
02.2010
01.2010
12.2009
11.2009
10.2009
09.2009
08.2009
07.2009
04.2009
03.2009
02.2009
01.2009
7
Kraj
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych PUP w Wadowicach, 2009 - 2010
24
Zgodnie z przedstawionym powyżej wykresem w ubiegłym roku zaobserwowano wzrost stopy bezrobocia
zarówno w skali kraju, województwa małopolskiego, jak również powiatu wadowickiego.
Od stycznia do grudnia 2009 roku stopa bezrobocia w powiecie wzrosła z 9,3% do 11,4%. Znaczny wzrost
stopy bezrobocia o 0,5 punktu procentowego odnotowano również w miesiącach lutym i marcu. Podobne
wzrosty w ostatnich miesiącach roku 2009 odnotowano również w skali województwa małopolskiego oraz
całego kraju. W związku ze wzrostem stopy bezrobocia w powiecie wadowickim o ponad 2 punkty
procentowe w okresie całego roku, stan bezrobotnych na koniec roku 2009 charakteryzował się
zdecydowanie wyższym natężeniem w porównaniu do lat 2007 i 2008.
W grudniu 2006 roku wskaźnik stopy bezrobocia liczony dla powiatu wadowickiego osiągnął poziom 13,1%,
w grudniu roku 2007 – 9,2%, w grudniu roku 2008 – 8,4%, a w grudniu roku 2009 – 11,4%. Na przestrzeni
ostatniego roku nastąpił więc w powiecie wadowickim wzrost bezrobocia o 3%.
Wykres 10. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych
9 000
7 441
6664
6 000
5120
4689
3 000
0
grudzień 2006 r.
grudzień 2007 r.
grudzień 2008 r.
grudzień 2009 r.
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych PUP w Wadowicach, 2006 – 2009
Tendencje spadkowe w poziomie bezrobocia oraz poprawę sytuacji na lokalnym rynku pracy obserwowano
na terenie powiatu wadowickiego od 2004 roku. Do roku 2008 liczba bezrobotnych była każdorazowo niższa
od notowanej w roku poprzednim. Dopiero rok 2009 był pierwszym od kilku lat okresem, w którym
odnotowano znaczny, aż 42% wzrost bezrobocia w porównaniu z rokiem poprzednim. Na koniec grudnia
2009 roku w PUP w Wadowicach w rejestrze pozostawały 6 664 osoby bezrobotne. Oznacza to, że populacja
bezrobotnych zwiększyła się w ciągu roku o 1 975 osób.
25
Jak można zaobserwować na poniższym wykresie, tendencja na początku 2010 roku ponownie przybrała
charakter spadkowy. Może to być jednak efekt związany z podejmowaniem przez bezrobotnych zatrudnienia
w charakterze pracownika sezonowego.
Wykres 11. Liczba bezrobotnych dla powiatu wadowickiego w okresie I 2007 - V 2010
8000
7674
7 474
7500
7181
7388
7207
7122
7000
6664
6700
6585
6500
6353
2007
6238
6289
5967
6000
6084
6019
5878
5786
5703
5500
2008
5937
2009
6038
2010
5711
5693
5727
5357
5429
5120
5281 5293
5124
5000
5005
4991
4935
4689
4598
4500
4105
4153
lipiec
sierpień
4219
czerwiec
4401
4202
4114 4136
grudzień
listopad
październik
wrzesień
maj
kwiecień
marzec
luty
styczeń
4000
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych PUP w Wadowicach, 2007 - 2010
Podsumowując, wzrost liczby bezrobotnych w ciągu 2009 roku, spowodowany był przede wszystkim:
•
Czynnikami sezonowymi (rejestrowały się osoby po zakończeniu prac sezonowych);
•
Ponowną rejestracją osób, które zakończyły różne programy aktywizujące, a nie zostały przyjęte do
pracy;
•
Zmniejszeniem powstawania nowych miejsc pracy, co związane było z kryzysem gospodarczym;
•
Zwolnienia, jakie miały miejsce w powiecie w tym roku (np. Andoria-Mot zwolniła 35 osób).
26
Struktura osób bezrobotnych opisywana może być za pomocą różnych czynników. W poniższej analizie
opracowano dane Powiatowego Urzędu Pracy w Wadowicach według stanu na koniec maja 2010 roku,
wykorzystując takie wskaźniki jak poziom wykształcenia osób bezrobotnych, ich struktura ze względu na
wiek, staż pracy ogółem oraz czas pozostawania bez pracy w miesiącach.
W powiecie wadowickim, według stanu na koniec maja 2010 roku, zarejestrowanych było 7 207 osób
bezrobotnych, w tym 3 663 kobiety i 3 544 mężczyzn.
W latach 2006 – 2009 w powiecie wadowickim nastąpił ogólny wzrost liczby osób bezrobotnych
z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i niższym, średnim ogólnokształcącym oraz
policealnym
i
średnim
zawodowym.
Wzrosła
również
liczba
bezrobotnych
mieszkańców
gminy
z wykształceniem wyższym, która od kilku lat utrzymywała się na podobnym poziomie.
Pod względem wykształcenia zdecydowanie najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby z:
•
wykształceniem zasadniczym zawodowym (2 675 osób);
•
wykształcenie policealne i średnie zawodowe (1 693 osoby);
•
wykształcenie gimnazjalne lub niższe (1 608).
