Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata 2009 – 2015

Transkrypt

Załącznik do uchwały
Nr XXXVIII/144/09
Rady Gminy Dorohusk
z dnia 24 marca 2009 r.
Strategia Rozwoju Lokalnego
Gminy Dorohusk
na lata 2009 – 2015
Dorohusk, kwiecień 2012
1
SPIS TREŚCI
WSTĘP
3
1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO
5
2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE
6
OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU
2.1.
Położenie, powierzchnia i ludność
6
2.2.
Środowisko przyrodnicze i potencjał turystyczny Gminy
12
2.3.
Zagospodarowanie przestrzenne
22
2.4.
Sfera gospodarcza
29
2.5.
Sfera społeczna
33
2.6.
Sport i turystyka
36
3. ANALIZA SWOT GMINY DOROHUSK
39
4. MISJA GMINY DOROHUSK, JEJ WIZJA I PROPONOWANE KIERUNKI
42
ROZWOJU
4.2.
Misja Gminy Dorohusk
42
4.2.
Wizja Gminy Dorohusk
42
4.3.
Cele strategiczne i operacyjne Gminy Dorohusk
45
5. POWIĄZANIE STRATEGII ROZWOJU GMINY DOROHUSK Z INNYMI
47
DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE POWIATU, WOJEWÓDZTWA
I PAŃSTWA
6. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ STRATEGII ROZWOJU GMINY
51
DOROHUSK NA LATA 2009-2015
7. WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY NA OKRES REALIZACJI
54
STRATEGII ROZWOJU GMINY
8. SYSTEM WDRAŻANIA
59
9. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
60
11. SPIS TABEL I RYSUNKÓW
65
2
WSTĘP
Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy to zbiór celów strategicznych, celów
szczegółowych i zadań realizacyjnych przeznaczonych do wprowadzenia w życie
w celu poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej Wspólnoty Lokalnej. Jest również
dokumentem
niezbędnym
w
przypadku
ubiegania
się
przez
samorządy
o dofinansowanie zadań ze środków strukturalnych Unii Europejskiej w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego, z którego to
źródła mogą być dofinansowane inwestycje infrastrukturalne realizowane na terenie
Gminy.
Plan niniejszy jest rozwinięciem i doprecyzowaniem zadań przyjętych w Planie
Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk 2004-2013, w nowym horyzoncie czasowym tj.
w okresie 2009-2015, odpowiadającym ramom czasowym innych dokumentów
przyjętych na poziomie krajowym i województwa.
Obejmuje on w szczególności:
- opis diagnostyczny z analizą mocnych i słabych stron;
- określenie celu głównego, celów szczegółowych i operacyjnych;
- określenie źródeł finansowania;
- sposobu wdrażania i monitorowania;
- opisu procesu konsultacji społecznych;
- wyznaczenie horyzontu czasowego;
oraz
- opis aktualnej sytuacji społeczno - gospodarczej na obszarze objętym wdrażaniem;
- wykaz realizowanych zadań, wraz z harmonogramem realizacji, nakładami,
rezultatami oraz listą podmiotów uczestniczących we wdrażaniu projektu;
- powiązania projektu z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy;
- oczekiwane wskaźniki osiągnięć Strategii;
- projekcja finansowa;
- system wdrażania, sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej.
3
Z założenia Strategia Rozwoju Lokalnego jest dokumentem będącym wynikiem
konsultacji społecznej, udział przedstawicieli społecznych miał miejsce na etapie
przygotowywania Strategii Rozwoju Gminy, Planu Rozwoju Lokalnego oraz przy
przygotowaniu Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata 2009 - 2015 jest
jego rozwinięciem i doprecyzowaniem czasowym i finansowym.
Zgodnie z przyjętymi w Strategii założeniami, działania władz i aktywność
mieszkańców winna zostać ukierunkowana na zapewnienie zrównoważonego rozwoju
społeczno-gospodarczego całej Gminy. Strategia Rozwoju Lokalnego to dokument
łączący w sobie założenia przyjęte nie tylko w Strategii Rozwoju Gminy z 2001 roku,
ale również w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym dla Gminy Dorohusk, Strategii
Rozwoju
Powiatu
Chełmskiego
na
lata
2008-2015
oraz
Strategii
Rozwoju
Województwa Lubelskiego.
Powodem powiązania z wyżej wymienionymi dokumentami jest fakt, iż rozwój
Gminy Dorohusk w perspektywie regionalnej jest nierozerwalnie związany z rozwojem
powiatu chełmskiego i całego województwa lubelskiego. Niezbędne jest zatem
stworzenie
warunków
umożliwiających
wykorzystanie
szerokiego
spektrum
dokumentów programujących rzeczywistość regionalną.
Działania niezbędne by wprowadzić w życie plan programujący rozwój
Wspólnoty Lokalnej, takie jak: planowanie strategiczne, perspektywiczna ocena
sytuacji społecznej, gospodarczej i finansowej, wieloletnie planowanie inwestycyjne
oraz planowanie finansowe, monitorowanie i ocena wykonania przewidzianych zadań,
zostały w niniejszym dokumencie uwzględnione.
4
1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO
Strategia Rozwoju Lokalnego terytorialnie i administracyjnie obejmuje całą
gminę Dorohusk, w której skład wchodzi 26 sołectw (obejmujących łącznie 34
miejscowości) o łącznej powierzchni 192,42 km2, co stanowi około 10,21 %
powierzchni powiatu chełmskiego i około 0,77 % powierzchni województwa
lubelskiego.
Jak wspomniano we wstępie do niniejszego opracowania, Strategię Rozwoju
Lokalnego zakreślono na horyzont czasowy 2009 - 2015. Tak zdefiniowany czas
realizacji, o czym była już mowa, wpisuje się w ramy czasowe Regionalnego
Programu Operacyjnego dla województwa lubelskiego na lata 2007 - 2013, wraz
z okresem rozliczania inwestycji finansowanych z unijnych środków pomocowych.
Pozwala również precyzyjnie określić zarówno harmonogram realizacji zadań ujętych
w Planie oraz ich koszt realizacji. Przyjęcie dłuższej perspektywy mogłoby wpłynąć
negatywnie na dokładność szacunków kosztów finansowych, a ponadto dłuższy
horyzont czasowy uprawdopodabnia rozminięcie się planowanych kierunków rozwoju
z uwarunkowaniami lokalnym, które mogą zaistnieć za kilka lat.
Rys. 1. Mapa Gminy Dorohusk.
5
2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE
OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU
2.1.Położenie, powierzchnia i ludność
Powierzchnia powiatu chełmskiego wynosi 1 885 km 2, w tym Gminy Dorohusk
192,42 km2, co stanowi około 10,21 % powierzchni powiatu i około 0,77 %
powierzchni województwa lubelskiego.
Gmina Dorohusk jest jedną z piętnastu gmin powiatu chełmskiego. Położona
jest we wschodniej części powiatu w województwie lubelskim. Graniczy z gminami
Dubienka i Żmudź (od południa), Kamień, Chełm oraz Ruda Huta (od zachodu). Od
wschodu graniczy z Ukrainą.
Leży przy drodze krajowej nr 12 Poznań - Kijów w kierunku wschód-zachód
i w kierunku północ-południe przy drodze wojewódzkiej nr 816 Terespol - Sławatycze
-Włodawa - Zosin. Przez Dorohusk przebiega również kolejowy szlak komunikacyjny
Gdynia - Warszawa - Lublin - Dorohusk - Jagodin - Kowel - Odessa, łącząca Morze
Bałtyckie z Morzem Czarnym.
Analizowany w niniejszym dokumencie teren położony jest w odległości
ok. 95 km od Lublina oraz 25 km od Chełma.
Gmina Dorohusk składa się z 26 sołectw obejmujących 34 miejscowości:
Barbarówka, Berdyszcze, Brzeźno, Dobryłówka, Dorohusk Wieś, Dorohusk Osada,
Husynne, Kępa, Kolemczyce, Kroczyn, Ladeniska, Ludwinów, Majdan Skordiowski,
Michałówka, Mościska, Myszkowiec, Olenówka, Okopy, Okopy Kolonia, Ostrów,
Pogranicze, Puszki, Rozkosz, Skordiów, Stefanów, Świerże, Świerże Kolonia, Teosin,
Turka, Wólka Okopska, Zalasocze, Zanowinie, Zamieście.
Obszar powyższy zamieszkuje 6 861 osób i są tutaj 2 148 gospodarstwa
domowe1. Według Głównego Urzędu Statystycznego województwo lubelskie
zamieszkuje 2 166 213 osób (2008), zaś powiat chełmski 80 735 osób. W związku
z tym mieszkańcy Gminy Dorohusk stanowią około 8,5 % mieszkańców powiatu
chełmskiego oraz około 0,32 % mieszkańców województwa lubelskiego.
1
Dane o liczbie gospodarstw na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego.
6
Średnia gęstość zaludnienia w Gminie wynosi 36 osób na 1 km2 przy średniej
gęstości zaludnienia w województwie wynoszącej 86 osób na 1 km 2, oraz 43 osoby
na 1km2 w powiecie chełmskim (w kraju - 122 osoby). Jak wynika z powyższego
obszar Gminy Dorohusk jest dość rzadko zaludniony, co sprzyja z pewnością
rozwojowi sieci osadniczej, ale z drugiej strony umożliwia również dalsze
wzmacnianie funkcji turystycznych gminy.
Ludność Gminy zamieszkuje 26 sołectw (34 miejscowości), według rozkładu
pokazanego w poniższej tabeli (nr 1):
Wyszczególnienie
Liczba ludności
Sołectwo Barbarówka
55
Sołectwo Husynne
294
Sołectwo Brzeźno
995
Sołectwo Zamieście
169
Sołectwo Berdyszcze, Dorohusk Osada
966
Sołectwo Dorohusk wieś
512
Sołectwo Kępa Kolonia
47
Sołectwo Kolemczyce
12
Sołectwo Mościska, Ladeniska
101
Sołectwo Kroczyn, Pogranicze
176
Sołectwo Ludwinów
129
Sołectwo Michałówka, Majdan Skordiowski
263
Sołectwo Okopy
502
Sołectwo Okopy-Kolonia
223
7
Sołectwo Olenówka
129
Sołectwo Ostrów
192
Sołectwo Stefanów, Puszki
47
Sołectwo Rozkosz
111
Sołectwo Skordiów
136
Sołectwo Świerże i Sołectwo Świerże II
810
Sołectwo Teosin
137
Sołectwo Turka, Myszkowiec
364
Sołectwo Wólka Okopska
442
Sołectwo Zalasocze
76
Sołectwo Zanowinie
87
Jak wynika z powyższej tabeli największa liczba ludności zamieszkuje
w sołectwach: Brzeźno, Berdyszcze, Dorohusk Osada oraz Świerże i i Świerże II, zaś
sołectwa o najmniejszej liczbie ludności to Kolemczyce, Stefanów, Puszki oraz Kepa
Kolonia.
Liczba ludności w Gminie Dorohusk zmieniała się w latach 2000-2007
następująco:
Gmina
Liczba ludności (osoby) na 31.12
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
7397 7317 7243 7175 7112 7008 6928 6861
Tab. 2 Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
8
7400
7200
7000
6800
6600
6400
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Rys. 2. Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
Przyrost naturalny w 2006 r. wyniósł: - 3,5 na 1 000 ludności, natomiast saldo
migracji na 1 000 mieszkańców wynosiło: - 43, (mówiące o sytuacji, w której liczba
zgonów przewyższa liczbę urodzeń żywych oraz ujemnym saldzie migracji na terenie
Gminy Dorohusk), które to dane należy uznać za niepokojące dla przyszłego rozwoju
Gminy. Ujemne saldo migracji świadczy o tym, iż więcej osób wyjeżdża z terenu
Gminny niż na nim osiada. W tym samym czasie, według Rocznika Demograficznego
przyrost naturalny w kraju wynosił 4,5, na obszarach wiejskich 0,6, w województwie
lubelskim średnio -0,54 na 1 000 mieszkańców zaś w powiecie chełmskim wskaźnik
ten kształtował się na poziomie -3,39. Ogólne saldo migracji w powiecie wyniosło 274 osób (w roku 2006).
Jak wynika z powyższej tabeli w ciągu 8 lat liczba ludności Gminy Dorohusk
zmniejszyła się o 536 osób. Co więcej, w każdym roku notowany był spadek liczby
mieszkańców. Świadczy to o trwałym trendzie wyludniania się terenu Gminy
Dorohusk, który będzie w przyszłości niekorzystnie wpływać na sytuację Gminy
(chociażby poprzez zmniejszanie się dochodów do budżetu z tytułu udziału we
wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych).
9
Strukturę wiekową ludności w Gminie Dorohusk w roku 2007 przestawiają
poniższe tabele nr 3, 4 i 5.
Wiek
Liczba mieszkańców (31.12.2007)
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
6848
3498
3250
0–4
329
162
167
5–9
313
147
166
10 – 14
453
225
228
15 – 19
542
261
281
20 – 24
613
299
314
25 – 29
525
213
312
30 – 34
447
220
227
35 – 39
400
189
211
40 – 44
409
221
188
45 – 49
449
217
232
50 – 54
548
263
285
55 – 59
420
203
217
60 – 64
302
180
122
65 – 69
255
146
109
70 – 74
266
157
109
75 – 79
270
171
99
80 – 84
196
142
54
85 i więcej
111
82
29
Tab. 3. Struktura wiekowa ludności ze względu na liczbę lat
Wskaźnik
Osób / 100
Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
67,4
Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym
90,6
Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
30,7
Tab. 4. Wskaźnik struktury wiekowej ludności
10
Wiek
%
Przedprodukcyjny
20,6
Produkcyjny
60,7
Poprodukcyjny
18,7
Razem
100,00%
Tab. 5. Struktura wiekowa ludności ze względu na grupę produkcyjną
poprodukcyjny
przedprodukcyjny
produkcyjny
60%
Rys. 3. Struktura ludności Gminy Dorohusk według grup produkcyjnych (zaokrąglone do 1%)
Jak wynika z powyższych danych tabelarycznych dominującą grupę wiekową
w Gminie Dorohusk stanowią osoby w wieku produkcyjnym (60,7 %). Odsetek ten jest
o 0,4 % większy niż średni udział tej grupy w strukturze wiekowej powiatu
chełmskiego. Duży jest również udział osób w wieku przedprodukcyjnym (20,6 %,
w porównaniu do 22,3 % w powiecie chełmskim) i grupę tą należy traktować jako
kapitał dla przyszłego dynamicznego rozwoju Gminy Dorohusk, w związku z tym
należy zadbać o odpowiednie warunki do jej rozwoju oraz zamieszkania w przyszłości
- po usamodzielnieniu się - na terenie Gminy. Należy zwrócić uwagę na nieco wyższy
niż średni w powiecie chełmskim udział grupy w wieku poprodukcyjnym w strukturze
11
ludności - w powiecie wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 17,9 %, podczas gdy na
analizowanym terenie wynosi on 18,7 %.
Wskaźnik
obciążenia
demograficznego
-
tj.
liczba
osób
w
wieku
nieprodukcyjnym (suma liczby osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym)
przypadającej na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi w Gminie Dorohusk 64,7,
podczas gdy w powiecie chełmskim wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 65,8
Z powyższego wynika, iż obciążenie demograficzne w Gminie Dorohusk jest na
umiarkowanym poziomie, odzwierciedlającym stosunkowo korzystną strukturę
demograficzną.
