i liceum ogólnokształcące

ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 1
W LESZNIE
I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
Rok szkolny 2012/2013
PRAWNE ASPEKTY TWORZENIA
PROGRAMU PROFILAKTYKI SZKOŁY
1. Zgodność z artykułami KONSTYTUCJI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.
2. Uwzględnianie KONWENCJI PRAW DZIECKA.
3. Ustawy i rozporządzenia:
 Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami (tekst
jednolity Dz. U. z 2004 r., Nr 256 poz. 2572).
 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz
publicznych szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 10, poz. 96).
 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w
poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz. 17).
4. STATUT SZKOŁY, jej MISJA I WIZJA.
I. Cele ogólne programu profilaktyki
Zapobieganie i przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej wśród młodzieży, a w
szczególności zachowaniom problemowym takim jak:
- używanie substancji psychoaktywnych (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze),
- zachowania agresywne, przemoc,
- udział w negatywnych grupach nieformalnych (przestępczość, sekty),
- przedwczesna inicjacja seksualna (zagrożenie zakażeniem HIV, HPV),
- zaburzenia emocjonalne (stres, depresje),
- wagary, ucieczki.
Cel nadrzędny będzie realizowany przez cele operacyjne:
- dostarczanie elementarnej wiedzy na temat możliwych zagrożeń,
- kształtowanie postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji,
- wyuczenie praktycznych umiejętności życiowych.
Określone cele zostaną osiągnięte przez działania informacyjne, edukacyjne, alternatywne,
interwencyjne. W szkole jest stosowana profilaktyka pierwszorzędowa i drugorzędowa.
Profilaktyka pierwszorzędowa skierowana jest do grup niskiego ryzyka. Działaniami
obejmuje się szerokie, nie zdiagnozowane populacje. Profilaktyka pierwszorzędowa ma dwa cele
– promocję zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji.
Profilaktyka drugorzędowa adresowana jest do grup podwyższonego ryzyka. Celem
działań jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z
zachowań ryzykowanych (np. poradnictwo rodzinne i indywidualne, socjoterapia).
2
Profilaktykę pierwszo i drugorzędową realizuje cała społeczność szkolna. Realizatorami działań w
profilaktyce pierwszorzędowej są przede wszystkim nauczyciele wspierani przez psychologów,
pedagogów i innych specjalistów, a terenem działań jest głównie szkoła.
W profilaktyce drugorzędowej realizatorami są głównie specjaliści: psychologowie, pedagodzy,
socjoterapeuci, trenerzy.
II. Współrealizatorzy programu
Zadania skierowane do współrealizatorów programu:
1. Nauczyciele:
-
dokształcanie w zakresie problematyki profilaktycznej (wiedza na temat uwarunkowań
zjawisk problemowych, wzbogacanie warsztatu w zakresie form i metod pracy),
diagnozowanie problemów,
opracowywanie i stosowanie konkretnych działań z uwzględnieniem potrzeb i wieku
uczniów (wychowawcy i przedmiotowcy),
konstruktywne komunikowanie się z uczniami i rodzicami,
stosowanie technik obniżających poziom emocji (np. relaksacyjnych – eliminowanie
stresu),
tworzenie atmosfery dającej poczucie bezpieczeństwa.
2. Rodzice:
-
informacje o zagrożeniach i zachowaniach problemowych,
promowanie skutecznego wychowania opartego na czytelnym systemie wartości,
prawidłowe funkcjonowanie rodziny, umiejętności kontaktów z dziećmi,
właściwe reagowanie na symptomy zagrożeń,
tworzenie grup wsparcia dla rodziny.
3. Uczniowie:
-
informacje o zagrożeniach społecznych,
kształtowanie postaw prozdrowotnych i właściwych przekonań normatywnych,
rozwijanie umiejętności życiowych:
 samokontroli,
 radzenia sobie ze stresem,
 rozwiązywania konfliktów, współpracy w grupie,
 pomagania innym,
 tolerancji, empatii,
 asertywności,
 przewidywania konsekwencji swoich zachowań.
3
Realizacja zadań ukierunkowana jest na:
1. Wzmacnianie czynników chroniących przed zachowaniami problemowymi przez:
- budowanie pozytywnych więzi ze szkołą i innymi instytucjami poprzez czynne
uczestnictwo w ich funkcjonowaniu,
- włączanie rodziców do aktywnego udziału w programie profilaktyki,
- edukację normatywną (wzmacnianie norm i wartości przeciwnych zachowaniom
problemowym).
2. Redukowanie czynników ryzyka zachowań problemowych przez:
- wyrównywanie szans (działania korekcyjne przy niepowodzeniach szkolnych),
- wskazywanie alternatywnych zajęć i grup rówieśniczych pozytywnej aktywności,
- działania interwencyjne (szkoła, dom, specjaliści).
III. Działania wspomagające program profilaktyki
Współpraca z instytucjami środowiskowymi: Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna,
Młodzieżowe Centrum Profilaktyki „Alternatywa”, „Monar”, Oddział Oświaty Zdrowotnej PSSE
w Lesznie i szkolna służba zdrowia, Biuro ds. Uzależnień UM Leszna, Policja, Miejski Ośrodek
Pomocy Rodzinie itp.
IV. Działania profilaktyczne w wybranych obszarach zagrożeń
1. Dbałość o bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne uczniów w szkole.
Cel główny: Utrwalenie umiejętności samokontroli zachowań oraz radzenia sobie z własnymi
emocjami.
Zadania
Profilaktyka pierwszorzędowa
 zapobieganie zachowaniom
agresywnym, przemocowym i
wulgaryzacji języka;
Sposoby realizacji