Najmniej liczną grupę stanowią osoby legitymujące się dyplomem uczelni wyższej. Co istotne, w grupie tej
zdecydowanie przeważają kobiety – aż 67% bezrobotnych mieszkańców powiatu wadowickiego
z wykształceniem wyższym to ludność płci żeńskiej.
Biorąc pod uwagę wiek jako czynnik opisujący strukturę osób bezrobotnych w powiecie wadowickim według
stanu na koniec maja 2010 roku, można zauważyć, że bezrobotni na tym obszarze tworzą populację raczej
młodą. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby w przedziale wiekowym 25 – 34 lata (1 991 osób) oraz między
18 a 24 rokiem życia (1 963 osoby). Łącznie osoby te stanowią 55% ogółu bezrobotnych w powiecie.
W przypadku rozpatrywania struktury bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Wadowicach pod względem
stażu pracy ogółem, największą grupę stanowią osoby z doświadczeniem zawodowym rzędu 1 – 5 lat.
Stanowią oni 23% ogółu osób bezrobotnych w powiecie. Liczną grupę tworzą również osoby bezrobotne
nigdzie wcześniej niezatrudnione (1 403 osoby, prawie 20%).
Ostatnim analizowanym czynnikiem opisującym strukturę bezrobocia jest czas pozostawania bez pracy
w miesiącach. Na koniec maja 2010 roku w powiecie wadowickim zdecydowanie najliczniejsze były trzy
grupy osób bezrobotnych: pozostający bez pracy od 1 do 3 miesięcy (1 606 osób), od 3 do 6 miesięcy
(1 686 osób) oraz od 6 miesięcy do roku (1 603 osoby). Stanowią one aż 68% bezrobotnych
zarejestrowanych w PUP w Wadowicach.
27
Podsumowując czynniki wpływające na strukturę bezrobocia, można wysnuć następujące wnioski:
Bezrobotni:
•
•
•
Wykształcenie
o
Najwięcej bezrobotnych: zasadnicze zawodowe
o
Najmniej bezrobotnych: wyższe
Staż pracy ogółem
o
Najwięcej bezrobotnych: 1 – 5 lat
o
Najmniej bezrobotnych: 30 lat i więcej
Czas pozostawania bez pracy w miesiącach
o
•
Najwięcej bezrobotnych: od 1 do 3, od 3 do 6 oraz od 6 do 12
Wiek
o
Najwięcej bezrobotnych: 25 – 34 lat
o
Najmniej bezrobotnych: 60 – 64 lat
W PUP w Wadowicach według stanu na koniec maja 2010 roku zarejestrowanych było 361
niepełnosprawnych osób bezrobotnych, w tym 156 kobiet. Stanowi to 5% ogółu osób bezrobotnych
powiatu wadowickiego w tym okresie.
Struktura tych osób pod względem wieku pokazuje, że zdecydowanie najwięcej zarejestrowanych
mieszkańców z tej grupy znajduje się w przedziale wiekowym 45 – 54 lata (137 osób, czyli 38%). Pozostałe
grupy prezentują zbliżoną liczebność, najmniej osób znajduje się w najstarszym przedziale wiekowym.
Struktura wiekowa bezrobotnych osób niepełnosprawnych sprawia wrażenie zrównoważonej pod względem
płci.
Biorąc pod uwagę wykształcenie niepełnosprawnych pozostających bez zatrudnienia, najczęściej posiadają
oni wykształcenie zasadnicze zawodowe (146 osób), a także gimnazjalne lub niższe (122 osoby). Przy tym
kobiety nieznacznie przeważają wśród osób bezrobotnych z wykształceniem średnim ogólnokształcącym oraz
policealnym i średnim zawodowym, mężczyzn natomiast więcej jest wśród bezrobotnych posiadających
wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne lub niższe.
Z kolei kierując się kryterium stażu pracy ogółem, najwięcej niepełnosprawnych bezrobotnych posiada
doświadczenie zawodowe rzędu 10 – 30 lat (w sumie 160 osób, 44%), najmniej natomiast jest osób
ze skrajnych grup – ze stażem przekraczającym 30 lat oraz krótszym niż rok (odpowiednio 24 osoby i 30
osób).
Wykres 12. Niepełnosprawni bezrobotni zarejestrowani w PUP w Wadowicach według wieku
- stan na 31.05.2010 roku
160
137
120
80
66
63
55
51
46
40
22
26
22
20
9
0
18 - 24 lat
25 - 34 lat
34 - 44 lat
Razem
45 - 54 lat
55 - 59 lat
60 i w ięcej lat
W tym kobiety
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych PUP w Wadowicach, 2010
29
C. Poziom wykształcenia
Wykres 13. Liczba szkół w powiecie wadowickim
50
47
40
30
20
12
11
8
10
8
4
1
Szkoły dla
dorosłych
Szkoły policealne
Technika dla
młodzieży
Licea profilowane
dla młodzieży
Licea
ogólnokształcące
dla młodzieży
Zasadnicze
szkoły
zawodowe dla
młodzieży
Gimnazja
0
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2008
Wśród szkół ponadpodstawowych w 2008 roku w powiecie wadowickim najwięcej było gimnazjów (47).
W powiecie obserwuje się przewagę tzw. szkół uczących zawodu, łącznie 20 jednostek (12 zasadniczych
szkół zawodowych oraz 8 techników dla młodzieży).
Szkoły i placówki oświatowe, dla których organem prowadzącym jest powiat wadowicki:
szkoły ponadgimnazjalne:
w Wadowicach:
•
Zespół Szkół nr 1 w Wadowicach:
o na poziomie technikum kształci w zawodzie: technik budownictwa;
o na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej: murarz, malarz-tapeciarz, monter izolacji budowlanych,
monter instalacji i urządzeń sanitarnych.
•
Zespół Szkół nr 2 im. ks. Stanisława Staszica w Wadowicach:
o na poziomie technikum kształci w zawodach: technik elektronik, technik mechanik, technik
informatyk, technik pojazdów samochodowych;
o na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej: fryzjer, mechanik pojazdów samochodowych operator
30
obrabiarek skrawających, stolarz.
•
Zespół Szkół nr 3 im. ks. prof. J. Tischnera w Wadowicach:
o na poziomie technikum kształci w zawodach: technik hotelarstwa, technik ekonomista, technik
handlowiec, kucharz, kelner, technik organizacji reklamy;
o na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej: sprzedawca, piekarz, cukiernik, kucharz małej
gastronomii.Zespół Szkół Specjalnych w Wadowicach kształci w zawodzie kucharz małej
gastronomii.
•
Zespół Szkół Ogólnokształcących im. M. Wadowity w Wadowicach.
w Andrychowie:
•
Zespół Szkół nr 1 im. prof. T. Kotarbińskiego w Andrychowie:
o na poziomie technikum kształci w zawodach: technik elektronik, technik mechanik, technik
ekonomista, technik informatyk, technik obsługi turystycznej;
o na
poziomie
zasadniczej
szkoły
zawodowej:
elektromechanik,
mechanik
pojazdów
samochodowych.
•
Zespół Szkół nr 2 im. św. Jadwigi Królowej w Andrychowie:
o na poziomie technikum kształci w zawodach: technik technologii odzieży, technik handlowiec,
technik hotelarstwa, technik logistyk;
o na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej: krawiec, stolarz, fryzjer, sprzedawca.
•
Liceum Ogólnokształcące im. M. Skłodowskiej-Curie w Andrychowie:
w Kalwarii Zebrzydowskiej:
•
Zespół Szkół i Placówek Oświatowych im. M. Kopernika w Kalwarii Zebrzydowskiej;
•
Zespół Szkół im. Komisji Edukacji Narodowej w Kalwarii Zebrzydowskiej:
o na poziomie technikum kształci w zawodach: technik technologii drewna, technik ekonomista,
technik technologii odzieży, technik handlowiec, technik obsługi turystycznej,
o na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej: stolarz, obuwnik, tapicer, sprzedawca, fryzjer.
w Radoczy:
•
Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Jana Pawła II w Radoczy:
o na poziomie technikum kształci w zawodach: technik mechanizacji rolnictwa, technik żywienia
i gospodarstwa domowego, technik agrobiznesu, technik ekonomista, technik architektury
krajobrazu, technik logistyk, technik geodeta;
o na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej: mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych,
kucharz małej gastronomii.
W ramach Zespołu Szkół w Radoczy działa Centrum Kształcenia Ustawicznego.
31
szkoły kształcenia specjalnego:
•
Zespół Szkół Specjalnych w Wadowicach,
•
2 Specjalne Ośrodki Szkolno-Wychowawcze:
o
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Kalwarii Zebrzydowskiej kształci w zawodach:
krawiec, stolarz
o
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Kaczynie,
poradnie psychologiczno-pedagogiczne:
•
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wadowicach,
•
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Andrychowie,
Wykres 14. Liczba uczniów i absolwentów w powiecie wadowickim
7000
6369
6000
5000
4000
2972
3000
2378
2394
1568
2000
825
1000
504
639
707
261 86
229 100
113
Liczba uczniów
Szkoły dla
dorosłych
Szkoły policealne
Technika dla
młodzieży
Licea profilowane
dla młodzieży
Licea
ogólnokształcące
dla młodzieży
Zasadnicze
szkoły
zawodowe dla
młodzieży
Gimnazja
0
Liczba absolw entów
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2008
Wśród uczniów powiatu wadowickiego największa liczba uczniów przypada na gimnazja (6 369 osób). Jak
wynika z przedstawionego wykresu wśród szkół ponadgimnazjalnych najwięcej uczniów oraz absolwentów
jest o wykształceniu technicznym oraz ogólnokształcącym. Absolwenci szkół ogólnokształcących nie mają
przygotowania zawodowego, taka sytuacja ma wpływ na wzrastającą liczbę studentów w powiecie.