Liczba kobiet na 100 mężczyzn kształtuje się w Gminie na poziomie 102, co
należy uznać za bardzo zadowalający poziom, biorąc pod uwagę zwyczajowy
niedobór kobiet na obszarach wiejskich.
Identyfikacja głównych problemów:
>
ujemne saldo migracji;
>
ujemny przyrost naturalny;
>
stały ubytek liczby ludności w gminie;
2.2. Środowisko przyrodnicze i potencjał turystyczny Gminy
Pod względem klimatycznym gmina Dorohusk położona jest w lubartowsko
-parczewskiej dziedzinie klimatycznej. Charakteryzuje się ona wysoką średnią roczną
wilgotnością względną powietrza (68-70 %), znacznymi wartościami parowania wody
w roku (860-900 mm) i jednymi z największych w województwie prędkościami wiatru
(średnio 3,0-3,5 m/sek.). Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,0 oC, średnia
temperatura najcieplejszego miesiąca lipca - 18,0 oC, a w miesiącu najchłodniejszym
-6,0oC. Amplituda roczna średnich temperatur miesięcznych wynosi 24 oC. Okres
wegetacyjny ma długość 200-210 dni, lato trwa ponad 110 dni, a zima od 100 do 110
dni. Dość długi okres trwania lata i zimy oraz znaczna amplituda temperatur świadczy
o znacznym wpływie kontynentalizmu na klimat omawianego obszaru. Roczna suma
opadów atmosferycznych wynosi w gminie Dorohusk - 593 mm. Pokrywa śnieżna
12
utrzymuje się przez około 89 dni w ciągu roku. Dominują wiatry z południowego
zachodu, a najrzadziej są notowane wiatry z północny. Średnia prędkość wiatru
wynosi 4,8 m/sek.
Na obszarze gminy Dorohusk występuje zróżnicowanie warunków klimatu
lokalnego. Przeważająca część obszaru gminy posiada niekorzystne lub okresowo
niekorzystne warunki klimatyczne. Ze względu na płytko zalegający poziom wód
gruntowych są tu niższe temperatury, zwiększona wilgotność powietrza, częste mgły
i zamglenia oraz przymrozki. Dobre warunki klimatu lokalnego występują na terenach
wyniesionych, we wschodniej części gminy, sąsiadujących z doliną Bugu. Są to tereny
dobrze przewietrzane, mające dobre warunki termiczne, solarne i wilgotnościowe.
Terytorium gminy Dorohusk wchodzi w skład krainy geograficznej Polesia
południowego. Przeważa tu krajobraz nizinny z rozległymi podmokłymi obszarami
łąkowymi. Występują tu unikalne na kontynencie europejskim obszary torfowisk
węglanowych. Ich specyficzną właściwością jest odczyn zasadowy, podczas gdy
charakterystycznym dla torfowisk jest odczyn kwaśny.
Duże zróżnicowanie warunków glebowych i wilgotnościowych stwarza warunki
rozwoju licznym gatunkom roślin i zwierząt. Spośród 550 odnotowanych tu gatunków
roślin 43 objęte są ochroną, a 22 wpisane są na listę roślin zagrożonych wyginięciem.
Cennymi okazami są: tłustosz zwyczajny, groszek bagienny, języczka syberyjska,
wątlik błotny, starzec cienisty, a także gnidosz królewski i kruszczyk kukawka i wiele
innych.
Równie bogaty jest świat zwierzęcy. Występuje tu około 810 gatunków motyli
(m.in. paź królowej, mieniak tęczowiec, modraszek, strzępotek), około 150 gatunków
ptaków (m.in. sowa błotna, dubelt, żuraw, kulik wielki, bąk, kobuz, rycyk, cyranka,
błotniak stawowy i łąkowy, wodniaczka),a także żółw błotny.
Na obszarach torfowiskowych wyodrębniono dwa rezerwaty przyrody - Rezerwat
Brzeźno o powierzchni 165 ha oraz Rezerwat Rozkosz o powierzchni 473 ha.
Wytyczono na nich ścieżki dydaktyczne służące przyrodnikom i turystom.
13
Pomniki przyrody i ich lokalizacja na terenie Gminy Dorohusk:
•
Głaz narzutowy, granitogejs - Kolonia Puszki;
•
Grupa dwóch dębów szypułkowych - Husunne;
•
Białodrzew - Husunne;
•
Grupa trzech dębów szypułkowych - Świerże;
•
Grupa trzech dębów szypułkowych - Świerże;
•
Jesion wyniosły - Świerże;
•
Dąb szypułkowy - Świerże;
•
Klon zwyczajny - Turka;
•
Aleja lipowa - Turka.
Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu
Obowiązującym obecnie aktem prawnym, na podstawie którego funkcjonuje
ChOCK jest Rozporządzenie Nr 50 Wojewody Chełmskiego z dnia 26.06.1998 r.
w sprawie Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Wojew.
Chełmskiego Nr 10 z dn. 29.06.1998 r.) ChOCK rozciąga się w zachodniej części
gminy Dorohusk i obejmuje rozległe, podmokłe obniżenia, w których występują
torfowiska niskie w tym najbardziej charakterystyczne torfowiska węglanowe. Obszar
pełni funkcję otuliny ChPK. Na terenie ChOCK znajduje się torfowiskowy rezerwat
przyrody -„Roskosz". Powierzchnia ChOCK ogółem wynosi 34.000 ha, a w granicach
gminy Dorohusk - 4.090 ha.
Chełmski Park Krajobrazowy
Chełmski Park Krajobrazowy funkcjonuje na podstawie Rozporządzenia Nr 17
Wojewody Lubelskiego z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie Chełmskiego Parku
Krajobrazowego (Dz. Urz. Wojew. Lubelskiego Nr 39 z dn. 3 kwietnia 2003 r.) wraz ze
zmianami wprowadzonymi przez Rozporządzenie Nr 78 Wojewody Lubelskiego
z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. Urz. Wojew. Lubelskiego Nr 194 z dn. 9 grudnia 2003
r.). Powierzchnia Parku wynosi 16.547 ha, z tego w granicach gminy Dorohusk –
4.099 ha. Na terenie ChPK znajdują się lasy o dużych walorach przyrodniczych
14
i niezwykle rzadki typ torfowisk węglanowych powstałych w bezpośrednim
sąsiedztwie wzgórz zbudowanych z kredy piszącej bogatej w węglan wapnia. Bardzo
bogata w gatunki jest flora i fauna obszaru ChPK. W Parku i jego otoczeniu
stwierdzono 66 gatunków roślin chronionych, w tym 53 gatunki pod ścisłą ochroną.
Niezwykle bogaty jest świat zwierząt. Stwierdzono tutaj gniazdowanie 152 gatunków
ptaków. Gnieżdżą się tu w lasach: bociany czarne, żurawie, orlik krzykliwy,
muchołówka białoszyjna, liczne dzięcioły, droździk. Awifauna torfowisk to: wodniczka,
kulik wielki, dubelt, sowa błotna, błotnik stawowy.
W gminie Dorohusk znajdują się dwa torfowiskowe rezerwaty przyrody
„Brzeźno" i „Roskosz":
•
rezerwat przyrody torfowiskowy (częściowy) „Brzeźno" - o powierzchni
165,08 ha utworzony Zarządzeniem MLiPD z dn. 23.01.1973 r. (MP Nr 5
poz. 38). Powierzchnia rezerwatu w granicach gminy Dorohusk wynosi 124,5
ha, a pozostała część położona jest w gminie Chełm. Rezerwat powołano
w celu ochrony torfowiska węglanowego wraz z unikalną florą i fauną.
Zbiorowiskiem
dominującym
w
rezerwacie
jest
szuwar
kłociowy
zajmujący powierzchnię ponad 100 ha. Na lokalnych wzniesieniach
wykształciły się niezwykle interesujące zbiorowiska roślin kserotermicznych.
W rezerwacie znajduje się 19 gatunków roślin objętych ochroną całkowitą,
a oprócz tego 20 gatunków znalazło się na „Liście roślin zagrożonych
w Polsce" w tym 8 gatunków spośród podlegających całkowitej ochronie,
•
rezerwat przyrody torfowiskowy (częściowy) „Roskosz" - o pow. 472,79
ha utworzony został Zarządzeniem MOŚZNiL z dn. 26.11.1990 r. (MP Nr 48
poz. 366). W gminie Dorohusk znajduje się północna część rezerwatu
o powierzchni 339,29 ha. Celem ochrony jest zachowanie unikalnych
zbiorowisk flory torfowisk węglanowych i zbiorowisk kserotermicznych
a także ostoi rzadkich i chronionych gatunków ptaków. Wśród pięciuset
gatunków
roślin
naczyniowych
stwierdzono
25
gatunków
prawie
chronionych.
15
W rezerwacie stwierdzono występowanie 54 gatunków motyli dziennych,
w tym gatunki rzadkie i chronione.
W gminie Dorohusk utworzono użytek ekologiczny - zbiornik retencyjny
„Husynne" - o powierzchni 112,31 ha na podstawie Rozporządzenia Wojewody
Chełmskiego Nr 30 z dnia 11 grudnia 1992 r. Obecnie użytek ten funkcjonuje zgodnie
z Rozporządzeniem Nr 141 Wojewody Lubelskiego z dnia 16.07.2002 r. w sprawie
uznania za użytek ekologiczny na terenie województwa lubelskiego i obejmuje
powierzchnię 32,769 ha. Użytek ten powołano w celu ochrony stanowisk lęgowych
rzadkich gatunków ptaków. W rejonie zbiornika gnieżdżą się w jedynej w kraju
mieszanej kolonii 4 gatunki rybitw: rzeczna, czarna, białoskrzydła i białowąsa.
Ponadto utworzono 117 użytków ekologicznych Uchwałą Nr XXXIV/214/97
Rady Gminy Dorohusk z dn. 16.09.1997 r. na wniosek Nadleśnictwa Chełm. Użytki te
utworzono na terenie Leśnictw: Husynne, Ostrowy, Roskosz i Świerże, w celu
ochrony zbiorowisk wodnych i torfowiskowych występujących w śródleśnych bagnach.
Są to w większości niewielkie obszary poniżej 1,0 ha, okresowo istniejące zbiorniki
wodne z różnie wykształconą roślinnością szuwarową, a ich brzegi zajęte są przez
zbiorowiska krzewiaste. Aktualnie obszary te zgodnie z Obwieszczeniem Ministra
Środowiska z dn. 02.07.2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy
o ochronie przyrody (Dz. U. nr 99 z dn. 14.09.2001) nie są objęte ochroną jako użytki
ekologiczne. Dla dalszej ich ochrony konieczne jest wydanie w tej sprawie
rozporządzenia Wojewody Lubelskiego lub podjęcia uchwały przez Radę Gminy
w Dorohusku.
Na terenie gminy Dorohusk znajdują się również lasy ochronne. Kompleks
leśny „Las Żaliński" w północnej części gminy jest lasem ochronnym niemal
w całości. Część wschodnia jest zakwalifikowana jako las wodochronny, a część
zachodnia jako las wodochronny i jako las położony w odległości do 10 km od granic
administracyjnych miast, liczących ponad 50 tys. mieszkańców. Las położony
w południowo-wschodniej części gminy w rejonie wsi Mościska posiada fragmenty
części południoweji północnej zakwalifikowane jako las wodochronny i jako las
położony w odległości do 10 km od granic administracyjnych miast, liczących ponad
50 tys. mieszkańców.
16
Do lasów ochronnych należą także lasy z uszkodzeniami drzewostanów
spowodowanymi przez przemysł. W I strefie uszkodzeń drzewostanów (uszkodzenia
słabe) znajduje się „Las Żaliński" i las w południowo-wschodniej części gminy.
Największa rzeką na terenie gminy jest Bug (rzeka II rzędu - największy
prawobrzeżny dopływ Wisły) mający w jej granicach 37,2 km. Na całej swej długości
ta transgraniczna rzeka mająca swój początek na Ukrainie i uchodząca do Narwi,
płynie w naturalnym korycie. Całkowita długość rzeki wynosi 772 km, z tego 185 km
górnego odcinka znajduje się na Ukrainie. Na dalszym odcinku 363 km Bug stanowi
granicę pomiędzy Polską a Ukrainą i Białorusią. Długość Bugu w granicach woj.
lubelskiego wynosi 373,8 km. Na odcinku granicznym Bug jest rzeką nieregulowaną,
płynie szeroką dolina, silnie meandrując. W dolinie są liczne starorzecza stale lub
okresowo
wypełnione
wodą.
Rzeka
charakteryzuje
się
zasileniem śnieżno-
deszczowym z maksymalnymi stanami wody wczesną wiosną. Niskie stany wody
występują w okresie jesieni z minimum we wrześniu i październiku, a wysokie
związane są z opadami letnimi (czerwiec - lipiec). W poszczególnych latach mogą
występować znaczne wahania wielkości przepływów wody w Bugu.
Dolina Bugu jest szczególnie malownicza wiosną kiedy to nadbużańskie łąki
tworzą barwny, pachnący ziołami kobierzec. Piękno przyrody można podziwiać
wędrując szlakiem turystycznym biegnącym brzegiem doliny Bugu. Starorzecza Bugu
są wymarzonym miejscem dla wędkarzy.
Dopływem Bugu jest przepływająca przez południowy kraniec gminy rzeka
Udal o długości łącznej 31,9 km, z czego 14,3 km na terenie Gminy Dorohusk. Dolina
rzeki posiada znaczną szerokość w części górnej i środkowej, a w pobliżu ujścia
ulega zwężeniu. Dolina Udalu jest niewyraźna, częściowo zmeliorowana, obfituje
w mokradła i zagłębienia stałe lub okresowo wypełnione wodą.
Atrakcyjnym miejscem wypoczynku jest położony w pobliżu drogi z Dorohuska
do Dubienki zbiornik wodny Husynne. Jego powierzchnia wynosi 120 ha,
a maksymalna głębokość 3 m. czysta woda i piaszczysta plaża częściowo osłonięta
wysokim drzewostanem przyciągają wielu turystów i wędkarzy.
17
Obszar gminy odwadniany jest również przez znaczną ilość bezimiennych
cieków o charakterze uregulowanych kanałów. Występują one w rozległych
obniżeniach i drobnych zagłębieniach krasowych łącząc je ze sobą poprzez liczne
przekopy.
Wody podziemne
w
gminie
Dorohusk
występują
w
dwóch
piętrach
wodonośnych: czwartorzędowym i kredowym. Poziomy te pozostają ze sobą
w ścisłym związku hydraulicznym. Zwierciadło pierwszego poziomu wód gruntowych
kształtuje się w zależności od budowy geologicznej i rzeźby terenu. Na obszarze
gminy można wyróżnić 3 strefy o reżimie wód:
•
I strefa koncentracji wód powierzchniowych i podziemnych w obrębie dolin
i równin torfowych. Pierwszy poziom wód gruntowych zalega w utworach
czwartorzędowych płycej niż 1 m, roczne wahania tego poziomu są duże
i zależą o stanu wody w rzekach i od intensywność/ opadów atmosferycznych;
są to wody o złej jakości, często zanieczyszczone bakteriologicznie,
•
II sfera swobodnego zalegania zwierciadła wody gruntowej zasilana przez
infiltrację wód opadowych oraz spływ podziemny; wahania zwierciadła wody
podziemnej w ciągu roku wynoszą od 1-3 m, głębokość zalegania wód
podziemnych zależy od wysokości względnej terenu, stanu wody w ciekach
i wielkości opadów atmosferycznych; strefa ta występuje na przeważającym
obszarze gminy,
•
III strefa, gdzie pierwszy poziom wód gruntowych znajduje się w skałach
kredowych-węglanowych
(kreda
pisząca,
margiel)
o
zróżnicowanej
przepuszczalności, miejscami pod napięciem; wody tej sfery łączą się
z
wodami
w/w
stref
tworząc
niekiedy
wspólny
poziom
kredowo
-
czwartorzędowy; strefa ta znajduje się głównie w zachodniej części obszaru
gminy (PGFGB 1983).
