Zasady chowu kur w gospodarstwie chłopskim część VIII

OID (261) 6/2013
Zasady chowu kur w gospodarstwie
chłopskim część VIII
Wiosenno - letnie żywienie kur
Racjonalne żywienie polega na zapewnieniu
ptakom odpowiedniej ilości paszy o właściwym składzie. Przy dobieraniu pasz należy
również uwzględnić ich koszt. W żywieniu niosek często popełniany jest błąd, który polega
na nadmiernym skarmianiu ziarna zbóż. Trzeba pamiętać, że ziarno zbóż nie zawiera białka
pełnowartościowego, tzn. brak w nim niektórych aminokwasów szczególnie niezbędnych
dla ptaka. Ponadto jest ono ubogie w składniki
mineralne oraz witaminy. Nieodpowiedni poziom aminokwasów wpływa ujemnie na stan
zdrowotny nioski oraz obniża produkcję jaj.
Kura musi dziennie otrzymywać w paszy 1218% białka ogólnego - zależnie od jej nieśności. Należy pamiętać, że kura znosząc jajo, oddaje ze swego organizmu około 6 gramów białka, a także składniki mineralne.
Wiosną i latem kury zjadają mniej paszy niż
zimą. Dlatego też, aby zaspokoić zapotrzebowanie nioski na białko, w dawce pokarmowej
powinno znajdować się go nawet 20%. Niezbędne są również związki mineralne, a szczególnie wapń, fosfor, sód, chlor oraz siarka i magnez. Wapń i fosfor są potrzebne do budowy
szkieletu ptaka oraz skorupy jaja. Ilość wapnia
w organizmie kury wystarcza do wytworzenia
zaledwie 14. jaj. Aby utrzymać nieśność kury
na poziomie 75% powinna ona dziennie dostać
co najmniej 3 gramy wapnia w diecie.
Do pasz ubogich w wapń należy między innymi ziarno kukurydzy, pszenicy i jęczmienia.
38
Pierwiastka tego brakuje także w paszach okopowych. Zasobne w wapń są natomiast: bobik,
pokrzywa, śruta słonecznikowa i zielonki.
Źródło sodu i chloru stanowi głównie sól jadalna, której ilość w dawce pokarmowej nie
może przekraczać 0,5%. Potrzebna jest również siarka wchodząca w skład pierza. Zawierają ją m.in. liście kapusty.
Częstą przyczyną spadku nieśności oraz osłabienia skorupy jaja staje się niedostateczna ilość
magnezu w diecie. Znajduje się on w większej
ilości w otrębach pszennych i w zielonkach.
OID (261) 6/2013
Tabela 1
Roczna nieśność
(liczba jaj)
Zużycie paszy
(g na 1 jajo)
120
338
150
286
180
251
210
226
240
207
270
195
W żywieniu niosek należy unikać nadmiaru
włókna w diecie. Jeśli nieśność wynosi 50%, to
w dawce pokarmowej nie może być go więcej
jak około 5%, a przy nieśności wyższej - do 3%.
Niezbędne dla niosek są także witaminy,
a zwłaszcza witamina A, której niedobór prowadzi do spadku nieśności. Występuje ona
w większej ilości w zielonkach oraz w czerwonej marchwi. Witamina B2 znajduje się przede
wszystkim w otrębach pszennych, natomiast
źródłem witaminy E, której źródłem są liście
sałaty, cebula, drożdże i mleko chude.
W żywieniu kur konieczna jest woda. Jej niedobór nie tylko pogarsza stan zdrowotny ptaka,
lecz także natychmiast obniża produkcję jaj.
Im więcej ptak znosi jaj, tym więcej musi wypić wody. Dla 100 kur należy dziennie dostarczyć około 50 litrów wody. Najwięcej jej wypijają w godzinach od 12 do 18.
