Dzieci z niepełnosprawnością intelektualną

CEL OPRACOWANIA
Niniejsze opracowanie przedstawia możliwości edukacyjne, jakie są obecnie
dostępne dla dzieci mających problem z funkcjonowaniem poznawczym.
Dzieci te, powszechnie określane mianem dzieci niepełnosprawnych
intelektualnie, posiadają wszelkie prawa do uczestniczenia w edukacji, tak jak ich
pełnosprawni rówieśnicy. Stwarzane są dla nich odpowiednie oddziały klasowe w
szkołach publicznych i prywatnych, jak również odpowiednie ośrodki, w których
mogą uczestniczyć w edukacji. „Odpowiednie” oznacza, że w tych miejscach
stwarza się sprzyjające warunki, tak by dziecko mogło owocnie spędzać czas, a
proces edukacyjny mógł przynosić maksymalnie efekty.
Przykładem klas są znane powszechnie klasy integracyjne w szkołach
podstawowych. Przykładem ośrodków jest Niepubliczny Dzienny Ośrodek
Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Barlinku, potocznie nazywany przez
mieszkańców Barlinka „Bratkiem”.
WIEK 0 – 3 LATA (AŻ DO 7 ROKU ŻYCIA)
WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU (WWR)
Pod hasłem WWR rozumiemy zajęcia wspomagające rozwój dziecka, począwszy od
najwcześniejszych miesięcy, w sytuacji, gdy u dziecka zaobserwowano różnego rodzaju
zaburzenia rozwoju, w tym zaburzenia rozwoju intelektualnego.
Niemal wszelkie zaburzenia rozwoju dziecka, jak np. zespół Aspergera, zespół Downa,
zaburzenia słuchu, wzroku, mózgowe porażenie dziecięce, i inne zaburzenia o charakterze
medycznym, mogą skutkować niepełnosprawnością intelektualną, o ile nie podejmie się jak
najszybciej wszelkich kroków w celu wspomagania rozwoju.
Kiedy rozpocząć zajęcia
wspomagające rozwój dziecka?
Jak najszybciej od momentu
zaobserwowania nieprawidłowości w
rozwoju dziecka
Wszystko zależy od Rodziców
W kwestii rozpoczęcia zajęć WWR wszystko zależy od Rodziców
1. Jeżeli Rodzice są uważnymi obserwatorami własnego dziecka, dość szybko się zorientują
o istnieniu ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju dziecka, o ile fakt taki nie jest
oczywisty na podstawie innych okoliczności
2. Na temat diagnozy i znaczenia zaburzeń należy porozmawiać z lekarzem rodzinnym. Ten
najpewniej skieruje dziecko m.in. do poradni psychologiczno-pedagogicznej.
3. W przypadku wątpliwości co do trafności diagnozy lekarskiej warto samodzielnie udać się
do poradni psychologiczno-pedagogicznej.
4. Jeżeli u dziecka jest stwierdzona wada słuchu, wzroku lub zaburzenia ze spektrum
autyzmu, to poradnią właściwa jest Centrum Psychologiczno-Pedagogiczne w Szczecinie.
(Adres: Centrum Psychologiczno-Pedagogiczne, ul. Łaziebna 6 – 7, 70-557 Szczecin, tel.
91 488 35 12).
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Barlinku
Poradnia Psychologiczno –
Pedagogiczna w Barlinku
Ul. Szosowa 2B
74-320 Barlinek
Tel. 095 746 22 07
Procedura wydania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju
1. Rodzice składają pisemny wniosek o wydanie opinii o potrzebie WWR.
2. Konieczne jest również przedstawienie dokumentów medycznych z badań dziecka, o ile
takie badania zostały przeprowadzone
3. Dyrektor Poradni powołuje zespół, który rozpatruje podanie. Oznacza to, że zespół
przeprowadza diagnozę dziecka pod kątem rozwoju psychoruchowego i społecznego
4. Po przeprowadzeniu koniecznej diagnozy Zespół wydaje opinię pozytywną/negatywną o
potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka
Opinia pozytywna o potrzebie zajęć WWR
nikogo nie zobowiązuje do realizacji jej zaleceń.
O jej realizacji decydują jedynie Rodzice.
Gdzie można skierować dziecko na zajęcia WWR?
Rozporządzenie MEN, które odnosi się do kwestii organizacji zajęć z Wczesnego
Wspomagania Rozwoju, mówi, że zajęcia z WWR mogą się odbywać w poradni
psychologiczno-pedagogicznej, w przedszkolu, szkole podstawowej, lub też w domu
rodzinnym dziecka.
Zajęcia WWR odbywają się, zależnie od potrzeby, 4 do 8 godzin na miesiąc. Zajęcia mogą
odbywać się w specjalistycznej placówce oświatowej lub w domu rodzinnym dziecka.
Opinię o potrzebie zajęć WWR wydaje się na okres do momentu rozpoczęcia nauki szkolnej
dziecka. W warunkach polskich jest to okres maksymalnie do siódmego roku życia (do
momentu zakończenia tzw. „zerówki”).