Zasadniczy poziom wód podziemnych o zwierciadle napiętym zalega na
głębokości kilkudziesięciu metrów w utworach kredowych. Spąg warstwy wodonośnej
18
kredowej, w południowej części gminy, znajduje się na głębokości około 30-50 m,
a w części centralnej, północnej i wschodniej około 50-80 m p.p.t.
Najkorzystniejsze warunki wodne dla budownictwa występują w północnej
i wschodniej części gminy (z wyłączeniem doliny Bugu). Wody podziemne zalegają
tam głębiej niż 2,0 m p.p.t.
Na terenie Gminy Dorohusk występuje przewaga słabych gleb IV i V klasy,
przeszło 50 % gruntów ornych jest w klasach IV, IV a i IV b. Strukturę gruntów
pokazuje poniższa tabela (nr 5):
Klasa
gruntów
Użytki rolne razem (bez
sadów)
Grunty orne
Użytki zielone
ha
%
ha
%
ha
%
I
0
0
0
0
0
0
II
4
0,0
4
0,1
0,0
0,0
III a
227
1,7
227
3,3
0,0
0,0
III
583
4,5
0,0
0,0
583
9,4
III b
898
6,9
898
13,2
0,0
0,0
IV a
2079
16,0
2079
30,7
0,0
0,0
IV
3162
24,3
0,0
0,0
3162
50,8
IV b
1736
13,4
1736
25,6
0,0
0,0
V
3079
23,8
1332
19,8
1747
28,0
VI
1187
9,1
467
6,9
720
11,6
VI z
35
0,3
24
0,4
11
0,2
Razem
12990
100
6767
100,0
6223
100,0
Tab. 6. Struktura gruntów w Gminie Dorohusk
19
W gminie Dorohusk występują następujące złoża kruszywa naturalnego:
Złoże Dorohusk A
Surowiec stanowi piasek czwartorzędowy i piasek ze żwirem, powierzchnia
złoża wynosi 5,95 ha, miąższość kopalny 4,6-6,7 m (śr. 5,2 m), grubość nakładu 0,3
- 0,5 m, głębokość spągu - 7 m, złoże jest suche. Złoże jest eksploatowane na
potrzeby budownictwa i drogownictwa, roczne wydobycie - ok. 3.800 ton.
Złoże Ostrów
Surowiec stanowi piasek czwartorzędowy, powierzchnia złoża wynosi 10,3 ha,
miąższość kopalny 1,5-2,1 m (śr. 1,84 m), grubość nakładu 0,3 m, głębokość spągu 3,0 m, złoże jest suche. Złoże było eksploatowane na potrzeby budownictwa
i drogownictwa, obecnie eksploatacja jest wstrzymana. Wyrobisko o powierzchni ok.
0,5 ha nie jest rekultywowane.
Złoże Mościska-Ladeniska
Surowiec stanowi piasek czwartorzędowy, powierzchnia złoża – 4,07 ha,
miąższość kopalny 3,3-4,1 m (śr. 3,78 m), grubość nakładu 0,3-0,4 m, głębokość
spągu maksymalnie 5 m, złoże jest suche. Złoże jest eksploatowane i stanowi
rezerwę na potrzeby budownictwa i drogownictwa.
Złoża Świerże
Są to dwa złoża kruszywa naturalnego leżące w bliskiej odległości od siebie
(około 250 m). Piaski są przydatne do produkcji betonów oraz nawierzchni
drogowych. Złoża posiadają dobre warunki geologiczne do prowadzenia eksploatacji.
Zasoby geologiczne bilansowe złóż wynoszą: 428,73 tys. ton i 436,1 tys. ton. Złoża są
eksploatowane dla potrzeb budownictwa i drogownictwa. W Kol. Pogranicze
utworzony został obszar górniczy o nazwie Pogranicze KN 7800 dla złoża piasków
z przeznaczeniem do robót budowlanych i drogowych. Obszar górniczy ma
powierzchnię 108 780 m2, a minimalne zasoby bilansowe wynoszą 250 tys. ton.
20
Poniższa tabela (nr 7) przedstawia ich aktualny stan eksploatacji surowców
mineralnych na terenie Gminy:
Działka nr
ewidencyjny
1925,1926,
2392,2394
Lokalizacja
kopalni
Świerże
Powierzchnia
Rodzaj Wygaszenie
obszaru
Zasoby złoża Mg
kopaliny
koncesji
górniczego [m2]
18079
1914, 2399/1, Świerże
2399/2
geologiczne 194 Kruszywo Lipiec 2012
434,7
naturalne
przemysłowe 176
206.6
operatywne 144
416,6
geologiczne 129
578,00
Kruszywo Wrzesień
naturalne 2017
4/2, 6/2, 15/2, Pogranicze
21
108780
geologiczne 558 Kruszywo Marzec 2009
431 (stan na 1999 naturalne
01 01)
1883-1892,
258/2, 259/2
Kolonia
Okopy
111838
geologiczne 893
600
1915
Świerże
19845
do wydobycia 151 Kruszywo Czerwiec
357
naturalne 2013
10000
geologiczne 106
610
310/1, 310/4, Kol. Okopy
310/5
Pole A
Kruszywo 31 12 2007
naturalne
Kruszywo Listopad
naturalne 2013
do wydobycia 89
261
233
MościskaLadeniska
40700
geologiczne 181
989
Kruszywo Marzec 2005
naturalne
przemysłowe 138
561
Dorohusk A
59537
geologiczne 536,9 Kruszywo Maj 2018
naturalne
1919, 1918,
1922
Świerże II
etap
9977
geologiczne 91
666
1925, 1926,
2392,2394
Świerże
18079
geologiczne 194
434,7
Sierpień
2014
Kruszywo Lipiec 2012
naturalne
Tab.7. Eksploatowane złoża surowców mineralnych na terenie Gminy Dorohusk.
> grunty orne o niskich klasach bonitacyjnych;
21
2.3. Zagospodarowanie przestrzenne
Jak wynika z poniższej tabeli (nr 8) w strukturze użytkowania ziemi na terenie
Gminy Dorohusk przeważają użytki rolne (68 %), wśród których znaczącą rolę
odgrywają grunty orne (35,3 %) oraz łąki (25,4 %). Lasy zajmują 18,4 % ogółu
powierzchni Gminy, zaś nieużytki aż 5,3 %.
L.p. Rodzaj użytku
Powierzchnia w ha
Udział procentowy
1
Grunty orne
6790
35,3
2
Sady
105
0,6
3
Łąki
4899
25,4
4
Pastwiska
301
6,7
5
Użytki rolne razem
13095
68
6
Lasy
3534
18,4
7
Wody
216
1,1
8
Rowy
179
0,9
9
Drogi
480
2,5
10
Tereny kolejowe
173
0,9
11
Tereny zabudowane
293
1,5
12
Tereny różne
271
1,4
12
Nieużytki
1001
5,3
Ogółem powierzchnia
ewidencyjna
19242
100
Tab. 8. Struktura użytkowania ziemi na terenie Gminy Dorohusk.
Własność gruntów
W Gminie Dorohusk przeważa własność prywatna gruntów - 9 408 ha, co daje
48,9 % w ogólnej powierzchni gruntów w Gminie (należy doliczyć do tego 1 % będący
w posiadaniu osób prawnych, co w sumie daje prawie 50 % ogółu ziemi na terenie
Dorohuska). Duża ilość gruntów na terenie Gminy znajduje się w zarządzie
Administracji Lasów Państwowych (18,2 %) oraz Agencji Własności Rolnej Skarbu
Państwa (19,4 %).
22
Duży udział gruntów należących do Skarbu Państwa (w sumie 41,3 %) jest cechą
charakterystyczną terenów przygranicznych.
Warto podkreślić relatywnie duży odsetek gruntów będących własnością
spółdzielczą (2,6 %) oraz we władaniu wspólnot gruntowych (2,5 %). Grunty
komunalne stanowią 3,5 % ogółu gruntów w gminie. Strukturę właścicielską
przedstawia tabela nr 9:
L.p.
1
Wyszczególnienie grup
rejestrowych
Powierzchnia w ha
Grunty Skarbu Państwa w dyspozycji 3730
Udział procentowy
19,42
AWRSP
2
Grunty Skarbu Państwa w zarządzie 3503
18,2
Administracji Lasów Państwowych
3
Pozostałe grunty Skarbu Państwa
713
3,7
4
Grunty komunalne
677
3,5
5
Gospodarstwa rolne
9408
48,9
6
Grunty spółdzielni
498
2,6
7
Grunty kościelne
37
0,2
8
Wspólnoty gruntowe
477
2,5
9
Grunty osób prawnych
199
1
10
Lasy nieewidencjonowane i
-
-
19242
100,0
powierzchnia wyrównawcza
11
Ogółem powierzchnia geodezyjna
Tab. 9. Struktura właścicielska gruntów w Gminie Dorohusk.
Drogi i komunikacja
Łączna długość dróg na terenie gminy Dorohusk wynosi 185,6 km, w tym
utwardzonych jest 105,5 km. Przez centralną część gminy biegnie droga krajowa nr
12 (E-82) prowadząca do przejścia granicznego z Ukrainą. Z północy na południe
biegnie droga wojewódzka Nr 816 Terespol-Sławatycze-Włodawa-Zosin łącząca trzy
przejścia graniczne.
23
Na terenie Gminy Dorohusk znajduje się 16,8 km dróg krajowych oraz 20,5 km
dróg wojewódzkich. Wszystkie te drogi są utwardzone. Dróg powiatowych na terenie
gminy jest 53,3 km, ze tego większość - 45,3 km - to drogi asfaltowe, zaś 8 km
stanowią drogi gruntowe. Drogi gminne mają ogólną długość 45,2 km, w tym 29,9 km
dróg utwardzonych lub ulepszonych.
Drogi wewnętrzne w gminie Dorohusk (dojazdowe do pól, lasów, osiedli
mieszkaniowych oraz drogi zakładowe) mają łączną długość 49 km.
Wykaz dróg gminnych :
•
104919 L - od drogi pow. 1842 L do gr. gminy przez w. OLENÓWKA -
o długości 1,635 km - nawierzchnia żużlowa;
•
104920 L - BRZEŹNO (dr. pow. 18291 – Kępa) - o długości 1,769 km -
w tym 1,140 km nawierzchnia żużlowa oraz 0,629 nawierzchnia gruntowa;
•
104921 L - BRZEŹNO prze wieś - o długości 1,383 km - nawierzchnia
gruntowa;
•
104922 L - BRZEŹNO od drogi kraj. nr 12 do dawnej szkoły -
•
104923 L - KĘPA od drogi pow. 1829 L przez wieś - o długości
0,940 km - nawierzchnia żużlowa;
•
104939 L - BRZEŹNO od drogi kraj. nr 12 do drogi pow. nr 1829 L -
•
104924 L - WÓLKA OKOPSKA od drogi pow. 1830 L DOBRYŁÓWKA do
drogi kraj. nr 12 i od dr. pow. 1831 L do dr. kraj. nr 12 przez wieś - o długości
2,553 km - kostka na długości 0,300 km, nawierzchnia stabilizowana 1,600 km,
nawierzchnia żużlowa 0,300 km, gruntowa 0,353 km;
•
104925 L - KĘPA od drogi pow. 1829 L do KĘPY OSTROWY -
o długości 0,770 km - nawierzchnia gruntowa;
•
104926 L - ŚWIERŹE - PIASKI od drogi pow. 1822 L do dr. woj. Nr 816 -
•
104927 L - BRZEŹNO od drogi kraj. nr 12 do KOL. ROZKOSZ -
o długości 1,180 km - nawierzchnia żwirowa 1,000 km oraz nawierzchnia
gruntowa 0,180 km;
24
•
104928 L - ŚWIERŻE - o długości 0,425 km - nawierzchnia gruntowa;
•
104929 L - LUDWINÓW (przez wieś) - o długości 0,900 km -nawierzchnia
asfaltowa 0,260 oraz nawierzchnia żużlowa 0,640 km;
•
104930 L - LUDWINÓW (do lasu) - o długości 0,350 km - nawierzchnia
gruntowa;
•
104931 L - ŚWIERŻE (ul. Kościelna) - o długości 0,444 km -nawierzchnia
betonowa;
•
104932 L - ŚWIERŻE (ul. Polna) - o długości 1,260 km - nawierzchnia
gruntowa;
•
104933 L - ŚWIERŻE (ul. Pocztowa)- o długości 0,710 km - 0,510 km
asfaltowa oraz 0,200 km nawierzchnia gruntowa;
•
104934 L - ŚWIERŻE (ul. Cicha) - o długości 0,290 km - 0,050
nawierzchnia żwirowa oraz 0,240 km nawierzchnia gruntowa;
•
104935 L - OKOPY od dr. kraj. nr 12 - „OKOPY STARE" - o długości 2,030
km - ma długości 1,280 km nawierzchnia betonowa, 0,120 km nawierzchnia
stabilizowana oraz 0,630 km nawierzchnia gruntowa;
•
104936 L - DOROHUSK OS. - ZALASOCZE (u. Zwycięstwa) -
o długości 1,411 km - na długości 0,450 km nawierzchnia betonowa oraz 0,961
km nawierzchnia żwirowa;
•
104937 L - OKOPY KOLONIA od dr. kraj. 12 do Okop - o długości 1,030
km - nawierzchnia żwirowa;
•
104938 L - DOROHUSK OSADA (ul. Ogrodowa) - o długości
0,680 km -0,377 km nawierzchnia asfaltowa oraz 0,303 km nawierzchnia
gruntowa;
•
1049340 L - DOROHUSK OSADA (ul. Polna) - o długości 0,750 km - 0,250
km kostka, 0,100 km nawierzchnia betonowa oraz 0,400 km nawierzchnia
gruntowa;
•
104931 L - DOROHUSK OSADA (ul. 1 Maja) - o długości 0,200 km -
nawierzchnia betonowa;
25
•
104939 L - OKOPY - ZALASOCZE MYSZKOWIEC – TURKA -
•
104942 L - DOROHUSK OSADA (ul. Nadrzeczna) - o długości
0,413 km - na długości 0,413 km nawierzchnia betonowa;
•
104943 L - DOROHUSK OSADA (ul. Kościuszki) - o długości
0,410 km -nawierzchnia betonowa;
•
104944 L - BERDYSZCZE (ul. Graniczna) - o długości 0,260 km
-nawierzchnia asflatowa;
•
104945 L - TURKA od dr. pow. nr 1845 L do drogi woj. Nr 816 -
o długości 0,430 km - na długości 0,280 km nawierzchnia gruntowa, reszta
(0,150 km asfaltowa);
•
104946 L - DOROHUSK od dr. woj. nr 816 ul. Nadbużna do dr. gm.
nr 104950 L- o długości 0,824 km - nawierzchnia żwirowa;
•
104947 L - HUSYNNE od dr. pow. nr 1845 L przez wieś - o długości 0,824
km - nawierzchnia żużlowa;
•
104948 L - ZANOWINIE od dr. woj. nr 816 przez wieś - o długości 3,130
km - nawierzchnia stabilizowana na długości 2,800 km oraz nawierzchnia
gruntowa na długości 0,330 km;
•
104949 L - OSTRÓW od dr. pow. nr 1845 L w m. Turka do dr. pow.
nr 1845 w Michałówce - o długości 2,277 km - nawierzchnia żwirowa;
•
104950 L - DOROHUSK od dr. woj. nr 816 do dr. woj. nr 816 -
o długości 1,667 km - nawierzchnia asfaltowa;
•
104951 L - LADENISKA od dr. woj. nr 816 do dr. woj. nr 816 -
•
104952 L - DOROHUSK - TEOSIN od dr. woj. nr 816 do dr. pow. 1831 L -o
długości 4,247 km - 1,000 km nawierzchnia asfaltowa - 3,247 nawierzchnia
żwirowa;
•
104953 L - OKOPY od dr. kraj nr 12 do st. - o długości 0,520 km
-nawierzchnia żwirowa;
26
Wśród powyższych dróg przeważają odcinki o nawierzchni gruntowej (15,294
km) oraz żwirowej (10,109 km). Dróg gminnych o nawierzchni żużlowej jest 7,153 km,
zaś stabilizowanej (cementowej) 4,520 km. 3,297 km dróg gminnych to drogi
o nawierzchni betonowej (płyty - trylinka), zaś 0,550 km nawierzchni stanowi kostka,
a jedynie 4,224 km stanowią drogi o nawierzchni asfaltowej.
