Innowacja pedagogiczna - 2007 - nen - end

Innowacja pedagogiczna
METODYCZNA
TYTUŁ:
„KSIĄśECZKI Z CZYTUSIA PÓŁECZKI”
ROZWIJANIE ZAINTERESOWAŃ CZYTELNICZYCH
U DZIECI W MŁODSZYM WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Autor:
mgr Olga Nietupska
Sosnowiec, 2007
1
Spis treści:
1
2
Wstęp ................................................................
................................................................................................
...........................................................................
........................................... 3
1.1
Miejsce wdraŜania działalności innowacyjnej ............................................. 4
1.2
Zasięg ....................................................................................................... 4
1.3
Czas trwania innowacji .............................................................................. 4
1.4
Koszty i źródła finansowania działalności innowacyjnej ............................. 5
1.5
Na jakim programie oparta jest innowacja ................................................. 5
ZałoŜenia innowacji ................................................................
.......................................................................................
....................................................... 6
2.1
Cele ogólne ............................................................................................... 9
2.2
Cele szczegółowe .................................................................................... 10
2.3
Metody słuŜące osiąganiu celów .............................................................. 10
2.4
Formy słuŜące osiąganiu celów ................................................................ 10
3
Harmonogram (przebieg) innowacji. Propozycje utworów do wykorzystania .. 12
4
Bibliografia ................................................................
................................................................................................
.................................................................
................................. 21
5
Ewaluacja ................................................................
................................................................................................
....................................................................
.................................... 22
6
Załączniki ................................................................
................................................................................................
...................................................................
................................... 23
6.1
Ankiety do ewaluacji ................................................................................ 23
6.2
Przykładowe scenariusze zajęć ................................................................ 25
2
1
Wstęp
Wstęp
Wiek przedszkolny to niepowtarzalny okres w rozwoju człowieka. Jest to
czas, w którym kształtują się jego nawyki, w tym czytelnicze. Człowiek nie
rodzi się czytelnikiem. Potrzebę kultury trzeba w nim obudzić, a skutecznym
na to sposobem jest obcowanie dziecka z ksiąŜką.
UwaŜam, Ŝe głośne czytanie dzieciom, przyjemne doznania z ksiąŜką u
małego dziecka przygotowują je do zainteresowania literaturą w Ŝyciu
dorosłym. śyjemy w atmosferze pośpiechu, w świecie wypełnionym reklamami
i filmami. Wiele dzieci bez umiaru korzysta z komputera lub telewizora. Dla
wielu z nich jest to najatrakcyjniejsza forma spędzania wolnego czasu. Głośne
czytanie małym dzieciom, kontakt dziecka z literaturą jest bardzo skutecznym
i równie atrakcyjnym sposobem na rozwój pięknego języka i dąŜenia do
obcowania z ksiąŜką w przyszłości.
Głośne czytanie wyrabia w dziecku umiejętność słuchania, pięknego
opowiadania, samodzielnego wymyślania interesujących historii. Takie dziecko
ma swoje ulubione ksiąŜeczki, do których chętnie wraca.
Wiek przedszkolny to wiek przechodzenia dziecka od zabawy, polegającej
na odwracaniu kartek na chybił trafił lub nawet uŜywania ksiąŜek jako pewnego
elementu zabaw, do systematycznego oglądania ilustracji, a następnie do
zainteresowania tekstem. Przedszkolak uświadamia sobie fakt, Ŝe obrazki
przedstawiają jakąś treść, Ŝe moŜna z nich coś wyczytać, Ŝe obcowanie z
ksiąŜką daje wiele pozytywnych doznań.
Rozwój zainteresowań czytelniczych uwarunkowany jest dojrzewaniem
całej
osobowości.
Aby
dojść
do
etapu
samodzielnego,
wnikliwego
i
krytycznego czytania dziecko musi przejść przez określone etapy rozwoju
czytelniczego,
a
mianowicie:
oglądanie
ilustracji,
słuchanie
wierszy,
opowiadań, baśni, własne opowiadania. JuŜ trzyletnie dziecko chętnie słucha
opowiadania nauczycielki jeśli jest ono ciekawe, pogodne, ładnie ilustrowane a
pani pięknie mówi.
Rolą nauczyciela w przedszkolu jest więc rozwijanie „głodu czytelniczego”
wśród wychowanków. Kontakty dziecka z ksiąŜką w przedszkolu są niestety
ograniczone pewnymi wymaganiami programowymi, pracą z grupą dzieci,
warunkami
Ŝycia
w
zbiorowości.
Dla
niektórych
dzieci,
szczególnie
najmłodszych, wspólne słuchanie jest bardzo trudne. Dlatego teŜ bardzo
waŜny jest wybór przez nauczyciela form pracy rozwijających zainteresowania
czytelnicze dzieci. Aby podołać temu zadaniu nauczyciel musi zapewnić stały i
systematyczny kontakt dziecka z ksiąŜką. Rozbudzając zainteresowanie dzieci
literaturą nauczyciel musi wykorzystać wszystkie moŜliwe sposoby, bogactwo
róŜnorodnych form i metod pracy z ksiąŜką.
3
WaŜnym czynnikiem kształtującym zainteresowania czytelnicze dzieci w
wieku przedszkolnym jest zapewnienie im dostępu do ksiąŜek. DuŜą rolę w
tym względzie odgrywają „kąciki ksiąŜki”. WaŜne jest aby od najmłodszych lat
dziecko przyzwyczajało się do posiadania ksiąŜek, polubiło je, nauczyło się z
nimi obchodzić i szanować je. WaŜne aby miało łatwy dostęp do swego
księgozbioru i od początku było wdraŜane do utrzymania w swojej biblioteczce
ładu i porządku.
Ogólnie powinniśmy się jednak starać aby ofiarować dzieciom ksiąŜki
prezentujące
wysoki
poziom
literacki
i
wartościowe
pod
względem
artystycznym ilustracje. WaŜne jest takŜe aby ksiąŜki dla dzieci były moŜliwie
róŜnorodne. W biblioteczce powinny więc znaleźć się zbiory wierszy, baśni,
bajek i legend, opowiadania
realistyczne i fantastyczne, wesołe i smutne,
utwory pisarzy polskich i obcych. Wszystkie bogato ilustrowane.
Warto się potrudzić, aby wcześnie zapoznać nasze dzieci z literaturą
dziecięcą. Właśnie wtedy, kiedy same nie potrafią jeszcze czytać. Musimy
równieŜ pamiętać, Ŝe same raczej nie będą upominać się o ksiąŜkę. Kontakt z
ksiąŜką nie jest dla nich bowiem tak głęboką i naturalna potrzebą jak zabawa.
Od nas, dorosłych zaleŜy, czy potrafimy wprowadzić dziecko w tę waŜną
dziedzinę kultury.
Głośne czytanie jest bardzo łatwe, bo jest w zasięgu moŜliwości kaŜdego.
Nie wymaga szczególnych zdolności, ani nakładów finansowych. Jest teŜ
bardzo trudne, bo wymaga dyspozycyjności i zaangaŜowania. MoŜe być
zarówno dla nauczyciela, jak i rodziców praktycznym pomysłem na poŜyteczne
spędzenie czasu z dzieckiem, pomysłem, jak wychować dziecko by zapewnić
mu wszechstronny rozwój.
1.1 Miejsce wdraŜania
wdraŜania działalności innowacyjnej
Przedszkole Miejskie nr 35 w Sosnowcu
1.2 Zasięg
Innowacją
zostanie
objęta
grupa
dzieci
w
młodszym
wieku
przedszkolnym (3, 4-latki). Innowację będę przeprowadzała wraz z drugim
nauczycielem, którego szczegółowo wdroŜę w jej treść.
1.3 Czas trwania innowacji
01.09.2007 – 30.06.2008
4
1.4 Koszty i źródła finansowania
finansowania działalności innowacyjnej
Zasoby szkolne, zasoby własne, wsparcie rodziców
1.5 Na jakim programie
programie oparta jest innowacja
Opracowana przeze mnie innowacja: „KsiąŜeczki z Czytusia półeczki"
stanowi uzupełnienie programu „Rośnij z Didasko” DKW–4013–10/00.
Innowacja
przeznaczona
jest
dla
dzieci
w
wieku
przedszkolnym,
ze
szczególnym uwzględnieniem dzieci 3, 4-letnich.
