Konferencja toksykologów sądowych „Wyzwania związane z
Transkrypt
Konferencja toksykologów sądowych „Wyzwania związane z
KONFERENCJE I ZJAZDY Konferencja toksykologów sądowych „Wyzwania związane z używaniem środków psychoaktywnych w aspekcie bezpieczeństwa ruchu drogowego”, Poznań, 13–15 maja 2009 r. W dniach 13–15 maja 2009 roku w Poznaniu odby³a siê XXVI Konferencja Toksykologów S¹dowych „Wyzwania zwi¹zane z u¿ywaniem œrodków psychoaktywnych w aspekcie bezpieczeñstwa ruchu drogowego” zorganizowana przez Instytut Ekspertyz S¹dowych im. Prof. dra Jana Sehna, Katedrê i Zak³ad Medycyny S¹dowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu oraz Polskie Towarzystwo Medycyny S¹dowej i Kryminologii. Na program konferencji z³o¿y³y siê wyk³ady poœwiêcone problematyce ujednolicenia przepisów prawnych dotycz¹cych prowadzenia pojazdów po u¿yciu œrodków dzia³aj¹cych podobnie do alkoholu oraz kierowania pojazdami pod wp³ywem alkoholu, gdy¿ w Polsce niektóre przepisy prawne s¹ wspólne dla alkoholi i œrodków podobnie dzia³aj¹cych do alkoholu, inne zaœ traktuj¹ problem roz³¹cznie. Uczestnicy spotkania us³yszeli tak¿e najnowsze doniesienia z bie¿¹cych prac badawczych i praktyki opiniodawczej. Sesjê zainaugurowa³ wyk³ad prof. dra hab. Ryszarda Stefañskiego (Wy¿sza Szko³a Handlu i Prawa w Warszawie) poœwiêcony pojêciu stanu pod wp³ywem œrodka odurzaj¹cego w aspekcie prawnym. Problematyka prowadzenia pojazdów pod wp³ywem alkoholi i/lub œrodków dzia³aj¹cych podobnie do alkoholu stanowi obiekt zainteresowania instytucji odpowiedzialnych za regulacje prawne w dziedzinie bezpieczeñstwa ruchu drogowego, toksykologów s¹dowych – analityków, przedstawicieli wymiaru sprawiedliwoœci oraz policji. Profesor Ryszard Stefañski w wyk³adzie inauguracyjnym zwróci³ uwagê, ¿e w polskim ustawodawstwie wystêpuj¹ ró¿ne okreœlenia stanów zwi¹zanych z u¿yciem œrodków odurzaj¹cych. W Prawie o ruchu drogowym (art. 45 ust. 1 pkt 1, art. 129 ust. 2 pkt 8 lit. a, ust. 4b pkt 1 i art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a) u¿ywa siê pojêcia „stan po u¿yciu œrodka dzia³aj¹cego podobnie do alkoholu”, natomiast w kodeksie wykroczeñ (art. 70 § 2, art. 86 § 2, art. 87 § 1 i 2, art. 96 § 1 pkt 3) oraz kodeksie karnym (art. 42 § 2 i 3, art. 47 § 3, art. 178a, art. 179, art. 180 § 1) wystêpuje termin „stan pod wp³ywem œrodka odurzaj¹cego”, a w kodeksie wykroczeñ (art. 33 § 4 pkt 7) okreœlenie „stan pod wp³ywem innego œrodka PROBLEMY KRYMINALISTYKI 265 (lipiec–wrzesieñ) 2009 odurzaj¹cego”. Stany te, w przeciwieñstwie do stanu nietrzeŸwoœci lub stanu po u¿yciu alkoholu, nie zosta³y zdefiniowane w ustawie o przeciwdzia³aniu narkomanii i definicji takich nie zawiera zarówno kodeks karny, kodeks wykroczeñ, jak te¿ Prawo o ruchu drogowym, co stwarza trudnoœci interpretacyjne, które potêguje fakt u¿ywania ró¿nych nazw na okreœlenie œrodka wywo³uj¹cego te stany. Mówi siê o „œrodku odurzaj¹cym” jak i „podobnie dzia³aj¹cym”, co nasuwa pytanie, czy chodzi o takie same œrodki, czy ró¿ne. Ponadto okreœlenia te wystêpuj¹ jako alternatywne do stanów zwi¹zanych ze spo¿yciem alkoholu, co wskazuje, ¿e w przypadku gdy mowa jest o œrodkach odurzaj¹cych, jak i podobnie dzia³aj¹cych, chodzi o œrodki których dzia³anie powoduje obni¿enie sprawnoœci