Uczelnia: Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Koło Naukowe Biologów

Uczelnia: Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Koło Naukowe Biologów
Autorzy: Agnieszka Rajtar i Justyna Starczewska
Opiekunowie naukowi: prof. dr hab. Olga Szeleszczuk; dr Marta Kuchta-Gładysz
Wpływ BrdU na wymianę chromatyd siostrzanych u Felis catus
Sister chromatid exchanges as a way of assessing the chromosomal
instability of domestic cat Felis catus
Badanie niestabilności chromosomowej polega na analizie metafaz, w których określa
się różne rodzaje uszkodzenia chromosomów. Metodą diagnostyczną uszkodzeń DNA jest
test SCE (z ang. Sister Chromatid Exchange), który pozwala ocenić genotoksyczny wpływ
czynników o działaniu mutagennym, na badane DNA. Należące do rzędu: Carnivora i
rodziny: Felidae, koty domowe (Felis catus) charakteryzują się umiejętnością szybkiego
adaptowania do różnych warunków środowiskowych. Zwierzęta te pochodzą od kota
nubijskiego, a od czasu ich udomowienia, które miało miejsce około 6000 lat temu w Egipcie
(Discoll et al., 2009), są zwierzętami towarzyszącymi człowiekowi. Ze względu na bliskość
życia kota i człowieka oraz ekspozycję obu gatunków na te same czynniki genotoksyczne, kot
stał się modelem zwierzęcym wielu chorób ludzkich w medycynie.
Przeprowadzone badania, miały na celu wskazanie poziomu spontanicznych oraz
indukowanych SCE pod wpływem czynnika o charakterze genotoksycznym – BrdU u kota
domowego. Należy podkreślić, że dotychczas nie przeprowadzono tego typu badań u tego
gatunku. Badania przeprowadzono na 5 samicach Felis catus. Preparaty chromosomowe
przygotowywano z limfocytów po hodowli in vitro z dodatkiem BrdU (wg Di Berardino i
wsp., 1995). W celu określenia stężenia BrdU, przy jakim SCE są spontaniczne od poziomu
BrdU przy jakim SCE są dodatkowo indukowane u kota, dla każdego badanego osobnika
prowadzono hodowle komórkowe w 5 powtórzeniach. Do każdej dodano różne stężenia BrdU
w grupa I: 0.25 µg/ml hodowli; II: 0.5 µg/ml; III: 1,0 µg/ml; IV: 2.5 µg/ml; V: 5,0 µg/ml.
Analizę mikroskopową SCE przeprowadzono po wybarwieniu chromosomów techniką FPG
(Kihlman i Kronborg, 1975).
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że poziom spontanicznych
wymian chromatyd siostrzanych u kota występuje przy stężeniu 0,5µgBrdU/ml hodowli.
Wyższe stężenia mają genotoksyczny wpływ na strukturę DNA i indukują dodatkowe
pęknięcia chromatyd. Otrzymane wyniki zostaną wykorzystane w dalszych badaniach
dotyczących wpływu środowiska na genom F. catus.
Ryc. 1. Wymiana chromatyd siostrzanych u kota domowego (Felis catus). Strzałki wskazują
chromosomy, w których doszło do wymiany fragmentów chromatyd siostrzanych. Skala 10
µm.