1 Sektor ICT w Egipcie 1. Atrakcyjność sektora ICT Egipski sektor

Sektor ICT w Egipcie
1. Atrakcyjność sektora ICT
Egipski sektor ICT należy do ścisłej czołówki w światowej gospodarce i jest poważnym
konkurentem Polski w rywalizacji o kapitał zagraniczny.
Dynamiczna gospodarka1, perspektywa dywidendy demograficznej2, strategiczna lokalizacja
geograficzna w regionie MENA3 i strefa czasowa umożliwiająca 2 przełączenia operacyjne dla
centrów obsługi telefonicznej na Europę i USA przesądzają o atrakcyjności biznesowej Egiptu w
obrębie ICT.
Te atuty wzmacnia rozbudowywana przez Egipt infrastruktura naziemnych i podmorskich łącz
światłowodowych z rynkami w jego bezpośrednim otoczeniu jak i Azji Płd.-Wsch. oraz Europie.
Sektor ICT zaliczany jest do filarów gospodarki egipskiej. Jego wzrost w ostatnich 3 latach
wyniósł średnio 13% p.a. i przypuszczalnie pozostanie na dwucyfrowym poziomie w najbliższej
perspektywie mimo niepewności związanej ze zmianami systemowymi nad Nilem po rewolucji
25 stycznia 2011 r. Kontrybucja ICT do PKB sięga 4%. W 2013 r. popyt na towary i usługi
sektora powinien zbliżyć się do kwoty 5 mld USD4.
Egipt jest niekwestionowanym liderem wśród krajów afrykańskich pod względem potencjału
sektora ICT, który cieszy się też wysokim uznaniem w światowych klasyfikacjach
konkurencyjności5.
1
Rozwój gospodarczy średnio 5% rocznie w minionym dwudziestoleciu i od 2% w 2012 r. do 6,5% w 2016 r.-por.
IMF (2011), World Economic Outlook, September 2011, Washington, D.C.
2
Pod warunkiem zapewnienia w długim okresie konsolidacji finansów publicznych, dużej dynamiki kreacji miejsc
pracy w sektorze prywatnym i wysokiego napływu inwestycji zagranicznych.
Wg niektórych analiz, egipski PKB może- dzięki m.in. kapitałowi ludzkiemu- rosnąć średnio 6,4% p.a. w okresie
2010-2050- stymulując konwergencję zamożności, by w horyzocie 2050 r. uplasować Egipt w gronie 10
największych gospodarek świata- por. Citygroup Global Markets Limited (2011), Global Economics View, Global
Growth Generators: Moving beyond ‘Emerging Markets’ and ‘BRIC’, 21 February 2011.
3
Centrum regionu Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA) z rynkiem konsumentów ponad 500 mln osób,
powiązanego z międzynarodowymi szlakami komunikacyjnymi Morza Śródziemnego i Morza Czerwonego, a także
wkomponowanego w infrastrukturę wielostronnych i bilateralnych umów o wolnym handlu w ramach EUROMED,
AGADIR, GAFTA i COMESA.
4
Dane statystyczne, jeśli inaczej nie zaznaczono, pochodzą z opracowań: UK Trade & Investment (2010), Sector
briefing: Information and Communication Technologies (ICT): Opportunities in Egypt, General Authority for
Investment (2010), Communications and Information Technology, Egypt oraz Ministry of Communications and
Information Technology (2011), ICT Indicators in Brief, September 2011, Monthly Issue (to ostatnie zawiera dane
wg stanu na sierpień 2011 r.).
5
Np.: UNCTAD (2011), ICT Policy Review Egypt, United Nations 2011, Geneva.