zapewnienie uczniom
bezpieczeństwa poprzez pełnienie
dyżurów przez nauczycieli;

monitoring wizyjny, obserwacja
zachowań uczniów;

rozmowy indywidualne;
kształtowanie postawy szacunku i
tolerancji wobec rówieśników i
dorosłych;

ankiety;

pogadanki;

kształtowanie postawy dbałości o
wspólne mienie;

lekcje wychowawcze;

przeciwdziałanie ujemnym

spotkania z przedstawicielami


propagowanie zasad kulturalnego
zachowania zarówno w szkole, jak
i poza nią;
4
Odpowiedzialni
wszyscy
pracownicy
szkoły;
wpływom środków masowego
przekazu (Internetu, mediów);

informowanie o formach przemocy
(cyberprzemoc, buylling, mobbing)
i sposobach przeciwdziałania im;
policji, a także specjalistami
zajmującymi się
bezpieczeństwem;

w razie potrzeby kontakt z
policją, sądem;

natychmiastowe interwencje w
przypadku wystąpienia agresji;

zapoznanie uczniów z
procedurami interwencyjnymi;

propagowanie powszechnie
uznanych wartości społecznych,
takich jak: uczciwość, szacunek,
tolerancja, odpowiedzialność za
słowa i czyny, prawdomówność,

stały kontakt z rodzicami lub
opiekunami prawnymi;

stały kontakt wychowawcy z
nauczycielami, rodzicami i
psychologiem;

eksponowanie pozytywnych
wartości kultury poprzez
organizowanie wycieczek do
kina, teatru, muzeum;

stosowanie na lekcjach
przedmiotowych metod
aktywizujących, rozwijających u
uczniów samodzielne i krytyczne
myślenie;

udostępnianie informacji na temat
instytucji wspierających w walce
z sektami;
Profilaktyka drugorzędowa
 interwencje w przypadku
zaistnienia sytuacji problemowych:

rozmowy indywidualne;

wywiad środowiskowy;
diagnozowanie przyczyn zachowań
agresywnych;

pozyskiwanie informacji z
różnych źródeł, wymiana
informacji;

kontakt z przedstawicielami
policji, sądu i specjalistami;

stały kontakt z rodzicami;





kształtowanie wśród uczniów
rozpoznawania strategii wpływu i
obrony przed manipulacją ze
strony sekt i subkultur;
przeprowadzenie diagnozy
poczucia bezpieczeństwa w szkole
wśród uczniów;
zapewnienie bezpieczeństwa na
imprezach i wycieczkach
szkolnych, regulowanych
odrębnymi przepisami;
informowanie o odpowiedzialności
za posiadanie na terenie szkoły
cennych przedmiotów, ostrzeganie
przed możliwością kradzieży;