Obejmuje ona następujące sfery i cele ww. programu:
1. sfera doświadczeń związanych z „ja”
• rozwijanie dziecięcej wraŜliwości, wyobraźni, spostrzeŜeń
• nabywanie pewności siebie
• umiejętność mówienia o sobie, określanie własnych przyjemności, radości
2. sfera kontaktów społecznych
• znajomość członków swojej rodziny
• uświadamianie róŜnych form spędzania wolnego czasu
• uświadomienie dobra w działaniach
• kształcenie umiejętności współodczuwania wobec osób potrzebujących
pomocy
3. sfera kontaktów ze światem
• poznawanie najbliŜszego środowiska
• uwraŜliwienie dzieci na otaczająca przyrodę
• kształcenie umiejętności obserwowania, badania i doświadczeń
4. sfera aktywności językowej
• rozwijanie i doskonalenie aparatu mowy
• kształcenie
mowy
dziecka
–
dialogowej,
monologowej
poprzez
stosowanie róŜnych form aktywności i sytuacji sprzyjających rozwojowi
mowy
• uświadomienie korzyści płynących z umiejętności czytania (jako środka
do poznawania świata)
• uczenie zachowań empatycznych, współdziałania
5
5. sfera reagowania emocjonalnego
• uwraŜliwienie dziecka na piękno literatury, muzyki, teatru
• zapewnienie dzieciom
moŜliwości swobody w działaniu i doboru
materiału
• rozwijania fantazji dzieci poprzez zabawy w teatr, inscenizacje
• wyzwalanie naturalnej spontaniczności poprzez posługiwanie się róŜnymi
sposobami ekspresji
• kształtowanie postaw współdziałania w grupie
• ilustrowanie ruchem prostych czynności, fragmentów literatury
• wyzwolenie u dzieci tendencji do samoekspresji i rozwijania inwencji
twórczej: formy ruchowo-muzyczno-słowne
2
ZałoŜenia innowacji
ZałoŜeniem innowacji jest wzbogacenie programu o nowe treści i
umiejętności związane z rozbudzeniem zainteresowań dzieci literaturą.
Podczas mojej
wieloletniej praktyki z najmłodszymi dziećmi w wieku
przedszkolnym czytałam im codziennie, przy kaŜdej nadarzającej się okazji.
Wprowadzenie mojej innowacji zostało poprzedzone diagnozą istniejącej
sytuacji (stosowane dotychczas metody i formy pracy z literaturą w grupach
młodszych) i wynikającymi z tej diagnozy potrzebami wprowadzenia zmian. W
zajęciach brakowało atrakcyjności, która powodowałaby emocjonalne dąŜenie
małego
dziecka
pedagogicznej
do
miałam
spotkań
z
trudności
ksiąŜką.
ze
Wśród
znalezieniem
dostępnej
literatury
odpowiadających
mi
propozycji do tego rodzaju pracy z małym dzieckiem.
Czytanie bajek, opowiadanie ich sprawia wychowankom przyjemność.
Uświadamianie
owego
uczucia
przyjemności
czerpanej
z
lektury
jest
pierwszym stopniem wprowadzania dziecka w świat literatury, przygotowania
go do późniejszego czytelnictwa. Zajęcia z duŜą grupą przedszkolną nie
sprzyjają atmosferze intymności poŜądanej w czasie lektury. Jednak stworzenie
nastroju przez przygotowanie dzieci do słuchania jest zapowiedzią czegoś
niezwykłego, w czym będą uczestniczyć, skupienie uwagi na czytającym, oraz
odpowiednia modulacja głosu moŜe wpłynąć na wywołanie prawdziwego
zainteresowania ksiąŜką. Małe dzieci nie będą jeszcze interpretowały utworu
literackiego, powinny go jednak przeŜywać i z czasem wyraŜać te przeŜycia.
Z radością zauwaŜyłam, Ŝe dzieci bardzo chętnie skupiają się wokół mnie
aby posłuchać wybranej bajeczki i obejrzeć ilustracje w wybranej ksiąŜce z
6
naszego „kącika literackiego”. Pomyślałam o wprowadzeniu w codzienną pracę
atrakcyjnego pomysłu, który rozbudzi zainteresowania czytelnicze u dzieci w
sposób inny, atrakcyjniejszy niŜ ten stosowany dotychczas. Zapragnęłam aby
małe dzieci wyczekiwały na spotkanie z ksiąŜką, przyjmowały je w sposób
radosny i przynosiły wiele wartości kształcących i wychowawczych w ich
rozwoju.
Postanowiłam, Ŝe obcowanie z ksiąŜką, będzie miało charakter spotkania
z
wymyślona
przeze
mnie
postacią,
która
będzie
swego
rodzaju
przewodnikiem dziecka po świecie literatury.
Wstępem do mojej innowacji była obserwacja dzieci. Szczególnie
najmłodsze
dzieci
rozpoczynające
edukację
przedszkolną
są
bardzo
zagubione, zamknięte w sobie, ich zabawy są ubogie. Postanowiłam, iŜ
literatura – świat fantazji i przygody moŜe spowodować ich szybszą
aklimatyzację w środowisko przedszkolne.
Aby stworzyć pomost pomiędzy „światem”, z którego dzieci pochodzą domem rodzinnym, kochaną lalką, misiem, a przedszkolem - obcą panią,
obcymi dziećmi/nieznanym miejscem, postanowiłam posługiwać się „mówiącą”
postacią – pluszowym Misiem Czytusiem. Na samym początku celem moim
będzie, aby dzieci nawet bardzo nieśmiałe zaczęły mówić, aby zabawy
organizowane przez misia jednoczyły grupę i skupiały jej uwagę, były
ciekawsze. Miś ma mi pomóc w zaciekawieniu dzieci ksiąŜkami. Mój bohater
(Czytuś) jest nie tylko zabawką, ale równieŜ kolegą przedszkolnych słuchaczy.
Mając na uwadze bogacenie i usprawnianie mowy dzieci postanowiłam
wykorzystać wiele utworów literatury dziecięcej (wiersze, opowiadania, bajki,
baśnie). Podczas ich wprowadzania zawsze będzie towarzyszył dzieciom
przewodnik po świecie literatury (Czytuś). Podczas przedstawienia dziecku
treści utworu nie moŜna zapomnieć o dodatkowych atrakcyjnych pomocach:
kukiełki, pacynki, kolorowe ilustracje. Ich uŜycie do zajęć zawsze cieszy się
duŜym zainteresowaniem. Stworzenie takiego warsztatu pracy jest okazją nie
tylko do zajęć z całą grupa, ale równieŜ do pracy indywidualnej, a szczególnie
z dziećmi nieśmiałymi, które zaczynają mówić, a pochwalone nabierają
pewności siebie. DuŜe znaczenie mają rozmowy przy wybranych ilustracjach.
KsiąŜka z kolorowymi ilustracjami, opowiadanie nauczycielki zachęcają do
prób budowania całozdaniowych wypowiedzi.
Umiejętność słuchania utworu literackiego jest trudną sztuką dla
trzylatka, a zarazem bardzo waŜna jest dla kształcenia jego mowy. Aby
przyzwyczaić dzieci do słuchania opowiadań zaplanowałam przygotowanie
dekoracji,
na
Zaciekawienie
których
będę
kolorowymi
przedstawiała
sylwetkami
sceny
sprawi,
Ŝe
z
wybranych
dzieci
bajek.
zapytają
o
poszczególne postacie, będą potrafiły je nazwać. Miś Czytuś pełni role
7
narratora, a czasami spogląda na dzieci podczas mojego opowiadania, lub
przekazuję dzieciom opowiadania, wiersze, które „opowiedział” mi Czytuś.
Postać ta będzie pełniła w grupie bardzo waŜną rolę, a dzieci przyzwyczają się,
Ŝe będzie on towarzyszył w spotkaniu z literaturą.
WaŜną sprawą jest nauczenie dzieci właściwego odbioru literatury - wiąŜe
się to głównie ze zrozumieniem słyszanego tekstu, co wpływa później na
poprawność wypowiedzi dzieci. Za przykład moŜe posłuŜyć wierszowany tekst
z uŜyciem rekwizytu – duŜej czerwonej piłki. Słuchając tekstu zawartego w
ksiąŜce „Dzieje bezdomnej piłeczki”
dzieci mają okazję zapoznać się z
bogatym zasobem słów. Maluchy chętnie opowiadają o przygodach piłeczki.
Ilustracje z ksiąŜki moŜna pokazać przy pomocy projektora. Pobudza to dzieci
do przypomnienia sobie przygód piłki.
Doskonałą formą kształcenia prawidłowej mowy dziecka jest nauka
wierszy. Dzieci ucząc się wierszy na pamięć przyswajają sobie określone słowa
i zwroty, które później włączą do czynnego słownika. Poza tym zapamiętują
pewne zwroty w odpowiednich formach gramatycznych.
Wiersz
umiejętnie
wykorzystany
łączy
ćwiczenia
w
prawidłowej,
poprawnej, wyrazistej mowie dzieci. U maluchów jest rzeczą waŜną nauczenie
ich prawidłowej wymowy pod względem artykulacyjnym. Dziecko recytując
kolejne wersy stara się wymawiać je prawidłowo. Np. wiersz „Mam trzy latka”
Ireny Suchorzewskiej, Wyraz „trzy” sprawia trzylatkom trudności, ale poprzez
kilkakrotne powtórzenie w formie odpowiedzi na pytanie „ile masz lat?”
dziecko będzie starało się wymówić go poprawnie.
Zarówno do ćwiczeń ortotonicznych jak i gramatycznych zastosuję róŜne
pomoce, np. sylwety, plansze, kukiełki, pacynki, znaczki orientacyjne, zabawki
znajdujące się w sali zabaw, zabawki z innych grup, a takŜe zabawki
przynoszone z domu. Dzięki temu ćwiczeniu staną się one przyjemną zabawą.
Aby zwiększyć skuteczność swojej innowacji postanowiłam zorganizować
dzieciom tzw. „Spotkania z ksiązką”. Pomyślałam o udziale rodziców w tych
spotkaniach. Postanowiłam przedstawić swój plan na zebraniu z rodzicami.
