Kul(tur)ą w płot

Rok szkolny 2016/2017
Kul(tur)ą w płot
INNOWACJA PEDAGOGICZNA
W NAUCZANIU JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW I UCZENNIC KLAS VI
Opracowały:
Anna Nowicka
Ewelina Rozmus
Kul(tur)ą w płot1 – innowacja pedagogiczna
w nauczaniu języka polskiego w klasie VI
I WSTĘP: PODSTAWOWE INFORMACJE I UZASADNIENIE POTRZEBY
INNOWACJI
Innowacja będzie wprowadzana w Szkole Podstawowej im. Kardynała Stefana
Wyszyńskiego w Imielinie klasie szóstej w wymiarze 1 h tygodniowo. Przewidywany czas
realizacji: październik 2016 - czerwiec 2017.
Nasza innowacja pedagogiczna zachowuje cele kształcenia i umiejętności uczniów
określone w podstawie programowej, rozwija również umiejętności kluczowe niezbędne do
podjęcia nauki na kolejnym etapie kształcenia i funkcjonowania w życiu społecznym.
Innowacja będzie realizowana z uczniami i uczennicami klas VI „b” i VI „d” przez:
p. Annę Nowicką (nauczycielka języka polskiego i plastyki,), p. Ewelinę Rozmus
(nauczycielka języka polskiego, bibliotekarka).
Kul(tur)ą w płot – innowacja pedagogiczna w nauczaniu języka polskiego w klasie
VI to propozycja rozszerzenia szkolnej oferty edukacyjnej; to również próba wyjścia
naprzeciw zainteresowaniom i talentom artystycznym uczniów i uczennic z klas, które
poprzednim roku szkolnym uzyskały nadzwyczajne wyniki w nauce. Wprowadzając
innowację, kierujemy się znajomością naszych podopiecznych, którzy w minionych latach
swojej edukacji wielokrotnie wykazywali bardzo duże zaciekawienie światem kultury
i ochoczo angażowali się w szkolne oraz klasowe wydarzenia kulturalne z sukcesami,
wystawiając przedstawienia, kabarety czy jasełka 2. Pragniemy również skonfrontować dzieci
z próbą, jaką jest udział w projekcie edukacyjnym oraz… podążyć za myślą sir Kena
Robinsona: że przy wyzwaniach, przed którymi stoimy, edukacja nie potrzebuje reformy –
potrzebuje transformacji. Kluczem do tej transformacji nie jest standaryzacja edukacji, ale jej
personalizacja, budowanie osiągnięć na odkrywaniu indywidualnych talentów każdego
1
Tytuł innowacji zapożyczono z bloga o tematyce kulturalno-literacko-filmowej „Kulturą w płot”
(http://kulturawplot.pl).
2
Vide: filmy z występów: https://www.youtube.com/watch?v=XLfUEiXBvBw,
https://www.youtube.com/watch?v=d392WxPYIoE, https://www.youtube.com/watch?v=Bj7Jz6187Yc.
2
dziecka, umieszczenie uczniów w środowisku, w którym chcą się uczyć i w którym mogą
naturalnie odkryć swoje prawdziwe pasje 3. W tym kontekście innowacja jest również
odpowiedzią na naszą, nauczycielską, potrzebę oporu wobec szkoły, która zabija kreatywność
i odbiera dzieciom wiarę w ich możliwości.
Zgodnie z naszymi założeniami najważniejszym aspektem podejmowanych działań
innowacyjnych ma być rozwijanie w naszych uczniach/uczennicach w takich wartości jak:
wyobraźnia, aktywność, kreatywność, otwartość, wrażliwość twórcza. Objęci innowacją
pedagogiczną zdobędą wiedzę z dziedziny nauk humanistycznych; rozszerzają swoje
wiadomości z literatury i pogłębiają wiedzę o języku. Ponadto poznają historię książki, teatru,
filmu etc., pozyskają podstawowe informacje związane z tymi dziedzinami sztuki oraz
wyposażeni zostaną w bazę pojęciowo-terminologiczną. Jednak podstawowym założeniem
innowacji jest kształtowanie osobowości naszych uczniów/uczennic, przygotowanie ich do
świadomego odbioru sztuki,
aktywnego
uczestnictwa w życiu kulturalnym oraz
funkcjonowania w różnych rolach w przyszłym życiu rodzinnym i społecznym.
II. CELE INNOWACJI
Cel ogólny:
1. Kształtowanie i doskonalenie umiejętności sprawnego poruszania się w świecie
kultury, mass mediów i technologii informacyjnej; świadomego i odpowiedzialnego
odbioru żywego słowa i obrazu; rozwijanie umiejętności społeczno-kulturalnych.