Sieć dróg na terenie Gminy jest wystarczająca, ich stan jest natomiast
zróżnicowany i wymaga ciągłych remontów.
Przez teren Gminy przebiega normalna oraz szerokotorowa linia kolejowa
Lublin – Chełm – Dorohusk - Kowel. Jest to najkrótsze połączenie Warszawy
z Kijowem, relacji: Gdańsk - Malbork - Działdowo - Nasielsk - Warszawa - Pilawa Dęblin - Lublin - Rejowiec - Chełm - Dorohusk - granica państwa. Linia ta ma
znaczenie międzynarodowe, z odcinkiem toru szerokiego od Zawodówki (gm. Chełm)
do granicy państwa w Dorohusku.
Usługi w zakresie komunikacji autobusowej na terenie całej gminy świadczą
PKS Chełm oraz prywatni przewoźnicy. Częstotliwość odjazdów i sieć przystanków
jest wystarczająca.
Gospodarka wodno-ściekowa i gospodarka odpadami
Stan techniczny sieci wodociągowej jest dobry. W Gminie działają 3 niezależne
wodociągi. Z wodociągu w miejscowościach Dorohusk, Dorohusk Osada oraz
Berdyszcze korzysta 1330 osób. Ma on łączą długość 12 200 m oraz wydajność na
poziomie 130 m3/dobę. Sieć wykonana jest z rur PCV. Wodociąg Świerże, wykonany
z rur PCV, ma długość 13 521 m. Wodociąg Brzeźno - wykonany z rur stalowych
o długości 1 100 m - obsługuje 200 osób (w części miejscowości Brzeźno), a jego
wydajność wynosi 37,4 m3/dobę.
W sumie na terenie Gminy znajduje się 606 przyłączy wodociągowych do
budynków mieszkalnych i budynków zbiorowego zamieszkania, 26,8 km sieci
wodociągowej oraz 24,6 km przyłączy.
Dobowa zdolność produkcyjna gminnych ujęć wody wynosi 1 100 m 3, zaś
przepustowość wodociągu 1 500 m 3 .
27
W sumie na terenie Gminy roczny pobór wody wynosi 79 dam3, z czego woda
dostarczona to 60,6 dam3 rocznie. Z tej wielkości 33,5 dam3 pobierają gospodarstwa
domowe.
76 gospodarstw na analizowanym terenie Gminy Dorohusk dowozi wodę
spoza swojego terenu.
W sumie na terenie Gminy znajduje się 308 przyłączy kanalizacyjnych
o łącznej długości 7,4 km. Sieć kanalizacyjna ma długość 13,8 km.
Gmina
Dorohusk
posiada
na
swoim
terenie
trzy
oczyszczalnie
ścieków,
w miejscowościach:
•
Brzeźno o wydajności 100 m3/dobę;
•
Dorohusk o wydajności 800 m3/dobę;
•
Husynne - lokalna oczyszczalnia dla byłego Państwowego Gospodarstwa
Rolnego.
Roczna ilość odprowadzanych ścieków z terenu Gminy to 43,1 dam 3. Stan techniczny
oczyszczalni jest dobry.
W 2001 roku oddano do użytku gminne składowisko stałych odpadów
komunalnych w Świerżach o pojemności 20.000 m3. Zbiórka odpadów oparta jest
przede wszystkim na 1 200 kontenerach o pojemności 110 l. W 2008 roku zebrano na
terenie gminy 1278,1 Mg odpadów od blisko 100 % gospodarstw domowych, firm
i instytucji. Praktycznie całość zbiórki objęta jest segregacją odpadów u źródła.
W 2008 roku selektywnie zebrano 15 % ogółu odpadów, co jest wynikiem dobrym,
biorąc pod uwagę średnią krajową (2 %).
Energetyka i sieć gazowa
Na analizowanym w niniejszej Strategii Rozwoju Lokalnego terenie wszystkie
gospodarstwa są zelektryfikowane.
Obecnie na terenie gminy nie ma przewodowej instalacji gazowej. Kontynuowane są
jednak prace nad budową sieci gazowej o następujących parametrach:
 sieć wysokiego ciśnienia - 12 km;
 sieć niskociśnieniowa - 126 km;
28
 liczba przyłączy - 1760 gospodarstw domowych i 35 obiektów użyteczności
publicznej.
Telekomunikacja
Gmina Dorohusk jest w pełni stelefonizowana - 882 sztuk przyłączy
telefonicznych
w
gospodarstwach.
Głównym
dostawcą
usług
na
obszarze
opisywanym w niniejszym dokumencie jest Telekomunikacja Polska.
Część mieszkańców nie posiadających telefonów stacjonarnych, korzysta z usług
operatorów telefonii komórkowej. Na terenie Dorohuska znajdują się stacje
przekaźnikowe wszystkich głównych operatorów sieci telefonii komórkowej.
 sieć dróg gminnych wymagająca ciągłych nakładów inwestycyjnych
(remonty i rozbudowa);
 drogi o nawierzchni gruntowej dominujące w gminnej sieci dróg;
 duży obszar Gminy nieskanalizowany;
 część obszaru Gminy neizwodociągowana;
 brak powszechnego dostępu do szerokopasmowego Internetu;
2.4. Sfera gospodarcza
Gospodarka
Gospodarstwa domowe na terenie Gminy Dorohusk czerpią dochody przede
wszystkim z dwu źródeł - pracy najemnej (ponad 500 szt.) 2 oraz z emerytur i rent
(przeszło 1 100 gospodarstw domowych).
Wśród osób pracujących (929 osób) na analizowanym w niniejszym dokumencie
terenie, na dzień 31.12.2006 r. najwięcej osób znalazło zatrudnienie w dziale usług
nierynkowych (473), usług rynkowych (288) oraz w przemyśle i budownictwie (144
osoby).
2
Ewentualnie praca najemna powiązana z działalnością rolniczą.
29
W 2007 roku na terenie Gminy Dorohusk było zarejestrowanych 251
podmiotów gospodarczych, w tym 41 w sektorze publicznym oraz 210 w sektorze
prywatnym. Wśród podmiotów publicznych większość stanowią "podmioty gospodarki
narodowej" (22) oraz „państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego" (18).
Zaś w sektorze prywatnym „podmioty gospodarki narodowej" (229) oraz „osoby
fizyczne prowadzące działalność gospodarczą" (179). Pozostałe to spółki handlowe
(13), spółdzielnie (6) oraz spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego (6),
a także stowarzyszenia i inne organizacje społeczne (15).
W okresie 2000 - 2007 liczba podmiotów gospodarczych w Gminie nie ulegała
dużym zmianom. W roku bazowym wynosiła ona 238, by następnie spaść do 230
(2001 rok), podnieść się w latach 2002-2003 (odpowiednio 253 oraz 262 szt.). Liczba
ta ponownie spadła w latach 2004-2005 do 232 podmiotów, zaś w dwu ostatnich
latach analizowanego okresu wzrosła osiągając w 2007 roku poziom 251 podmiotów
gospodarczych. Poniższa tabela (nr 10) przedstawia zmiany w ilości podmiotów
gospodarczych w latach 2000-2007 na terenie Gminy Dorohusk:
Gmina
Liczba zarejestrowanych
podmiotów gospodarczych.
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
238
230
253
262
233
232
248
251
Tab. 10. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk w latach 2000-2007
Rys. 4. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk
30
Na terenie Gminy Dorohusk w 2007 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Chełmie zarejestrowanych było 758 bezrobotnych co daje 11,05 % populacji
Gminy. W powiecie chełmskim stopa bezrobocia kształtowała się w tym okresie na
poziomie 21,2 %, co było znacznie wyższym wskaźnikiem od średniej wojewódzkiej
(13,4 %). Te stosunkowo dobre - na tle powiatu i województwa - wskaźniki bezrobocia
wynikają, między innymi, z wyjątkowego, przygranicznego położenia Dorohuska, a co
za tym idzie ożywionym ruchem transgranicznym generującym miejsca pracy
w sektorze usług.
Warto jednak wspomnieć, iż niższy wskaźnik bezrobocia na terenie gminy
związany jest w dużej mierze z bezrobociem ukrytym, które ma miejsce na terenach
wiejskich, a także z emigracją zarobkową (zahamowaną w ostatnim okresie z powodu
umacniającej się złotówki). Według danych przedstawionych przez PUP w Chełmie,
bezrobocie na terenie powiatu ma charakter strukturalny, i jako takie powinno być
traktowane przez wszystkie szczeble administracji, jako priorytetowy do rozwiązania
oraz przeciwdziałania problem3.
Rolnictwo
Duża liczba mieszkańców Dorohuska utrzymuje się z dochodów z rolnictwa w rolnictwie zatrudnionych jest aż 77,6 % mieszkańców, stąd możemy mówić
o dominującym, rolniczym charakterze analizowanego terenu.
Liczba gospodarstw na terenie Gminy wynosi 2 149, z czego 1 236 to
gospodarstwa o powierzchni powyżej 1 hektara (57,56 %). Powierzchnia 912
gospodarstw nie przekracza 1 ha, co stanowi 42,44 % ogółu.
Wśród gospodarstw powyżej 1 ha przeważają te o wielkości 2 - 5 ha, których
jest 470 szt. (21,87 %). Mniej (388 szt.) jest gospodarstw o powierzchni w przedziale
1 - 2 ha - co stanowi 18,05 % gospodarstw na terenie Gminy. 136 gospodarstw ma
powierzchnię od 5 do 7 ha (6,33 %), zaś 116 mieści się w przedziale 7-10 ha (5,40
%). Gospodarstw o wielkości 10 -15 ha jest 73 szt. (3,4 %), 15-20 ha ma 19
gospodarstw (0,88 %). Gospodarstw największych (powyżej 20 ha) jest 33 (1,54 %), z
3
Szczegółowy opis struktury bezrobocia na ternie Gminy znajduje się w komplementarnym do niniejszej Strategii dokumencie
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dorohusk na lata 2008-2017.
31
czego 4 gospodarstwa mieszczą się w przedziale od 50 do 100 ha. Gospodarstw
większych niż 100 ha na terenie Gminy Dorohusk nie ma.
Struktura gospodarstw rolnych według obszaru
1) do 1 ha – 44,24%
2) 1 ha - 2 ha - 18,05 %
3) 2 ha - 5 ha- 21,8 %
4) 5 ha - 7 ha - 6,33 %
5) 7 ha - 10 ha - 5,40 %
6) 10 ha - 15 ha - 3,4 %
7) 15 ha - 20 ha - 0,88 %
8) powyżej 20 ha - 1,54 %
7 ha - 10 ha
5%
\10 ha - 15 ha15 ha - 20 ha 3% 1%
powyżej 20 ha
2%
5 ha - 7 ha
6%
do 1 ha
44%
2 ha - 5 ha
21%
1 ha - 2 ha
18%
Rys. 5. Struktura gospodarstw rolnych według wielkości w Gminie Dorohusk
W strukturze zasiewów przeważają zboża (73,5 %) i ziemniaki (13,8 %), mały
jest udział roślin pastewnych, buraków cukrowych i warzyw gruntowych.
32
Na terenie Gminy nie ma gospodarstw specjalizujących się w produkcji
zwierzęcej natomiast duża ilość zbiorników wodnych sprzyja hodowli ryb. Obecnie
zarybionych jest 216 ha lustra wody.
Wyposażenie gospodarstw rolnych w Gminie Dorohusk w sprzęt rolniczy (dane
szacunkowe):
-
ciągniki: 533 szt.
-
kombajny zbożowe: 33 szt.
-
kombajny ziemniaczane: 6 szt.
-
kombajny buraczane: 11 szt
Spośród
prowadzących
działalność
rolniczą,
większość
nie
posiada
wykształcenia rolniczego. Ok. 25 % posiada jedynie kurs rolniczy, a bardzo niewielki
odsetek gospodarujących legitymuje się zasadniczym, średnim lub wyższym
wykształceniem rolniczym.
Identyfikacja problemów:
 niewielka liczba znaczących pracodawców;
 bezrobocie na terenie Gminy;
 rozdrobnienie gospodarstw rolnych;
 monofunkcyjny charakter wsi;
 brak zakładów przetwórczych;
 słabe wykształcenie kierunkowe osób prowadzących działalność rolniczą;
2.5. Sfera społeczna
Oświata
Na terenie gminy znajduje się 5 szkół podstawowych oraz 2 gimnazja, są to
(w nawiasie podano liczbę uczniów w roku szkolnym 2007/2008):
33
1)
Szkoła Podstawowa w Michałówce (50);
2)
Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Dorohusku (208);
3)
Szkoła Podstawowa w Świerżach (79);
4)
Szkoła Podstawowa w Wólce Okopskiej (46);
5)
Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Ogólnokształcących z Oddziałami
Integracyjnymi w Brzeźnie (74);
6)
Gimnazjum w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Dorohusku (225);
7)
Gimnazjum w Zespole Szkół Ogólnokształcących z Oddziałami Integracyjnymi
w Brzeźnie (43).
Na analizowanym terenie Gminy Dorohusk w szkołach podstawowych
i gimnazjach uczy się 725 uczniów. Część dzieci zamieszkujących gminę uczy się
w Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Strachosławiu.
Wspólnota
lokalna
prowadzi
również
Przedszkole
Samorządowe
w miejscowości Dorohusk, do którego uczęszcza 66 dzieci.
Kultura i aktywność społeczna
Gminny Ośrodek Kultury mieści się w odrestaurowanym Pałacu Suchodolskich
w Dorohusku. Ponadto na terenie gminy działają dwa wiejskie ośrodki kultury w
Wólce Okopskiej i w Brzeźnie oraz dziewięć świetlic. Na analizowanym terenie
działają śpiewacze i obrzędowe zespoły ludowe, które kultywują tradycje tego
regionu, kulturę ludową oraz folklor. Tworzy tu również kilkunastu artystów ludowych,
min. poetów, malarzy oraz wykonujących artystyczne pisanki, koronki, wyroby
z drewna i inne rękodzieła. Od kilku lat w ramach "etnicznego przenikania kultur"
utrzymywana jest wymiana sportowa, turystyczna i kulturalna z gminą Huszcza oraz
Rejonem Lubomelskim na Ukrainie.