Program czytania przez członków rodzin wydaje się być wyczekiwanym i
serdecznie przyjmowanym przez małe dzieci. Takie kontakty z członkami
rodzin przyczynią się do wzmocnienia więzi emocjonalnej z rodziną, to
równieŜ okazja do zaprezentowania Znanych utworów, a nawet scenek
teatralnych. Myślę, Ŝe spotkania te zintegrują rodziny, będą sympatyczne i
będą
zwierały
w
sobie
wiele
pozytywnych
wartości
kształcących
i
wychowawczych.
W moim programie nie moŜe zabraknąć zorganizowania „kącika ksiąŜki”.
Będzie to starannie wybrane miejsce ułatwiające zainteresowanym ksiąŜką
8
skupienie się. Pełnić on będzie wartość wychowawczą jaką jest kształtowanie
dbałości o ksiąŜki. Będzie to równieŜ miejsce „zamieszkania” Misia Czytusia. W
całorocznej pracy z dziećmi moŜna zorganizować wypoŜyczalnię ksiąŜeczek do
domu. Zasady zabawy w bibliotekę zostaną przedstawione na zebraniu z
rodzicami, jak równieŜ w prosty sposób wyjaśnione maluchom na zajęciach.
Przyzwyczai to dziecko do właściwego obchodzenia się z ksiąŜka i będzie
kształtowało postawę przyszłego dorosłego czytelnika. Do form rozwijania
zainteresowań
czytelniczych
u
dzieci
wykorzystam
wystawki
rysunków
ilustrujących scenki z treści poznanych ksiąŜeczek. W harmonogramie
programu nie zabraknie współpracy z biblioteką: zapoznanie dzieci z jej
wyglądem, wyposaŜeniem pracą bibliotekarza.
2.1 Cele
Cele ogólne
1. Stymulowanie rozwoju i inspirowanie twórczych działań dzieci
• rozwijanie pozytywnych związków – relacji i postaw w rozwoju dziecka
• pobudzanie i zaspakajanie potrzeb emocjonalnych
• rozwijanie potrzeb społecznych
• pobudzanie dzieci do nowych doświadczeń
2. UwraŜliwianie na piękno słowa pisanego i mówionego
• rozwijanie umiejętności słuchania języka literackiego i posługiwania się
nim
• wzbogacanie biernego i czynnego słownika dzieci
• kształcenie umiejętności przedstawiania wybranych bajek i baśni za
pomocą gestu, mimiki i ruchu.
• wdraŜanie
do
poprawnego
wypowiadania
się
pod
względem
gramatycznym i fleksyjnym
• pobudzanie zainteresowania ksiąŜką jako źródłem wiedzy i przeŜyć
• pobudzanie twórczej postawy w czasie recytacji i odtwarzanie ról
3. Rozwijanie umiejętności doboru właściwej intonacji głosu
• kształcenie umiejętności rozróŜniania i zrozumienia związków czasowych
• wyrabianie
umiejętności
budowania
poprawnych
wypowiedzi
pod
względem logicznym
• stwarzanie okazji do zrozumienia i odróŜniania: zła i dobra, prawdy i
fałszu, miłości i nienawiści itp.
9
2.2 Cele szczegółowe
Dziecko:
• odczuwa potrzebę częstego kontaktu z ksiąŜką
• doznaje wielu przyjemnych wraŜeń poprzez aktywne uczestnictwo w
zabawach z tekstem
• nabywa wzorów pięknej polskiej mowy poprzez kontakt z utworami
literatury dziecięcej
• posiada intelektualny i emocjonalny stosunek do ksiąŜki jako źródła
wiedzy i przeŜyć
• samodzielnie korzysta z biblioteczki znajdującej się w sali i zna zasady
kulturalnego obchodzenia się z ksiąŜką
• potrafi wypowiedzieć się na temat poznanych utworów i ekspresyjnie
wyrazić ich treść
2.3 Metody słuŜące osiąganiu celów
Metoda: czynna, słowna, percepcyjna, aktywizująca.
2.4 Formy słuŜące osiąganiu celów
1. Inscenizowanie wierszy, piosenek, bajek, opowiadań.
2. Zabawy naśladowcze.
3. Zabawy tematyczne.
4. Współpraca z rodzicami w celu aktywnego włączenia ich w przebieg
innowacji.
5. Odzwierciedlanie akcji utworu przez dzieci w działalności plastycznej akcji
utworu.
6. Wykorzystywanie teatrzyku kukiełkowego i na jego scence przedstawianie
sylwetek głównych bohaterów.
7. Uzupełnianie treści akcji poprzez twórczość ekspresyjną dzieci (rysunek,
inscenizacja, teatrzyk kukiełkowy itp.),
8. Organizowanie zgaduj-zgaduli w formie zabawowej na temat znajomości
treści znanych ksiąŜek, ich bohaterów,
9. Układanie przez dzieci zakończeń do róŜnych opowiadań, historii,
10
10. Wspólne zakładanie biblioteczek grupowych ulubionych ksiąŜek,
11. Kontakt
z
Miejską
Biblioteką
Publiczną
w
Sosnowcu
Filia
nr
12,
zaznajamianie z pracą bibliotekarza.
12. Zapoznawanie dzieci z legendami odnoszącymi się do historii naszego
regionu.
11
3
Harmonogram (przebieg) innowacji.
innowacji.
Propozycje utworów do wykorzystania
Wrzesień
1. Zapoznanie dzieci z Czytusiem – uŜycie rekwizytu „windy” wykonanej z
kartonu, którą przyjeŜdŜa bohater wraz z „rekwizytem” lub postacią
literacką występującą w utworze.
2. Wprowadzenie odpowiedniego nastroju w grupie, zaciekawienie dzieci
ksiąŜką i wspólne uczestnictwo w czytaniu ksiąŜeczki przez nauczyciela.
Czytuś mówiąc innym głosem, prowadzi dialog z nauczycielem, dziećmi i
bohaterem ksiąŜeczki.
3. Propozycja
utworu:
Cornalia
Nitsch
„Opowieść
o
Małpce
Fredzie”.
Zapoznanie z treścią opowiadania mówiącą o inicjacji przedszkolnej.
Przewidywane osiągnięcia dziecka:
•
słucha treści opowiadania
•
zapamiętuje bohaterów opowiadania, postać Misia Czytusia i jego
rolę w czytelnictwie grupy
•
opowiada fragment treści, posługując się ilustrowaną ksiąŜeczką pod
tym samym tytułem.
4. Pozostawienie poznanej ksiąŜki i jej bohatera na specjalnie wybranym
miejscu w sali. Utworzenie kącika ksiąŜki - „półeczki Czytusia”.
Gromadzenie (na bieŜąco, w kolejnych miesiącach) w kąciku, ksiąŜek
przeznaczonych
dla
najmłodszych
dzieci:
gruby
karton,
sztywne
lakierowane strony, wyraziste barwne ilustracje. Przeznaczenie miejsca w
kąciku na postacie – rekwizyty kolejno występujące w proponowanych
utworach jako element stały na półce.
Dziecko:
• potrafi korzystać z kącika
• potrafi szanować ksiąŜki
• chętnie powraca do oglądania wybranych ksiąŜek
• jest zainteresowane treścią, formą graficzną, kolorystyką ksiąŜek
• umie wypowiadać się na ich temat
12
Październik
1. Czytuś wjeŜdŜa windą wraz ze swoim przyjacielem jeŜem (pluszowa
zabawka), który zapozna dzieci z wierszem, a zarazem z zabawą w oparciu
o poznany wiersz i będzie pełnił rolę wiodącą w zabawie. Nowa postać (JeŜ)
będzie bohaterem cyklu spotkań w ciągu całego miesiąca podczas zajęć z
grupą.
Maria Kownacka „Spotkanie z jeŜem”.
Formy realizacji.
• Zabawa ilustracyjna z wprowadzeniem treści utworu literackiego.
• Rozmowa
• Próba recytacji wiersza
• Wykonanie stroju dla jeŜa i scenografii przedstawiającej leśna polankę
• Przygotowanie rekwizytów do zabawy w „Spotkanie z jeŜem” (podczas
zabawy dzieci odtwarzają treść wiersza w sposób samodzielny i
twórczy)
Dziecko potrafi:
• bawić się zgodnie w zespole
• stosuje twórcze wypowiedzi
• okazywać radość i satysfakcję z udanej zabawy
• tworzy „na Ŝywo” fabułę
2. Zorganizowanie akcji „spotkań z ksiązką” – pt. „Rodzice czytają dzieciom”.
Udział rodziców w tych spotkaniach. Przedstawienie swojego planu na
zebraniu z rodzicami. W ustalonych terminach w ciągu roku chętny rodzic
(wskazane aby kaŜdy przynajmniej jednokrotnie) przychodzi do grupy i
czyta ulubioną ksiąŜeczkę swojego dziecka. Motywowanie rodziców do
duŜego
zainteresowania
akcją,
wzbogacania
„półeczki
Czytusia”
o
zaproponowane utwory.
Dziecko:
• odczuwa więź emocjonalna z rodziną
• poznaje nowe utwory literackie czytane przez rodziców
• odczuwa radość i wyczekuje kolejnych spotkań
13
Listopad
1. Rozmowa Czytusia z dziećmi i nauczycielem nawiązująca do zachowań
społeczno-moralnych z podaniem przykładów. UwraŜliwienie dzieci na
wyraŜanie współczucia, wyrozumiałości i Ŝyczliwości.