W Barlinku zajęcia WWR realizowane są w NDOREW Barlinek, (potocznie zwany Bratkiem)
oraz w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Barlinku.
DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Zajęcia Wczesnego Wspomagania Rozwoju mogą się odbywać od najwcześniejszych miesięcy
życia aż do roku, w którym dziecko ma obowiązek rozpoczęcia nauki szkolnej.
W tym okresie zalecane jest, aby dziecko, szczególnie jeśli ma trudności rozwojowe,
uczęszczało do przedszkola, gdzie może doświadczać bogatszego środowiska
stymulacyjnego, co pozytywnie wpłynie na jego rozwój. Może się zdarzyć nawet, że dzięki
zajęciom WWR i uczestniczeniu w zajęciach przedszkolnych dziecku uda się przezwyciężyć
trudności rozwojowe i zacząć edukację szkolną w klasie szkoły publicznej, ogólnodostępnej.
Od decyzji Rodziców zależy, czy dziecko w ogóle trafi do przedszkola od 3 roku życia, czy też
dopiero w 5 roku życia, kiedy dziecko jest objęte obowiązkiem przedszkolnym. Od Rodziców
również zależy, czy dziecko trafi do przedszkola ogólnodostępnego, czy też do przedszkola dla
dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Do przedszkoli mogą uczęszczać dzieci w wieku od 2.5 do 6 lat. Pamiętać należy, że obecnie
dzieci mają obowiązek przedszkolny od 5 roku życia oraz obowiązek rocznego przygotowania
do szkoły – „zerówka”, który obejmuje również dzieci z niepełnosprawnością intelektualną.
Jeżeli Państwa dziecko ma stwierdzone poważne trudności rozwojowe lub opóźnienie,
naprawdę warto posłać dziecko do przedszkola dla dzieci ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi – do przedszkola specjalnego.
W zajęciach mogą brać udział dzieci, które mają stwierdzone różnego rodzaju
niepełnosprawności: ruchowe, w tym z afazją, z upośledzeniem umysłowym w stopniu
umiarkowanym, znacznym lub głębokim, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera,
zaburzenia wzroku i słuchu, oraz niepełnosprawności sprzężonymi.
Na terenie Gminy Barlinek takim przedszkolem jest Niepubliczne Przedszkole Specjalne
BRATEK. Adres i inne informacje są dostępne na stronie, z której pobrali Państwo niniejszą
prezentację.
DZIECI W WIEKU OBOWIĄZKU SZKOLNEGO
W okresie nauki szkolnej dla dzieci z upośledzeniem
umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym proponuje
się inne możliwości a inne dla dzieci z upośledzeniem
umysłowym w stopniu głębokim.
O losach edukacji dziecka decydują zawsze Rodzice.
Dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim
O sposobie organizowania zajęć dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu
głębokim mówi Rozporządzenie MEN z 23 kwietnia 2013 roku (poz. 529).
Najważniejsze wskazania co do dzieci są następujące:
1. Konieczność orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
wydanego przez zespoły orzekające działające przy poradniach psychologicznopedagogicznych
2. W tych zajęciach mogą uczestniczyć dzieci w wieku od 3 do 25 roku życia
3. Zajęcia mogą odbywać się w przedszkolach specjalnych albo przedszkolach
ogólnodostępnych.
4. Uczestnictwo w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych uznaje się za
spełnienie obowiązku przedszkolnego i szkolnego.
Treść zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, w głównych punktach opisuje wspomniane wyżej
rozporządzenie:
1. Nauka nawiązywania kontaktów w sposób odpowiedni do potrzeb i możliwości uczestnika
zajęć
2. Kształtowanie sposobu komunikowania się z otoczeniem na poziomie odpowiadającym
indywidualnym możliwościom uczestnika zajęć
3. Usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej i małej motoryki, wyrabianie
orientacji w schemacie własnego ciała i orientacji przestrzennej
4. Wdrażanie do osiągania optymalnego poziomu samodzielności w podstawowych sferach
życia
5. Rozwijanie zainteresowania otoczeniem, wielozmysłowe poznawanie otoczenia, nauka
rozumienia zachodzących w nim zjawisk, kształtowanie umiejętności funkcjonowania w
otoczeniu
6. kształtowanie umiejętności współżycia w grupie
7. naukę celowego działania dostosowanego do wieku, możliwości i zainteresowań
uczestnika zajęć oraz przejawianej przez niego aktywności
Dzieci z diagnozą upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym
lub znacznym
Dziecko, które posiada diagnozę stwierdzającą, że ma trudności rozwojowe i jest
niepełnosprawne intelektualnie, może spełniać obowiązek szkolny w różnego rodzaju
placówkach. Wybór placówki należy wprost do Rodziców. Tylko oni sami podejmują decyzję o
tym, gdzie poślą dziecko.
Rodzice dziecka z trudnościami rozwojowymi może zwrócić się z podaniem do poradni
psychologiczno-pedagogicznej o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
Należy podkreślić, że Rodzice nie mają obowiązku zwracać się do Poradni. Placówka, do
której w danej chwili dziecko uczęszcza, ma prawo prosić i sugerować Rodzicom potrzebę
takiej diagnozy i orzeczenia, ale nie może nakazać tego Rodzicom. Stąd spotkać się można
co roku z sytuacją, że dziecko o wyraźnych problemach edukacyjnych uczestniczy mimo
wyraźnych problemów, w nauce w normalnej klasie szkolnej.
Rodzice, którzy dla dobra dziecka zwrócą się do poradni psychologiczno-pedagogicznej o
wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, otrzymają dokument, zawierający:
-
Diagnozę rozwojową dziecka
Wskazanie ewentualnego poziomu niepełnosprawności intelektualnej
Wskazówki co do dalszej pracy pedagogiczno-wychowawczej
Wskazówki, w jakiego rodzaju placówkach dziecko może realizować dalszą naukę
W uzasadnionych przypadkach poradnia wyda również, na wniosek Rodziców, orzeczenie o
potrzebie nauczania indywidualnego, które uprawnia do organizowania nauczania
indywidualnego dla dziecka.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez poradnię
psychologiczno-pedagogiczną, daje wymierne korzyści dziecku w jego dalszej
nauce:
1. Daje prawo do uczęszczania do placówki oświatowej, gdzie organizuje się dla
dzieci ze wskazanymi zaburzeniami odpowiednie zajęcia, adekwatne dla ich
sposobu odbioru rzeczywistości, a w konsekwencji bardziej efektywne.
2. Daje prawo do dodatkowych zajęć rewalidacyjnych.
3. W orzeczeniu podane są szczegółowe wskazówki dotyczące sposobów
kształcenia odpowiednich dla danego dziecka, które będą dla nauczyciela
niezwykle pomocne.
4. Orzeczenie stwarza możliwość dziecku uczestniczenia w odpowiednim dla
niego środowisku, które będzie sprzyjać jego rozwojowi.
Należy pamiętać, że na etapie szkoły podstawowej
zasadniczo obowiązuje rejonizacja, co oznacza, że w
przypadku
wątpliwości
wszelkie
trudności
rozwiązuje się w porozumieniu ze szkołą
macierzystą. Dziecko będąc przyjęte do innego
ośrodka, np. NDOREW w Barlinku, jest równocześnie
uczniem szkoły macierzystej, w której jest on
przypisany do konkretnej klasy. Szkoła macierzysta
również wystawia świadectwa i podejmuje niektóre
ważne decyzje o uczniu, np. wydłuża etap
edukacyjny.
Dzieci z niepełnosprawnością
intelektualną mogą również
uczyć się w gimnazjum.
Procedury i możliwości dziecka w
gimnazjum są identyczne z tymi,
jakie ma w szkole podstawowej.
CO PO GIMNAZJUM?
Wielu Rodziców martwi się przyszłością edukacyjną i materialną
swoich niepełnosprawnych dzieci.
Ideą przyświecającą edukacji osób niepełnosprawnych jest „po
pierwsze samodzielność”.
Niestety, wątła w naszym kraju edukacja nie ma zbyt wielu ofert
edukacyjnych dla dorastającej młodzieży i dorosłych z
niepełnosprawnością intelektualną.
Obecnie Stowarzyszenie Pomocy dzieciom „Bratek” ma do
zaoferowania naukę w Szkole Przysposabiającej do Zawodu.
SZKOŁA PRZYSPOSABIAJĄCA DO PRACY
Szkoła tego typu jest propozycją dla młodzieży, która ukończyła gimnazjum i posiada aktualne
orzeczenie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o niepełnosprawności intelektualnej w
stopniu umiarkowanym lub znacznym i niepełnosprawnościach sprzężonych. W imieniu
ucznia podanie o przyjęcie do szkoły składają Rodzice.
Nauka w tej szkole 3 lata, a jej celem edukacyjnym jest przygotowanie młodzieży do
podejmowania pracy w zakresie gospodarstwa domowego.
Celem edukacji uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i
znacznym jest rozwijanie ich autonomii, personalizacja, socjalizacja i wyposażenie
ich – w ramach posiadanych przez nich realnych możliwości – w takie umiejętności
i wiadomości, aby:
- mogli w najpełniejszy sposób porozumiewać się z otoczeniem (werbalnie lub
pozawerbalnie)
- zdobyli maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspakajania podstawowych
potrzeb
- byli zaradni w codziennym życiu
- mogli uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, przestrzegali na równi z
innymi ogólnie przyjętych norm, jednocześnie zachowując prawo do swojej
odrębności i specyfiki oczekiwań
- rozumieli celowość pracy i czerpali z niej jak największą satysfakcję
Od 1 września 2013 roku w Barlinku rozpoczyna swoją działalność
Szkoła Przysposabiająca do Pracy, którą założyło Stowarzyszenie
Pomocy dzieciom „Bratek”.
Przedmiotem kształcenia zawodowego będzie praca ogrodnika.
Wszyscy absolwenci NDOREW Barlinek z roku szkolnego 2012/2013
rozpoczną od 1 września 2013 roku edukację w nowo utworzonej
placówce.
Dziękuję za uwagę.
Życzę wszystkim dzieciom powodzenia w szkole!
z wyrazami szacunku
Piotr Wójciak