Gminna Biblioteka Publiczna w Dorohusku posiada filie w Turce, Świerżach
i Brzeźnie.
34
Na terenie Gminy za rejestrowanych jest 15 organizacji pozarządowych.
Znajduje się tu 8 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej, w miejscowościach
Barbarówka, Dorohusk, Husynne, Ostrów, Okopy, Świerże, Wólka Okopska,
Zanowinie. Koło Gospodyń Wiejskich działa w 12 miejscowościach tj. Ostrów,
Michałówka, Zanowinie, Barbarówka, Turka, Teosin, Dorohusk, Okopy, Wólka
Okopska, Świerże, Brzeźno, Olenówka. Działalność ich wspiera i koordynuje Gminna
Rada KGW. Inne organizacje trzecie sektora to: Oddział Rejonowy Polskiego Związku
Emerytów,
Rencistów
i
Inwalidów
w
Dorohusku,
Związek
Kombatantów
Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Koło Gminne w Dorohusku,
Stowarzyszenie
Rozwoju
Zalewu
Husynne
oraz
Koło
Polskiego
Związku
Wędkarskiego.
Frekwencja w wyborach samorządowych w roku 2006 wynosiła 60,15 %
i była wyższa zarówno od ogólnej frekwencji w kraju wynoszącej według Państwowej
Komisji Wyborczej 45,89 %, jak i średniej frekwencji w województwie lubelskim
wynoszącej 48,56 %. W wyborach tych frekwencja w powiecie chełmskim wyniosła 51
%. Frekwencja w Gminie Dorohusk była drugą co do wielkości (po gminie Dubienka)
frekwencją wśród gmin powiatu chełmskiego.
W wyborach parlamentarnych w roku 2007 frekwencja wynosiła 38,71 %
i była znacząco niższa od średniej w kraju wynoszącej według danych Państwowej
Komisji Wyborczej 53,88 %, niższa od średniej wojewódzkiej wynoszącej 50 %
(łącznie okręgi lubelski i chełmski). Frekwencja w powiecie chełmskim była o 1 %
mniejsza niż frekwencja w Gminie Dorohusk i wyniosła 37,71 %.
Z powyższego wynika dużo większe zainteresowanie mieszkańców Gminy
Dorohusk wyborami władz samorządowych, które świadczy dobrze o rozwoju
społeczeństwa obywatelskiego, poczuciu więzi z lokalnymi władzami oraz realnym
wpływie, jaki mają wybory samorządowe na codzienne problemy mieszkańców.
Z drugiej strony należy podkreślić, że blisko 40 % mieszkańców nie bierze udziału
nawet w wyborach samorządowych.
35
Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Służba zdrowia działająca na terenie Gminy Dorohusk zabezpiecza potrzeby
mieszkańców jedynie w zakresie podstawowej opieki medycznej. Na terenie Gminy
zlokalizowana jest praktyka lekarza rodzinnego w Brzeźnie oraz Niepubliczny
Zakład Opieki Zdrowotnej w Dorohusku.
Liczba
osób
korzystających
z
pomocy
Ośrodka
Opieki
Społecznej
w Dorohusku kształtowała się na poziomie 1237, co stanowi ok. 18 % mieszkańców
Gminy. Pomoc ta dotarła do 389 rodzin. Najczęstszymi przyczynami udzielania
pomocy przez OPS są bezrobocie (231 rodzin) oraz długotrwała choroba (176
rodzin). Niepełnosprawność była w 2007 roku przyczyną pomocy dla 58 rodzin, zaś
alkoholizm dla 27. Ośrodek zatrudnia w sumie 14 pracowników, w tym 3 pracowników
socjalnych i 6 opiekunek.
Zarówno liczba osób korzystających z pomocy społecznej na analizowanym
terenie, jak i obciążenie wynikające z tego tytułu dla budżetu gminy stanowi jeden
z najpoważniejszych problemów lokalnego samorządu 4.
Identyfikacja problemów:
>
duża liczba mieszkańców nieaktywnych społecznie i ekonomicznie;
>
słabo rozwinięta sieć usług medycznych;
>
duża liczba mieszkańców wymagających pomocy opieki społecznej;
>
duże wydatki na opiekę społeczną.
2.6. Sport i turystyka
Na terenie Gminy Dorohusk znajdują się następujące obiekty zabytkowe:
- XVIII-wieczny pałac Suchodolskich, wznoszący się na skraju wysokiego brzegu
doliny Bugu, w południowo-wschodniej części osady,
- skromny dworek z XIX wieku z gankiem na słupach i z mieszkalną mansardą
w Zamieściu,
4
Gruntowną analizę tematu pomocy społecznej na terenie Gminy Dorohusk, wraz z proponowanymi kierunkami działań w
tym zakresie przynosi dokument pn. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dorohusk na lata 2008-2017.
36
-
XIX-wieczny neogotycki kościół w Świerżach, usytuowany na skraju wysokiego
brzegu Bugu oraz zabytkowa plebania z połowy XIX wieku,
-
kopiec ziemny kryjący grobowiec
rodziny Suchodolskich,
znajdujący się
w pozostałości dawnego parku w Dorohusku,
- neogotycki Kościół parafialny z 1907 roku, znajdujący się w bezpośrednim
sąsiedztwie pałacu Suchodolskich w Dorohusku,
- XIX-wieczna murowana kapliczka, arkadowa z dachem namiotowym z ludową
rzeźbą wewnątrz, w Świerżach,
- siedem parków poddworskich, tworzących skupiska zieleni wysokiej w płaskim
terenie, w tym:
o
Park w Dorohusku, wpisany w rejestr zabytków pod numerem
A86/573.
W parku
o
powierzchni
6,4
ha
znajduje
się
pałac
Suchodolskich z połowy XVIII w., zachowała się część pierwotnego
drzewostanu ze starymi lipami, jesionami i kasztanowcami.
o
Park w Świerżach, wpisany w rejestr zabytków pod numerem
CHA 169/75. Zespół dworsko-parkowy o powierzchni 10 ha z przełomu
XVIII i XIX jest przykładem parku krajobrazowego w typie ogrodu
romantycznego. Czytelna jest kompozycja przestrzenna parku z licznym
starodrzewem.
o
Park w Zamieściu, wpisany w rejestr zabytków pod numerem
CHA/179. Zespół dworsko-parkowy z lat 20-tych XX wieku o powierzchni
3,57 ha, zachowany dwór murowany otoczony parkiem i sad owocowy.
Wnętrze
założenia
parkowego
posiada
charakter
krajobrazowy
z wyspowo skupionymi drzewami i krzewami.
o
Park w Okopach - pozostałości parku dworskiego o powierzchni 1
ha z XIX wieku, dawny folwark, drzewostan liczy 7 gatunków drzew
i krzewów.
o
Park w Turce - pozostałości parku dworskiego z XX wieku o pow.
1,6 ha stanowiącego pierwotne otoczenie letniej siedziby.
o
Kol. Okopy - pozostałości parku dworskiego z końca XIX wieku
o powierzchni 1 ha.
37
o
Park w Husynnem - zespól dworsko-parkowy z XVIII-XIX w.
o powierzchni 3,2 ha. Zachowane są zabudowania gospodarcze.
Na terenie opisywanym w niniejszym dokumencie funkcjonuje 3 gospodarstwa
agroturystyczne, nie ma miejsc biwakowych ani pól namiotowych. Usytuowane są tu
także hotel „Granica" oraz miejsca noclegowe w schronisku PTSM w Dorohusku.
Ścieżek rowerowych i szlaków turystycznych terenie Gminy Dorohusk nie ma.
Sport
W skład infrastruktury sportowej w Gminie wchodzą:
- boisko piłkarskie w Turce
- boisko piłkarskie w Wólce Okopskiej;
- boisko piłkarskie w Dorohusku z budynkiem dla zawodników;
- boisko piłkarskie w Świerżach.
W Gminie działa Gminny Klub Sportowy „Granica" Dorohusk, rozgrywający
mecze piłkarskie w IV lidze.
 mała liczba miejsc noclegowych;
 mała liczba gospodarstw agroturystycznych
 bardzo słabo rozwinięta sieć towarzyszących usług turystycznych;
 brak szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych;
 brak hali sportowo-widowiskowej;
 słabo rozwinięta przyszkolna infrastruktura sportowa.
38
3. ANALIZA SWOT GMINY DOROHUSK
Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony),
Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagrożenia). Analiza
SWOT jest efektywną metodą identyfikacji kategorii słabych i silnych stron oraz szans
i
zagrożeń.
Głównym
celem
analizy
SWOT
jest
określenie
aktualnej
i perspektywicznej pozycji przedmiotu analizy SWOT oraz prognoza strategii
postępowania. Zakres rodzajowy czynników, które mają wpływ na przedmiot analizy
SWOT jest bardzo szeroki. Z jednej strony są to czynniki zewnętrzne i wewnętrzne,
a z drugiej pozytywne i negatywne. Skuteczna ich identyfikacja jest podstawą analizy
SWOT.
Analiza SWOT Gminy Dorohusk określa uwarunkowania zewnętrze oraz
wewnętrzne
do
realizacji
Strategii
Rozwoju
Gminy.
Wśród
uwarunkowań
zewnętrznych występuje podział na szanse i zagrożenia występujące w otoczeniu
Gminy, zaś uwarunkowania wewnętrzne podzielone są na mocne i słabe strony
diagnozowanego obszaru. Jest ona punktem wyjścia do budowy Strategii Rozwoju
Lokalnego Gminy.
Uwarunkowania zewnętrzne
szanse
1) Członkostwo Polski w Unii
Zagrożenia
1) Niekorzystna sytuacja w zakresie
Europejskiej;
finansów publicznych;
2) Dostępność funduszy unijnych w
2) Wahania wartości złotówki oraz
ramach programów wspólnotowych;
szeroko pojęty kryzys ekonomiczny;
3) Strategia powiatu oparta na rozwoju
3) Przekazywanie samorządom
funkcji turystycznych;
kolejnych zadań bez pełnego
4) Ustabilizowany poziom inflacji i
zabezpieczenia środków finansowych;
wzrost społecznej i ekonomicznej
4) Wysokie oprocentowanie kredytów
świadomości społeczeństwa;
bankowych oraz trudności w dostępie
5) Rezerwy zdolności produkcyjnej w
do nich;
rolnictwie;
5) Zła kondycja publicznej służby
6) W okolicy nie ma zakładów
zdrowia;
uciążliwych dla środowiska.
39
6)
Niekorzystna polityka państwa w
zakresie budownictwa mieszkaniowego;
7)
Wzrost patologii społecznych i
niekorzystne zjawiska w sferze
bezpieczeństwa publicznego;
8)
Wzrost regionalnych i gminnych
zróżnicowań w warunkach życia
mieszkańców, będących wynikiem
różnej podatności adaptacyjnej
struktur społeczno-gospodarczych
poszczególnych regionów i gmin
do warunków gospodarki rynkowej;
Uwarunkowania wewnętrzne
mocne strony
1)
korzystna lokalizacja gminy (droga
słabe strony
1)
Rozdrobnienie gospodarstw
krajowa, wojewódzka oraz przejście
rolnych;
graniczne znajdujące się na terenie
2)
Gminy);
bezrobocia ukrytego);
2)
3)
położenie przy ważnych szlakach
Wysoki poziom bezrobocia (w tym
Niekorzystna dynamika przyrostu
komunikacyjnych;
naturalnego;
3)
4)
Ujemne saldo migracji;
środowisko naturalne; walory
5)
Słaby poziom wykształcenia
przyrodnicze i krajobrazowe;
mieszkań ców;
4)
6)
Słabe klasy bonitacyjne gleb;
zbiorników wodnych;
7)
Duża powierzchnia gruntów
5)
złoża surowców mineralnych;
objętych różnymi formami ochrony;
6)
obiekty zabytkowe na terenie
8)
zróżnicowanie i cenne przyrodniczo
dużo czystych ekologicznie
Słabo rozwinięta sieć obsługi
gminy;
turystycznej (lokale gastronomiczne,
7)
miejsca
czystość i różnorodność
40
ekologiczna terenu Gminy;
noclegowe, gospodarstwa
8) Duża liczba zarybionych zbiorników
agroturystyczne informacja etc.);
wodnych;
9) Niskie zarobki mieszkańców i
9) Zrównoważona struktura społeczna
słaba opłacalność produkcji rolnej;
– większość osób w wieku
10) Brak zakładów przetwórczych;
produkcyjnym;
11) Nieduży ruch budowlany;
10) Stabilna i stosunkowo wysoka
12) Brak gruntów stanowiących
liczba zarejestrowanych w Gminie
rezerwę terenów przeznaczonych
podmiotów gospodarczych;
na cele budownictwa
11) Wolne zasoby siły roboczej;
jednorodzinnego, wielorodzinnego
12) Dobra baza szkolnictwa (w tym
i inne cele inwestycyjne określone
wyposażenie multimedialne) i wysoki
w planie zagospodarowania
poziom kształcenia na terenie Gminy;
przestrzennego;
13) Zasięg sieci telefonii komórkowych
13) Duża liczba dróg gruntowych;
oraz telefonizacja Gminy;
14) Degradacja i zanieczyszczenie
14) Dobry stan gminnych oczyszczalni
terenów wokół przejścia granicznego
ścieków oraz sieci wodociągowej;
(w tym podwyższony poziom hałasu);
15) Własne składowisko odpadów
15) Brak specjalistycznej opieki i usług
komunalnych;
medycznych;
16) Dobrze zarządzany system zbiórki,
16) Duża liczba osób korzystających z
segregacji i wywozu odpadów;
pomocy GOPS – duże obciążenie
17) Stosunkowo atrakcyjne ceny
wydatkami budżetu Gminy;
działek budowlanych;
17) Słabo rozwinięta baza sportowa;
18) Duży potencjał maszynowy w
18) Mała frekwencja wyborcza na
rolnictwie;
terenie gminy w stosunku do
19) Wysoka aktywność działań
średniej krajowej;
kulturotwórczych na terenie Gminy;
20) W gminie nie ma zakładów
uciążliwych dla środowiska;
Tab. 11. Analiza SWOT Gminy Dorohusk.
41
4. MISJA GMINY DOROHUSK, JEJ WIZJA I PROPONOWANE KIERUNKI
ROZWOJU
4.1. Misja Gminy Dorohusk
Za cel główny (misję Gminy Dorohusk) Wspólnota Samorządowa uznaje stałe
podnoszenie jakości życia mieszkańców zgodnie z zasadami zrównoważonego
rozwoju obszarów wiejskich.
4.2. Wizja Gminy Dorohusk
Realizując cel główny w latach 2009 - 2015 Gmina Dorohusk może przyjąć, że
jej wizja w roku 2015 będzie następująca:
Gmina Dorohusk w 2015 roku kierując się zasadami zrównoważonego
rozwoju,
wykorzystując
swoje
przygraniczne
położenie
oraz
potencjał
społeczny, przyrodniczy i ekonomiczny jest przyjaznym dla mieszkańców
i przyjezdnych środowiskiem do życia, pracy, prowadzenia działalności
gospodarczej oraz wypoczynku.
Władze samorządowe będą dbać o taki wizerunek Dorohuska, w którym gmina
będzie przedstawiana jako przyjazna mieszkańcom, turystom oraz przedsiębiorcom,
otwarta na kontakty zewnętrzne wspólnota samorządowa. Działania te przyczynią się
do większej integracji mieszkańców gminy z ich miejscem zamieszkania oraz do
budowy na tym terenie nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego.
