Prawo – podstawowe pojęcia System prawa gałęzie prawa Prawo

Prawo – podstawowe pojęcia System prawa gałęzie prawa Prawo

Prawo – podstawowe pojęcia
System prawa gałęzie prawa
Prawo konstytucyjne
Prawo administracyjne
Prawo finansowe
Prawo karne
Prawo pracy
Prawo cywilne
Prawo rzeczowe
Zobowiązania. Umowy cywilnoprawne.
Umowy nazwane i nowe rodzaje umów w obrocie
Swoboda działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy.
Prawo handlowe – spółki osobowe
Prawo handlowe – spółki kapitałowe
Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne
Prawo
Def. Zespół norm ustanowionych lub uznanych przez państwo, których realizacja
zabezpieczona jest możliwością użycia przymusu państwowego
System prawa – uporządkowany zbiór wszystkich obowiązujących w danym państwie
norm prawnych.
Rodzaje norm społecznych
Zasady systemu prawa – hierarchiczność, niesprzeczność ,
Źródła prawa:
>krajowe: konstytucja, ustawy, rozporządzenia , ratyfikowane umowy międzynarodowe ,
prawo miejscowe
>UE : prawo pierwotne i wtórne (rozporządzenia, dyrektywy, zalecenia i opinie
Publikacja aktów prawnych
Norma prawna i przepis prawny
Stosunek prawny
Przestrzeganie i stosowanie prawa.
Wykładnia prawa
Luki w prawie
Gałęzie prawa
Kryteria podziału norm prawnych na gałęzie – przedmiot i metoda regulacji
Gałęzie podstawowe i kompleksowe
Prawo konstytucyjne – zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju
państwa
Prawo administracyjne – zespół norm regulujących strukturę organów
administracyjnych oraz stosunki prawne wynikające w toku władczej działalności tych
organów
Prawo finansowe – zespól norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych
przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie, a także określających strukturę oraz
tryb działania organów i instytucji finansowych
Prawo cywilne zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki
osobiste pomiędzy równorzędnymi w danej sprawie podmiotami prawa
Prawo rodzinne – zespól norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między
małżonkami , krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli
Prawo pracy - zespól norm regulujących stosunki między pracodawcą i
pracownikiem na tle świadczonej pracy
Prawo karne – zespól norm określających jakie czyny są przestępstwami,,
ustalających kary za te przestępstwa ora określających ogólne zasady
odpowiedzialności karnej
Prawo procesowe – cywilne i karne
Prawo międzynarodowe i krajowe. Prawo UE
Prawo publiczne i prywatne
Prawo publiczne, mieszane i prywatne
Prawo publiczne:
- Prawo konstytucyjne
- Prawo administracyjne
- Prawo finansowe
- Prawo karne
- Prawo postępowania cywilnego
- Prawo międzynarodowe publiczne
Prawo prywatne:
- Prawo cywilne materialne
- Prawo rodzinne i opiekuńcze
- Prawo międzynarodowe prywatne
Prawo mieszane:
- Prawo pracy
prawo publiczne i prywatne
Kryterium
Prawo prywatne
Prawo publiczne
rozróżnienia
Służy ochronie interesu Jednostek (i ich
Państwa, zbiorowości,
organizacji)
dobra wspólnego
Strony stos. prawnego Jednostka-jednostka Władza publiczna –
jednostka
Typ stosunku
Koordynacyjny
Podległości kompetencji
prawnego
(subordynacyjny)
Rola woli jednostki w Autonomia woli
Brak autonomii,
kształtowaniu stosunku
podporządkowanie woli
prawnego
państwa
Charakterystyczna
Cywilnoprawna
Administracyjnoprawna,
metoda regulacji
penalna
Typowy sposób
Ius dispositivum
Ius cogens
regulacji
Typowy sposób
Z inicjatywy jednostki Z urzędu
uruchamiania ochrony
prawnej
Ochrona prawna
Sąd
Organ administracji,
potem sąd
Typowe sankcje
Cywilnoprawne
Karne,
(restytucyjne,
administracyjnoprawne,
nieważności)
(represyjne,
egzekucyjne)
Prawo gospodarcze-koncepcje
Prawo gospodarki uspołecznionej
Gałąź kompleksowa – zbiór norm prawnych regulujących stosunki społeczne
powstające w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej
Dział prawa cywilnego – prawo handlowe
Prawo gospodarcze
Prywatne - organizacja przedsiębiorców i podejmowanie przez nich czynności
handlowych
Publiczne – zbiór norm regulujących ustrój gospodarczy państwa, zasady jego
funkcjonowania oraz ochrony
Prawo materialne
Prawo materialne
Zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy
równorzędnymi – w danej sprawie – podmiotami
Prawo procesowe cywilne
Zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne
organy
Źródła prawa cywilnego,materialnego
Kodeksy: cywilny, spółek handlowych, (rodzinny i opiekuńczy)
Ustawy odrębne: prawo spółdzielcze, ust. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawo
własności przemysłowej, ust. o gospodarce nieruchomościami, ust. o własności lokali, ust. o
księgach wieczystych i hipotece, prawo przewozowe, prawo wekslowe, prawo czekowe,
prawo upadłościowe i naprawcze
Inne:
- rozporządzenia wykonawcze, umowy międzynarodowe, ustawy kompleksowe
- zwyczaje, zasady współżycia społecznego, wzorce umowne,
- orzecznictwo sądowe
działy prawa cywilnego, materialnego
Część ogólna
Prawo rzeczowe
Prawo zobowiązań
Prawo spadkowe
Prawo handlowe
Prawo własności intelektualnej
Prawo spółdzielcze
(Prawo rodzinne i opiekuńcze)
zasady prawa cywilnego, materialnego
Zasada równości
Zasada wykonywania praw podmiotowych z uwzględnieniem ich społecznogospodarczego przeznaczenia oraz zasad współżycia społecznego
Zasada ochrony dobrej wiary
Zasada ochrony praw nabytych
Zasada ochrony dóbr osobistych
Zasada ochrony własności
Zasada swobody umów
Zasada wykonania zobowiązań
Zasada pierwszeństwa dziedziczenia testamentowego przed ustawowym
Rodzaje postepowania cywilnego
Proces
- postępowanie zwykłe
- postępowania odrębne
- post. pojednawcze
- post. mediacyjne
Postępowanie nieprocesowe
- postępowanie zwykłe
- postępowania odrębne
Post. zabezpieczające
Post. egzekucyjne
Post. w razie zaginięcia lub zniszczenia akt
Post. o uznanie orzeczeń sądów zagranicznych
Post. upadłościowe
Post. Naprawcze
Post. przed sądem polubownym
Zasady postepowania cywilnego
Zasada prawdy materialnej
Zasada dyspozycyjności
Zasada kontradyktoryjności
Zasada równości stron (uczestników post.)
