Program Profilaktyki Szkoły

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
GIMNAZJUM NR 2 W MIELCU
(...) Potrzeba „wyobraźni miłosierdzia”,
aby przyjść z pomocą dziecku zaniedbanemu duchowo i materialnie;
aby nie odwracać się od chłopca czy dziewczyny,
którzy zagubili się w świecie różnorakich uzależnień lub przestępstwa,
aby nieś radę, pocieszenie, duchowe i moralne wsparcie
tym którzy podejmują walkę ze złem (...)
Jan Paweł II – Kraków 2002
Szkolny Program Profilaktyki jest integralną częścią Programu Wychowawczego Szkoły, powstał w oparciu o
wizję i misję szkoły. Podstawę programową stanowią:
1.
2.
Ustawa z 7 września 1991 o systemie oświaty (tekst jed.: Dz.U. z 2004 Nr256, poz.2572 ze zm.); art. 5 i 6
Rozporządzenie MENiS z 19 lutego 2002 w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola,
szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczeji opiekuńczej oraz rodzajów
dokumentacji (Dz.u. Nr23, poz.225 ze zm.)
3. Rozporzadzenie MEN z 21 maja 2001 w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola i publicznych
szkół (Dz. U. Nr61, poz. 624 ze zm.)
4. Rozporządzenie MENiS z 7 stycznia 2003 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 11, poz 114); § 15 pkt 1, 3, ust
4,5.
5. Rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej
i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. Nr 26, poz. 226).
6. Rozporządzenie MEN z 15 grudnia 2006r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań
i opracowywanie ekspertyz (Dz.U. Nr 235, poz. 1703)
7. Ustawa z dnia 26 X 1982 o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
8. Ustawa z dnia 24 IV 1997 o przeciwdziałaniu narkomanii.
9. Ustawa z dnia 19 VIII 1994 o ochronie zdrowia psychicznego.
10. Ustawa z dnia 9 XI 1995 o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.
11. Rozporządzenie MENiS z 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Nr 51, poz 458 ze zm.); załączniki Nr 2,3.
12. Rozporządzenie MEN z 23 sierpnia 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkól (Dz.U. Nr 157, poz.
1100).
MERYTORYCZNE PODSTAWY PROGRAMU
Profilaktyka to proces, który wspiera zdrowie poprzez umożliwienie ludziom uzyskania pomocy, potrzebnej im do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz przez umożliwienie jednostkom osiąganie
subiektywnie satysfakcjonującego ale społecznie akceptowanego „bogatego i dobrego życia”. (prof. Zbigniew
Gaś)
Współczesny model profilaktyki to profilaktyka integralna, polegająca na zapobieganiu i rozwiązywaniu problemów na poszczególnych poziomach oddziaływań:
a)
profilaktyka pierwszorzędowa – to działania adresowane do ogółu dzieci i młodzieży, ma na celu promocję
zdrowego stylu życia oraz opóźnienia wieku inicjacji nikotynowej, alkoholowej i narkotycznej. Stanowi rodzaj
szczepionki dla osób zdrowych, zwiększającej ich oporność na oddziaływanie niekorzystnych czynników. Są
to działania nastawione na kształtowanie ważnych umiejętności społecznych oraz przekazywanie informacji
o konsekwencjach używania środków psychoaktywnych.
b)
profilaktyka drugorzędowa – adresowana jest do grup podwyższonego ryzyka, a więc uczniów, którzy mają
za sobą inicjację nikotynową, alkoholową lub narkotyczną i u których współwystępują liczne lub poważne
problemy osobiste, rodzinne lub szkolne, jej celem jest formalne i emocjonalne wycofanie się z ryzykownych
zachowań. Uczniom z tej grupy nie wystarczą działania informacyjne i edukacyjne prowadzone w klasach.
Niezbędne jest podjęcie głębszej interwencji poprzedzonej specjalistyczna diagnozą pozwalającą określić
stopień zagrożenia oraz charakter oraz głębokość problemów psychologicznych, rodzinnych i szkolnych.