1
Wg danych za sierpień 2011 r. w sektorze funkcjonuje ponad 4250 firm, tworzących 212 tys.
miejsc pracy. Dominują wśród nich firmy z segmentu IT (80%). Liczba przedsiębiorców wzrosła
w stosunku do 2010 r. o 12%, a miejsc pracy- blisko 10%. Kohorta absolwentów i osób z
przeszkoleniem zawodowym w dziedzinie ICT przekracza aktualnie 42 tys. osób. Grupa
licencjatów ICDL (International Computer Driving License) sięga 700 tys. osób. Rocznie
wyższe uczelnie opuszcza ponad 320 tys. absolwentów z względnie dobrą znajomością j.
angielskiego, w tym 4 tys. z tytułem inżyniera IT. Wynagrodzenie egipskiego programisty
oscyluje między 4-10 USD za godzinę.
Wśród kluczowych segmentów sektora figurują produkty i usługi IT, centra obsługi
telefonicznej, usługi procesów biznesowych (BPO) i procesów wiedzy (KPO), centra usług
wspólnych (SSC), usługi wsparcia inżynieryjnego i technicznego,
usługi językowe i
lokalizacyjne, tworzenie stron internetowych, usługi B&R, projektowe i inżynieryjne.
Warto w tym miejscu wyeksponować, iż w rankingu międzynarodowej atrakcyjności usługowej
AT Kearney obejmującym 50 wiodących gospodarek świata- tzw. Global Services Classification
Index z początku 2011 r.- Egipt zajął 4 pozycję za Chinami, Indiami i Malezją6.
2. Wymiana towarów i usług
Handel zagraniczny Egiptu w asortymencie ICT przedstawia się następująco:
-eksport towarów: 1,8% eksportu łącznie (0,5 mld USD)
-import towarów: 4,4% importu towarów łącznie (2,3 mld USD)
-eksport usług ICT: 4,7 eksportu usług łącznie (1,1 mld USD) 7.
Dla polskich obrotów zagranicznych produktami i usługami ICT wskaźniki te sięgają
odpowiednio 7,5%, 8,9% oraz 5,3%8.
Egipt jest importerem netto produktów ICT i pozostanie nim w najbliższych latach
uwzględniając dynamikę zmian w tym sektorze lokalnie i globalnie. Zwraca uwagę wysoki
wolumen, jaki rejestruje eksport egipskich usług ICT, porównywalny z wynikami Polski, co w
części odzwierciedla kreację handlu przez inwestorów zagranicznych wchodzących do Egiptu.
3. Inwestycje zagraniczne
Skumulowane Inwestycje zagraniczne w sektorze ICT podwoiły się w okresie 2001-2011 do
poziomu 1,3 mld USD. W 2011 r. największym przedsięwzięciem inwestycyjnym był projekt
6
Indeks jest wypadkową 3 kryteriów: atrakcyjności finansowej, kwalifikacji siły roboczej i jej zasobów oraz klimatu
inwestycyjnego.
Polska
w
tym
rankingu
zajęła
24
miejscepor.
http://www.atkearney.com/index.php/Publications/offshoring-opportunities-amid-economic-turbulence-the-atkearney-global-services-location-index-gsli-2011.html
7
Dane procentowe za 2009 r., a wartościowe za 2010 r World Bank,
ICT At-a-Glance,
http://devdata.worldbank.org/ict/egy_ict.pdf
oraz
WTO
Egypt
Trade
Profile,
http://stat.wto.org/CountryProfile/WSDBCountryPFView.aspx?Language=E&Country=EG
8
World Bank, ICT At-a-Glance, http://devdata.worldbank.org/ict/pol_ict.pdf.
2
Cisco Systems Inc.- powołania funduszu kapitału zalążkowego dla wysoko innowacyjnych
MSP9.
Rozwój egipskiego sektora ICT wspiera baza prawna: ustawa o inwestycjach zagranicznych
(Investment Law 8/1997), o ochronie własności intelektualnej (Intellectual Property Law
82/2002), o podpisie elektronicznym (Electronic Signature Law 15/2004)10, a ponadto – kodeks
pracy (Labour Law 1/2003) i prawo telekomunikacyjne (Telecommunication Law 10/2003).
Dodatkowo, korzystnemu klimatowi biznesowemu wokół ICT sprzyja rząd egipski oferując
finansowe, prawne i operacyjne zachęty dla przedsiębiorców zainteresowanych
przedsięwzięciami inwestycyjnymi w tym sektorze.
