http:// /zdrowoj jem.fund dacjabo os.pl/inde ex.php? ?m=op

"Zdrowo
o jem, wię
ęcej wiem". to projeekt realizo
owany prze
ez Fundaccję Banku Ochrony Środowiskaa w troscee o zdrowie młodeggo pokolen
nia. Projekkt ma charrakter ogó
ólnopolskiiej dzyszkolneej rywalizaacji zespołowej. międ
Koordynaatorami prrogramu sąą nauczycielki świetl icy: kl. 2 ‐3– p. Małgorzzata Rybakkowska, p Małgorzatta Szewczyyk /pomocc/ na Gaść, p. Anna Moostowska //pomoc/ kl. 0 ‐ 1– p. Marlen
http:///zdrowojjem.fund
dacjabo
os.pl/inde
ex.php?
?m=op
edycja 2015/2016
KLASY 0-I
WIOSNA
FORUM ZDROWIA DLA RODZICÓW
JEDZ ZDROWO I KOLOROWO
Zachęcaj swoje dziecko do tego, by jadło zdrowe i urozmaicone posiłki. Dzięki temu nie utyje.
Posiłki powinny być dla dzieci przyjemnością i momentem pozytywnych przeżyć kulinarnych.
Warto je uatrakcyjnić i utrwalać w dziecku przekonanie, że "zdrowe" oznacza smaczne,
urozmaicone i kolorowe.
Podczas przygotowywania posiłku powinniśmy brać pod uwagę wiele elementów, m.in. wartość
odżywczą, apetyczny wygląd czy czas przyrządzenia potrawy. Jak więc żywić dziecko, aby zachować
zasady prawidłowego odżywiania, a jednocześnie uwzględnić te dania i produkty, które nasza
pociecha lubi i chętnie zjada?
Rozmaitość na talerzu
Bardzo ważnym czynnikiem diety jest urozmaicenie. Od najmłodszych lat warto przyzwyczajać
malucha do różnych smaków i kolorów potraw. Rodziców nie powinien zniechęcać fakt, że dziecko
nie chce czegoś jeść. Czasami wystarczy zmienić formę podania, kolorystykę czy też sposób
przyrządzenia, aby dziecko zachęcić do spróbowania potrawy. Ważne jest kształtowanie wyobraźni
żywieniowej dziecka, zachęcanie go do wspólnego gotowania i tworzenia czasami prostych,
a czasami skomplikowanych dań.
Jaki ojciec, taki syn
Nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są od najmłodszych lat przede wszystkim przez rodziców
i opiekunów. Dziecko naśladuje dorosłych w ich zachowaniach. Musimy zdawać sobie sprawę, że
nasze wybory, podejście do produktów spożywczych, sposób konsumpcji, zachowanie przy stole
będą powielane przez nasze dzieci. Dawanie dobrego przykładu jest nieodzownym elementem
właściwej edukacji żywieniowej.
Rodzinna biesiada
Pośpiech nie sprzyja kształtowaniu zdrowych nawyków żywieniowych. Pamiętajmy więc o miłej
i spokojnej atmosferze w czasie jedzenia. Starajmy się także choć jeden posiłek w ciągu dnia zjeść
razem z dzieckiem. Wspólne śniadania, obiady lub kolacje dają rodzicom możliwość pokazania
prawidłowych, prozdrowotnych zachowań żywieniowych, z których dzieci na pewno wezmą
przykład.
Jak zachęcić dzieci do jadania zdrowo?
