Więcej - Vladimir Kozlov

OPEN DIALOG FOUNDATION
Open Dialog Foundation, 3 Maja Str. 18/4, 20-078 Lublin, Poland
Tel. + (48) 507 739 025
www.odfoundation.eu
Warszawa, 17 stycznia2013
Vladimir Kozlov –
Przewodniczący Komitetu Koordynacyjnego partii Alga!
1.
Początki działalności politycznej
Vladimir Kozlov ur. 10 sierpnia 1960 r. w Aktobe. Od 1990
do 1996 roku związany z kazachskimi mediami jako redaktor
telewizji „AKTiVi”, a później jeden z twórców pierwszego
prywatnego kanału telewizyjnego „Aktau-Lada”. W latach
1996-1998 związany z branżą reklamową i PR, a następnie
pracował jako specjalista ds. komunikacji w Elektrowni Atomowej Mangyshlak. Z polityką
związany od 2001 roku, kiedy to nawiązał współpracę z opozycyjną partią Demokratyczny
Wybór Kazachstanu. W 2003 został wybrany członkiem Rady Politycznej partii, a później
członkiem Prezydium Rady Politycznej. W 2004 roku, będąc świadkiem pomarańczowej
rewolucji na Ukrainie, nawiązał współpracę z zachodnimi politykami i organizacjami
pozarządowymi, które w znaczący sposób wpłynęły na jego dalszą działalność polityczną.
Jeden z twórców partii Alga!
2.
Alga! czyli Naprzód!
2005 r. – Po zdelegalizowaniu ugrupowania Demokratyczny Wybór Kazachstanu w jego
miejsce powołano partię Alga! (Naprzód!). Mimo spełniania przez nią ustawowych wymogów
władze konsekwentnie po dzień dzisiejszy odmawiają jej prawa do rejestracji.
Od 2006 r. – Kozlov wielokrotnie gości w parlamentach krajów europejskich, m.in. w Sejmie
RP i Parlamencie Europejskim, jako orędownik zmian w Kazachstanie. Regularnie występował
w obronie więźniów politycznych, sprzeciwiając się procesom i wyrokom skazującym
wydawanym na takie osoby jak: Yevgeniy Zhovtis - dyrektor Międzynarodowego Biura Praw
Człowieka w Kazachstanie, Mukhtar Dzhakishev - dyrektor przedsiębiorstwa państwowego
Kazatprom, czy Ramazan Yesergepov - redaktor naczelny Alma-Ata Info.
2007 r. – Vladimir Kozlov zostaje Przewodniczącym Prezydium Komitetu Koordynacyjnego
największej w Kazachstanie opozycyjnej Partii Ludowej Alga! (stanowisko przysługujące
liderowi partii).
Obecnie Alga!, do której należało ponad 61 tysięcy zarejestrowanych osób (dane na styczeń
2012 r.), jest najbardziej liczącą się siłą opozycyjną w Kazachstanie. Pod przewodnictwem
Kozlova partia umocniła swoją pozycję, rozbudowując struktury we wszystkich obwodach
www.odfoundation.eu
administracyjnych. Razem ze współpracującym z nią ruchem społecznym Khalyk Maidany
(Front Narodowy), Alga! starała się zmobilizować różne grupy społeczne do przeciwstawienia
się represyjnej polityce władz. Organizacje te świadczyły pomoc prawną mieszkańcom
Kazachstanu w przezwyciężaniu powszechnej w kraju niemocy i inercji administracji
państwowej, reprezentując obywateli w sporach pracowniczych, organizując wsparcie socjalne
i finansowe, czy nagłaśniając najbardziej rażące przypadki korupcji i niesprawiedliwości
społecznej.
Od 2009 r. – Vladimir Kozlov prowadził w krajach europejskich kampanię przeciwko
powierzeniu Kazachstanowi prezydencji w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy
w Europie. Jego zdaniem polityka prześladowania opozycji i łamania praw człowieka
w Kazachstanie stawiała pod znakiem zapytania nie tylko legitymację tego kraju do
przewodniczenia OBWE, ale również podważała sens istnienia całej organizacji.
2011 r. – Vladimir Kozlov, jako kandydat środowisk opozycji demokratycznej, nie został
dopuszczony do udziału w odbywających się 3 kwietnia 2011 r. przedterminowych wyborach
prezydenckich, w których prezydent Nazarbajew uzyskał 95,5% głosów. Biuro Instytucji
Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE uznało wybory za niespełniające standardów
demokratycznych.