psychofizycznej, jak stany zwi¹zane ze spo¿yciem alkoholu. S¹ to œrodki, które dzia³aj¹ negatywnie na oœrodkowy uk³ad nerwowy (OUN) i podobnie jak alkohol obni¿aj¹ sprawnoœæ psychofizyczn¹, nie daj¹c stanu upojenia alkoholowego. Literatura wskazuje, ¿e œrodkami dzia³aj¹cymi podobnie do alkoholu s¹ niektóre leki upoœledzaj¹ce sprawnoœæ psychofizyczn¹ w zale¿noœci od za¿ytej dawki i drogi podania (trójcykliczne antydepresanty, leki antyhistaminowe, fenotiazyny itp.), œrodki odurzaj¹ce i substancje psychotropowe, a tak¿e inne œrodki stosowane jako œrodki zastêpcze (grzyby halucynogenne, nasiona bielunia, lulka) oraz wziewne œrodki narkotyczne (rozpuszczalniki, kleje, gaz z zapalniczek). Ponadto w literaturze w kwestii znaczenia pojêcia „œrodek odurzaj¹cy” zarysowa³y siê dwa stanowiska: pierwsze zdefiniowane w ustawie o przeciwdzia³aniu narkomanii oraz drugie, traktuj¹ce ten termin szerzej, obejmuj¹c nim nie tylko œrodki odurzaj¹ce okreœlone w ustawie o przeciwdzia³aniu narkomanii, ale wszelkiego rodzaju substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego oddzia³uj¹ce niekorzystnie na OUN, powoduj¹c stan odurzenia. Dlatego zasadnie S¹d Najwy¿szy w uchwale z dnia 27 lutego 2007 r. – I KZP 36/06 (OSNKW 2007, Nr 3, poz. 21) przyj¹³, ¿e „Pojêcie œrodka odurzaj¹cego w rozumieniu art. 178a k.k. obejmuje nie tylko œrodki odurzaj¹ce wskazane w ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdzia³aniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz. 77 KONFERENCJE I ZJAZDY 1485), lecz równie¿ inne substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, dzia³aj¹ce na OUN, których u¿ycie powoduje obni¿enie sprawnoœci w zakresie kierowania pojazdem”. Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 czerwca 2003 r. (nowelizacja – 11 marca 2004 r.) zawiera wykaz œrodków dzia³aj¹cych podobnie do alkoholu oraz warunki i sposób przeprowadzenia badañ na ich obecnoœæ w organizmie. W § 2 tego rozporz¹dzenia wskazano, ¿e œrodkami dzia³aj¹cymi podobnie do alkoholu, które mog¹ byæ oznaczane, s¹: opiaty, amfetamina i jej analogi, kokaina, tetrahydrokannabinole oraz benzodiazepiny. Wykazem tym nie s¹ objête inne substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego oddzia³uj¹ce na oœrodkowy uk³ad nerwowy, powoduj¹ce zak³ócenia czynnoœci psychomotorycznych. Formu³uj¹c znaczenie pojêcia „stan pod wp³ywem œrodka odurzaj¹cego”, trzeba mieæ na wzglêdzie, ¿e „stan po u¿yciu œrodka podobnie dzia³aj¹cego do alkoholu” wystêpuje obok „stanu po u¿yciu alkoholu”, a „stan pod wp³ywem œrodka odurzaj¹cego” jako alternatywny w stosunku do „stanu nietrzeŸwoœci”. Wskazuje to na to, ¿e s¹ nimi takie stany, które wywo³uj¹c negatywne dzia³anie na OUN, zak³ócaj¹ czynnoœci psychomotoryczne i przynosz¹ takie same skutki jak spo¿ycie alkoholu, powoduj¹ce odpowiednio stan po u¿yciu alkoholu lub stan nietrzeŸwoœci. Oznacza to, ¿e „stan pod wp³ywem œrodka odurzaj¹cego” nie jest to¿samy ze „stanem po u¿yciu œrodka dzia³aj¹cego podobnie do alkoholu”, zatem zachodzi koniecznoœæ wskazania odró¿niaj¹cych je kryteriów. Mo¿e to byæ trudne w sytuacjach granicznych, gdy¿ brak jest miernika okreœlaj¹cego zawartoœæ œrodka dzia³aj¹cego podobnie do alkoholu w organizmie, powoduj¹cego zaburzenia czynnoœci