Zasada bezpośredniości
Zasada koncentracji materiału procesowego
Zasada ustności
Zasada jawności
Zasada formalizmu postępowania
Zasada inicjatywy procesowej organów procesowych i egzekucyjnych
Prawo rzeczowe
W sensie przedmiotowym:
Zespół przepisów prawa cywilnego, które normują
powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności, oraz
innych form korzystania z rzeczy.
W sensie podmiotowym:
Takie prawo cywilne które charakteryzują dwie cechy
występujące łącznie: - prawo to dotyczy rzeczy
- jest prawem bezwzględnym
Prawo rzeczowe i obligacyjne
Prawa rzeczowe:
- bezwzględne, skuteczne erga omnes,
- zasada zamkniętej listy praw rzeczowych
- przedmiotem są rzeczy
Prawa obligacyjne:
- względne, skuteczne tylko między stronami,
- swoboda kształtowania treści umów
- przedmiotem mogą być rzeczy, usługi, wartości niematerialne i prawne
rzeczy w zrozumieniu prawa cywilnego
Rzeczy materialne
Materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione
(w sposób naturalny lub sztuczny), że w stosunkach społeczno-gospodarczych mogą być
traktowane jako dobra samoistne.
(def. Wasilkowski)
Nie są rzeczami:
- dobra niematerialne
- części składowe, złoża minerałów, własność wód,
res omnium communes
- zbiory praw (universitas iuris)
- rzeczy zbiorowe (universitas rerum)
czesci składowe, przynależności, pożytki
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez
uszkodzenia lub istotnej zmiany całości , albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany
przedmiotu odłączonego.
Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw
rzeczowych.
(art. 47 k.c.)
Części składowe gruntu
Przynależności - rzeczy ruchome, potrzebne do korzystania z innej rzeczy
(rz.głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym
związku odpowiadającym temu celowi.
Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej
(art..51 k.c.)
Pożytki rzeczy
- naturalne (płody i inne odłączone cz. składowe o ile wg. zasad prawidłowej
gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy)
- cywilne (dochody które rzecz przynosi na podstawo stosunku prawnego)
Pożytki prawa dochody które prawo przynosi zgodnie ze swym społecznogospodarczym przeznaczeniem
Podział rzeczy
Nieruchomości: grunty, budynki, nieruchomości lokalowe
Ruchomości
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot
własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich
budynków , jeżeli na mocy odpowiednich przepisów szczególnych stanowią odrębny
od gruntu przedmiot własności .
Prawa rzeczowe
Własność i ograniczone prawa rzeczowe
-
Lista praw rzeczowych:
Własność
Użytkowanie wieczyste
Użytkowanie
Służebności
Hipoteka
Zastaw
Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do
lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
Posiadanie
Tresc własności
Prawo podmiotowe bezwzględne, będące najszerszą formą władania rzeczą
W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel
może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społecznogospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki
i inne dochody z rzeczy . W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
(art. 140 k.c.)
Prawo: - posiadania
- używania
- rozporządzania
Ograniczenia prawa własności
Własność
Nabycie własności :
- pierwotne (niezależne od praw poprzednika)
- pochodne (zależne od praw poprzednika)
Własność i współwłasność ( łączna, w częściach ułamkowych)
Ochrona własności
- windykacyjna (żądanie wydania rzeczy)
- negatoryjna (żądanie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechanie naruszeń)
(art. 222 k.c.)
formy własności
Typy i formy własności – wł.prywatna i publiczna
Wł. prywatna – os.fizyczne, os prawne,ułomne os.prawne
Wł.państwowa – pluralizm podmiotów własności
> Skarb Państwa – osoba prawna - zarząd stationes fisci
- trwały zarząd nieruchomości publ.jedn.org.
>Państwowe
- nieruchomości rolne – Agencja Nieruchom Rolnych
osoby prawne – brak odpowiedzialności SP za zobowiązania
Wł.samorządowa - osobowość prawna j.s.t.
– zarząd własny i oraz zarząd stationes municipi
> Gminne , powiatowe i wojewódzkie osoby prawne
> Mienie komunalne (samorządowe) – własność i inne prawa majątkowe
> Brak odpowiedz. jedn. sam. za zobowiązania innych samorz. osób prawn.
Uzytkowanie wieczyste
Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach
administracyjnych miast, oraz grunty SP położone poza tymi granicami , lecz
włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do
realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jedn.
samorządu terytorialnego lub ich związków, mogą być oddawane w użytkowanie
wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.
W przypadkach przewidzianych w przepisach szczeg. przedmiotem użytk. wiecz.mogą
być także inne grunty SP, j.s.t. lub ich związków (art.232 kc)
Uzytkowanie
Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i pobierania jej pożytków (art.252 kc)
- funkcje alimentacyjne (osoby fizyczne), celem jest zaspokajanie potrzeb tych osób i ich
bliskich – prawo używania rzeczy i pobierania pożytków z obowiązkiem zachowania
substancji i dotychczasowego przeznaczenia rzeczy
- funkcje gospodarczo-produkcyjne (osoby prawne) – prawo używania rzeczy i pobierania
pożytków, bez zastrzeżenia zachowania substancji i przeznaczenia rzeczy; jeżeli użytk.
obejmuje zespół środków produkcji, użytkownik może w granicach prawidłowej gospodarki
zastępować poszczególne składniki innymi (art.257 kc)
- użytkownik powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z zasadami prawidłowej
gospodarki
- prawo niezbywalne, zwykle: nieodpłatne, bezterminowe, można ograniczyć do oznaczonej
części nieruchomości i wyłączyć oznaczone pożytki
służebnośći
gruntowe i osobiste
Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (n.
władnąca) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel n. władnącej
może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że
właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania
w stosunku do niej określonych działań, bądź te na tym, że właścicielowi
nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu
względem nieruchomości władnącej przysługują… (służebność gruntowa)
Może mieć na celu jedynie zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej
oznaczonej części
(art.285 kc)
hipoteka
Ust. z 6 lipca 1982r o księgach wieczystych i hipotece
W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć
prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości
bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami
osobistymi właściciela nieruchomości.
Warunki:
- Wpis w księdze wieczystej
- Zaspokojenie wg. przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym
- W razie podziału nieruchomości powstaje hipoteka łączna
Hipoteka kaucyjna
Hipoteka przymusowa
Księgi wieczyste
Ust. z 6 lipca 1982r o księgach wieczystych i hipotece
Rękojmia wiary publicznej KW
- W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w KW a
rzeczywistym stanem prawnym , treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, to przez czynność
prawna z osoba uprawnioną wg. treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe.
- Nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych, ani na rzecz nabywcy w złej wierze
Zastaw
W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć
prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy
bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami
osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych którym z mocy ustawy przysługuje
pierwszeństwo szczególne
(art. 306 k.c.)
Zastaw można ustanowić także dla zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub
warunkowej
Zastaw rejestrowy (Ust. z 6 grudnia 1996r)
Posiadanie
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten , kto nią faktycznie włada jak właściciel
(posiadacz samoistny), jak i ten kto nią faktycznie włada jak użytkownik, najemca,
dzierżawca lub mający inne prawo z którym łączy się określone władztwo nad rzeczą
(posiadacz zależny)
(art.336 k.c.)
Dzierżyciel – kto faktycznie włada rzeczą za kogo innego
Domniemania:
- posiadania samoistnego
- ciągłości posiadania
- zgodności ze stanem prawnym
Ochrona posiadania – roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego i zaniechanie
naruszeń
Prawo cywilne – Zobowiązania
UMOWY CYWILNOPRAWNE
Podstawy prawne
Kodeks cywilny
Czynności prawne
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
Forma czynności prawnych
- ustna, pisemna, z podpisem notarialnie potwierdzonym,, z datą pewną, akt
notarialny, formy szczególne
- dla celów dowodowych, pod rygorem nieważności
Wady oświadczeń woli : niepoczytalność, dla pozoru, błąd , podstęp, groźba
Swoboda zawierania umów
Sposoby zawierania umów
- ofertowy, negocjacje, przetarg (aukcja)
umowy cywilno prawne, typologie
W obrocie powszechnym i w obrocie gospodarczym
Umowy dwustronnie i jednostronnie profesjonalne
Typowe i nietypowe
Nazwane i nienazwane
Cechy szczególne umów stosunków obrocie gospodarczym
Złożoność stosunków umownych
Szerokie stosowanie umów standardowych
Stosowanie zindywidualizowanych procedur zawierania umów
Wymagany podwyższony standard staranności
Szczególna troska o pewność i bezpieczeństwo w obrocie
Wysoki udział umów długoterminowych
Konieczność uwzględniania zmian w warunkach realizacji umów
Umowy i jednostronne czynności prawne w kodeksie cywilnym
Umowy przenoszące prawa
Umowy dotyczące korzystania z rzeczy praw
Umowy dotyczące świadczenia usługi
Umowy dotyczące stosunków kredytowych
Stosunki gwarancyjne
Umowy alimentacyjne
Umowy losowe
Umowy współdziałania gospodarczego
Umowne usuwanie niepewności w zakresie istnienia i treści stosunków miedzy
Przyrzeczenie publiczne
Przekaz i papiery wartościowe
Umowy w obrocie gospodarczym
Umowy (porozumienia) organizacyjne
Umowy o pośrednictwo gospodarcze
Umowy w obrocie przedsiębiorstwami
Umowy o współpracy przedsiębiorstw (kooperacyjne)
Umowy w obrocie towarowym
Umowy w zakresie czynności bankowych
Umowy transportowe
Umowy w zakresie ubezpieczeń
Klasyfikacje umów wg. cech prawnych
Konsensualne i realne
Zobowiązujące, rozporządzające
Jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące, wzajemne
Kauzalne i abstrakcyjne
Swobodnie negocjowane, i adhezyjne
Umowy nazwane kodeksu cywilnego
Sprzedaż - szczególne rodzaje sprzedaży:
na raty , z zastrzeżeniem własności,
na próbę, z prawem odkupu,
z prawem pierwokupu,
Sprzedaż konsumencka
Rękojmia - gwarancja
Dostawa – kontraktacja
Umowa o dzieło – umowa zlecenia
Umowa o roboty budowlane
Najem – dzierżawa
Umowa agencyjna – umowa komisu
Umowa przewozu – umowa spedycji
Przechowanie – umowa składu
Sprzedaż
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego
własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i
zapłacić sprzedawcy cenę. Art. 535 k.c.
Sprzedaż na raty
Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż
rzeczy ruchomej osobie fizycznej, za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według
umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny.
Art.583 § 1 k.c.
Zastrzeżenie własności rzeczy
Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do
uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości , że przeniesienie własności rzeczy
nastąpiło pod warunkiem zawieszającym.
Art. 589 k.c.
Sprzedaż na próbę
Sprzedaż na próbę, albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego poczytuje
się w razie wątpliwości za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna
przedmiot sprzedaży za dobry. W braku oznaczenia w umowie terminu próby lub
zbadania rzeczy sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin,
Art.592 § 1 k.c.
Prawo odkupu
Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; termin
dłuższy ulega skróceniu do lat pięciu.
Prawo pierwokupu
Jeżeli ustawa lub czynność prawna zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo
kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie
trzeciej (prawo pierwokupu) , stosuje się w braku przepisów szczególnych przepisy
niniejszego rozdziału,
Art. 596 k.c.
Sprzedaż konsumencka
Ustawa z 27 lipca 2002r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o
zmianie kodeksu cywilnego
Ustawę stosuje się do dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa
sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu
niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (towar konsumpcyjny)
Nie stosuje się do sprzedaży energii elektrycznej, gazu , wody, chyba że są
sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej objętości
Nie stosuje się do sprzedaży egzekucyjnej, w postępowaniu upadłościowym albo
innym sądowy
Sprzedaż konsumencka
Sprzedawca odpowiada wobec kupującego jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego
wydania jest niezgodny z umową.
Art. 4 u.s.k.
Indywidualne uzgadnianie właściwości:
- odpowiada podanemu opisowi
- ma cechy okazanej próbki lub wzoru
- nadaje się do celu określ. przez kupującego
Pozostałe przypadki:
-nadaje się do celu do jakiego jest zwykle używany
-właściwości odpowiadają cechom towaru tego rodzaju
- odpowiada oczekiwaniom opartym na publicznych zapewnieniach sprzedawcy,
producenta, przedstawicieli, osób wprowadzających towar do obrotu krajowego
Żądanie nieodpłatnej naprawy towaru lub wymiany na nowy
Rękojmia i gwarancja
Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma
wadę zmniejszająca jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie
oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy , jeżeli rzecz
nie ma właściwości o których istnieniu zapewnił kupującego , albo jeżeli rzecz
została kupującemu wydana w stanie niezupełnym . Art.556 §
W przypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do
jakości rzeczy j sprzedanej ,poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca
dokumentu(gwarant), jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do
dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu
określonego w gwarancji. Art.577 §1 k.c.
Dostawa i kontraktacja
Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy
oznaczonych tylko co do gatunku, oraz ich dostarczenia częściami albo periodycznie,
a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i zapłacenia ceny. Art. 605 k.c.
Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć
kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a
kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym , zapłacić
umówiona cenę, oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe…
Art. 613 §1 k.c.
Umowa o dzieło i zlecenie
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania
oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia . Art.627.k.c.
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej
czynności prawnej dla dającego zlecenie. Art. 734 §1k.c.
Do umów o świadczenie usług , które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje
się odpowiednio przepisy o zleceniu.
Umowa o roboty budowlane
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania
przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami
wiedzy technicznej , a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez
właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót , w szczególności
do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i
zapłaty umówionego wynagrodzenia .
Art. 647 k.c.
Najem i dzierżawa
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania
przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić
wynajmującemu umówiony czynsz. Art. 659 § 1 k.c.
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz
do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a
dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Art. 693
§1 k.c.
Agencja i komis
Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się w zakresie
działalności swojego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem
przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do
zawierania ich w jego imieniu . Art. 758 § 1 k.c.
Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za
wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa , do
kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta) ,
lecz w imieniu własnym.
Przewóz i spedycja
Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.
Art. 774 k.c.
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo dokonania innych usług
związanych z jej przewozem .
Art. 794 § 1 k.c.
Przechowanie i skład
Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie
niepogorszonym rzecz ruchoma oddaną mu na przechowanie.
Art. 835 k.c.
Przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za
wynagrodzeniem oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych.
Art.853 §1 k.c
Przedsiębiorca składowy jest obowiązany dokonywać odpowiednich czynności
konserwacyjnych. Przeciwne postanowienia umowy jest nieważne.
Art.855 §2 k.c.
Umowy nienazwane i nowe typy umów
Leasing
Faktoring
Forfaiting
Franchising
Know-how
Kontrakt menadżerski
Umowy dystrybucyjne (dealerskie)
Just –in-time
Timesharing
Merchandising
Sponsoring
Umowa o przegląd przedsiębiorstwa (due-dilligence-review)
Umowa leasingu
Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się , w zakresie działalności swojego
przedsiębiorstwa , nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w
tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania
pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić
finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężne, równe co najmniej
cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Art.709¹ k.c.
Faktoring
Umowa zawarta pomiędzy dostawcą a faktorem zgodnie z którą dostawca zleca lub
przyjmuje na siebie zobowiązanie zlecenia faktorowi pobrania wierzytelności
wynikającej z umowy sprzedaży towarów, zawartej pomiędzy dostawca a jego
klientem.
Faktor powinien spełnić co najmniej 2 z niżej wymienionych usług:
-finansowanie dostawcy w postaci pożyczki lub przedpłaty,
-prowadzenie rozliczeń związanych z otrzymaniem należności
-pobranie zadłużenia
-zabezpieczenie przed niezapłaceniem sumy zadłużenia
Dłużnik powinien otrzymywać pisemne potwierdzenie powiadomienia o przelewie
wierzytelności
Forfaiting
Zakup przez instytucję forfaitingową należności terminowych jej klientów, które
powstały w następstwie realizacji kontraktu eksportowego, bez regresu w stosunku do
sprzedawcy tych wierzytelności , pod warunkiem jednak, że wierzytelności te przyjmą
postać akceptowanego z punktu widzenia instytucji forfaitingowej instrumentu
finansowego
Franchising
Przez umowę franchisingu dawca franchisingu zobowiązuje się do udostępnienia
korzystającemu (biorcy franchisingu) możliwości korzystania z oznaczenia jego firmy,
godła, symboli, patentów, zaś biorca franchisingu zobowiązuje się do prowadzenia
wskazanej działalności gospodarczej z wykorzystaniem udostępnionych mu praw
pozyskiwania nowych odbiorców.
Know-How
Umowa o przekazanie wiadomości praktycznych i umiejętności technicznoprodukcyjnych zwykle związanych z realizacją umów licencyjnych na korzystanie z
praw własności przemysłowej lub też odnoszących się do nieopatentowanych
wynalazków i wzorów przemysłowych.
Kontrakt menadżerski
Umowa zawarta między samodzielnym podmiotem (zarządcą, menadżerem) a
przedsiębiorcą, na mocy której menadżer zobowiązuje się do prowadzenia
przedsiębiorstwa drugiej strony na jej rachunek i ryzyko, we własnym bądź cudzym
imieniu, za wynagrodzeniem.
Umowy dystrybucyjne i dealerskie
Umowy w obrocie handlowym między przedsiębiorcą a dystrybutorem (dealerem), o
stałe prowadzenie sprzedaży jego dóbr lub usług na określonym obszarze, oraz
świadczenie innych dodatkowych usług związanych ze sprzedażą.
Just – in - time
Umowa o niezawodne świadczenie dostaw bezpośrednio na taśmę montażową lub
innych miejsc ich niezwłocznego użycia, w dokładnie oznaczonym czasie.
Timesharing
Długoterminowa umowa okresowego korzystania z rzeczy ( głównie udostępniania
obiektów turystycznych).
Merchandising
Umowa o wykorzystanie dla celów promocji handlowej produktów, cudzych dóbr
niematerialnych ( na produktach umieszczane są nazwy firm, nazwiska osób, słowne
znaki, hasła reklamowe, wizerunki rzeczywistych lub fikcyjnych postaci)
Sponsoring
Umowa o (współ-)finansowanie programów i przedstawień medialnych w zamian za
reklamę firmy.
Umowa o przegląd przedsiębiorstwa (due-dilligence-review)
Umowa o zbadanie stanu przedsiębiorstwa i jego wycenę, w związku z jego zbyciem,
oddaniem do czasowego korzystania, kontraktami menadżerskimi lub sprzedażą
udziałów .
PRZEDSIĘBIORCA
Osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną,
której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu
Art..4.1. u.s.d.g.
działalność gospodarczą.
Osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną,
której ustawa przyznaje jednak zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu
działalność gospodarcza lub zawodową.
Art.43 k.c.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
-Zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, oraz
poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa,
wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
PRZEDSIĘBIORSTWO
Zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczony do
prowadzenia dział. gospodarczej, obejmuje w szczególności:
-oznaczenie indywidualizujące (nazwa przedsiębiorstwa),
-własność nieruchomości, ruchomości i inne prawa rzeczowe,
-wierzytelności, prawa z papierów wartościowych, środki pieniężne,
-koncesje, licencje, zezwolenia,
-patenty i inne prawa własności przemysłowej,
-majątkowe prawa autorskie i pokrewne,
-tajemnicę przedsiębiorstwa,
-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Art.55.1.k.c.