W 2011 r. zburzono dom teściowej Kozlovaw którym mieszkał wraz z żoną.
Gdy w połowie 2011 r. wybuchł strajk w Zhanaozen, kierowana przez Kozlova Alga! jako
pierwsza rozpoczęła dostarczanie wody i namiotów strajkującym pracownikom. On sam
organizował wśród protestujących szkolenia służące zachowaniu pokojowej formy protestu
m.in. poprzez unikanie prowokacji służb bezpieczeństwa.
26.09.2011 roku w Sejmie RP odbyła się konferencja prasowa zorganizowana przez
przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP – posła Ryszarda
Kalisza (w czasie kampanii wyborczej przed wyborami parlamentarnymi). Obecny na niej
Vladimir Kozlov przedstawił trudną sytuację społeczeństwa obywatelskiego w Kazach stanie
oraz możliwe konsekwencje wynikające z radykalizowania się nastrojów społecznych na fali
pogarszających się warunków życia (m. in. wzrostu cen, szczególnie żywności). Te czynniki
doprowadziły do masowych wystąpień robotniczych w Zhanaozen.
W wyniku pacyfikacji pokojowego zgromadzenia 16 grudnia 2011 roku, śmierć (według
danych oficjalnych) poniosło 16 osób, a dziesiątki innych zostało rannych oraz uznanych za
zaginione.
Po tych wydarzeniach Kozlov zwrócił się o pomoc do społeczności międzynarodowej. Podczas
spotkań z deputowanymi do Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej wzywał do
rozpoczęcia dialogu, przeprowadzenia międzynarodowego śledztwa ws. wydarzeń
w Zhanaozen z grudnia 2011 roku oraz ostrzegał przed wyborem przemocy i rozwiązań
siłowych, jako drogi do unormowania sytuacji w kraju.
www.odfoundation.eu
Z Brukseli do więzienia – aresztowanie i proces Kozlova
3.
23.01.2012 r. – Kozlov po powrocie do kraju (bezpośrednio ze spotkań w Parlamencie
i Komisji Europejskiej w Brukseli) został aresztowany przez funkcjonariuszy Komitetu
Bezpieczeństwa Narodowego Kazachstanu. W trakcie pobytu w areszcie wielokrotnie
odmawiano mu prawa do spotkań z rodziną, a cele w których przebywał nie spełniały
podstawowych warunków sanitarnych.
Represjom poddawana była również rodzina Kozlova. W połowie 2012 r. żona Kozlova, Aliya
Turusbekova, która prowadziła aktywne działania zmierzające do uwolnienia jej męża, spotkała
się z groźbami pod swoim adresem ze strony funkcjonariusza Komitetu Bezpieczeństwa
Narodowego Nurlana Mazhilova. Tego samego dnia w samochodzie, którym podróżowała
urwało się jedno z kół, w drugim kole brakowało trzech śrób. KNB żądał od niej aby
“zamilkła”, ponieważ w przeciwnym razie “rozprawią się z jej mężem”.
16.08.2012 r. – Rozpoczął się proces Kozlova w Mangistauskim Sądzie Obwodowym
w mieście Aktau, w którym został oskarżony z następujących artykułów Kodeksu Karnego
Republiki Kazachstanu:



Artykuł 164, punkt 3 ("podżeganie do nienawiści społecznej"),
Artykuł 170, punkt 2 ("nawoływanie do obalenia ustroju konstytucyjnego"),
Artykuł 235, punkt 1 ("utworzenie i kierowanie zorganizowaną grupą w celu dokonania
jednego lub kilku przestępstw, a także udział w takiej grupie").
Procesowi towarzyszyły liczne uchybienia, naruszające prawa oskarżonego. Już na etapie
dochodzenia doszło do nadużyć: próby wymuszania zeznań, ograniczanie czasu na zapoznanie
się z aktami oskarżenia, ograniczanie dostępu do adwokatów, przetrzymywanie
w niehumanitarnych warunkach.
Latem 2012 r. Kozlov został zgłoszony do Nagrody Lecha Wałęsy, przyznawanej przez
Fundację Instytut Lecha Wałęsy oraz do Freedom Awards, przyznawanej przez Atlantic
Council.
