docSTANDARDY WYMAGAŃ – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY
download 
Reklamacja Transkrypt
STANDARDY WYMAGAŃ – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY
STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Dział Dopuszczaj cy Dostateczny Dobry Bardzo nauczania dobry Walka o hegemoni w Europie w XVI wieku. Wyja nia poj cia: unia personalna, unia realna, unia kalmarska, monarchia narodowa, imperium, potrafi poda przykłady i wskaza cechy. Potrafi wskaza najwa niejsze pa stwa w Europie Zachodniej i krótko swój wybór uzasadni , zna dynastie panuj ce w poszczególnych pa stwach, zna poj cia: absolutyzm, elekcja, suwerenno , integralno Potrafi poda ró ne przykłady form organizacyjnych pa stw europejskich : monarchie starego typu i monarchie nowego typu, dostrzega odr bno Imperium Osma skiego. Zna najwa niejsze informacje o Imperium Habsburgów, Rzeszy, Francji, Niderlandach, Anglii i Szwecji Potrafi przedstawi ró nice mi dzy monarchiami nowego i starego typu, dostrzega odr bno Zwi zku Szwajcarskiego. Rozumie procesy polityczne zachodz ce w poszczególnych pa stwach europejskich oraz potrafi wskaza czynniki wpływaj ce na wzrost znaczenia poszczególnych pa stw w regionie Rozumie polityczne przyczyny reformacji i potrafi wskaza jej wpływ na polityk . Rozumie ró nice wyst puj ce w rozwoju poszczególnych pa stw europejskich, potrafi wskaza przyczyny tych ró nic Kolonializm i konflikty kolonialne w epoce nowo ytnej. Zna poj cia: kolonializm, Nowy wiat, wojna sukcesyjna, potrafi wskaza kierunki kolonizacji oraz wymieni kolonizatorów Wyja nia poj cia: Misja, chrystianizacja, sztuka orientalna . Wyja nia poj cia: Cywilizacje prekolumbijskie, kultury mezoameryka skie, andyjskie, konkwista, Inka, Eldorado Potrafi wskaza najwa niejsze konflikty kolonialne, omówi je oraz okre li ich podło e Postawy Europejczyków wobec nowo podbitych terenów, proces chrystianizacji. Omawia proces podboju Dostrzega zwi zek mi dzy procesami gospodarczymi a działaniami politycznymi w dziedzinie kolonializmu Okre la rol ko cioła w hiszpa skiej i portugalskiej cz ci Nowego wiata, charakteryzuje wpływy europejskie na Filipinach oraz innych obszarach azjatyckich. Okre la skutki podboju, zna zasady organizacyjne kolonii hiszpa skich oraz pocz tki ich walki oniepodległo Potrafi wykaza zwi zek mi dzy sytuacj polityczn w Europie a wydarzeniami w koloniach Konsekwencje dominacji Europejczyków w wiecie. Ocenia wydarzenia Walka o Zna poj cia: absolutyzm, Potrafi Potrafi wyja ni , Potrafi wskaza 1 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY restauracja, unia realna, panowanie w Europie XVII w. Akt nawigacyjny, Ustawa o prawach, wojna trzydziestoletnia, Liga Katolicka, Unia Protestancka, zna najwa niejsze wydarzenia wojny trzydziestoletniej, rewolucji angielskiej, wie na czym polegał kryzys imperium hiszpa skiego scharakteryzowa sytuacj polityczn w okresie wojny trzydziestoletniej, omówi rewolucj w Anglii, przedstawi sytuacj w Hiszpanii jak zmienił si układ sił politycznych w Europie w XVII i XVIII w., zna przyczyny i nast pstwa wydarze politycznych ró nice w rozwoju poszczególnych pa stw w Europie, rozumie przyczyny tych ró nic, dokonuje oceny zachodz cych przemian Europa rodkowoWschodniawalka o dominacj polityczn w XVIII w. zna poj cia: Liga Północna, Liga wi ta, elektor, hegemonia, wojna północna, potrafi wskaza strony konfliktów, podstawowe okoliczno ci oraz ich efekty Potrafi omówi najwa niejsze wydarzenia polityczne w regionie: walk o dominacj Turcji, konflikty mi dzy Polsk a pa stwami s siednimi, wojn północn Potrafi wyja ni konsekwencje walk Turcji o dominacj w Europie, rozumie proces zmian politycznych w regionie, rozumie przyczyny osłabienia pozycji Polski w polityce mi dzynarodowej Rozumie przyczyny konfliktów politycznych, potrafi przeprowadzi ich analiz , dostrzega i wyja nia zwi zki mi dzy poszczególnymi wydarzeniami i regionami Europy rodkowoWschodniej Zna poj cia: sukcesja, Walka o konfederacja, wojny panowanie w l skie, potrafi Europie do połowy XVIII w. wskaza okoliczno ci wzrostu znaczenia Prus, potrafi wskaza podstawowe układy polityczne w Europie, wie kto zwyci ył w rywalizacji o hegemoni Wyja nia poj cia: sankcja pragmatyczna, „ cud domu brandenburskiego”, Zna i potrafi omówi najwa niejsze wydarzenia wojen l skich, wojny