zapewnienie pomocy ofiarom
przemocy;

konsekwentne stosowanie procedur
wynikających ze Szkolnego
Programu Profilaktyki;
5
wszyscy
pracownicy
szkoły;

powiadamianie rodziców lub
opiekunów prawnych o
zaistniałych problemach;

rozwiązywanie problemu we
współpracy z odpowiednimi
instytucjami i specjalistami;

wypracowanie przez dyrekcję,
wychowawców,
pedagoga/psychologa wspólnych
sposobów postępowania, które
mają zapobiec ponownemu
wystąpieniu zachowań
problemowych;

stosowanie procedur zawartych
w Szkolnym Programie
Profilaktyki;

ścisła współpraca pracowników
szkoły w podejmowaniu działań
interwencyjnych w oparciu o
wypracowane procedury;

informowanie o odpowiednich
instytucjach i specjalistach;
2. Przeciwdziałanie uzależnieniom od narkotyków, dopalaczy i alkoholu oraz
promowanie zdrowego stylu życia.
Cel główny: Uświadomienie zagrożeń i ich skutków.
Zadania
Profilaktyka pierwszorzędowa
 diagnozowanie poziomu wiedzy
na temat uzależnień wśród
uczniów;




zapoznanie uczniów z rodzajami
uzależnień wstępującymi we
współczesnym świecie;
dostarczanie wiedzy na temat
wpływu uzależnień od alkoholu,
narkotyków, tzw. dopalaczy na
życie rodzinne i pełnienie ról
społecznych;
zapoznanie ze skutkami
zdrowotnymi wszelkich
uzależnień, omówienie sposobów
ich zapobiegania;
kształtowanie postaw
sprzyjających podejmowaniu
racjonalnych decyzji związanych z
używaniem środków
Sposoby realizacji

prezentowanie filmów na temat
wszelkich uzależnień;

ankiety;

utworzenie szkolnej biblioteczki
dotyczącej rodzajów
uzależnienia;

redagowanie do gazetek
szkolnych artykułów związanych
z tą tematyką;

dyskusje w klasach na powyższe
tematy w ramach godzin
wychowawczych;

przygotowywanie przez uczniów
prezentacji, referatów, plakatów
dotyczących zapobiegania
uzależnieniom;

konkursy plastyczne,
przedstawienia na temat
6
Odpowiedzialni
pedagog,
bibliotekarz,
nauczyciele i
wychowawcy,
opiekunowie
gazetek
szkolnych,
higienistka,
zaproszeni
goście,
dyrekcja
uzależniających;



uczenie umiejętności obrony przed
naciskiem otoczenia – umiejętności
odmawiania, asertywności;
proponowanie młodzieży
alternatywnych form spędzania czasu
wolnego;

umieszczanie plakatów w
gablotach, na tablicach
informacyjnych na terenie
szkoły;

zorganizowanie warsztatów z
psychologiem na temat
uzależnień i zapobiegania im;

spotkania ze specjalistami
zajmującymi się profilaktyką
uzależnień;

warsztaty zawierające elementy
treningu asertywności,
kształtujące umiejętność
skutecznego odmawiania;

zapoznanie z procedurami
interwencji w przypadku
wystąpienia problemu –
załącznik 1 SPP;

udział młodzieży w kołach
zainteresowań, zajęciach
pozalekcyjnych, treningach;

indywidualne rozmowy
wychowawców i nauczycieli z
uczniami;

indywidualne rozmowy z
pedagogiem szkolnym;

spotkania z rodzicami uczniów
mających problemy;

informacje o instytucjach i
placówkach, w których
uczniowie mogą uzyskać
fachową pomoc;

informowanie o
konsekwencjach, jakie zostaną
kształtowanie odpowiedzialności za
własne zdrowie;
Profilaktyka drugorzędowa
 zapewnienie opieki uczniom, u
których wystąpiły zachowania
ryzykowne;