W celu utrzymania nieśności powinno się
zachować umiar w skarmianiu pasz mających właściwości tuczące, a więc ziemniaków
i otrąb. Ważne jest, aby pasze były zawsze w dobrym stanie - nie stęchłe, nie spleśniałe i nie zanieczyszczone ziemią.
Na właściwe wykorzystanie pasz ma wpływ
liczba karmideł. Muszą one być ustawione od
siebie w odległości nie większej niż 2,0 - 3,5 m.
Długość brzegu karmidła przypadająca na nio40
skę nie może być mniejsza niż 6 cm. Często
przyczyną marnotrawstwa pasz staje się niewłaściwe napełnianie karmideł. Najlepiej napełniać je do 1/3 wysokości. Jeśli pasza sięga
do 2/3 wysokości karmidła, to jej straty wzrastają do 7%.
Kura typu nieśnego rozpoczyna produkcję jaj
w 20.-22. tygodniu życia. W drugim roku użytkowania ptaka nieśność znacznie się zmniejsza.
Sporo paszy oszczędza się, gdy kury odznaczają
się wyższą nieśnością. Wówczas na każde wyprodukowane jajo ptak zużywa mniej paszy
(tab.1). Ponadto zapotrzebowanie kury na pasze zależy od masy ciała - wzrasta w miarę jej
zwiększenia (tab.2).
Jeśli nioski nie korzystają z wybiegów, to należy żywić je przede wszystkim mieszankami
przemysłowymi z dodatkiem pasz gospodarskich. Kura o masie ciała 2,6 kg i nieśności 5070% powinna dziennie otrzymywać:
• 80g mieszanki przemysłowej,
• 0,2g mieszanki mineralnej,
• 5g ziemniaków parowanych,
• 30g ziarna pszenicy,
• 20g ziarna kukurydzy.
Przy wyższej nieśności zmniejsza się ilość pszenicy do 20g, przy jednoczesnym zwiększeniu
ilości kukurydzy do 40g. Można również zastosować inny skład dawki:
• 20g kukurydzy,
• 30g pszenicy,
• 20g jęczmienia,
• 25g owsa,
• 125g mleka chudego.
Kurom korzystającym z wybiegów również należy dostarczyć dodatkową ilość paszy. Jako pasze uzupełniające mogą być skarmiane ziarna
pszenicy lub owsa, ale też otręby pszenne. Ponadto podaje się ptakom ziemniaki parowane
oraz mieszankę mineralną. Cennym źródłem
wzbogacania pasz jest dodatek polfamixu, któ-
OID (261) 6/2013
Tabela 2
Roczna
nieśność
(liczba jaj)
Zużycie paszy w gramach
w zależności od masy nioski
2,00 kg
2,25 kg
2,50 kg
120
388
364
389
150
286
306
326
180
251
268
284
210
226
240
255
240
207
220
232
ry zwiększa i przedłuża nieśność oraz obniża
zużycie paszy na produkcję jednego jajka i poprawia stan zdrowotny kur.
Zielonki wartościową paszą
Z grupy pasz objętościowych soczystych szczególnie ważną rolę w żywieniu drobiu odgrywają zielonki. Pasze te odznaczają się dużą wartością biologiczną, dostarczają bowiem wszystkich niezbędnych składników pokarmowych,
są łatwo strawne, a ponadto są paszą tanią. Stanowią urozmaicenie dawki pokarmowej oraz
poprawiają jej smakowitość.
Wysoka wartość biologiczna białek w zielonkach, wartościowy skład makro i mikroelementów, duża zawartość niemal wszystkich
witamin korzystnie wpływają na wzrost, rozwój i opierzanie się młodego drobiu, na jego
kondycję i zdrowotność. Zwiększają również
nieśność oraz zdolność wylęgową jaj. Duża
ilość zjadanych przez nioski zielonek nadaje
jajom specyficzny, ceniony przez konsumentów smak, powoduje pożądaną ciemnopomarańczową barwę żółtka, wzmacnia skorupę jaja
oraz korzystnie oddziałuje na jakość i wartość
smakową mięsa. Zawarte w zielonkach różne,
biologicznie aktywne substancje pobudzają
apetyt i ułatwiają trawienie.