siedmioletniej, wojny o sukcesj austriack , Potrafi wyja ni kontekst wszystkich układów europejskich oraz przedstawi zmian sojuszy oraz ich konsekwencje Potrafi wyja ni przyczyny dominacji Prus, oceni polityk poszczególnych pa stw europejskich, wskaza sukcesy i pora ki w tej polityce Polska i Litwa w pocz tkach epoki nowo ytnej Potrafi wskaza najwa niejsze wydarzenia okre laj ce poło enie Polski i Litwy, zna poj cia: unia personalna, Kawalerowie Mieczowi sekularyzacja, polityka dynastyczna, umie wskaza na mapie strefy wpływów Polski i Litwy Potrafi przedstawi proces budowania dominacji pa stwa polskiego i litewskiego w Europie, potrafi scharakteryzowa stosunki polsko- tureckie Rozumie zasady polityki dynastycznej oraz wspólnych działa podejmowanych przez Polsk i Litw , potrafi wyja ni przyczyny i nast pstwa układu w Wiedniu Potrafi dokona oceny polityki zagranicznej prowadzonej przez Jagiellonów w XV i XVI w. Wojny o panowanie nad Bałtykiem Potrafi wskaza najwa niejsze wydarzenia z okresu walk o Inflanty, wojen ze Szwecj w XVII w. Omawia podstawowe przyczyny i skutki konfliktów, zna postanowienia traktatów pokojowych, omawia przebieg wojen Zna przyczyny i skutki konfliktów, omawia wydarzenia z przebiegu wojen w układzie Potrafi okre li znaczenie konfliktu dla mi dzynarodowego poło enia Polski w Europie, ocenia sens prowadzenia wojen 2 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY przyczynowoskutkowym oraz skuteczno stosowanych metod walki Wojny w Europie rodkowoWschodniej Wyja nia poj cia : dymitriady, polska polityka ekspansji, najwa niejsze bitwy i warunki zawieranych pokojów Omawia przebieg konfliktów polsko- rosyjskich w XVII w., zna podstawowe przyczyny i skutki wojen Zna przyczyny i skutki wydarze , potrafi przedstawi wydarzenia w układzie przyczynowoskutkowym Potrafi oceni znaczeni wydarze dla mi dzynarodowego poło enia Polski, ocenia podejmowane działania, zawierane sojusze, omawia wpływ konfliktów na sytuacje polityczn , gospodarcz społeczn i kulturaln Systemy ustrojowe w Europie XVI – XVIII w. Wyja nia poj cia: władza absolutna, suwerenno , prawo natury, trójpodział władzy, władza ustawodawcza, wykonawcza, s downicza, prawa człowieka, zna główne hasła my li politycznej humanizmu i o wiecenia. Wyja nia poj cia: uniwersalizm, imperium, parlamenty, Stany Generalne, hugenoci, szlachta urz dnicza, fronda, monarchia absolutna. Wyja nia poj cia: absolutyzm o wiecony, sankcja pragmatyczna, samodzier awie, opricznina, wielka smuta, potrafi wskaza monarchie absolutne o wiecone w regionie i omówi charakter rz dów, Wyja nia poj cia: monarchia konstytucyjna parlament, purytanie, anglikanie, cenzus maj tkowy, do a, federacja, konfederacja, lord protektor, restauracja, Wyja nia poj cia: zasada suwerenno ci narodu, teoria umowy społecznej, wolno i równo w yciu publicznym zna twórców koncepcji politycznych, potrafi scharakteryzowa ich pogl dy Przedstawia wydarzenia zwi zane z przechodzeniem od monarchii stanowej do monarchii absolutnej we Francji, charakteryzuje system władzy powstały we Francji w XVII w. Zna reformy przeprowadzone w monarchiach absolutnych o wieconych, umie omówi proces przemian politycznych w Rosji. Omawia proces kształtowania si monarchii konstytucyjnej w Anglii, charakteryzuje republiki włoskie, ustrój Zjednoczonych Prowincji Potrafi wskaza ró nice mi dzy pogl dami redniowiecznymi i nowo ytnymi na pochodzenie, rol pa stwa oraz władzy. Wyja nia przyczyny reform we Francji, potrafi przedstawi sens ich wdra ania, rozumie ich znaczenie w procesie budowy absolutyzmu Zna termin okcydentalizacja Potrafi wskaza ró nice mi dzy samodzier awiem a absolutyzmem, potrafi okre li znaczenie reform. Potrafi okre li podstawowe ró nice pomi dzy odmiennymi systemami władzy, analizuje podstawowe dokumenty, jak Ustawa prawach czy Konstytucja USA, potrafi wyja ni cechy systemu prezydenckiego Zna dzieła najwa niejszych twórców my li politycznej, potrafi je omówi oraz uzasadni prezentowane tam pogl dy, rozumie znaczenie poszczególnych pogl dów, wyja nia ich wpływ na losy jednostki. Ocenia nowy model władzy, dostrzega jego zalety i wady. Potrafi wskaza post powe reformy w monarchiach absolutnych o wieconych oraz okre li ich wpływ na ycie polityczne, gospodarcze i społeczne. Potrafi okre li przyczyny przemian ustrojowych, dostrzega zwi zki mi dzy przemianami gospodarczymi, społecznymi a powstawaniem nowych ustrojów. 