FIRMA
Firma oznacza nazwę pod którą działa przedsiębiorca
Prawo firmowe
Wyłączność firmy
Firma oddziału osoby prawnej
RODZAJE PRZEDSIĘBIORCÓW
Osoby fizyczne, prawne, jedn.org. nieposiadające osobowości prawnej
Osoby prowadzące działalność gospodarczą i zawodową
Przedsiębiorstwa publiczne i prywatne
Przedsiębiorstwa for profit i non profit
Osoby fizyczne, spółki prawa handlowego, przedsiębiorstwa państwowe, komunalne,
spółdzielnie, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych,
prowadzące działalność gospodarczą podmioty o celach niezarobkowych (fundacje,
stowarzyszenia, izby, itp.)
ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
OSOBY FIZYCZNE
SPÓŁKI
Wniosek o wpis do ewidencji
Wniosek o wpis do Krajowego
działalności gospodarczej - bezpłatny Rejestru Sądowego – odpłatny
Oficjalny formularz, także droga
Oficjalny formularz sądowy
listowna lub elektroniczna
Wniosek o wpis jest jednocześnie
Dołączenie na odrębnych
-wnioskiem o REGON
formularzach:
-zgłoszeniem do US (NIP)
- wniosku o REGON
-zgłoszeniem ZUS lub KRUS
-zgłoszenia do US (NIP)
-Zgłoszenia ZUS
CEIDG
Publikacja w Monitorze Sądowym
Rozpoczęcie działalności od dnia
Rozpoczęcie działalności od dnia
złożenia wniosku lub wskazanej daty wpisu
(około 1 tydzień)
Spółka kapitałowa w organizacji może
rozpocząć działalność przed
uzyskaniem wpisu do rejestru
przedsiębiorców
Ewentualnie rozpoczęcie po
Ewentualnie rozpoczęcie po
uzyskaniu:
uzyskaniu:
- zezwolenia
- zezwolenia
- koncesji
- koncesji
- wpisu do rejestru działalności
- wpisu do rejestru działalności
regulowanej
regulowanej
Inne obowiązki szczególne
Inne obowiązki szczególne
REGULOWANA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością
regulowaną, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność , jeżeli spełnia warunki
określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze
działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art.75 (konieczność uzyskania zezwolenia)
Art.61.1 u.s.d.g.
Rejestracja na wniosek przedsiębiorcy po złożeniu oświadczenia o spełnianiu
wymaganych warunków
Wpis w 7 dni; w braku - dopuszczalne rozpoczęcie działalności w 14 dni
Możliwość odmowy wpisu:
-prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywanie działalności objętej
wpisem,
-przedsiębiorcę wykreślono z rejestru (oświadczenie niezgodne ze stanem faktycznym,
naruszanie warunków wykonywania działalności.)
KONCESJE
Dziedziny:
poszukiwanie, rozpoznawanie wydobywanie kopalin
wytwarzanie,obrót mat.wybuchowymi, bronią, amunicją
wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, obrót paliwami i energią
ochrona osób i mienia
rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych
przewozy lotnicze
W dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu
na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny (..) tylko
gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do
rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia oraz wymaga zmiany niniejszej
ustawy
(art..43 u.s.d.g.)
KONTROLA U PRZEDSIĘBIORCY
Kontrola podatkowa – ZUS – Państwowa Inspekcja Pracy – Policja Pracy –
Państwowa Inspekcja Sanitarna – Inspekcja Ochrony Środowiska – Państwowa
Inspekcja Handlowa – Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych –
Inspekcja Weterynaryjna – Państwowa Straż Pożarna – Nadzór Budowlany –
Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna – Urząd Dozory Technicznego – Inspekcja
Transportu Drogowego (i inne)
Zasady ogólne i wyłączenia szczegółowe niektórych rodzajów kontroli
KONTROLA U PRZEDSIĘBIORCY- ZASADY OGÓLNE
Zawiadomienie przedsiębiorcy – wszczęcie po 7 dniach
Bezskuteczność dowodów zebranych z naruszeniem przepisów o kontroli
Czynności po okazaniu legitymacji i upoważnienia
Kontrola w siedzibie lub miejscu wykonywania działalności i w godzinach pracy
Książka kontroli
Tylko jedna kontrola u przedsiębiorcy w danym czasie
Czas trwania wszystkich kontroli u jednego przedsiębiorcy w roku maksymalnie
- 12 dni u mikroprzedsiebiorców
- 18 dni u małych przedsiębiorców
- 24 dni u średnich przedsiębiorców
- 48 dni u pozostałych przedsiębiorców
Przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec czynności kontrolnych z naruszeniem
przepisów, oraz zażalenie na postanowienie rozstrzygające sprzeciw.
MAŁE- ŚREDNIE- MIKROPRZEDSIĘBIORSTWA
Kategoria łączna MSP
-zatrudnienie poniżej 250 pracowników
-obroty roczne nie przekraczające 50 mln.euro
-suma bilansowa nie przekraczająca 43 mln.euro.
Małe przedsiębiorstwa
-zatrudnienie poniżej 50 pracowników,
-obroty roczne nie przekraczające 10 mln.euro
-suma bilansowa nie przekraczająca 10 mln.euro.
Mikroprzedsiębiorstwa
-zatrudnienie poniżej 10 pracowników
-obroty roczne nie przekraczające 2 mln.euro
-suma bilansowa nie przekraczająca 2 mln.euro
Kryterium niezależności – pułap 25%
OPISOWE CECHY WYODREBNIAJĄCE MSP
Charakter określony przez osobowość właściciela
Osobisty typ kontaktów z klientami, dostawcami, otoczeniem
Świadczenia dostosowane do indywidualnych życzeń klientów
Bliskie i nieformalne kontakty kierownictwa z pracownikami
Organizacja w niskim stopniu sformalizowana
Brak zdolności szybkiej reakcji na zmiany w otoczeniu
Zakład nie jest kontrolowany przez inne przedsiębiorstwa
Niewielki udział w rynku
Jeden produkt lub wąska oferta asortymentowa
BARIERY ROZWOJU MSP
Bariery rynkowe i społeczne
Bariery finansowe
Bariery wynikające z polityki gospodarczej
Bariery prawne
Bariery informacyjne
Bariery związane ze stanem infrastruktury
BARIERY FINANSOWANIA ROZWOJU MSP
Ograniczone możliwości samodzielnej akumulacji kapitału
„Dyskryminacja kredytowa MSP
Ograniczony dostęp do rynku kapitałowego.
