Wstep - Trakt Królewsko

Poznaj Raczyńskich
WYDAWNICTWO POKONFERENCYJNE
Konferencja popularnonaukowa
towarzysząca IV Weekendowi z Historią
na Trakcie Królewsko-Cesarskim
pod hasłem „Poznaj Raczyńskich”
25 września 2009 r.
Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
Poznań 2010
Opublikowano nakładem:
Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT
ul. Zagórze 6A, 61-112 Poznań
tel. 61 279 70 20, faks 61 279 70 21
e-mail: [email protected]
www.poznan.pl/trakt, www.trakt.poznan.pl
Koordynacja: Natalia Młyńczak
Ilustracja na okładce:
Portret rodziny Raczyńskich, obraz pędzla C. A. Henninga, 1839 r.,
ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu.
Mapa na wewnętrznej stronie okładki:
Pietruska & Mierkiewicz Wydawnictwo i Bank Geoinformacji Sp. z o.o.
ul. Perzycka 11, 60-182 Poznań
tel. 61 868 29 00, faks 61 868 12 03
Opracowanie redakcyjne:
Wydawnictwo Miejskie
ul. F. Ratajczaka 44, 61-728 Poznań
tel. 61 851 86 01, faks 61 856 04 56
e-mail: [email protected], www.wm.poznan.pl
Projekt graficzny: Joanna Pakuła
Skład komputerowy:
Studio Graficzne Wydawnictwa Miejskiego
e-mail: [email protected]
Druk:
Zakłady Poligraficzne Serigraf sp.j., ul. Szkolna 90, 62-002 Suchy Las
ISBN 978-83-6241-500-7
Spis treści
Wstęp
5
prof. UAM dr hab. Jarosław Jarzewicz
Edward Raczyński jako twórca i badacz sztuki
7
dr Michał Mencfel
Kolekcja malarstwa Atanazego Raczyńskiego
i plany stworzenia publicznej galerii w Poznaniu
17
dr Krzysztof Kania
Działalność dyplomatyczna Edwarda Bernarda Raczyńskiego
(wrzesień 1938–wrzesień 1939)
29
dr Alina Hinc
Raczyńscy, jakich nie znacie
43
Wstęp
Pośród wielu wspaniałych zabytków, z których dumni są Poznańczycy, szczególne miejsce zajmuje Biblioteka Raczyńskich – ozdoba dzisiejszego placu Wolności w Poznaniu.
Przypadający w maju 2009 r. jubileusz 180-lecia Biblioteki stał się okazją, by po raz
kolejny zwrócić Państwa uwagę nie tylko na niezwykłe dziedzictwo materialne naszego
miasta, ale i jeden z najważniejszych wielkopolskich rodów – rodzinę Raczyńskich. Na
przestrzeni trzech stuleci kolejni członkowie tego rodu odgrywali znaczącą rolę w życiu
publicznym i społecznym Poznania oraz całego kraju. Działalność Raczyńskich, zapisana
dziś na kartach historii naszego miasta, wyznaczała niegdyś kierunki jego rozwoju. O zasługach sławnej rodziny przypominają nam najbardziej znane obiekty, między innymi
pomnik Higiei, który niedawno, po wieloletniej nieobecności, powrócił przed Bibliotekę,
Złota Kaplica w katedrze na Ostrowie Tumskim czy zamek królewski na Górze Przemysła. Także leżące nieopodal Poznania Obrzycko, Zaniemyśl i Rogalin to miejsca, które
Raczyńscy upodobali sobie szczególnie i gdzie dziś podziwiać można pamiątki przeszłości
związane z tym rodem.
Rocznica otwarcia słynnej biblioteki sprawiła, iż rok 2009 upłynął na Trakcie Królewsko-Cesarskim w Poznaniu pod hasłem „Poznaj Raczyńskich”. Tradycyjnie obchody jubileuszu zainaugurował przeprowadzony wiosną projekt edukacyjny, skierowany do uczniów
poznańskich szkół. Kulminację – zgodnie z przyjętym zwyczajem – stanowił Weekend
z Historią, któremu tym razem towarzyszyła specjalna oprawa. Pośród licznych atrakcji, takich jak: konferencja popularnonaukowa, wystawy na placu Wolności i w Muzeum
Literackim Henryka Sienkiewicza czy happening Nic lep(s)zego nad wodę, wyjątkowym
zainteresowaniem cieszył się „Piknik z Historią w Rogalinie”. Tłem wydarzeń ostatniej
soboty września stały się bowiem pałac i park w niewielkiej podpoznańskiej wsi – dawnej
posiadłości Raczyńskich. Udostępnione ponownie dla zwiedzających – po blisko dwudziestu latach – pałacowe komnaty obejrzało tego dnia ponad 1200 osób. Uczestnicy
„Pikniku w Rogalinie” brali również udział w wycieczkach z przewodnikiem po parku
pałacowym, mieli okazję obejrzeć przedstawienia, koncerty, zaś na najmłodszych czekało
mnóstwo specjalnie przygotowanych atrakcji.
Z przyjemnością przekazuję Państwu czwarty zeszyt z serii Materiały. Dokumentacje.
Projekty. Publikacja ta zawiera podsumowanie wydarzeń kulturalno-edukacyjnych i artystycznych, jakie złożyły się na obchody 180-lecia Biblioteki Raczyńskich. Zebrane artykuły, przybliżające nam sylwetki najwybitniejszych poznańskich arystokratów, są wyrazem
inspiracji i nieustannie żywego zainteresowania dokonaniami Raczyńskich. W załączonej
prezentacji multimedialnej znajdziecie Państwo wspomnienie „IV Weekendu z Historią”
oraz szereg informacji i ilustracji tematycznych. Zachęcając do lektury niniejszej publikacji, chciałbym podkreślić ideę towarzyszącą realizacji wspomnianych przedsięwzięć oraz
powstaniu tegoż zeszytu. Jest nią kontynuacja tradycji i wartości, o których zachowanie
– z tak wielkim oddaniem – dbano w rodzinie słynnych Wielkopolan.
Zapraszam Państwa do spaceru śladami rodziny Raczyńskich na Trakcie Królewsko-Cesarskim w Poznaniu!
Życzę ciekawej lektury
Ryszard Grobelny
Prezydent Miasta Poznania