Tolerancyjny nie znaczy obojętny

Izabela Grabowska
Joanna Jakubowska - Mróz
Zespół Szkół Sportowych - Sportowe Gimnazjum nr 9
w Tychach
SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ W GIMNAZJUM
Temat: Tolerancyjny nie znaczy obojętny.
Czas realizacji: 2 godziny lekcyjne.
Zamierzone osiągnięcia ucznia:
Uczeń:
¾ wyjaśnia termin tolerancja;
¾ wymienia obszary nietolerancji;
¾ odróżnia postawę tolerancyjną od obojętnej;
¾ akceptuje prawo do odmienności (póki nie szkodzi innym);
¾ wykazuje tolerancję, a nie obojętność w stosunku do osób niepełnosprawnych;
¾ świadomie odrzuca zachowania i postawy dyskryminujące odmienności innych ludzi;
¾ wykazuje empatię, tolerancję względem innych.
Metody:
¾ burza mózgów;
¾ śnieżna kula;
¾ metaplan;
¾ drama;
¾ dyskusja.
Formy pracy:
¾ praca indywidualna;
¾ praca w grupach.
Materiały:
¾ słownik języka polskiego;
¾ arkusze szarego papieru;
¾ mazaki;
1
¾ kserokopie materiałów dla ucznia – Załącznik nr 1 (karteczki z krótkimi
charakterystykami osób niepełnosprawnych);
¾ magnetofon, kaseta z piosenką Stanisława Sojki pt. „Tolerancja”;
¾ kserokopia karty ewaluacyjnej dla każdego ucznia (Materiały dla nauczyciela Załącznik nr 2).
Przebieg pierwszej godziny lekcyjnej:
Wprowadzenie:
1. Sprawy organizacyjno-porządkowe.
2. Zapoznanie uczniów z celami lekcji.
3. Wprowadzenie do tematu lekcji - wysłuchanie fragmentu piosenki Stanisława Sojki pt.
„Tolerancja”.
Część właściwa:
4. Zapisanie na tablicy skojarzeń ze słowem tolerancja podawanych przez uczniów.
5. Podział klasy na 5 osobowe grupy.
6. Przypomnienie zasad pracy w grupie (Materiały dla nauczyciela - Załącznik nr 1).
7. Wykonanie przez uczniów w grupach ćwiczenia pierwszego:
¾ uczniowie każdej grupy formułują metodą „śnieżnej kuli” definicję słowa tolerancja;
¾ uczniowie zapisują własną (grupową) definicję na arkuszach szarego papieru.
8. Liderzy grup przedstawiają na forum klasy wyniki pracy przyczepiając do tablicy za
pomocą magnesów arkusze szarego papieru z wypracowanymi definicjami.
9. Odczytanie definicji słowa tolerancja ze słownika języka polskiego, jeśli zaistnieje
konieczność – uzupełnienie definicji sformułowanej przez uczniów.
10. Wykonanie przez uczniów w grupach ćwiczenia drugiego:
¾ uczniowie w grupach podają możliwe obszary nietolerancji;
¾ uczniowie wypisują obszary nietolerancji na arkuszach szarego papieru;
¾ uczniowie wybierają 1– 2 obszary nietolerancji i zastanawiają się nad metodami
przeciwdziałania pracując metodą metaplanu, tzn.: odpowiadając na pytania: Jak jest?,
Jak być powinno?, Dlaczego nie jest tak jak być powinno?
Podsumowanie:
11. Liderzy grup przedstawiają na forum klasy wyniki pracy i przedstawiają wnioski.
2
Przebieg drugiej godziny lekcyjnej:
Wprowadzenie:
1. Sprawy organizacyjno-porządkowe.
2. Zapoznanie uczniów z celami lekcji.
3. Przypomnienie definicji pojęcia tolerancja i zapisanie na tablicy słów Joshuy Liebmana
„TOLERANCJA – to wysiłek płynący prosto z serca, by zrozumieć przekonania,
działania i zwyczaje drugiego człowieka bez konieczności ich powielania lub
akceptowania”.
4. Przypomnienie obszarów nietolerancji wypisanych przez uczniów na arkuszach szarego
papieru na poprzedniej lekcji.
Część właściwa:
5. Podział klasy na 4 - 6 osobowe grupy.
6. Przypomnienie zasad pracy w grupie (Materiały dla nauczyciela - Załącznik nr 1).
7. Losowanie krótkich opisów postaci dzieci niepełnosprawnych (Materiały dla ucznia Załącznik nr 1). Uwaga! Należy tak zorganizować pracę, aby ilość grup była parzysta,
a każdy opis był przydzielony dwóm grupom.