Szereg korporacji transnarodowych wykorzystuje Egipt jako platformę dla operacji globalnych i
regionalnych, zarówno w obszarze rozwoju produktów jak i usług, m.in. Intel, HP, Oracle,
Microsoft, Siemens, IBM.
Ważną rolę w przyciąganiu inwestorów odgrywa partnerstwo publiczno-prywatne.
Interesującym projektem realizowanym od 2003 r. w oparciu o ten model jest w szczególności
tzw. Smart Village Cairo- klaster IT o powierzchni 3 mln m2 i zatrudnieniu rzędu 36 tys. osób,
w którym skoncentrowana jest aktywność ponad 120 firm (dane za 2009 r.), w tym czołówki
globalnych uczestników sektora, jak Oracle, Systel, Alcatel Lucent, Microsoft, Ericson, IBM,
HP, Beltone Financial Holding, Cisco Systems, Nokia, Siemens i Vodafone. Przykładem
ilustrującym potencjał klastru jest zlokalizowane w nim centrum usług Oracle Global Support
Center, zatrudniające 600 inżynierów i obsługujące 100 tys. klientów w 140 krajach.
Wg planów, do 2014 r. w Smart Village Cairo będzie działało 500 firm przy zatrudnieniu ponad
100 tys. osób. Klaster ma w szczególności szansę wzbogacić się o centrum finansowe po
planowanym przeniesieniu do niego egipskiej giełdy papierów wartościowych.
4. Telefonia komórkowa11
Segment telefonii komórkowej- przy penetracji niemal 100%- jest opanowany przez 3
operatorów: Mobinil (Egyptian Company for Mobile Services, joint venture lokalnego potentata
Orascom Telecom z 71% udziałem France Telecom), Vodafone i Etisalat Egypt
(przedsiębiorstwo Etisalat UAE). Ich udziały w rynku kształtują się na poziomie odpowiednio
45%, 43% i 12%.
Na rynku egipskim przeważają usługi abonamentowe (80%).
Wg prognoz, do 2013 r. 3% abonentów egipskich będzie regularnymi użytkownikami telefonii
komórkowej 3 generacji (3G).
5. Internet
9
Cisco Systems Inc. utworzył dotychczas w Egipcie 333 akademie internetowe (Cisco Networking Academies)
kształcące ok. 19 tys. studentów pod kątem potrzeb rynku pracy w zakresie ICT.
10
Ustawa o podpisie elektronicznym powołała Agencję Rozwoju Technologii Informatycjnch (ITIDA) jako
regulatora w zakresie podpisu elektronicznego.
11
Co do telefonii stacjonarnej, odnotowania wymaga, iż państwowe przedsiębiorstwo Telecom Egypt jest
monopolistycznym właścicielem linii stacjonarnych. Penetracja stacjonarna stopniowa maleje. W sierpniu 2011 r.
spadła do 11%.
3
Penetracja internetu w Egipcie wynosi niespełna 30% (24 mln osób), ale wyróżnia się wysoką
stopą wzrostu. Do końca 2013 r. przekroczy najprawdopodobniej 50% (44 mln osób). Treści w
j. arabskim są promowane w ramach programu rządowego (e-content), zaś działania typu eadministracja rządowa są realizowane przez szereg ministerstw.
Dostępność internetu szerokopasmowego, którym dysponowało w sierpniu 2011 r. 1,65 mln
użytkowników, szybko zwiększa się, głównie w oparciu o łącza ADSL. Do 2014 r. liczba
abonentów internetu szerokopasmowego powinna się podwoić.
6. PC
Wg szacunków, aktualna penetracja PC jest relatywnie niska, rzędu 10%, niemniej jednak i w
tym przypadku trendy antycypują sporą dynamikę wzrostu. Do 2014 r. wskaźnik ten
przypuszczalnie podwoi się, co sugeruje duży potencjał popytu na PC, notebuki i akcesoria.