•
•
•
•
dbaj o estetykę podawanych posiłków - jest to bardzo istotne od najmłodszych lat dziecka;
przygotowuj atrakcyjne kolorystycznie potrawy - czasami wystarczy listek sałaty, kawałek
papryki lub marchewki, aby uatrakcyjnić wygląd dania;
dbaj o różnorodność spożywanych produktów;
zachęcaj dziecko do poznawania nowych smaków;
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
1
edycja 2015/2016
KLASY 0-I
WIOSNA
•
•
•
•
•
•
pamiętaj, że każdy posiłek jest ważny - dbaj o wartość odżywczą zarówno obiadu, jak
i kanapki na drugie śniadanie czy podwieczorku;
dodawaj owoce do ulubionych potraw dziecka;
przygotowuj atrakcyjne dla dziecka potrawy, uwzględniając to, co lubi i chętnie je, np. sałatki
owocowe, kolorowe kanapki w różnych kształtach itd.;
przygotuj do przegryzania zamiast słodyczy warzywa i owoce - kolorowy talerz obranych
i pokrojonych produktów od razu do spożycia;
zachęcaj dziecko do wspólnego przygotowywania posiłków;
stosuj zioła zamiast soli, zabierz solniczkę ze stołu, nie dosalaj przy dziecku swoich potraw.
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie.
2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie
wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
3. Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie
produkty znajdujące się w podstawie piramidy (na dole).
4. Spożywaj codziennie przynajmniej 3-4 porcje mleka lub produktów
mlecznych takich jak jogurty, kefiry, maślanka, sery.
5. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy - mięso,
ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych.
6. Każdy posiłek powinien zawierać
warzywa lub owoce.
7. Ograniczaj spożycie tłuszczów,
TŁUSZCZE
WODA
w szczególności zwierzęcych.
8. Ograniczaj spożycie cukru,
PRODUKTY BIAŁKOWE
słodyczy, słodkich napojów.
SÓL
9. Ograniczaj spożycie słonych
MLEKO I PRODUKTY MLECZNE
produktów, odstaw solniczkę.
10. Pij codziennie odpowiednią
PRODUKTY ZBOŻOWE
ilość wody.
WARZYWA I OWOCE
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
więcej na www.aktywniepozdrowie.pl
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
2
edycja 2015/2016
KLASY II-III
WIOSNA
FORUM ZDROWIA DLA RODZICÓW
AKTYWNOŚĆ RUCHOWA – WAŻNY ELEMENT ZDROWIA I ROZWOJU DZIECKA
Aktywność ruchowa to niezbędna ilość ruchu – ćwiczeń fizycznych – potrzebna do rozwoju
i zachowania zdrowia. Optymalna ilość ruchu zapewnia prawidłowy przebieg procesów
fizjologicznych i metabolicznych.
Aktywność fizyczna w wieku dziecięcym jest istotnym czynnikiem determinującym wszechstronny
rozwój organizmu oraz kształtującym prawidłową postawę ciała. W znacznym stopniu wpływa na
wyrabianie podstawowych cech motorycznych, w tym: zwinności, zręczności, gibkości, szybkości,
siły. Pomaga w uczeniu się wielu umiejętności ruchowych niezbędnych w dalszym życiu.
Poprzez odpowiednie dawkowanie ruchu (przede wszystkim na świeżym powietrzu) zwiększamy
odporność fizjologiczną i kształtujemy pozytywne nawyki ruchowe. Aktywność fizyczna przyczynia
się do usprawnienia funkcji całego organizmu, co prowadzi do poprawy zdrowia oraz podniesienia
sprawności fizycznej dzieci.
Znaczenie aktywności ruchowej dla rozwoju organizmu przejawia się również w sferze psychicznej
i społecznej gdyż pozwala wyrabiać cechy, które są niezbędne w życiu dorosłego człowieka takie jak:
odporność na stresy, równowaga emocjonalna, wytrzymałość psychiczna.
Aktywność fizyczna poprawia stan zdrowia na różne sposoby:
•
usprawnia pracę serca,
•
obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
•
zwiększa ilość masy kostnej,
•
chroni przed osteoporozą,
•
nasila spalanie kalorii,
•
sprzyja obniżeniu masy ciała i utrzymaniu pożądanej wagi,
•
prowadzi do wzrostu podstawowej przemiany materii,
•
zmniejsza apetyt,
•
pomaga w redukcji masy tłuszczowej ciała.