Cele szczegółowe:
1. Poszerzanie wiedzy o kulturze (literatura, film, teatr, muzyka, malarstwo).
2. Rozwijanie umiejętności analizy dzieł literackich.
3. Rozbudzanie wrażliwości estetycznej.
4. Wyrabianie nawyku uważnego śledzenia wydarzeń kulturalnych, samodzielnego
zdobywania informacji, dobierania własnej lektury
doświadczeniami.
3
Cyt. za: http://kenrobinson.pl/ken-robinson-kreatywne-szkoly-fragment.
3
i dzielenia się swoimi
5. Motywowanie do czytania i krytycznego odbioru tekstów literackich, a także innych
tekstów kultury.
6. Kształtowanie postaw szacunku do dziedzictwa kultury.
7. Wdrażanie
do
samodzielnego
i
twórczego
rozwijania
własnych
zdolności
i zainteresowań.
8. Kształtowanie umiejętności uzasadniania własnego stanowiska, argumentowania,
kulturalnego słuchania wypowiedzi innych.
9. Kształtowanie umiejętności pracy w grupie; rozwijanie odpowiedzialności za podjęte
działania jednostkowe.
10. Współtworzenie dzieła scenicznego i filmowego.
11. Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, pięknej recytacji.
12. Kształtowanie umiejętności aktorskich.
13. Kształtowanie umiejętności przekładu intersemiotycznego.
14. Zapoznanie z formami dziennikarskimi, warsztatem pracy dziennikarza.
III. TREŚCI NAUCZANIA
1. Związki między różnymi dziedzinami sztuki oraz pomiędzy kulturą narodową
i kulturą regionu.
2. Dostrzeganie funkcji różnych tekstów kultury.
3. Społeczność lokalna i jej kultura w aspekcie historycznym, geograficznym,
etnograficznym i środowiskowym.
4. Pojęcia: kultura, kultura regionalna, kultura narodowa, kultura masowa, tradycja,
etnografia, folklor, arcydzieło itd.
5. Wpływ środków masowego przekazu (prasa, radio ,telewizja, Internet).
6. Powinowactwa i zależności różnych kultur.
7. Instytucje kultury: muzeum, biblioteka, kino itp.
8. Składniki dzieła teatralnego i filmowego, ich twórcy i znaczenie: scenografia,
kostiumy, charakteryzacja, rekwizyty, muzyka, choreografia, oświetlenie, reżyseria.
9. Pojęcia dotyczące budowy tekstu dramatycznego, tworzyw teatralnych, różnych form
i technik teatralnych (scena, akt, antrakt, odsłona, obraz).
4
10. Podstawowe elementy procesu teatralnego: przestrzeń, aktorzy, widzowie, akcja i
czas.
11. Warsztat pracy aktora i reżysera – etapy pracy nad tekstem i przygotowaniem
przedstawienia (analiza tekstu, adaptacja, projekt scenariusza, dobieranie muzyki do
określonych fragmentów przedstawienia, układanie akompaniamentu, opracowywanie
układów tanecznych, obsada aktorska, projektowanie i wykonywanie dekoracji
i kostiumów, dobór rekwizytów, próby analityczne, sytuacyjne, techniczne, premiera;
12. Praca reżysera.
13. Rodzaje teatru i formy teatralne: teatr dramatyczny, opera, operetka, balet, musical,
pantomima, monodram, teatr uliczny, teatr objazdowy, teatr kukiełkowy, teatr cieni,
teatr żywego słowa, teatr poezji, teatr telewizyjny, teatr radiowy, widowisko,
słuchowisko, kabaret i inne.
14. Rodzaje filmu i małe formy filmowe; film fabularny, film animowany, film
dokumentalny.
15. Rola teatru i filmu: tworzenie własnych scenariuszy przedstawień, widowisk,
programów
literacko-muzycznych,
adaptacja
baśni;
realizowanie
utworów
scenicznych, popularyzowanie dzieł sztuki pisarskiej, praca w oparciu o gotowe
scenariusze.
16. Elementy układu przestrzennego teatru: scena, kurtyna, widownia, garderoba, kulisy,
reflektory, foyer, szatnia.
17. Zachowanie w teatrze: zachowanie przed sztuką (korzystanie z szatni), zachowanie na
widowni (dzwonki w teatrze, cisza, oklaski), autograf, dedykacja, wyrażanie opinii na
temat obejrzanej sztuki (ocena własnych przedstawień po premierach, występach,
wyrażanie opinii na temat sztuk teatralnych).
18. Program, plakat i afisz teatralny: znaczenie, informacje w nich zawarte, wykonywanie
programów, plakatów i afiszów.
IV. SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW
1. Pogadanki o filmie, teatrze, słuchowiskach i środkach masowego przekazu.
2. Gry dramatyczne jako wprawki aktorskie.
3. Realizacja etiud teatralnych na podstawie tekstów z klasyki literatury (polskiej i obcej)
i tekstów napisanych przez uczniów (montaże poetycko – muzyczne, scenariusze
5
widowisk teatralnych).
