Jak kupować miód

Jak kupować miód?
źródło http://www.jakkupowac.pl
Miód to popularny dodatek do herbaty z cytryną, chleb z miodem to dla wielu
ulubione śniadanie, a liczne przepisy kulinarne i to nie tylko na ciasta, zawierają
miód na liście składników. Warto wiedzieć, jak wybrać ten prawdziwy,
niepodrobiony i jakiego smaku spodziewać się po miodzie danego rodzaju. Czy
wiesz, co to jest patoka, a co to jest krupiec?
•
•
•
•
•
•
•
•
Płynny czy stały?
Rodzaje
Miody z dodatkami
Miody ekologiczne
Czy miód na pewno jest naturalny?
Etykieta
Producenci i ceny
Podsumowanie
Miód, wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatowego lub spadzi i magazynowany przez nie w
plastrach jako pokarm, jest synonimem produktu zdrowego, bogatego w substancje odżywcze i
mającego dobroczynny wpływ na ludzki organizm. Polecany jest jako dużo zdrowszy zamiennik
cukru. Amatorzy miodu często zastanawiają się, który miód jest lepszy i bardziej wartościowy.
Sporo kontrowersji narosło też wokół miodu o konsystencji stałej, który często, niesłusznie,
postrzegany jest jako będący gorszej jakości od miodu płynnego.
W niniejszym poradniku postaramy się przybliżyć Ci ten słodki temat i rozwiać wątpliwości
związane z wyborem miodu. Podpowiemy też, jak sprawdzić czy miód jest naturalny i czy
pochodzi z polskich pasiek.
Płynny czy stały?
Zanim przejdziemy do omawiania rodzajów miodu, warto rozstrzygnąć kwestię, który miód jest
lepszy – płynny czy stały. Niektórzy konsumenci uważają, że najlepszy miód naturalny to tylko
i wyłącznie miód w stanie płynnym, w języku pszczelarzy zwany patoką, a ten w stanie stałym,
skrystalizowany, w języku pszczelarzy zwany krupcem, jest gorszej jakości, przeterminowany,
albo, co gorsza, podrabiany.
Nic bardziej mylnego. Krystalizacja to naturalny proces, który zachodzi w każdym naturalnym
miodzie. To, czy miód krystalizuje szybciej czy wolniej od momentu wyprodukowania go, zależy
od stosunku zawartych w nim cukrów prostych, glukozy i fruktozy. Im więcej miód zawiera
glukozy, a mniej fruktozy, tym szybciej będzie krystalizował. Szybko krystalizującym miodem jest
np. miód rzepakowy. Jeśli zaś glukozy jest mniej, a w miodzie dominuje drugi cukier – fruktoza,
wówczas dłużej pozostaje on płynny, jak np. miód akacjowy. Wolniej też ulegnie krystalizacji
miód jeszcze nieotwierany, przechowywany w szczelnie zakręconym słoiku.
Proces krystalizacji można odwrócić, podgrzewając miód. Pamiętaj jednak, by nie umieszczać
słoika w zbyt gorącej wodzie, bo nadmiernie podgrzany miód straci swe cenne właściwości.
Najlepsza temperatura do tego, by zmienić miód z krupca z powrotem w patokę to ok. 40 stopni
Celsjusza.
Miód wielokwiatowy kremowany
Sądecki Bartnik
Czy wiesz, że … niektórzy producenci mają w swej ofercie tzw. miód
kremowany? Podczas krystalizacji miód jest mieszany, dzięki czemu
kryształy, które w nim powstają, są znacznie mniejsze i nie tak twarde, jak
miodzie, który krystalizuje bez mieszania. Miód kremowany jest miękki,
ma konsystencję masła i dobrze rozsmarowuje się na pieczywie.
Rodzaje
Podstawowy podział miodów to podział na te, które powstały z nektarów kwiatowych – miody
nektarowe – oraz te wyprodukowane przez pszczoły ze spadzi – miody spadziowe. Mieszanki
obu typów miodu to miody nektarowo-spadziowe.
Miody nektarowe
Nektar kwiatowy to składająca się cukrów prostych substancja wytwarzana przez specjalne
gruczoły kwiatów, zwane miodnikami. Ma on za zadanie wabić owady zapylające, dla których
słodki nektar to po prostu pokarm. Zbierając go, przy okazji zapylają kwiaty. Pszczoły zbierają
nektar, a następnie przetwarzają go, wykorzystując enzymy i kwas mrówkowy zawarte w ślinie.