8. Wykonanie przez uczniów w grupach ćwiczenia pierwszego:
¾ połowa grup wypisuje proponowane zachowania rówieśników względem osoby
niepełnosprawnej, której opis wylosowali;
¾ druga połowa grup wypisuje oczekiwane przez osobę niepełnosprawną zachowania
rówieśników.
9. Grupy, które wylosowały opis tej samej osoby porównują wyniki swojej pracy.
10. Chętni uczniowie przydzielają sobie role, by odegrać je w krótkich scenkach
pokazujących wzajemne relacje między osobą niepełnosprawną, a zdrowymi
rówieśnikami w różnych sytuacjach (wykorzystując wyniki z poprzedniego ćwiczenia).
11. Omówienie odegranych ról:
Uczniowie odpowiadają na pytania:
•
Jak czułeś się w roli osoby niepełnosprawnej?
•
Jak czułeś się w obecności osoby niepełnosprawnej?
•
Czy jesteś zadowolony ze swojej reakcji względem osoby niepełnosprawnej?
3
Podsumowanie:
12. Wykonanie przez uczniów w grupach ćwiczenia drugiego:
¾ ułożenie hasła na temat tolerancji;
¾ zapisanie hasła na arkuszach szarego papieru;
¾ prezentacja hasła - przyczepienie do tablicy za pomocą magnesów arkuszy
szarego papieru z wypracowanymi hasłami.
13. Uczniowie wyrażają swoją opinię na temat zajęć
(Materiały dla nauczyciela - Załącznik nr 2)
Bibliografia:
1. Materiały z konferencji „Psychologiczne aspekty tolerancji w życiu szkoły”, Regionalny
Ośrodek Metodyczno – Edukacyjny „Metis”, Katowice, 17-18 kwietnia 2002.
2. Magdalena Grycman, Katarzyna Kaniecka, „Porozmawiajmy”, Oficyna Wydawnicza
EXCALIBUR, Bydgoszcz 2001.
4
Materiały dla ucznia - Załącznik nr 1.
PIOTREK
Piotrek mówi bardzo niewyraźnie. To, co mówi bardzo trudno zrozumieć, ponieważ Jego
język i usta nie ruszają się wystarczająco dobrze. Gdy Piotrek mówi pomaga sobie miną,
rękoma i całym ciałem. Lubi czytać i chodzić do kina.
MAGDA
Magda nie mówi i nie może też dobrze ruszać rękoma i nogami. Ma ze sobą specjalną tablicę.
Na niej są narysowane znaki. To są symbole Blissa. Nad każdym symbolem jest napis. Można
przeczytać, co znaczy ten symbol. Te symbole we wszystkich językach są takie same, dlatego
Magda może rozmawiać przy ich pomocy z ludźmi z różnych krajów. Magda pokazuje
symbole ręką. Bardzo lubi zwierzęta, ma w domu chomika, patyczaki i psa.
MARCIN
Marcin nie słyszy i nie mówi. Gdy chce coś powiedzieć, pokazuje specjalne znaki rękoma.
Ten sposób porozumiewania nazywamy językiem migowym. Żeby dobrze porozumiewać się
z Marcinem, trzeba nauczyć się języka migowego. Przy pomocy rąk można też pokazać
wszystkie litery. Marcin lubi gry komputerowe i Internet.
KAROLINA
Karolina umie siedzieć i przemieszczać się na czworakach, ale nie potrafi chodzić. Porusza
się na wózku inwalidzkim. Karolina lubi tańczyć na wózku, potrafi nawet robić piruety. Umie
też grać w piłkę, którą łapie w ręce lub odbija głową. Dobrze pływa i jeździ konno.
5
Materiały dla nauczyciela - Załącznik nr 1.
ZASADY PRACY W GRUPIE.
1. Pracuj aktywnie! Bądź źródłem pomysłów i twórczej inwencji.
2. Masz prawo do wyrażania własnego zdania na podejmowany temat.
3. Bądź otwarty i szczery w wyrażaniu swoich poglądów.
4. Bądź odpowiedzialny za końcowy efekt pracy grupy. Pamiętaj, że wspólny wysiłek
ułatwia rozwiązywanie problemów.
5. Akceptuj odmienne zdanie kolegów, nie oceniaj.
6. Mów tylko w swoim imieniu.
Materiały dla nauczyciela - Załącznik nr 2.
Oceń w skali od 1 do 6 (zaznacz kółkiem odpowiednią cyfrę):
1. W jakim stopniu podobała Ci się forma zajęć?
1
2
3
4
5
6
2. W jakim stopniu temat zajęć był dla Ciebie interesujący?
1
2
3
4
5
6
4
5
6
3. Jak oceniasz pracę swojej grupy?
1
2
3
6