Tymczasem, jak wynika z badań, aktywność fizyczna dzieci i młodzieży w Polsce jest zastraszająco
niska. Poświęcają oni zbyt mało czasu na różne formy aktywności ruchowej, spędzając zbyt dużo
czasu przed telewizorem i komputerem. Niepokojąco narasta zjawisko bierności, które jest
najbardziej widoczne w wieku około (11-15 roku życia). Większość dzieci (od 62% do 72%) nie
uprawia żadnego sportu.
Ten stan rzeczy w znacznym stopniu przyczynia się do wzrostu pokolenia ludzi biernych,
nieaktywnych i narażonych na coraz większą ilość chorób.
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
1
edycja 2015/2016
KLASY II-III
WIOSNA
Tak szkoła, jak i dom rodzinny, mając na uwadze prawidłowy rozwój dziecka, powinny tak
zagospodarować czas ucznia, aby nie zabrakło w nim tak ważnego elementu, jakim jest ruch.
Zaplanowana aktywność fizyczna (a więc pływanie, jazda na łyżwach czy rolkach, granie w piłkę,
bieganie) powinna wynosić nie mniej niż godzinę dziennie. Bardzo korzystne dla zdrowia jest
zastępowanie siedzenia przed telewizorem czy komputerem czynnym wypoczynkiem. Dzięki
ćwiczeniom rozwijają się mięśnie, do organizmu dostarczana jest większa ilość tlenu, dzięki czemu
lepiej przebiegają różne procesy zachodzące w organizmie.
Wspólna jazda na rowerze, na nartach, łyżwach, pływanie – to doskonałe formy spędzania
wolnego czasu rodziców z dziećmi. To dobry czas na integrację, bycie razem, ale także wyrabianie
zdrowych nawyków. Uprawiając różne formy aktywności fizycznej wspieramy rozwój swoich
dzieci, sprawiamy przyjemność zarówno im jak i sobie samym.
więcej na www.aktywniepozdrowie.pl
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
2
edycja 2015/2016
KLASY II-III
ZIMA
FORUM ZDROWIA DLA RODZICÓW
SZTUKA PICIA WODY
Do czego woda jest potrzebna naszemu organizmowi? Czy rzeczywiście wszyscy musimy
wypijać minimum 1,5 l płynów dziennie? Dlaczego lepiej pić systematycznie i małymi łykami,
niż rzadko i „jednym haustem"? Dowiedzmy się też o poważnych skutkach niedoborów wody
i o tym, jak uchronić dziecko przed odwodnieniem.
Picie wody można nazwać sztuką – aby wykorzystać wszystkie jej zalety, trzeba umieć
ją właściwie pić. Warto znać odpowiedź na podstawowe pytania: ile, kiedy i jak pić, żeby zapewnić
sobie lepsze samopoczucie i dobrą kondycję fizyczną. Bez pożywienia człowiek jest
w stanie przeżyć ponad tydzień, bez wody – zaledwie kilka dni. Dlaczego tak się dzieje?
Źródło życia
Woda stanowi środowisko dla wszystkich procesów życiowych, które przebiegają w organizmie:
wchodzi w skład wszystkich komórek i tkanek – nawet kości i zęby zawierają pewne ilości wody;
umożliwia przemieszczanie składników odżywczych i produktów przemiany materii na poziomie
komórki i całego organizmu; reguluje temperaturę ciała –organizm pozbywa się nadmiaru ciepła
przez parowanie wody, która wydostaje się na powierzchnię skóry jako pot; dzięki swojej
nieściśliwości woda chroni przed uszkodzeniem mózg, rdzeń kręgowy, gałki oczne, płód, a będąc
składnikiem mazi w torebkach stawowych, zmniejsza tarcie, zabezpieczając stawy przed
uszkodzeniem; jest niezbędna do prawidłowego procesu trawienia – m.in. umożliwia właściwe
działanie enzymów trawiennych oraz jest nośnikiem składników odżywczych wchłanianych
z jelit w postaci roztworu lub zawiesiny; wpływa na funkcjonowanie układu oddechowego,
ponieważ nawilża wdychane przez nas powietrze – zbyt suche powietrze powoduje wysuszenie
błon śluzowych, co z kolei ułatwia drobnoustrojom wnikanie do naszego organizmu.
Kiedy pić?
Uczucie pragnienia, daje nam znać o konieczności napicia się. Jednak uczucie pragnienia jest
opóźnione w stosunku do zapotrzebowania naszego organizmu na wodę. Czas upływający
od pojawienia się pragnienia i podjęcia odpowiednich działań tzn. wypicia napoju, jego strawienia
i zmetabolizowania, jest niekiedy zbyt długi – istnieje wtedy niebezpieczeństwo wystąpienia
objawów odwodnienia. A zatem najlepiej „wyprzedzić" moment pojawienia się pragnienia
i popijać systematycznie w ciągu dnia wodę czy inne niesłodzone napoje.
Jak pić?
Ważne jest nie tylko kiedy pić, lecz także jak pić. Często zdarza się, że gdy poczujemy pragnienie,
szybko zaspokajamy je szklanką wody czy innego napoju, wypijając ją zazwyczaj jednym haustem,
i znów „zapominamy" o piciu na jakiś czas. Jest to sposób niewątpliwie skuteczny – udaje nam się
przecież zaspokoić pragnienie – ale niestety nieefektywny. Najlepiej pić napoje powoli i małymi
łykami. Dzięki temu organizm lepiej przyswoi wypite płyny.
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
1
edycja 2015/2016
KLASY II-III
ZIMA
Ile pić?
Wiele czynników wpływa na to, ile płynów należy dziennie wypijać, m.in.: wiek, płeć, okres ciąży
i laktacji, temperatura otoczenia i aktywność fizyczna. Wynika stąd, że każdy z nas potrzebuje
innej ilości płynów. Szacuje się, że minimalna ilość wody potrzebna naszemu organizmowi wynosi
0,8–1 l na dobę. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by dzienne spożycie wody kształtowało
się na poziomie 30 ml na każdy kilogram masy ciała.
W Instytucie Żywności i Żywienia opracowano dla ludności Polski normy określające
wystarczające spożycie wody (zawartej zarówno w napojach, jak i pożywieniu):
Płeć i wiek
Ilość płynów na dzień [w litrach]
Dzieci 1–3 lat
1,3
Dzieci 4–6 lat
1,6
Dzieci 7–9 lat
1,8
Dziewczęta 10–18 lat 1,9–2,0
Chłopcy 10–18 lat
2,1–2,5
Kobiety > 19 lat
2,0
Mężczyźni > 19 lat
2,5
Źródło: Normy żywienia człowieka, red. nauk. M. Jarosz,
B. Bułhak-Jachymczyk, PZWL,Warszawa 2012.
Skutki niedoboru wody
Zbyt małe spożycie wody prowadzi do różnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Przy
utracie ok. 3% wody pojawia się uczucie zmęczenia, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie,
przegrzanie ciała. Większa utrata wody prowadzi do zaburzenia funkcji termoregulacyjnych
organizmu i do udaru cieplnego. Odwodnienie w granicy 20% zagraża życiu. Przy długotrwałym
niedoborze płynów dochodzi do zaburzeń w pracy wątroby i nerek, co przyczynia się do
gromadzenia szkodliwych produktów przemiany materii w organizmie. Dochodzi również do
zaburzenia trawienia, gdyż zagęszczenie śliny utrudnia nawilżanie i przełykanie kęsów
pokarmowych, a zagęszczenie soków trawiennych przyczynia się do powstawania stanów
zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit. Do pozostałych następstw niedoboru wody należą
m.in. zaparcia, spadek masy ciała, suchość skóry i śluzówek, zaburzenia rytmu serca, zmiany
ciśnienia krwi, schorzenia stawów.