2. Propozycja utworu do wykorzystania: Anna Świerszczyńska,
O wesołej
Ludwiczce.
3. Czytanie bajki o małej dziewczynce, o imieniu Ludwiczka, która wędrowała
po świecie, aby wraz z napotkanymi po drodze zwierzętami dotrzeć do
Króla z Piernika. Monarcha, dzięki temu, Ŝe miał serce z miodu nigdy na
nikogo się nie złościł i nigdy się na nikogo nie gniewał.
4. Przygotowanie
pomocy
dydaktycznych
do
ilustrowania
treści
bajki.
Wykonanie domków dla poszczególnych postaci z kolorowego papieru i
plastikowych pojemników. AngaŜowanie dzieci do pracy.
5. Nagranie na magnetofon melodii wesołej Ludwiczki, przy której Ludwiczka
śpiewa swoją piosenkę oraz melodii granej na flecie przez króla z piernika.
Włączenie nagrań do ilustrowania treści opowiadania.
6. Wyjście do biblioteki. Oglądanie pomieszczenia, rozmowa z bibliotekarzem,
oglądanie wybranych ksiąŜeczek w czytelni.
7. Nawiązanie dalszej, systematycznej współpracy z biblioteką. WypoŜyczanie
ksiąŜeczek
przez
nauczyciela
do
wspólnego
czytania,
zaproszenie
bibliotekarza na zajęcie z wykorzystaniem wypoŜyczonej literatury (wybór
utworu przez dzieci).
Forma realizacji:
• czytanie dzieciom ksiąŜeczki bogato ilustrowanej obrazkami
• zabawa tematyczna nawiązująca do treści utworu z wykorzystaniem
przygotowanych pomocy dydaktycznych
• rozmowa z dziećmi przybliŜająca róŜne zachowania społeczno moralne
wynikające z treści bajki – dialog Czytusia z nauczycielem i dziećmi
Dziecko:
• zna bajkę „O wesołej Ludwiczce” i bohaterów w niej występujących
• umie wyrazić współczucie i Ŝyczliwość w wyniku oddziaływania treści
utworu
• odczuwa potrzebę kontaktu z ksiązką (wyjście do biblioteki).
14
Grudzień
1. Umorusany Czytuś oznajmia dzieciom, Ŝe wraca z kopalni. Po krótkiej
rozmowie z dziećmi dot. pracy w kopalni wprowadza dzieci w tematykę
legendy. Pokaz obrazka (pierwszego z historyjki) przedstawiającego pracę
górnika i kontynuowanie przebiegu akcji.
2. Legendy regionu śląskiego w oparciu o treść opowiadania pt. „Spotkanie ze
Skarbnikiem” – H.Kruk, Wybór literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu.
3. Przedstawienie treści legendy w oparciu o historyjkę obrazkową.
4. Odzwierciedlenie akcji utworu w działalności plastycznej – rysowanie
węglem drzewnym nt. „Wagony z węglem”.
5. Uzupełnienie treści akcji poprzez twórczą ekspresyjność dzieci (rysunek,
zabawa ilustracyjno-ruchowa)
6. Odtwarzanie przebiegu akcji utworu poprzez wskazywanie kolejności
obrazków tworzących historyjkę obrazkową po wcześniejszej zmianie
kolejności obrazków przez nauczyciela.
Formy:
• słuchanie legendy przy jednoczesnym odtwarzaniu treści poprzez
historyjkę obrazkową (treść historyjki tworzą cztery duŜe obrazki
wykonane techniką rysowania węglem drzewnym)
• odtwarzanie
treści
utworu
poprzez
zabawę
ilustracyjno-ruchową,
rysowanie węglem drzewnym
Dziecko:
• zna treść legendy śląskiej
• umie wypowiadać się na temat treści legendy
• nazywa narzędzia słuŜące do pracy w kopalni
• przedstawia treść za pomocą ruchu, rysunku
Styczeń
1. Miś Czytuś zapoznaje dzieci z utworem pt. „Czerwony Kapturek”.
Wykorzystanie ksiąŜki A.Frączek Mój teatrzyk zawierającej kukiełki do
przedstawienia. Postacie wyjmuje się z ksiąŜki, a scenę buduje z ilustracji
ksiąŜkowej tworząc przedstawienie.
2. „Zabawy
w
teatr”.
Próby
odtworzenia
treści
utworu
przez
dzieci.
Wyznaczenie roli dla dziecka. Systematyczne powtarzanie utworu z
podziałem na role.
15
3. Praca nad dekoracją do teatrzyku. Obserwowanie pracy nauczyciela nad
dekoracją i angaŜowanie dzieci do pomocy – malowanie choinek (scena
lasu).
4. Zaprezentowanie teatrzyku pt. „Czerwony Kapturek” w wykonaniu dzieci na
uroczystości przedszkolnej.
Forma:
• opowiadanie ilustrowane kompletem barwnych obrazków
• zabawa tematyczna pt. „Bawimy się w teatr”
• praca plastyczna. Malowanie farbami choinek – tworzenie dekoracji
• tworzenie akustyki do zabawy poprzez uŜycie woreczków foliowych,
gazet, puszek
Dziecko
• zna treść utworu
• próbuje odtworzyć wyznaczona rolę w zabawie w teatr
• uczestniczy w tworzeniu dekoracji
• umie wytworzyć nastrój utworu za pomocą efektów akustycznych (np. las
– szelest gazetami)
Luty
1. Oglądanie wraz z Czytusiem nowego rekwizytu – pudełka. Obklejanie
pudełka ilustracjami i nawiązanie do treści nowego utworu,
2. Propozycja utworu do wykorzystania: Ewa Szelburg-Zarembina „Śniegowa
dziewczynka”.
3. Przedstawienie dzieciom utworu w nowej formie teatrzyku – pudełkowego.
Na zwyczajnych większych, bądź mniejszych pudełkach nauczyciel nakleja
ilustracje przedstawiające treść utworu.
4. Dowolne
manipulowanie
pudełkami
podczas
pokazywania
kolejnych
zdarzeń utworu. Zabawa w teatr pudełkowy. Manipulowanie pudełkami
przez dzieci. Mniejsze pudełka dzieci nakładają na ręce tak jak pacynkę,
większe ustawiają na scenie (ławka, stolik) i przekręcają je w zaleŜności od
wymyślonej treści.
5. Wykorzystanie pudełkowych ilustracji do ilustracji muzyki powaŜnej –
utworu A.Vivaldiego „Cztery pory roku”
Forma:
•
teatrzyk pudełkowy
16
Dziecko:
•
rozwija wyobraźnię przestrzenną
•
umie obserwować kolejne sytuacje
•
manipuluje ilustracjami na pudełkach i przedstawia nimi treść utworu
•
słucha utworu muzyki powaŜnej i odtwarza (improwizuje) ruchem, gestem
oraz pudełkowymi ilustracjami nastrój muzyki
Marzec
1. Czytuś wraz ze swoim przyjacielem Krasnalem Hałabałą zaprasza na
teatrzyk kukiełkowy w oparciu o opowiadanie „O wiośnie w lesie i wiewiórki
waŜnym interesie”.
2. Wykorzystanie opowiadań z ksiąŜki L.Krzemienieckiej Z przygód Krasnala
Hałabały.
3. Zabawa w teatr z uŜyciem kukiełek.
4. Praca
plastyczno-techniczna
„Pani
Wiosna”
–
wykonanie
kukiełki
przedstawiającej wiosnę przy uŜyciu róŜnorodnych materiałów. Współpraca
dzieci z nauczycielem
Formy realizacji:
• słuchanie utworu w formie teatrzyku kukiełkowego
• zabawa w teatr z uŜyciem kukiełek
• zabawa ilustracyjno-ruchowa do treści
• praca plastyczno-techniczna „Pani Wiosna”
Dziecko
• poznaje cechy charakterystyczne dla pory roku - wiosny
• poznaje treść opowiadania
• jest wraŜliwe na piękno przyrody wiosennej
• umie prawidłowo formułować wypowiedzi
• rozpoznaje odgłosy z taśmy magnetofonowej
• prawidłowo reaguje na sygnał
• potrafi wykonać pracę plastyczną
17
Kwiecień
1. „Winda wjeŜdŜa do sali, ale nie ma w niej Czytusia”. Wspólne poszukiwanie
Czytusia ukrytego w sali. Pogadanka z Czytusiem: „Dlaczego się ukrył?”,
„Czy czegoś się boi?” Wprowadzenie do tematyki baśni Braci Grimm pt.
„Wilk i koźlęta”.
2. Zaprezentowanie
baśni
przez
nauczyciela
(opracowanie
bogato
ilustrowane).
3. Rozmowy nt. „Jesteśmy ostroŜni” – nawiązanie do poznanego utworu.
4. Zabawa z uŜyciem sylwet bohaterów. Wymyślanie wraz z nauczycielem
koncówki baśni.
5. Zaproszenie dzieci do wysłuchania utworu w formie teatrzyku (sylwety
bohaterów, scena zrobiona z krzeseł i narzuty.
