strategię działania polskiej akcji humanitarnej.

Strategia działania PAH
2011 – 2015
Polska Akcja Humanitarna
Warszawa, wrzesień 2010
Misja
Uczynić świat lepszym przez zmniejszanie cierpienia i niesienie wartości humanitarnych.
Wizja
PAH pomaga ludziom w sytuacjach kryzysowych w jak najszybszym uzyskaniu samodzielności i
przyjęciu odpowiedzialności za własną przyszłość, kształtuje postawy humanitarne i tworzy
nowoczesną kulturę pomocy. Naczelną zasadą PAH jest efektywne działanie z poszanowaniem
godności człowieka.
Wizja PAH jest realizowana przez organizowanie pomocy humanitarnej, rozwojowej i prawnosocjalnej oraz tworzenie i realizację programów w zakresie edukacji społeczeństwa.
Pomoc humanitarna i rozwojowa ma na celu zmniejszenie cierpienia, zaspokojenie
podstawowych potrzeb oraz zapewnienie warunków umoŜliwiających powrót do godnego i
samodzielnego Ŝycia ofiarom konfliktów, katastrof, ubóstwa i prześladowań.
Edukacja społeczeństwa ma na celu angaŜowanie do działań pomocowych i przejmowanie
współodpowiedzialności za współczesny świat poprzez uwraŜliwianie na sytuację osób
odczuwających skutki katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych, sytuację społeczeństw krajów
Globalnego Południa i wzrost wiedzy na temat relacji między Południem i Północą.
Filozofia działania – kim jesteśmy
jesteśmy
Odpowiedzialność za świat pojmujemy jako moŜliwość rzeczywistego uczestnictwa i wpływu w
procesie pomocy przez kaŜdego pracownika i wolontariusza PAH. Praca kaŜdego z nas
przyczynia się do ratowania Ŝycia ludzi. Oznacza to, Ŝe mamy świadomość celu naszej pracy i
kierujemy się poczuciem odpowiedzialności za ludzi, którzy są pozbawieni moŜliwości
korzystania z przysługujących im praw. Nasza praca nie słuŜy wypracowywaniu zysków, ale
jest wspólnym przedsięwzięciem, którego celem jest zmienianie świata na lepsze. To
zobowiązuje nas do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem oraz do rozwijania się i
podnoszenia jakości naszej pomocy.
2
Wprowadzenie
Od momentu wysłania pierwszego konwoju do Sarajewa w grudniu 1992 roku, który
zapoczątkował działalność PAH, nasza organizacja przeszła przez wiele zmian, które
umoŜliwiały rozwój skutecznego działania. Realizując zadania pomocy zbudowaliśmy siłę PAH
oraz wypracowaliśmy własne metody udzielania pomocy, które są zgodne z zasadami i etyką
naszej organizacji. PAH jest aktywnym uczestnikiem rozwoju trzeciego sektora głównie w sferze
jego integracji, profesjonalizacji i działań rzeczniczych w obszarze współpracy rozwojowej,
pomocy humanitarnej i edukacji globalnej. W ciągu tych lat zmieniał się świat i zmieniała się
równieŜ Polska i Polacy, którzy coraz chętniej dzielili się z potrzebującymi w Polsce i na świecie.
Wzrasta świadomość naszej odpowiedzialności za świat, solidarność rozszerza swoje granice.
1. NajwaŜniejszym celem udzielanej przez nas pomocy jest doprowadzenie do
samodzielności beneficjentów, którzy utracili ją wskutek działań zbrojnych, katastrof
naturalnych i prześladowań lub są jej pozbawieni z powodu ubóstwa. Proces udzielania
pomocy odbywa się we współpracy ze społecznością lokalną, co pozwala na wspólne
określenie zakresu pomocy, aktywnego udziału społeczności lokalnej w procesie
pomocy, przejęciu odpowiedzialności i samodzielnemu kierowaniu dalszym rozwojem.