3 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Niderlandów oraz federacj ameryka sk Polski system ustrojowy. Wyja nia poj cia: demokracja szlachecka, konstytucja nihil novi, egzekucja praw i dóbr, trybunał koronny, trybunał litewski, rokosz, konfederacja, elekcja, elekcja viritim, artykuły henrykowskie, sejm walny, stany sejmuj ce, nobilitacja, zasada jednomy lno ci, liberum veto, sejmiki przedsejmowe, relacyjne, deputackie, gospodarcze, konfederacje. Wyja nia poj cia: unia personalna, unia realna, dualizm pa stwa, unia w Krewie, unia lubelska, zna okoliczno ci zawarcia i postanowienia unii polsko- litewskich oraz unii polsko- saskiej oligarchia, oligarchia magnacka, patronat magnacki, Konstytucja 3 Maja, Rzeczpospolita Obojga Narodów, KEN Wyja nia poj cia: sejm ordynaryjny, ekstraordynaryjny, indygenat, instrukcja poselska, zna najwa niejsze organy władzy pa stwowej oraz ich kompetencje. Zna wszystkie unie polsko litewskie oraz polsko- saskie i okoliczno ci ich zawarcia, potrafi omówi cechy oligarchii magnackiej, zna reformy ustrojowe drugiej połowy XVIII w. Potrafi przedstawi proces decyzyjny w demokracji szlacheckiej, rozumie rol poszczególnych organów władzy, potrafi wskaza demokratyczne rozwi zania w systemie władzy. Okre la przyczyny unii polskolitewskich i polsko- saskich, ich skutki, potrafi omówi proces kształtowania si oligarchii magnackiej, okre la przyczyny i znaczenie reform przeprowadzonych w drugiej połowie XVIII w. Potrafi okre li słabo ci systemu politycznego Rzeczpospolitej, potrafi uzasadni pogl d mówi cy o tym, e demokracja szlachecka to szczególny rodzaj monarchii stanowej, potrafi porówna przemiany ustrojowe w Polsce z przemianami w innych pa stwach europejskich. Potrafi porówna rozwi zania ustrojowe w Rzeczpospolitej z przemianami ustrojowymi w innych pa stwach europejskich, wskazuje o wieceniowe cechy przemian ustrojowych, potrafi odnie si do „ czarnej legendy” czasów saskich Kryzys starego porz dkurozbiory i rewolucje zna poj cia: metropolia, ustawa zasadnicza, powstanie, insurekcja, protektorat, abdykacja, jakobini, dyrektoriat oraz zna podstawowe fakty z zakresu powstania USA, rozbiorów Polski i rewolucji francuskiej Zna fakty zwi zane z powstaniem USA, rozbiorami Polski i rewolucj francusk , potrafi opisa wydarzenia Potrafi scharakteryzowa przemiany ustrojowe w Ameryce Północnej, Rzeczpospolitej oraz Francji, okre li ich przyczyny, podejmuje próby oceny wydarze Potrafi wskaza podobie stwa i ró nice w zakresie przemian politycznych w poszczególnych pa stwach, dokonuje oceny wydarze Rewolucja we Francji i reformy napoleo skie. Zna poj cia: Zgromadzenie Narodowe, Zgromadzenie Konstytucyjne, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, jakobini Przedstawia najwa niejsze etapy rewolucji francuskiej i je charakteryzuje Omawia zmiany wprowadzone we Francji i Zna przebieg rewolucji francuskiej, dostrzega zwi zki miedzy poszczególnymi wydarzeniami, okre la znaczenie Rozumie zmiany ustrojowe wprowadzone na kolejnych etapach rewolucji, analizuje zwi zki mi dzy ró nymi płaszczyznami ycia 4 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Wyja nia poj cia: konsulat, konkordat, Kodeks Cywilny, prefekt, mer, zna podstawowe zapisy konstytucji Ksi stwa Warszawskiego Europie przez Napoleona w zakresie zasad funkcjonowania pa stwa, charakteryzuje ustrój Ksi stwa Warszawskiego rewolucji Zna Kodeks Cywilny Napoleona oraz zasady działania administracji w Ksi stwie Warszawskim, dostrzega wpływ przemian ustrojowych we Francji na inne obszary europejski społecznego Potrafi wskaza uniwersalny charakter zmian wprowadzonych przez Napoleona, potrafi odnie si do zagadnienia kontynuowania b d odrzucenia przez Napoleona warto ci i haseł rewolucyjnych Epoka napoleo ska zna poj cia: blokada kontynentalna, bitwa narodów, kongres wiede ski, sto dni Napoleona, potrafi przedstawi główne etapy przejmowania władzy przez Napoleona we Francji i w Europie Potrafi omówi proces przejmowania władzy we Francji i w Europie, zna okoliczno ci konfliktów mi dzynarodowych Omawia przyczyny i konsekwencje działa Napoleona w polityce wewn trznej i mi dzynarodowej, rozumie układ sił politycznych w Europie w epoce Potrafi oceni działania Napoleona w polityce wewn