RKZ - jednostopniowy rachunek marż pokrycia

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W3
dr inż. Dorota Kużdowicz
Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunki kosztów
 Rachunek kosztów pełnych
 Rachunek kosztów zmiennych
 Rachunki decyzyjne
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunek kosztów pełnych (RKP)
Rachunek kosztów pełnych (niem. Vollkostenrechnung) zakłada, że
wszystkie koszty produkcyjne obciążają produkt., oznacza to, że na koszty
wyrobu składają się nie tylko koszty bezpośrednie, ale także przypadające
nań pośrednie koszty produkcyjne.
Rachunek kosztów pełnych służy do wyceny produktu po technicznym
koszcie wytworzenia. Wykorzystywany jest dla celów sprawozdawczych
(rachunkowość finansowa).
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKP – Wynik operacyjny
Rachunek wyników przy zastosowaniu rachunku kosztów pełnych
przedstawia się następująco:
Przychody ze sprzedaży
− Koszty wytworzenia wyrobów sprzedanych
= Wynik brutto ze sprzedaży (marża pokrycia)
− Koszty sprzedaży i ogólnego zarządu
= Wynik operacyjny (wynik na sprzedaży)
Rachunek kosztów pełnych spełnia swoje zadanie w przypadku
pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKP c.d.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKP - przykład
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunek kosztów zmiennych (RKZ)
Rachunek kosztów zmiennych (niem. Teilkostenrechnung,
ang. Direct costing) – oparty jest na założeniu, ze tylko część kosztów
wytwarzania zależy od wielkości produkcji, natomiast druga część tych
kosztów od wielkości produkcji nie zależy. Stąd podział kosztów
działalności operacyjnej na koszty zmienne i koszty stałe, przy czym:
 koszty zmienne zmieniają się proporcjonalnie do wielkości produkcji i
przypisywane są bezpośrednio do obiektów kalkulacyjnych (produktów
lub usług),
 koszty stałe traktowane są jako koszty okresu, tj. w całości
przenoszone są na wynik finansowy.
Rachunek kosztów zmiennych dostarcza informacji przydatnych w
decyzjach krótkookresowych podejmowanych w warunkach
niewykorzystanych zdolności produkcyjnych oraz przy występowaniu
wahań popytu na rynku.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunek kosztów zmiennych c.d.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ - jednostopniowy rachunek marż pokrycia
W rachunku kosztów zmiennych wyróżnia się dwa rodzaje rachunków
wyników jednostopniowy rachunek marż pokrycia i wielostopniowy
rachunek marż pokrycia (niem. Deckungsbeitragsrechnung).
Rachunek wyników przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych w
jednostopniowym rachuneku marż pokrycia przedstawia się następująco:
Przychody ze sprzedaży
− Koszty zmienne wytworzenia wyrobów sprzedanych
= Wynik brutto ze sprzedaży (marża pokrycia)
− Koszty stałe wytworzenia wyrobów sprzedanych
− Koszty sprzedaży i ogólnego zarządu
= Wynik operacyjny (wynik na sprzedaży)
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ - jednostopniowy rachunek marż pokrycia c.d.
Marża pokrycia stanowi zatem nadwyżkę przychodu ze sprzedaży wyrobów
nad kosztami zmiennym sprzedanych produktów.
Jeżeli marża pokrycia jest wyższa niż koszty stałe przedsiębiorstwo osiąga
zysk ze sprzedaży produktów.
W rachunku tym zapasy zostają wycenione po zmiennym koszcie
wytworzenia, zatem ustalony wynik na sprzedaży może się różnić od
wyniku na sprzedaży ustalonego według rachunku kosztów pełnych.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ – wielostopniowy rachunek marż pokrycia
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ - jednostopniowy rachunek marż pokrycia c.d.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ – wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d.
Wielostopniowy rachunek marż pokrycia stosowany jest w
przedsiębiorstwach charakteryzujących się dywersyfikacją działalności, tzn.
poszerzeniem i pogłębieniem asortymentu.
Odpowiada na pytanie, które elementy działalności przynoszą zysk, a które
generują stratę. Te części przedsiębiorstwa, dla których można skalkulować
wynik operacyjny nazywa się segmentami .
Segmentami mogą być np.:
 rejony sprzedaży; rodzaje działalności;
 zakłady w ramach jednego przedsiębiorstwa;
 wydziały produkcyjne, gdy dany wydział (od początku do końca)
produkuje i sprzedaje produkty;
 wydzielone ośrodki odpowiedzialności
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ – wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d.
Rachunek wyników przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych w
wielostopniowym rachunku marż pokrycia przedstawia się następująco:
Przychody ze sprzedaży
− Koszty zmienne wytworzenia wyrobów sprzedanych
= Wynik brutto ze sprzedaży (marża pokrycia I)
− Koszty stałe wytworzenia wyrobów sprzedanych
= Marża pokrycia II
− Koszty sprzedaży
= Marża pokrycia III
− Koszty ogólnego zarządu
= Wynik operacyjny (wynik na sprzedaży)
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ – wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ – wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ – wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
RKZ – wielostopniowy rachunek marż pokrycia c.d. - przykład
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunki decyzyjne
Do podejmowania decyzji koszty poniesione w minionym okresie
sprawozdawczym są ważne, lecz nie w pełni wystarczające ponieważ
zewnętrzne i wewnętrzne warunki działalności przedsiębiorstwa ulegają
szybkim zmianom.
Dlatego też klasyfikacja kosztów musi być wzbogacona o nowe kryteria,
które byłyby pomocne przy podejmowaniu takich decyzji, jak:
 ile należy sprzedać wyrobów, aby pokryć całkowite koszty własne,
 jaką wielkość produkcji i sprzedaży należy zaplanować na rok
następny, aby osiągnąć określoną kwotę zysku,
 o ile należy zwiększyć sprzedaż, aby uzyskać zakładany zysk,
 na jakim poziomie ustalić cenę wyrobów, aby korzystnie wpłynąć na
wielkość sprzedaży i zysk,
 który wyrób produkować, a który wycofać z produkcji,
 czy wytwarzać półfabrykaty w przedsiębiorstwie, czy zlecać ich
produkcję kooperantom.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunek decyzyjny – przyjęcie dodatkowego zlecenia
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunek decyzyjny – przyjęcie dodatkowego zlecenia c.d.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunek decyzyjny – przyjęcie dodatkowego zlecenia c.d.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava
Rachunek decyzyjny – przyjęcie dodatkowego zlecenia c.d.
STU, Faculty of Materials Science and Technology in Trnava