Formy realizacji:
• słuchanie i oglądanie baśni w bogato ilustrowanej ksiąŜeczce
• teatrzyk sylwet
• zabawa tematyczna z całą grupą
• rozmowy nt. treści
Dziecko
• wypowiada się nt. utworu
• wie, Ŝe naleŜy zachować ostroŜność gdy jest samo w domu
• potrafi uwaŜnie słuchać poleceń
6. Wystawki rysunków ilustrujących scenki z treści poznanych ksiąŜeczek,
które najbardziej się podobały
7. Wykonanie z dziećmi i ich rodzicami „albumików” z tych prac, łącząc serie
kolejnych scen poznanych ksiąŜeczek. Wspólne oglądanie wytworów i
uczynienie z nich prezentów dla starszaków.
18
Maj
1. „Bajkowy wieczór”. Zaproszenie rodziców do wzięcia udziału w zabawie
2. Zaproponowanie
pomocy
w
wyborze
odpowiedniego
utworu
do
przedstawienia ze swoim dzieckiem.
3. Zaproszenie
rodziców
do
skorzystania
z
przedszkolnej
biblioteczki
(„półeczki Czytusia”).
4. Wybór dowolnej formy scenicznej przez rodziców i dziecko: bajka,
inscenizacja, wiersz (czas wystąpienia – do 10 min.)
5. Przygotowania do „Wieczoru z bajką”. Opracowanie przez nauczycieli
scenografii, dyplomów dla uczestników.
Dziecko:
• wyraŜa własne przeŜycia i doświadczenia poprzez prezentowany utwór
• odczuwa satysfakcję i radość z rozwijania predyspozycji twórczych
• zna treść przedstawionych utworów
Czerwiec
1. Spotkanie z Czytusiem, który poprzez swój ubiór i rekwizyty wprowadza
dzieci w tematykę wakacyjną. Czytuś kieruje uwagę dzieci na odgłosy
zwierząt (nagrania), a następnie zaprasza do wysłuchania treści ksiąŜeczki
Marii Konopnickiej „Stefek Burczymucha”. Wprowadzenie dzieci do rozmów
na temat wakacyjnych planów.
Formy realizacji:
• prezentowanie utworu przy uŜyciu starannie dobranych i wykonanych
ilustracji do treści
• słuchanie odgłosów dzikich zwierząt (nagrania z taśmy) podczas zabawy
dydaktycznej pt. „Co to za głos?”
Dziecko:
• umie słuchać recytowanego tekstu
• wzbogaca własne przeŜycia
• rozwija wyobraźnię i fantazję
• przygotowuje się do wypowiedzi nt. utworu
2. Wykonanie ilustracji któregoś ze zwierząt wymienionych przez Stefka
Burczymuchę – wybór przez nauczyciela odpowiedniej techniki pracy.
19
3. Rozmowa na temat wysłuchanego wiersza przy uŜyciu tablic flanelowych z
ułoŜonymi na nich obrazkami. Manipulowanie obrazkami przedstawiającymi
bohaterów wiersza, umieszczanie ich w róŜnych miejscach na tablicy.
4. Opowieść ruchowa pt. „Stefek i dzikie zwierzęta” – nawiązanie w zabawie do
treści utworu (jego znajomości).
5. Umieszczenie ksiąŜeczki oraz sylwety bohatera – Stefka na „Czytusiowej
półce”
20
4
Bibliografia
1. A.Baluch, „Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnice dziecięcej lektury”.
Nasza Księgarnia, Warszawa 1987
2. H.Mystkowa, „KsiąŜka w wychowaniu przedszkolnym”. WSiP Warszawa 1975
3. S.Wortman, „Baśń w literaturze i Ŝyciu dziecka. Co i jak opowiadać”,
Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 1958
4. „Podstawy pedagogiki
przedszkolnej” pod
red. M.Kwiatowskiej. WSiP,
Warszawa 1985
5. „Metodyka
wychowania
w
przedszkolu”
praca
zbiorowa
pod
red.
I.Dudzińskiej, WSiP, Warszawa 1978
6. „Kultura literacka w przedszkolu” praca zbiorowa pod red. S.Fryciego i
I.Kaniowskiej–Lewańskiej, WSiP, Warszawa 1988
7. Scenariusze zajęć: J.Białobrzeska, M.Orzechowska, D.Raczyńska
8. G.Gloton, C.Clero, „Twórcza aktywność dziecka”, WSiP, Warszawa 1986
9. „Drama i myślenie o znaczeniach i wartościach baśni”, PIW, Warszawa 1985 ,
t I i II .
10. J.Papuzińska „Inicjacje literackie.” Warszawa 1981
11. Wychowanie w przedszkolu 5/1992; Art. M.Ziółkowska-Sobecka „Chcecie
bajki? Oto bajka…”
12. B.Bettelheim. „Cudowne i poŜyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni”,
Warszawa 1985
13. C.Nitsch, „Bajki pomagają dzieciom”, Diogenes, Warszawa 2001
14. H.Piaścik, „Nasz teatrzyk”, Nasza Księgarnia. Warszawa 1985
15. L.Krzemieniecka, „Z przygód Krasnala Hałabały”, Nasza Księgarnia, Warszawa
1985
16. E.Szelburg-Zaremmbina, „Idzie niebo ciemną nocą…”, Nasza Księgarnia,
Warszawa 1988
17. J.i.W.Grimm, „Najpiękniejsze Baśnie”, Zielona Sowa, Kraków 2003
18. M.Konopnicka, „Stefek Burczymucha”, Wiga, Warszawa 2004
19. H.C.Andersen, Kolekcja baśni, Publicat, Poznań 2006
20. C.Perrault. Kolekcja baśni, Publicat, Poznań 2006
21
5
Ewaluacja
Chcąc
sprawdzić
i
ocenić
funkcjonowanie
mojego
programu,
postanowiłam po kilku miesiącach realizacji, tj. w miesiącach styczniu i
czerwcu sprawdzić zainteresowanie dzieci literaturą. Badanie skuteczności
programu przeprowadzone będzie wśród dzieci i ich rodziców.
Wyniki testu i ankiet dadzą odpowiedzi na pytanie, czy w wyniku
przeprowadzonego programu wzrosło zainteresowanie dzieci ksiąŜką oraz na
które formy pracy z ksiąŜką moŜna by w przyszłości połoŜyć większy nacisk
poprzez rozszerzenie ich w programie. Które z ksiąŜek podobały się
najbardziej?
Opracowałam
dla
dzieci
test
obrazkowy.
Z
rozsypanki
obrazków
przedstawiających treść (scenę, bohatera, itp.) poznanych utworów dziecko
moŜe wybrać jeden – ulubiony do pokolorowania. Wyniki testu dadzą
informacje jaki ksiąŜeczki są „najpopularniejsze” wśród dzieci. Pozwoli to w
przyszłości na wybór najlepszych pozycji.
Innym kryterium będzie analiza wypowiedzi dzieci nt. roli Czytusia we
wprowadzeniu danej ksiąŜeczki. Czy dzieci pamiętają w jaki sposób został
przez Czytusia przedstawiony dany utwór. Którego ze swoich przyjaciół
(bohater utworu) mógłby jeszcze raz zaprosić do zabawy. Uzyskane informacje
zostaną umieszczone w formie notatki nauczyciela.
WaŜnym kryterium skuteczności innowacji będzie anonimowa opinia
rodziców (załącznik) w formie ankiety. Badanie będzie przeprowadzone w
dwóch etapach: w styczniu i w czerwcu. Analiza danych przedstawiona
zostanie w formie wykresów.
22
6
Załączniki
6.1 Ankiety do ewaluacji
Anonimowa ankieta do rodziców.
1. Czy znał Pan(i) cele innowacji?
tak
raczej tak
raczej nie
nie
2. Czy nauczyciel potrafił wzbudzić w dziecku zainteresowanie ksiąŜką?
tak
raczej tak
raczej nie
nie
3. Czy dzieciom podobały się zajęcia z ksiąŜką (z relacji dziecka)?
tak
raczej tak
raczej nie
nie
4. Czy dziecko w domu aktywnie dąŜy do kontaktu z ksiąŜką (czy prosi rodziców o
poczytanie ksiąŜeczki)?
tak
raczej tak
raczej nie
nie
1. Czy dziecko bardziej interesuje się ksiąŜkami niŜ na początku roku szkolnego
(wrzesień)?
tak
raczej tak
raczej nie
nie
2. Czy dziecko opowiada w domu o bohaterach ksiąŜeczek, treści ksiąŜeczek?
bardzo często
często
rzadko
w ogóle
3. Czy innowacja naraziła Państwa na koszty finansowe?
nie
raczej nie
raczej tak
tak
4. Czy macie Państwo jakieś dodatkowe uwagi? Jeśli tak proszę je wpisać.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
23
Karta informacyjna dotycząca ksiąŜeczek najczęściej wybieranych przez dzieci:
1. Opowieść o Małpce Fredzie
2. Spotkanie z jeŜem
3. O wesołej Ludwiczce
4. Spotkanie ze skarbnikiem
5. Czerwony Kapturek
6. Śniegowa dziewczynka
7. O wiośnie w lesie i wiewiórki
waŜnym interesie. Krasnal Hałabała
8. Wilk i koźlęta
9. Miś Uszatek
10. Stefek Burczymucha
KsiąŜeczki czytane przez rodziców
11. ……………………………………………………
12. ……………………………………………………
13. ……………………………………………………
14. ……………………………………………………
15. ……………………………………………………
16. ……………………………………………………
17. ……………………………………………………
18. ……………………………………………………
19. ……………………………………………………
20. ……………………………………………………
21. ……………………………………………………
22. ……………………………………………………
W kratce naleŜy wpisać numery zgodnie z kolejnością wyboru przez dzieci.
