4. PELNOMOCNICTWO PROCESOWE

Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki
Recenzja: dr Anna Duda-Ziętek
PEŁNOMOCNICTWO PROCESOWE W SPRAWACH
CYWILNYCH
W niniejszej publikacji chcielibyśmy Państwu przybliżyć
problematykę
zawierania
pełnomocnictw
procesowych.
Zazwyczaj pełnomocnictwa są udzielane pełnomocnikom
profesjonalnym takim jak m.in. radcy prawni czy adwokaci,
jednakże istnieje możliwość umocowania także członków
najbliższej rodziny. Głównym celem pełnomocnictwa jest
przekazanie reprezentacji prawnej innej osobie. Dzięki
wskazanym przez nas informacjom są Państwo w stanie zupełnie
samodzielnie sporządzić ważne pełnomocnictwo.
Wyjaśnienie najtrudniejszych terminów:
1) Interwencja główna – jest to powództwo osoby trzeciej
(nie jest to ani powód ani pozwany) wytoczonym
przeciwko stronom toczącego się już procesu (czyli
przeciwko powodowi i pozwanemu) o jakąś rzecz lub
prawo.
2) Mocodawca – osoba upoważniająca inną osobę
(pełnomocnika) do działania w swoim imieniu poprzez
udzielenie jej pełnomocnictwa. Umocowanie innej osoby
do działania w imieniu mocodawcy sprawia, że każda
czynność
pełnomocnika
(dokonana
w
zakresie
S t r o n a | 47
Vademecum prawno-administracyjne
umocowania) wywołuje skutki bezpośrednio w sferze
prawnej mocodawcy.
3) Powództwo wzajemne – to powództwo wytoczone przez
pozwanego przeciwko powodowi w ramach tego samego
procesu .
4) Wstępni – osoby spokrewnione ze sobą w linii prostej.
Rodzice, dziadkowie.
5) Zstępni – osoby spokrewnione ze sobą w linii prostej.
Dzieci, wnuki, prawnuki.
Co to jest pełnomocnictwo?
Pełnomocnictwo jest jednostronnym oświadczeniem osoby
(mocodawcy), na mocy którego inna osoba (pełnomocnik) staje
się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy w zakresie
udzielonego pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo nie zobowiązuje
do działania, daje tylko możność podjęcia działań w imieniu
mocodawcy.
W postępowaniu przed sądem cywilnym może zaistnieć
potrzeba reprezentowania stron lub uczestników, którzy z różnych
przyczyn albo z własnej woli nie mogą uczestniczyć w nim
osobiście. Biorąc pod uwagę przyczyny wpływające na potrzebę
zastępstwa możemy wyróżnić przedstawicielstwo ustawowe
i wynikające z woli strony.
Pełnomocnictwo procesowe może być:
ogólne, czyli pozwalające pełnomocnikowi
prowadzenie wszelkich spraw mocodawcy,
48 | S t r o n a
na
Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe…
szczególne, czyli do konkretnej sprawy,
tylko do niektórych czynności procesowych.
Pełnomocnictwo daje pełnomocnikowi daleko idące
uprawnienia. Pełnomocnik upoważniony jest z mocy ustawy do
wszystkich czynności procesowych w tym także do:
- powództwa wzajemnego,
- skargi o wznowienie postępowania
- postępowania wywołanego ich wniesieniem oraz
- wniesienie interwencji głównej przeciwko mocodawcy.
- pełnomocnik jest też upoważniony do wszelkich czynności
dotyczących egzekucji i zabezpieczenia,
- udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi
lub radcy prawnemu
- zawarcia ugody
- zrzeczenia się albo uznania roszczenia
- odbioru kosztów procesu (nie zaś samego świadczenia).
Kto może być pełnomocnikiem ?
O tym kto może być pełnomocnikiem decyduje przede
wszystkim charakter sprawy do której jest on umocowywany.
