Rozwój diagnostyki inwazyjnej - Śląskie Centrum Chorób Serca w

Rozwój diagnostyki inwazyjnej
Rozwój diagnostyki inwazyjnej w Śląskim Centrum Chorób Serca (WOK) w Zabrzu
W roku akademickim 1983/84 ówczesny Rektor Śl.A.M.
prof. dr hab.
med. Franciszek Kokot zaproponował
prof. dr hab. med. S. Pasykowi
zorganizowanie nowej
placówki kardiologicznej w Zabrzu.
Po przyjęciu tej propozycji i powrocie do kraju z pobytu służbowego
w USA Wojewoda Katowicki
powierzył
prof. dr hab. med. S. Pasykowi
zorganizowanie od podstaw ośrodka kardiologicznego, w nowo
wybudowanym budynku, mianując Go z dniem 1 X 1983 r. Dyrektorem
Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii w
Zabrzu.
Objęcie kierownictwa Kliniki Kardiochirurgii w ramach WOK zostało
zaproponowane doc. dr hab. med. Zbigniewowi
Relidze.
przez prof. S. Pasyka
Od 1 IV 1984r. na bazie Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii
w Zabrzu
rozpoczęła działalność IV Katedra i Klinika Kardiologii
(w
jego nowej siedzibie przy ul. Szpitalnej 2), a od 1987 r.
w wyniku zmian organizacyjnych Śląskiej Akademii
Medycznej jako I Katedra i Klinika Kardiologii.
Kierownikiem IV Katedry i Kliniki Kardiologii był prof. Stanisław
na kierownika I Katedry
i
Kliniki Kardiologii.
Pierwszych pacjentów Klinika Kardiologii przyjęła 15 sierpnia
Ośrodka Kardiologii
w
Zabrzu.
Pasyk, który w 1987 r. został powołany
1984r. w nowej siedzibie Wojewódzkiego
Rok 1984 to wybór i zakup najbardziej odpowiedniej aparatury
medycznej dla całego WOK-u, w tym
Pracowni Hemodynamiki. Pracownia
Hemodynamiki dysponująca dwoma salami do diagnostyki inwazyjnej
układu
krążenia oraz jedną salą do badań elektrofizjologicznych, została
zaprojektowana i wyposażona
w najnowocześniejszą na owe czasy
aparaturę do wykonywania zabiegów cewnikowania serca:
- Poly-C - dwie płaszczyzny - f. Philips
- Diagnost ARC - jedna płaszczyzna - f. Philips
- strzykawki automatyczne Mark IV f. Medrad
- miernik rzutu minutowego serca
- aparaturę do diagnostyki subtrakcyjnej ADAC
- system komputerowy i monitorujący f. Hewlett-Packard
- 2 przewoźne aparaty BV - 25 f. Philips
- defibrylatory
- aparaty do kontrpulsacji wewnątrzaortalnej
- aparatura do oceny gazometrii i saturacji krwi.
Wraz z tworzeniem przez Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka
Kardiologii poszczególnych pracowni
została powołana do życia
Pracownia Elektroniczna, której głównym celem działania była
pomoc w
doborze sprzętu niezbędnego w innych pracowniach oddziałach WOK, konserwacja i czuwanie nad sprawnym
działaniem
posiadanej aparatury oraz szkolenie personelu
w 'kulturze
technicznej' obsługi sprzętu.
Kierownikiem Pracowni Elektronicznej został mgr inż. Henryk
Ustrzycki, a jego zastępcą
Strona 1/6
mgr inż. Jan Wójcik. Oni to w głównej mierze, własnymi siłami
przyczynili się do zainstalowania i
uruchomienia zakupionej
aparatury hemodynamicznej, co pozwoliło Ośrodkowi zaoszczędzić
istotne
kwoty pieniężne i przeznaczyć je na zakupienie innego,
niezbędnego sprzętu do wykonywania zabiegów
cewnikowania serca.
Instalacji i uruchomienia Pracowni dokonano w ciągu jednego miesiąca.
W ramach Pracowni Hemodynamiki działała Pracownia
Elektrofizjologii pod kierunkiem dr Zbigniewa
Kalarusa. Jako odrębna
jednostka wyodrębniona została w 1993 r.
