Ćwiczenie 1 Pierwotniaki pasożytnicze

BIOLOGIA MEDYCZNA - PARAZYTOLOGIA i MIKOLOGIA
I roku Wydziału Wojskowo-Lekarskiego (rok akad. 2015/2016)
Ćwiczenie 1
Pierwotniaki pasożytnicze - Typ: Apicomplexa
I. Omówienie regulaminu zajęć.
II. Wejściówka.
Podstawowe pojęcia stosowane w parazytologii:
- pasożytnictwo,
- pasożyt: stały, czasowy, okresowy, bezwzględny (bezwarunkowy), względny (przygodny),
monokseniczny, polikseniczny, kosmopolityczny, synantropijny, hematofagiczny, wektor
mechaniczny, wektor biologiczny,
- żywiciel pośredni, ostateczny,
- parazytoza, parazytoza oportunistyczna,
- ontocenoza, ontosfera, ontohabitat
- rodzaje szkodliwego oddziaływania pasożytów na żywiciela,
- drogi wnikania pasożytów do organizmu żywiciela,
- wrota inwazji,
Podstawowe pojęcia stosowane w mikologii:
- grzybica uogólniona, narządowa, fungemia,
- szczep akseniczny, grzyb antropofilny, artrospory, blastospory, zarodniki konidialne, strzępki,
pseudostrzępki, dermatofity, grzybnia;
oraz gatunki wymienione w programie bieżącego ćwiczenia:
- występowanie (świat),
- ontohabitat,
- żywiciel pośredni, ostateczny,
- cykl rozwojowy (kolejne stadia rozwojowe oraz miejsce ich występowania),
- wrota inwazji, drogi inwazji,
- chorobotwórczość (charakterystyczne objawy sugerujące zarażenie danym pasożytem),
- diagnostyka (co stanowi materiał do badań, jakie formy rozwojowe są w nim wykrywane).
Obowiązują nazwy łacińskie pasożytów.
III. Wprowadzenie do parazytologii medycznej – pasożytnictwo i cechy układu pasożyt-żywiciel.
IV. Przegląd systematyczny i ogólna charakterystyka pasożytów.
V. Szczegółowe omówienie pierwotniaków - typ Apicomplexa
(Cryptosporidium parvum, Toxoplasma gondii, Plasmodium vivax, P. falciparum, P. ovale, P. malariae,
Babesia divergens, Pneumocystis jirovecii).
VI. Przegląd preparatów mikroskopowych wybranych pasożytów.
VII. Źródło zarażenia, postacie inwazyjne oraz zapobieganie zarażeniom wywołanym przez pasożyty
poznane na zajęciach - karty pracy.
Ćwiczenie 2
Pierwotniaki pasożytnicze - Typ:Sarcomastigophora
I. Wejściówka.
II. Szczegółowe omówienie pierwotniaków - typ Sarcomastigophora
(Trichomonas vaginalis, Giardia intestinalis, Trypanosoma brucei gambiense, T. cruzi, Leishmania
donovani, L. tropica, Entamoeba histolytica, Acanthamoeba castellanii)
III. Analiza artykułu naukowego i sporządzenie notatki informacyjnej.
IV. Analiza i rozpoznanie parazytozy na podstawie opisu oryginalnych przypadków prezentowanych
podczas ćwiczenia.
V. Przegląd preparatów mikroskopowych wybranych pasożytów.
Ćwiczenie 3
Płazińce pasożytnicze - Platyhelminthes gromada: Trematoda, Cestoda
I. Wejściówka.
II. Szczegółowe omówienie płazińców – typ Platyhelminthes, gromada: Trematoda, Cestoda
(Paragonimus westermani, Schistosoma haematobium, Diphyllobothrium latum, Taenia saginata,
Taenia solium, Hymenolepis nana, Echinococcus granulosus).
III. Analiza i rozpoznanie parazytozy na podstawie opisu oryginalnych przypadków prezentowanych
podczas ćwiczenia.
IV. Sporządzenie komunikatu na temat zachowań prozdrowotnych skierowanych do żołnierzy
stacjonujących w ramach kontyngentów wojskowych w strefie tropikalnej i subtropikalnej.
V. Dieta tasiemcowa – fakty i mity. Notatka informacyjna.
VI. Przegląd preparatów mikroskopowych wybranych pasożytów.
Ćwiczenie 4
Obleńce pasożytnicze - Nemathelminthes, gromada: Nematoda
I. Wejściówka.
II. Szczegółowe omówienie obleńców - typ Nemathelminthes, gromada: Nematoda
(Trichuris trichiura, Trichinella spiralis, Strongyloides stercoralis, Anisakis simplex, Enterobius
vermicularis, Ascaris lumbricoides hominis, Dirofilaria repens, D. immitis, Toxocara canis, Wuchereria
bancrofti)
III. Analiza i rozpoznanie parazytozy na podstawie opisu oryginalnych przypadków prezentowanych
podczas ćwiczenia.