32
Obecnie większość małopolskiej młodzieży preferuje naukę w szkołach ogólnokształcących. Wśród osób
kończących szkoły ponadgimnazjalne (licea ogólnokształcące, licea profilowane, zasadnicze szkoły zawodowe
i technika) w 2008 roku 50% stanowili absolwenci liceów i co ważne, na przestrzeni ostatnich czterech lat ich
odsetek stale się zwiększał, głównie kosztem mniejszego zainteresowania liceami profilowanymi.5
Według danych raportu „Nauka zawodu w małopolskich szkołach 2009” przygotowanego przez Małopolskie
Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji w powiecie wadowickim wśród absolwentów zasadniczych szkół
zawodowych najwięcej jest sprzedawców, kucharzy małej gastronomi oraz stolarzy. Do najpopularniejszych
zawodów wśród absolwenci techników i szkół policealnych należą: technik ekonomista, technik handlowiec,
technik informatyk.
Tabela 3. Zestawienie osób w powiecie wadowickim wg przedziału wiekowego, stopnia
znajomości języków obcych oraz rodzajów języków obcych
Ogółem
Stopień
znajomości
języka
23-30 lat
31 lat i więcej
Co
najmniej
średni
Dobry
i biegły
Co
najmniej
średni
Dobry
i biegły
Co
najmniej
średni
Dobry
i biegły
Język angielski
60,3%
40,5%
28,5%
18,2%
27,4%
19,8%
Język niemiecki
24,3%
14,8%
11,7%
7,8%
11,7%
6,4%
Język rosyjski
10,9%
6,1%
1,4%
1,4%
8,9%
4,7%
Język francuski
6,7%
6,1%
1,4%
1,4%
3,9%
3,4%
Język hiszpański
3,1%
2,0%
0,6%
0,3%
1,7%
0,6%
Język włoski
1,4%
0,6%
0,3%
0,8%
0,6%
0,3%
Źródło: Opracowanie własne na podstawienie bazy danych Advisory Group TEST Human Resources, 2010
Analiza bazy danych Advisory Group TEST Human Resources ukazuje tendencje znajomości języków obcych
wśród ludności mieszkającej w powiecie wadowickim. Można przypuszczać, iż najlepiej znanym językiem
obcym jest język angielski, co nie dziwi, biorąc pod uwagę fakt, iż w gimnazjach oraz szkołach średnich
właśnie tej język jest najpopularniejszy. W przedziale wiekowym 23 – 30 lat niestety tylko niecałe 30% osób
posługuje się językiem angielskim w stopniu co najmniej średnim oraz nieco ponad 18% w stopniu dobrym
i biegłym. Osoby powyżej 31 roku życia 27% przypadków posługują się językiem angielskim w stopniu co
najmniej średnim. Na drugim miejscu znalazł się język niemiecki.
5
„Nauka zawodu w małopolskich szkołach 2009”, Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji, 2009
33
D. Zatrudnienie
W okresie od stycznia do grudnia 2009 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wadowicach zarejestrowano
łącznie 10 042 osoby, w tym 4 950 kobiet.
Biorąc pod uwagę okres 2007 – 2009 w powiecie wadowickim zaznaczała się zwyżkowa tendencja
napływu osób rejestrujących się w Urzędzie Pracy (z 7 043 do 10 042). Porównując rok 2008 z 2009
zanotowano wzrost napływu bezrobotnych aż o 2 653 oraz minimalny wzrost odpływu bezrobotnych jedynie
o 247 osób. Warto zaznaczyć, iż rok 2009 był pierwszym rokiem od 2006, kiedy liczba napływu przewyższała
liczbę odpływu bezrobotnych.
Wzrost bezrobocia dotyczył wszystkich gmin powiatu wadowickiego. Najwyższy poziom bezrobocia
utrzymuje się w gminie Andrychów, a najniższy w gminie Lanckorona i Mucharz.
W porównaniu do lat ubiegłych zmalał procentowy udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych, ale
mimo to kobiety w powiecie wadowickim wciąż stanowią większość wśród osób pozostających bez pracy.
Podobnie jak w latach ubiegłych zawodem najliczniej reprezentowanym przez bezrobotnych jest zawód
sprzedawcy (455 osób). Grupa ta to w przeważającej większości kobiety. Osoby posiadające ten zawód
stanowią 6,83% ogółu zarejestrowanych. Kolejną grupę stanowią osoby posiadające zawód ekonomisty
i asystenta ekonomicznego – 284 osoby czyli 4,26% ogółu bezrobotnych. Zawód ten reprezentują głównie
osoby z wykształceniem wyższym i średnim zawodowym ekonomicznym.
W 2009 roku do Powiatowego Urzędu Pracy w Wadowicach napłynęło 2 212 ofert pracy, jednak te oferty
pokrywały jedynie 33,2% zapotrzebowania na pracę w powiecie. Liczebność napływu ofert pracy była
wyraźnie niższa, bowiem o 7 829 od liczebności napływu bezrobotnych (10 042). W rezultacie w 2009 roku
na jedną ofertę pracy przypadało prawie pięć noworejestrujących się bezrobotnych. Porównując z rokiem
poprzednim sytuacja ta uległa pogorszeniu, na co duży wpływ miała mniejszej skłonności pracodawców do
zwiększania zatrudnienia.
