folder - Biblioteka Śląska

„Strażnik Dziedzictwa Kulturowego”
20-lecie
Pracowni Konserwacji Zbiorów
w Bibliotece Śląskiej
wystawa czynna
od 4 do 31 maja 2016 roku
w holu głównym
Biblioteki Śląskiej w Katowicach
Historia
Pracownia Konserwacji Zbiorów w Bibliotece Śląskiej została utworzona i urządzona w 1996 roku. Dwa lata później przeniesiono ją do nowego gmachu książnicy, mieszczącego się przy placu
Rady Europy 1 w Katowicach. Nowy budynek został wyposażony
w komorę fumigacyjną, w której przenoszone zbiory poddawano
dezynfekcji tlenkiem etylenu. Zabezpieczone w ten sposób obiekty trafiły na półki i do magazynu automatycznego.
W zbiorach Biblioteki Śląskiej znajduje się wiele cennych
i unikatowych obiektów. W ciągu wieków uległy one różnego rodzaju zniszczeniom, wynikającym zarówno z naturalnych zmian
zachodzących w materiałach, jak i niewłaściwych warunków ich
wcześniejszego przechowywania. Nad stanem zbiorów czuwają konserwatorzy papieru i mikrobiolog zatrudnieni w Bibliotece Śląskiej.
Dokonania
–
–
–
–
Do najbardziej spektakularnych zleceń wykonanych w Bibliotece Śląskiej należą:
dezynfekcja i zabezpieczenie całego zabytkowego księgozbioru Biblioteki Jasnogórskiej (1998),
dezynfekcja i zabezpieczenie zabytkowego księgozbioru Biblioteki Klasztoru Ojców Paulinów na Skałce w Krakowie (2003),
prace zabezpieczające dokumenty powstań śląskich z kolekcji Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku (2004–2009),
prace zabezpieczające zbiory przeznaczone do digitalizacji w projekcie Śląska Internetowa Biblioteka Zbiorów Zabytkowych (ŚIBZZ),
realizowanym przez Bibliotekę Śląską w ramach działania Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym,
priorytetu Kultura i dziedzictwo kulturowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (2007–2013) MKiDN.
Biblioteka Śląska przyczynia się do zachowania dla przyszłych pokoleń najcenniejszych zbiorów kultury polskiej, a działając na rzecz
lokalnych instytucji, czuwa nad stanem archiwalnych dokumentów, zbiorów muzealnych i bibliotecznych.
Dokumenty powstań śląskich po konserwacji
Kontakt
Prace wykonywane w Pracowni Konserwacji Zbiorów
Biblioteka Śląska
plac Rady Europy 1, 40-021 Katowice
Do Pracowni Konserwacji Zbiorów trafiają różnorodne typy
zbiorów: inkunabuły, starodruki, rękopisy, mapy, druki ulotne,
grafiki rysunki i plakaty. Konserwacja obiektów stanowi bardzo
złożony i czasochłonny proces poprzedzony badaniami mikrobiologicznymi.
W zależności od rodzaju obiektu oraz jego stanu zachowania
przeprowadzane są odpowiednio dobrane zabiegi konserwatorskie. Głównymi działaniami ochronnymi są: oczyszczanie mechaniczne z zabrudzeń, różnego rodzaju kąpiele w celu usunięcia zanieczyszczeń, wzmocnienie struktury papieru, odkwaszenie kart,
uzupełnienie ubytków w kartach, naprawa opraw i rekonstrukcja ich brakujących elementów. Ważne jest zachowanie oryginalnej konstrukcji każdego obiektu z uwzględnieniem cech typowych
dla okresu jego powstania.
tel.:
centrala: (+48) 32 20 83 700
informacja biblioteczna: (+48) 32 20 83 740
sekretariat: (+48) 32 20 83 875
wypożyczalnia: (+48) 32 20 83 748
e-mail:
informacja: [email protected]
sekretariat: [email protected]
Dział Ochrony, Konserwacji i Archiwizacji Zbiorów
kierownik: mgr Sylwia Błaszczyk
tel.: (+48) 32 20 83 862, (+48) 32 20 83 702
fax: (+48) 32 20 83 720
e-mail: [email protected]
Usługi
Biblioteka Śląska świadczy zleceniodawcom zewnętrznym następujące usługi w zakresie konserwacji zbiorów bibliotecznych
i archiwalnych:
– ocena stanu zachowania zbiorów oraz określenie koniecznych
do wykonania zabiegów zabezpieczających,
– badanie czystości mikrobiologicznej,
– dezynfekcja w komorze fumigacyjnej,
– prace konserwatorskie i prace zabezpieczające dokumenty papierowe, w tym czyszczenie mechaniczne, prostowanie, prasowanie, podklejanie i uzupełnianie ubytków papieru, wzmacnianie, także przy użyciu bibułki termoplastycznej
(laminacja),
– sporządzanie kopii zastępczych dokumentów (mikrofilmowanie, digitalizacja).
Szczegółowy opis i cennik usług:
www.bs.katowice.pl/pl/uslugi/konserwacja
Wykonujemy introligatorskie naprawy i nowe oprawy książek,
dokumentów, prac dyplomowych, kronik itp.
Obiekty przed konserwacją i po jej wykonaniu
Prace introligatorskie
Introligatorzy wykonują naprawy niektórych opraw oraz potrzebną galanterię introligatorską, w tym teczki i pudła ochronne
na zbiory poddawane konserwacji.
Mikrobiologia
Badania mikrobiologiczne są częścią procesu konserwatorskiego, służącego zabezpieczeniu obiektu przed zniszczeniem i obejmującego eliminację czynników niszczących lub mogących spowodować zniszczenia. Porażenie jednostkami tworzącymi kolonie
grzybów stanowi zagrożenie dla obiektu w przypadku wystąpienia określonych warunków otoczenia (duża wilgotność powietrza
i wysoka temperatura), a także niebezpieczeństwo dla osób mających styczność ze skażonym obiektem.
Celem badań mikrobiologicznych jest określenie rodzaju i intensywności skażenia.
W praktyce mikrobiologicznej kontroli zbiorów bibliotecznych wykonywane są badania powierzchni obiektów oraz środowiska przechowywania i użytkowania.
Do oceny czystości mikrobiologicznej powierzchni obiektu bibliotecznego służą metody badań zaadaptowane z dziedzin
ochrony zdrowia oraz przemysłu farmaceutycznego i spożywczego. Czynnikiem utrudniającym dokładne przeniesienie tych metod do badań w bibliotece jest wrażliwość na wilgoć materiału
nośnika (papieru, pergaminu, płótna) oraz konieczność zachowania przekazu (tekstu, ilustracji itd.).
W badaniach mikrobiologicznych obiektów w Dziale Ochrony, Konserwacji i Archiwizacji Zbiorów Biblioteki Śląskiej wykorzystywana jest metoda odciskowa arkuszy bibuły.