„DYSKRYMINACJA KREDYTOWA MSP
Rzeczowo nieuzasadnione, odmienne traktowanie, które się może przejawiać w
formie:
- żądania wygórowanych zabezpieczeń
- niekorzystnego oprocentowania kredytu
- ograniczenia kwoty kredytu
- odmowy przyznania kredytu
Przyczyny bezpośrednie
- degresywna charakterystyka kosztów transakcji
finansowych
- brak możliwości emisji płynnych tytułów finansowych
- szczególne ryzyko inwestycyjne
- niedostatki informacyjne
- słaba pozycja rynkowa
- niekorzystne opodatkowanie
Przyczyny strukturalne i koniunkturalne
Spółki handlowe
SPÓŁKI OSOBOWE
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
jawna , partnerska, komandytowa,
komandytowo akcyjna ,
ułomne osoby prawne
z ograniczoną odpowiedzialnością,
akcyjna,
osoby prawne
odpowiedzialność osobista
odpowiedzialność spółki/osoby
prawnej
umowy regulujące stosunki między
wspólnikami
wkłady pieniężne , niepieniężne,
świadczenia pracy lub usług
zarząd wspólników
umowy regulujące stosunki
wspólników/akcjonariuszy ze spółką
wkłady pieniężne i niepieniężne
niemożliwa spółka jednoosobowa
możliwa spółka jednoosobowa
obowiązek lojalności
obowiązek lojalności dotyczy
członków zarządu
opodatkowanie spółki
opodatkowanie wspólników
(pod.dochod.)
zarząd profesjonalny
Spółka jawna
Spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą , a nie jest inną
spółką handlową.
Odpowiedzialność wspólników solidarna z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką,
oraz
Subsydiarna - egzekucja z majątku wspólnika dopuszczalna gdy egzekucja z majątku
spółki okaże się bezskuteczna
Spółka cywilna
Spółka jawna
k.c. art.860-875
k.h. art. 22-85
Przedsiębiorcami są wspólnicy,
Typ umowy nazwanej
Jest przedsiębiorcą
Wpis wspólników do EDG
Wpis do KRS
Brak osobowości prawnej
Ułomna osoba prawna
Brak bezwzględnego wymogu formy
pisemnej dla umowy spółki
Forma pisemna ad solemnitatem
Nie ma firmy
Firma
Odpowiedzialność solidarna
Odpowiedzialność solidarna i
subsydiarna
Współwłasność łączna wspólników
Majątek spółki
Spółka partnerska
• Osoby fizyczne, wolne zawody
• Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z
wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również
za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych
przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które
podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z
przedmiotem działalności spółki.
• Umowa spółki może przewidzieć, że jeden albo większa liczba partnerów godzi się
na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej
Spółka komandytowa
Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w
której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik
odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a odpowiedzialność przynajmniej
jednego wspólnika (komandytariusz) jest ograniczona.
Spółka komandytowa
• Umowa: (akt notarialny) firma i siedziba, przedmiot, czas trwania (jeśli oznaczony),
oznaczenie wkładów wspólników i ich wartość, zakres odpowiedzialności każdego
komandytariusza (suma komandytowa)
• Wkład komandytariusza: może być niższy niż suma komandytowa, zwolnienie z
wniesienia wkładu jest nieważne
• Komandytariusz uczestniczy w zyskach proporcjonalnie do wniesionego wkładu, w
stratach do wysokości wniesionego wkładu
• Wpis konstytutywny, solidarna odpowiedzialność założycieli, zarząd
komplementariuszy
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w
której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik
odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a co najmniej jeden wspólnik jest
akcjonariuszem
Spółka komandytowo-akcyjna
• Do spółki stosuje się
• W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, jak i wobec
osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki , z wyłączeniem
wkładów na kapitał zakładowy - przepisy dotyczące spółki jawnej.
• W pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w
szczególności dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady
nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Spółka kapitałowa w organizacji
• Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne
prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
• Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby które działały w jej imieniu
• Wspólnik albo akcjonariusz odpowiada solidarnie z podmiotami o których mowa
wyżej za zobowiązanie spółki do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie
udziałów lub akcji.
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
Spółka handlowa o charakterze kapitałowym, tworzona przez dowolną liczbę osób, mająca
osobowość prawną, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za swoje
zobowiązania, posiadająca kapitał zakładowy, podzielony na udziały którego utrzymanie jest
warunkiem istnienia spółki, a której strukturę i zasady funkcjonowania oraz stosunki między
spółka i jej wspólnikami , wobec dyspozytywnego charakteru norm ją regulujących ,
precyzuje umowa spółki
SPÓŁKA AKCYJNA
Sformalizowany i ustrukturalizowany związek akcjonariuszy połączonych wspólnym celem.
Jej korporacyjny charakter ułatwia tworzenie wielkich przedsiębiorstw i działanie i
koncentrację kapitału. Centralne miejsce zajmuje w niej kapitał akcyjny (zakładowy) Brak w
niej elementów osobowych. Posiada osobowość prawną od momentu zarejestrowania w KRS.
Jej konstrukcja oparta na akcji – która jest instytucją wyjątkową. Ryzyko akcjonariuszy jest
ograniczone do wysokości nominału objętych akcji.
Spółki kapitałowe
Każdy cel prawnie dopuszczalny
Połączenie kapitałów (a nie osób)
kapitał zakładowy
brak odpowiedzialności wspólników /akcjonariuszy za zobowiązania spółek
osobowość prawna,
wpis do KRS
udziały/akcje zwykłe i uprzywilejowane
organy, rozdział zarządu i kontroli
sytuacja straty bilansowej
SP. Z O.O.
SP. AKCYJNA
Kapitałowa z elementami osobowymi
Czysto kapitałowa
Umowa
Kapitał zakładowy minimalny 5 tys. zł.
Statut oraz oświadczenia notarialne
wyrażające zgodę na zawiązanie spółki,
brzmienie statutu i objęcie akcji
Kapitał zakładowy minimalny 100 tys. zł.