24
6.2 Przykładowe scenariusze zajęć
W kaŜde z nw. zajęć wpleciona jest postać Misia Czytusia, który rozpoczyna
zajęcie, pomaga dzieciom w pracy indywidualnej i grupowej, „rozmawia” na
temat zajęcia, bądź rozwiązuje wraz z nauczycielem, dziećmi bohaterem
utworu problemy wynikające z tematyki zajęcia.
SCENARIUSZ ZAJĘCIA OTWARTEGO DLA RODZICÓW
TEMAT ZAJĘCIA
Teatrzyk kukiełkowy w oparciu o opowiadanie L.Krzemienieckiej „O wiośnie w lesie i wiewiórki
waŜnym interesie”.
CELE GŁÓWNE
1.
zapoznanie dzieci z cechami charakterystycznymi dla pory roku - wiosny
2.
zapoznanie dzieci z treścią opowiadania
3.
budzenie wraŜliwości na piękno przyrody wiosennej
4.
wdroŜenie dzieci do prawidłowego formowania wypowiedzi
CELE OPERACYJNE
• potrafi powiedzieć o czym jest opowiadanie
• umie wymienić oznaki wiosny
• rozpoznaje odgłosy z taśmy magnetofonowej
• prawidłowo reaguje na sygnał
• potrafi wykonać pracę plastyczną przy stoliku
FORMA
• praca z całą grupą
• praca indywidualna
POMOCE DYDAKTYCZNE:
pacynki do teatrzyku, taśma magnetofonowa, znaczki, bibuła, klej, pędzle
PRZEBIEG
1. Słuchanie i oglądanie teatrzyku przedstawionego przez nauczycielki. Treść utworu
L.Krzemienieckiej. Z przygód Krasnala Hałabały. Opowiadanie pt. „O wiośnie w lesie i
wiewiórki waŜnym interesie”
2. Rozmowa z dziećmi nt. treści opowiadania. Zwrócenie uwagi na cechy charakterystyczne
dla pory roku – wiosny. Próby opowiadania treści własnymi słowami przez dzieci
3. Zabawa ruchowa „Spacer Hałabały”.
Dzieci chodzą przy akompaniamencie bębenka (szybko-wolno). Na dźwięk tamburyna
wykonują przysiad i stukają palcami o podłogę (pada deszcz). Dzieci naśladują ruchem
ciała kopanie ziemi łopatą (skłony tułowia z ruchem ramion, naśladującym kopanie i
odkładanie ziemi), następnie „podlewanie” wiosennych kwiatów (wymachy ramion w lewo
i prawo zataczając wysoki łuk).
Do krasnala przyszła Ŝabka – naśladowanie Ŝabich skoków, a następnie bocian –
ćwiczenie równowagi. Na spacerze krasnal spotkał motyla – dzieci biegają w róŜnych
kierunkach za motylem. Na hasło „hop” – wyskok w górę – próba złapania motyla.
Dzieci słyszą muzykę z taśmy magnetofonowej i wyraŜają ją ruchem rąk, nóg i całego
ciała. Odpoczynek.
4. Odczytanie „listu od Pani Wiosny” jako zachęcenie dzieci do pracy indywidualnej przy
stolikach. Objaśnienie pracy.
5. Piosenka w wykonaniu wszystkich dzieci „Wiosna tuŜ, tuŜ”.
6. Praca indywidualna przy stolikach.
25
7. Ocena prac.
8. Ilustrowanie ruchem treści piosenki „Uciekaj zimo”.
9. Zabawa integracyjna z rodzicami „Dwa Michały”
SCENARIUSZ ZAJĘCIA Z WYCHOWANIA ZDROWOTNEGO.
Temat:
„JAK KRASNAL WIOSNY SZUKAŁ”. Zestaw zabaw ruchowych prowadzony metodą opowieści
ruchowej.
Cel główny:
−
Rozwijanie umiejętności reagowania na sygnały słowne i dźwiękowe.
−
Pobudzenie dziecięcej wyobraźni.
−
Doskonalenie sprawności ruchowej.
Cel operacyjny:
−
Dzieci reagują ruchem na dźwięk poszczególnych instrumentów muzycznych oraz polecenie
– hasło nauczyciela.
−
Dzieci są aktywne i pogodne podczas zajęcia.
−
Dzieci potrafią wyraŜać swoje emocje w zabawach.
−
Dzieci potrafią wykonać ćwiczenia.
Pomoce dydaktyczne:
pacynka krasnala, ilustracje przedstawiające postacie występujące w zabawach, bębenek,
tamburyno, ławeczka, woreczki, obręcze
Przebieg zajęcia:
Część I: Wstępna
1.
Przygotowanie grupy do zabaw ruchowych. Rozmowa nawiązująca do zajęcia. Zapoznanie z
2.
Zabawa orientacyjno-porządkowa „wiosenny deszcz”.
3.
Dzieci chodzą za krasnalem przy akompaniamencie bębenka (szybko-wolno). Na dźwięk
postacią krasnala, który rusza na poszukiwanie wiosny.
tamburyna wykonują przysiad i stukają palcami o podłogę (pada deszcz).
Część II: Główna
1.
Zaświeciło słońce. Krasnal spojrzał na swój ogródek i postanowił w nim posprzątać.
2.
Zabawa kształtująca duŜe grupy mięśniowe „Przekopujemy ziemię”. Dzieci naśladują ruchem
ciała kopanie ziemi łopatą (skłony tułowia z ruchem ramion, naśladującym kopania i
odkładanie ziemi, akcentowanie przytupnięciem).
3.
Ćwiczenie tułowia – skręty „podlewanie”. Dzieci stoją w lekkim rozkroku ręce mają lekko
ugięte i złączone. Dzieci wykonują wymachy ramion w lewo i w prawo zataczając wysoki łuk,
jakby podlewały kwiaty konewką.
4.
Do krasnala przybiegł zajączek. Zabawa z elementami czworakowania. Dzieci naśladują
skoki zajączków (cały dłonie oparte przed sobą na podłodze, dociąganie nóg do rąk).
Odpoczynek – siad skrzyŜny – zajączki nasłuchują czy nikt nie wchodzi do ogródka.
5.
Krasnal postanowił dalej szukać wiosny. Przed sobą ujrzał rzeczkę. Bardzo chciał przejść na
drugi brzeg więc musiał poszukać kładki. Zabawa z elementami równowagi. Dzieci
przechodzą przez ławeczkę.
6.
Zabawa z elementami skoku „Kamienie na ścieŜce”. Dzieci przeskakują obunóŜ przez
woreczki leŜące na podłodze.
7.
Zabawa z elementami rzutu „Kamyki do wody”. Na sygnał słowny dzieci wrzucają woreczki
do kosza.
8.
Idąc na spotkanie z wiosną krasnal spotkał motyle. Chciał się z nimi przywitać, ale one ciągle
mu uciekały. Postanowił je dogonić.
26
9.
Zabawa bieŜna. Dzieci biegają w róŜnych kierunkach „za motylem”. Na hasło „Hop” wyskok w
górę – próba złapania motyla, lądowanie i przysiad.
Część III: Końcowa
1.
Krasnal spotyka Panią Wiosnę (muzyka z taśmy magnetofonowej). Z towarzyszeniem wesołej
muzyki tańczą same ręce, same nogi, tańczy noga, tańczy całe ciało.
2.
Relaks. Muzyka cichnie. Dzieci leŜą na dywanie słuchając odgłosów wiosennej przyrody.
TEMAT:
BAJKA O KRÓLEWNIE ŚNIEśCE I KRASNOLUDKACH. ĆWICZENIA DRAMOWE.
POMOCE:
•
Bajka: „O Królewnie ŚnieŜce i siedmiu krasnoludkach”
•
Ilustracje pasujące i nie pasujące do bajki „O Królewnie ŚnieŜce i siedmiu krasnoludkach”.
Np. zwierciadło, jabłka, leśne zwierzęta, chatka krasnoludki, mydło, zegar, buty, kot, pierścień,
chatka na kurzej łapce itp.
•
Zwierciadło – wycięty ozdobiony kształt ramy.
•
Pomoce do zabawy ruchowej „Miseczki krasnoludków”: dwa koszyki, 14 woreczków do
ćwiczeń, 14 pojemniczków.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1.
Wysłuchanie bajki przeczytanej przez nauczyciela: „O Królewnie ŚnieŜce i siedmiu
krasnoludkach”
2.
Wypowiedzi dzieci na temat bajki.
3.
Wybieranie ilustracji pasujących do bajki.
Na dywanie leŜą róŜne ilustracje pasujące i nie pasujące do przeczytanej bajki np.
zwierciadło, jabłka, leśne zwierzęta, chatka krasnoludki, miseczki, mydło, zegar, buty, kot
pierścień, chatka na kurzej łapce.
Dzieci wybierają ilustracje związane z bajką i przypinają je do tablicy.
4.
