Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz - kanony 1081

Cz. I / Tytu³ VII. Ma³¿eñstwo
1081
Parochus aut sacerdos vel diaconus, de quibus in can. 1079,
§ 2, de concessa dispensatione pro foro
externo Ordinarium loci statim certiorem faciat; eaque adnotetur in libro matrimoniorum.
1081
Proboszcz albo kap³an lub diakon, o którym w kan. 1079 § 2,
powinien o udzieleniu dyspensy w zakresie zewnêtrznym natychmiast powiadomiæ ordynariusza miejsca. Winna byæ
ona równie¿ odnotowana w ksiêdze
ma³¿eñstw.
1081
Do dawnej regulacji zawartej w kan. 1046 CIC/1917 dodano obecnie diakona
(zob. komentarz do kan. 1079).
|CCEO| Kanonowi temu odpowiada kan. 798, który pomija odniesienie do diakona;
zob. komentarz do kan. 1108 CIC.
aliud ferat Paenitentiariae
1082 Nisi
rescriptum, dispensatio in foro
interno non sacramentali concessa super impedimento occulto, adnotetur in
libro, qui in secreto curiae archivo asservandus est, nec alia dispensatio pro foro
externo est necessaria, si postea occultum impedimentum publicum evaserit.
1082
Jeœli czego innego nie postanawia reskrypt Penitencjarii, dyspensa udzielona w zakresie wewnêtrznym niesakramentalnym od przeszkody
tajnej powinna byæ wpisana do ksiêgi
przechowywanej w tajnym archiwum
kurii i nie jest potrzebna inna dyspensa
w zakresie zewnêtrznym, gdy przeszkoda tajna stanie siê póŸniej publiczn¹.
1082
Kanon niniejszy przejmuje to, co tak samo normowa³ kan. 1047 CIC/1917. Zob.
komentarze do kan. 1074, 1079 (w punkcie 5.), 1080 § 1 nawi¹zuj¹ce do u¿ytecznoœci autentycznej interpretacji PCI na temat precyzyjnego w tych przypadkach znaczenia terminu
„tajny”.
|CCEO| Kanonowi temu odpowiada kan. 799, który w miejsce Penitencjarii wymienia
Stolicê Apostolsk¹, patriarchê i hierarchê miejsca.
Caput III
De impedimentis dirimentibus
in specie
1083
Rozdzia³ III
Poszczególne przeszkody
zrywaj¹ce
1. Nie mo¿e zawrzeæ wa¿nego
1083 §ma³¿eñstwa
mê¿czyzna przed
§ 1. Vir ante decimum sextum
aetatis annum completum, mulier ante decimum quartum item completum, matrimonium validum inire
non possunt.
ukoñczeniem szesnastego roku ¿ycia
i kobieta przed ukoñczeniem czternastego roku.
§ 2. Integrum est Episcoporum conferentiae aetatem superiorem ad licitam
matrimonii celebrationem statuere.
§ 2. Konferencja episkopatu ma prawo
ustaliæ wy¿szy wiek do godziwego zawarcia ma³¿eñstwa.
799
800
Ksiêga IV. Uœwiêcaj¹ce zadanie Koœcio³a
1083 Przeszkodê wieku prawodawca okreœli³ przez wskazanie minimalnego wieku (liczby lat ¿ycia), bez osi¹gniêcia którego nupturienci nie mog¹ wa¿nie zawrzeæ ma³¿eñstwa.
Przeszkoda ta – rozumiana jako ustalenie okreœlonej granicy wiekowej – pochodzi z prawa
ludzkiego. Istnieje wiêc mo¿liwoœæ dyspensowania od niej. W M.P. De Episcoporum muneribus z 15 VI 1966 r., nr IX, pkt 11 (przywo³ywanym w komentarzu do kan. 1078), dyspensa
by³a zarezerwowana dla Stolicy Apostolskiej, gdy brak wieku przekracza³ jeden rok.
Nie obowi¹zuje to w obecnie obowi¹zuj¹cej dyscyplinie i dlatego od przeszkody wieku,
nawet gdy przekracza jeden rok, mo¿e dyspensowaæ ordynariusz miejsca (zob. komentarz
do kan. 1078).
Regulacja zawarta w § 2 wydaje siê w pe³ni logiczna, poniewa¿ fundamentalne racje
stoj¹ce u podstaw tej przeszkody – konieczna dojrza³oœæ psychiczna i biologiczna nupturientów (jakkolwiek „kanon ten odnosi siê szczególnie do dojrza³oœci biologicznej, bowiem
dojrza³oœci psychicznej dotycz¹ odpowiednie kanony z rozdzia³u o zgodzie ma³¿eñskiej”;
Communicationes 9 [1977], s. 360) – mog¹ byæ ujête inaczej w ka¿dym kraju w zale¿noœci
od miejscowych specyficznych cech œrodowiskowych i kulturalnych. Trzeba oczywiœcie
pamiêtaæ, i¿ – zgodnie z kan. 1075 i 1077 § 2 – ograniczenie to wp³ywa jedynie na godziwoœæ zawarcia ma³¿eñstwa, co zreszt¹ jest wyraŸnie zaznaczone.
0
Konferencja Episkopatu Polski ustali³a, i¿ od 15 XI 1998 r. wiek wymagany do godziwoœci zawarcia ka¿dego – a wiêc nie tylko konkordatowego – ma³¿eñstwa wynosi osiemnaœcie lat, zarówno w przypadku kobiety, jak i mê¿czyzny, dostosowuj¹c w ten sposób
przepisy kanoniczne do norm Kodeksu rodzinnego i opiekuñczego, art. 10 § 1 (Instrukcja dla
duszpasterzy dotycz¹ca ma³¿eñstwa konkordatowego, 22 X 1998 r., nr 8–9). Na temat obliczania
wieku zob. kan. 203.
|CCEO| Kanonowi temu odpowiada kan. 800 z odpowiednimi zmianami w § 2.
1. Impotentia coeundi antece1084 §dens
et perpetua, sive ex parte
1. Niezdolnoœæ dokonania sto1084 §sunku
ma³¿eñskiego uprzednia
viri sive ex parte mulieris, sive absoluta
sive relativa, matrimonium ex ipsa eius
natura dirimit.
i trwa³a, czy to ze strony mê¿czyzny czy
kobiety, czy to absolutna czy wzglêdna,
czyni ma³¿eñstwo niewa¿nym z samej
jego natury.
§ 2. Si impedimentum impotentiae dubium sit, sive dubio iuris sive dubio facti, matrimonium non est impediendum
nec, stante dubio, nullum declarandum.
§ 2. Jeœli przeszkoda niezdolnoœci jest
w¹tpliwa, bez wzglêdu na to, czy w¹tpliwoœæ ta jest prawna czy faktyczna, nie
nale¿y zabraniaæ zawarcia ma³¿eñstwa
ani te¿, dopóki trwa w¹tpliwoœæ, orzekaæ
jego niewa¿noœci.
§ 3. Sterilitas matrimonium nec prohibet
nec dirimit, firmo praescripto can. 1098.
§ 3. Niep³odnoœæ ani nie wzbrania zawarcia ma³¿eñstwa, ani nie powoduje
jego niewa¿noœci, z zachowaniem przepisu kan. 1098.
1084 Kanon ten reguluje przeszkodê niemocy p³ciowej (impotencji) w podobny sposób, jak
czyni³ to kan. 1069 CIC/1917. Mo¿na jednak zwróciæ uwagê na dwa uszczegó³owienia: