księgi wieczyste i hipoteka w praktyce sądowej i bankowej

IX OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA
KSIĘGI WIECZYSTE I HIPOTEKA
W PRAKTYCE SĄDOWEJ I BANKOWEJ
DOROBEK ORZECZNICTWA,
BIEśĄCE WYZWANIA BEZPIECZEŃSTWA OBROTU
I FINANSOWANIA HIPOTECZNEGO
•
nowelizacja UKWH - przygotowanie środowiska sędziów, referendarzy i
uŜytkowników ksiąg wieczystych do efektywnego wdroŜenia (wejście w Ŝycie juŜ 20
lutego 2011 r.)
•
•
elektroniczna księga wieczysta – dostęp online od czerwca 2010 r., inne
wyzwania i postęp reformy
bieŜące zagadnienia praktyki wieczystoksięgowej – problemy, rozwiązania,
orzecznictwo
Konferencja organizowana we współpracy
z Ministerstwem Sprawiedliwości
14 – 15 października 2010 r.
Hotel Courtyard by Marriott Warsaw Airport
ul. świrki i Wigury 1, Warszawa
Organizator:
FUNDACJA NA RZECZ KREDYTU HIPOTECZNEGO
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa,
tel. 22/ 870 73 60, fax 22/ 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa
tel. (022) 870 73 60, fax (22) 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl
PROGRAM KONFERENCJI
14-15 października 2010 r. (czwartek-piątek)
Uroczyste otwarcie konferencji:
Minister Sprawiedliwości
Prowadzenie konferencji:
GraŜyna Kołodziejska,
Sędzia Sądu Apelacyjnego, Dyrektor Departamentu Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości
dr Agnieszka Tułodziecka,
Prezes Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego
Referenci:
mec. Tomasz Czech,
Radca prawny w Warszawie
mec. Izabela Heropolitańska,
Bank Pekao SA, Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego
mec. Aleksander Hetko,
Radca prawny w Warszawie, Beiten Burkhardt P. Daszkowski Sp.K.
Katarzyna Hryćków-Mycka,
Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg Wieczystych, Ministerstwo Sprawiedliwości
Małgorzata Kluziak,
Sędzia Sądu Okręgowego, sędzia wizytator ds. ksiąg wieczystych i cywilnych w Sądzie Okręgowym w Warszawie
mec. Ewa Kowal-Ziętara,
Adwokat, Stewart International
dr Izabela Makowska,
BRE Bank Hipoteczny S.A.
Renata Malicka,
Bank PKO BP SA
prof. dr hab. Jerzy Pisuliński,
Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego; Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego
Zbigniew Strus,
Sędzia Sądu NajwyŜszego w st.spocz.
dr Bartłomiej Swaczyna,
Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego
dr Danuta Szczepańska-Wasersztrum,
Naczelnik Wydziału Nowych Ksiąg Wieczystych, Ministerstwo Sprawiedliwości
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa
tel. (022) 870 73 60, fax (22) 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl
Program:
I dzień, 14 października 2010 r. (czwartek)
10.30 - 11.30 rejestracja uczestników
11.30- 11.45 powitanie i wprowadzenie
Minister Sprawiedliwości oraz Dyrektor Departamentu Sądów Powszechnych, Ministerstwo
Sprawiedliwości,
Prezes Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego
11.45 – 14.30
Panel I
NOWELIZACJA USTAWY O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE – WYBRANE
ZAGADNIENIA PRAKTYCZNE
Wstęp i moderowanie:
dr Izabela Makowska, BRE Bank Hipoteczny SA
Katarzyna Hryćków-Mycka, Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg
Wieczystych, Departament Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości
Komentarz i interpretacja:
prof. dr hab. Jerzy Pisuliński, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego,
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego
Udział w panelu:
mec. Tomasz Czech, radca prawny w Warszawie
dr Bartłomiej Swaczyna, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego
Nowa definicja hipoteki
- cechy nowej hipoteki przesądzające o elastyczności zabezpieczenia (np. uniezaleŜnienie hipoteki od
waluty),
- nowa hipoteka jako zabezpieczenie wierzytelności w tym wierzytelności przyszłych; w tym
zagadnienie istnienia stosunku podstawowego w kontekście zabezpieczenia hipotecznego
- nowa hipoteka jako zabezpieczenie wielu wierzytelności, w tym zagadnienie umów ramowych
- nadzabezpieczenie: roszczenie o obniŜenie sumy hipoteki
Podstawianie wierzytelności
- granice swobody w zakresie zmian zabezpieczonej wierzytelności – moŜliwość podstawienia kilku
wierzytelności w miejsce jednej, w ramach istniejącej kwoty hipoteki,
- podstawienie wierzytelności: czy jest wyłączone w razie ujawnienia roszczenia o przeniesienie na
opróŜnione miejsce hipoteczne?