Formy pomocy ustala się na podstawie wyników diagnozy np. zajęcia wyrównawcze, terapia indywidualna
i rodzinna, socjoterapia.
1
c)
profilaktyka trzeciorzędowa – przeznaczona jest do uczniów z grup wysokiego ryzyka, którzy ponoszą poważne konsekwencje swoich zachowań, jej celem jest ograniczenie głębokości i czasu trwania zaburzeń,
a także zmniejszenia szkód związanych z ich ryzykownym trybem życia. Proponowane działania: odtrucia,
leczenie odwykowe, psychoterapia, resocjalizacja organizowane są w specjalistycznych ośrodkach.
Na terenie szkoły ma miejsce profilaktyka pierwszorzędowa i drugorzędowa. Profilaktyka pierwszorzędowa
zawiera działania informacyjne, edukacyjne i alternatywne, natomiast drugorzędowa ponadto działania interwencyjne. Działania informacyjne polegają na przekazywaniu wiedzy o konsekwencjach używania środków psychoaktywnych i podejmowania innych zachowań ryzykownych, edukacyjne służą rozwijaniu umiejętności życiowych,
alternatywne pomagają w zaspokojeniu ważnych potrzeb, stwarzają możliwość zaangażowania się
w pozytywną działalność. Natomiast celem działań interwencyjnych jest pomoc osobom mającym trudności
w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów, wspieranie ich w sytuacjach trudnych.
Założenia programowe działań profilaktycznych:
1. rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji,
2. rozwijanie umiejętności poznawczych przeciwstawiania się niepożądanym przesłaniom ze strony środków masowego przekazu,
3. podwyższanie poczucia własnej świadomości i godności,
4. nauczenie umiejętności radzenia sobie z lękiem i stresem,
5. podnoszenie umiejętności komunikacji społecznej,
6. rozwijanie asertywnych umiejętności odmawiania, wyrażania uczuć przykrych, komunikowania potrzeb
i oczekiwań,
7. nakreślenie związku pomiędzy zażywaniem środków psychoaktywnych a problemami zdrowotnymi,
szkolnymi i rodzinnymi.
IDENTYFIKACJA WSKAŹNIKÓW ZACHOW AŃ RYZYKOWNYCH W POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH:
Środowisko rodzinne:
brak umiejętności wychowawczych rodziców;
trudna sytuacja materialna, bezrobocie;
brak autorytetów i wzorców do naśladowania,
choroba w rodzinie,
uzależnienie i współuzależnienie od środków psychoaktywnych,
przemoc fizyczno, psychiczna, seksualna, zaniedbania;
konflikt między pokoleniami;
emigracja rodziców.
Środowisko szkolne
wagary;
naruszanie norm społecznych;
używanie środków psychoaktywnych;
wulgaryzmy;
wandalizm;
agresja i przemoc;
kryzys autorytetów;
niepowodzenia w nauce;
brak właściwych relacji między uczniami i nauczycielami,
istnienie i działanie destrukcyjnych grup młodzieżowych;.
społeczne etykietki;
zaburzenia psychofizyczne.
Środowisko rówieśnicze
brak akceptacji w grupie, odrzucenie;
przemoc w grupie;
chęć dominacji w grupie;
konflikty z prawem;
niewłaściwe spędzanie wolnego czasu;
chęć zaistnienia w grupie;
brak właściwych relacji między rówieśnikami;
destruktywny wpływ środków masowego przekazu;
używanie środków psychoaktywnych;
Środowisko lokalne
łatwy dostęp do środków psychoaktywnych;
2
brak wzorców i autorytetów;
bezrobocie;
brak kontroli społecznej;
zaburzone relacje interpersonalne;
brak wzorców zdrowego stylu życia;
niedostateczna współpraca między instytucjami wspierającymi rozwój dziecka;
brak skutecznych uregulowań prawnych.