Samorząd Dorohuska i wszelkie podległe mu jednostki organizacyjne
wykorzystają umiejętnie wszelkie możliwości finansowania przedsięwzięć z unijnych
funduszy pomocowych, a także będą uczestniczyć w informowaniu społeczności
lokalnej o możliwościach indywidualnego pozyskania takich funduszy. Podmioty
gospodarcze będą mogły liczyć na wsparcie i przychylność Gminy w procesie
aplikowania o unijne dotacje na swój rozwój, przyczyniające się do tworzenia na
terenie całego Dorohuska nowych miejsc pracy. Samorząd będzie aktywnym
podmiotem w
zakresie
przystosowywania
społeczeństwa
do
funkcjonowania
w warunkach wspólnego, konkurencyjnego, obszaru Unii Europejskiej.
42
W sferze rolnictwa władze samorządowe będą wspierać działania zmierzające
do pogłębiania się procesu scalania gruntów rolnych, w celu podniesienia
opłacalności produkcji rolnej na terenie Gminy. Podjęte zostaną działania dla
podniesienia poziomu wiedzy wśród mieszkańców Gminy Dorohusk, których główne
lub poboczne źródło dochodu stanowi uprawa roli lub hodowla. W tym celu zostaną
podjęte działania zmierzające do rozwoju dzielności doradczej, działalności grup
producenckich oraz marketingowej w sektorze rolnym. Na terenie gminy zwiększy się
liczba
gospodarstw
produkujących
żywność
metodami
ekologicznymi
oraz
gospodarstw produkujących żywność w systemie produkcji zintegrowanej. Rozwinie
się gospodarka rybacka. Pojawią się również firmy przetwórcze.
Przemiany zachodzące w rolnictwie będą wspierane poprzez finansowanie
z funduszy Unii Europejskiej. Podjęte zostaną działania na rzecz przekształcenia
mono-funkcyjnego charakteru wsi na wielofunkcyjne, poprzez wprowadzenie funkcji
okołoroliczych i pozarolniczych - pomogą w tym programy dedykowane różnicowaniu
działalności na terenach wiejskich. Tereny mało atrakcyjne ze względu na niską klasę
bonitacyjną gleb lub utrudniony dostęp czy niekorzystne stosunku wodne będą
zalesiane.
Wspólnota lokalna wykorzysta swój potencjał przyrodniczy oraz nadgraniczne
położenie w celu rozwoju sektora turystycznego na swoim terenie. Podejmowanie
przez
mieszkańców
gminy
działalności
w
tym
zakresie
będzie
wspierane
i stymulowane przez lokalny samorząd, dzięki czemu powstaną nowe gospodarstwa
agroturystyczne -dofinansowane z funduszy unijnych - a jakość usług przez istniejące
oferowanych będzie stale wzrastać. Najważniejsze z punktu widzenia rozwoju
rekreacji i turystyki miejsca - w szczególności wody powierzchniowe - zostaną objęte
szczególną opieką, rozwinie się wokół nich rynek usług turystycznych. Rzeka Bug
zostanie zagospodarowana pod kątek jej wykorzystania dla komercyjnej działalności
turystycznej. Stan infrastruktury turystycznej (w tym miejsc noclegowych, parkingów,
obiektów gastronomicznych) ulegnie znaczącemu powiększeniu pod względem ilości i
dostępności oraz poprawie pod względem jakości. Wprowadzony zostanie jednolity
system oznakowania i promocji atrakcji turystycznych z wykorzystaniem Internetu.
Wzrośnie liczba osób spędzających wolny czas na terenie Gminy Dorohusk.
43
Władze
samorządowe
podejmą
szereg
działań
w
sferze
ekologii,
komplementarnych do działań w kierunku rozwoju turystyki i poprawy jakości życia
mieszkańców. Nastąpi rozwój inwestycji infrastrukturalnych związanych z pełnym
skanalizowaniem
gminy.
Gmina
prowadzić
będzie
odpowiednią
gospodarkę
odpadami, w ramach której wzrastać będzie udział odpadów segregowanych. Dzięki
programom edukacyjnym kierowanym do mieszkańców wzrośnie świadomość
ekologiczna mieszkańców. Gmina podejmie działania zmierzające do zachowania
ładu przestrzennego i estetycznego na swoim terenie, a także do utrzymania
różnorodności przyrodniczej. Wody podziemne i powierzchniowe będą szczególnie
chronione
przed
zanieczyszczeniem,
a
istniejące
zasoby
naturalne
będą
wykorzystywane w sposób racjonalny.
W sferze inwestycji infrastrukturalnych, oprócz inwestycji związanych
z ochroną środowiska (kanalizacja) nastąpi znacząca poprawa stanu sieci dróg
gminnych - z uwzględnieniem dróg bocznych (wraz z ich oświetlaniem), dróg
dojazdowych oraz polnych. Zwiększy się liczba chodników i bezpiecznych poboczy
dróg. Gmina będzie dążyć do pełnego zwodociągowania swojego terenu. Mieszkańcy
Gminy uzyskają dostęp do szerokopasmowego, darmowego Internetu.
W sferze gospodarczej wspólnota samorządowa podejmie działania na rzecz
ściągania na swój teren nowych, nie uciążliwych dla otoczenia, inwestycji. Powstaną
nowe, przygotowane pod inwestycje tereny, zaś samorząd wprowadzi system ulg i
zachęt dla potencjalnych inwestorów tworzących na jego terenie nowe miejsca pracy.
Gospodarka gruntami będzie prowadzona w sposób racjonalny. Pasma aktywności
gospodarczej będą tworzone w szczególności wzdłuż istniejących głównych szlaków
komunikacyjnych i przejścia granicznego.
W sferze edukacji władze gminy poprawią stan infrastruktury szkolnej (w tym
szkolnej infrastruktury sportowej), a także zadbają o podwyższenie jakości edukacji
na terenie Gminy - między innymi poprzez rozwój systemu zajęć pozalekcyjnych,
pełną komputeryzację szkół. Duży nacisk zostanie położony na podniesienie poziomu
wykształcenia społeczeństwa. Działalność kulturalna w gminie będzie rozwijana
i usystematyzowana. Oferta Gminnego Ośrodka Kultury zostanie rozszerzona.
44
Na terenie gminy powstaną nowe stowarzyszenia. Szczególna waga zostanie
położona
na
kwestie
związane
z
kultywowaniem
lokalnych
tradycji
oraz
wykreowaniem i promocją produktu lokalnego. Samorząd zadba o rozwój sportu na
terenie Gminy, poprzez jego upowszechnianie i promowanie aktywnych form
wypoczynku, a także poprzez rozbudowę ogólnodostępnej infrastruktury sportowej.
Gmina sprosta oczekiwaniom w zakresie zaspokojenia potrzeb społecznych
na swoim terenie. Stanie się tak poprzez usprawnienie pracy Ośrodka Pomocy
Społecznej,
wprowadzenie
kompleksowych
programów
adresowanych
do
społeczności lokalnej oraz rozwój zakładów opieki zdrowotnej. Samorząd położy
szczególny
nacisk
na
programy
profilaktyki
zdrowotnej,
integracji
osób
niepełnosprawnych oraz programy socjalne dla osób najbiedniejszych. Nastąpi rozwój
służby zdrowia, a mieszkańcy Dorohuska zyskają dostęp do szerokiej gamy usług
medycznych - w tym usług rehabilitacyjnych.
Gmina Dorohusk rozwijać się będzie jako nowoczesna gmina rolniczoosadniczo-turystyczna z silnym sektorem usług oraz dużą dbałością o rozwój
przedsiębiorczości. Mieszkańcom Gminy zapewnione zostaną warunki życia zgodnie
ze standardami europejskimi w zakresie infrastruktury, bezpieczeństwa, ochrony
zdrowia, oświaty i kultury. Gmina wykaże szczególną dbałość o lokalne tradycje oraz
zabytki dziedzictwa kulturowego.
Wprowadzenie w życie „Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata
2009 - 2015" pozwoli na realizację określonej powyżej wizji gminy. Strategia wytycza
zadania, których realizacja zapewni utrzymanie pożądanego kierunku rozwoju gminy.
4.3. Cele strategiczne i operacyjne Gminy Dorohusk
Dokładne określenie celów pozwoli na odpowiednią koordynację działań przez
osoby i instytucje, które będą miały wpływ na realizację strategii, wytyczającej
długofalowe kierunki zrównoważonego rozwoju gminy. Strategia Rozwoju Lokalnego
Gminy Dorohusk do 2015 r. jest dokumentem kierunkowym, stanowiącym podstawę
do podejmowania skoordynowanych działań przez władze samorządowe oraz
podmioty sektora prywatnego, organizacje pozarządowe, mieszkańców gminy.
45
Działania objęte Strategią pozwalają na kompleksowe ujecie zrównoważonego
rozwoju gminy w dziedzinie infrastruktury technicznej i społecznej, gospodarki oraz
środowiska przyrodniczego. Szansą zrównoważony rozwój jest przede wszystkim
realizacja następujących celów strategicznych, wynikających z określonej na wstępie
misji Gminy Dorohusk Są to:
• Lepsza infrastruktura gminna; (S1)
• Wyższa jakość życia w gminie; (S2)
• Bezpieczne i przyjazne środowisko.(S3)
W ramach poszczególnych celów strategicznych wyróżnia się cele operacyjne
-stanowią one podstawę wykonania celu głównego i celów strategicznych w różnych
sferach życia społeczno-gospodarczego (poniżej wyróżnione jako trzeci rząd np.
S.1.2.)
S1: Lepsza infrastruktura gminna:
S.1.1.
Rozbudowa infrastruktury sanitarnej;
S.1.2.
Rozbudowa infrastruktury drogowej;
S.1.3.
Rozbudowa infrastruktury oświatowej;
S.1.4.
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
S 2: Wyższa jakość życia w gminie:
S.2.1.
Modernizacja
gospodarstw
rolnych
oraz
różnicowanie
działalności
gospodarczej na wsi
S.2.2.
Stymulowanie rozwoju sektora usług turystycznych na terenie Gminy
S.2.3.
Stałe podnoszenie poziomu oświaty w gminie;
S.2.4.
Ograniczenie zjawisk patologicznych na terenie Gminy oraz zjawisk
wykluczenia społecznego;
S.2.5.
Rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy;
S 3: Bezpieczne i przyjazne środowisko :
5.3.1.
Wykorzystanie i utrzymanie lokalnej różnorodności przyrodniczej;
5.3.2.
Rozwój działań kulturalnych i dbałość o lokalne tradycje;
5.3.3.
Rozwój sportu na terenie Gminy;
46
5.
POWIĄZANIE
DZIAŁANIAMI
STRATEGII
ROZWOJU
GMINY
DOROHUSK
Z
INNYMI
REALIZOWANYMI NA TERENIE POWIATU, WOJEWÓZTWA
I PAŃSTWA
Gmina Dorohusk, zgodnie z zamierzeniami polityki państwa oraz programów
unijnych, dąży do zniwelowania różnic jakie powstały między regionami w Polsce
i Europie. Działania te zmierzają w kierunku podniesienia konkurencyjności Gminy,
a co za tym idzie do zachęcenia inwestorów do na jej terenie lokowania kapitału.
Wspólnota samorządowa w swych działaniach dąży do rozwoju infrastruktury lokalnej
poprzez budowę kanalizacji, dróg itp. oraz do rozwoju samych mieszkańców, między
innymi przez budowę systemów informacyjnych, a także przez rozbudowę oferty
kulturalnej, sportowej i rekreacyjno-turystycznej.
Wszystkie inwestycje oraz podejmowane działania zgodne są ze Strategią
Rozwoju Lokalnego Gminy oraz ze Strategią Rozwoju Powiatu Chełmskiego, które
zostały opracowane przy aktywnym udziale mieszkańców. Zadania te dążą do
poprawy warunków bytowych społeczności lokalnej poprzez budowę niezbędnej
infrastruktury oraz do rozwoju mieszkańców, co w rezultacie prowadzi do
harmonijnego rozwoju całego regionu.
Inwestycje planowane w Gminie Dorohusk poprzez zgodność z wymienionymi
wyżej strategiami są spójne także z Narodowym Planem Rozwoju, którego celem
strategicznym jest rozwijanie konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy
i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej
wzrost zatrudnienia oraz poprawę sytuacji społecznej i ekonomicznej w porównaniu
z poziomem regionalnym i krajowym.
Zarówno
cele
strategiczne,
jak
i
operacyjne
przyjęte
w
niniejszej
Strategii Rozwoju Gminy Dorohusk są zgodne ze Strategią Rozwoju Województwa
Lubelskiego na lata 2006-2020. Według tego dokumentu Priorytetowymi kierunkami
rozwoju województwa lubelskiego na lata 2006-2020 są:
1. Wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do
tworzenia miejsc pracy;
47
2. Rozwój
nowoczesnego
społeczeństwa
i
zasobów
ludzkich
dostosowanych do wymogów gospodarki opartej na wiedzy;
3. Poprawa atrakcyjności i spójności terytorialnej województwa lubelskiego;
4. Rozwój współpracy międzyregionalnej oraz poprawa skuteczności
wdrażania polityki rozwoju regionu.
Wszystkie powyższe priorytety były brane pod uwagę przy ustalaniu celów
strategicznych i operacyjnych zapisanych w Strategii Rozwoju Gminy Dorohusk.
Biorąc pod uwagę charakter gminnej jednostki samorządowej, ale także jej
specyficzne położenie nadgraniczne należy uznać, iż działania podejmowane przez
Gminę będą wpisywać się w realizację wszystkich priorytetów wyznaczonych
w wojewódzkim dokumencie strategicznym.