trznej, wskazuje tendencje restauracyjne i rewolucyjne w jego polityce, potrafi okre li cele działa Napoleona w Europie oraz przeanalizowa przyczyny jego kl ski Przemiany gospodarcze do ko ca XVIII w. połownictwo, folwark pa szczy niany, dualizm gospodarki, europejskiej, trójpolówka, płodozmian, gospodarka cechowa, system nakładczy, komasacja gruntów, jurydyka, manufaktura, liberalizm gospodarczy Wyja nia poj cia: rewolucja przemysłowa, maszyna parowa, metalurgia, nadprodukcja, ruch luddystów, Zna podstawowe fakty Potrafi okre li podstawowe kierunki przemian w gospodarce miejskiej i w komunikacji Wyja nia poj cia: faktoria, hacjenda kompanie handlowe, bank, giełda wiatowy podział pracy, zna strefy wpływów metropolii Wyja nia poj cia: pieni dz intensywne, rewolucja agrarna, grodzenia, merkantylizm, cło protekcyjne, kameralizm, fizjokratyzm, interwencjonizm, klasyczna szkoła ekonomii, dostrzega podstawowe ró nice w rozwoju gospodarczym mi dzy Wschodem i Zachodem. Potrafi wyja ni charakter pierwszej rewolucji przemysłowej, wskaza zmiany w gospodarce spowodowane rewolucja i rozwojem komunikacji Potrafi wyja ni ró nice mi dzy kolonializmem hiszpa skim i gospodarki europejskiej, rozumie zjawisko dualizmu ekonomicznego, okre la jego znaczenie, rozumie ró nice mi dzy produkcj cechow starego i nowego typu Umie wskaza przyczyny rewolucji przemysłowej i przemian gospodarczych, dostrzega problemy wynikaj ce z rozwoju gospodarczego. Przedstawia wpływy rozwoju komunikacji na ycie gospodarcze Potrafi pa szczy nianej do czynszowej oraz od gospodarki cechowej do manufakturowej, potrafi okre li zalety i wady poszczególnych teorii w zakresie polityki gospodarczej Wskazuje zwi zki mi dzy kwestiami społecznymi a rozwojem ospodarki, potrafi oceni pozytywne skutki rozwoju oraz wyja ni niebezpiecze stwa, potrafi oceni funkcjonowanie doktryn gospodarczych w praktyce Potrafi dokona analizy społecznych i 5 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Rzeczpospolita w systemie gospodarki europejskiej kruszcowy i papierowy, system monetarny, weksel, czek, spółki akcyjne, udziałowe, protekcjonizm, konsumpcjonizm portugalskim oraz scharakteryzowa polityk pa stw kolonialnych, potrafi wyja ni termin: rewolucja handlowa Potrafi wyja ni zasady obrotu bezgotówkowego, wyja nia znaczenie spółek akcyjnych w gospodarce, potrafi okre li znaczenie giełdy i systemów bankowych scharakteryzowa gospodarcze skutki odkry i podbojów, zna poj cie „złoty trójk t" Potrafi wskaza ró nice mi dzy wolnym rynkiem a protekcjonizmem, wyja nia rol pieni dza w gospodarce Zna poj cia: folwark, gospodarka folwarcznopa szczy niana, zagrodnicy, komornicy, magnaci, agraryzacja, oczynszowanie, charakteryzuje, w zakresie podstawowym, ró ne typy gospodarki Potrafi scharakteryzowa gospodark folwarcznopa szczy nian , kryzys gospodarki w XVII w. oraz tendencje rozwojowe w wieku XVIII i po rozbiorach, potrafi wyja ni poj cie ” reforma napoleo ska” Okre la skutki społeczne i gospodarcze gospodarki folwarcznopa szczy nianej, zna przyczyny kryzysu gospodarczego Rzeczpospolitej w XVII w. politycznych skutków kolonializmu oraz wyja ni znaczenie rewolucji handlowej, potrafi wyja ni przyczyny pojawienia si nowych o rodków handlowych Potrafi oceni protekcjonizm i wolny rynek, porównuje zjawiska ekonomiczne w Europie Zachodniej i Wschodniej Potrafi przedstawi rozwój gospodarki polskiej na tle gospodarki europejskiej, omawia przemiany gospodarcze w uj ciu dynamicznym, ocenia przemiany w polskiej gospodarce Wyja nia poj cia: Rozłam w chrze cija stwie buddyzm, chrze cija stwo, hinduizm, zachodnim islam, judaizm, luteranizm, husyci, reformacja, kontrreformacja, antyklerykalizm Wyja nia poj cia: odpust, teologia, herezja, sekularyzacja, celibat, ekskomunika, anabaptyzm, ewangelicy, protestanci, gmina lutera ska, pastor, kalwinizm, predestynacja, konkordat, edykt nantejski, akt supremacji, anglikanizm Analizuje sytuacj w chrze cija stwie, charakteryzuje wpływy wszystkich wielkich religii na przełomie epok, charakteryzuje stosunki religijne w Europie, omawia reform protestanck i katolick Potrafi wskaza ró nice mi dzy poszczególnymi wyznaniami protestanckimi a katolicyzmem, zna zasady organizacyjne ko ciołów protestanckich Dokonuje analizy przyczyn prze ladowania wyznawców judaizmu, represji wobec ruchów reformistycznych