Odwodnienie u dzieci
Odwodnienie organizmu często jest skutkiem biegunki bądź wymiotów. Są one szczególnie
groźne dla niemowląt i małych dzieci, u których utrata wody może wynieść nawet kilkanaście
procent masy ciała dziecka i spowodować bardzo poważne skutki zdrowotne. W przypadku
wystąpienia biegunki czy wymiotów należy więc pamiętać o systematycznym podawaniu
dzieciom płynów. Niekiedy wskazane jest również podawanie specjalnych płynów
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
2
edycja 2015/2016
KLASY II-III
ZIMA
nawadniających, które są wzbogacone w elektrolity, jednak ich stosowanie należy skonsultować
z lekarzem.
Dla dobra dziecka warto przestrzegać poniższych zasad:
1. Dbaj o to, aby dziecko wypijało w ciągu dnia odpowiednią ilość płynów.
2. W trakcie intensywnej ruchowej zabawy lub zajęć sportowych podawaj dziecku płyny lub
przypominaj mu o wypiciu szklanki wody lub innego niesłodzonego napoju.
3. Zadbaj o to, by do szkoły i na wycieczki szkolne dziecko obowiązkowo brało butelkę wody.
4. Ucz dziecko i sam też pamiętaj, że nie tylko ilość, ale również jakość wypijanych płynów
jest ważna – lepiej pić wodę źródlaną lub mineralną niż kolorowy, słodzony napój.
5. Pamiętaj, że to czy pijesz wodę i jak to robisz wpływa na kształtowanie prawidłowych
zachowań żywieniowych dziecka. Dziecko, które codziennie patrzy na rodzica
popijającego wodę źródlaną czy mineralną, samo chętniej wybierze do picia wodę, a nie
sztucznie barwione i dosładzane napoje.
Nadmiar płynów?
Nadmiar wypijanych płynów również nie jest dla nas dobry. Skutki nadmiernego spożycia płynów
zdarzają się jednak rzadko, gdyż w zdrowym organizmie nadmiar wody jest usuwany
i w ten sposób utrzymywany jest prawidłowy bilans wodny. Groźne może okazać
się jednorazowe spożycie dużej ilości płynów tzn. takiej, która znacznie przekracza maksymalne
wydalanie wody przez nerki wynoszące 600–1200 ml na godzinę.
Najważniejsze zasady
Podsumowując, jeśli będziemy pamiętali o kilku zasadach, to niedobory wody nie powinny nam
zagrażać:
1. Wypijaj odpowiednią ilość płynów w ciągu dnia tzn. 1,5–2 litry dziennie.
2. Wodę i napoje popijaj powoli, małymi łykami.
3. Wodę lub inne niesłodzone napoje popijaj systematycznie – nawet wówczas, gdy nie
za bardzo chce nam się pić – dzięki temu nie dopuścimy do strat wody w organizmie.
4. Pamiętaj o spożywaniu owoców i warzyw, które również są źródłem wody.
5. W czasie wykonywania aktywności fizycznej popijaj wodę lub inne niesłodzone płyny.
6. Pamiętaj o piciu płynów nawet wtedy, kiedy jesteś poza domem – warto włożyć butelkę
wody do torebki, plecaka lub teczki, bądź postawić ją na biurku w pracy, by w każdej chwili
móc sięgnąć po łyk napoju.
7. Pamiętaj o stałym popijaniu płynów, szczególnie gdy:
• dużo czasu spędzasz w zamkniętych pomieszczeniach (zwłaszcza w czasie sezonu
grzewczego),
• pijesz dużo kawy, herbaty lub innych napojów zawierających kofeinę – co prawda
na krótko, ale jednak zwiększa ona wydalanie wody z organizmu,
• spożywasz dużo produktów wysokobiałkowych, bogatych w błonnik lub słonych,
• przebywasz w wysokiej temperaturze (nawet jeśli nie czujesz, że jest ci gorąco).
więcej na www.aktywniepozdrowie.pl
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
3
edycja 2015/2016
KLASY II-III
JESIEŃ
FORUM ZDROWIA DLA RODZICÓW
JAK PRZEKONAĆ DZIECKO DO JEDZENIA WARZYW?