2. NajwaŜniejszym celem prowadzonych przez nas działań edukacyjnych jest wzrost
wiedzy społeczeństwa na temat, sytuacji w najbiedniejszych krajach związanej ze
skutkami katastrof humanitarnych oraz działaniami krajów bogatych prowadzącymi do
pogłębiania ubóstwa i róŜnic w moŜliwościach korzystania z podstawowych praw
człowieka. Wierzymy, Ŝe wraz z wzrostem wiedzy wzrośnie poczucie
odpowiedzialności za kształt świata oraz świadomość moŜliwości działania zarówno w
udzielaniu konkretnej, mądrej pomocy, jak i w angaŜowaniu się w rzecznictwo. Bardzo
waŜnym elementem działań edukacyjnych jest wpływ na tworzenie się wolontariatu
humanitarnego, którego udział w procesie pomocy PAH jest niezbędnym elementem
pomocy.
W naszych działaniach dąŜymy do aktywnego włączania społeczności lokalnych w proces
realizacji pomocy dąŜąc do jak najszybszego uniezaleŜnienia ich od pomocy zewnętrznej.
Prowadzimy je na terenach konfliktowych i post-konfliktowych, w miejscach katastrof naturalnych
czy regionach dotkniętych ubóstwem. Szczególny nacisk kładziemy na obecność tam, gdzie
nasza wiedza i doświadczenie mogą zostać najpełniej wykorzystane. Dbamy o to, by nasza
pomoc zapewniała długotrwały i stabilny rozwój regionu dotkniętego wojną, kataklizmem czy
ubóstwem.
KaŜdy człowiek ma prawo do Ŝycia i rozwoju, które łączą się z dostępem do określonych dóbr:
czystej wody, jedzenia, opieki medycznej, edukacji oraz bezpiecznego schronienia. Kiedy brak
środków materialnych ogranicza dostęp do tych podstawowych dóbr, mówimy o ubóstwie.
Skrajne ubóstwo zagraŜa Ŝyciu i jest łamaniem podstawowych praw człowieka. W skrajnym
ubóstwie Ŝyje, co szósty człowiek na Ziemi.
3
Ubóstwo to nie tylko tragedia jednostki - ma ono równieŜ wymiar międzyludzki, jakim jest
wykluczenie jednostki z Ŝycia społecznego. Ktoś, kto stale musi walczyć o przeŜycie, nie moŜe
zaangaŜować się w działania obywatelskie ani rozwijać swoich talentów. Konieczność walki o
przeŜycie jest źródłem upokorzeń, spycha człowieka na margines powodując wykluczenie
społeczne.
Celem strategicznym PAH jest tworzenie moŜliwości korzystania z niezbywalnych praw człowieka
na terenach dotkniętych konfliktami,
konfliktami, katastrofami oraz ubóstwem. Fundacja w najbliŜszych 5
latach będzie działać na rzecz następujących praw:
1.
2.
3.
4.
5.
prawo do wody i naleŜytych warunków sanitarnych
prawo do edukacji
prawo do Ŝywności
prawo do Ŝycia w godnych warunkach oraz do samodzielności
prawo do ochrony Ŝycia i zdrowia podczas katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych
Beneficjenci PAH
PAH pomaga potrzebującym ze szczególnym uwzględnieniem naraŜonych na wykluczenie grup
społecznych takich jak: dzieci, kobiety, osoby niepełnosprawne oraz uchodźcy, repatrianci i
osoby wewnętrznie przesiedlone. Grupy te są zazwyczaj najbardziej poszkodowane i
bezbronne wobec efektów konfliktów zbrojnych, katastrof naturalnych oraz ubóstwa.
1. Kobiety
Kobiety i dziewczynki są najbiedniejszą grupą osób na świecie. Stanowią one większość z 1,3
miliarda skrajnie ubogiej ludności świata (60-70%). Wśród kobiet odnotowuje się wyŜsze niŜ u
męŜczyzn wskaźniki analfabetyzmu i bezrobocia. Kobiety rzadko biorą udział w procesie
podejmowania decyzji zaczynając od najniŜszych szczebli władzy po narodowe rządy.
Skutkuje to ignorowaniem potrzeb kobiet i ich rodzin. Mimo codziennych trudności to kobiety są
otwarte na zmiany i nowe rozwiązania. Wykazują ogromną determinację by walczyć o lepszą
przyszłość dla siebie i swoich dzieci. JeŜeli stworzy się kobietom szanse na rozwój domowych
gospodarstw i kształcenie, to równieŜ ich rodziny będą Ŝyły w lepszych warunkach.