W ten sposób powstaje miód.
W ramach miodów nektarowych wyróżnia się miody odmianowe i miód wielokwiatowy. Te
pierwsze powstają z nektaru zebranego przez pszczoły z jednej rośliny miododajnej, podczas
gdy wielokwiatowy, jak można się domyślić, to miód wytworzony z nektaru różnych roślin
dostępnych wokół pasieki. W zależności od tego, z nektaru jakich kwiatów powstał dany miód,
czyli, jak mówią pszczelarze, z jakiego pszczelego pożytku pochodzi, taką nazwę otrzymuje.
Miody otrzymane z różnych pożytków mają odmienne cechy, takie jak kolor, smak, aromat i
szybkość krystalizacji. W poniższej tabeli zebraliśmy najpopularniejsze miody nektarowe wraz z
charakterystycznymi dla każdego z nich cechami.
Rodzaj miodu
Kolor w stanie
Kolor w stanie
Smak i aromat
nektarowego
płynnym
skrystalizowanym
Miody jasne
bezbarwny,
Bardzo słodki, nawet lekko
akacjowy
jasnosłomkowy,
biały, słomkowy
mdły, o bardzo delikatnym
zielonkawy
aromacie kwiatu akacji
Ostry, gorzkawy,
biało-żółty,
aromatyczny, intensywnie
lipowy
żółty, zielonkawożółty
złocistożółty
pachnie kwiatem lipy, może
też mieć aromat mięty
rzepakowy
jasnosłomkowy
Biały, szarokremowy
Szybkość
krystalizacji
bardzo wolno
szybko
(w ciągu kilku
tygodni)
bardzo szybko
Bardzo słodki, o delikatnej
(w ciągu kilku
woni kwitnącego rzepaku
dni)
Miody ciemne
gryczany
jasnobrunatny o
ciemnobrunatny,
czerwonawym odcieniu prawie czarny
wyrazisty, ostry w smaku,
lekko piekący, pachnie
kwiatem gryki
wolno
(ok. 3 miesięcy)
szybko
gorzkawy, ostry, niezbyt
żółtopomarańczowy,
(przyjmuje
wrzosowy
ciemnobrunatny
słodki, intensywnie pachnie
żółtobrunatny
postać
kwiatem wrzosu
galaretowatą)
smak uzależniony od tego, z
wielokwiatowy
żółty, jasnokremowy lub
nektaru jakich kwiatów
(w ramach tego
ciemniejszy, herbaciany jasnobrązowy,
powstał, ma
szybko
miodu wyróżnia się (w zależności od terminu jasnoszary
charakterystyczny woskowy
tez miód leśny)
zbioru)
zapach
Mniej popularne miody, dostępne niekoniecznie w masowej sprzedaży, raczej w małych
pasiekach i sklepach internetowych, to:
•
•
•
•
bławatkowy
faceliowy
koniczynowy
malinowy
•
•
•
mniszkowy
nawłociowy
ogórecznikowy
Miód akacjowy
Mazurskie Miody
Miód lipowy
Miód gryczany
Miód rzepakowy Królewskie Miody
Sądecki Bartnik
CD
Miód wrzosowy
Leśny Dwór
Miody manuka
Miód manka.Na polskim rynku dostępny jest również miód manuka, pozyskiwany z nektaru
kwiatów krzewu manuka, rosnącego w Nowej Zelandii. Miód ten znany jest z wyjątkowych
właściwości antybakteryjnych. Odznacza się on wysokim stężeniem pewnej działającej silnie
bakteriobójczo substancji – methylglyoxalu, w skrócie MGO. Substancja ta została po raz
pierwszy opisana przez profesora Thomasa Henle, naukowca z Politechniki w Dreźnie
zajmującego się badaniem żywności.
W zależności od rodzaju miodu manuka, methylglyoxalu może być w nim mniej lub więcej, od 30
do 500 mg na kilogram miodu. Niektóre partie miodu mogą też wcale go nie zawierać. Dlatego
miody te oznaczane są skrótami, informującymi o zawartości methylglyoxalu, np. MGO 30+,
MGO 100+, MGO 500+. Liczba pozwala zorientować się, ile mg tej substancji jest w kilogramie
danej odmiany miodu, np. MGO 100+ oznacza 100 mg MGO na kilogram produktu.