STRUKTURA ODZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNO – WYCHOWAWCZYCH
podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników
dbanie o prawidłowy obieg informacji
planowanie i sprawna organizacja
czuwanie nad spójnością oddziaływań profilaktycznych i
wychowawczych wszystkich pracowników
KADRA SZKOŁY
RODZICE
udział w realizacji
programu
pedagogizacja
podejmowanie wspólnych celów
i zadań
UCZEŃ
ŚRODOWISKO LOKALNE
diagnozowanie
potrzeb
wsparcie
oddziaływań
profilaktycznych
i wychowawczych
WYCHOWAWCA
integracja zespołu klasowego
dbałość o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w
klasie
współpraca z rodzicami
wyposażenie uczniów w umiejętności komunikacji społecznej i asertywność
WERBALIZACJA CELÓW
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Promowanie wśród uczniów zdrowego stylu życia.
Poprawa kontaktów interpersonalnych w szkole i rodzinie.
Pogłębienie współpracy szkoły ze środowiskiem lokalnym.
Stworzenie warunków do właściwego zagospodarowania czasu wolnego.
Inicjowanie aktywności własnej rodziców w celu rozwiązywania problemów dzieci.
Minimalizowanie trudności dydaktyczno – wychowawczych
ZADANIA SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU
1. Zajęcia psychoedukacyje:
godziny wychowawcze
realizacja programów profilaktycznych: Elementarz II, Tak czy Nie, Odlot, Debata, Spójrz inaczej, Nasze
Spotkania, Znajdź właściwe rozwiązanie, Stop agresji, Przeciw, Zanim spróbujesz.
zajęcia socjoterapeutyczne i grupy terapeutyczne
prowadzenie indywidualnych przypadków
spektakle profilaktyczne
2.
Doskonalenie warsztatu zawodowego nauczycieli w zakresie profilaktyki, poradnictwa zawodowego, zachowań ryzykownych, komunikacji społecznej, pracy z uczniem z trudnościami dydaktyczno-wychowawczymi.
3.
Prowadzenie zajęć sportowych i rekreacyjnych na terenie szkoły i pływalni.
3
4.
Szkolny system zajęć pozalekcyjnych o charakterze edukacyjnym, społecznym i sportowym
Kółko teatralne, recytatorskie, muzyczne, plastyczne, techniczne.
Wychowanie do życia w rodzinie.
Kółka przedmiotowe i zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze z języka polskiego, języka angielskiego, historii, matematyki, biologii, fizyki, chemii, geografii, informatyki.
Zajęcia rekreacyjno-sportowe.
Zajęcia taneczno-gimnastyczne.
Taniec towarzyski.
Zajęcia sportowe z siatkówki, koszykówki i piłki nożnej.
5.
Zajęcia zespołów reedukacyjnych i wyrównawczych:
pomoc w przezwyciężaniu trudności szkolnych,
inspirowanie pomocy koleżeńskiej,
konsultacje ze specjalistami,
dostosowywanie wymogów edukacyjnych do potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka.
6.
Pedagogizacja rodziców, podejmowanie wspólnych celów i zadań:
organizowanie przez nauczycieli spotkań dla rodziców o charakterze konsultacyjnym i edukacyjnym,
pomoc rodzinom w rozwiązywaniu trudności wychowawczych, oraz innych problemów rodzinnych,
włączanie rodziców do planowania pracy wychowawczej szkoły oraz do ich realizacji,
włączenie rodziców w organizację czasu wolnego dzieci i młodzieży,
udostępnianie informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą.
7.
Współpraca z instytucjami wspierającymi pracę szkoły.
EWALUACJA PROGRAM U
Metody: obserwacja, wywiady indywidualne i grupowe, krótkie ankiety,
Forma:
cząstkowa: po zakończeniu danych zajęć, programów
końcowa: ewaluacja klas w każdym roczniku 3-letniego cyklu nauczania
Cele:
1. Czy i w jakim stopniu poprawiły się relacje interpersonalne między uczniami i nauczycielami?
2. Jaki jest ilościowy i jakościowy stopień zagospodarowania czasu wolnego uczniów?
3. Czy zmniejszył się wskaźnik wiekowy inicjacji alkoholowej i używania środków psychoaktywnych?
4. Czy zwiększyła się wiedza na temat zdrowego stylu życia naszych uczniów?
4