Wzmocnienie kobiet jest jednym z najlepszych sposobów na walkę z ubóstwem.
2. Dzieci
425 milionów dzieci codziennie pije brudną wodę a ponad milion dzieci nie ma miejsca, w
którym mogłoby mieszkać. Dzieci to szczególnie wraŜliwa grupa mieszkańców naszej planety.
Wszystkie tragedie, które dotykają ludzkość, najboleśniej odczuwane są przez dzieci. Dziecko
nie upomni się o swoje prawa, gdy zmusza się je do pracy lub do udziału w wojnie; dziecko nie
przetrwa wędrówki przez granicę przy ucieczce przed prześladowaniami, dziecko, które pije
zatruta wodę ma mniejszą szansę na przeŜycie. Dlatego odpowiedzialność za ochronę zdrowia
i Ŝycia dzieci spoczywa na dorosłych.
4
3. Niepełnosprawni
Na świecie jest ponad 650 mln osób niepełnosprawnych, co stanowi ok. 10% ludności. W
biednych społeczeństwach osoby z niepełnosprawnością fizyczną i psychiczną są jedną z
najbardziej, zmarginalizowanych grup i doświadczają ogromnych, nie do pokonania barier w
dostępie do kaŜdej dziedziny Ŝycia społecznego. Biednych społeczeństw nie stać na tworzenie
infrastruktury, która pozwalałaby im na normalne funkcjonowanie. RównieŜ podczas konfliktów
czy katastrof naturalnych są jedną z bardziej poszkodowanych grup.
4. Uchodźcy,
Uchodźcy, repatrianci i osoby wewnętrznie przesiedlone
W 2008 roku na świecie było 42 mln osób przymusowo przesiedlonych. Co roku ok. 400 tys.
osób zwraca się o przyznanie azylu z powodu prześladowań rasowych, religijnych czy
politycznych. Na podstawie konwencji genewskiej z 1951 roku społeczność międzynarodowa
zobowiązała się do ich ochrony. Są to osoby z bagaŜem trudnych doświadczeń związanych z
wojnami, reŜimami totalitarnymi i prześladowaniami. PAH niesie pomoc w krajach pochodzenia
uchodźców; pomaga uchodźcom i osobom wewnętrznie przesiedlonym, które zmuszone do
opuszczenia swoich miejsc zamieszkania nie mają moŜliwości samodzielnego utrzymania się.
PAH takŜe wspiera uchodźców, którzy docierają do Polski w poszukiwaniu bezpiecznego
miejsca ułatwiając im zakorzenienie się w naszym kraju.
PAH wspiera takŜe repatriantów z terenów b. ZSRR - potomków Polaków deportowanych na
Syberię i do Kazachstanu. Na powrót do Polski od wielu lat czeka blisko 2700 rodzin. Ci którzy
wracają mogą liczyć na wsparcie PAH.
5
REALIZACJA POMOCY
Prawo do wody i naleŜytych warunków sanitarnych
840 milionów ludzi na świecie jest pozbawionych dostępu do wody pitnej a ponad 2 miliardy
odpowiednich warunków sanitarnych. Problem głównie odczuwają mieszkańcy najbiedniejszych
krajów świata – Globalnego Południa. Brak infrastruktury wodno-sanitarnej, która gwarantuje
dostęp do bezpiecznej wody i odpowiednich warunków sanitarnych zagraŜa ich zdrowiu, Ŝyciu
oraz jest przyczyną śmierci kaŜdego roku 2 milionów ludzi. Brak wody to jednak nie tylko
problem zdrowia. Z powodu częstych zachorowań dzieci opuszczają zajęcia w szkole, często,
a szczególnie dziewczynki, musza wybierać między uczęszczaniem do szkoły a pomocą
rodzinie w przynoszeniu wody z odległych miejsc. Nie tylko ludzie potrzebują wody do Ŝycia –
potrzebują jej takŜe rośliny i zwierzęta. Jeśli brakuje wody do ugaszenia pragnienia, to nie ma
jej teŜ do nawodnienia pola, podlania ogródka czy napojenia zwierząt.
PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc
prowadząc następujące działania:
1. Tworzenie infrastruktury wodno-sanitarnej oraz przygotowanie społeczności lokalnych do
samodzielnego zarządzania tą infrastrukturą
2. Prowadzenie edukacji skierowanej do społeczności lokalnych w zakresie stosowania
zasad higieny i ochrony zdrowia oraz świadomego i odpowiedzialnego
gospodarowania dostępnymi zasobami wody
Prawo do edukacji
75 milionów dzieci w wieku szkolnym nie uczęszcza do szkoły podstawowej, z czego blisko
połowa z nich mieszka w krajach Afryki Subsaharyjskiej. Konsekwencją jest 770 milionów
niepiśmiennych dorosłych, wśród których dwie trzecie stanowią kobiety. Dostęp do edukacji
zaleŜy od czynników, na które dziecko nie ma Ŝadnego wpływu: od zamoŜności rodziców,
miejsca zamieszkania, narodowości i płci. W konsekwencji ci, którzy i tak są juŜ pokrzywdzeni
przez los wychowując się w biednych rodzinach i słabo rozwiniętych regionach świata, nie
dostają nawet szansy na poprawę jakości swojego Ŝycia przez naukę i nabycie uŜytecznych
umiejętności.
prowadząc
owadząc następujące działania:
PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa pr
1. Tworzenie warunków umoŜliwiających naukę dzieci przynajmniej na poziomie
podstawowym
2. Podejmowanie działań likwidujących analfabetyzm wśród dorosłych
3. Wspieranie rozwoju systemów edukacji
Prawo do Ŝywności
Co pięć sekund z powodu głodu umiera na naszej planecie jedno dziecko. PoŜywienia brakuje
co siódmemu człowiekowi na Ziemi, a stan ten, zamiast się polepszać, stale się pogarsza. W
krajach Globalnego Południa, gdzie odsetek głodujących jest najwyŜszy, ludzi wciąŜ przybywa.
6
Państwa te nie są w stanie wykarmić nowonarodzonych dzieci ani ich rodziców, a Ŝyjącej tam
ludności nie stać juŜ na kupowanie produktów sprowadzonych z innych rejonów świata. Prawie
70% głodujących mieszka na wsi i jest zaleŜne od produktów, które samodzielnie uprawia.
Większość z nich ma do dyspozycji mały kawałek ziemi uprawnej i cierpi przez brak środków
na zakup nasion czy budowy infrastruktury do jego nawadniania. Nie sprzyjają im teŜ reguły
rynkowe, dyskryminujące najbiedniejsze społeczeństwa poprzez subsydiowanie produktów
rolnych wytwarzanych w bogatych krajach Północy.
PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania:
1. Walka z niedoŜywieniem i głodem dzieci w Polsce i na świecie (kampania Pajacyk w
ciągu 5 lat obejmie pomocą równieŜ dzieci z regionów objętych klęską głodu)
2. Zapewnienie rodzinom moŜliwości samodzielnego produkowania Ŝywności
Prawo do Ŝycia w godnych warunkach oraz do samodzielności
KaŜdy człowiek ma prawo do Ŝycia w godnych warunkach oraz prawo do rozwoju. Przez
godne warunki rozumiemy sprawiedliwy dostęp do takich dóbr jak woda, Ŝywność, bezpieczne
schronienie, ochrona zdrowia, takŜe dostęp do edukacji. Dopiero spełnienie tych warunków
moŜe stworzyć moŜliwość rozwoju jednostki i całych społeczności.
Tymczasem, połowa ludności świata (ok. 3 miliardów) Ŝyje za mniej niŜ dwa dolary dziennie.
PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania:
1. Tworzenie warunków umoŜliwiających integrację uchodźców, repatriantów i imigrantów
ze społeczeństwem polskim
2. Wzmacnianie społeczności oraz rodzin i tworzenie warunków prowadzących do ich
usamodzielnienia się i rozwoju
Prawo do ochrony Ŝycia i zdrowia
KaŜdego roku świat nawiedza średnio ok. 300 katastrof naturalnych, w których ok. 300
milionów ludzi traci cały swój dobytek i dach nad głową. Od zakończenia drugiej wojny na
świecie miało miejsce ok. 2,5 tys. konfliktów zbrojnych. KaŜdego roku w ich wyniku
poszkodowane są miliony osób. Sytuacja ta dotyczy krajów najbiedniejszych, w których
obywatele nie mogą liczyć na pomoc ze strony swojego państwa i społeczeństwa.