Miody manuka mają korzystny wpływ na układ pokarmowy (m.in. przy zakażeniu bakterią
Helicobacter Pylori), poprawiają odporność organizmu, są również polecane przy problemach
skórnych i trudno gojących się ranach (w formie okładów).
Miody spadziowe
Spadź to soki roślin iglastych i liściastych, przetworzone przez żywiące się sokami roślinnymi
owady, na przykład mszyce. Owady te pobierają soki z komórek roślin, a ponieważ są one
bardzo słodkie, owady nie są w stanie przyswoić wszystkich cukrów w nich zawartych. Nadmiar
więc po prostu wydalają w postaci mniejszych i większych kropel osadzających się na igłach i
liściach drzew. To właśnie spadź.
Miód spadziowy Sądecki Bartnik
Miód ze spadzi liściastej
Huzar
Pszczoły, dla których spadź jest, podobnie jak nektar, pokarmem, zbierają ją i przekształcają w
miód.
Miód ze spadzi iglastej pozyskiwany jest z jodły, sosny i świerku. Jest zazwyczaj
ciemnobrązowy, może mieć zabarwienie brązowo-zielonkawe. Charakteryzuje się żywicznym
lub korzennym aromatem i nie jest zbyt słodki. Krystalizuje w ciągu kilku tygodniu od zebrania.
Miód ze spadzi liściastej produkowany jest przez pszczoły ze spadzi m.in. dębu, topoli, lipy i
klonu. Jest jaśniejszy od iglastego, ma zabarwienie jasno-brązowe i ciemnożółte i często
określany jest przez konsumentów jako mniej atrakcyjny w smaku od tego ze spadzi iglastej.
Miody z dodatkami
W niewielkich, ekologicznych i rodzinnych pasiekach możesz trafić na miody z dodatkami.
Istnieją dwa rodzaje takich produktów.
Miody z produktami pszczelimi
Miody te zawierają naturalne produkty pszczele, takie jak propolis (kit pszczeli) i pierzga, a
także pyłek kwiatowy. Dzięki zawartości witamin i mikroelementów wzbogacają one miód o
dodatkowe wartości odżywcze.
Pyłek kwiatowy, którym żywią się pszczoły, jest niezwykle bogaty w witaminy z grupy B, w
białko, ma w swym składzie też kwas pantotenowy i foliowy. Działa antybakteryjnie i
regenerująco i wpływa korzystnie na odporność organizmu.
Propolis, czyli substancja służąca pszczołom do uszczelniania i dezynfekcji, powstaje z żywic
roślinnych zbieranych przez te owady. Zawiera witaminy i olejki eteryczne i ma silne działanie
bakteriobójcze.
Pierzga, czyli przetworzony przez pszczoły pyłek kwiatowy, wzbogacony pszczelimi enzymami
służy tym owadom za pokarm. Pierzga jest witaminową bombą, w jej skład wchodzą też liczne
pierwiastki, m.in. fosfor, potas, magnez, sód, żelazo, miedź, cynk, a także enzymy, białka, cukry
i kwas mlekowy. Ma działanie antybakteryjne, odtruwające i odżywcze.
O leczniczym działaniu miodu czytaj też w artykule dodatkowym Miód na zdrowie.
Miody z ziołami i owocami
Miody te zawierają wyciągi z ziół, dodatek konfitur i soków owocowych oraz wyciągów
roślinnych. Są to na przykład miody z sokiem malinowym, z konfiturą z aronii, z cynamonem, a
nawet z melisą, pokrzywą czy czosnkiem. Producenci wskazują na dobroczynne, prozdrowotne
działanie tych bogatych w witaminy mieszanek oraz na wyjątkowe walory smakowe, które warto
wykorzystać w przepisach kulinarnych.
Miód z propolisem Sądecki
Bartnik
Miód z cynamonem z pasieki Pszczeli
Dar
Miód z sokiem malinowym Spiżarnia
Miodowa
Miody ekologiczne
Spożywcze produkty ekologiczne cieszą się coraz większą popularnością. Nie brakuje wśród
nich miodów. Jeśli zależy Ci na kupnie miodu ekologicznego, musisz mieć świadomość, że aby
pszczelarz mógł sprzedawać swoje wyroby jako ekologiczne nie wystarczy, że według niego
jego pasieka leży w czystym, nieskażonym przemysłem regionie.