Nowe przepisy o wygaśnięciu hipoteki
- precyzyjne rozumienie przesłanki wygaśnięcia/ utrzymania zabezpieczenia hipotecznego,
- przykłady stosunków prawnych zapewniających istnienie hipoteki, pomimo wygaśnięcia
wierzytelności,
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa
tel. (022) 870 73 60, fax (22) 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl
- moŜliwość podstawienia wierzytelności pod hipoteką, „pod którą” brak jest tymczasowo
wierzytelności,
Administrator hipoteki
- jak rozumieć pojęcie „finansowanie tego samego przedsięwzięcia” – szeroko (zabezpieczenie
wierzytelności z tytułu np. nabywania nieruchomości, akcji, przedsiębiorstwa, wierzytelności z
umów leasingu czy factoringu) czy wąsko,
- kto moŜe pełnić funkcję administratora: osoba prawna, ułomna osoba prawna czy tylko osoba
fizyczna?
- jak zabezpieczyć się na wypadek upadłości administratora,
- rola notariusza w powoływaniu administratora i ustanawianiu hipoteki – czy sąd powinien badać
istnienie wspólnego przedsięwzięcia, czy teŜ wystarczy, Ŝe zbada to notariusz?
14.30 – 15.20 obiad
15.20 – 16.15 CD. PANELU I
Przepisy intertemporalne
- kiedy powstaje hipoteka w rozumieniu przepisów intertemporalnych,
- jak wykluczyć ryzyka ustanowienia zabezpieczeń, gdy wnioski o wpis hipoteki składane są pod
koniec 2010 r. i w styczniu 2011 r., a wpis nastąpić ma po wejściu w Ŝycie nowego prawa?
(tzw. hipoteki w toku),
- praktyczne aspekty stosowania starych przepisów do hipoteki zwykłej a nowych do kaucyjnej.
16.15 – 16.30 przerwa kawowa
16.30 – 17.30
17.30
Rozporządzanie opróŜnionym miejscem hipotecznym
- nowe moŜliwości w praktyce; jak uniknąć ewentualnych ryzyk prawnych,
- roszczenie o przeniesienie hipoteki na opróŜnione miejsce: kiedy wierzyciel zajmuje opróŜnione
miejsce? Skuteczność w egzekucji w razie niewpisania przejścia na opróŜnione miejsce w księdze
wieczystej,
- wycena wartości opróŜnionego miejsca hipotecznego: waluta opróŜnionego miejsca a waluta
hipoteki,
- częściowe wygaśnięcie hipoteki i częściowo zwolnione miejsce hipoteczne,
- ochrona wierzycieli przed dysponowaniem opróŜnionym miejscem,
zakończenie I dnia konferencji
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa
tel. (022) 870 73 60, fax (22) 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl
II dzień, 15 października 2010 r. (piątek)
9.00- 10.15
CD.PANELU I
Udział w panelu:
dr Bartłomiej Swaczyna, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego
Katarzyna Hryćków-Mycka, Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg Wieczystych, Departament
Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości
Nowelizacja UKWH – ciąg dalszy
Przepisy wykonawcze do Noweli – Ministerstwo Sprawiedliwości
10.15-12.00
Panel II
PROBLEMATYKA KSIĄG WIECZYSTYCH
Wstęp i moderowanie:
GraŜyna Kołodziejska, Sędzia Sądu Apelacyjnego, Dyrektor Departamentu Sądów
Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości
Katarzyna Hryćków-Mycka, Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg
Wieczystych, Departament Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości
1. ELEKTRONICZNA
sprawiedliwości
KSIĘGA
WIECZYSTA:
Elektronizacja
ksiąg
wieczystych
jako element
informatyzacji
wymiaru
dr Danuta Szczepańska-Wasersztrum, Naczelnik Wydziału Nowych Ksiąg Wieczystych, Departament
Informatyzacji i Rejestrów Sądowych, Ministerstwo Sprawiedliwości
Aktualny etap reformy
MoŜliwość przeglądania ksiąg wieczystych przez Internet
Charakter prawny wydruku komputerowego z księgi wieczystej online
Techniczne i prawne konsekwencje wprowadzenia Przeglądarki
Wieczystych online
Ksiąg
2. PRAKTYCZNE ASPEKTY KORZYSTANIA Z KSIĄG WIECZYSTYCH – BIEśĄCE ZAGADNIENIA
Małgorzata Kluziak, Sędzia Sądu Okręgowego, sędzia wizytator ds. ksiąg wieczystych i cywilnych w Sądzie
Okręgowym w Warszawie
Dostęp do księgi wieczystej, akt księgi wieczystej, treści wniosków - interes
prawny
Sposób czytania elektronicznej księgi wieczystej
Odpisy z księgi wieczystej i wydruki online
Rola wzmianki w księdze wieczystej dla bezpieczeństwa finansowania i obrotu,
sposób ujawniania WKW
11.00-11.20 przerwa kawowa
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa
tel. (022) 870 73 60, fax (22) 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl
11.20
3. TREŚĆ INFORMACJI JAWNYCH Z KSIĘGI WIECZYSTEJ JAKO PODSTAWA BEZPIECZEŃSTWA DLA TRANSAKCJI OBROTU
Moderowanie:
dr Agnieszka Tułodziecka, Prezes Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego
Udział w panelu:
mec. Aleksander Hetko, radca prawny, Beiten Burkhardt P. Daszkowski Sp.K.
mec. Ewa Kowal-Ziętara, adwokat, Stewart International
Bezpieczeństwo transakcji i finansowania w oparciu o informacje z treści księgi wieczystej
Ryzyko prawne dla wierzyciela hipotecznego i nabywcy nieruchomości w związku
z informacjami nieujawnionymi w księdze wieczystej
Rola rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych
Ryzyko i przypadki wzruszenia tytułu prawnego oraz wzruszenia hipoteki
Pozycja prawna banku finansującego hipotecznie
Perspektywa i doświadczenia ubezpieczycieli z uwzględnieniem produktów typy Title
Insurance (gwarancja tytułu własności)
12.00-16.00
Panel III
BIEśĄCA PRAKTYKA I NAJNOWSZE ORZECZNICTWO
Wstęp i moderowanie:
mec. Izabela Heropolitańska, Bank Pekao SA, Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego
Komentarz i przegląd orzecznictwa:
Zbigniew Strus, Sędzia Sądu NajwyŜszego w st.spocz.
Udział w panelu:
Renata Malicka, Bank PKO BP SA
dr Izabela Makowska, BRE Bank Hipoteczny S.A.
1. PRAWOMOCNOŚĆ WPISU HIPOTEKI DO KSIĘGI WIECZYSTEJ (NA TLE ORZECZENIA SOKIK XVII AMC 512/09)
Renata Malicka, Bank PKO BP SA
Procedury dostosowawcze banków wobec konsumentów w kontekście
prawomocności wpisu hipoteki
Ustalanie momentu zwrot opłat w świetle wyroku SOKiK (data prawomocności
wpisu)
2. „HIPOTEKI DEWELOPERSKIE” (HIPOTEKA ŁĄCZNA) NA PRZYKŁADZIE KAZUSU Z PRAKTYKI
dr Izabela Makowska, BRE Bank Hipoteczny S.A.