Owoce i warzywa mają tak wielką wartość odżywczą, że nie można ich pomijać w codziennej
diecie. Zawierają składniki odżywcze i substancje bioaktywne o działaniu leczniczym, dlatego
ich jedzenie jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania chorobom, a czasem
także ich leczenia.
Warzywa i owoce
Powinniśmy zapewnić dziecku możliwie jak największą ilość warzyw. Warto, aby były one
serwowane do każdego posiłku. Właśnie warzywa i owoce są najlepszym źródłem
witaminy C. Wielkie jej bogactwo występuje w owocach dzikiej róży, czarnej porzeczce, owocach
kiwi, papryce, owocach cytrusowych np. cytrynie, grapefruicie, natce zielonej pietruszki.
Ta ostatnia, podobnie jak inne warzywa i owoce o kolorze zielonym dostarcza kwasu foliowego,
który stymuluje syntezę przeciwciał, stąd jego szczególna rola we wzmacnianiu funkcji układu
odpornościowego. Bardzo cenne i niezastąpione w jesiennym i zimowym jadłospisie powinny być
warzywa kwaszone, nie tylko kapusta, ale również buraki, selery. Dostarczają one witaminy C, jak
również witamin z grupy B, zapewniają też korzystny skład bakterii w przewodzie pokarmowym.
Jak przekonać dziecko do jedzenia warzyw?
Dziecko w tym wieku dobrze wie, jakie potrawy lubi jeść, i nie jest szczególnie chętne
do poznawania nowych smaków (na ogół łatwiej jest zachęcić do próbowania nowości dzieci
młodsze). Jeśli chcemy wprowadzić warzywa do diety naszego dziecka, musimy uzbroić
się w cierpliwość i wytrwale przestrzegać kilku sprawdzonych zasad:
1. Nowe warzywa dołączajmy do diety dziecka stopniowo, nie więcej niż jedno nowe
warzywo podczas jednego posiłku. Jeżeli wprowadzimy ich więcej, dziecko może stracić
poczucie bezpieczeństwa i odmówić jedzenia.
2. Pozwólmy, aby dziecko samo nakładało sobie posiłek na talerz lub też zapytajmy, ile
mamy mu nałożyć. Możliwość wyboru sprawi, że z czasem dziecko samo zacznie chętniej
sięgać po nowe smaki.
3. Pamiętajmy, że większość dzieci, aby przekonać się do nowego smaku, musi spróbować
dane warzywo co najmniej trzy razy. Dlatego nie martwmy się po pierwszej, nieudanej
próbie. Co jakiś czas wprowadzajmy nowe dania, aż w końcu dziecko zdecyduje się
na ich spróbowanie. Namawianie i zmuszanie dziecka do jedzenia warzyw nie przynosi
efektów, a jedynie zniechęca do kolejnych prób.
4. Posiłki powinny być urozmaicone, ładnie podane
to zainteresowanie dziecka jedzeniem i pobudzi jego apetyt.
i
kolorowe.
Zwiększy
5. Zadbajmy o to, aby podczas posiłku panowała miła i spokojna atmosfera, a jedzenie
warzyw będzie się dziecku dobrze kojarzyło.
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
1
edycja 2015/2016
KLASY II-III
JESIEŃ
6. Dziecko bardzo chce być traktowane jak dorosły – pozwólmy mu więc, aby sam wybrał
warzywa, które chciałby zjeść. Świetnym pomysłem na zachęcenie dziecka do jedzenia
warzyw jest wspólna wyprawa do sklepu po warzywa, a następnie w domu wspólne
z dzieckiem przyrządzanie z nich posiłku dla całej rodziny.