Udziały min. 50 zł
Akcje min. 1 grosz
Udziały o równej albo
nierównej wartości nominalnej
(podzielne)
Na udziały nie wolno wystawiać
dokumentów na okaziciela, imiennych i
na zlecenie
Zarząd , Zgromadzenie wspólników
Organy nadzoru co do zasady
fakultatywne (tylko w spółkach
rozwiniętych obligatoryjny)
Akcje o równej wartości (niepodzielne)
Papiery wartościowe (dematerializacja w
obrocie giełdowym)
Zarząd, Rada nadzorcza , Walne
zgromadzenie
Subskrypcja
dopłaty
Kapitał zapasowy
Kapitał ujemny w spółce Strata bilansowa
Kapitały spółki
Kapitał własny (aktywa netto) – zakładowy, zapasowy, z aktualizacji wyceny,
pozostałe kapitały rezerwowe , zysk (strata ) z lat ubiegłych, zysk (strata) z roku
bieżącego
Kapitał ujemny wartość zobowiązań przewyższa wartość aktywów
Jeżeli strata przewyższa sumę kapitałów zapasowego i rezerwowego oraz połowę
kapitału zakładowego, zarząd jest zobowiązany do zwołania zgromadzenia
wspólników w celu podjęcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki
Podstawowe sposoby likwidacji:
- podwyższenie kapitału zakładowego, lub wniesienie dopłat
- konwersja zobowiązań na kapitał zakładowy
- umorzenie zobowiązań wspólnika wobec spółki
- realizacja cichych rezerw zawartych w składnikach majątku lub przeszacowanie majątku
zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości
AKCJE
Udział w kapitale spółki
Papier wartościowy, przepisy k.h. lex specialis w stos do przepisów kodeksu
cywilnego
Prawa majątkowe i korporacyjne
Akcje zwykłe i uprzywilejowane
Akcje nieme
świadectwa użytkowe
Akcje imienne i na okaziciela
Akcje gotówkowe i aportowe
Akcje zdematerializowane
KIERUNKI ZMIAN W PRAWIE SPÓŁEK
wprowadzanie elektroniki,
ułatwianie zakładania spółek (spólka elektroniczna,obniżenie kapitału
minimalnego,)
ułatwienia prowadzenia spółek (ograniczenia obow. w zakresie rachunkowości)
stockholders czy stakeholders -lepsza ochrona praw akcjonariuszy (nadzór
korporacyjny.) Jakich akcjonariuszy (grupy kapitałowe)
ułatwianie przekształceń spółek
łączenie transgraniczne i spółki europejskie
Nadzór korporacyjny corporate governance
Kluczowe kwestie:
- Komu służy spółka?
- W czyim interesie powinna być zarządzana?
- Kto powinien ja kontrolować?
- Kto powinien podejmować decyzje?
- Kto i za co jest odpowiedzialny?
- Kto powinien mieć prawo do dochodów i zasobów spółki?
Stakeholders - Stockholders
Podwyższenie kapitału zakładowego
Spółka z o.o.
Spółka akcyjna
Zmiana umowy spółki, albo
uchwała zarządu w granicach
maksymalnego podwyższenia
określonego umową
Zmiana statutu, albo uchwała
zarządu w granicach kapitału
docelowego, określonego statutem
Wpis do rejestru
Wpis do rejestru
Podwyższenie wartości nominalnej
istniejących udziałów lub
ustanowienie nowych
Prawo pierwszeństwa
Podwyższenie wartości nominalnej
istniejących akcji lub emisja
nowych
Prawo pierwszeństwa
Objęcie nowych udziałów i
przystąpienie – akt notarialny
Objęcie nowych akcji w drodze
subskrypcji: prywatnej, zamkniętej,
otwartej.
Subemisja: usługowa/inwestycyjna
Podwyższenie ze środków
Podwyższenie ze środków
zewnętrznych lub ze środków spółki zewnętrznych lub ze środków
spółki
Obniżenie kapitału zakładowego
Postępowanie konwokacyjne
Poprzez: obniżenie wartości udziałów/akcji, umorzenie, połączenie, podział przez
wydzielenie
Cel: dokonanie wypłat, zrównoważenie bilansu, uwolnienie nadmiernie wysokiego
kapitału
Z obniżeniem kapitału spółki lub bez
Przekształcenia spółek
Spółka cywilna w jawną i inne spółki handlowe
Spółki handlowe w inne spółki handlowe (po spełnieniu określonych warunków)
Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki
przekształcanej
Wymagania:
- Sporządzenie planu
- Opinia biegłego rewidenta
- Powzięcie uchwały o przekształceniu
- Powołanie członków organów spółki przekształcanej
- Zawarcie umowy/podpisanie statutu sp. Przekształconej
- Wpis w rejestrze
Łączenie się spółek
Przez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki
Bez postępowania likwidacyjnego
Sukcesja uniwersalna - Sp. przejmująca lub nowo zawiązana wstępuje z dniem
połączenia we wszystkie prawa i obowiązki sp. przejmowanej lub spółek łączących się
Kapitałowe : między sobą lub z osobowymi, ale sp. osobowe nie mogą być spółkami
przejmującymi lub nowo zawiązanymi
Sp. Osobowe : tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej.
Sukcesja uniwersalna
Następstwo prawne obejmujące cały kompleks praw i obowiązków. Sukcesja ta jest :
- ustawowa, wstąpienie następcy prawnego w sytuację prawną poprzednika wynika wprost
z regulacji normatywnej
- przymusowa, następuje nie tylko zgaśnięcie bytu prawnego poprzednika, lecz także
wyłączenie jego wpływu na charakter prawny następstwa
- obejmuje aktywa i pasywa w sposób niepodzielny
Majątek przejmowany w ramach łączenia nie jest traktowany jako aport
Oddzielny zarząd majątkami podmiotów łączących się :
- wprowadzenie elementów post. likwidacyjnego dla wzmocnienia pozycji wierzycieli
- przyznanie wierzycielom których wierzytelności powstały przed połączeniem prawa
priorytetu w zaspokajaniu się z majątku ich dotychczasowej dłużniczki, przed wierzycielami
drugiej spółki
- pomimo odrębnego zarządu majątku, wierzyciele poprzednika mogą domagać się
zaspokojenia z całego majątku podmiotu przejmującego lub nowo utworzonego
TRANSGRANICZNE ŁĄCZENIE SIĘ SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH
Dyrektywa 2005/56/WE , PE i Rady z 26 października 2005 w sprawie
transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych ;
Art. 516 (1) - 516 (19) k.s.h. (ust.z 25 kwie.2008 o zmianie k,s,h,)
Spółki kapitałowe i komandytowo-akcyjne, ale sp.komandytowo-akcyjna nie może
być spółką przejmująca albo sp. nowo zawiązaną.
Powiązania spółek
Konsorcja
Joint ventures
Holdingi
Koncerny
Kartele
Syndykaty
Trusty
Kartele
Def.: „porozumienia, decyzje zrzeszeń, oraz uzgodnione praktyki przedsiębiorstw,
które mogą wpłynąć na handel między państwami członkowskimi , a zarazem ich
celem lub skutkiem jest wyłączenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji” – art.