w Ko ciele, zna ró ne pogl dy historyków na zagadnienia zwi zane z reformacj Potrafi okre li wpływ reformacji na stosunki polityczne, gospodarcze i społeczno- kulturalne w Europie Reforma Okre la znaczenie Rozumie relacje Wyja nia poj cia: Ko ciół syryjsko- chaldejski, ormia ski, koptyjski, albigensi, okre la zasi g terytorialny chrze cija stwa, charakteryzuje stosunki religijne w Europie u schyłku redniowiecza, okre la podstawowe przyczyny rozłamu w ko ciele katolickim , zna główne tezy wyst pienia Marcina Lutra Wyja nia poj cia: Konsystorz, prezbiterianie, zna podstawowe zało enia luteranizmu, kalwinizmu i anglikanizmu, potrafi przedstawi najwa niejsze konflikty religijne w Europie: Niemcy, Francja Wyja nia poj cia: sobór, Zna przyczyny i 6 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY sobór trydencki, Ko cioła i kontrreformacja koncyliaryzm, jezuici, Gallikanizm, okoliczno ci zwołania soboru trydenckiego, potrafi przedstawi jego postanowienia, przedstawia działalno inkwizycji poszczególnych postanowie soboru trydenckiego, omawia znaczenie zakonów powołanych decyzj soboru, potrafi przedstawi działalno inkwizycji hiszpa skiej mi dzy pa stwem a ko ciołem, potrafi wskaza przyczyny d enia władzy absolutnej do podporz dkowania ko cioła Wojny religijne w epoce nowo ytnej Laicyzacja systemów etycznych i politycznych, Zna przebieg wojen religijnych w Niemczech i We Francji oraz najwa niejsze wydarzenia z okresu wojny trzydziestoletniej Wojna religijna jako forma uzewn trzniania si konfliktów o ró nej naturze, potrafi okre li polityczn rol protestantyzmu w Niderlandach i W Anglii, zna przyczyny i skutki konfliktów religijnych Potrafi przeanalizowa faktyczne przyczyny wojen religijnych w Europie oraz okre li ich znaczenie, potrafi ukaza zmian układu sił politycznych w Europie po zako czeniu konfliktów, dostrzega znaczenie pokoju w Augsburgu i edyktu nantejskiego, potrafi okre li długofalowe skutki wojny trzydziestoletniej Wyja nia poj cia: antytrynitaryzm, ugoda sandomierska Potrafi okre li podstawowe przyczyny reformacji w Rzeczpospolitej szlacheckiej, zna zasi g reformacji oraz poszczególnych wyzna na ziemiach polskich oraz potrafi scharakteryzowa główne wyznania Wyja nia poj cia: Kabalizm, mesjanizm, chasydyzm, talmudy ci, cadyk Potrafi scharakteryzowa działalno ko cioła polskiego w Dostrzega ró nice mi dzy reformacj w Polsce a w Europie, potrafi wskaza wpływ reformacji na rozwój kultury, ocenia znaczenie procesu Wyja nia przyczyny zmniejszenia si liczby ró nowierców w Koronie na przełomie XVI i XVII w., zna sytuacj ko cioła prawosławnego, greckokatolickiego i judaizmu na ziemiach Potrafi wykaza zwi zek mi dzy reformacj na ziemiach polskich, tolerancj religijn a rozwojem ycia politycznego, okre la wpływ reformacji na wydarzenia polityczne, np. utworzenie pa stwa lutera skiego w Prusach Ksi cych Potrafi wyja ni zło ono sytuacji wyznaniowej w Polsce w XVII w., wyja nia kontekst Wyja nia poj cia: wojny husyckie, wojna chłopska, zwi zek szmalkaldzki, edykt nantejski, wojna trzydziestoletnia, defenestracja praska, pokój westfalski Wyja nia poj cia: Stosunki arianie, bracia polscy, religijne w Rzeczypospoltej. bracia czescy, szlachta ró nowiercza konfederacja warszawska, tolerancja religijna, ruch egzekucyjny. Wyja nia poj cia: Jezuici, nietolerancja religijna, ksenofobia, stereotyp Polakkatolik, innowiercawróg, ko ciół prawosławny, greckokatolicki, unia brzeska, ko ciół unicki, innowiercy 7 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Kultura europejska od XVI do XVIII w. Wyja nia poj cia: cywilizacja europejska, cywilizacja arabska, cywilizacja antyczna, empiryzm, racjonalizm, akademia nauk, encyklopedy ci j zyk i kultura narodowa Wyja nia poj cia: Erudyci, racjonalizm, empiryzm, teoria heliocentryczna. Wyja nia poj cia: krytycyzm, standaryzacja, potrafi wyja ni znaczenie druku dla rozwoju bada naukowych i rozwoju kultury, „ wiek wiatła”, publicystyka Wyja nia poj cia: Humanizm, neohumanizm, epikureizm, mecenat, nobilitacja, odrodzenie manieryzm Wyja nia poj cia: Barok, rokoko, urbanistyka, mecenat, Potrafi wskaza najwa niejszych twórców i nazwy ich dzieł Wyja nia poj cia: Klasycyzm, neoklasycyzm, empire, potrafi okre li znaczenie odkry Pompei i Herkulanum na rozwój klasycyzmu dobie kontrreformacji, polskich w XVII