W 2009 roku pracodawcy powiatu wadowickiego wykazali zdecydowanie największe zapotrzebowanie na
osoby posiadające zawód robotnik gospodarczy – 251 ofert pracy, pracownik biurowy – 229 ofert
pracy oraz sprzedawca – 211 ofert pracy. Warto jednak zaznaczyć, iż w większości oferty pracy na
wspomniane stanowiska dotyczyła subsydiowanych miejsc pracy współfinansowanych z Funduszu Pracy lub
była związana z aktywizacją bezrobotnych poprzez staże. Co ciekawe systematycznie rośnie zapotrzebowanie
na pracowników posiadających kwalifikacje na poziomie zawodowym.
W 2009 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wadowicach odnotowano 647 absolwentów wśród osób
bezrobotnych, w tym 363 kobiety. Absolwenci stanowili 6,4% ogółu bezrobotnych. Porównując liczbę
34
bezrobotnych absolwentów w 2009 roku do lat poprzednich widoczny jest stały wzrost. Opisywana grupa
bezrobotnych w 2007 roku wyniosła 265 osób (o 382 osoby więcej niż w 2009 roku), a w 2008 roku – 353
osoby, a w 2009 roku – 647 osób. Najwięcej osób pozostających bez pracy w powiecie wadowickim jest
w grupie z wykształceniem średnim zawodowym oraz zasadniczym zawodowym, w następnej kolejności
z średnim ogólnokształcącym. Najmniej liczna w zasobach Urzędu pozostaje grupa osób z wykształceniem
wyższym oraz gimnazjalnym. Mała liczba osób bezrobotnych w ostatniej grupie jest wynikiem podejmowania
przez dużą część absolwentów gimnazjów dalszej nauki w trybie dziennym.
Zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe
Spośród wszystkich 622 zidentyfikowanych w 2009 roku zawodów i specjalności powiatu wadowickiego
wyodrębniono na rynku pracy:
•
136 zawodów deficytowych;
•
466 zawodów nadwyżkowych;
•
20 zawodów zrównoważonych.
Mianem zawodów deficytowych określa się zawody, na które występuje na rynku pracy wyższe
zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w danym zawodzie. Do tego typu zawodów
z najwyższym wskaźnikiem deficytu w powiecie wadowickim zakwalifikowano m.in.: opiekun w domu pomocy
społecznej, lakiernik wyrobów drzewnych, tynkarz, agent ubezpieczeniowy. Można śmiało stwierdzić, iż na
terenie powiatu wadowickiego istnieje zapotrzebowanie na kształcenie bądź uzupełnienie kwalifikacji w wyżej
wymienionych zawodach.
Wadowicki rynek pracy charakteryzuje głęboka nierównowaga - znacznie więcej jest na nim zawodów
nadwyżkowych niż deficytowych. Analiza ukazała, iż zdecydowana większość zawodów w liczbie 466 to
zawody nadwyżkowe na rynku pracy, co oznacza, że jest mniejsze zapotrzebowanie na pracowników w tych
zawodach w stosunku do ilości bezrobotnych posiadających takie zawody. Oznacza to, że podaż w tych
zawodach znacznie przekracza popyt na pracę. Wśród wyłonionych zawodów do tych, które wykazały
najwyższy wskaźnik intensywności nadwyżki należały m.in. technik mechanik, szewc naprawiacz, technik
elektronik, technik technologii odzieży, mechanik samochodów osobowych.
Podmioty gospodarcze powiatu wadowickiego
Najwięcej podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w powiecie wadowickim według sekcji PKD 2004
obejmowało sekcję G czyli handel hurtowy i detaliczny, naprawę pojazdów samochodowych, motocykli oraz
35
artykułów użytku osobistego i domowego – 4 561 podmiotów oraz sekcję D czyli przetwórstwo przemysłowe
– 3 524 podmioty, a także sekcję F czyli budownictwo – 2 052 podmioty.
Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sektorów
własnościowych w 2009 roku w powiecie wadowickim
Powiat
wadowicki
Podmioty gospodarki narodowej
Ogółem
Sektor publiczny
podmioty gospodarki narodowej ogółem
państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem
przedsiębiorstwa państwowe
spółki handlowe
państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa
pomocnicze
Sektor prywatny
podmioty gospodarki narodowej ogółem
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
spółki handlowe
spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego
spółdzielnie
fundacje
stowarzyszenia i organizacje społeczne
15 382
384
326
3
12
4
14 998
12 674
474
66
41
8
287
Źródło: Opracowanie AG TEST HR na podstawie danych GUS, 2009
W powiecie wadowickim po zmianach zaistniałych w gospodarce, a mianowicie nakierowaniu działań
modernistycznych na rozwój i inwestycję w turystykę, miejsca zatrudnienia znalazły głównie kobiety.
Mężczyźni w większości trudnią się nadal w przemyśle. Powstało wiele nowych działalności gospodarczych.
Mieszkańcom
powiatu
wadowickiego
nie
można
odmówić
zapału,
pomysłu,
pracowitości
oraz
przedsiębiorczości. Przyciągają turystów m.in. Parkiem Miniatur „Świat Marzeń”, Parkiem rozrywki Dinolandia,
Stanicą „Hucuł” Józefa Brzazgacza, Stajnią „Pod Dębami”, Mini ZOO – Kucyk, Agro-Spa „Leskowiec”.