7. Pamiętajmy, że dzieci najlepiej uczą się przez obserwację. Jeżeli chcemy, aby nasze
dziecko jadło warzywa, sami powinniśmy je jeść i dawać dobry przykład, odżywiając
się zdrowo. Gdy jemy ten sam posiłek, dziecko czuje się bezpiecznie i ma większą odwagę
do próbowania nowych smaków.
Gdy cierpliwie wprowadzimy powyższe zasady w życie, to okaże się, że nie musimy już namawiać
naszej pociechy do zdrowego jedzenia, a warzywa jako pierwsze zaczną znikać
z dziecięcego talerza.
więcej na www.aktywniepozdrowie.pl
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
2
edycja 2015/2016
KLASY II-III
JESIEŃ
FORUM ZDROWIA DLA RODZICÓW
SŁODYCZE? NIE NA ZDROWIE!
Wywołuje różne dolegliwości, przyczynia się do powstawania wielu chorób, powoduje
uzależnienie, jednak ciągle nie możemy do końca uwierzyć, że nam szkodzi. CUKIER – substancja
pozbawiona jakichkolwiek wartości odżywczych, niepokojąco wszechobecna w naszym życiu.
Wiele reklam telewizyjnych pokazuje młodych ludzi rozkoszujących się smakiem czekoladek,
błyskawicznie zaspokajających głód za pomocą rozpływających się w ustach batoników, gaszących
pragnienie colą, a tymczasem? Zgodnie z opiniami żywieniowców i lekarzy żaden inny pokarm nie
wywołuje bezpośrednio i pośrednio tylu dolegliwości i nie jest odpowiedzialny za powstawanie tak
wielkiej liczby chorób. Choć niewiele się o tym mówi, cukier powoduje też uzależnienie.
Wróg zębów
Błędnie uważa się cukier za produkt naturalny, czyli pełnowartościowy. Mimo że otrzymuje się go
z buraków, jest to substancja całkowicie oczyszczona i pozbawiona jakichkolwiek wartości
odżywczych. Słuszne więc pozostaje stwierdzenie, że dostarcza ''pustych kalorii''. Jest też
zdecydowanie największym wrogiem dziecięcych zębów. Ponad 96% ludności krajów wysoko
uprzemysłowionych cierpi na próchnicę, pojawia się ona u ok. 60% dzieci poniżej trzeciego roku
życia oraz u 90% sześciolatków. Nie da się zaprzeczyć, że najbardziej winny temu jest właśnie cukier
i dieta cywilizacyjna.
Wróg żołądka
Dzieci często skarżą się na bóle brzucha, których przyczyn nie dopatruje się jednak w nadmiernym
spożyciu cukru. Substancja ta bardzo silnie drażni błonę śluzową żołądka. W wyniku podrażnienia
wzrasta kwaśność i agresywność soku żołądkowego. Skutkiem tego jest wzmożone odczuwanie
głodu, który często bywa zaspokajany słodyczami, i powstaje błędne koło. Efektem jest chroniczne
zmęczenie i osłabienie organizmu. Nadmierne zakwaszenie żołądka i jelit powoduje zaburzenie
ogólnoustrojowej równowagi kwasowo-zasadowej, co prowadzi do różnego rodzaju chorób układu
pokarmowego m.in. zapalenia żołądka i jelit. Cukier zaburza też równowagę flory bakteryjnej
przewodu pokarmowego, w wyniku czego upośledzone zostają mechanizmy wchłaniania wielu
składników pokarmowych.
Wróg witamin
Cukier nazywany jest słusznie ''złodziejem witamin''. Procesy trawienne wymagają obecności wielu
różnych składników, m.in. witamin i substancji mineralnych, aby pożywienie zostało właściwie
strawione. Produkt, w którego składzie dominuje cukier, takich składników nie posiada. Zatem
zjedzenie czekoladki czy batonika wiąże się ze zubożeniem organizmu w cenne substancje odżywcze,
ponieważ musi on je w ten czy inny sposób uzyskać. Zwykle pobiera je z innych spożytych przez nas
pełnowartościowych produktów, takich jak warzywa, owoce i zboża.
