MYŚLENIE PO KURZEMU

OID (290) 11/2015
OID (267) 12/2013
MYŚLENIE PO KURZEMU - część III
Zimowe żywienie kur
Żywienie przydomowego stadka drobiu zmienia się w zależności od pory roku, a szczególnie
wówczas, gdy większość pasz pochodzi z gospodarstwa własnego. Zimą ptaki nie przebywają na wybiegach i nie korzystają z pasz
znajdujących się w obejściu. W tym okresie występuje zatem często niedobór składników mineralnych oraz witamin, natomiast łatwiej jest
o pasze węglowodanowe. Aby zimą właściwie
żywić drób, należy sporządzić bilans pasz dla
niego przeznaczonych.
Wysokość dawki pokarmowej zależy głównie od wieku ptaka, masy ciała oraz nieśności. O zużyciu pasz decydują również warunki
środowiskowe w kurniku, a przede wszystkim
temperatura i wilgotność względna. W żywieniu zimowym kur trzeba także pamiętać o dostarczeniu im dobrej wody pitnej o temperaturze 10-15°C. Do pasz gospodarskich, które są
przeważnie w tym czasie dostępne należą: poślady zbóż, otręby, susze z siana, lucerny lub
koniczyny, ziemniaki, marchew, a z pasz pochodzenia zwierzęcego - mleko oraz jego
przetwory. Rezerwę mogą stanowić odpadki kuchenne, które muszą być zawsze świeże
i niesłone.
Pasze powinno się skarmiać z umiarem, żywienie nie może być jednostronne, wpływa to
bowiem niekorzystnie na stan zdrowotny kur
oraz nie zapewnia wyższej nieśności. Nie wolno skarmiać w nadmiarze ziarna, otrąb pszennych i ziemniaków parowanych. Ziarno zbóż
zawiera białko niepełnowartościowe, ponadto
jest ono ubogie w witaminy oraz związki mineralne, natomiast zawiera dużo włókna, które
kury źle trawią. Ziarno zbóż trzeba zatem uzupełniać białkiem roślin strączkowych i białkiem z pasz pochodzenia zwierzęcego.
Skarmiając ziarno zbóż należy zwracać uwa38
gę na jego czystość, nie może być zapiaszczone, porośnięte i spleśniałe ani zanieczyszczone
sporyszem, kąkolem lub żywicą roczną. Podobnie trzeba zachować umiar w skarmianiu
ziemniaków, ponieważ pasza ta ma właściwości tuczące.
Dzienna dawka dla nioski typu lekkiego powinna wynosić od 110 do 140g, dla ogólnoużytkowego 150-170g. Należy pamiętać, że
w okresie większych mrozów nioski potrzebują wyższej dawki pokarmowej. Ważną rzeczą jest zabezpieczenie w diecie odpowiedniej ilości białka. Ilość jego w dawce nie może
być mniejsza niż 15%, ale też nie wyższa niż
18%. Przy wyższej nieśności ilość białka w paszy zwiększamy, bowiem im więcej jaj, tym organizm ptaka potrzebuje większej ilości tego
składnika.
Jednocześnie ze wzrostem nieśności pasza
powinna zawierać więcej wapnia oraz fosforu. Stosunek wapnia do fosforu nie może być
mniejszy jak 1,8 : 1. Niedobór wapnia i fosforu
nie tylko obniża nieśność, ale również osłabia
wytrzymałość skorupy jaja. Skład zatem dawki
pokarmowej dla kury powinien być dobrze dobrany i to nie tylko pod względem ilościowym,
ale także jakościowym.
Ważnym czynnikiem zapewniającym prawidłowe żywienie kur zimą jest przestrzeganie godzin, w których są podawane pasze.
W pierwszej kolejności kury dostają mieszankę
wilgotną, następnie ziarno i inne pasze. Przed
wieczorem dajemy pozostałe pasze zbożowe
w ilości 1/3 całej dziennej dawki. Jedna z takich dawek może być następująca:
• mieszanka przemysłowa - 50g
• ziemniaki parowane - 40g
• żyto skiełkowane - 20g
• pszenica - 10g
• jęczmień - 10g
OID (290) 11/2015
OID (267) 12/2013
• mleko chude - 50g
Można również uwzględnić inną dawkę o składzie:
• ziemniaki parowane - 30g
• susz - 10g
• mieszanka mineralna - 5g
• mleko chude - 60g
Cenną paszą jest koncentrat, którego dodatek
wzbogaca dawkę paszową w niezbędne składniki pokarmowe oraz ułatwia żywienie kur.