W 2009 roku wskaźnik przedsiębiorczości mieszkańców powiatu wadowickiego wyniósł 98,8 i był najwyższym
w tym roku wśród wszystkich powiatów województwa małopolskiego. Na przestrzeni ostatnich kilku lat
można było zauważyć wzrost opisywanego wskaźnika. W 2008 roku wynosił on 82,6 a w 2009 już 98,8. W
Dodatkowo współczynnik aktywności zawodowej mieszkańców powiatu wadowickiego kształtował się na
poziomie 36,84% w 2008 roku.
36
4. WSPARCIE DZIAŁAŃ UKIERUNKOWANYCH NA TWORZENIE MIEJSC PRACY
Lokalne instytucje wspierające rozwój rynku pracy:
Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach
ul. Adama Mickiewicza 27
34-100 Wadowice
tel. (033) 873 71 00
e-mail: [email protected]; [email protected]
Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach – Filia w Andrychowie
ul. Starowiejska 22 a
34-120 Andrychów
Ochotniczy Hufiec Pracy w Wadowicach
ul. Kochanowskiego 3
34-100 Wadowice
tel. (033) 823-38-68
Ośrodek Szkolenia i Wychowania OHP w Lanckoronie
ul. Krakowska 513
34-143 Lanckorona
tel. (033) 876 64 01, 876 31 14
e-mail: [email protected]
www.osrodek-korona.pl
Małopolski Inkubator Przedsiębiorczości w Andrychowie
ul. Starowiejska 22a
34-120 Andrychów
tel. (033) 870 33 79
e-mail: [email protected]
www.andrychow.eu/mip
Gminne Centrum Informacji w Radziechowy-Wieprz
ul. Główna 700
34-381 Radziechowy-Wieprz
tel. (033 )867-66-10
37
Gminne Centrum Informacji
Stryszów 149
34-146 Stryszów
tel. (033) 8797931
e-mail: [email protected]
Agencje Zatrudnienia:
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
RK w Wadowicach
ul. E. i K. Wojtyłów 13
34-100 Wadowice
e-mail: [email protected]
www.kolping.pl
Agencja Zatrudnienia ,,Kubal” Sp. z o. o. Andrychów
ul. Krakowska 83
34-120 Andrychów
Pośrednictwo pracy ,,Iva” Urszula Cieśla
Chrząstowice 120
34-114 Chrząstowice
tel. (033) 879 24 32
Instytucje szkoleniowe:
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe, Centrum Szkolenia Zawodowego Motor-Glob s. c.
ul. Lwowska 30
34-100 Wadowice
tel. (033) 823 35 71; 604 200 588
e-mail: [email protected]
www.motor-glob.pl/
Zakład Doskonalenia Zawodowego w Katowicach, Ośrodek Kształcenia Zawodowego
w Andrychowie
ul. Rynek 12
34-120 Andrychów
38
Ośrodek Szkolenia Specjalistycznego ,,Labor-s” B. i M. Lesiuk
ul. Lwowska 32,
34-100 Wadowice
tel. (033) 823-48-82
e-mail: [email protected]
www.labor-szkolenia.pl
Powiatowe urzędy pracy realizują zadania z zakresu promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków
bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych i poszukujących pracy; świadczą usługi osobom
bezrobotnym, poszukującym pracy oraz pracodawcom.
Usługi rynku pracy świadczone przez urzędy pracy dla pracodawców oraz osób bezrobotnych
i poszukujących pracy:
1.
Pośrednictwo pracy - polega na udzielaniu pomocy osobom bezrobotnym i poszukującym pracy
w pozyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w doborze odpowiednich kandydatów do
pracy. Jest realizowane jest nieodpłatnie, zgodnie z zasadami dostępności, dobrowolności, równości
i jawności usług.
Pośrednicy pracy:
•
pozyskują i upowszechniają oferty pracy,
•
udzielają pracodawcom informacji o kandydatach do pracy,
•
inicjują i organizują kontakty pracodawców z kandydatami: indywidualne lub poprzez giełdy pracy
– podczas których następuje rekrutacja spośród zainteresowanych kandydatów do pracy oraz targi
pracy – w czasie których następuje prezentacja wolnych miejsc pracy przez wielu pracodawców,
•
zapoznają z aktualną sytuacją na lokalnym rynku pracy, informują o przysługujących prawach
i obowiązkach,
•
informują o usługach i instrumentach rynku pracy wspierających tworzenie nowych lub utrzymanie
istniejących miejsc pracy.
Zgłoszenie wolnego miejsca pracy:
•
pracodawca
zgłasza
ofertę
pracy
do
jednego
wybranego
przez
siebie
urzędu
pracy
ze względu na siedzibę, miejsce wykonywania pracy lub z innego powodu;
•
pracodawca może wybrać jeden sposób realizacji oferty pracy jako: „zamkniętej” – udostępnianej
wyłącznie osobom zarejestrowanym jako bezrobotne i spełniającym wymagania, którym są
wydawane skierowania: ta oferta jest podawana do wiadomości bez informacji umożliwiających
identyfikację pracodawcy; lub „otwartej” – udostępnianej w pełnym zakresie wszystkim
39
zainteresowanym osobom, którym – za zgodą pracodawcy – może być wydane skierowanie; ta oferta
zawiera dane umożliwiające identyfikację pracodawcy.
