Molekularne podłoże zmian patologicznych błony śluzowej

„Molekularne podłoże zmian patologicznych błony śluzowej
macicy suk dotkniętych zespołem endometritis - pyometra
(EPC)”
Magdalena Woźna
Stypendystka projektu pt. „Wsparcie stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych za
strategiczne z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski”, Poddziałanie 8.2.2 Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki
Zaburzenia rozrodu jak również sama niepłodność psa domowego stanowi poważny
problem w chowie i hodowli tych zwierząt. Mimo coraz szerszego dostępu do wciąż
rozwijających się technik wspomaganego rozrodu u psów, nadal istnieje wiele przeszkód
utrudniających ich wprowadzenie do rutynowej praktyki. Wzrost odsetka zaburzeń płodności,
zwłaszcza u wysoko cenionych ras psów wiąże się z koniecznością wprowadzenia nowych
technik przydatnych w diagnostyce niepłodności, a także skutecznych metod ich leczenia.
Najczęstszym schorzeniem ginekologicznym
występującym u suk są stany
patologiczne macicy. Do najpoważniejszych schorzeń macicy u suk zalicza się zespół EPC
(endometritis-pyometra complex). Tworzą go jednostki chorobowe jak: przewlekłe zapalenie
Fot. 1 i 2 autorstwa M. Woźna
błony śluzowej macicy, torbielowaty rozrost gruczołów endometrium oraz pyometra (Fot. 2).
Fot. 1 Macica niewykazująca zmian
chorobowych, pozyskana bezpośrednio po
rutynowym zabiegu owariohisterektomii
Fot. 2 Macica objęta jednostką chorobową EPC – ropomaciczem,
pozyskana od suki bezpośrednio po zabiegu
owariohisterektomii
Dotychczas zdiagnozowaną przyczyną kliniczną EPC są zaburzenia hormonalne oraz
wtórne infekcje bakteryjne. Rozwijające się w błonie śluzowej macicy procesy patologiczne
rzutują na przebieg terapii i zachowanie zdolności rozrodczych. Niewiele wiadomo jednak na
temat podłoża molekularnego omawianych zmian chorobowych macicy.
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Do czynników odgrywających istotną rolę w powstawaniu i rozwoju różnych patologii
układu rozrodczego samic, wykazując zarówno działanie auto – i parakrynowe należą m.in.
czynniki wzrostu oraz ich receptory (growth factors- GFs). Do najważniejszych czynników
wzrostu mogących leżeć u podstaw tworzenia się stanów patologicznych endometrium to:
białka
z
rodziny
transformujących
czynników
wzrostu
TGF-β
(TGF-β1,2,3;GDF9),
epidermalne czynniki wzrostu (EGF, TGF-α, HBEGF), czy insulinopodobne czynniki wzrostu
(IGF-I, II), których produkty odpowiadają za wzrost proliferacje oraz różnicowanie komórek.
Jak również czynnik martwicy nowotworu α (TNF α) biorący udział w odpowiedzi zapalnej i
immunologicznej oraz czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF) biorący udział w
tworzeniu sieci naczyń krwionośnych embrionu oraz w angiogenezie.
Badania molekularne, skupiające się wokół biologii rozrodu stanowią jedną z
najbardziej prestiżowych dziedzin nauki. Rezultatem przeprowadzonych doświadczeń są
wyniki znacząco wpływające na uznanie uczelni z woj. Wielkopolskiego na arenie
międzynarodowej. Realizowany projekt ma na celu umożliwić poznanie czynników
molekularnych wywołujących zmiany patologiczne w obrębie układu rozrodczego suk,
wpływających na znaczące obniżenie płodności psowatych w ostatnich latach. Ogniskuje on
badania obejmujące genetykę zwierząt, biologię molekularną czy weterynarię, oscylując
wokół zagadnień medycyny człowieka poprzez wykorzystanie materiału badawczego
pochodzącego od zwierząt modelowych.
Wielowątkowa analiza potencjału rozrodczego suk pozwoli w przyszłości na selekcję
osobników charakteryzujących się najwyższymi wskaźnikami płodności, a tym samym może
stać się podłożem do doskonalenia ras psów hodowanych w Polsce. Biorąc pod uwagę fakt,
znaczącej pozycji miasta Poznania w corocznym międzynarodowym zjeździe hodowców
psów, prezentowana tematyka wydaję się być tym bardziej interesująca. Daje bowiem
możliwości podjęcia ogólnoświatowej dyskusji w panelu dyscyplin weterynaryjnych właśnie
na terenie naszego regionu. Współpraca wielu dyscyplin naukowych w dużej mierze
zwiększa możliwości uzyskania dofinansowań unijnych dla Wielkopolski. Promocja wyników
badań w postaci publikacji czy doniesień konferencyjnych na arenie krajowej oraz
międzynarodowej może przyciągnąć inwestorów prywatnych, co zwiększy możliwości
finansowe na dalsze badania czy wdrożenia. W praktyce przekłada się to na opracowania
molekularnych
potencjałem
wskaźników
rozrodczym.
selekcji
zwierząt
Wytypowanie
genów
charakteryzujących
uczestniczących
się
najwyższym
w
mechanizmie
powstawania EPC poprzez analizę poziomu ich ekspresji może przyczynić się do wdrożenia
testów molekularnych identyfikujących wczesne etapy pojawiania się patologii układu
rozrodczego u zwierząt jak i ludzi.
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego