Skuteczna windykacja cz. II

BIZNES
Skuteczna windykacja cz. II
Obawa o wysokie koszty windykacyjne nadal sprawia, iż wierzyciele w większości przypadków próbują na własną rękę odzyskiwać należne im pieniądze za wykonaną usługę
czy sprzedany towar, co działa na ich niekorzyść. O tym, jak skutecznie odzyskać pieniądze pisze ekspertka Monika Toczyńska, właścicielka kancelarii Audix Polska sp. z o.o.
Właściciele firm popełniają najczęściej błędy merytoryczne,
które uniemożliwią w dalszym procesie odzyskanie wierzytelności przez profesjonalne firmy windykacyjne. Nie zawsze pozew ściągnięty ze strony internetowej będzie odpowiedni dla
danego problemu, nie każdy podpisany dokument będzie przerywał bieg przedawnienia roszczenia.
Prawo po stronie wierzycieli
Zmiany prawa w obszarze windykacji należności zrobiły duży
ukłon w stronę wierzycieli. Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 08 marca 2013 r. (Dz. U. z dnia 28
marca 2013 r.) daje wierzycielowi możliwość odzyskania kosztów windykacji wierzytelności, w razie braku terminowej zapłaty należności przez dłużnika już na podstawie samej ustawy. Ustawa wprowadza dwa rodzaje kosztów windykacji, jakich
może żądać od dłużnika wierzyciel, niezależnie od wysokości
niezapłaconej wierzytelności. Ustawa ta nie ma zastosowania do
wszystkich wierzytelności. Po pierwsze, dotyczy umów zawar-
22
EksMagazyn / lipiec – wrzesień 2015
tych głównie pomiędzy przedsiębiorcami; czyli nie skorzystają z niej konsumenci ani przedsiębiorcy, których dłużnikami są
konsumenci.
Przepisy ustawy stosuje się do transakcji handlowych, których
wyłącznymi stronami są:
1) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów art. 4 ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U.
z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.3));
2) podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 3
ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;
3) podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29
stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010
r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.4));
4) osoby wykonujące wolny zawód;
5) oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych;
6) zagraniczni przedsiębiorcy, o których mowa w art. 1 usta-
wy z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby
prawne i fizyczne (Dz. U. z 1989 r. Nr 27, poz. 148, z późn.
zm.5)), prowadzący przedsiębiorstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7) przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej,
państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.
Przedmiotem umowy musi być transakcja handlowa. Ustawa
zawiera definicję transakcji handlowej i zgodnie z art. 4 ustawy:
1) transakcja handlowa – umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli
strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością;(..)
Ustawa wyłącza też konkretne rodzaje umów z zastosowania do
nich tejże ustawy. Wyłączenia te są wymienione w art. 3 ustawy.
Przepisów ustawy nie stosuje się do:
1) długów objętych postępowaniami prowadzonymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 i 1529 oraz
z 2013 r. poz. 355);
2) umów, na podstawie których są wykonywane czynności bankowe w rozumieniu przepisów art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376,
1385 i 1529);
3) umów, których stronami są wyłącznie podmioty zaliczane do
sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych;
4) dostaw i usług, do których stosuje się przepis art. 346 ust. 1
lit. b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Niezbędne formalności
Co to oznacza w praktyce? Przedsiębiorcy zajmujący się sprzedażą towarów (np. materiałów budowlanych) innym przedsiębiorcom, lub przedsiębiorcy świadczący odpłatnie usługi (np. instalacja sieci informatycznej) dla innych przedsiębiorców (w obu
przypadkach - jeżeli odbywa się to w ramach prowadzenia ich
działalności gospodarczej), w sytuacji gdy dłużnik nie zapłaci
za dostarczony towar lub wykonaną usługę, wierzyciel będzie
mógł obciążyć dłużnika kosztami windykacji takiej należności.
Jednak bardzo ważne jest, aby wierzyciel potrafił udokumentować to, że ze swojej strony umowę wykonał, mówiąc krótko,
sprzedał towar lub wykonał usługę. Niestety, często przedsiębiorcy odbiegają od formalizmów związanych z umowami, jakie powinni zawrzeć przed sprzedażą lub wykonaniem usługi,
po to aby transakcja przebiegła jak najsprawniej. W momencie
kiedy kontrahent okazuje się nierzetelny, te „zbędne formalności” okazują się niezbędnymi, aby móc skutecznie dochodzić
należności przed sądem. Zaznaczę tu, że takim potwierdzeniem
wykonania umowy przez wierzyciela będzie np. potwierdzenie
odbioru dostarczenia towaru do dłużnika, list przewozowy albo
protokół odbioru prac, złożone zamówienie, potwierdzenie
prawidłowego wykonania zamówienia lub usługi. Niestety, nie
zawsze wystawienie faktury VAT będzie wystarczającym dowodem w sprawie w dochodzeniu swoich należności.
wanymi i wynoszą równowartość 40 euro, przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy
Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne (art. 10 ust. 1 ustawy). Równowartość ta należy się wierzycielowi za każdym razem, kiedy dłużnik przekroczy termin zapłaty
ustalony w umowie bądź na fakturze, niezależnie od rzeczywiście poniesionych kosztów. Drugi rodzaj kosztów, to koszty ponad równowartość 40 euro (art. 10 ust. 2 ustawy). Wierzyciel,
który chce dochodzić od dłużnika kosztów windykacji przekraczających równowartość 40 euro, będzie musiał poniesienie
tych kosztów udowodnić. Wydaje się, że wystarczającym sposobem jest przedstawienie np. zestawienia poniesionych kosztów:
dowodów nadania wezwań do zapłaty do dłużnika (lista wysyłkowa), wykonanych telefonów (bilingi), podliczenie ilości czasu poświęconego przez pracownika zajmującego się windykacją
w firmie wierzyciela z przeliczeniem wg etatu. Zestawienie takie
powinno być dołączone do pozwu, w którym żądamy zwrotu
kosztów. Problematyczna może okazać się kwestia czasu, kiedy
można rozliczyć koszty związane z obsługą windykacji należności przez firmę windykacyjną.
Z moich doświadczeń wynika, iż wierzyciele obciążają dłużników notą księgową za dochodzenie roszczeń, w tym opłat
prowizyjnych. powołując się na ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Z praktyki wynika, iż dłużnicy
obawiając się kolejnych postępowań przed sądem, regulują należności związane z poniesionymi kosztami przez wierzyciela.
Oczywiście koszty jakie poniósł wierzyciel zatrudniając firmę
windykacyjną np. związane z napisaniem pozwu, a które zostały zafakturowane można ująć we wcześniejszym pozwie. Nowa
ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych daje
więc możliwość, aby w całości przerzucić koszty windykacji należności na dłużnika, co jest dużym ułatwieniem dla wierzycieli zwłaszcza dla tych, których specyfika branży wymusza niską marżę na produkcie. Ponoszenie kosztów windykacji – czy
to przez siebie samego zatrudniając pracowników ds. windykacji czy też przez firmę zewnętrzną, powoduje, że wierzyciel nie
zarabia na takich transakcjach, co do których musi prowadzić
windykację, gdyż koszty te „zjadają” marżę. Kontrahenci nie
mogą umówić się między sobą, że zapisy ustawy o terminach
zapłaty w transakcjach handlowych nie będą ich obowiązywały, a jeżeli tak zrobią, zapis taki jest nieważny. Celem ustawy jest
przede wszystkim zneutralizowanie zatorów płatniczych. Pozostaje mieć nadzieję, że obciążenie niesolidnych kontrahentów
kosztami dodatkowymi większymi niż odsetki ustawowe, będzie bodźcem do tego, aby płacić faktury w terminie.
Biorąc pod uwagę ukłon w stronę wierzycieli, musimy jednak
pamiętać, iż czas jaki mamy na odzyskanie swoich należności
jest najważniejszym elementem odniesienia sukcesu w związku
z tym, iż prawo umożliwia dłużnikom stałe uchylanie się od
płatności. Co więcej, mogą oni całkowicie uniknąć odpowiedzialności za swoje zobowiązania finansowe. Gwarantuje im to
zapis o przedawnieniu roszczeń, zatwary w kodeksie cywilnym.
Kiedy zatem egzekwowanie wierzytelności staje się niemożliwe do zrealizowania ? Więcej na ten temat w kolejnym artykule.
Monika Toczyńska
Koszty windykacji po stronie dłużnika
Ustawa wprowadza dwa rodzaje kosztów windykacji, jakich
może żądać od dłużnika wierzyciel, niezależnie od wysokości
niezapłaconej wierzytelności. Pierwsze są kosztami zryczałtoEksMagazyn / lipiec – wrzesień 2015
23