Zgłaszając ofertę pracy podaje się:
•
dane dotyczące pracodawcy: nazwę, adres, numer telefonu, imię i nazwisko osoby do kontaktu,
oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej, REGON, NIP, rodzaj działalności
według Polskiej Klasyfikacji Działalności, stan zatrudnienia;
•
informacje na temat warunków zatrudnienia: nazwę stanowiska, liczbę wolnych miejsc pracy
(w tym liczbę miejsc pracy dla niepełnosprawnych), miejsce wykonywania pracy, rodzaj umowy,
informacje o systemie i czasie pracy, wysokości wynagrodzenia, planowaną datę zatrudnienia,
wymagania co do kwalifikacji i umiejętności kandydatów do pracy.
Rozpowszechnianie informacji o wolnych miejscach pracy odbywa się poprzez zamieszczenie ich na tablicy
ogłoszeń oraz w internetowej bazie ofert pracy.
W ramach sieci EURES (European Employment Services), urząd pracy prowadzi pośrednictwo pracy
związane ze swobodnym przepływem pracowników na terenie UE, EOG oraz państw korzystających ze
swobody przepływu osób.
Pośrednicy pracy udzielają informacji na temat:
•
aktualnie upowszechnionych zagranicznych ofert pracy;
•
warunków życia i pracy w poszczególnych krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru
Gospodarczego;
•
innych możliwości poszukiwania zatrudnienia za granicą, w szczególności z wykorzystaniem stron
internetowych
publicznych
służb
zatrudnienia
w
poszczególnych
krajach
oraz
portali
www.eures.praca.gov.pl oraz www.eures.europa.eu.
2.
Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa - zadaniem poradnictwa zawodowego jest udzielanie
pomocy bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca
zatrudnienia. Poradnictwo zawodowe świadczone jest w formie porad indywidualnych i grupowych.
3.
Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy – Klub Pracy - polega na przygotowaniu poprzez szkolenia
osób bezrobotnych i poszukujących pracy do lepszego radzenia sobie w poszukiwaniu i podejmowaniu
zatrudnienia.
4.
Doradztwo dla pracodawców - na wniosek pracodawcy doradcy zawodowi mogą udzielić pomocy
w zakresie:
•
doboru kandydatów do pracy spośród bezrobotnych i poszukujących pracy,
40
•
wspierania rozwoju zawodowego pracowników.
Ponadto, doradcy zawodowi udzielają informacji osobom zwalnianym z przyczyn ekonomicznych zakładu
pracy, będących w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, współpracując w tym zakresie z przedstawicielami
zakładów pracy i związkami zawodowymi, w ramach Zespołu ds. Zapobiegania Negatywnym Skutkom
Zwolnień Grupowych.
5.
Szkolenia - inicjowane są w celu podwyższenia dotychczasowych kwalifikacji zawodowych, zwiększenia
szans na uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bezrobotnych i poszukujących pracy,
w szczególności w przypadku braku kwalifikacji zawodowych, konieczności zmiany lub uzupełnienia
kwalifikacji, czy utraty zdolności do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie.
Formy szkoleń:
•
szkolenia grupowe – realizowane zgodnie z Planem szkoleń na dany rok, opracowanym na podstawie
wyników badań, analiz i prognoz na rynku pracy, częstotliwości występowania ofert oraz
zapotrzebowania ze strony pracodawców;
•
szkolenia w trybie indywidualnym – osoby bezrobotne kierowane są na wskazane przez siebie
szkolenie, jeżeli uzasadnią celowość tego szkolenia (oświadczenie przyszłego pracodawcy o zamiarze
powierzenia tej osobie odpowiedniej pracy, oświadczenie o zamiarze rozpoczęcia działalności
gospodarczej, inne uzasadnienie celowości skierowania na szkolenie), a jego koszt w części
finansowanej z Funduszu Pracy nie przekroczy 300% przeciętnego wynagrodzenia. Skierowanie takie
przysługuje nie częściej niż raz w ciągu roku kalendarzowego.
Szkoleniami mogą być objęte osoby:
•
bezrobotne;
•
poszukujące pracy, które m. in. są w okresie wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku
służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy lub są zatrudnione u pracodawcy, wobec którego
ogłoszono upadłość lub który jest w stanie likwidacji, z wyłączeniem likwidacji w celu prywatyzacji.
Szkolenie może trwać do 6 miesięcy, a w przypadkach uzasadnionych programem szkolenia - nie dłużej niż
24 miesiące. Bezrobotnemu w okresie odbywania szkolenia przysługuje stypendium.
Osoby bezrobotne i poszukujące pracy mogą ponadto ubiegać się o:
•
przyznanie pożyczki na sfinansowanie kosztów szkolenia do wysokości 4 – krotnego przeciętnego
wynagrodzenia;
•
sfinansowanie kosztów studiów podyplomowych do wysokości 100%, jednak nie więcej niż do
wysokości 3 – krotnego przeciętnego wynagrodzenia;
41
•
sfinansowanie kosztów egzaminów, licencji niezbędnych do wykonywania pracy do wysokości
przeciętnego wynagrodzenia.
6.