szkodliwości substancji
psychoaktywnych;
interwencja w przypadku
rozpoznania symptomów
uzależnienia lub ryzyka ich
wystąpienia;
7
pedagog,
dyrekcja,
wychowawcy
i nauczyciele;
wyciągnięte za używanie
substancji psychoaktywnych na
terenie szkoły;

kontaktowanie się z instytucjami,
które mogą udzielić dalszej
pomocy;
3. Zapobieganie i eliminowanie zjawiska nadmiernej absencji.
Cel główny: Ograniczenie zjawiska absencji wśród uczniów.
Zadania
Profilaktyka pierwszorzędowa
 uświadamianie znaczenia
systematycznego udziału w
zajęciach szkolnych dla osiągania
pozytywnych wyników w nauce;



konsekwentne rozliczanie uczniów z
nieobecności na zajęciach lekcyjnych;
tworzenie przyjaznego klimatu w
środowisku szkolnym
sprzyjającego wszechstronnemu
rozwojowi ucznia;
organizowanie pomocy uczniom
mającym problemy z opanowaniem
materiału nauczania;

eliminowanie napięć, lęków,
przeciwdziałanie stresowi;

kształtowanie więzi ze szkołą;
Sposoby realizacji

zapoznanie uczniów z WSO i
konsekwencji opuszczania zajęć
zawartych w Statucie;

bieżące reagowanie na nieobecność
uczniów;

profilaktyczne rozmowy z
rodzicami na temat skutków
wagarowania;

wypracowanie z rodzicami form
komunikowania się w
przypadkach nieobecności
dziecka w szkole;

zachęcanie rodziców do
systematycznego uczestniczenia
w zebraniach i konsultacjach z
nauczycielami;

wyciąganie konsekwencji
statutowych, wynikających z
nieprzestrzegania zasad;

pogadanki na lekcjach
wychowawczych, nt. sposobów
radzenia sobie ze stresem;

spotkania z psychologiem;

monitorowanie frekwencji w
8
Odpowiedzialni
nauczyciele/
wychowawcy
pedagog,
dyrekcja;
poszczególnych klasach;
Profilaktyka drugorzędowa
 ograniczenie zjawiska absencji
wśród uczniów;

nagradzanie uczniów za 100%
frekwencję;

rozmowy indywidualne z
uczniem;

wstępna diagnoza
psychologiczna;

spotkania z rodzicami,
wychowawcą i psychologiem;

kontakty z odpowiednimi
instytucjami w tym policją i
sądem rodzinnym;

przestrzeganie wypracowanych
przez dyrekcję, psychologa,
wychowawcę i rodziców
sposobu postępowania wobec
ucznia, u którego wystąpiły
zachowania problemowe;

ułatwianie kontaktu z
instytucjami udzielającymi
pomocy specjalistycznej;

sporządzanie pisemnych
kontraktów, w obecności
rodziców, z uczniami, które
mają wpłynąć na systematyczne
chodzenie do szkoły;
nauczyciele/
wychowawcy
pedagog,
dyrekcja;
4. Zapobieganie wczesnej inicjacji seksualnej.
Cel główny: Kształtowanie świadomego i odpowiedzialnego podejścia do problemów
współżycia seksualnego. Unikanie zagrożenia zakażeniem HIV, HPV.
Zadania
Profilaktyka pierwszorzędowa
 kształtowanie prawidłowego stosunku
młodzieży do wartości i norm
moralnych i etycznych oraz kultury
zachowania w kontaktach z
Sposoby realizacji

podejmowanie tematu ciąży i
macierzyństwa w ramach zajęć
wychowawczych i dydaktycznych z
poszczególnych przedmiotów;
9
Odpowiedzialni
nauczyciele/
wychowawcy,
higienistka,
zaproszeni
rówieśnikami;

kształtowanie postawy
odpowiedzialności rodzicielskiej;

zapoznanie uczniów z naturalnymi
metodami planowania rodziny i
antykoncepcją;

uświadomienie uczniom, że wczesne
rodzicielstwo może prowadzić do
ograniczenia perspektyw życiowych;


spotkanie z lekarzem ginekologiem:
„Naturalne metody planowania
rodziny a antykoncepcja”;