Pełnomocnikiem może być:
1. adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności
przemysłowej także rzecznik patentowy,
2. współuczestnik sporu,
3. rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony
4. osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia,
5. osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony
www.bio.tomaszow.info
S t r o n a | 49
Vademecum prawno-administracyjne
6. osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia,
jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia
7. pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym
niemającego osobowości prawnej, może być również
pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego
8. w sprawach o ustalenie ojcostwa i o roszczenia
alimentacyjne pełnomocnikiem może być również
przedstawiciel właściwego w sprawach z zakresu pomocy
społecznej organu jednostki samorządu terytorialnego oraz
organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy
rodzinie
9. w sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa
rolnego pełnomocnikiem rolnika może być również
przedstawiciel
organizacji
zrzeszającej
rolników
indywidualnych, której rolnik jest członkiem
10. w sprawach związanych z ochroną praw konsumentów
pełnomocnikiem może być przedstawiciel organizacji, do
której zadań statutowych należy ochrona konsumentów
11. w sprawach własności przemysłowej pełnomocnikiem
może być także rzecznik patentowy.
12. w sprawach związanych z ochroną własności
przemysłowej
pełnomocnikiem
twórcy
projektu
wynalazczego może być również przedstawiciel
organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy
popierania własności przemysłowej i udzielania pomocy
twórcom projektów wynalazczych
13. pełnomocnikiem pracownika lub ubezpieczonego może
być również przedstawiciel związku zawodowego lub
50 | S t r o n a
Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe…
inspektor pracy albo pracownik zakładu pracy, w którym
mocodawca jest lub był zatrudniony,
14. pełnomocnikiem ubezpieczonego - przedstawiciel
organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów.
Na czym polega pełnomocnictwo ogólne?
Pełnomocnictwo ogólne upoważnia pełnomocnika do
prowadzenia w imieniu mocodawcy wszystkich spraw toczących
się z jego udziałem.
Przykład 1: Pan X upoważnia pana Z do prowadzenia przez niego
wszelkich spraw sądowych z udziałem Pana X (patrz wzór nr 1).
Na czym polega pełnomocnictwo szczególne?
Pełnomocnictwo szczególne polega na tym, że mocodawca
upoważnia pełnomocnika do prowadzenia poszczególnych spraw,
a więc tylko tych, które zostały wymienione w treści
pełnomocnictwa.
UWAGA !!! Należy pamiętać , że sąd w pewnych przypadkach
będzie wymagał pełnomocnictwa szczególnego. Są to następujące
sprawy:
- o unieważnienie małżeństwa,
- ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa
- o rozwód,
- o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka,
- o unieważnienie uznania oraz rozwiązanie przysposobienia
www.bio.tomaszow.info
S t r o n a | 51
Vademecum prawno-administracyjne
Ponadto pełnomocnictwo szczególne niezbędne jest do odbioru
należności zasądzonych na rzecz pracownika lub ubezpieczonego.
Przykład 2: Pan X ustanawia pełnomocnikiem Pana Y do
reprezentowania go przed Sądem w sprawie przeciwko Panu
Z o odszkodowanie (patrz wzór nr 2).
Na czym polega pełnomocnictwo do niektórych czynności
procesowych?
Pełnomocnictwo do niektórych czynności procesowych
polega na tym, że mocodawca upoważnia pełnomocnika tylko do
dokonania konkretnej, określonej w pełnomocnictwie czynności
procesowej. Ten rodzaj pełnomocnictwa zawsze jest
umocowaniem wyłącznie do czynności wymienionych
w dokumencie ustanawiającym je.
Przykład 3 Pan X upoważnia Pana Y do odbioru pism sądowych.
Co musi zrobić pełnomocnik, aby sąd uznał jego
pełnomocnictwo?
Pełnomocnik ma obowiązek dołączyć pełnomocnictwo
z podpisem mocodawcy do akt sprawy w chwili kiedy dokonuje
pierwszej czynności procesowej. Może to być również
uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa. Adwokaci, radcy prawni
i rzecznicy patentowi mogą sami uwierzytelniać odpis
udzielonego im pełnomocnictwa. Jeżeli sąd ma wątpliwości co do
prawdziwości pełnomocnictwa może zażądać urzędowego
poświadczenia podpisu stron. Od tej pory wszystkie pisma
procesowe i orzeczenia sąd doręcza pełnomocnikowi.
52 | S t r o n a
Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe…
Co powinno zawierać pełnomocnictwo?
Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie
i podpisane przez mocodawcę. Jeżeli osoba nie może się sama
podpisać robi to za nią osoba upoważniona i wskazuje przyczyny
dlaczego mocodawca nie mógł zrobić tego osobiście.
Pełnomocnictwo może być również udzielone podczas rozprawy
w sądzie. Aby tego dokonać mocodawca składa oświadczenie,
które zostaje wciągnięte do protokołu. Oto przykładowe wzory
pełnomocnictw:
www.bio.tomaszow.info
S t r o n a | 53
Vademecum prawno-administracyjne
WZÓR 1:
Tomaszów Lubelski, dnia 20.04.2010 r.