Staże - polegają na nabywaniu przez osobę bezrobotną praktycznych umiejętności do wykonywania pracy
przez wykonywanie zadań w miejscu pracy, bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Staż odbywa się
na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy pracodawcą a urzędem pracy, na okres od 3 do 6
miesięcy, a w niektórych przypadkach do 12 miesięcy, według określonego programu. W okresie odbywania
stażu, stażystom przysługuje stypendium wypłacane przez Urząd Pracy.
Staże organizowane są w pierwszej kolejności u pracodawców, którzy:
7.
•
prowadzą działalność gospodarczą, co najmniej przez 6 miesięcy;
•
nie zmniejszyli stanu zatrudniania powyżej 10 % w ciągu ostatnich 6 miesięcy;
•
deklarują zatrudnienie kandydata po odbyciu przez niego stażu;
•
wywiązywali się z dotychczasowych zobowiązań wynikających z umów zawartych z Urzędem Pracy;
•
nie zalegają z opłatami w ZUS i Urzędzie Skarbowym;
•
tworzą miejsca odbywania stażu na terenie Tarnowa i Powiatu Tarnowskiego.
Przygotowanie zawodowe dorosłych - jest to praktyczna nauka zawodu dorosłych lub przyuczenie do
pracy dorosłych, realizowane bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Jest realizowane w oparciu
o program ukierunkowany na nabycie umiejętności praktycznych oraz zdobywanie wiedzy teoretycznej
opracowany przez pracodawcę lub instytucję szkoleniową i kończy się egzaminem potwierdzającym uzyskane
kwalifikacje. Odbywa się na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy pracodawcą a starostą.
Możliwa jest umowa trójstronna, zawierana pomiędzy pracodawcą, starostą i instytucją szkoleniową, wpisaną
do rejestru prowadzonego przez wojewódzki urząd pracy. Uczestnikowi przygotowania zawodowego
przysługuje stypendium.
Kształcenie jest realizowane w miejscu pracy odbywa się w formie:
•
praktycznej nauki zawodu trwającej od 12 do 18 miesięcy, umożliwiającej przystąpienie do egzaminu
na tytuł zawodowy lub egzaminu czeladniczego;
•
przyuczenia do pracy trwającego od 3 do 6 miesięcy, mającego na celu zdobycie wybranych
kwalifikacji lub umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodowych.
Pracodawcy przysługuje:
•
zwrot poniesionych wydatków na uczestnika przygotowania zawodowego w wysokości do 2%
przeciętnego wynagrodzenia za każdy pełny miesiąc realizacji programu;
•
premia w wysokości 400 zł za każdy pełny miesiąc – w przypadku, gdy uczestnik przygotowania
zawodowego ukończył program i zdał egzamin przeprowadzony przez komisję egzaminacyjną lub
przez instytucję szkoleniową.
42
8.
Dofinansowanie kosztów studiów podyplomowych - starosta na wniosek bezrobotnego może
sfinansować z Funduszu Pracy koszty studiów podyplomowych należne organizatorowi studiów do wysokości
100% jednakże nie więcej niż 300% przeciętnego wynagrodzenia.
9.
Dofinansowanie wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy – pracodawcy mają możliwość
ubiegania się o doposażenie i wyposażenie nowo tworzonego miejsca pracy, na którym zostanie zatrudniona
osoba bezrobotna. Wartość uzyskanego wsparcia jest określona w indywidualnej umowie, przy czym nie
może być wyższa niż sześciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia. Po podpisaniu umowy podmiot
ponosi koszty na wyposażenie lub doposażenie stanowiska pracy i zatrudnia na utworzonym stanowisku
pracy skierowana osobę bezrobotną w pełnym wymiarze czasu pracy na okres min. 24 miesięcy.
10. Jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej - jest to forma pomocy, kierowana do
osób bezrobotnych, która daje możliwość ubiegania się o bezzwrotną pomoc finansową na otwarcie własnej
działalności gospodarczej. Jednym z warunków uzyskania w/w pomocy jest prawidłowe wypełnienie wniosku
dostępnego na stronie urzędu wraz ze wszystkimi załącznikami. Corocznie duża grupa osób bezrobotnych,
korzysta z tej formy pomocy.
11. Prace interwencyjne oraz roboty publiczne - jest to zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę,
które następuje w wyniku umowy zawartej ze starostą i ma na celu wsparcie osób będących w szczególnej
sytuacji na rynku pracy. Pracodawca będący organizatorem prac interwencyjnych czy robót publicznych
może otrzymać refundację części kosztów poniesionych na wynagrodzenie, nagrody oraz składki na
ubezpieczenia społeczne skierowanych bezrobotnych.
43
5. Dokument został stworzony na podstawie danych z następujących instytucji:
1. Advisory Group TEST Human Resources – firma doradztwa personalnego
2. Główny Urząd Statystyczny
3. Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji
4. Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach
5. Starostwo Powiatowe w Wadowicach
6. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego w Krakowie
7. Urząd Miejski w Andrychowie
8. Urząd Statystyczny w Krakowie
6. Dokument został stworzony w trakcie warsztatów, które odbyły się w dniach 28-30
czerwca 2010 r. w Andrychowie. W opracowywaniu informacji wzięli udział przedstawiciele
następujących instytucji:
1.
Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach
2.
Urząd Miasta Andrychowa
3.
Urząd Gminy Wieprz
4.
Urząd Gminy Mucharz
5.
Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie
44