charakteryzuje w. działalno jezuitów, próbuje j oceni , przedstawia topniowe ograniczenia praw politycznych ró nowierców w Polsce polityczny problemu, Wyja nia znaczenie nauki W nowej epoce, ocenia pojawienie si Wielkiej encyklopedii francuskiej Wyja nia wpływ idei racjonalizmu i empiryzmu na rozwój bada naukowych, ocenia znaczenie poszczególnych wyników bada Wyja nia okre lenie demokratyzacja wiedzy”, Przedstawia potrafi wskaza informacje na znaczenie temat rewolucji nowych tendencji intelektualnej w nauce i o wiecenia, rozwoju kulturze druku i drukarstwa, Potrafi upowszechnienia scharakteryzowa prasy, ksi ek i społeczn rol czytelnictwa, artysty w wskazuje na pocz tki nowej epoce, kultury popularnej Potrafi wskaza Charakteryzuje now klasyczne wizj człowieka w narodowe humanizmie, pierwiastki w wskazuje antyczne sztuce baroku, podstawy nowych idei, zwi zek zna podstawowe mi dzy polityk teorie dotycz ce ycia władcy ko cioła a społecznego, twórców, stylem idee oraz ich dzieła barokowym, Zna cechy sztuki potrafi scharakteryzowa baroku i rokoko, twórców, potrafi styl i ideał ycia w wskaza najwa niejsze czasach dominacji rokoko zabytki i wskaza cechy stylu Wyja nia Wyja nia poj cia: „barok odmienno gotycki", cechy sztuki sztuki rewolucyjnej klasycznej, charakteryzuje Francji cechy i wskazuje Przedstawia i uzasadnia rozd wi k mi dzy teologicznym i naukowym obrazem wiata Dostrzega kontynuacj my li antycznej w rozwoju podstaw filozoficznych nowej epoki, potrafi okre li wpływ demokratyzacji wiedzy na przemiany społeczne i polityczne Wyja nia na czym polegaj ideały renesansowe, potrafi okre li ich uniwersalny charakter oraz kontynuacje w pó niejszych epokach, np. neohumanizm w Niemczech, wskazuje na zacieranie ró nic mi dzy sztuk i nauk Kosmopolityzm, ahistoryczno sztuki w czasach Ludwika XIV Wyja nia wpływ polityki na charakter i role, sztuki Przedstawia działalno towarzystw naukowych i akademii naukowych w poszczególnych pa stwach, rozumie proces upowszechniania si nauki, potrafi wyja ni wzrost znaczenia j zyków narodowych i kultury narodowej Zna najwybitniejszych naukowców i potrafi omówi wyniki ich bada 8 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Kultura polska – mi dzy wschodem a Zachodem. Wyja nia poj cia: Sarmatyzm, megalomania narodowa, klasycyzm stanisławowski Europa w latach 1815-1848 Zasada legitymizmu, zasada równowagi sił, zasada splendid isolation, pa stwo policyjne, emigracja, wi te Przymierze, rewolucja lipcowa, zna kluczowe zmiany terytorialne w Europie Wyja nia poj cia: Królestwo Polskie, Wielkie Ksi stwo Pozna skie, Rzeczpospolita Krakowska, Wielka Emigracja, rabacja galicyjska, zna najwa niejsze wydarzenia dotycz ce Królestw Polskiego Ziemie polskie w latach 1 8 1 5- 46 Europa w latach 1848- 1871 Europa 18711914 osi gni cia klasycyzmu i neogotyku Wzrost znaczenia j zyka polskiego, rozwój szkolnictwa, ideologia sarmatyzmu, mecenat artystyczny, renesans i manieryzm, barok, sztuka czasów stanisławowskich Zna okoliczno ci zwołania kongresu wiede skiego, jego cele oraz postanowienia, Przedstawia postanowienia kongresu wiede skiego w sprawie polskiej, okoliczno ci wybuchu i najwa niejsze wydarzenia z powstania listopadowego, nurty polityczne Wielkiej Emigracji oraz okoliczno ci wybuchu powstania rakowskiego i rabacji galicyjskiej Omawia wydarzenia Wyja nia poj cia: Wiosny Ludów w rewolucja, podda stwo Europie, zna zakres osobiste chłopów, udziału Polaków nacjonalizm, socjalizm, w tym wydarzeniu, autonomia, pa stwo przedstawia proces dualistyczne, Wiosna Ludów, zna najwa niejsze zjednoczenia Włoch i Niemiec wydarzenia z okresu Wiosny Ludów oraz procesu zjednoczenia Niemiec Rola reformacji i ko cioła katolickiego w kształtowaniu si kultury polskiej okresu renesansu Potrafi przedstawi osi gni cia polskiej kultury epoki nowo ytnej na tle osi gni kultury europejskiej Potrafi omówi czynniki destabilizuj ce ład wi tego Przymierza, wyja nia znaczenie postanowie kongresu wiede skiego Potrafi okre li kierunki przemian politycznych w Europie po roku 1815 oraz wskaza ich politycznospołeczne przyczyny Potrafi wyja ni znaczenie sprawy polskiej na kongresie wiede skim, zna przyczyny i skutki wybuchu powsta narodowych, potrafi wskaza ró nice mi dzy programami politycznymi polskiej emigracji Wskazuje przyczyny i skutki Wiosny