Obroty w zakresie hardware zbliżyłyby się wówczas do 1,6 mld USD (sprzedaż ok. 470 tys.
komputerów rocznie), przy udziale zakupów ze strony gospodarstw domowych- ok. ¼ .
Egipski rynek IT, w którym sprzedaż harware determinuje 60% wydatków na IT pozostanie
uzależniony od tej kategorii produktowej w najbliższej przyszłości.
7. Software
Wydatki na software wyniosły w 2010 r. ok. 200 mln USD i powinny przyrastać w tempie 11%
rocznie do 2014 r. Barierą ekspansji rynku są ograniczone możliwości kredytowania firm grupy
MSP, które reprezentują ponad 50% środowiska biznesowego w Egipcie (i jego regionie).
Przewiduje się, iż dostawcy, którzy będą w stanie dotrzeć z ofertą do MSP, mogą w efekcie
zagospodarować rynek oprogramowań, jako że w średnim okresie MSP powinny być centralną
siłą napędową zakupów aplikacji biznesowych.
8. Usługi
Dochody z usług IT zbliżyły się w 2010 r. do poziomu 350 mln USD, co odpowiadało ¼
egipskich wydatków na IT. Rynek usług jest zdeterminowany w ponad 50% przez popyt ze
strony administracji rządowej, instytucji finansowych i podmiotów telekomunikacyjnych.
Podstawowym czynnikiem wzrostu sprzedaży może okazać się proces dojrzewania rynku
egipskiego jako centrum outsourcingu dla korporacji transnarodowych.
9. Wnioski
Egipt należy do wiodących rynków ICT. Aby tę pozycję utrzymać, musi zmierzyć się z
szeregiem wyzwań, wśród których najważniejsze to: generowanie zatrudnienia dla
wkraczających na rynek pracy młodych ludzi, włączenie nowoczesnych technologii do
programów nauczania i dostosowanie tych programów do potrzeb rynku pracy w sektorze ICT,
wspieranie inwestycji w nowoczesne inteligentne technologie, oprogramowania użytkowe,
internet szerokopasmowy oraz innowacyjne fimy, wprowadzenie bogatego wachlarza ofert dla
użytkowników Internetu i telefonii komórkowej z uwzględnieniem zróżnicowanych wymagań
konsumentów.
4
10. Potencjał zbytu i kooperacji dla polskich firm
Dla polskich przedsiębiorców rysują się w świetle tendencji w egipskiej gospodarce i sektorze
ICT możliwości handlu i kooperacji w następujących dziedzinach:
ICT w nauce, ICT w administracji rządowej, ICT w opiece zdrowotnej, bezpieczeństwo
cybernetyczne, call centers, logistyka i sprzedaż detaliczna, usługi finansowe, dane publiczne i
publiczne usługi internetowe, telefonia bezprzewodowa i komórkowa oraz jej infrastruktura,
usługi za granicą, światłowody, centra wyposażeniowe i sieciowe, tworzenie stron
interentowych, rozwiązania i aplikacje GSM, telefonia internetowa (VoIP), multimedia, triple
play, Wi-Fi, WiMAX.
11. Przydatne linki:
- Ministerstwo Komunikacji i Technologii Informacyjnych (Ministry of Communications and
Information Technology), http://www.mcit.gov.eg/
-Agencja Rozwoju Technologii Informacyjnych (Information Technology Industry
Development Agency -ITIDA), http://www.itida.gov.eg/En/Pages/home.aspx
-Urząd Regulacji Telekomunikacji (National Telecommunications Regulatory Authority
Agency- NTRA), http://www.tra.gov.eg/english/main.asp
-Rządowy portal wskaźników ICT,
http://www.egyptictindicators.gov.eg/en/Pages/default33.aspx
-Rządowy portal informacyjny (Egypt State Information Service),
http://www.sis.gov.eg/En/Default.aspx
-Targi ICT w Kairze, http://www.biztradeshows.com/trade-events/cairo-ict.html
-Portale e-trade (przykładowe): www.tradeegypt.com, www.alibaba.com, www.toboc.com.
Opr.: WPHI Kair
5