Aby określać pasiekę jako ekologiczną pszczelarz musi spełnić szereg wymogów. Jego pasieka
musi między innymi znajdować się w miejscu, gdzie w promieniu trzech kilometrów od uli
uprawy stanowiące pożytek pszczół prowadzone są metodami ekologicznymi lub jest to dzika
roślinność.
Ekologiczny miód nektarowo-spadziowy
Ekologiczna Pasieka Jerzy BańkowskiWłaściciel pasieki, która spełnia wymogi, może ubiegać
się o certyfikat rolnictwa ekologicznego, który przyznaje Ekogwarancja PTRE, jednostka
akredytacyjna upoważniona przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do przyznawania
certyfikatów produktom ekologicznym.
Jeśli więc zależy Ci na prawdziwym miodzie eko, sprawdź, czy
producent otrzymał ten certyfikat. Pszczelarze często informują o
jego posiadaniu na swoich stronach internetowych.
Czy wiesz, że niektóre miody regionalne objęte są unijną ochroną i zostały zarejestrowane w
kategorii Chronione Oznaczenia Geograficzne?
Rzepakowy miód drahimski Pasieka FujarskichTaką rangę przyznano np. miodowi
kurpiowskiemu. Tą nazwą mogą posługiwać się producenci, którzy uzyskali odpowiedni
certyfikat, wytwarzają określony rodzaj miodu – nektarowy miód wielokwiatowy , a ich pasieki
zlokalizowane są na Kurpiach. Podobnie rzecz ma się z miodem drahimskim. Pod tą nazwą
pszczelarze mogą produkować pięć rodzajów miodu nektarowego – wrzosowy, gryczany,
rzepakowy, lipowy i wielokwiatowy, a ich pasieki muszą być położone na terenie czterech
określonych gmin na Pojezierzu Drawskim (Czaplinka, Wierzchowa, Barwic i Bornego Sulinowa
oraz Nadleśnictwa Borne Sulinowo).
Czy miód na pewno jest naturalny?
Pytanie, które często nasuwa się konsumentom miodu, to czy aby na pewno miód, który kupili
lub zamierzają kupić, jest w stu procentach naturalny, czyli, czy nie dodano do niego cukru.
Oczywiście, żaden producent nie przyzna się na etykiecie, że do naturalnego miodu dodał
syropu cukrowego. Jednak, jak podaje Polski Związek Pszczelarski, można „na oko” ocenić
autentyczność miodu, jeśli na etykiecie podano datę jego rozlewu. Jeśli po około trzech
miesiącach od daty rozlewu miód wciąż pozostaje płynny, możesz podejrzewać, iż dodano do
niego cukru, ponieważ miód każdego rodzaju powinien już w tym czasie skrystalizować.
Jeśli jednak daty rozlewu nie podano, można sprawdzić, czy miód jest prawdziwy już po jego
nabyciu, przeprowadzając prosty test, do którego potrzebna będzie szklanka chłodnej wody.
Wlewaj powoli miód do szklanki i obserwuj, jak zachowuje się w wodzie. Porównaj z
zamieszczonymi poniżej zdjęciami.
Miód naturalny
Miód z syropem cukrowym
Naturalny miód wlewany do wody
spływa równym strumieniem, nie
Miód z dodatkiem syropu
ulega rozpuszczeniu natychmiast cukrowego nie spływa tak równym
po wlaniu, układa się
strumieniem, jak naturalny,
równomiernie na dnie szklanki,
szybko zaczyna się w wodzie
widać dokładnie granicę między
rozpuszczać, nie układa się na
miodem a wodą.
dnie.
Syrop cukrowy
Czysty syrop cukrowy
rozpuszcza się od razu po
wlaniu do wody.
Źródło zdjęć: R. Krel: Value-added products from beekeeping i Pasieka Edmund Rostkowski
Etykieta
Na etykiecie miodu znajdziesz następujące informacje:
•
dane producenta,
•
•
datę przydatności do spożycia,
wartość energetyczną.
Niektórzy producenci umieszczają tam również datę rozlewu miodu, która, jak już
wspomnieliśmy wyżej, umożliwia do pewnego stopnia ocenę autentyczności tego produktu.