proponowanie udziału w programie
„Bądź odpowiedzialny –
wychowanie do odpowiedzialności i
partnerstwa w rodzinie” z
wykorzystaniem symulatorów
niemowląt;

uświadomienie uczniom zagrożeń
zdrowotnych wynikających z
wczesnej inicjacji seksualnej;
goście
opracowanie i realizacja tematyki
godzin do dyspozycji wychowawcy
klasy dotyczących AIDS oraz innych
chorób przenoszonych drogą
płciową,

uruchomienie propagandy wizualnej
w związku z obchodami
Światowego Dnia Walki z AIDS:
 ulotki,
 gazetka ścienna „AIDS: wszystko,
co powinieneś wiedzieć”,
Profilaktyka drugorzędowa
 konsultacje ze specjalistą dla
zapewnienia troskliwej opieki
medycznej oraz doinformowania
o problemach macierzyństwa;

diagnozowanie skali wiedzy
uczniów na temat HIV i AIDS;

kierowanie do specjalistycznych
placówek;
 indywidualne konsultacje z
pedagog,
higienistka
szkolna
pielęgniarką i pedagogiem
szkolnym;
V. Ewaluacja programu
Cel ogólny ewaluacji:
Podniesienie efektywności pracy szkoły.
Cel szczegółowy:
Wprowadzenie zmian do kolejnej edycji programu na podstawie wniosków z ewaluacji.
Ocenie zostanie poddany przebieg procesu profilaktycznego. Podstawę dla formułowania ocen
realizacji programu profilaktyki szkolnej stanowią narzędzia stosowane w ramach wewnętrznego
mierzenia jakości pracy:
10
1.
2.
3.
4.
5.
6.
ankieta ewaluacyjna,
zapisy w dziennikach,
roczne sprawozdania z pracy wychowawców klas,
sprawozdanie z pracy pedagoga,
dane statystyczne,
obserwacje.
VI. Procedury reagowania w sytuacjach zagrożenia młodzieży demoralizacją
Przy realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki mają zastosowanie procedury interwencyjne
zawarte w załączniku 1. oraz karta interwencji, której wzór znajduje się w załączniku 2. niniejszego
dokumentu.
Wprowadza się następujące procedury działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz
interwencyjnych wobec młodzieży :
I. Procedura postępowania w przypadku agresywnego zachowania się ucznia wobec innych uczniów,
nauczycieli i pracowników szkoły.
II. Procedura postępowania w przypadku przedłużającej się nieobecności ucznia na zajęciach
lekcyjnych.
III. Procedura postępowania w przypadku uczniowskich wagarów, czy samowolnego opuszczenia
szkoły.
IV. Procedura postępowania w przypadku gdy uczeń pali papierosy na terenie szkoły.
V. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel uzyska informację, że uczeń używa
alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, bądź przejawia inne
zachowania świadczące o demoralizacji.
VI. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje
się uczeń będący pod wpływem alkoholu, narkotyków, środków psychoaktywnych.
VII. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel / pracownik szkoły znajduje na terenie
szkoły substancję przypominająca wyglądem narkotyk.
VIII. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie
substancje przypominającą narkotyk.
IX. Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia faktu kradzieży przez ucznia.
X. Procedura postępowania wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa.
XI. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego.
11
XII. Strategie postępowania w przypadku próby samobójczej ucznia na terenie szkoły, bądź też
każdorazowej sygnalizacji o myślach samobójczych.
XIII. Procedura postępowania w przypadku przestępczości seksualnej (w tym zgwałcenia, zmuszania
do innych czynności seksualnych, udostępniania treści pornograficznych) na terenie szkoły.
XIV. Strategia postępowania w przypadku zgłoszenia przez ucznia lub zauważenia przez
nauczyciela przemocy w sieci.
XV. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel zauważy zachowania świadczące o
stosowaniu mobbingu wobec ucznia w szkole lub zostanie o nich poinformowany.
XVI. Procedura postępowania z uczniem szykanowanym.
Szkolny Program Profilaktyki wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia go przez Radę Rodziców i
Radę Pedagogiczną I LO w Lesznie.
12