Widzenia z Kozlovem we wrześniu 2012 r. odmówiono m.in. Markusowi Loeningowi Federalnemu Pełnomocnikowi Rządu RFN ds. Praw Człowieka.
8.10.2012 r. – Zapada wyrok w procesie: 7 lat i 6 miesięcy więzienia, konfiskata majątku
i zwrot kosztów procesu. W obwodzie Kozlova swój majątek utraciła także kierowana przez
niego partia Alga!, ponieważ ze względu na brak rejestracji jej aktywa były jego własnością.
20.11.2012 r. – Sąd apelacyjny utrzymał w mocy wyrok, nie dając uzasadnienia i nie biorąc
pod uwagę argumentów wysuwanych przez obrońców opozycjonisty. Procedura prawna
dopuszcza jeszcze możliwość kasacji wyroku przez Sąd Najwyższy lub amnestię ze strony
prezydenta.
www.odfoundation.eu
24/25.11.2012 r. – Vladimir Kozlov zostaje wysłany z aresztu śledczego w Aktau
w nieznanym kierunku. Żona Vladimira Kozlova, wbrew przysługującemu jej prawu, nie
mogła spotkać się z mężem przed jego wysłaniem do miejsca odbywania kary.
30.11.2012 r. – Do dziennikarzy dotarła informacja, że Vladimir Kozlov przebywa w mieście
Taraz w obwodzie zhambulskim na południu Kazachstanu.
16.12.2012 – Według relacji krewnych, tego dnia Kozlov został przewieziony do obwodu
północnokazachstańskiego do miasta Pietropawłowsk w kazachstańskiej części Syberii. Do
24.12.2012 Vladimir Kozlov przebywał w karcerze.
4.
Reakcje świata
25.01.2012 r. – Norweski Komitet Helsiński: “The Norwegian Helsinki Committee is
disappointed to learn of raids and arrests of opposition politicians and journalists in Almaty,
Kazakhstan on 23 January 2012. The arrests are connected to the ongoing investigation of the
events in Zhanozen on 16 December 2011.- Authorities seem intent on cracking down on
remaining opposition rather than to carry out a transparent investigation to establish”
w oświadczeniu Norweskiego Komitetu Helsińskiego
15.03.2012 i 22.11.2012 r. – Parlament Europejski: „Wzywa władze Kazachstanu, by
zaprzestały ograniczania działań opozycji (...) a także by zwolniły wszystkie osoby
przetrzymywane z przyczyn politycznych, w tym przywódcę partii Alga Władimira Kozłowa,
(...); wzywa do zapewnienia Władimirowi Kozłowowi kontaktów z najbliższą rodziną, w tym
z żoną, a także do przeprowadzenia niezależnej oceny stanu jego zdrowia” w Rezolucji
w sprawie Kazachstanu z dnia 15 marca 2012 roku oraz wzywając RE i KE do „Wyrażenia
głębokiego zaniepokojenia faktem skazania Władimira Kozłowa, (...) w wyniku procesu,
w którym doszło do licznych nieprawidłowości proceduralnych, czego skutkiem jest dalsze
ograniczenie wolności politycznej kazachskiej opozycji; wezwania kazachskich władz do
przeprowadzenia uczciwego i przejrzystego procesu apelacyjnego Władimira Kozłowa”
w Rezolucji w sprawie Kazachstanu z 22 listopada 2012 r.
28.09.2012 r. – poseł Marcin Święcicki: „Zwracając uwagę na prawa człowieka, na stan
sądownictwa w Kazachstanie, można sugerować praktyczny wniosek w tej sprawie i po prostu
wnioskować o amnestię dla wszystkich skazanych wówczas po stronie związkowców i działaczy
politycznych” – w oświadczeniu wysłannika z ramienia Sejmu RP do Kazachstanu na
procesach kazachskich opozycjonistów z 28 września 2012 roku oraz w oświadczeniu
poselskim z 23 listopada 2012 roku.
8.10.2012 r. – Freedom House: “Freedom House observed flagrant violations calling into
question the independence of the court, the presumption of innocence, and the right to defense.
Grounds were also given to suspect falsification of evidence by the prosecution. Documented
violations include:
 Presentation of evidence by the prosecution in the final statement that was not included
in the judicial process.
www.odfoundation.eu


Prejudicial statements by the head of state of the Republic of Kazakhstan.
Presentation as evidence of leaflets printed on a different machine than that used by
Mr. Kozlov's party.
 Failure to maintain the chain of custody concerning these leaflets.