PAH będzie działać na rzecz zapewnienia tego prawa prowadząc następujące działania z
zakresu pomocy natychmiastowej:
natychmiastowej:
1. Udzielanie pomocy natychmiastowej ofiarom katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych
w zakresie: dostępu do wody i naleŜytych warunków sanitarnych, dostawy Ŝywności,
ochrony zdrowia, zapewnienia schronienia i dostarczenia przedmiotów pierwszej
potrzeby
2. Udzielanie pomocy natychmiastowej w ciągu 48 godzin od rozpoczęcia kryzysu
7
W chwili wystąpienia konfliktów lub katastrof naturalnych PAH za kaŜdym razem podejmuje
indywidualnie decyzję o rozpoczęciu akcji pomocy. Celem PAH jest udzielenie pomocy jak
największej ilości ludzi w jak najkrótszym czasie. Działania będą podejmowane w duchu
zrozumienia potrzeby pomocy bez względu na uwarunkowania polityczne oraz ze
świadomością, Ŝe akcje pomocy słuŜą równieŜ budowaniu solidarności społecznej. Dlatego PAH
podejmuje równieŜ działania o charakterze symbolicznym, które cechują się niewielkim
zakresem pomocy (uzaleŜnionym od zebranych środków), ale mają charakter gestu solidarności.
Edukacja społeczeństwa
Na rzecz zapewnienia korzystania z ww. praw PAH prowadzi działania edukacyjne skierowane
do społeczeństwa. Naszą rolą, jako organizacji pracującej w Polsce i zagranicą jest dzielenie
się wiedzą i doświadczeniem oraz stwarzanie moŜliwości zaangaŜowania się w pomoc.
Jesteśmy przekonani, Ŝe bez rozumienia problemów humanitarnych, zaleŜności globalnych
polskie społeczeństwo i decydenci polityczni nie będą podejmować decyzji uwzględniających
prawa społeczeństw krajów rozwijających się czy osób dotkniętych przez kataklizmy naturalne i
konflikty zbrojne. Szczególnie waŜne jest kształtowanie postaw i aktywizowanie młodego
pokolenia, które w przyszłości przejmie odpowiedzialność za kształt świata.
PAH będzie realizowała
realizowała te zadania prowadząc następujące działania:
1. prowadzenie działań rzeczniczych skierowanych do polskich i europejskich decydentów:
polityków, parlamentarzystów, europosłów i urzędników, mających za zadanie
zapewnienie lepszego wywiązywania się przez Polskę i UE z obowiązków i deklaracji
podjętych na forach międzynarodowych oraz poprawę realizowanych juŜ polityk, które
mają wpływ na społeczeństwa Globalnego Południa
2. prowadzenie działań mających na celu podnoszenie świadomości oraz aktywizację
społeczeństwa obywatelskiego. Szczególne narzędzia, które temu posłuŜą to
ogólnopolskie kampanie i praca z grupami wpływu takimi jak media.
3. rozwój działalności wydawniczej i informacyjnej w celu zwiększenia dostępu do wiedzy
z zakresu globalnego rozwoju, pomocy humanitarnej i współpracy rozwojowej dla
róŜnych grup odbiorców
4. prowadzenie działań edukacyjnych skierowanych do dzieci i młodzieŜy, współpraca z
instytucjami systemu edukacji formalnej i nieformalnej w Polsce i zagranicą oraz
prowadzenie działań rzeczniczych w celu włączenia edukacji globalnej do głównego
nurtu edukacji w Polsce
5. współpraca ze środowiskiem akademickim w celu włączenia tematyki globalnego
rozwoju, pomocy humanitarnej i współpracy rozwojowej do programu róŜnych
kierunków studiów oraz podniesienia jakości nauczania w tych obszarach
8
POLEPSZENIE JAKOŚCI PROWADZONYCH DZIAŁAŃ
W celu realizacji zadań programowych PAH będzie budowała odpowiedni potencjał
organizacyjny zapewniający efektywne wsparcie programów pomocowych i edukacyjnych.