Skład dawki pokarmowej z dodatkiem koncentratu przedstawia się następująco:
• koncentrat - 20g
• zboże lub śruta - 110g
• otręby - 10g
• kreda - 10g
Można również dawkę ułożyć w inny sposób:
• koncentrat - 25g
• ziarno zbóż lub śruta - 100g
• odpady kuchenne - 20g
• kreda – 10g
W żywieniu kur zimą osiąga się lepsze wyniki,
jeśli zapewni się im sprawnie działającą wentylację w kurniku. Ptaki te mają większe zapotrzebowanie na tlen, niż inne zwierzęta gospodarskie. Wymiana powietrza w kurniku musi
być zatem częstsza niż w oborze, chlewni czy
owczarni. Jednocześnie trzeba zwracać baczną uwagę, aby w kurniku nie było przeciągów,
na które ptaki są szczególnie wrażliwe. Kury
są również wrażliwe na wahania temperatury, szkodliwe jest nadmierne jej obniżenie, jak
również przegrzanie. Optymalna temperatura w kurniku powinna wynosić od 15 do 18°C.
Na przebieg nieśności oraz wykorzystanie paszy w dużym stopniu wpływa także poziom
wilgotności w kurniku. Wysoka wilgotność
jest szkodliwa dla organizmu kury.
W celu zapewnienia dobrego wykorzystania paszy niezbędne jest wyposażenie kurnika w dostateczną ilość karmideł i poideł w stosunku do liczby niosek. W przeliczeniu na kurę
40
długość brzegu karmidła powinna wynosić 7,5
cm, poidła natomiast nie mniej niż 2,5 cm.
O przebiegu żywienia i wykorzystania paszy
decyduje także obsada kurnika. Na 1m² powierzchni jego podłogi umieszcza się nie więcej niż 6 ptaków. Nadmierna obsada nie tylko
pogarsza warunki środowiskowe, ale również
utrudnia ptakom dostęp do paszy i wody.
Należy również zwracać większą uwagę na czystość, porządek i higienę w kurniku, gdyż ma to
duży wpływ na chów i żywienie ptaków.
Wymagania stawiane kurom są coraz większe.
Mają znosić jak najwięcej jaj, zjadać jak najmniej paszy, zwłaszcza drogiej, no i siedzieć
po ciemku. Należy utrzymywać kury przystosowane do chowu w indywidualnym gospodarstwie.
Drugi poważny problem do rozwiązania to
zmiana diety kur, aby nie musiały otrzymywać
dodatku drogich komponentów białkowych
sprowadzonych z zagranicy, a także zadowalały się mniejszą porcją ziarna. Przeanalizowano
kilka naszych surowców, takich jak pełuszka,
groch, rzepak jako zamienników koncentratu w mieszankach dla drobiu. Stwierdzono, że
wprowadzenie do dziennej dawki (wynoszącej
około 150g paszy) 22g peluszki lub 15g poekstrakcyjnej śruty z rzepaku - w ciągu 6. zimowo-wiosennych miesięcy pozwala oszczędzić około 2,4 kg pszenicy na 1 kurę. Zatem powszechne
wprowadzenie śrut strączkowych pozwoliłoby oszczędzić tysiące ton pszenicy i co więcej,
wpłynęłoby na zwiększenie nieśności.
Mówiąc o żywieniu, nie sposób nie wspomnieć o roli wody. Ona między innymi decyduje o wielkości wydajności kur i ich zdrowotności. Trzeba pamiętać, że każde jajo zawiera
80% wody, za którą przecież płaci potem klient.
Dlatego, aby utrzymać zdrowe nioski o wysokiej produkcji, muszą one mieć stale dostępną
i oczywiście czystą wodę.
Największy problem w zimowym utrzymaniu
kur stanowi zimno i ciemność. Wysoki koszt
energii zmusza do zmiany systemów ogrze-
OID (290) 11/2015
OID (267) 12/2013
wania i oświetlenia. Opracowano oszczędnościowy program świetlny, który polega na
tym, że po godzinie świecenia następują trzy
godziny ciemności. Daje to w rezultacie 6-godzinny dzień świetlny, nieporównywalnie
oszczędniejszy w stosunku do najczęściej praktykowanych.
Trzy godziny ciemności to czas potrzebny na
strawienie pobranej paszy, potem godzina na
odpas i znowu trawienie. Taki program świetlny może być z powodzeniem stosowany w gospodarstwach indywidualnych utrzymujących
nawet małe stadka kur.
Jeszcze jedna możliwość oszczędności w kurniku to wielokondygnacyjne podłogi. Zastosowanie ich pozwala zwiększyć obsadę kur z 5-6
szt. na m² do 6-10 szt.
Tych kilka przykładów świadczy o tym, że
w dobie wysokich kosztów musimy zmieniać
nie tylko dietę kur i swoje zwyczaje, ale przede
wszystkim nauczyć się szukać sposobów obniżania kosztów produkcji jaj, bez uszczerbku na
jej wysokości i jakości.
Dr inż. Alina Rachwał
42