4. Przygotowywanie scenografii, kostiumów, rekwizytów oraz materiałów reklamujących
przedstawienie (afisze programu teatralnego).
5. Analiza sfilmowanego dzieła literackiego i teatralnego, porównanie scenariusza
z utworem.
6. Tworzenie afiszy teatralnych, plakatów filmowych, folderów.
7. Redagowanie gazetki.
8.Tworzenie słuchowiska, zabawa z dźwiękiem.
9. Wyjazdy do kina, teatru, muzeów, skansenów itp4.
V. METODY I FORMY PRACY
Podczas zajęć uczniowie będą pracowali indywidualnie oraz grupowo w zależności
od realizowanych zagadnień. Wykorzystane zostaną rozmaite metody, zwłaszcza zaś te
aktywizujące: burza mózgów, mapa pojęciowa, piramida priorytetów, dyskusja, drzewko
decyzyjne, metaplan, metoda projektów, drama; techniki teatralne: inscenizacja, etiuda,
pantomima, improwizacja, a także metody ćwiczeniowe oraz metod podające. Inne formy
pracy to spotkania z ciekawymi ludźmi, np. redaktorami lokalnych gazet, wyjścia na
przedstawienia i spotkania organizowane przez imieliński MCK itp.
VI. ŚRODKI DYDAKTYCZNE
1. Dzieła literackie.
2. Albumy malarskie.
3. Nagraniami utworów muzycznych i filmowych.
4. Telefon komórkowy z aparatem.
5. Komputer z odtwarzaczem DVD.
6. Materiały niezbędne do wykonania scenografii, kostiumów, plakatów itp.
4
W miarę możliwości.
6
VII. PRZYKŁADOWE TEMATY
Tematy zajęć zostały opracowane w oparciu o podstawę programową i treści
programowe przeznaczone dla klasy VI, jednak zakładają wychodzenie poza jej założenia;
mają charakter otwarty. Nauczycielki - w zależności od potrzeb, zainteresowań i możliwości
uczniów/uczennic będą poszerzały lub modyfikowały tematykę zajęć.
TEATR
1. Skąd się wziął teatr? – poznajemy historię teatru.
2. Gromadzimy pojęcia związane z teatrem.
3. Uczymy się warsztatu pracy aktora.
4. Poznajemy różne techniki teatralne.
5. Gimnastyka buzi i języka - ćwiczymy dykcję.
6. Jesteśmy aktorami i reżyserami - próby reżyserskie scenek, etiud.
7. Przygotowujemy przedstawienie – omawiamy propozycje scenariuszy.
8. Czytamy tekst z podziałem na role.
9. Przygotowujemy przedstawienie – inscenizację
FILM
1. Niezwykły wynalazek braci Lumière - poznajemy początki filmu.
2. O żywym obrazie - czyli znamy pojęcia związane z filmem.
3. Klaps i gag - poznajemy zawody związane z filmem.
4. Nakręcone - oglądamy najbardziej znane filmowe adaptacje literatury.
5. Wiedźmin, Władca Pierścieni… - porównujemy filmy i gry komputerowe.
6. Od scenariusza do premiery - poznajemy etapy pracy nad filmem.
7. – Kamera, akcja! - przygotowujemy film z życia klasy.
MEDIA
1. Poznajemy historię mediów.
2. Internet – najważniejsze medium? – dyskutujemy.
3. Papierowa czy elektroniczna? - uczymy się redagować gazetkę.
4. Komputer – narzędziem pracy dziennikarza – poznajemy podstawowe programy
edycyjne.
5. Przegląd prasy – zapoznajemy się z różnymi formami dziennikarskimi.
7
6. Dowiadujemy się, na czym polega praca dziennikarza.
7. Poznajemy gatunki informacyjne.
8. Redagujemy notatkę prasową i artykuł informacyjny.
9. Kto, co, kiedy i gdzie? - konstruujemy newsa.
10. Poprawnie redagujemy tekst w programie edycyjnym.
11. Uczymy się pisać teksty informacyjno-publicystyczne: wywiad, sprawozdanie,
recenzja, reportaż, felieton.
VIII. EWALUACJA
Ewaluacją programu będą klasowe i szkolne konkursy polonistyczne i recytatorskie,
w których uczniowie/uczennice aktywnie wezmą udział, a także akademie i uroczystości
szkolne, w które zaangażują się uczestnicy/uczestniczki innowacji. Uczniowie/uczennice
wyrażą swoje zdanie nt. innowacji podczas dyskusji, która zorganizowana zostanie na
podsumowanie naszego działania.
Dla rodziców przewiduje się ankietę.
IX. UWAGI
Dokument opracowano m.in. w oparciu o materiały edukacyjne zamieszczone na
portalach dla nauczycieli.
8