psychomotorycznych, odpowiadaj¹cemu stanowi nietrzeŸwoœci. Nie wypracowano miernika, jakim jest zawartoœæ alkoholu w organizmie wyra¿ona w promilach lub mg/dcm3. Docent dr hab. Maria Ka³a (IES) zwróci³a uwagê na problematykê prowadzenia samochodu pod wp³ywem œrodków dzia³aj¹cych na OUN w kontekœcie miêdzynarodowym. Z przegl¹du rozwi¹zañ prawnych obowi¹zuj¹cych w wielu krajach wynika, ¿e najczêœciej stosowane s¹ trzy rodzaje przepisów prawnych. Za najprostsze i najbardziej dyskusyjne uznaje siê p r a w o z e r ow e j t o l e r a n c j i dla obecnoœci w organizmie kierowcy œrodków moduluj¹cych zdolnoœæ do prowadzenia pojazdów. Do penalizacji wystarcza wówczas wykazanie obecnoœci objêtego kontrol¹ prawn¹ œrodka w organizmie kierowcy. Drugi rodzaj przepisów narzuca koniecznoœæ udowodnienia, ¿e wykazany w organizmie kierowcy œrodek mia³ wp³yw na obni¿enie zdolnoœci do prowadzenia pojazdu. Trzecie rozwi¹zanie, obowi¹zuj¹ce m.in. w Polsce, to podejœcie czysto analityczne na- 78 rzucaj¹ce progi graniczne dla metod stosowanych do oznaczania objêtych kontrol¹ prawn¹ œrodków we krwi kierowcy. W wiêkszoœci krajów obowi¹zuj¹ odrêbne regulacje odnosz¹ce siê do leków dzia³aj¹cych na OUN, ale przepisanych przez lekarza. Po latach stosowania w wielu krajach prawo zerowej tolerancji zosta³o zmodyfikowane. Obecnie przyjmuje siê, ¿e sama obecnoœæ œrodka w organizmie kierowcy jest traktowana jako wykroczenie, co w rozumieniu przepisów obowi¹zuj¹cych w Polsce mo¿e odpowiadaæ stanowi „po u¿yciu”, a obecnoœæ œrodka w organizmie kierowcy z wystêpuj¹cymi objawami dzia³ania lub wykazanie œrodka u kierowcy, który spowodowa³ wypadek, uznaje siê za wystêpek, czyli „stan pod wp³ywem”. Egzekwowanie tych przepisów nastêpuje w dwojaki sposób: po pierwsze, kontroli poddawani s¹ losowo zatrzymani kierowcy, po drugie kierowcy, co do których zachodzi podejrzenie, ¿e s¹ pod wp³ywem œrodka wp³ywaj¹cego na OUN. Jak dot¹d nie funkcjonuje jednolity sposób postêpowania policjanta z kieruj¹cym. W niektórych krajach kieruj¹cy jest poddawany badaniom za pomoc¹ komercyjnych testów, w innych szkoli siê funkcjonariuszy Policji w zakresie rozpoznawania objawów dzia³ania najczêœciej stosowanych œrodków psychoaktywnych. Do badania kierowców w miejscu kontroli czy zdarzenia stosuje siê metody nielaboratoryjne, wykorzystuj¹c proste testy œlinowe. Spoœród wielu dostêpnych testerów na rynku tylko za pomoc¹ nielicznych mo¿na wykryæ równoczeœnie narkotyki z piêciu popularnych grup. Wed³ug uznawanej zasady w toksykologii s¹dowej ka¿dy dodatni wynik uzyskany z u¿yciem testera jest niejednoznaczny i musi byæ poddany badaniu za pomoc¹ bardziej specyficznych metod potwierdzaj¹cych. Interpretacja wyników analizy toksykologicznej na obecnoœæ œrodków psychoaktywnych w organizmie kierowcy jest bardzo skomplikowana. Wielokrotnie wi¹¿e siê z udzieleniem odpowiedzi na pytania dotycz¹ce szacowania za¿ytej dawki, ustalenia Ÿród³a i drogi wprowadzenia œrodka do organizmu, okreœlenia czasu ostatniego przyjêcia. Dokonuj¹c tej oceny, toksykolog musi pamiêtaæ o swoich kompetencjach interpretacyjnych. Nie mo¿e odnosiæ siê do odpowiedzialnoœci karnej (rodzaju kary, czynu czy oskar¿enia), gdy¿ merytoryczna ocena wniosków nale¿y do organu orzekaj¹cego. Natomiast ocena okreœlonego