Pełnomocnictwo procesowe ogólne
Upoważniam
adwokata
……,
prowadzącego
Kancelarię
Adwokacką w …… przy ul. ……, do działania za mnie we
wszelkich sprawach prowadzonych przed sądami powszechnymi.
……………………………
(podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa)
54 | S t r o n a
Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe…
WZÓR 2:
Tomaszów Lubelski, dnia 20.04.2010 r.
Pełnomocnictwo procesowe szczególne
Upoważniam
adwokata
……,
prowadzącego
Kancelarię
Adwokacką w …… przy ul. ……, do zastępowania mnie w
sprawie toczącej się przed …… przeciwko …… o …………..
.................................................
(podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa)
www.bio.tomaszow.info
S t r o n a | 55
Vademecum prawno-administracyjne
WZÓR 3:
Tomaszów Lubelski, dnia 20.04.2010 r.
Pełnomocnictwo do dokonania określonej czynności
procesowej
Niniejszym
upoważniam
……………………………
(Imię
i
.legitymującym(ą)
nazwisko
się
dowodem
osobistym nr …………………………….do reprezentowania
w sprawie o sygnaturze ………………………………………
z powództwa
…………………………
do
dokonywania
następujących czynności procesowych:
- do odbioru pism sądowych
…………………
…………………
podpis upoważniającego
podpis upoważnionego
56 | S t r o n a
Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe…
Za co odpowiada pełnomocnik?
Pełnomocnik ma obowiązek działać za mocodawcę i jest
odpowiedzialny za szkody wywołane bezczynnością lub
niewłaściwym działaniem.
Jak zakończyć pełnomocnictwo?
Pełnomocnictwo może wygasnąć na kilka sposobów:
- poprzez wypowiedzenie (może to zrobić zarówno
pełnomocnik jak i mocodawca);
- w skutek śmierci pełnomocnika, utratę przez niego zdolności
procesowej lub kwalifikacji;
- z powodu śmierci strony;
- poprzez osiągnięcie celu dla którego pełnomocnictwo zostało
udzielone.
Kodeks postępowania cywilnego stanowi, że pełnomocnictwo
procesowe może być wypowiedziane w każdym czasie. Jednak
wypowiedzenie pełnomocnictwa obowiązuje sąd dopiero z chwilą
gdy informacja o tym do niego dotrze. Pomimo wypowiedzenia
pełnomocnictwa, pełnomocnik powinien działać za mocodawcę
przez 2 tygodnie, jeżeli jest to konieczne do uchronienia
mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych.
Oto wzór odwołania pełnomocnictwa:
www.bio.tomaszow.info
S t r o n a | 57
Vademecum prawno-administracyjne
WZÓR 4:
Tomaszów Lubelski, dnia 20.04.2010 r.
(dane mocodawcy
……………………
(dane pełnomocnika)
……………………
Odwołanie pełnomocnictwa
Niniejszym
Pana/Pani
oświadczam,
pełnomocnictwo
że
do
wypowiadam
udzielone
reprezentowania
mnie
w postępowaniu z powództwa ……………… (imię i nazwisko
powoda) toczącym się w Sądzie …………………………(nazwa
sądu)
……………………….. (numer wydziału) Wydział
……………….
(nazwa
wydziału)
pod
sygnaturą
……………………………… (sygnatura akt sprawy).
…………………………………….
(Podpis mocodawcy)
58 | S t r o n a
Anna Kwiatkowska, Mateusz Iwanicki Pełnomocnictwo procesowe…
Źródła:
1. J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz,
Postępowanie cywilne, Wydawn. Lexis Nexis, Warszawa 2007 r.
2. M. Jędrzejewska, K. Weitz, T. Ereciński, J. Gudowski, Kodeks
postępowania cywilnego. Komentarz, Wydawn. Lexis Nexis, Warszawa
2009 r.
3. D. Bugajna-Sporczyk, H. Pietrzkowski, A. Gola, T. Żyznowski, Wzory
pism procesowych w sprawach cywilnych, gospodarczych
i rejestrowych, Wydawn. Lexis Nexis, Warszawa 2008 r.
www.bio.tomaszow.info
S t r o n a | 59
Vademecum prawno-administracyjne
60 | S t r o n a