Pasze zielone mogą być skarmiane świeże lub
w postaci kiszonek i suszy. Skład chemiczny,
42
strawność oraz wartość pokarmowa zielonek
zależą od wielu czynników, takich jak: gatunek i odmiana rośliny, warunki klimatyczne,
zasobność gleby, nawożenie i uprawa roli, stadium wegetacji, pora sprzętu, sposób konserwacji, warunki przechowywania i inne.
Najbardziej wartościowe, jako pasza dla drobiu, są młode zielonki, które zawierają najwięcej białka, a najmniej włókna. W miarę wzrostu zmniejsza się w roślinach udział
(wagowo) liści, które mają najwięcej wartościowych składników pokarmowych, a wzrasta ilość łodyg. Duża zawartość zdrewniałego włókna w łodygach roślin starych powoduje, że stają się one mniej smaczne i trudniej strawne. Wraz ze wzrostem zmniejsza się
także w roślinach udział karotenów. Gwałtowny spadek karotenów występuje w fazie
kwitnienia.
Zawartość związków mineralnych w zielonkach zależy w dużym stopniu od zasobności
gleby i jej nawożenia. Niedobór takich mikroelementów jak kobalt, jod i mangan obserwuje się u roślin pochodzących z gleb torfowych
i piaszczystych. W miarę dojrzewania roślin
bardzo szybko spada poziom fosforu i potasu,
natomiast pozostałe makroelementy nie wykazują takich zmian ilościowych. Zmniejszeniu ulega także zawartość cennych mikroelementów.
Do wartościowszych uprawianych roślin zielonych należą: lucerna, koniczna czerwona i koniczyna biała. Z najlepszych traw jest rajgras
angielski, a z chwastów pokrzywa. Rośliny te
cechuje duży poziom wartościowego białka,
witamin i składników mineralnych.
Z roślin warzywnych godne polecenia są: wczesny szpinak, liście cebuli, sałaty, szczypioru,
pietruszki, selera, cykorii. Rośliny te poza tym,
że zawierają witaminy i składniki mineralne,
również działają dietetycznie oraz mają właści-
OID (261) 6/2013
Tabela 3
Drób
Susz z zielonek (g)
0,5-5
-
Kurczęta od 10 tyg. do 22 tyg.
10-15
-
20
5
Kury kierunku nieśnego
wości bakteriobójcze. Zalecane są szczególnie
dla młodego drobiu.
Można też podawać ptakom seradelę i zielonki z mieszanek pastewnych. W okresie jesiennym skarmia się liście z buraków i kapusty. Do
najpóźniej użytkowanych, bardzo wartościowych zielonek należą kapusta pastewna i jarmuż. Rośliny te doskonale znoszą nawet dość
duże mrozy (do -12°C) i w postaci świeżej mogą
być stosowane aż do stycznia.
Wszystkie zielonki wchodzące w skład diet ptaków należy zbierać i przyrządzać bezpośrednio przed podaniem. Dłuższe przechowywanie zbyt dużej ilości zebranych roślin obniża
ich wartość pokarmową.
44
Zielonki młode (g)
Kurczęta od 2 tyg. do 9 tyg.
W zimie i wczesną wiosną brak świeżych zielonek powinno się zastępować kiszonkami lub
odpowiednio sporządzonym suszem z roślin
zielonych. Na susz przeznacza sie głównie młode, dobrze ulistnione, skoszone przed zakwitnięciem, zielonki z roślin motylkowych. Bardzo wartościowy jest również susz z pokrzywy
oraz młodych traw. W tabeli 3. podano dawki zielonki i suszu z zielonek dla kurcząt i kur
nieśnych.
dr inż. Alina Rachwał