Ludów, charakteryzuje proces rozpadu wie ego Przymierza, analizuje przyczyny tendencji zjednoczeniowych w Europie, okre la znaczenie tych procesów Potrafi Potrafi okre li Wyja nia poj cia: scharakteryzowa wpływ cywilizacja okres stabilizacji i industrializacji na przemysłowa, imperializm, rozwoju procesy kolonizacja przemysłowego polityczne w industrializacja, Europy, Europie, wojna krymska wojny omawia procesy wyja nia konflikty bałka skie, kolonizacyjne, potrafi istniej ce w Europie trójprzymierze, przedstawi układ sił u schyłku XIX w., trójporozumienie politycznych w Europie wyja nia Potrafi przeanalizowa wydarzenia z Królestwa Polskiego i Rzeczpospolitej Krakowskiej w kontek cie wydarze mi dzynarodowych Potrafi okre li znaczenie Wiosny Ludów oraz procesów zjednoczeniowych dla sytuacji politycznej i gospodarczej w Europie Wyja nia proces kształtowania si . dwóch bloków politycznych w Europie, okre la cele poszczególnych pa stw, analizuje gr , interesów, potrafi oceni przyczyny wybuchu I wojny pod 9 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY u schyłku XIX w., okre la bezpo rednie przyczyny wybuchu wojny Ziemie polskie w drugiej połowie XIX w. Wyja nia poj cia: powstanie styczniowe, biali, czerwoni, branka, germanizacja, rusyfikacja, polonizacja, endecja, ruch socjalistyczny, charakteryzuje powstanie styczniowe, potrafi wskaza jego skutki Rosja i USA na przełomie XIX i XX wieku. Wyja nia poje_cia: samodzier awie, uwłaszczenie, izolacjonizm, system parlamentarnokonstytucyjny, duma, rewolucja, bolszewicy, doktryna Monroe’a, wojna secesyjna, rewolucja pa dziernikowa I wojna wiatowa Wyja nia poj cia: pa stwa centralne, ententa, 1914-1918 Wymienia strony walcz ce, zna wynik działa wojennych Sprawa polska w Wyja nia poj cia: orientacja okresie I wojny prorosyjska, orientacja wiatowej. proaustriacka, Akt 5 listopada, Rada Regencyjna wpływ zjednoczenia Niemiec na powstanie nowego układu sił politycznych, potrafi przedstawi po rednie przyczyny wybuchu wojny Zna wydarzenia Okre la przyczyny zwi zane z powstaniem i skutki powstania styczniowym, styczniowego, charakteryzuje polityk . dostrzega ró nice w zaborców po kl sce polityce zaborców powstania, w stosunku do ziem charakteryzuje, polskich, omawia rewolucje, przedstawia proces 1905r. na ziemiach powstawania polskich nowych ruchów politycznych na ziemiach polskich k tem ich znaczenia Porównuje polityk zaborców w stosunku do ziem polskich, potrafi wyja ni przyczyny odmienno ci, porównuje programy polityczne socjalistów i nacjonalistów, ocenia walk , powsta cz metod . odzyskania niepodległo ci w XIX w. Potrafi Omawia przyczyny Potrafi okre li scharakteryzowa i skutki kierunki polityki sytuacje, gospodarcz i wojny secesyjnej w rosyjskiej i polityczn w Rosji w USA ameryka skiej na drugiej połowie XIX rewolucji w Rosji, przełomie stuleci, w., potrafi wskazuje przedstawia wydarzenia uzasadni polityk . problemy w polityce z izolacjonizmu, wewnejrznej czasów rewolucji, przedstawia pa stw, porównuje proces rozwoju ich pozycje, na omawia wojn , cywilizacyjnego arenie secesyjn w USA i mi dzynarodowej próbuje wskazywa USA po skutki wojnie secesyjnej wydarze , zna zało enia ameryka skiej polityki zagranicznej w XIX w. Potrafi przedstawi Potrafi wyja ni Potrafi wyja ni sytuacje polityczn w przełomowe przyczyny kl ski czasie działa znaczenie pa stw centralnych w wojennych, wybuchu rewolucji I wojnie, zna okoliczno ci i pa dziernikowej i ocenia znaczenie powody przyst pienia USA pokoju przyst pienia USA do do brzeskiego, potrafi wojny, zna tre 14 wojny dla przebiegu wyja ni punktów prezydenta działa przyczyny zerwania z Wilsona zbrojnych i polityk stosunków izolacjonizmu w USA politycznych Charakteryzuje Potrafi wyja ni Potrafi okre li mi dzynarodowe przyczyny znaczenie poło enie zmiany polityki poszczególnych Polaków na pocz tku wobec wydarze na wojny i po roku 1916, Polaków przez drodze do omawia proces pa stwa niepodległo ci, 10 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Komitet Narodowy Polski, zna czołowych polityków walcz cych o niepodległo Przemiany gospodarcze w XIX wieku i ich wpływ na stosunki społeczne. Wyja nia poj cia: migracje transgraniczne, transoceaniczne, migracja umiejejno ci, zna najwa niejsze tendencje demograficzne. Wyja nia poje_cia: podda stwo, pa szczyzna, czynsz, uwłaszczenie, rolnictwo