Ryzyka dla wierzyciela hipotecznego w związku z wydzieleniem lokalu
Praktyka stosowania umów o podział hipoteki, sposób ujawnienia
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa
tel. (022) 870 73 60, fax (22) 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl
3. PROBLEMY Z BIEśĄCEJ PRAKTYKI BANKOWEJ
mec. Izabela Heropolitańska, Bank Pekao SA, członek Zarządu Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego
Specyfika ustanawiania zabezpieczeń hipotecznych na rzecz podmiotów takich
jak kościelne osoby prawne czy wspólnoty mieszkaniowe
Problematyka spadkobrania w kredytowaniu hipotecznym
13.20 – 14.00 obiad
14.00-16.00
4. PRZEGLĄD ORZECZNICTWA
Zbigniew Strus, Sędzia Sądu NajwyŜszego w st.spocz.
1. Trwałość hipoteki przymusowej w upadłości – uchwała SN z 28.04.2010 r., III CZP 2/10
Umorzenie postępowania na podstawie art. 1821 § 1 k.p.c. nie powoduje przewidzianego w art. 744 k.p.c. upadku
zabezpieczenia polegającego na obciąŜeniu nieruchomości hipoteką przymusową wpisaną do księgi wieczystej
przed ogłoszeniem upadłości.
2. Moc wsteczna wpisu w księdze wieczystej – uchwała SN z 16.12.2009 r., III CZP 80/09
Sąd rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym w chwili złoŜenia
wniosku i kolejnością jego wpływu
3. Charakter prawny hipoteki łącznej – postanowienie SN z 4.12.2009 r., III CZP 101/09
1. Jeśli hipoteka łączna istnieje, losy hipotek obciąŜających poszczególne nieruchomości mogą kształtować się
róŜnie. Jak wynika z art. 76 ust. 2 u.k.w.h., zaleŜą one od działań podejmowanych przez wierzyciela, który
według swego uznania moŜe dokonać podziału hipoteki pomiędzy poszczególne nieruchomości, a nawet
zwolnić niektóre nieruchomości z obciąŜenia hipotecznego. Przyjęcie konstrukcji zakładającej istnienie tylu
hipotek, ile jest obciąŜonych nią nieruchomości, powoduje, Ŝe nawet wygaśnięcie hipotek na niektórych
nieruchomościach nie pociąga za sobą wygaśnięcia pozostałych. W konsekwencji dopuszczalne jest takŜe
zróŜnicowanie sytuacji prawnej właścicieli tych nieruchomości.
2. Niedopuszczalne jest przedstawienie jako zagadnienia prawnego pytania, odpowiedź na które byłaby
równoznaczna z rozstrzygnięciem sprawy.
4. Hipoteka kaucyjna na zabezpieczenie wierzytelności w z umów ramowych – wyrok S.A. w
Białymstoku z 22.07.2009 r., I ACa 268/09
1. Umowa o świadczenie usług w zakresie kredytowania i prowadzenia innych operacji obciąŜonych ryzykiem nie
moŜe być traktowana jako umowa zobowiązująca do zawarcia umowy o ustanowienie hipoteki kaucyjnej.
2. Przedmiotem hipoteki kaucyjnej mogą być wierzytelności przyszłe, wynikające z umowy ramowej, jeŜeli jej
postanowienia są precyzyjne i pozwalają ustalić maksymalne obciąŜenie nieruchomości wynikające z hipotek.
5. Przelew wierzytelności w egzekucji – Wyrok SN z 24.10.2007 r., IV CKS 210/07
Artykuł 885 in fine w związku z art. 902 k.p.c. nie uzasadnia w stosunku do wierzyciela egzekwującego
bezskuteczności umowy przelewu wierzytelności o zapłatę czynszu zawartej przed zajęciem przelanej
wierzytelności.
16.00-16.15 dyskusja podsumowująca i zakończenie konferencji
ul. Dąbrowiecka 17/1, 03-932 Warszawa
tel. (022) 870 73 60, fax (22) 870 73 72, e-mail: [email protected], www.ehipoteka.pl