Zabawa ruchowa: „Miseczki krasnoludków”
Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Dzieci siadają w rzędzie jedno za drugim. Przed
kaŜdą grupą stoi siedem miseczek. KaŜda grupa otrzymuje po jednym koszyku z siedmioma
woreczkami do ćwiczeń. Na sygnał nauczyciela dzieci stojące pierwsze biegną z koszykiem i
wkładają po jednym woreczku do kaŜdej miseczki. Pusty koszyczek wręczają następnemu
dziecku i ono zbiera woreczki do koszyka. Kolejne dziecko znowu rozkłada woreczki.
Wygrywa grupa, która skończy zadanie jako pierwsza.
5.
Drama „Zwierciadełko"
Dzieci dobierają się parami. Jedno dziecko jest zwierciadłem a drugie macochą. Razem
przygotowują rozmowę macochy ze zwierciadłem. Chętne dzieci prezentują swój dialog
korzystając ze zwierciadła przygotowanego przez nauczyciela.
UWAGI:
Na zajęciach plastycznych dzieci mogą wykonywać: „Szyszkowe krasnoludki” Potrzebne dzieciom
będą: szyszki, kolorowy papier, klej, plastelina. Dzieci wycinają elementy: oczy, usta, nogi ręce.
Przymocowują do szyszek klejem. Czapeczki to stoŜki wycięte z kolorowego papieru i
przymocowane za pomocą plasteliny.
27
SCENARIUSZ ZAJĘCIA
ZAJĘCIA
DZIAŁ PROGRAMOWY
Wychowanie umysłowe – wykorzystanie elementów dramy.
TEMAT ZAJĘCIA
Teatrzyk kukiełkowy pt. „Spotkanie ze Skarbnikiem” – poznanie tradycji regionu śląskiego w
oparciu o przedstawioną legendę
CEL GŁÓWNY
−
budzenie przywiązania do rodzinnych tradycji,
−
rozwijanie umiejętności dzieci w wyraŜaniu uczuć przez dramę,
−
wzbogacenie zasobu słownictwa związanego z tradycjami regionu (praca w kopalni)
−
wdraŜanie do dłuŜszego skupienia uwagi
CEL OPERACYJNY
−
znajomość tradycji regionu śląskiego,
−
umiejętność wypowiadania się na temat treści legendy,
−
umiejętność nazywania narzędzi słuŜących do pracy w kopalni,
−
umiejętność przedstawienia treści za pomocą ruchu
METODY
słowna, czynna, oglądowa
FORMY
praca z całą grupą, praca indywidualna
POMOCE
−
kukiełki postaci występujących w teatrzyku: Skarbnik, Mysz, Górnik
−
ilustracje narzędzi słuŜących do pracy górnika: świder, kilof, młot, łopata
−
obrazki do pracy indywidualnej z dzieckiem na temat treści poznanej legendy
PRZEBIEG ZAJĘCIA
1.
Krótka rozmowa z dziećmi na temat pracy w kopalni: wygląd kopalni, narzędzia pracy
górnika – wykorzystanie ilustracji.
2.
Improwizacja ruchowa pt. „Górnik w kopalni” – naśladowanie ruchem pracy górnika,
wyraŜanie uczuć w zabawie (zmęczenie, radość, smutek, złość).
3.
Przedstawienie przez nauczycielkę legendy pt. „Spotkanie ze Skarbnikiem” za pomocą
przygotowanych kukiełek (załącznik – treść legendy).
4.
Rozmowa z dziećmi na temat treści legendy.
5.
Praca indywidualna „Przedstaw scenkę” – na podstawie obrazka wylosowanego przez dziecko
przedstawienie ruchem i mimiką fragmentu treści poznanej legendy.
6.
Zabawa ilustracyjno-ruchowa do treści piosenki pt. „Górnik”.
LITERATURA
1.
J.Chrząszczewska, J.Warnkówna: „Podanie o Skarbniku”, podręcznik dla kl. I szkoły
podstawowej
2.
ABC… Program wychowania przedszkolnego XXI wieku pod red. A.Łada-Grodzkiej
3.
J.Kaczmarek: Piosenki dla przedszkolaków
4.
U.Smoczyńska-Nachtman: Kalendarz wychowania muzycznego w przedszkolu
5.
D.Malko: Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu
ZAŁĄCZNIK
LEGENDA „SPOTKANIE ZE SKARBNIKIEM”
SKARBNIKIEM”
Był raz młody górnik, który przyszedł do dąbrowieckiej kopalni. Na początek dali mu taką
robotę, Ŝe ładował węgiel na wózki. Pracował całymi dniami, aby zarobić na chleb, bo w domu
była straszna bieda.
28
Pewnego razu, kiedy górnik uderzał kilofem w węgielną ścianę, nagle coś zahuczało, trzasnęło
i za górnikiem zawalił się strop odcinając mu drogę powrotu.
Biedny górnik został sam, usiadł na kamieniu i zaczął wołać o pomoc. Nikt jednak nie usłyszał
jego wołania. Zmęczony pracą i długim wołaniem poczuł głód i wyciągnął z kieszeni ostatni
kawałek chleba. Nagle usłyszał cichutkie popiskiwanie. Przyświecił latarenką i zobaczył w koncie
maleńką myszkę. Zwierzątko przemówiło do górnika:
– „Podziel się ze mną swoim jedzeniem, bo od dawna nic nie jadłam i opadam juŜ z sił”
Górnik właśnie brał do ust ostatni kęs chleba, kiedy zrobiło mu się Ŝal myszki i oddał jej
jedzenie mówiąc:
– „Proszę myszko, posil się, bo nic innego tutaj do jedzenie nie znajdziesz”.
Myszka zjadła i nagle rozbłysło mocne światło, aŜ górnik przymruŜył oczy. Kiedy spojrzał,
myszki juŜ nie było, a na jej miejscu stała dziwna postać w starym górniczym stroju z długą siwą
brodą na twarzy, która przemówiła do górnika:
– „Jestem skarbnikiem – duchem śląskiej kopalni. Za twoje dobre serce czeka cię teraz nagroda.
Idź przed siebie, a ściana sama przed tobą się rozstąpi i wyjdziesz z kopalni.”
Tak
Skarbnik
wynagradzał
dobroć
i
złote
serce
górników
i
ukazywał
im
się
w
niebezpieczeństwie.
SCENARIUSZ ZAJĘCIA Z DOMINACJĄ WYCHOWANIA UMYSŁOWEGO
TEMAT ZAJĘCIA
Uświadomienie dzieciom odpowiedzialności za własne postępowanie względem innych w oparciu
o opowiadanie M.Jaworczakowej pt.: „Saneczki”, ilustrowane obrazkami.
CELE GŁÓWNE
• wzbogacenie zasobu słownictwa dzieci
• wyrabianie umiejętności poprawnego formułowania wypowiedzi
• rozwijanie pamięci wzrokowej
• rozwijanie mowy komunikatywnej
• rozwijanie poczucia odpowiedzialności za postępowanie względem innych
CELE OPERACYJNE
• uwaŜnie słucha treści opowiadania
• umie logicznie myśleć
• umie wskazać kolejność ilustracji do treści opowiadania
• oczekuje na swoją kolej podczas wypowiedzi
• potrafi wypowiadać się na temat
• potrafi wyraŜać swoje uczucia
• przestrzega ustalonych zasad w grupie
METODY
• słowna, czynna, oglądowa
FORMA
• praca z całą grupą
• praca indywidualna
POMOCE DYDAKTYCZNE:
obrazki do treści opowiadania
PRZEBIEG
1. Krótka rozmowa z dziećmi nt. poznawanej, nowej pory roku zimy.
2. Zwrócenie uwagi dzieci w kierunku tablicy z ilustracjami
29
3. Przedstawienie przez nauczycielkę opowiadania pt. „Saneczki” wraz z ilustracjami do jego
treści.
Dziewczynka miała duŜą czapeczkę, którą naciągała sobie na uszy, ale czapeczka
była nieznośna i wciąŜ zjeŜdŜała swojej właścicielce na czubek głowy. Chłopiec
przytupywał w miejscu, bo było chłodno, więc marzł w nogi.
– Wspaniały śnieg – powiedział – szkoda, Ŝe nie mamy sanek;
– Szkoda – westchnęła dziewczynka. – MoŜe na przyszły rok dostaniemy.
– Popatrz! – Zawołała nagle – idą chłopiec i ciągną sanki...
– Tu do nas idzie! – ucieszył się chłopiec.
Od razu zapomniał, Ŝe mu zimno w nogi.
– Czy myślisz, Ŝe pozwoli nam parę razy zjechać? – zapytał niespokojnie.
Dziewczynka była pewna, Ŝe pozwoli. Dodała nawet:
– Gdybym ja miała takie sanki, to bym pozwoliła.
Felek – chłopiec z sankami - wdrapał się na wzgórek. Ustawił sanki do zjazdu.
Dziewczynka w za duŜej czapce powiedziała prędko:
– Śliczne masz sanki. Naprawdę!
– Pewnie, bardzo dobrze zjeŜdŜa się na nich – zawołał z zachwytem chłopiec i
pogłaskał saneczki.
Felek usiadł usiadł na sanki i szuss – zjechał, aŜ śnieg zakurzył się srebrzyście.
Potem znów wszedł na wzgórek.
– To się nazywa jazda! – wykrzyknął Felek.