zachowania osoby po przyjêciu leku, który dzia³a na OUN, nale¿y do lekarza, który wyda odpowiedni¹ opiniê lekarsk¹. Dlatego te¿ ka¿dy przypadek powinien byæ traktowany indywidualnie. Profesor dr hab. Roman Wachowiak (KiZMS UM w Poznaniu) przedstawi³ w swojej prezentacji interpretacjê wp³ywów najczêœciej notowanych statystycznie œrodków psychoaktywnych, które wynikaj¹ z za¿ycia przetworów konopi i amfetaminy. Zawar³ równie¿ PROBLEMY KRYMINALISTYKI 265 (lipiec–wrzesieñ) 2009 KONFERENCJE I ZJAZDY obiektywn¹ ocenê efektywnego udzia³u œrodków psychoaktywnych w procesie upoœledzenia dotycz¹c¹ m.in. próby ustalenia czasu za¿ycia, charakteru za¿ywania (okazjonalnie, chronicznie) oraz analitycznych interpretacji stê¿eñ Δ9-THC, karboksy-THC i amfetaminy, które w ocenie koñcowej (osoba badana „pod wp³ywem” lub „po u¿yciu), powinny byæ podstaw¹ kwalifikacji karnej – przestêpstwo czy wykroczenie – przydatnej w postêpowaniu procesowym. Zwróci³ uwagê na fakt, i¿ wspó³czesne trendy diagnostyczno-interpretacyjne zmierzaj¹ do przeprowadzania wstêpnej, skriningowej kontroli osób podejrzanych na miejscu zdarzenia za pomoc¹ metod nielaboratoryjnych wraz z ukierunkowan¹ ocen¹ stanu psychofizycznego, odnotowan¹ w protokóle badañ. Na konferencji omówiono równie¿ substancje i œrodki, które zosta³y dodane do listy substancji kontrolowanych zgodnie z nowelizacj¹ ustawy o przeciwdzia³aniu narkomanii z 20 marca 2009 r. Na podstawie zmiany ustawy kontrol¹ objêto dwa dodatkowe zwi¹zki chemiczne, tj. benzylopiperyzynê (BZP) – substancjê psychotropow¹ grupy II-P, oraz JWH-018 (1-pentyl-3-(1-naphtoyl)indole) – œrodek odurzaj¹cy z grupy I-N, oraz 16 roœlin, do których nale¿¹: Argyreia Nervosa, Banisteriopsis Caapi, Calea Zacatechichi, Catha Edulis, Echinopsis Pachanoi, Kava Kava, Leonotis Leonurus, Mimosa Tenuiflora, Mitragyna Speciosa, Nymphaea Caerulea, Psychotria Viridis, Rivea Corymbosa, Salvia Divinorum, Tabernanthe Iboga, Trichocereus Peruvianus i Peganum Harmala, uznaj¹c roœliny œwie¿e, ich susz, nasiona, wyci¹gi oraz ekstrakty za œrodki odurzaj¹ce grupy I-N. Roœliny dodane do ustawy nie s¹ objête kontrol¹ w innych krajach Unii Europejskiej, co skutkuje niewielk¹ liczb¹ publikacji naukowych. Dodatkowym problemem jest niemo¿noœæ powi¹zania g³ównej substancji psychoaktywnej z poszczególnymi roœlinami, poniewa¿ samo stwierdzenie obecnoœci substancji nie pozwoli na rozstrzygniêcie, z któr¹ z tych roœlin mamy do czynienia, np. g³ównymi substancjami aktywnymi ruty stepowej (Peganum Harmala) i roœliny Banisteriopsis Caapi (Ayahuasca) s¹ harmina i harmalina. Podobna sytuacja wystêpuje te¿ w przypadku DMT – dimetylotryptaminy (Mimosa Tenuiflora oraz Psychotria Viridis) czy LSA – amidu kwasu lizergowego (Argyreia Nervosa oraz Rivea Corymbosa). Zosta³ te¿ poruszony problem tzw. dopalaczy, ich za¿ywania oraz ostrych zatruæ po u¿yciu tych psychostymulantów. Mieszanki zio³owe typu Spice s¹ dostêpne zarówno w Polsce, jak równie¿ w wielu krajach Europy. Mo¿na je kupiæ w sklepach internetowych oraz w tzw. smart shopach. Z opisu zawartego na opakowaniach tych produktów wynika, ¿e w ich sk³ad wchodz¹ zio³a zawieraj¹ce bioaktywne alkaloidy. S¹ one bardzo ró¿norodne i wystêpuj¹ pod wieloma nazwami, np.: PROBLEMY KRYMINALISTYKI 265 (lipiec–wrzesieñ) 2009 Spice, Gold, Silver, Twisted, Original, Diamond, Tropical, Smoke. Instytut Ekspertyz S¹dowych w Krakowie przeprowadzi³ wstêpne badania tych preparatów, zebra³ dane zawarte w literaturze oraz uzyska³ informacje od osób zajmuj¹cych siê badaniem dopalaczy w innych krajach. Badania wykaza³y, ¿e do tych preparatów roœlinnych najczêœciej s¹ dodawane inne substancje objête kontrol¹ w ostatniej nowelizacji ustawy o przeciwdzia³aniu narkomanii, zw³aszcza JWH-018 (1-pentyl-3-(1naphtoyl)indole) wykazuj¹cy dzia³anie podobne do efektów wystêpuj¹cych po za¿yciu produktów konopi. W produktach typu Spice wykryte zosta³y tak¿e takie substancje, jak: etylowanilina, eukaptol, benzofenon, oleamid, tokefetol. Stwierdzono w nich równie¿ obecnoœæ innych „dodatków”, okreœlonych akronimami JWH 073, CP 47, 497 oraz HU-210 – substancje te ju¿ objêto kontrol¹ w Niemczech i we Francji. W wielu tych produktach s¹ równie¿ zawarte syntetyczne pochodne piperazyny, które pojawiaj¹ siê tak¿e w produktach na nielegalnym rynku narkotykowym. Pochodne piperazyny wykazuj¹ dzia³anie stymuluj¹ce, podobne do pochodnych fenyloetyloaminy – w ma³ych dawkach, a w wiêkszych mog¹ wywo³ywaæ dzia³anie halucynogenne. Substancje te zaliczane s¹ do tzw. narkotyków projektowanych (designer drugs). Pochodna piperazyny 1-benzylopiperazyna (BZP) zosta³a uznana za substancjê psychotropow¹ grupy II-P, zgodnie z ustaw¹ o przeciwdzia³aniu narkomanii z dnia 20 marca 2009 roku. Do zwi¹zków z tej grupy zalicza siê te¿ m.in.: 1-(3-chlorofenylo)piperazynê (mCPP), 1-(3-trifluorometylofenylo)piperazynê (TFMPP), N-(3-metylobenzylo)piperazynê (MeBP), 1-metylo-3-fenylopiperazynê (MeP), 1-(2-metoksy-fenylo)piperazynê (MeOPP). Na konferencji zasygnalizowano równie¿ problem wspó³czesnego zagro¿enia toksykologicznego preparatami z grupy afrodyzjaków zabezpieczonych w sklepach sieci sex shop. Na terenie Poznania policja wraz z nadzorem farmaceutycznym dokona³a inspekcji lokalnych sklepów typu sex shop i zabezpieczy³a szereg preparatów dostêpnych w tych lokalach bez jakichkolwiek ograniczeñ. Badania fizykochemiczne uzyskanego w ten sposób materia³u dowodowego przeprowadzi³ ZMS w Poznaniu. Zabezpieczone preparaty by³y przeznaczone do stosowania miejscowego (maœci, kremy, aerozole), jak te¿ doustnego (tabletki, kapsu³ki, krople). Przeprowadzono analizê instrumentaln¹ za pomoc¹ technik: GC-MS, LC-MS oraz HPLC i potwierdzono obecnoœæ miêdzy innymi zwi¹zków o dzia³aniu miejscowo znieczulaj¹cym (lidokaina, benzokaina) lub dra¿ni¹cym (olejki eteryczne), jak równie¿ stosowane w kontroli terapii preparaty zawieraj¹ce sildenafil i tadalafil. W wielu preparatach potwierdzono obecnoœæ zwi¹zków z grupy suplementów diety, takich jak witaminy, cukry, 79 KONFERENCJE I ZJAZDY sterole roœlinne, olejki eteryczne, kofeina. W preparatach doustnych dominowa³y preparaty zawieraj¹ce wyci¹gi zio³owe z surowców roœlinnych stosowanych od lat w celach zwiêkszenia popêdu p³ciowego ¿eñ-szeñ, mi³orz¹b japoñski, cytrynowiec chiñski, Muira Puama (drzewko potencji), Damiana (Turnera Aphrodisiaca). Wiêkszoœæ przebadanych preparatów nie stanowi³a istotnego zagro¿enia toksykologicznego, w¹tpliwoœci budzi³o stosowanie preparatów zawieraj¹cych sildenafil i tadalafil, ze wzglêdu na brak informacji o mo¿liwoœci wystêpowania dzia³añ niepo¿¹danych. W kolejnym wyst¹pieniu omówiono publikacjê w ramach projektu badawczego, realizowanego przez Instytut Ekspertyz S¹dowych, dotycz¹cego testerów do wykrywania w napojach œrodków stosowanych w celu u³atwienia wykorzystania seksualnego. Celem tych badañ by³a ocena dostêpnych obecnie na rynku testerów. Przeanalizowano nastêpuj¹ce testery: Drink Safe Coaster i jego odmiany produkowane przez firmê Drink Safe Technology, Drink Detective firmy Bloomsbury Innovations Ltd.; Drink Test firmy Polskie Odczynniki Chemiczne S.A.; Date Rape Test i Home Date Rape Test firm Home Heath UK oraz Simplicity Heath, a tak¿e testy do wykrywania kwasu γ-hydroksymas³owego (GHB) firm MMC International B.V i Testclear, ponadto testery przeznaczone do wykrywania GHB, ketaminy i leków z grupy pochodnych benzodiazepiny. Badania przeprowadzone przez IES wykaza³y, ¿e testery te maj¹ ograniczenia ze wzglêdu na rodzaj napoju, szczególnie jeœli siê podda sprawdzeniu napoje o ciemnych barwach lub sporz¹dzonych na bazie niektórych soków owocowych. Testery dla benzodiazepin, dzia³aj¹ce na zasadzie reakcji immunochemicznych, nie nadaj¹ siê do badania napojów o wysokiej zawartoœci alkoholu. Dyskusyjne s¹ równie¿ granice wykrywalnoœci (LOD) wahaj¹ce siê w granicach dla GHB od 1 do 3 g na 250 ml napoju, czyli w typowej objêtoœci drinka. Dla ketaminy wynosz¹ one od 100 mg (Drink Detective) do 1 g (Drink Safe) w tej samej objêtoœci napoju. Lepsz¹ wykrywalnoœci¹ natomiast charakteryzuj¹ siê testy dla benzodiazepin. Z innych doniesieñ przedstawionych w czasie sesji zainteresowanie wywo³a³ referat dotycz¹cy przypadków zafa³szowania kokainy lewamizolem w Polsce. Zaobserwowano, ¿e do grupy zwi¹zków stosowanych jako rozcieñczalniki kokainy do³¹czy³a hydroksyzyna, dilitiazem i ostatnio lewamizol. Lewamizol jest substancj¹ z grupy imidazotiazoli stosowan¹ w weterynarii jako œrodek przeciwko nicieniom. W ostatnim czasie stwierdzono w Meksyku, USA i Kanadzie kilkanaœcie przypadków agranulocytozy wœród osób za¿ywaj¹cych kokainê. Analiza przypadków wykaza³a, ¿e bezpoœredni¹ przyczyna schorzenia by³ lewamizol zawarty w próbkach narkotyku. Na zakoñczenie konferencji wszyscy uczestnicy wziêli udzia³ w tajnym g³osowaniu, w trakcie którego wy³oniono laureata nagrody im. Prof. T. Borkowskiego i Prof. J. Markiewicza za najlepsz¹ prezentacjê, przyznawan¹ osobie, która nie ukoñczy³a 40. roku ¿ycia. Mariola Burstein „Problemy Kryminalistyki” na liœcie czasopism punktowanych Informujemy, ¿e kwartalnik „Problemy Kryminalistyki” zosta³ pozytywnie oceniony przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego i na podstawie § 4 ust. 4 pkt 2 rozporz¹dzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego z dnia 17 paŸdziernika 2007 roku w sprawie kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania œrodków finansowych na dzia³alnoœæ statutow¹ (DzU Nr 205, poz. 1489) znalaz³ siê na liœcie czasopism punktowanych. Oznacza to w³¹czenie artyku³ów publikowanych w „Problemach Kryminalistyki” do oceny parametrycznej jednostek naukowych. Za publikacjê naukow¹ w naszym czasopiœmie przyznawane s¹ cztery punkty. 80 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 265 (lipiec–wrzesieñ) 2009