W pierwszym okresie działalności Pracowni Elektrofizjologicznej
badania diagnostyczne i zabiegi
terapeutyczne wykonywane były przez
dr med. K. Barę, dr med. P.Kopcia, dr med. Z. Kalarusa,
dr med. M.Gąsiora,
lek. med.O Kowalskiego.
W początkowym okresie działania zespół
Pracowni Hemodynamiki WOK
stanowili:
dr med. Władysłąw Pluta
lek. n.med. Andrzej Lekston
lek. med. Krzysztof Bara
lek. med.Bogdan Borkowski
dr med.Paweł Kopeć
Zespół ten zajął się szkoleniem od podstaw średniego personelu
medycznego w zakresie diagnostyki
hemodynamicznej chorych,
a w następnych
latach również szkoleniem młodych lekarzy podejmujących pracę w
tejże pracowni.
Pierwsze zabiegi hemodynamiczne w nowo otwartej Pracowni wykonano 2
września 1985r. W 1985 r.
zaczęto stosować trombolizę selektywną,
dowieńcową w świeżym zawale mięśnia sercowego.
Cewnikowanie serca w ostrym zawale mięśnia sercowego pozwoliło
wieńcowych u tych chorych,
a tym samym
ustalić strategię dalszego postępowania, skrócić czas pobytu
ograniczyć koszty leczenia.
Poszerzono współpracę naukowo-szkoleniową z szeregiem ośrodków
granicą.
poznać anatomię naczyń
chorego w szpitalu,
kardiologicznych w kraju i za
Wynikiem tej współpracy były pierwsze zabiegi przezskórnej śródnaczyniowej
wieńcowych (PTCA) wykonane
w listopadzie 1985 r.
(lek. med. Andrzej Lekston , lek. med. Bogdan Borkowski) pod
Waldemara J. Wajszczuka z Sinai Hospital Detroit,
USA.
Od 1986 r. wykonujemy również zabiegi przezskórnej śródnaczyniowej
(PTRA) u chorych
z nadciśnieniem
naczyniowo-nerkowym (lek med. A.Lekston).
Wprowadzono stałą terapię chorych z zawałem serca,
plastyki tętnic
nadzorem dr. med.
plastyki tętnic nerkowych
niestabilną chorobą wieńcową, groźnymi dla
życia
zaburzeniami rytmu serca i
innymi stanami bezpośredniego zagrożenia życia - Klinika pełni
całodobowe, ostre dyżury kardiologiczne.
W 1977 r. powstała w Zabrzu i działa do tej pory karetka
kardiologiczna 'K'. Wzorując się na Zabrzu
również inne
miasta
w Polsce wprowadziły później tę formę szybkiej fachowej
pomocy chorym.
Dyżury w karetce kardiologicznej pełnili lekarze pracujący
Strona 2/6
na co
dzień w Klinice Kardiologii. Wieloletnie doświadczenia pozwalają
pozytywnie ocenić to
przedsięwzięcie. Skrócił się bowiem czas
oczekiwania na lekarza, rozszerzono znacznie możliwości
diagnostyczne i terapeutyczne rozpoznawane już
w domu chorego i
kontynuowane podczas transportu. Skrócono
w ten sposób czas od
rozpoznania do wdrożenia diagnostyki inwazyjnej.
W czerwcu 1987 r. wprowadzono w Pracowni Hemodynamiki 24-godzinny
system pracy, co pozwoliło
racjonalniej wykorzystać drogą
aparaturę, zwiększyć ilość zabiegów oraz zakres pomocy chorym,
zwłaszcza w stanach zagrożenia życia w ostrej fazie zawału mięśnia
sercowego.
W 1986 r. rozwinięto nowe metody diagnostyczne i terapeutyczne, tj.
metodę przezskórnej
angioplastyki wieńcowej w leczeniu zawału
zagrażającego oraz w przewlekłej chorobie wieńcowej, przezskórną
angioplastykę wieńcową po nieskutecznym leczeniu trombolitycznym,
w 1987 r. - przezskórną angioplastykę wieńcową jako metodę
pierwotną w zawale serca u chorych z
przeciwwskazaniami do leczenia
trombolitycznego, a 30 X 1990r. wdrożono implantację stentów do tętnic
wieńcowych.