IV. Rola żywności w inwazjach pasożytniczych.
V. Przegląd preparatów mikroskopowych wybranych pasożytów.
VI. Źródło zarażenia, postacie inwazyjne oraz zapobieganie zarażeniom wywołanym przez pasożyty
poznane na zajęciach - karty pracy.
Ćwiczenie 5
Stawonogi o znaczeniu medycznym - Typ Arthropoda, gromada: Arachnida, Insecta
I. Wejściówka.
II. Szczegółowe omówienie stawonogów o znaczeniu medycznym – typ: Arthropoda, gromada:
Arachnida, Insecta
(Ixodes ricinus, Argas reflexus, Sarcoptes scabiei, Demodex folliculorum, Pediculus humanus, Pthirus
pubis, Odagmia ornata, Musca domestica, Cimex lectularis, Blattella germanica, Ctenocephalides
canis)
III. Makrohabitat i mikrohabitat pasożytów.
IV. Ochrona dzieci i młodzieży przed atakami pasożytów.
V. Analiza artykułu naukowego. Notatka informacyjna.
VI. Przegląd preparatów mikroskopowych wybranych pasożytów.
Ćwiczenie 6
Grzyby potencjalnie chorobotwórcze
I. Wejściówka.
II. Czynniki sprzyjające zarażeniom grzybami.
III. Grzyby potencjalnie chorobotwórcze (Candida albicans, Cryptococcus neoformans, Mucor sp.,
Rhizopus sp., Aspergillus fumigatus, Aspergillus niger, Aspergillus flavus, Penicillium sp., Fusarium sp.,
Alternaria sp., Cladosporium sp.)
IV. Glony potencjalnie chorobotwórcze z rodzaju Prototheca.
V. Przegląd preparatów mikroskopowych oraz makroskopowych wybranych grzybów.
Ćwiczenie 7
Grzyby dimorficzne i dermatofity
I. Wejściówka.
II. Omówienie wybranych gatunków grzybów dimorficznych (Histoplasma capsulatum, Blastomyces
dermatitidis, Coccidioides immitis, Paracoccidioides brasiliensis).
III. Klasyfikacja zakażeń dermatofitowych.
IV. Omówienie wybranych gatunków dermatofitów (Trichophyton rubrum, Trichophyton interdigitale,
Trichophyton tonsurans, Epidermophyton floccosum, Microsporum canis,Trichophyton
mentagrophytes).
V. Analiza i rozpoznanie grzybicy na podstawie opisu oryginalnych przypadków prezentowanych
podczas ćwiczenia.
VI. Przegląd preparatów mikroskopowych oraz makroskopowych wybranych grzybów.
VII. Przegląd preparatów mikroskopowych wybranych zanieczyszczeń powietrza i alergenów.
Ćwiczenie 8
Grzyby prozdrowotne
I. Pojęcie mykoterapii i organizacje propagujące wspomaganie leczenia grzybami.
II. Różne formy preparatów prozdrowotnych z grzybów.
III. Szczegółowe omówienie najważniejszych grzybów prozdrowotnych i ich właściwości leczniczych
(Agaricus blazei A. bisporus, Auricularia polytricha, Coprinus comatus, Ophiocordyceps sinensis,
Trametes versicolor, Hericium erinaceus, Grifola frondosa, Pleurotus ostreatus, Polyporus umbellatus,
Ganoderma lucidum, Lentinula edodes, Inonotus obliquus).
IV. Zastosowanie grzybów we wspieraniu leczenia różnych chorób.
V. Przegląd eksponatów – świeże owocniki grzybów, uprawa na podłożu, preparaty lecznicze.
VI. Przegląd preparatów mikroskopowych wybranych gatunków grzybów (np. Agaricus bisporus,
Lentinula edodes, Pleurotus ostreatus)
Ćwiczenie 9
I. Zajęcia praktyczne.
Kolokwium praktyczne polega na prawidłowym rozpoznaniu pasożytów na podstawie ich obserwacji
mikroskopowej (należy podać nazwę łacińską, polską, przynależność systematyczną oraz postać
morfologiczną).
Literatura obowiązująca
Deryło A. „Parazytologia i akaroentomologia medyczna”. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa
2002 lub
Buczek A. „Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.” Wyd. Koliber Lublin 2005
red. Kurnatowska A., Kurnatowski P. „Mikologia Medyczna.” PROMEDI Łódź 2006
Literatura uzupełniająca
red. Heczko P.B., Wróblewska M., Pietrzyk A. "Mikrobiologia Lekarska" Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa, 2004
Krzyściak P., Skóra M., Macura A.B. „Atlas grzybów chorobotwórczych człowieka”. MedPharm Polska
2011
Zajęcia będą odbywać się w Budynku Oddziału Pielęgniarstwa i Położnictwa UM w Łodzi,
ul. Narutowicza 58 (III piętro, sala 37)
Osoba odpowiedzialna za przedmiot
dr n. med. Ewa Tyczkowska-Sieroń e-mail: [email protected]