81 TWE
Podział spółek
Podział przez:
-przejęcie
-zawiązanie nowych spółek
-przejecie i zawiązanie nowych spółek
-wydzielenie
Bez postępowania likwidacyjnego
Spółki przejmujące lub nowo zawiązane wstępują z dniem podziału lub wydzielenia w
prawa i obowiązki spółki dzielonej
Podmioty gospodarcze działające na prawie UE
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych
Societas Europea
Stowarzyszenie europejskie
Spółdzielnia europejska
Europejska spółka wzajemna
Harmonizacja materialnego prawa spółek: publikacja ogłoszeń, zakładanie spółek, ochrona
kapitału w prawie akcyjnym Kompetencje organów spółki, współdecydowanie pracowników,
pozycja prawna akcjonariuszy, rachunkowość w spółce jednoosobowej łącznie z kontrolą
zamknięcia rocznego, fuzje i podziały spółek, rozwiązanie i likwidacja spółek, prawo
koncernowe, łącznie z rachunkowością koncernu
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych
European Economic Interest Grouping
Cel: ułatwianie i rozwijanie działalności gospodarczej uczestników
Działalność pomocnicza do działalności uczestników i nie może być nastawiona na
zysk, zyski EZIG są zyskami uczestników i są dzielone wg. Zasad określonych w
umowie
Uczestnikami mogą być spółki, os.fizyczne i inne podmioty prowadzące dział.gosp. na
terenie UE i EFTA
Umowa, rejestracja podlegają prawu kraju siedziby, za wyjątkiem zagadnień zdolności
prawnej i organizacji wewnętrznej EZIG
Zakaz zatrudniania więcej niż 500 pracowników
EZIG nie może być uczestnikiem innego EZIG i nie może posiadać akcji i udziałów w
innym przedsiębiorstwie
Uczestnicy odpowiadają solidarnie i bez ograniczeń za wszystkie zobowiązania EZIG
Umowa: nazwa (z dodatkiem EEIG), siedziba, cele, nazwy, firmy, siedziby, adresy
uczestników,, czas trwania
Zarząd: przynajmniej 2 jednostki – uczestnicy działający łącznie i osoba sprawująca
zarząd
Każdy uczestnik ma 1 głos, umowa może przyznać więcej głosów pod warunkiem, że
żaden uczestnik nie dysponuje większością głosów, niektóre decyzje wymagają
jednomyślności
Przeniesienie udziałów za zgoda innych
Wystąpienie na zasadach określonych w umowie
EZIG –zasady organizacji i rejestracji w Polsce
Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE
Uzupełniające i odpowiednie stosowanie przepisów o spółce jawnej
Zgłaszają do rejestru zarządcy lub likwidatorzy EZIG
Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
Osoba prawna może być zarządcą, jeśli wyznaczy jako swego przedstawiciela co
najmniej jedną osobę fizyczną której dane podlegają ujawnieniu w rejestrze
Societas Europea
Rozporządzenie Rady 2157/2001 (weszło w życie 9 października 2004
European public limited liability company (SE)
Dla przedsiębiorstw działających w skali europejskiej
Osobowość prawna
Prawo europejskie i prawo państwa zarejestrowanej siedziby
Sposoby powstania:
- fuzja
- holding SE
- utworzenie spółki filialnej SE
- przekształcenie spółki krajowej w SE
Kapitał minimalny 120 000 euro
Organy: - walne zebranie oraz organ zarządu i nadzoru (two tier system)
- walne zebranie oraz organ administrujący (one tier system)
Odrębna regulacja zasad partycypacji pracowniczej
Societas Europea – zasady organizacji i rejestracji w Polsce
Ustawa z 4 marca 2005 o EZIG i SE
System dualistyczny zarządu (two tier system):
- zarząd wybierany przez radę nadzorcza lub WZA.
- rada, co najmniej 3 członków, indywidualne prawo żądania wyjaśnień
System monistyczny (one tier system):
- rada administrująca: prowadzi sprawy, reprezentuje, sprawuje nadzór, - możliwość
delegacji dla dyrektorów wykonawczych i komitetów
Wyłączne kompetencje RA: powoływanie i odwoływanie dyrektorów i ustalanie ich
wynagrodzenia, ustalanie rocznych i wieloletnich planów, wyrażanie zgody na wypłatę
zaliczek akcjonariuszom, przyjmowanie i przedstawianie sprawozdań za rok obrotowy,
ustalanie cen emisyjnych nowych akcji, inne
- walne zgromadzenie akcjonariuszy: organizacje i sposób działania określa regulamin,
działa kolegialnie
nie może wydawać RA wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw SE
Spółdzielnia Europejska
European Cooperative Society
Rozporządzenie nr 1435/2003 w sprawie statutu ECS; dyrektywa Rady nr
2003/72/WE z 22.7.2003 o zaangażowaniu pracowników w ECS ; Ustawa o
spółdzielni Europejskiej z 22 lipca 2006 (Dz.U. 2006r. Nr nr 149, poz.1077.
Def.: Zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych, do których stosuje się zasady
funkcjonowania odmienne niż do pozostałych podmiotów gospodarczych:
- zas. demokratycznej struktury i kontroli
- zas. podziału zysku netto za rok obrotowy na zasadzie słuszności
- zas. pierwszeństwa osób przed kapitałem
- zas. „ jedna osoba-jeden głos”
- zas. zmiennego składu osobowego i kapitałowego
Głównym celem powinno być zaspokajanie potrzeb członków i wspieranie ich
działalności gospodarczej i społecznej.
Osoba prawna
Kapitał minimalny 30 000 euro
Publiczne prawo gospodarcze
-reguluje funkcje państwa w gospodarce
-określa władztwo państwa w dziedzinie gospodarki i jego granice
obejmuje
-funkcje państwa w gospodarce
-zadania i kompetencje organów państwowych w gospodarce
-mechanizm podejmowania decyzji przez organy państwowe w gospodarce
-prawa i obowiązki adresatów(podmiotów gospodarczych)
Funkcje prawa w gospodarce
-zalezą od ustroju państwa-inne w gospodarce centralnie planowanej, inne w gospodarce
wolnorynkowej
-w gospodarce mieszanej prawo spełnia głownie funkcje stabilizacyjną i ochronną wobec
gospodarki rynkowej
-stopień interwencji w gospodarce zalezy od przyjętej doktryny polityczno prawnej;
liberalnej, chrzesijańsko-demokratycznej, socjpoliberalnej, socjodemokratycznej
interwencja państwa w gospodarce
-granice interwencji państwa w gospodarkę sa ruchome i zależą również od;
+doktryny ekonomicznej przyjmowanej przez elity
+interesu politycznego tych elit
+doświadczeń historycznych
+stosunków zewnętrznych państwa
+zasobów ludzkich i naturalnych
+potrzeb ochrony środowiska naturalnego
+potrzeb ochrony rynku wewnętrznego
+ochrony przed wyzyskiem i monopolami
administracyjne narzędzia interwencji państwa w gospodarce;
-zezwolenia
-koncesje
-wpisy do ewidencji i rejestrów
-zgody na podjecie danej czynności
-inne/ umowy zwykłe, umowy publiczno- prawne
-zamówienia rzadowe
Konstytucja RP-> art. 20
„społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej własności
prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę
ustroju gospodarczego RP