Płaca brutto a płaca netto - Profesjon@lny trener

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Danuta Stachula
Płaca brutto a płaca netto
PROFESJON@LNY TRENER
Danuta Stachula
Danuta Stachula –nauczyciel przedmiotów zawodowych. Absolwentka wydziału rolniczego Akademii
Rolniczej w Lublinie. Ukończyła również studia podyplomowe z przedsiębiorczości dla nauczycieli a także
studia podyplomowe „ Menadżer w oświacie”. Doskonaliła swoje umiejętności na seminariach, kursach
i szkoleniach, m. in. Podstawowy Kurs Księgowości, Ekonomia w szkole. Brała udział w projektach EFS
„Wyrównywanie szans edukacyjnych” oraz „Kariera zawodowa przed NAMI”. W pracy stawia na naukę
przez doświadczenie i aktywne uczestnictwo.
2
Płaca brutto a płaca netto
Pojęcie wynagrodzenia
Każdy pracownik – za czynności wykonywane w ramach umowy o pracę
otrzymuje wypłaty pieniężne, które nazywamy wynagrodzeniem lub płacą.
Wynagrodzenie jest to świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika z tytułu
wykonywanej przez niego pracy7.
Płaca ma duże znaczenie dla pracownika, jak i dla pracodawcy, ponieważ jest ona
jednocześnie:
 dochodem pracownika;
 kosztem pracodawcy;
 motywatorem do pracy.
Wysokość płacy decyduje o poziomie zaspokajania potrzeb pracownika. Z punktu
widzenia pracownika płaca powinna być jak największa, natomiast z punktu widzenia
przedsiębiorstwa płaca jest kosztem, a więc powinna być jak najniższa.
Wynagrodzenie pracownika powinno motywować go do pracy. Jeśli będzie zbyt
niskie, wtedy pracownicy będą poszukiwali lepiej płatnej pracy, a kiedy będzie zbyt
wysokie, obniży ono zysk przedsiębiorstwa.
Rodzaje płacy
Można wyróżnić płacę nominalną i realną. Płaca nominalna to pieniądze
otrzymywane przez pracownika, płaca realna to suma dóbr i usług, które może on za te
pieniądze nabyć.
Prócz płacy realnej i nominalnej wyróżniamy również płacę netto i brutto.
Płaca netto to wynagrodzenie, jakie otrzymujemy ,,na rękę’’ (po odliczeniu składki na
ubezpieczenie społeczne i zaliczki na podatek dochodowy).
Płaca brutto to wynagrodzenie przed odliczeniami (zapisana w umowie o pracę).
PROFESJON@LNY TRENER
3
Danuta Stachula
Przykład – Płaca brutto i płaca netto
Koszty uzyskania przychodu ustalone zostały dla jednego stosunku pracy,
pracownik zamieszkuje tę samą miejscowość, gdzie położony jest zakład pracy, kwota
wolna od podatku odliczana jest w każdym miesiącu.
Wynagrodzenie brutto
3000,00
Ubezpieczenie emerytalne
( 9,76 %)
292,80
Ubezpieczenie rentowe
( 1,5 % )
45,00
Ubezpieczenie chorobowe
( 2,45 % )
73,50
Ubezpieczenie zdrowotne
1
( 7,75 %)
200,62
Ubezpieczenie zdrowotne
( 1,25 %)2
32,36
Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych ( 18%)3
Wynagrodzenie netto
199,00
2156,72
(Źródło: Opracowanie własne)
1
Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9 %, z czego 7,75 % podlega odliczeniu
od zaliczki na podatek dochodowy.
2
Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9 %, z czego 1,25 % nie podlega odliczeniu
od zaliczki na podatek dochodowy.
3
Zaliczka na podatek dochodowy jest stawką podatku wyliczoną od podstawy opodatkowania, pomniejszoną o 7,75
% stawki na ubezpieczenie zdrowotne.
Opodatkowanie przychodów z pracy
Dochody uzyskiwane przez pracowników opodatkowane są podatkiem dochodowym
od osób fizycznych.
Dochód to wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na ubezpieczenie
społeczne, które są finansowane przez pracownika oraz o koszty uzyskania przychodu.
Przychodem nazywamy kwotę wynagrodzenia, która została określona w umowie
o pracę. Koszty uzyskania przychodu w przypadku pracowników wynoszą w 2011 r.
111,25 zł miesięcznie, jednak ulegają zmianie, gdy pracownik zamieszkuje
w innej miejscowości lub wykonuje umowę o pracę u więcej niż jednego pracodawcy.
