Motyw wędrowca i wędrówki

Motyw wędrówki i wędrowca w polskiej literaturze
i sztuce romantycznej
W środę, 16 listopada br. gościliśmy w naszej bibliotece prof.
Akademii
Techniczno–Humanistycznej
z wykładem:
dr.
hab.
Ireneusza
Gielatę
„Motyw wędrówki i wędrowca w polskiej literaturze
i sztuce romantycznej”. Spotkanie z literaturą cieszyło się dużym
zainteresowaniem wśród młodzieży LO im. Asnyka i Zespołu Szkół
Gastronomicznych i Handlowych w Bielsku-Białej. Prelegent w ciekawy
i inspirujący sposób przybliżył młodzieży topos wędrówki kształtujący
się na przestrzeni epok literackich.
Archetypem wędrowca staje się już homerycki Odyseusz, którego
celem podróży stało się dążenie do odzyskania tego, co się utraciło.
Wędrówka Odyseusza pozwoliła mu na poznawanie świata i samego
siebie w obliczu przeciwieństw losu. W renesansowych fraszkach Jana
Kochanowskiego spotykamy nowy wzorzec wędrowca. Poeta poprzez
podróżowanie,
doświadczenia
i
nabywanie
wiedzy
nadaje
kształt
swojemu życiu, kształtuje swoją osobowość. Panorama własnego życia
pozwala mu dostrzec upływający czas, widzi „srebrne w głowie nici”,
niemniej
jednak
realizuje
humanistyczną
dewizę
„carpe
diem”.
Kochanowski we fraszce „Do gór i lasów” odwołuje się do mitologii,
w której Proteus zmienia się i kształtuje nowe postaci. Renesansowy
Proteus
Kochanowskiego
przebywał
w
przeciągu
swojego
życia
podróżowania,
kreśli
w niejednym miejscu i odnajdywał się w niejednej roli.
Epoka
różnorodność
Romantyzmu
zmienia
kierunek
obrazów wędrówki. Poeta romantyczny buduje obraz
pielgrzyma sięgając do różnych sposobów podróżowania. Dotyka historii
osiągając świadomość narodową. Bohater romantyczny porusza się
w świecie marzeń i wyobraźni, ale i przemieszcza się w przestrzeni.
Zmierzając
na wschód odkrywa świat orientu i poznaje odmienną
kulturę i obyczajowość. Wreszcie podróżuje w głąb przeszłości. Podróż
geograficzno-historyczna, która odbywa się w kierunku wysp greckich,
nadaje kierunek poznania i uchwycenia głosu historii. Z wędrówki tej
rodzi się zachwyt, ale i rozczarowanie wynikające z zagarniętego
i zdewaluowanego przez rzeczywistość, politykę i historię piękna.
Zbiór
„Sonetów
Krymskich”
Adama
Mickiewicza
wyrasta
z zachwytu nad kulturą i przyrodą Krymu, ale i też daje obraz
nieumiejętności odnalezienia się w orientalnej rzeczywistości.
Przeżycia autora wiążą się z tęsknotą za ojczyzną, którą musiał opuścić
ze
u
względu
na
Mickiewicza
sytuację
również
polityczną.
w
Motyw
„Żegludze”
i
podróży
pojawia
„Pielgrzymie”.
się
Również
Kordianowska wędrówka, która jest symbolem poszukiwania sensu,
wiąże się z rozczarowaniem. Motyw, który pojawia się w wymiarze
dosłownym i metaforycznym, przyczynia się do wewnętrznej przemiany
tytułowego bohatera. Kształtuje krytyczny obraz ówczesnej cywilizacji
europejskiej i ukazuje, iż najważniejszą wartością jest patriotyzm.
Dorota Pająk