PAH i jej pracownicy oraz wolontariusze będą dąŜyć do profesjonalizacji działań tak, aby
osiągać jak największą ich skuteczność.
Do najwaŜniejszych działań mających na celu poprawę efektywności funkcjonowania PAH i
rozbudowę jej potencjału organizacyjnego naleŜą:
Komunikacja zewnętrzna
1. Wzmocnienie wizerunku PAH jako organizacji zajmującej się prawami do wody i
naleŜytych warunków sanitarnych, do edukacji, do Ŝywności, do Ŝycia w godnych
warunkach, do ochrony Ŝycia oraz zdrowia w trakcie katastrof naturalnych i konfliktów
zbrojnych
2. Zwiększenie rozpoznawalności działań prowadzonych przez PAH
3. Stworzenie komunikacji opartej na udziale grupy i osób indywidualnych. Zwiększenie
transparentności w dziedzinach: wartości, polityka, działania i finanse.
4. Zwiększenie świadomości społeczeństwa polskiego na temat problemów humanitarnych,
rozwojowych i globalnych.
5. UmoŜliwienie przedstawicielom Globalnego Południa prezentowania w Polsce ich opinii
i potrzeb.
6. Rozwój narzędzi medialnych i współpracę z mediami.
Zbieranie funduszy
1. Zwiększenie pozyskiwania funduszy na działania PAH
2. Rozszerzenie grupy darczyńców indywidualnych i komercyjnych oraz dąŜenie do
zwiększenia udziału tych darczyńców w finansowaniu programów PAH. Tworzenie
partnerstw z firmami i instytucjami
3. Zwiększenie zdobywania funduszy instytucjonalnych z nastawieniem na długofalowe
projekty
4. Zwiększenie rozpoznawalności działań realizowanych przez PAH i moŜliwości wsparcia
PAH poprzez bezpośredni kontakt z firmami
5. Tworzenie nowych i rozwijanie istniejących narzędzi wspierania finansowego PAH
6. Zapewnienie stabilności finansowej pozwalającej na finansowanie działań fundacji.
Logistyka
1. Zapewnienie
niezbędnego sprzętu pozwalającego realizować strategię PAH
Za
2. Zapewnienie mobilności ludzi i sprzętu w celu realizacji poszczególnych działań PAH
9
Zasoby ludzkie
1. Zbudowanie systemu szkoleń oraz podniesienie i poprawa kwalifikacji pracowników i
wolontariuszy w celu zapewnienia jak najlepszej identyfikacji i odpowiedzialności za
realizację misji i zadań PAH .
2. Zwiększenie mobilności pracowników.
3. Poprawa warunków pracy tak, aby słuŜyły jak najlepszej motywacji, skuteczności i
zaangaŜowania pracowników.
4. Rozbudowa oferty dla wolontariuszy i stworzenie zespołu wolontariuszy – specjalistów.
5. Rozbudowa systemu zarządzania wolontariatem, praktykami, staŜami oraz innymi
formami zaangaŜowania w działania PAH
6. Rozwijanie wśród pracowników i wolontariuszy wiedzy eksperckiej dot. działań
wymienionych w strategii
Zarządzanie
1. Zapewnienie PAH jak najwyŜszej jakości obsługi prawnej oraz audytorskiej
2. Stworzenie nowych i usprawnienie funkcjonowania procedur obowiązujących w PAH.
3. Usprawnienie systemu wewnętrznej kontroli w celu zapewnienia poprawnego
wypełniania procedur oraz ewaluacji działań
4. Usprawnienie systemu zarządzania wiedzą wewnętrzną organizacji
5. Zapewnienie spójności działań organizacji ze strategią.
6. Polepszenie komunikacji wewnątrz PAH.
7. Stworzenie polityki ewaluacji oraz procedur i narzędzi monitoringu.
Ta strategia zobowiązuje do stworzenia przez odpowiedzialnych za działy Dyrektorów strategii
poszczególnych działów zgodne ze strategią Fundacji.
10