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
1
edycja 2015/2016
KLASY II-III
JESIEŃ
Uwaga B1!
Bez witaminy B1 rozkład cukru w ogóle nie jest możliwy. Duże spożycie cukru i słodyczy powoduje
zwiększone zapotrzebowanie na tę witaminę, która występuje przede wszystkim w kaszach
i pieczywie z pełnej mąki. W przypadku zaś, gdy w codziennym menu dominują produkty z białej
mąki (jasny chleb, kluski, makarony) oraz przetworzone artykuły spożywcze, w krótkim czasie
w organizmie dochodzi do niedoboru tej witaminy, jak też innych składników np. chromu, magnezu,
cynku, wapnia, fosforu. Następstwem mogą być zaburzenia przemiany materii, skąd bierze początek
wiele chorób określanych jako cywilizacyjne. Zatem częste jedzenie słodyczy może prowadzić do
niedostatecznego zaopatrzenia organizmu w istotne składniki odżywcze. Objawy związane z takimi
niedoborami to m.in.: chroniczne zmęczenie, kłopoty z koncentracją, obniżenie sprawności
fizycznej, zaburzenia rytmu snu, zmniejszenie odporności na infekcje dróg oddechowych i skórne.
Wróg ucznia
Mechanizm reakcji organizmu na jednorazowe spożycie, szczególnie na pusty żołądek, dużej ilości
cukru, jest następujący: cukier dostaje się do krwioobiegu i powoduje wzmożone wydzielanie
insuliny, hormonu odpowiedzialnego za obniżanie poziomu cukru we krwi. Insulina szybko redukuje
ilość cukru, w wyniku czego jego poziom we krwi spada poniżej normy, dochodzi do hipoglikemii.
Organizm odczuwa więc znów niedobór energii. Informacja ta płynie do ośrodka głodu w mózgu.
Czując głód, sięgamy po kolejny batonik? Słodycze jedzone na pusty żołądek powodują
przyśpieszenie opisanego mechanizmu. Paradoksalnie więc nadmiar cukru we krwi prowadzi do
obniżenia jego poziomu we krwi przy jednoczesnym, niebezpiecznym dla organizmu,
wyczerpywaniu się zasobów insuliny. Objawami hipoglikemii są m.in.: brak koncentracji, bóle głowy
związane z odczuwaniem głodu, osłabienie, zaburzenia pamięci, jak też zwiększone odczuwanie
zimna, zaburzenia snu i emocjonalna niestabilność, np. uleganie skrajnym nastrojom. W szkole,
nauczyciel może łatwo wziąć takie objawy za typowe rozkojarzenie dziecka.
Niepokojąca wszechobecność
Cukier nie jest składnikiem wyłącznie słodyczy, z czego rodzice często nie zdają sobie sprawy.
Substancja ta występuje w przeznaczonych dla dzieci odżywkach, syropach, przecierach, sokach,
jogurtach, napojach mlecznych, wszelkiego rodzaju gotowych produktach, takich jak kaszki i płatki
śniadaniowe. Czujność rodziców usypia zazwyczaj informacja o walorach zdrowotnych tych
(przeznaczonych dla dzieci!) produktów. Mogą one jednak stanowić realne zagrożenie dla zdrowia,
szczególnie jeśli jada się je codziennie lub bardzo często. Duża zawartość cukru nie dziwi
w przypadku słodyczy, jednak trudno uwierzyć, że w gotowych pikantnych sosach czy ketchupie
może być go nawet ok. 50%! Również kupowane w aptekach rozmaite preparaty zaskakują ilością
znajdującego się w nich cukru, np. w multiwitaminowych może go być ponad 80%, w herbatkach dla
niemowląt - ponad 90%.
więcej na www.aktywniepozdrowie.pl
www.zdrowojem.fundacjabos.pl
2