Ważna informacja, którą powinien umieścić na etykiecie każdy producent, to potwierdzenie, że
miód wytworzono zgodnie z normami opisanymi w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i
Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003. W rozporządzeniu tym, z treścią którego można
zapoznać się na stronie Polskiego Związku Pszczelarstwa, określono, jaki produkt może być
określany jako miód i pod taką nazwą sprzedawany.
Znawcy tematu zwracają uwagę na to, by czytając etykietę miodu sprawdzać, czy miód
pochodzi z polskich pasiek, czy też wyprodukowano go z miodów pochodzących z
krajów Unii Europejskiej i spoza UE. W tym drugim przypadku może bowiem
zachodzić obawa, iż do produktu polskiego domieszano miodu z Chin, który jest
tańszy, jednak odznacza się dużo gorszą jakością, może również zawierać
szkodliwe dla zdrowia substancje, np. antybiotyki.
Etykieta miodu z pasieki Tomasza Tondytko.
Są na niej informacje, że jest to produkt polski,
data przydatności do spożycia, data rozlewu. Niektórzy producenci oznaczają źródło
pochodzenia swoich miodów literami. Takie oznaczenie można znaleźć np. na wieczkach
słoików firmy Mazurskie Miody, gdzie A oznacza miód w pełni polski, B to produkt z państw
członkowskich UE, C – spoza UE, a D oznacza miód pochodzący z krajów UE i spoza niej.
Producenci i ceny
Na sklepowych półkach, tych stacjonarnych i tych internetowych, znajdziesz zarówno miody
pochodzące od dużych producentów, jak i z małych rodzinnych pasiek. Firmy, których miody
znajdziesz w większych sieciach handlowych to:
•
•
•
•
•
•
•
CD S.A.
Huzar
Leśny Dwór
Mazurskie Miody
Podravka (miody dostarczane są przez polską pasiekę)
PH Barć
Sądecki Bartnik
Pszczelarze oferujący swoje produkty w sprzedaży internetowej to m.in.:
•
•
•
•
EkoMiodek
Królewskie Miody
Miodowa Spiżarnia
Pasieka Dębowa
W polskich sklepach można tez kupić produkty marek zagranicznych:
•
•
Lune de Miel (firma francuska)
Bihophar (firma niemiecka)
Naturalny, wysokogatunkowy miód nie jest produktem tanim. Jego cena zależy przede
wszystkim od odmiany. Z naszych obliczeń wynika, że najtańsze są miody wielokwiatowe
(chociaż z wyłączeniem miodu leśnego), ich cena za kilogram wynosi średnio około 35 zł. Miód
lipowy i gryczany kosztują około 40-45 zł za kg, a na najwyższej półce cenowej plasuje się miód
ze spadzi iglastej (ok. 60 zł/kg) i miód wrzosowy (ok. 70 zł/kg).
W poniższej tabeli zebraliśmy kilka miodów różnych odmian w podobnych pojemnościowo
słoikach wraz z ich średnimi cenami.
Miód
Pojemność
Cena
350 g
Ok. 13 zł
370 g
Ok. 15 zł
400 g
15 zł
375 g
15 zł
Miód wielokwiatowy Podravka
Miód gryczany CD
Miód lipowy Miodowa Spiżarnia
Miód akacjowy Królewskie Miody
400 g
Ok. 20 zł
375 g
Ok. 27 zł
Miód spadziowy Sądecki Bartnik
Miód wrzosowy Leśny Dwór
Podsumowanie
Nie ma znaczenia, czy miód w słoiku jest w stanie płynnym, czy tez stałym, pod warunkiem, że
jest to prawdziwy miód, nie dosładzany cukrem. Proces krystalizacji zachodzi w miodzie w
sposób naturalny i nie wpływa negatywnie na wartości odżywcze i właściwości tego produktu.
Miody wyglądają, smakują i pachną inaczej w zależności od tego, z jakiego pożytku zostały
pozyskane, czyli z nektaru jakich kwiatów lub jakiej spadzi pszczoły je wyprodukowały.
Kupując miód, uważnie przeczytaj etykietę. Dzięki informacjom na niej zawartym dowiesz się,
czy produkt, który właśnie kupujesz, pochodzi z polskich pasiek, czy też zawiera domieszki
miodów zagranicznych, a data rozlewu pozwoli Ci ocenić autentyczność miodu.
Życzymy Ci smacznego i słodkiego miodu :-)