intensywne, Wyja nia poj cia: urbanizacja kontrurbanizacja, tayloryzm, fordyzm, ta ma produkcyjna, giełdy, spółki , papiery warto ciowe, monopolizm, Kwestia robotnicza w XIX i na pocz tku XX wieku. Wyja nia poj cia: indywidualizm, kolektywizm, liberalizm, konserwatyzm, socjalizm, komunizm, marksizm, socjaldemokracja, solidaryzm społeczny, chrze cija ska demokracja, trzecia droga Sytuacja ekonomiczna na ziemiach polskich w 2-j połowie XIX i na pocz tku XX wieku. Wyja nia poj cia: uwłaszczenie chłopów, uprzemysłowienie wyspowe, potrafi wskaza przykłady zacofania i rozwoju politycznego kształtowania si , pa stwa, zna zakres władzy J. Piłsudskiego jako Tymczasowego Naczelnika Pa stwa centralne i Rosje,, ocenia wpływ polityki ameryka skiej na odzyskanie przez Polsk , niepodległo ci analizuje przyczyny odzyskania niepodległo ci, potrafi oceni XIX- wieczne programy w tej dziedzinie Wskazuje podstawowe Potrafi wskaza Dostrzega pozytywne czynniki przemian przyczyny skutki demograficznych, zna ró nic w procesach procesów kierunki procesów demograficznych w migracyjnych, potrafi demograficznych. ró nych regionach wskaza zwi zek Zna najwa niejsze wiata, mi dzy wydarzenie w procesie okre la problemy przełomowymi uwłaszczenia chłopów zwi zane wydarzeniami w poszczególnych z migracjami historycznymi a pa stwach ludno ci. procesami europejskich, potrafi Okre la wpływ demograficznymi przedstawi nowe rewolucji Wskazuje ró nice techniki naukowomiedzy uprawy w XIX w. technicznej i procesami charakteryzuje polityk . przemysłowej na urbanizacyjnymi na Wyja nia problem: rozwój terenach wysoko kartel, syndykat, trust, rolnictwa rozwini tych i oligopol, omawia Okre la skutki zacofanych, potrafi proces urbanizacji mechanizacji oceni praktyki w XIX w., produkcji, monopolistyczne charakteryzuje wskazuje zmiany w gospodark , we sposobie organizacji wczesnym produkcji na pocz. stadium kapitalizmu, XX., wpływ zna cechy rewolucji surowców przemysłowej strategicznych na rozwój gospodarki, skutki rewolucji przemysłowej Wyja nia poj cia: Potrafi oceni Zna ró ne spory rewizjonizm, przyczyny ideowe w ramach reformizm, kształtowania si jednej ideologii, zna podstawowe poszczególnych potrafi je zało enia ideologii zinterpretowa i oraz twórców ideologii oraz ich wpływ na oceni , porównuje ycie ideologie w zakresie polityczne i koncepcji społecznopolitycznych, gospodarcze gospodarczych i społecznych Charakteryzuje Okre la wpływ Charakteryzuje przemiany przemian polityk demograficzne na demograficznych na gospodarcz ziemiach procesy zaborców w stosunku polskich, gospodarcze, do ziem polskich, charakteryzuje porównuje sytuacj potrafi okre li sytuacje, społeczn i gospodarcz w jej wpływ na poziom gospodarcz na polskiej trzech rozwoju wsi uwzgl dniaj c zaborach, dostrzega gospodarczego trzech ró nice przyczyny ró nic zaborów, mi dzy zaborami porównuje i ocenia 11 STANDARDY WYMAGA – KLASA II – ZAKRES ROZSZERZONY Kultura przełomu XIX i XX wieku. Kultura polska XIX i XX wieku. przemiany gospodarcze na ziemiach polskich Wyja nia poj cia: rynek Przedstawia Okre la przyczyny i Analizuje wpływ prasowy, rynek ksi garski, wydarzenia, skutki rewolucji rewolucja o wiatowa, wynalazki i odkrycia rewolucji o wiatowej na przymus szkolny, umo liwiaj ce o wiatowej, wszystkie aspekty towarzystwa naukowe, dokonanie okre la role, ycia społecznego, analfabetyzm rewolucji o wiatowej, pa stwa w Pokazuje zwi zek Wyja nia poj cia: przedstawia główne rozwoju nauki i mi dzy romantyzm, modernizm, kierunki rozwoju nauki o wiaty ró norodno ci awangarda, bohema w wieku XIX Potrafi pogl dów a artystyczna, Zna główne kierunki w scharakteryzowa ró norodno ci postmodernizm, sztuce, dzieło sztuki kierunków w neoklasycyzm, neogotyk, reprezentuj cych je nowoczesnej i sztuce eklektyzm, secesja, twórców oraz ich przypisa je do akademizm, impresjonizm, najwi ksze dzieła odpowiedniego kierunku Wyja nia poj cia: Omawia osi gni cia Ocenia znaczenie Wskazuje zwi zki romantycy, pozytywi ci kultury polskiej w polskiej mi dzy sztuk i warszawscy, okresie zaborów, kultury dla kultur a polityk konserwaty ci, przedstawia jej utrzymania ocenia polska filozofia narodowa, twórców wiadomo ci polityczn role, polski modernizm, narodowej, kultury wyja nia zwi zek mi dzy autonomi Galicji a rozwojem kultury polskiej 12