 The presentation of the testimony of witnesses for the prosecution who are not made
available for questioning by the defense.”
– w trzecim raporcie monitorującym proces Vladimira Kozlova przez organizację.
9.10.2012 r. – Human Rights Watch: “Kozlov is paying a heavy price for publicly criticizing
the Kazakh government,”, “By rendering a guilty verdict, the authorities are silencing an
outspoken opponent and muzzling the Alga! party, one of Kazakhstan’s few alternative political
voices.” w komentarzu do wyroku Mihry Rittmann, Europe and Central Asia researcher.
9.10.2012 r. – Komisja Europejska: „The High Representative has noted with concern the
outcome of the trial of Vladimir Kozlov, the leader of the opposition party "Alga!”, in
Kazakhstan.” – w oświadczeniu Wysokiej Przedstawiciel Unii Europejskiej ds. Polityki
Zagranicznej i Bezpieczeństwa Catherine Ashton.
10.10.2012 r. – OBWE: "I am seriously concerned about the judgment handed down by
a court in Aktau, Kazakhstan, that sentenced opposition leader Vladimir Kozlov to seven and
a half years in prison and the confiscation of his property” w oświadczeniu Prezydenta
Zgromadzenia Parlamntarnego Riccardo Migliori
11.10.2012 r. – Stany Zjednoczone: “The United States was disappointed to hear of the
conviction of Vladimir Kozlov, leader of the opposition party Alga, and is concerned about the
apparent use of the judicial system to silence a leading opposition voice in Kazakhstan”
w oświadczeniu Iana Kelly’ego – przedstawiciela USA przy OBWE oraz oświadczeniu
Ambasady USA w Astanie.
5.
Rekomendacje
Vladimir Kozlov jest najbardziej znaną postacią kazachskiej opozycji demokratycznej
w krajach europejskich. Szereg wymierzonych w niego represji, począwszy od aresztów
administracyjnych przez oskarżenia o malwersacje podatkowe i zburzenie domu, aż do procesu
i wyroku skazującego na 7,5 roku pobytu w kolonii karnej, czynią z niego ikonę oporu wobec
autorytarnej władzy. Zaangażowanie jego współpracowników i przyjaciół politycznych,
aktywnych nadal na forum międzynarodowym i gotowych na prowadzenie długofalowej
kampanii w jego obronie, stanowi istotne zagrożenie dla wizerunku i interesów Kazachstanu
w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych.
Politycznie motywowane zarzuty w połączeniu z niespełniającym w ewidentny sposób
elementarnych standardów praworządności procesem oraz drastyczny wymiar kary znalazły
swoje odzwierciedlenie w reakcjach mediów i organów międzynarodowych. Rezolucje
Parlamentu Europejskiego imiennie wymieniają Kozlova jako ofiarę prześladowań i wzywają
www.odfoundation.eu
do jego uwolnienia, bądź – w wariancie minimalistycznym – do ponownego przeprowadzenia
procesu.
Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej negatywne konsekwencje dla obrazu medialnego
i polityki międzynarodowej Kazachstanu, analitycy uzasadniają decyzję o uwięzieniu Kozlova
osobistą nienawiścią ze strony prezydenta Nazarbajewa oraz wolą całkowitego spacyfikowania
opozycji przed spodziewanym przekazaniem władzy w związku z pogarszającym się stanem
zdrowia. Prawnymi instrumentami pozwalającymi uwolnić Kozlova pozostają na chwilę
obecną kasacja wyroku przez Sąd Najwyższy i amnestia prezydencka. Z uwagi na ich
wcześniejsze wykorzystywanie przez władze Kazachstanu jako argumentuw negocjacjach
ze społecznością międzynarodową w ostatnich dwóch latach, rozsądne wydaje się ich
użycie w przypadku Vladimira Kozlova z uwagi na rosnące koszty polityczne
i wizerunkowe. W przeciwnym razie w obraz Kazachstanu na świecie (w którym dotychczas
dominował przekaz akcentujący wyjątkowy potencjał i rozwój ekonomiczny kraju) trwale
wpisze się opinia definiująca go jako państwo dyktatorskie, zmierzające do całkowitej kontroli
społeczeństwa.
Wraz ze wzrostem rozpoznawalności Kozlova, w europejskich mediach zaczynają pojawiać się
powoli określenia porównujące jego los do sprawy Julii Tymoszenko.