Zgodność ze Strategią Rozwoju Powiatu Chełmskiego pokazuje poniższa
tabela:
Strategia Rozwoju Lokalnego
Gminy Dorohusk
Ocena
zgodności
Strategia Rozwoju Powiatu
Chełmskiego
Cel strategiczny:
Priorytet 1: Zwiększenie
S1: S1: Lepsza infrastruktura
konkurencyjności lokalnej
gminna:
gospodarki
oraz cele operacyjne:
oraz cel operacyjny:
S.1.1. Rozbudowa infrastruktury
sanitarnej;
zgodne z
1.1. Rozwój infrastruktury
poprawiającej atrakcyjność
inwestycyjną powiatu
drogowej;
oświatowej;
S.1.4 Wykorzystanie odnawialnych
źródeł energii;
48
Cel strategiczny:
Priorytet 1: Zwiększenie
S2: Wyższa jakość życia w
konkurencyjności lokalnej
gospodarki
gminie:
zgodne z
S.2.1. Modernizacja gospodarstw
1.2. Poprawa efektywności sektora
rolnych oraz różnicowanie
rolnego oraz jego większa
działalności gospodarczej na wsi
specjalizacja
Cel strategiczny:
Priorytet 2: Poprawa atrakcyjności
turystycznej powiatu
gminie:
oraz
S.2.2. Stymulowanie rozwoju
zgodne z
Priorytet 3: Wzrost poziomu
zatrudnienia mieszkańców powiatu
sektora usług turystycznych na
terenie Gminy
3.1. Rozwój lokalnej
przedsiębiorczości
Cel strategiczny:
Priorytet 4: Poprawa jakości
kapitału
gminie:
ludzkiego oraz ograniczenie
wykluczenia społecznego
zgodne z oraz cel operacyjny:
S.2.3. Stałe podnoszenie poziomu
oświaty w gminie;
4.1. Podnoszenie poziomu
wykształcenia i wiedzy
mieszkańców
powiatu
49
Cel strategiczny:
Priorytet 4: Poprawa jakości
kapitału
gminie:
ludzkiego oraz ograniczenie
wykluczenia społecznego
zgodne z
S.2.4. Ograniczenie zjawisk
patologicznych na terenie Gminy
4.2. Poprawa stanu zdrowia
oraz zjawisk wykluczenia
mieszkańców powiatu oraz
społecznego;
przeciwdziałanie marginalizacji
społecznej;
Cel strategiczny:
Priorytet 3: Wzrost poziomu
zatrudnienia mieszkańców powiatu
gminie:
zgodne z
3.1. Rozwój lokalnej
S.2.5. Rozwój przedsiębiorczości
przedsiębiorczości
na terenie gminy;
Cel strategiczny:
Priorytet 2: Poprawa atrakcyjności
turystycznej powiatu
S3: Bezpieczne i przyjazne
środowisko :
zgodne z
2.2. Rozwój kultury i kapitału
społecznego w powiecie
S.3.2. Rozwój działań
kulturalnych i dbałość o lokalne
tradycje;
Tab. 12. Ocena zgodności Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk ze Strategią Rozwoju Powiatu
Chełmskiego
50
6. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIEĆ STRATEGII ROZOWJU LOKALNEGO
GMINY DOROHUSK NA LATA 2009-2015
Zakłada się, że metodą na zbudowanie dobrej Strategii Rozwoju Lokalnego
Gminy jest szczegółowe rozpisanie wcześniej uzgodnionych celów na małe działania
rozłożone w czasie i konsekwentnie realizowane z jasno sprecyzowanymi celami,
działaniami i rezultatami oraz realnym budżetem. Realizacja planu winna także
przynieść określone wskaźniki osiągnięć i efektów tj.: poprawę jakości dróg poprzez
ich budowę i modernizację, poprawę jakości środowiska naturalnego - zmniejszenie
zrzutu ścieków nie oczyszczonych, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery,
rozszerzenie oferty w zakresie kultury, sportu poprzez budowę modernizację i remont
obiektów, poprawę bazy edukacyjnej dla młodzieży w związku z remontem
i modernizacją obiektów szkolnych, poprawę jakości bazy leczniczej i warunków
ekonomicznych
funkcjonowania
ośrodka
zdrowia
oraz
gabinetów
lekarskich,
zwiększenie dostępności do bazy turystyczno-rekreacyjnej, poprawa bezpieczeństwa
poprzez budowę i modernizację oświetlenia ulicznego, poprawę zdrowia i warunków
życia mieszkańców w związku z budową ujęć wody i sieci wodociągowej, tworzenie
infrastruktury technicznej sprzyjającej rozwojowi małej i średniej przedsiębiorczości,
rozwój infrastruktury niezbędnej dla rozwoju nowoczesnego rolnictwa poprzez
budowę dróg, wodociągów i kanalizacji etc.
Strategia Rozwoju Lokalnego opracowany dla Gminy Dorohusk jest planem
zakładającym cele ambitne. Realizacja określonych zadań będzie odbywała się
sukcesywnie i będzie uzależniona od wielkości funduszy strukturalnych pozyskanych
przez Urząd Gminy oraz podległe mu jednostki organizacyjne. Stopień wypełnienia
poszczególnych założeń niniejszego dokumentu będzie na bieżąco monitorowany, co
pozwoli ocenić zaawansowanie wdrożenia poszczególnych projektów. Wskaźniki
obrazujące postęp w ich wdrażaniu oraz rezultaty są podzielone na trzy kategorie:
51
1) wskaźniki produktu - to rzeczywiste efekty działania:
■ liczba przyłączonych gospodarstw domowych do sieci wodociągowej i kanalizacji
sanitarnej;
■ długość sieci kanalizacyjnej;
■ liczba przydomowych oczyszczalni ścieków;
■ długość kolektorów sanitarnych
■ długość zmodernizowanych i wybudowanych dróg
■ długość wybudowanych ścieżek i tras rowerowych;
■ liczba wybudowanych i zmodernizowanych obiektów sportowych;
■ liczba przyłączy do stałego łącza internetowego;
■ liczba sołectw posiadających oświetlenie uliczne;
■ liczba budynków, na których przeprowadzono termomodernizację;
■ liczba budynków i przedsięwzięć, w których wykorzystywane są odnawialne źródła
energii;
2) wskaźniki rezultatu - to natychmiastowy efekt wynikający z wdrożenia programu:
■ poprawa jakości wody spożywanej przez mieszkańców;
■
zmniejszenie ilości zanieczyszczeń przedostających się do gleby oraz wód
podziemnych i powierzchniowych;
■ podniesienie jakości dróg;
■ skrócenie czasu podróży;
■ zmniejszenie ilości wypadków;
■ zmniejszenie nakładów na bieżące remonty;
■ zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów;
■ poprawa stanu wód powierzchniowych w Gminie;
■ poprawa warunków pracy i nauczania;
■ poprawa estetyki obiektów;
■ zwiększenie funkcjonalności budynków;
■ zmniejszenie zapotrzebowania na energię w budynkach użyteczności publicznej;
52
■ zmniejszenie zagrożeń zdrowia i bezpieczeństwa uczniów;
■
obniżenie kosztów eksploatacji budynków szkolnych i innych budynków
użyteczności publicznej;
■ wzrost liczby osób korzystających z obiektów sportowych;
■ poprawa warunków do rozwoju sportu i rekreacji;
■ poprawa warunków do rozwoju turystyki i agroturystyki;
■ liczba osób posiadających dostęp do Internetu
■ podniesienie jakości usług urzędu;
■ skrócenie czasu obsługi interesanta.
3) inne efekty - odnoszą się do efektów związanych bezpośrednio z podjęciem
działania, ale pojawiających się po pewnym czasie:
■ poprawa jakości życia mieszkańców Gminy;
■ rozwój małej i średniej przedsiębiorczości;
■ poprawa stanu środowiska naturalnego;
■ zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej terenu;
■ wzrost atrakcyjności Gminy i rozwój turystyki;
■ poprawa zdrowotności mieszkańców;
■ poprawa czystości wód;
■ poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego;
■ ułatwienie dostępu do informacji;
■ wzrost poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców;
■ wzrost poziomu zintegrowania mieszkańców;
■ wzrost poziomu świadomości zdrowotnej mieszkańców;
■ wzrost poziomu bezpieczeństwa mieszkańców.
53
7.
WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY NA OKRES REALIZACJI STRATEGII
ROZWOJU GMINY
Realizacja Strategii Rozwoju Lokalnego uzależniona jest od wysokości
pozyskanych środków zarówno krajowych, jak i pochodzących z funduszy
strukturalnych. Biorąc pod uwagę prognozę dopuszczalnej wysokości zobowiązań
w poszczególnych latach i wysokość środków jakie mogą być wydatkowane
bezpośrednio z budżetu, możliwości finansowe Gminy wskazują, że na realizację
przyjętych celów zabezpiecza się wkład własny. Zakłada się również, że nie
wykonanie wszystkich zadań w latach 2009-2015 powoduje przesunięcie ich realizacji
na lata następne.
Jednym
z
dziewięćdziesiątych
elementów
reformy
realizowanej
ustrojowej
jest
w
Polsce
od
samorządność
początku
gmin
oraz
lat
ich
samodzielność finansowa. Gminy wyposażono w dochody, uzyskały one własne
kompetencje i zadania. Ograniczoność zasobów, jakie pozostają w dyspozycji
jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli oraz nieograniczone
potrzeby społeczności lokalnych tworzą warunki, w których niezbędna jest racjonalna
i efektywna gospodarka finansowa. To z kolei wymaga stosowania nowoczesnych
metod zarządzania finansami. Jednym z takich instrumentów jest wieloletni plan
inwestycyjny.
Wieloletni Plan Inwestycyjny umożliwia taki dobór inwestycji, który zapewnia
najwyższy poziom korzyści. Budżet roczny bez oparcia na planie wieloletnim
ogranicza horyzont czasowy planowania w gminie, gdyż większość inwestycji ma
charakter długoterminowy. Samo przygotowanie, a następnie realizacja inwestycji
może trwać dłużej niż rok a skutki jej realizacji, zwłaszcza w powiązaniu z innymi
inwestycjami, gmina, jej budżet i jej mieszkańcy mogą odczuwać przez kolejne lata.
Wobec dostępności funduszy unijnych dla sprawnego zarządzania jednostką
samorządu terytorialnego wymagany jest dłuższy horyzont planowania, a przede
wszystkim taki wybór inwestycji, dla których zostanie przygotowana na czas
kompletna dokumentacja (m.in. wnioski o dofinansowanie, studia wykonalności,
ocena oddziaływania na środowisko).
Wieloletni Plan Inwestycyjny (WPI) jest rozpisanym na okres kilku lat
54
długoletnim planem całości zadań inwestycyjnych, opracowanym w formie zbiorczych
zestawień pojedynczych planowanych przedsięwzięć usystematyzowanych według
nadanych im priorytetów, wraz z terminami ich realizacji, oraz wysokością
potrzebnych nakładów finansowych z podziałem na poszczególne okresy czasu oraz
źródła ich pozyskania. W ujęciu dynamicznym WPI jest procesem decyzyjnym wyboru
strategicznych inwestycji w dłuższym horyzoncie czasu. Ma on charakter planu
„kroczącego", tzn. będzie on modyfikowany corocznie poprzez korekty i uaktualnianie
jego zapisów, przy jednoczesnym eliminowaniu minionego roku oraz uzupełnianiu
o kolejny rok kalendarzowy. WPI dla Gminy Dorohusk na lata 2009-2015 powstał
w oparciu o następujące zasady:
•
stanowi podstawowy instrument koordynacji wszystkich działań związanych
z przygotowaniem i przebiegiem procesu inwestycyjnego;
• obejmuje okres sześciu lat - jego okres został dostosowany do zasad planowania
budżetu funduszy unijnych;
• stanowi podstawę do corocznego tworzenia budżetu Gminy w części dotyczącej
wydatków inwestycyjnych;
• zawiera zestaw priorytetowych inwestycji przewidzianych do realizacji.
Przepisy regulujące Wieloletnie Plany Inwestycyjne w obowiązującym systemie
prawa polskiego opierają się na ustawie z dnia z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach
publicznych. Wprowadzenie tej instytucji prawno-finansowej stanowi istotne novum
w stosunku do poprzednio obowiązującej ustawy prawo budżetowe. O wieloletnich
programach inwestycyjnych stanowi art. 166 określając jednocześnie wzór załącznika
(WPI) do uchwały budżetowej.
Wieloletni Plan Finansowy jest zintegrowanym dokumentem zawierającym m.in.:
► prognozę dochodów gminy,
► niezbędną wielkość wydatków operacyjnych,
► obsługę i spłatę zaciągniętych zobowiązań,
► przewidywaną wielkość długu do zaciągnięcia,
► wielkość środków przeznaczonych na inwestycje,
► całościowy plan inwestycji w okresie objętym planem oraz wielkość, środków
finansowych przeznaczonych na ich realizacje,
55
►
roczne plany realizacji inwestycji komunalnych zawierające rzeczowy wykaz
inwestycji wraz z określoną wielkością środków finansowych przeznaczonych na ich
realizacje.
Prognoza na lata
Wyszczególnienie
2009
Dochody
w tys. pln
2010
2011
2012
2013
2014
2015
16 749 19 000 19 600 19 500 19 746 19 400 19 600
Dług na koniec
roku w tys. pln
4 549
3 900
3 500
3 100
2 700
2 300
1 900
% długu
27,16
20,53
17,86
15,90
13,67
11,86
9,69
Próg (60 %
zadłużenia)
w tys. pln
10 049 11 400 11 760 11 700 11 848 11 640 11 760
Możliwości
kredytowe
w tys. pln
5 500
7 500
8 260
8 600
9 148
9 340
9 860
Tab. 13. Ocena zdolności kredytowych Gminy Dorohusk w latach 2009-2015
Wielkości
dopasowywane
dochodów
w
celu
i
wydatków
zrównoważenia
budżetowych
budżetu.
nie
Dzięki
są
specjalnie
temu
obrazują
prawdopodobne kształtowanie się poszczególnych kategorii dochodów i wydatków
w przyszłości niezależnie od planu inwestycyjnego oraz przyjętego harmonogramu
spłaty zadłużenia.
W analizie poszczególnych źródeł dochodów budżetowych gminy dla
dokonania oceny jej zdolności kredytowej badamy strukturę tych dochodów, ich
stabilność i trendy wzrostowe w kolejnych latach. Zasadnicze źródła - bez
finansowania zewnętrznego - to subwencje i dotacje, podatki i opłaty lokalne, udział
w podatkach budżetu państwa, oraz dochody z majątku gminy. Jedynie dochody
z majątku oraz podatki i opłaty lokalne są efektem polityki gminy, chociaż faktyczny
poziom wielu stawek oscyluje w ramach określonych w prawie nadrzędnym.
56
Wyszczególnienie
Dochody
Przychody
Łącznie dochody i
przychody
Wydatki na obsługę
długu/odsetki od
zaciągniętych
kredytów
Prognoza na lata ( w tyś. zł)
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
16 749 19 000 19 000 19 500 19 746 19 746 19 600
19 600
-
-
-
-
-
-
19 849 19 000 19 600 19 500 19 746 19 400 19 600
820
549
400
400
400
400
400
Wydatki bieżące bez
obsługi długu
16 043 15 000 16 200 17 100 18 346 18 000 18 200
Łącznie wydatki
bieżące
16 863 15 549 16 600 17 500 18 746 18 400 18 600
Rozchody
-
100
-
-
-
-
-
Łącznie wydatki
bieżące i rozchody
16 863 15 549 16 600 17 500 18 746 18 400 18 600
Środki inwestycyjne
2 986
3 351
3 000
2 000
1 000
1 000
1 000
Tab. 14. Ocena zdolności finansowej Gminy Dorohusk w latach 2009-2015
Dla tworzenia wieloletnich planów inwestycyjnych kluczowe znaczenie ma
pojęcie „wolnych środków na inwestycje". W najprostszej formule uzyskujemy tę
wartość w wyniku odjęcia od całkowitych prognozowanych dochodów jednostki
samorządu terytorialnego jej wydatków bieżących oraz kosztów obsługi długu.
Wartość wolnych środków oraz ich udział w dochodach gminy stanowi
o kondycji finansowej samorządu. Im wielkość ta jest większa oraz im większy jest jej
udział w dochodach gminy, tym w lepszej kondycji finansowej jest gmina.
Najważniejszym etapem analizy jest porównanie „wolnych środków na
inwestycje" z faktycznym programem inwestycyjnym gminy. Uzyskana w wyniku
takiego odejmowania kwota (wolne środki po inwestycjach) określa sytuację
finansową gminy po przeprowadzeniu programu inwestycyjnego w kolejnych latach.
Wartość
ta
wskazuje
na
ewentualną
potrzebę
finansowania
zewnętrznego
koniecznego do przeprowadzenia planowanych inwestycji. Dopiero takie ujęcie
pozwala na prawidłową ocenę sytuacji finansowej gminy, zanim podejmie się decyzję
o zaciągnięciu dalszych zobowiązań.
