Ile złota jest w Złotej Kaplicy

wspominamy
Ile złota jest w Złotej Kaplicy?
na Trakcie
wana pierwotnie Kaplicą Królów Polskich, została ukończona w 1841 r.
Stała się, obok m.in. Kopca Kościuszki w Krakowie, jednym z najważniejszych narodowych monumentów, które powstały w I połowie
XIX w.
Pomnik ten wystawiony wierze, sławie, godności królewskiej…, świetności przeszłej i prawom niewygasłym…
Inicjatorem budowy pomnika upamiętniającego pierwszych władców
Polski Mieszka i Bolesława Chrobrego – w formie kaplicy, kościoła czy
stojących na placu pomników – był
ks. Teofil Wolicki, przyszły arcybiskup gnieźnieńsko-poznański. Człowiek wybitny, cieszący się wielkim
szacunkiem i popularnością – jak
pisze prof. Z. Ostrowska-Kębłowska
w książce poświęconej dziejom kaplicy Królów Polskich. W 1815 r.
ks. Wolicki napisał odezwę skierowaną do rodaków zamieszkujących
wszystkie zabory o wsparcie idei.
Choć ukazała się ona drukiem dużo
później, była powszechnie znana
i cytowana między innymi podczas
kazań w kościołach.
…pomnik ten będzie takim, iż godnie zaświadczy uczucia nasze…
W początkowej fazie dyskusji nad
budową monumentu jedną z branych
pod uwagę lokalizacji był kościół pw.
Najświętszej Marii Panny, myślano
też o ustawieniu posągów władców
na placu przed katedrą. Pierwsze
projekty zamówiono u Christiana
D. Raucha i Carla F. Schinkla. Równolegle gromadzono fundusze – dzięki
Celestynie z Zamoyskich Działyńskiej
powołany został komitet zbierający
składki w Królestwie Polskim.
Fot. D. Krakowiak
n Złota Kaplica w katedrze, nazy-
Pomnik Mieszka I i Bolesława Chrobrego
w Złotej Kaplicy
W 1829 r. zmarł arcybiskup Wolicki i budową monumentu zajął
się Edward Raczyński wspierany
przez ks. Leona Przyłuskiego. Podjęto wówczas decyzję o urządzeniu
jednej z kaplic w katedrze – wybór
padł na kaplicę Najświętszego Sakramentu – i umieszczeniu tam posągów pierwszych władców.
Terra Incognita
odkryj Ostrów Tumski!
Centrum Turystyki Kulturowej Trakt
zaprasza do udziału w całorocznej
akcji, podczas której odkrywamy
wielką historię Ostrowa Tumskiego.
Z nami dowiesz się więcej!
n reportaż 9.09. g. 15.10
w Radio Emaus
n prelekcja 12.09. g. 19
w Cafe Misja
n wycieczka 29.09. g. 10
spotkanie przy kościele NMP
wstęp wolny
...w tych ozdobach jak najwięcej
wspomnień narodowych umieścić,
a tym sposobem, ile możności, przeszłość związać z przyszłością…
Autorem projektów kaplicy w wybranym przez Edwarda Raczyńskiego bizantyjskim stylu został Gustav Stier,
jej wystroju – Francesco M. Lanci.
Program ideowy był dziełem samego
Raczyńskiego.
W kaplicy umieszczono sarkofag
z wkomponowanymi fragmentami
XIV-wiecznej tumby Bolesława Chrobrego, która stała w katedrze prawie
do końca XVIII w. oraz m.in. posągi
Mieszka I i Chrobrego, autorstwa
Raucha. Bogata dekoracja wnętrza
(na pytanie ile złota jest w Złotej Kaplicy odpowiemy podczas prelekcji
9 września) wzbudzała kontrowersje, a jak się szybko okazało – wątpliwości było więcej.
…prowincja ta niech okupi grzech
przeciwko staremu Raczyńskiemu,
który powiadam wam, ciąży na
niej!
Dzieje powstania Złotej Kaplicy
kończą się dramatycznym akcentem. Na posągach władców
Raczyński kazał wyryć (zgodny
z prawdą) napis: Ofiarował do tej
kaplicy Edward Nałęcz Raczyński.
Wywołało to ostry konflikt, ale jego
przyczyna prawdopodobnie tkwiła
głębiej – w niezrozumieniu idei kaplicy jako monumentu i braku akceptacji jej artystycznego kształtu.
W styczniu 1845 r. rozgoryczony
Raczyński kazał skuć feralny napis
i wkrótce potem popełnił samobójstwo. Cyprian K. Norwid napisał kilka lat później: [Poznańskie]
umie tylko ganić i niweczyć ludzi
zasłużonych.
Daina Kolbuszewska
33