W następnych latach do zespołu dołączyli: lek. med.Sylwia
Puchrowicz (w 1988r., obecnie w USA),
lek. med. Grażyna Cichocka (w 1988r., obecnie w USA), lek.
med. Paweł Buszman,(obecnie Śląski Ośrodek
Kardiologii w
Katowicach)
lek. med. Roman Twardowski (obecnie w Śląskim Ośrodku
Kardiologii w Katowicach) lek. med. Klaudiusz
Kokot (obecnie
w
Niemczech), lek. med. Hubert Krupa, lek. med. Zbigniew Kalarus, lek.
med. Arkadiusz Derkacz
(obecnie kierownik Pracowni Hemodynamiki we
Wrocławiu), lek. med. Mariusz Gąsior, lek. med. Jarosław
Fedorowski (po nostryfikacji dyplomu wyjechał służbowo do USA w
ramach 5-letniego programu
szkoleniowego), lek. med. Tomasz Wąs,
lek. med. Piotr Chodór, lek. med. Janusz Szkodziński, lek. med.
Rafał Wojnar, lek. med.Andrzej Wnęk.
W 1988r. zabiegi w Pracowni Hemodynamicznej uzupełniono
o
cewnikowanie dzieci, które w pierwszym okresie wykonywała lek.
med. Sylwia Puchrowicz, a
następnie lekarze z Kliniki Kardiologii
Dziecięcej (dr Magdalena Kowalska, dr Małgorzata Szkutnik).
Rozszerzono współpracę naukowo-szkoleniową z ośrodkiem
kardiologicznym Deborah Heart and
Lung Center, Browns Mills, USA,
gdzie przeszkolono szereg lekarzy, m.in.
z zakresu hemodynamiki:
Andrzeja Lekstona (1987)
Bogdana Borkowskiego (1988)
Andrzeja Rowińskiego (1988)
Beatę Średniawę (1988)
Katarzynę Wencel (1988)
Pawła
Buszmana (1988)
Jacka Juszczyka (1988)
Sylwię Puchrowicz (1988)
Grażynę Cichocką (1988)
Tomasza Kukulskiego (1989)
W 1989r. w Pracowni Hemodynamiki rozszerzono zakres
metod
terapeutycznych o koronaroplastykę z użyciem balonowego cewnika
perfuzyjnego, jako kolejny
etap leczenia chorych w przypadkach powikłań
planowanej koronaroplastyki,
a w 1991 r. u chorych ze świeżym zawałem
mięśnia sercowego (po nieskutecznej trombolizie i/lub PTCA
zużyciem
standardowych cewników).
Strona 3/6
W szczególnie ciężkich rokowniczo przypadkach u chorych
z
istotnymi zmianami zawężającymi światło naczyń wieńcowych,
u
których zabieg operacyjny obarczony był zbyt dużym ryzykiem, w
1989 r. wprowadzono metodę z
zastosowaniem krążenia
pozaustrojowego (cardiopulmonary support) w warunkach Pracowni
Hemodynamicznej jako zabezpieczenie przezskórnej koronaroplastyki
wieńcowej.
W wyniku nawiązania współpracy z Catharina Hospital
w Eidhoven w
1990r. , przeprowadzenia cyklu szkoleń naszego zespołu w Eindhoven
i Zabrzu założono
pierwsze stenty do naczyń wieńcowych pod
nadzorem dra Hansa Bonniera i dra M.El Gammala w Pracowni
Hemodynamiki WOK.
Wdrożenie nowych metod leczenia w istotny sposób zmniejszyło
zabiegów PTCA oraz we wczesnej
i
odległej fazie zawału serca.
liczbę powikłań w przebiegu
Jesienią 1989r. pod nadzorem dra Teodora Schreiberga z Ann Arbor,
Michigan, USA, wykonano
pierwsze zabiegi walwuloplastyki zastawki
dwudzielnej techniką dwubalonową, a w roku następnym (1990)
techniką jednobalonową cewnikiem Inoue.
W 1991 r. do zespołu dołączyli:
lek. med. Janusz Prokopczuk,
lek.
med. Marek Kondys
w 1993 r. lek. med. Violetta Kowalik,
w 1994 r.
lek. med. Grzegorz Rozmus,
w 1995 r. lek. med. Oskar Kowalski,
w
1996 r. lek. med. Marcin Świerad oraz
w 1998r. lek. med. Przemysław
Trzeciak
lek. med. Marek Gierlotka.
W 1992 r. w Pracowni Hemodynamiki wprowadzono metodę
ultrasonograficzną, śródnaczyniową
(IVUS) ocenę światła tętnic
wieńcowych a w roku następnym tętnic nerkowych.