57
WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY
dla Gminy Dorohusk na lata 2009 – 2015
Lista zadań i projektów na lata 2009-2015
l.p. Nazwa miejscowości
Zadanie
szacunkowy przewidywany
koszt
termin
inwestycji
realizacji
1
Przebudowa Wiejskiego Domu Kultury w
Brzeźnie
260 000,00
2009
2
Budowa hali widowiskowo-sportowej i łącznika z
istniejącym obiektem i
zagospodarowanie terenu wokół hali oraz
termomodernizacja budynku szkoły
7 000 000
2009-2011
3
Rozbudowa budynku Szkoły Podstawowej w
Świerżach
2 271 318
4
Opracowanie koncepcji poboru wody w
miejscowości Olenówka z miejscowości Rudolfin
gmina Kamień
5
Budowa sieci wodociągowej (wraz z 37
przyłączami) w Olenówce
6
Budowa SUW i sieci wodociągowej w Brzeźnie
(+21 przyłączy I etap)
7
Budowa sieci wodociągowej wraz z 107
przyłączami w Brzeźnie II etap
8
2007 - 2011
10 000
2007 - 2009
3 500 000
2009-2011
675 000
2009-2011
4 029 000,00
2008-2011
Rozbudowa sieci wodociągowej w
Dorohusku, Kol. Okopy, Zalasoczu,
Berdyszczach, Okopach (12 km)
160 000
2008-2011
9
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w
Dorohusku, Zalasoczu, Berdyszczach, Okopach,
Kol. Okopy (12 km)
375 000
2007-2015
10
Budowa przydomowych oczyszczalni
ścieków
200 000
2009
11
Przebudowa kompleksu ulic w Świerżach (ul.
Parkowa, Pocztowa, Cicha, Ogrodowa, Skrajna,
Polna)
3 300 000
2007 - 2011
12
Przebudowa drogi w Brzeźnie na działkach nr
504 i 815 (850 mb)
3 027 000
2007 - 2011
13
Przebudowa drogi Turka-Ostrów- Michałówka
oraz łącznika Ostrów- Michałówka (razem 3,9
km)
6 813 349
2007 - 2011
14
Przebudowa drogi w Wólce Okopskiej (ok. 2 km)
1 529 000
2008-2011
58
15
Przebudowa drogi w Brzeźnie na działce nr 35
1 530 000
2007 - 2011
16
Budowa parkingu dla samochodów
osobowych wraz z chodnikiem przy ul.
Kościelnej w Dorohusku-Osadzie
140 000
2007 - 2011
17
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii na
terenie Gminy Dorohusk, poprzez zakup i
montaż kolektorów słonecznych
8 160 000
2012 - 2013
RAZEM: 42 979 667
2007-2015
Tab. 15. Lista zadań i projektów inwestycyjnych na lata 2009-2015 (wyciąg z załącznika do budżetu
Gminy Dorohusk na 2009 r.)
8. SYSTEM WDRAŻANIA
Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk będzie wdrażana przez Wójta
Gminy, przy pomocy pracowników Urzędy Gminy Dorohusk. We wdrażaniu Strategii
aktywny udział wezmą komisje Rady Gminy i wszystkie zainteresowane osoby
z lokalnej społeczności - w ten sposób zostanie utrzymany lokalny charakter
wdrażania Strategii.
Wdrażanie Strategii będzie się odbywało poprzez:
• przygotowywanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej dotyczącej zadań ujętych
w planie,
•
przygotowywanie i składanie wniosków o dofinansowanie z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego i innych funduszy pomocowych oraz możliwych
zewnętrznych źródeł finansowania;
• przeprowadzanie przetargów,
• realizację zadań zgodnie z określonymi wymogami,
• przygotowywanie informacji o realizacji projektów zawartych w Planie,
• przedkładanie ww. sprawozdań Komisjom Rady Gminy,
• przyjmowanie do realizacji nowych zadań zgodnych z oczekiwaniami społeczności
lokalnej.
Instytucje, zespoły i osoby biorące udział w realizacji Strategii nawiążą
współpracę z władzami powiatowymi i władzami województwa w celu kompleksowej
realizacji wszelkich założeń niniejszego dokumentu. Niezbędna będzie również
59
aktywna współpraca z sektorem prywatnym, instytucjami kultury, klubami sportowymi
oraz organizacjami pozarządowymi - szczególnie w obszarach, dotyczących ich sfery
działań. Takie podejście do realizacji Strategii wpłynie na zwiększanie się społecznej
świadomości o celach i sposobach ich realizacji założonych w niniejszym dokumencie
a także pomoże sprawnie je zrealizować.
9. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
Skuteczność Strategii Rozwoju Lokalnego będzie poddawana bieżącej ocenie
przez Wójta i Radę Gminy przy pomocy wskaźników osiągnięć (przygotowywanych
przez Urząd Gminy wskaźników. Każdy z celów strategicznych będzie monitorowany
przez inny wachlarz wskaźników:
• lepsza infrastruktura gminna; (S1) monitorowana poprzez (w nawiasach podano
poszczególne cele operacyjne, do których odnosi się dany wskaźnik):
• Długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej, (S.1.1.)
• Liczba gospodarstw przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, (S.1.1.)
• Liczba wybudowanych przydomowych oczyszczalni ścieków, (S.1.1.)
• Liczba gospodarstw podłączonych do przydomowych oczyszczalni ścieków, (S.1.1.)
• Długość wybudowanej sieci wodociągowej, (S.1.1.)
• Liczba gospodarstw przyłączonych do sieci wodociągowej, (S.1.1.)
• Liczba wybudowanych stacji uzdatniania wody, (S.1.1.)
• Powierzchnia terenów inwestycyjnych z dostępem do sieci wodociągowej, (S.1.1.)
• Powierzchnia terenów inwestycyjnych z dostępem do kanalizacji, (S.1.1.)
•
Powierzchnia terenów inwestycyjnych objęta działaniem stacji uzdatniania
wody, (S.1.1.)
• Długość wybudowanych dróg powiatowych, (S.1.2.)
• Długość zmodernizowanych dróg powiatowych, (S.1.2.)
• Długość wybudowanych dróg gminnych, (S.1.2.)
• Długość zmodernizowanych dróg gminnych, (S.1.2.)
• Liczba wybudowanych skrzyżowań, (S.1.2.)
• Liczba zmodernizowanych skrzyżowań, (S.1.2.)
• Długość wybudowanych utwardzonych poboczy, (S.1.2.)
60
• Długość zmodernizowanych utwardzonych poboczy, (S.1.2.)
• Długość wybudowanych chodników, (S.1.2.)
• Długość zmodernizowanych chodników, (S.1.2.)
• Długość dróg, poboczy i chodników oświetlonych, (S.1.2.)
• Liczba nowych punktów oświetleniowych w na terenie Gminy, (S.1.2.)
• Średni czas przejazdu między dwoma punktami sieci, (S.1.2.)
• Nośność zmodernizowanego obiektu (drogi/mostu), (S.1.2.)
• Natężenie ruchu na drodze, (S.1.2.)
• Liczba osób korzystających z obiektów infrastruktury drogowej, (S.1.2.)
• Liczba zmodernizowanych szkół, (S.1.3.)
• Powierzchnia zmodernizowanych szkół, (S.1.3.)
• Liczba wybudowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
• Liczba zmodernizowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
• Powierzchnia wybudowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
• Powierzchnia zmodernizowanych obiektów dydaktycznych, (S.1.3.)
• Liczba wybudowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej, (S.1.3.)
• Liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej, (S.1.3.)
• Powierzchnia wybudowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
(S.1.3.)
•
Powierzchnia zmodernizowanych obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
(S.1.3.)
•
Liczba zakupionego sprzętu na potrzeby obiektów sportowych / dydaktycznych/
społeczno-edukacyjnych, (S.1.3.)
•
Liczba obiektów wyposażonych w sprzęt sportowy/dydaktyczny/społeczno-
edukacyjnych, (S.1.3.)
•
Powierzchnia obiektów wyposażonych w sprzęt sportowy/ dydaktyczny/
społeczno-edukacyjny, (S.1.3.)
•
Liczba uczniów w szkołach korzystających z wybudowanej/zmodernizowanej
infrastruktury edukacyjnej, (S.1.3.)
•
Liczba osób korzystających z obiektów infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
(S.1.3.)
•
Liczba wychowanków placówek oświatowych korzystających z infrastruktury
61
edukacyjnej, (S.1.3.)
•
Liczba budynków i przedsięwzięć, w których wykorzystane są odnawialne źródła
energii (S.1.4)
• Wyższa jakość życia w gminie; (S2) monitorowana poprzez:
• Liczba gospodarstw rolnych, które skorzystały z unijnych funduszy pomocowych,
(S.2.1.)
• Liczba gospodarstw rolnych objętych bezpłatnymi szkoleniami i doradztwem
rolniczym, (S.2.1.)
• Liczba maszyn i urządzeń rolniczych na terenie Gminy, (S.2.1.)
• Liczba gospodarstw, w obrębie których przeprowadzono scalenie gruntów, (S.2.1.)
• Powierzchnia scalonych gruntów, (S.2.1.)
• Liczba turystów odwiedzających rocznie Gminę, (S.2.2.)
• Liczba gospodarstw agroturystycznych w Gminie, (S.2.2.)
• Liczba nowych gospodarstw agroturystycznych w Gminie, (S.2.2.)
• Liczba miejsc noclegowych w Gminie, (S.2.2.)
• Liczba nowych miejsc noclegowych w Gminie, (S.2.2.)
• Liczba nauczycieli mianowanych, (S.2.3.)
• Liczba nauczycieli dyplomowanych, (S.2.3.)
•
Liczba zajęć pozalekcyjnych w roku szkolnym w gminnych placówkach
oświatowych, (S.2.3.)
• Procent dzieci objętych opieką przedszkolną, (S.2.3.)
• Liczba osób korzystających z obiektów dydaktycznych, (S.2.3.)
• Liczba uczniów korzystających tygodniowo z infrastruktury społeczno-edukacyjnej,
(S.2.3.)
•Liczba programów społecznych zrealizowanych w okresie realizacji Strategii, (S.2.4.)
• Liczba osób objętych programami społecznymi na terenie Gminy, (S.2.4.)
• Poziom bezrobocia na terenie Gminy, (S.2.4.)
• Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku realizacji
projektów, (S.2.5.)
• Powierzchnia terenów inwestycyjnych w Gminie, (S.2.5.)
•
Stosunek nowouzbrojonych terenów do wszystkich terenów inwestycyjnych
w Gminie, (S.2.5.)
62
• Liczba zapytań ofertowych kierowanych do Gminy przez inwestorów zewnętrznych
(S.2.5.)
• Średni czas obsługi interesanta w Urzędzie Gminy, (S.2.5.)
•
Liczba
spraw
załatwianych
przez
mieszkańców
w
Urzędzie
Gminy za
pośrednictwem Internetu, (S.2.5.)
• Liczba wejść na strony internetowe Urzędu Gminy, (S.2.5.)
• Liczba nowopowstałych mikroprzedsiębiorstw (S.2.5.)
• Liczba nowopowstałych małych i średnich przedsiębiorstw (S.2.5.)
• Liczba mikroprzedsiębiorstw na terenie Gminy (S.2.5.)
• Liczba małych i średnich przedsiębiorstw na terenie Gminy (S.2.5.)
• Przepustowość łącz internetowych w gminie, (S.2.5.)
• Liczba gospodarstw domowych podłączonych do sieci Internet, (S.2.5.)
• Liczba nowych przyłączy internetowych w Gminie, (S.2.5.)
• Bezpieczne i przyjazne środowisko (S3) monitorowane poprzez:
• Powierzchnia obszarów chronionych na terenie Gminy, (S.3.1.)
• Liczba gatunków chronionych (fauna) na terenie Gminy, (S.3.1.)
• Liczba gatunków chronionych (flora) na terenie Gminy, (S.3.1.)
• Długość ścieżek edukacyjnych przyrodniczych na ternie Gminy, (S.3.1.)
• Liczba imprez kulturalnych w Gminie, (S.3.2.)
• Liczba osób biorących udział w imprezach kulturalnych w Gminie, (S.3.2.)
• Liczba stowarzyszeń zarejestrowanych na terenie Gminy, (S.3.2.)
• Liczba wyremontowanych obiektów zabytkowych, (S.3.2.)
• Powierzchnia wyremontowanych obiektów zabytkowych, (S.3.2.)
• Liczba wybudowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
• Liczba zmodernizowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
• Powierzchnia wybudowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
• Powierzchnia zmodernizowanych obiektów sportowych, (S.3.3.)
• Liczba osób korzystających z obiektów sportowych, (S.3.3.)
• Liczba osób tygodniowo korzystających z obiektów sportowych (po 2 latach),
(S.3.3.)
• Liczba imprez sportowych, (S.3.3.)
63
• Liczba uczestników imprez sportowych, (S.3.3.)
Dane do wskaźników będą zbierane przez Urząd Gminy, zarówno od jednostek
mu podległych, jak i od innych jednostek z terenu Gminy, a także ze statystyki
publicznej. Wyniki monitoringu będę przestawiane co 2 lata na sesjach Rady Gminy,
publikowane na stronach internetowych Urzędu Gminy oraz w prasie lokalnej.
W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się możliwość aktualizacji Strategii
Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk poprzez uchwałę Rady Gminy. Władze będą
unikać jednak niekonsekwencji w realizacji Strategii.
64
10. SPIS TABEL I RYSUNKÓW
Nr tabeli
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Nazwa
Ludność Gminy wg sołectw
Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
Struktura wiekowa ludności ze względu na liczbę lat
Wskaźniki struktury wiekowej ludności
Struktura wiekowa ludności ze względu na grupę produkcyjną
Struktura gruntów w Gminie Dorohusk
Eksploatowane złoża surowców mineralnych na terenie
Gminy Dorohusk
Struktura użytkowania ziemi na terenie Gminy Dorohusk
Struktura właścicielska gruntów w Gminie Dorohusk
Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk w
latach 2000-2007
Analiza SWOT Gminy Dorohusk
Ocena zgodności Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy
Dorohusk ze Strategią Rozwoju Powiatu Chełmskiego
Ocena zdolności kredytowych Gminy Dorohusk w latach
2009-2015
Ocena zdolności finansowej Gminy Dorohusk w latach 20092015
Lista zadań i projektów inwestycyjnych na lata 2009-2015
(wyciąg z załącznika do budżetu Gminy Dorohusk na 2009 r.)
Nr rysunku
Nazwa
1
Mapa Gminy Dorohusk
2
Zmiana liczby ludności Gminy w latach 2000-2007
3
Struktura ludności Gminy Dorohusk według grup
produkcyjnych
4
Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Dorohusk
5
Struktura gospodarstw rolnych według wielkości w
Dorohusk
Strona
7-8
8
10
10
11
19
21
22
23
30
39-41
48-50
56
57
58
Strona
5
9
11
30
32
65

Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Dorohusk na lata 2009 – 2015

Transkrypt

Podobne dokumenty

ukraińska wymiana młodzieży „Dwa brzegi”

Generuj PDF z tej stronie - Nadbużański Oddział Straży Granicznej

Regulamin konkursu „Quiz wiadomości o Gminie Naruszewo” dla

Karta techniczna Huśtawki bocianie gniazdo firmy „Ringpol” HB

Światowy Dzień Wody

Nadbużańskiego Biegu pod Prąd

KARUZELA TARCZOWA „PAJĄK” KTR

(Plan finansowania zadań zleconych gminie)