Stawka procentowa podatku jest zapisana w ustawie i wynosi 18 i 32% (rok 2011).
4
Płaca brutto a płaca netto
W zależności od tego, w jakim przedziale mieści się podstawa opodatkowania (kwota
od której liczony jest podatek) konkretnej osoby, stosuje się różną stawkę procentową.
Tak obliczony podatek jest pomniejszany o kwotę wolną od podatku, która w 2011 roku
wynosi 556,02 zł, tj. miesięczne 46,33zł.
Zaliczki na podatek dochodowy pomniejszane są o składkę na ubezpieczenie
zdrowotne, która wynosi 9% przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenie
społeczne finansowane przez pracownika. Jednak odliczeniu od podatku podlega
jedynie część składki w wysokości 7,75% przychodu.
Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
Ubezpieczenia społeczne, które są obowiązkowe dla osób zatrudnionych na
podstawie umowy o pracę, są formą zabezpieczenia pracowników i ich rodzin przed
konsekwencjami zdarzeń losowych7.
Na ubezpieczenia społeczne składają się ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie
rentowe, ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe.
Na podstawie ubezpieczenia społecznego pracownik otrzymuje7:
• z tytułu ubezpieczenia emerytalnego - emeryturę (składka na ubezpieczenie
emerytalne jest opłacana w połowie przez pracownika i w połowie przez
pracodawcę);
• z tytułu ubezpieczenia rentowego - m. in. renty z tytułu niezdolności do pracy,
renty rodzinne, dodatki do rent rodzinnych i zasiłki pogrzebowe (składka jest
opłacana częściowo przez pracownika i częściowo przez pracodawcę);
• z tytułu ubezpieczenia chorobowego - m.in. zasiłek chorobowy i zasiłek
macierzyński (składka jest opłacana przez pracownika);
PROFESJON@LNY TRENER
5
Danuta Stachula
• z tytułu ubezpieczenia wypadkowego - świadczenia z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (składka jest opłacana przez pracodawcę).
Zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych pomniejszane są o część
składki na ubezpieczenie zdrowotne. Obok składki na ubezpieczenia społeczne
pracodawca zobowiązany jest do opłacenia składki na Fundusz Pracy i składki na
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Podstawą wymiaru w/w składek
jest przychód pracownika.
Wysokość składek płaconych w 2011 roku przez pracownika i pracodawcę
Wyszczególnienie
Ubezpieczenie
emerytalne
Ubezpieczenie
rentowe
Ubezpieczenie
wypadkowe
Składka płacona przez
pracownika
9,76% podstawy wymiaru składki
Składka płacona przez
pracodawcę
9,76 % podstawy wymiaru składki
1,50% podstawy wymiaru składki
4,50 % podstawy wymiaru składki
_
- 1,67% podstawy wymiaru składki-pracodawcy zatrudniający do 9
pracowników
- od 0,67% do 3,33% podstawy
wymiaru składki – pracodawcy
zatrudniający 10 i więcej pracowników
(stopa % ustalana jest w zależności od poziomu
zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń)
Ubezpieczenie
chorobowe
Ubezpieczenie
zdrowotne
Fundusz Pracy
Fundusz
Gwarantowanych
Świadczeń
Pracowniczych
2,45% podstawy wymiaru składki
_
9% podstawy wymiaru składki
( odliczeniu od podatku podlega
jedynie część składki w wysokości
7,75% podstawy wymiaru składki)
_
_
2,45% podstawy wymiaru składki
_
0,10% podstawy wymiaru składki
(Źródło: J. Musiałkiewicz, Podstawy przedsiębiorczości, Ekonomik, Warszawa 2009)
6
Płaca brutto a płaca netto
Podsumowanie
Wynagrodzenie
pracownika
(Źródło: B. Majewski, A. Tomaszewski, ABC przedsiębiorczości, WSiP, Warszawa 2009)
PROFESJON@LNY TRENER
7
Danuta Stachula
Literatura:
1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
( tekst jednolity z 2000 r. z późn. zm.
2. Ustawa z dnia 6 lutego 1997r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym
z późn. zm.
3. Ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych
z późn. zm.
4. Kodeks pracy
5. J. Sloman, Podstawy ekonomii, PWE, Warszawa 2001
6. B. Majewski, A. Tomaszewski, ABC przedsiębiorczości, WSiP, Warszawa 2009
7. J. Musiałkiewicz, Podstawy Przedsiębiorczości, Ekonomik, Warszawa 2009
8