Naprawdę cudownie musiało mu się zjeŜdŜać. Dziewczynka w za duŜej czapeczce
wyciągnęła szyję patrząc w ślad za nim.
Kiedy Felek przygotowywał sanki do zjazdu juŜ piąty raz, chłopiec zapytał:
– Czybyśmy, ja i ona – tu wskazał na dziewczynkę, której za duŜa czapeczka
zupełnie zsunęła się z głowy – czybyśmy mogli chociaŜ raz...
– Czekaj, nie przeszkadzaj – przerwał Felek i krzyknął radośnie:
– Uwaga, zjazd!
Nie wrócił juŜ więcej na wzgórek, najpewniej poszedł do domu.
Wtedy chłopiec znowu poczuł, Ŝe jest mu zimno w nogi.
– Wracajmy – powiedział i zaczął prędko schodzić z pagórka.
Dziewczynka nic nie mówiąc dreptała za nim. Po chwili zatrzymał się i wziął ją
mocno za rękę – nie dlatego, Ŝeby było ślisko. Zdawało mu się, Ŝe tak jej będzie mniej
smutno.
Nagle zobaczyli w oddali jakąś czerwoną postać w wielkim workiem.
– To przecieŜ Święty Mikołaj – wykrzyknęła dziewczynka.
A Mikołaj się tylko uśmiechnął z worka wyciągnął dla dzieci wspaniałe sanki.
Natomiast na Felka w drodze do domu czekała niemiła niespodzianka. Jego duŜe
sanki zamieniły się w maleńką zabawkę dla lalek.
4. Zabawa ruchowa „Na Saneczkach”.
5. RozłoŜenie obrazków w przypadkowej kolejności przez nauczycielkę.
6. Próba ułoŜenia opowiadania przez dzieci zgodnie z prawidłową kolejnością obrazków.
7. Praca indywidualna przy stolikach.
Literatura:
1. opowiadanie M.Jaworczakowej pt.: „Saneczki”
2. K.Wlaźnik: „Wychowanie fizyczne w przedszkolu”
30
TEMAT:
Jesteśmy ostroŜni. Na podstawie baśni braci Grimm pt. „Wilk i koźlęta”
CEL GŁÓWNY:
• wzbogacanie przeŜyć dzieci, wyrabianie umiejętności słuchania tekstu,
CELE SZCZEGÓŁOWE:
• rozbudzanie fantazji dziecięcej.
• wypowiadanie się na temat obejrzanego utworu
• uwaŜne słuchanie poleceń,
POMOCE:
sylwety bohaterów utworu (wilk, koza, sześć koźlątek, dom), teatrzyk cieni (lampka, ekran),
sylwety zwierząt i postaci ludzkich.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1.
Zaproszenie dzieci do teatrzyku, zapoznanie z bohaterami utworu: wilk, koza, koźlęta.
2.
Zaprezentowanie baśni przez nauczycieli.
3.
Rozmowa na temat oglądanego utworu:
• Dlaczego mama koza wychodząc z domu zakazała dzieciom otwierać drzwi?
• Jak zachowały się koźlęta, gdy wilk przyszedł pierwszy raz i za drugim razem?
• Czy koźlęta zachowały się dobrze podczas trzeciej wizyty wilka?
• Dlaczego nie naleŜy otwierać drzwi osobom nieznanym?
• Pomyślcie chwilę i powiedzcie co powinny zrobić koźlęta, aby uniknąć spotkania z
wilkiem? Kto wymyśli inne zakończenie baśni?
4.
Przedstawianie za pomocą sylwet wymyśloną przez siebie końcówkę baśni.
•
5.
kto chciałby przedstawić swoją zmienioną końcówkę baśni ?
Zakończenie zajęcia.
TEMAT:
Zapoznanie z wierszem Marii Konopnickiej „Stefek Burczymucha”
CEL GŁÓWNY:
• wzbogacanie przeŜyć dzieci, wyrabianie umiejętności słuchania recytowanego tekstu,
CELE SZCZEGÓŁOWE:
• przygotowanie do wypowiedzi na temat utworu, jego myśli przewodniej i sensu
moralnego,
• rozbudzanie fantazji dziecięcej.
POMOCE DYDAKTYCZNE:
tablice, magnetofon (CD) - taśma (CD) z nagranymi głosami zwierząt
(niedźwiedź, lew, wilk,
tygrys, pies), sylwety tych zwierząt na kartonie i fragmenty ilustracji przedstawiających las,
dŜunglę, pustynię, psią budę, kopę siana, dwie sylwety przedstawiające Stefka w staromodnym
stroju.
PRZEBIEG ZAJĘCIA:
ZAJĘCIA:
Przygotowujemy dwie tablice. Obok nich na stoliku, w widocznym miejscu, rozkładamy sylwety
zwierząt oraz ilustracje. W zasięgu ręki ustawiamy magnetofon (CD). Dzieci siadają w półkolu.
Odtwarzamy z taśmy magnetofonowej głosy zwierząt (niedźwiedź, lew, wilk, tygrys). Po
wysłuchaniu kaŜdego zwierzęcia wyłączamy magnetofon, pytając: — Czyj to był głos? MoŜna
poprosić o wspólne próby naśladowania tych głosów. Po wspólnym odgadnięciu-ustaleniu nazwy
zwierząt dzieci wyszukują odpowiednią sylwetę i umieszczają ją na pierwszej tablicy. Ponownie
odtwarzamy głosy zwierząt pytając o ich wygląd, środowisko, w jakim Ŝyją itp., po czym dzieci
31
wyszukują odpowiednie ilustracje i umieszczają je na tablicy obok odpowiedniej sylwety
zwierzęcia.
Następnie prosimy o uwaŜne przyjrzenie się skomponowanemu „obrazkowi" i wyjaśniamy, Ŝe lew
i tygrys to dzikie zwierzęta, Ŝyjące na wolności tylko w dalekich, ciepłych krajach. Znacie je z
filmów, z ksiąŜek, z ogrodów zoologicznych. Niedźwiedź i wilk to takŜe znane dzikie zwierzęta,
Ŝyjące na wolności, między innymi w naszym kraju.
Następnie na drugiej tablicy umieszczamy ilustrację przedstawiającą psią budę. Prosimy o
naśladowanie głosu psa. Przypominamy, Ŝe psy biegają po podwórku lub spacerują na smyczy
ze swoimi właścicielami, których są wiernymi przyjaciółmi. Jeśli mogą być groźne dla otoczenia,
zakłada się im kagańce. Psy podwórzowe, gospodarskie, na wsi często są uwiązane na łańcuchu.
Następnie prosimy wyznaczone dziecko o umieszczenie na drugiej tablicy sylwety psa obok
budy.
Potem umocowujemy ilustrację kopy siana (np. z fragmentem łąki), pytając: - Kto tutaj moŜe
mieszkać? W wyniku wspólnej zgadywanki ustalamy: mysz - myszka polna. Pytamy jak wygląda?
Czy jest groźna? Czym się odŜywia (ulubiona potrawa: ser)? Jedno z dzieci umieszcza na tablicy
- sylwetę myszy obok kopy siana. Następnie umieszczamy ilustrację domu (np. wśród drzew),
Umieszczając obok domu sylwetę chłopca, pytamy: jak wygląda, jak jest ubrany ten chłopiec? Co
trzyma w ręku? Następnie proponujemy nadanie mu jakiegoś imienia. Po wysłuchaniu kilku
propozycji podsuwamy imię „Stefek". Po takim przygotowaniu zapowiadamy recytację wiersza o
przygodzie chłopca. Recytując wiersz (do słów: „Zuch nasz trąbi swe pochwały") odwołujemy się
do sylwet i ilustracji na tablicach. Sylwetę Stefka-zucha bierzemy do ręki.
Tablice z ułoŜonymi na nich obrazkami pozostawiamy do następnego dnia, aby dzieci mogły się
im swobodnie przyjrzeć i porozmawiać na ten temat.
Następnego dnia rozmowę na temat wysłuchanego fragmentu wiersza rozpoczynamy (trzymając
nadal sylwetę Stefka) od pytania: jakich zwierząt nie bał się Stefek? Jaki był nasz bohater-zuch
(odwaŜny, dzielny)?
OdłoŜywszy na bok sylwetę chłopca-zucha kontynuujemy recytację utworu od słów: „AŜ raz
usnął gdzieś na sianie”. Przy słowach: „Pędzi jakby chart ze smyczy” umocowujemy na drugiej
tablicy sylwetkę Stefka uciekającego w stronę domu. Pytamy przy tym: gdzie się podział kijek
Stefka? Przed czym uciekał Stefek (i dlaczego)? Czy okazał się tym razem odwaŜny? Jaki był
naprawdę?: dzielny czy bojaźliwy? Objaśniamy, Ŝe Stefek tylko tak mówił, udawał, Ŝe nie boi się
dzikich zwierząt, poniewaŜ był samochwałą, chwalipiętą. A przestraszył się małej, polnej myszki.
Pytając, czy dzieci mimo to lubią Stefka (nieśmiałe: nieee! głośne: taaak!) proponujemy ponowne
wysłuchanie
całego
wiersza
o
przygodzie
Stefka
z
wykorzystaniem
skomponowanych
„obrazków", pamiętając o dokonaniu zmiany sylwet Stefka.
32