Staż szkoleniowy w Catharina Hospital
w Eindhoven odbyli:
dr med. Zbigniew Kalarus,
1994: szkolenie z zakresu elektrofizjologii i kardiologii
interwencyjnej
dr med. Hubert Krupa
1991: szkolenie z zakresu koronaroplastyki, aterektomii wieńcowej
1994: szkolenie z zakresu koronaroplastyki, aterektomii wieńcowej
oraz stentów,
oraz stentów,
dr med. Andrzej Lekston
1994: szkolenie z zakresu koronaroplastyki, aterektomii wieńcowej
oraz stentów.
Aktualnie przebywa w tamtejszym Ośrodku, w ramach stypendium ESC dr
med. Hubert Krupa.
Ponadto zagraniczne staże szkoleniowe odbyli:
dr med. Paweł Buszman
1992: 'Up-to date cardiology and cardiac rehabilitation',
Benedikt Kreutz Rehabilitationzentrum, Bad
Krozingen, Niemcy,
1994: stypendium Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego,
Departament of Invasive Cardiology,
Strona 4/6
Royal Brompton Hospital, Londyn,
Wielka Brytania,
dr med. Arkadiusz Derkacz
1991: szkolenie z zakresu kardiologii inwazyjnej w ramach stypendium
Paris, Francja
dr med. Zbigniew Kalarus
1993: szkolenie z zakresu elektrofizjologii w Skojby University
dr med. Władysław Pluta
1981 - 1982: roczny staż naukowy w zakresie kardiologii
Michigan,
Anna Arbor,
USA
lek. med. Janusz Prokopczuk
1993: staż z zakresu elektrofizjologii klinicznej w Skojby
Hospital, Arhus, Dania
eksperymentalnej I klinicznej, University of
University Hospital, Arhanus,Dania
lek. med. Tomas Wąs
1991: szkolenie z zakresu kardiologii inwazyjnej w ramach stypendium
Paris, Francja.
Stały wzrost liczby chorych poddawanych leczeniu
z zastosowaniem
coraz nowszych technik z zakresie
kardiologii interwencyjnej wymagał
w naszym Ośrodku
powołania Przyklinicznej Poradni Kardiologicznej,
której
celem jest poszpitalna kontynuacja leczenia chorych oraz śledzenie
postępowania.
WHO, American Hospital of
WHO, w American Hospital of
wyników wczesnych i odległych takiego
Mając na uwadze coraz większą ilość wykonywanych zabiegów
cewnikowania serca, związaną m.in.
ze zmianą systemu pracy
w
poradnictwie, wprowadzeniu toru diagnostycznego, wiążącego się z
koniecznością wykonania
badania hemodynamicznego
w dniu przyjęcia
chorego do Kliniki oraz znaczny, zużyciem przestarzałej już
aparatury, istnieje potrzeba
zakupu aparatury hemodynamicznej
najnowszej generacji.
W 1994-95 r. miały miejsce bardzo liczne awarie tej
wysłużonej już
aparatury, z koniecznością pilnego wzywania serwisu technicznego i
bardzo wysokich kosztów naprawy.
związanych z tym
Pomimo tak trudnej sytuacji i sprawnej praktycznie w 1995 r. tylko
jednej sali, wykonano w tym okresie
2 716 zabiegów,
w tym 1 784
koronarografii oraz 459 zabiegów PTCA. Należy zwrócić uwagę na
fakt, że 54%
hospitalizowanych w Śląskim Centrum Chorób Serca
chorych pochodzi spoza województwa katowickiego.
W 1999r.zakupiono najnowszej generacji aparaturę
do cewnikowania
serca Philips Integris H5000C z systemem monitorującym Schwartzer
Cardis
5000/Cardas 5000,
a w roku następnym Philips Integris CV5000
z systemem monitorującym Schwartzer Cardis 5000.
Zaspokojenie w/w potrzeb pozwoli na dalsze zwiększenie liczby
wykonywanych zabiegów, szkolenie
nowych kadr, jak również
przyczyni się do dalszego wzrostu aktywności naukowej Kliniki.
Kierownikami Pracowni Hemodynamiki w poszczególnych okresach byli:
Strona 5/6
- dr med. Władysław Pluta 1984 - 1987
- dr med. Paweł Buszman 1987 - 1992
- dr med. Andrzej Lekston 1992 - do nadal
Strona 6/6